Ol Yangpela i Laik Save . . .
Pasin Bilong Kamapim Ol Pikinini—Em i Makim Olsem Wanpela Man Em i Stap Man Tru?
“Mi save long sampela man ol i tok, ‘Mi gat wanpela pikinini meri i stap long dispela hap na wanpela pikinini man bilong mi i stap long hap,’ na pasin bilong ol long kamapim ol dispela tok i makim olsem ol i no tingim liklik ol dispela pikinini.”—Harold.
LONG olgeta yia klostu wan milion yangpela meri long Yunaitet Stets i save kisim bel. Klostu olgeta mama bilong ol dispela pikinini i no marit. Sapos yumi skelim olgeta 4-pela 4-pela mama olsem, wanpela bai kamapim narapela pikinini insait long tupela yia samting. Wanpela nius (Atlantic Monthly) i tok: “Sapos dispela pasin i stap olsem tasol, bikpela hap lain bilong ol pikinini i kamap long nau bai i no sindaun wantaim papa na mama bilong ol yet na go bikpela. Klostu olgeta pikinini bilong Amerika bai sindaun inap sampela yia wantaim mama i stap wanpis.”
Tru, namba bilong ol yangpela i kisim bel long Amerika i winim namba bilong ol narapela yangpela bilong ol kantri i gat wankain sindaun, tasol em wanpela hevi i stap long olgeta hap bilong graun. Long sampela kantri bilong Yurop olsem Inglan na Frans, dispela hevi i klostu wankain olsem long Amerika. Na sapos yumi skelim namba bilong ol yangpela meri long sampela kantri bilong Afrika na Saut Amerika wantaim namba bilong ol yangpela meri long Yunaitet Stets, bai yumi lukim olsem namba bilong ol yangpela meri i karim pikinini long ol dispela kantri i winim tru Yunaitet Stets. Wanem as bilong dispela samting?
As Bilong Dispela Hevi
Wanpela bikpela as bilong dispela hevi i olsem pasin bilong ol man long dispela taim bilong “planti hevi nogut tru” i wok long go nogut moa. (2 Timoti 3:1-5) Inap long planti yia dispela pasin bilong katim marit i go bikpela tru. Long nau planti man i ting i no gat rong long pasin sodom o narapela kain pasin sem. Long rot bilong TV samting ol i kamapim planti samting bilong pulim ol yangpela—olsem sampela musik na video bilong musik i save givim tingting nogut long ol, na sampela nius i gat ol stori nogut long en wantaim ol piksa nogut bilong grisim ol yangpela long baim ol samting, na sampela video na program bilong TV i givim tingting long man olsem pasin bilong slip nabaut wantaim ol meri, na ol meri i slip nabaut wantaim ol man, em samting bilong amamas tasol. I no hatwok long ol meri long go long klinik bilong rausim bel o kisim marasin bilong pasim bel, olsem na dispela i strongim dispela tingting bilong planti yangpela olsem ol i ken pamuk na i no gat hevi i kamap long dispela pasin. Wanpela papa i no marit em i tok: “Mi laik mekim maritpasin tasol mi no laik karim hevi bilong dispela samting.” Narapela i tok: “Maritpasin em samting bilong amamas tasol.”
I luk olsem planti yangpela i stap rabis i gat dispela kain tingting. Wanpela man bilong skelim ol samting, em Elijah Anderson, em i bin toktok wantaim sampela yangpela i stap rabis long sampela ol biktaun. Em i tok: “Long planti yangpela man, pasin pamuk i rot bilong kisim biknem long ai bilong ol narapela i stap long dispela hap; na ol ting sapos ol i slip wantaim planti meri, i olsem ol i wok long kamap hapman stret bilong pulim ol meri.” Wanpela yangpela man i gat pikinini tasol em i no marit, em i bin tokim Kirap! olsem, taim ol i slip wantaim wanpela meri ol i no bin slip wantaim em long bipo, dispela i olsem wanpela “prais ol i putim long ples klia na ol narapela i ken lukim.” Wanem as bilong dispela kain tingting nogut? Anderson i tok moa olsem, planti taim ol lain i stap olsem nambawan samting long laip bilong yangpela man i stap long biktaun, “em ol wankrismas bilong em. Ol dispela pren bilong em i save makim wanem pasin i stret o i no stret, na i bikpela samting long em long bihainim tingting bilong ol.”
