Sapta 17
Ol Man Em Ol Birua i Bin Kilim Ol i Dai Ol i Kisim Gutpela Pe
1. Nau yumi stap long wanem taim? Wanem ol samting i makim olsem?
KINGDOM bilong God i kirap pinis! Man i stap long waitpela hos em i laik winim laspela pait! Retpela hos na blakpela hos na yelopela hos i raun yet long graun! Tru tumas, ol tok profet bilong Jisas long makim taim em bai stap king, truim bilong ol i wok long kamap. (Matyu, sapta 24 na 25; Mak, sapta 13; Luk, sapta 21) Na tru tumas, nau yumi stap long laspela taim bilong dispela pasin bilong graun ol man i bosim. Klostu nau em bai pinis. (2 Timoti 3:1-5) Olsem na yumi mas harim gut samting i laik kamap nau, taim Pikinini Sipsip, em Krais Jisas, em i rausim namba 5 gris kandel long buk. Bai yumi lukim wanem samting?
2. (a) Jon i lukim wanem samting taim Jisas i rausim namba 5 gris kandel? (b) Olsem wanem na yumi no ken kirap nogut taim yumi harim i gat alta long heven?
2 Jon i stori olsem: “Orait Pikinini Sipsip i rausim namba 5 gris kandel i pasim buk, na mi lukim [laip] bilong ol manmeri i dai pinis ol i stap aninit long alta. Bipo ol dispela manmeri i bin holim strong tok bilong God, na ol i autim dispela tok na ol birua i kilim ol i dai.” (KTH 6:9) Em i tok wanem? I gat alta long heven na i bilong mekim ofa, a? Em tasol! Em namba wan taim Jon i toktok long alta. Em i stori pinis long Jehova i stap long sia king bilong Em, na long ol ensel i sanap arere long em, na long bikpela solwara glas i klia tru, na long 7-pela bombom i lait, na long 24 hetman i holim smok i gat gutpela smel—ol dispela i olsem samting bilong haus lotu sel long graun, em haus bilong Jehova long Israel. (Kisim Bek 25:17, 18; 40:24-27, 30-32; 1 Stori 24:4) Olsem na yumi no ken kirap nogut long harim olsem i gat alta bilong spirit bilong mekim ofa long heven, a?—Kisim Bek 40:29.
3. (a) Long haus lotu sel bilong lain Juda bilong bipo, ol i mekim wanem long blut “long hap daunbilo bilong alta”? (b) Olsem wanem na Jon i lukim laip, o blut, bilong ol wokman bilong God i stap aninit long alta long heven?
3 Jon i “lukim [laip] bilong ol manmeri i dai pinis ol i stap aninit long alta. Bipo ol dispela manmeri i bin holim strong tok bilong God, na ol i autim dispela tok na ol birua i kilim ol i dai.” Wanem insait bilong dispela tok? Em i no tok long tewel bilong ol, nogat; dispela bilip long tewel em bilip bilong ol Grik haiden bilong bipo. (Stat 2:7; Esekiel 18:4) Jon i save blut i makim laip bilong man, na taim ol pris bilong haus lotu sel bilong lain Juda ol i kilim animal bilong wokim ofa, “ol i mas tromoi blut bilong dispela bulmakau long ol 4-pela sait bilong alta” o “kapsaitim long hap daunbilo bilong alta.” (Wok Pris 3:2, 8, 13; 4:7; 17:6, 11, 12) Olsem na laip bilong animal i gat wok long alta bilong wokim ofa. Tasol olsem wanem na laip, olsem blut, bilong ol dispela wokman bilong God i stap aninit long alta long heven? Long wanem, dai bilong ol i olsem wanpela ofa.
4. Ol Kristen em God i makim ol, olsem wanem dai bilong ol i olsem wanpela ofa?
4 Olgeta man em God i makim ol long spirit holi na mekim ol i kamap pikinini bilong em long spirit, taim ol i dai ol i givim laip bilong ol olsem ofa. Ol i gat wok long Kingdom bilong Jehova long heven, olsem na ol i bihainim laik bilong God na ol i lusim laip oltaim ol inap kisim long graun. Ol i orait long lusim laip bilong ol long graun olsem ofa na bai ol i ken helpim wok king bilong Jehova. (Filipai 3:8-11; skelim wantaim Fl2:17.) Ol man Jon i lukim aninit long alta ol i bin mekim olsem. Jehova i bin makim ol long spirit na taim ol i stap long graun ol i bin givim bel long litimapim tok na wok king bilong Jehova, olsem na ol man i kilim ol i dai. Ol “i bin holim strong tok bilong God, na ol i autim dispela tok na ol birua i kilim ol i dai.”
5. Ol man i bin kilim i dai ol Kristen i holimpas bilip, olsem wanem laip, o blut, bilong ol dispela Kristen i krai long bekim?