Olsem na Anderson i tok, long tingting bilong planti yangpela man pasin bilong grisim wanpela meri long slip wantaim ol em i olsem wanpela pilai bilong ol, na ol i mekim bilong “semim meri tasol.” Anderson i tok moa olsem: “Bilong grisim wanpela meri long slip wantaim em, dispela yangpela man i save mekim kain kain samting olsem, em i save bilas gut, na kamapim olsem em i save gut long danis, na em i bihainim gutpela pasin bilong toktok.” Planti yangpela man i save gut long dispela pasin bilong grisim ol meri. Tasol Anderson i tok: “Taim dispela meri i kisim bel, em nau, dispela yangpela man i wok long surik long em.”—Buk Young Unwed Fathers—Changing Roles and Emerging Policies, em Robert Lerman na Theodora Ooms i bin stretim.
Tingting bilong God
Tasol yu ting pasin bilong kamapim pikinini i makim olsem wanpela man em i man tru? Maritpasin i samting bilong amamas tasol? Long tingting bilong God Jehova i no olsem. Long tok bilong em long Baibel, God i kamapim klia olsem maritpasin i gat gutpela wok bilong en. Taim Baibel i kamapim pinis stori bilong namba wan man na meri em i tok moa olsem: “[God] i tokim ol olsem, ‘Yupela i mas kamap planti na i go sindaun long olgeta hap bilong graun.’ ” (Stat 1:27, 28) God i no gat tingting liklik olsem ol papa bai lusim ol pikinini bilong ol. Em i wokim marit bilong namba wan man na meri, na marit bilong ol em bilong i stap oltaim. (Stat 2:24) Olsem na em laik bilong God yet olsem olgeta pikinini bai i gat wanpela papa na wanpela mama.
Tasol i no longtaim na ol man i kirap na maritim planti meri. (Stat 4:19) Stat 6:2 i tokim yumi olsem sampela ensel i “lukim ol dispela meri [bilong graun] i naispela tumas.” Taim ol dispela ensel i tanim i kamap man long graun ol i bihainim pasin mangal na “kisim ol meri long laik bilong ol yet na maritim ol.” Tait Wara long taim bilong Noa i mekim na ol dispela ensel nogut i mas go bek long ples bilong ol spirit. Tasol tok i stap long Baibel i makim olsem long nau ol dispela lain ensel nogut i stap kalabus long graun. (KTH 12:9-12) Olsem na Satan wantaim o spirit nogut bilong em i wok strong long pulim tingting bilong ol manmeri i stap long graun. (Efesus 2:2) Taim ol yangpela man i kamapim nating ol pikinini ol i no gat tingting long lukautim, ol i larim ol spirit nogut i bosim tingting bilong ol, tasol ol i no save.
Olsem na i gat gutpela as na Baibel i tok olsem: “Laik bilong God em i olsem. Yupela i mas givim laip bilong yupela olgeta long em na kamap holi. Olsem na yupela i mas abrusim olgeta kain pasin pamuk. Yupela i mas bosim ol laik na tingting nogut i save kamap long bel bilong yupela, bai yupela i bihainim ol gutpela pasin na ol pasin God i laikim. Nogut ol dispela laik na tingting nogut i pulim yupela na yupela i go mekim olkain pasin pamuk olsem ol haiden i no save long God ol i save mekim. Yupela i no ken mekim rong long ol Kristen brata na giamanim ol na mekim dispela kain pasin wantaim ol meri bilong ol. Bipo mipela i tokim yupela strong pinis olsem, Bikpela bai i mekim save long olgeta man i mekim dispela kain pasin.”—1 Tesalonaika 4:3-6.
“Abrusim olgeta kain pasin pamuk”? Ating planti yangpela man bai lap na tok bilas long dispela tok. Ol i yangpela, olsem na skin bilong ol i gat strongpela laik long mekim dispela samting! Tasol man i mekim pasin pamuk, em i “mekim rong long ol” narapela. Taim man i lusim meri wantaim wanpela bebi, na em yet i no stap bilong lukautim ol, dispela man i rongim meri, a? Na olsem wanem? Bai em i givim wanpela sik bilong pamuk long meri olsem herpes, syphilis, gonorrhea, o AIDS? Tru, sampela taim ol inap abrusim ol dispela sik bilong pamuk. Tasol taim man i slip wantaim wanpela meri na tupela i no marit yet, em i bagarapim gutpela nem bilong meri na dispela meri bai i no stap olsem wanpela nupela meri taim em i laik marit. Olsem na taim man i abrusim pasin pamuk, em i bihainim gutpela tingting na dispela i makim olsem em i kisim stretpela tingting olsem bilong man i bikpela pinis. Tru, man i mas i gat strongpela tingting bilong “bosim ol laik na tingting nogut i save kamap long bel” na sakim pasin bilong slip wantaim meri taim em i no marit yet. Tasol olsem Aisaia 48:17, 18 i tokim yumi, long rot bilong ol lo bilong em, God i save ‘skulim yumi na soim yumi long ol stretpela pasin yumi i mas bihainim na bai yumi stap gut.’
Stap Olsem Man Tru
Orait yangpela man inap mekim wanem bilong kamapim klia olsem em i wanpela man tru? I no long pasin bilong kamapim ol pikinini taim em i no marit yet. Baibel i tok strong olsem: “Yupela i mas was gut na sanap strong long bilip. Yupela i mas i stap strong, [olsem man tru] na yupela i no ken pret long wanpela samting. Na yupela i mas givim bel bilong yupela long God na long ol man.”—1 Korin 16:13, 14.
Tingim dispela: Bilong i stap olsem man tru, man i mas was gut, sanap strong long bilip, no ken pret, na laikim tru ol narapela. Tru, em ol pasin ol man na meri wantaim i mas bihainim. Tasol sapos yu wok long kamap strong long samting bilong spirit olsem dispela skripsa i makim, bai i gat as na ol manmeri bai tingim yu na tok olsem yu wanpela man tru! Larim nambawan man tru i bin i stap long graun i skulim yu—em Krais Jisas. Yumi ken tingim pasin bilong em long stap man tru i no save pret taim ol i laik givim pen long em na kilim em i dai. Tasol Jisas i bihainim wanem kain pasin taim em i stap wantaim ol meri?
Planti taim Jisas i gat rot long bung wantaim ol meri. I gat planti ol meri i bihainim em, sampela bilong ol “i save givim ol samting bilong ol bilong helpim Jisas wantaim ol disaipel bilong en.” (Luk 8:3) Em i pas gut tru wantaim tupela susa bilong Lasarus. Tru tumas, Baibel i tok olsem “Jisas i laikim tumas Marta wantaim susa bilong en.” (Jon 11:5) Jisas em wanpela man i gutpela olgeta, olsem na em i gat gutpela skin na pasin bilong toktok gut. Olsem wanem? Em i mekim wok long ol dispela samting bilong grisim ol dispela meri long mekim pasin i no stret olsem pasin pamuk? Nogat tru, Baibel i tok olsem long Jisas, “em i no bin mekim sin.” (1 Pita 2:22) Na Jisas i no bin mekim wanpela pasin i no stret taim wanpela meri i gat nem olsem meri bilong mekim sin, ating em i wanpela pamukmeri em “i krai i stap. [Na] wara bilong ai bilong en i kapsait long lek bilong Jisas, na dispela meri i mekim drai long gras bilong het bilong em yet.” (Luk 7:37, 38) Rot i op sapos Jisas i laik mekim sampela pasin i no stret, tasol em i no gat tingting liklik long dispela samting! Jisas i kamapim pasin bilong man tru—em i bosim gut bel. Em i no gat tingting olsem ol meri i stap bilong amamasim ol man tasol, nogat. Em i save mekim gutpela pasin long ol meri, na tingim ol na sori long ol.
Sapos yu wanpela yangpela man i bihainim pasin bilong Krais—na yu no bihainim tingting bilong ol pren, olsem ol wanlain bilong yu—dispela bai helpim yu na bai yu no ‘rongim’ narapela. Na dispela pasin bai helpim yu long abrusim dispela hevi bilong kamapim wanpela pikinini taim yu no marit yet. Tru, ating ol narapela bai tok bilas long yu, long wanem, yu no save pamuk. Tasol bihain bai yu save pasin bilong mekim ol samting God i amamas long en i winim pasin bilong amamasim ol pren.—Sindaun 27:11.
Olsem wanem sapos wanpela yangpela i bin insait long pasin pamuk long bipo tasol em i tanim bel na lusim pinis dispela pasin nogut? Em i stap olsem King Devit, em i bin mekim pasin pamuk na God i lusim tingting long rong bilong em taim em i tanim bel. Na olsem tasol, sapos wanpela yangpela i tanim bel em i ken save God bai lusim tingting long rong bilong em. (2 Samuel 11:2-5; 12:13; Song 51:1, 2) Tasol sapos yangpela man i bin kamapim pikinini taim em i no marit yet, i gat planti bikpela samting em i mas tingim. I stret em i maritim dispela meri? Em i gat sampela wok long lukautim dispela pikinini? Narapela Kirap! long bihain bai stori long ol dispela askim.
[Ol Piksa long pes 15]
Planti yangpela i ting bai i no gat ol hevi i kamap sapos ol i mekim pasin pamuk