5 Jon i stori moa, em i tok: “Ol dispela [man] i singaut strong olsem, ‘Bikpela King bilong olgeta samting, yu save mekim gutpela na stretpela pasin oltaim. Yu stap holi, na pasin bilong yu em i tru olgeta. Hamas taim bai mipela i wet, na bai yu mekim kot long ol manmeri i stap long graun, na yu bekim blut bilong mipela long ol?’ ” (KTH 6:10) Baibel i tok, ol man i dai pinis ol i no gat tingting moa. Orait, olsem wanem laip, o blut, bilong ol inap singaut na i tok, “Hamas taim bai mipela i wet, na bai yu . . . bekim blut bilong mipela long ol?” (Saveman 9:5) Orait, olsem wanem long stretpela man Abel? Kein i kilim em i dai, na nau Jehova i tokim Kein: “Blut bilong brata bilong yu i kapsait pinis long graun, na mi harim dispela blut i krai long mi long bekim dispela rong.” (Stat 4:10, 11; Hibru 12:24) Tasol i no olsem blut bilong Abel i krai tru, nogat. Abel i no gat rong, tasol Kein i kilim em nating na em i dai, na nau i olsem stretpela lo i singaut o i krai long bekim long dispela kilman. Na i wankain long ol Kristen em ol birua i kilim ol i dai—i mas i gat bekim bilong dispela. (Luk 18:7, 8) Krai bilong blut bilong ol i bikpela, long wanem, ol birua i bin kilim i dai planti tausen.—Lukim Jeremaia 15:15, 16.
6. Jehova i tingim blut bilong husat ol stretpela man i kapsait na em i bekim rong bilong dispela long yia 607 paslain long Krais?
6 Kain samting olsem i bin kamap long Juda taim ol Juda i bikhet pinis long Jehova. King Manase i kisim wok king long yia 716 paslain long Krais. Em i kilim i dai planti man i no gat rong, olsem kapsaitim blut bilong ol; ating em i bin mekim long profet Aisaia tu, olsem ‘kisim so na katim bodi bilong em long tupela hap.’ (Hibru 11:37; 2 King 21:16) Bihain Manase i tanim bel, tasol em i gat bikpela asua long blut bilong ol man, na dispela rong i stap yet. Ol Babilon i daunim kingdom bilong Juda long yia 607 paslain long Krais. “Bikpela yet i givim tingting long ol dispela lain man na ol i mekim olsem, long wanem, em i les long ol Juda na em i laik rausim ol i go longwe long graun bilong ol. Bikpela i tingim yet olkain pasin nogut King Manase i bin mekim, na tu em i tingim Manase i bin kilim i dai planti stretpela manmeri i no gat rong long olgeta hap bilong Jerusalem, na Bikpela i no laik lusim dispela rong bilong Manase.”—2 King 24:3, 4.
7. Husat i gat bikpela asua tru long blut bilong “ol manmeri bilong God”?
7 Long bipo na long nau tu ol man i bin kilim i dai ol witnes bilong God, na planti bilong ol dispela kilman i dai pinis, tasol oganaisesen, o lain, bilong Satan long graun i bin kirapim ol long kapsaitim blut olsem, na dispela lain i stap yet na i gat bikpela rong. Bikpela Babilon, olsem olgeta lotu giaman, em i gat bikpela asua long dispela samting.a Baibel i tok: “Em i bin kilim i dai ol manmeri bilong God, em ol manmeri i bilip long Jisas na i save autim nem bilong en. Na . . . em i dringim blut bilong ol na em i kamap longlong olsem man i spak.” Bikpela Babilon “i gat asua bilong kilim i dai ol profet na ol manmeri bilong en. Na olgeta man bilong graun ol birua i bin kilim ol i dai.” (KTH 17:5, 6; 18:24; Efesus 4:11; 1 Korin 12:28) Em bikpela asua tru long blut! Bikpela Babilon i stap yet, olsem na blut bilong ol man em i bin kilim ol i dai, dispela blut i krai yet long God i mas bekim dispela rong long Bikpela Babilon.—KTH 19:1, 2.
8. (a) Wanem pasin birua ol man i bin mekim long taim Jon i bin stap? (b) Ol gavman bilong Rom i mekim wanem pasin birua long ol Kristen?
8 Jon yet i lukim dispela pasin birua taim Snek nogut wantaim lain bilong em long graun ol i birua long lain Kristen em God i bin makim ol na ol i wok long kamap planti long taim Jon i stap. Jon i lukim ol birua i kilim i dai Bikpela bilong yumi long pos, na Jon i bin stap long taim ol i bin kilim i dai Stiven, na Jems (em brata bilong Jon), na Pita na Pol na sampela wanlotu moa bilong Jon. (Jon 19:26, 27; 21:15, 18, 19; Aposel 7:59, 60; 8:2; 12:2; 2 Timoti 1:1; 4:6, 7) Long yia 64 bihain long Krais, nambawan gavman bilong Rom, em Niro, em i biruaim ol Kristen, na em i giaman na i tok, ol i bin kirapim paia na kukim taun; em i tok olsem na bai ol man i no ken ting em yet i bin kirapim dispela paia. Man bilong raitim stori bilong ol samting i bin kamap bipo, em Tasitas, em i tok, ‘ol man i bin tok bilas long ol Kristen na kilim ol i dai, na ol i bin putim skin bilong ol wel abus bilong bus long ol Kristen na bai ol dok i bagarapim ol, na ol i nilim sampela long diwai na ol i dai, na ol i putim paia long sampela olsem bombom na bai i gat lait long nait.’ Na long taim bilong narapela bikpela gavman bilong Rom, em Domisian (yia 81-96), ol man i biruaim ol Kristen na ol i kalabusim Jon long ailan Patmos. Jisas i bin tok: “Sapos ol i bin mekim nogut long mi, orait ol bai i mekim nogut long yupela tu.”—Jon 15:20; Matyu 10:22.
9. (a) Bihain long yia 300 Satan i kamapim wanem bikpela samting bilong giamanim ol man? Em i bikpela hap bilong wanem lain? (b) Sampela bikman bilong lotu i gat nem Kristen ol i bin mekim wanem long ol Witnes Bilong Jehova long taim bilong Namba Wan Pait na Namba 2 Pait?
9 Bihain long yia 300, Satan i kamapim wanpela bikpela oganaisesen bilong giamanim ol man, em ol Kristen giaman o skin Kristen, na lotu bilong ol i samting bilong Babilon. Em i bikpela hap bilong lain bilong Snek, na i gat planti ol lotu insait long en. Ol dispela lotu giaman i gat bikpela asua long blut ol i bin kapsaitim, olsem ol Juda i bin mekim bipo. Ol i bin insait tru long Namba Wan Pait na Namba 2 Pait. Long rot bilong pait sampela bikman bilong politik, em ol i insait long ol dispela lotu i gat nem Kristen, ol i bin kilim i dai ol wokman bilong God. Wanpela ripot long buk bilong Friedrich Zipfel Kirchenkampf in Deutschland (Pait Bilong Ol Sios Bilong Jemani) i stori long Hitler i mekim nogut long ol Witnes Bilong Jehova na ripot i tok: ‘Ol i bin kilim i dai sampela Witnes, na paitim sampela, na ol i no givim kaikai long ol, na sampela i dai long sik, na sampela i wok kalabus, na long ol dispela rot em bikpela hap lain bilong ol, olsem 33 pesen, ol i dai. Ol man i bin mekim nogut tru long ol, long wanem, ol Witnes i holimpas bilip bilong ol na dispela bilip i no wankain olsem lo bilong Hitler.’ Baibel i tok stret long ol dispela lotu olsem: “Yu kilim ol nating na blut bilong ol i pas i stap yet long ol klos bilong yu.”—Jeremaia 2:34.b
10. Long planti kantri ol man i bin mekim wanem long ol yangpela man bilong dispela lain “planti manmeri tru”?
10 Long 1935 na inap nau ol yangpela man bilong dispela lain “planti manmeri tru” ol i bin kisim nogut long planti kantri. (KTH 7:9) Taim Namba 2 Pait i pinis long Yurop, ol man i hangamapim long nek 14 yangpela Witnes long wanpela taun na kilim ol i dai, long wanem, “ol i no skul moa long pait.” (Aisaia 2:4) Na long nau ol man i bin paitim sampela yangpela Witnes bilong Esia na Afrika na kilim ol i dai, na ol i bin sutim sampela long gan na kilim ol i dai, long wanem, ol i no laik pait. Ol dispela yangpela man i kisim bagarap, long wanem, ol i laik helpim ol brata bilong Jisas em God i makim ol, olsem na Jehova bai kirapim bek ol na ol i ken stap laip long nupela graun Jehova i tok promis long kamapim.—2 Pita 3:13; skelim wantaim Song 110:3; Matyu 25:34-40; Luk 20:37, 38.
Waitpela Klos
11. Ol Kristen em God i makim ol, ol i kisim “waitpela klos” olsem wanem?
11 Aposel Pol i stori long ol man bilong bipo ol i bin holimpas bilip bilong ol, na nau em i tok: “Dispela olgeta manmeri i bilip long God, na ol i kisim gutpela nem tru long ai bilong God. Tasol long taim ol i stap long graun ol i no kisim gutpela samting God i bin promis long givim ol, long wanem, bipo yet God i redim wanpela gutpela samting moa yet bilong yumi olgeta. Na em i no laik bai ol dispela manmeri bilong bipo i kamap gutpela tru paslain long yumi. Nogat. Em i laik bai yumi mas kamap gutpela tru wantaim ol.” (Hibru 11:39, 40) Wanem dispela “gutpela samting moa yet” Pol na ol narapela Kristen God i makim ol long spirit holi ol i tingting long kisim? Jon i lukim long driman, olsem: “Ol i givim longpela waitpela klos long dispela ol manmeri wan wan, na ol i tokim ol olsem, ‘Yupela i mas malolo liklik pastaim. Ol birua bai i kilim i dai ol wanwok bilong yupela na ol brata bilong yupela, olsem ol i bin kilim yupela yet. God i makim pinis namba bilong ol manmeri ol bai i kilim i dai, na taim ol birua i kilim pinis dispela olgeta manmeri, orait God bai i bekim blut bilong yupela.’ ” (KTH 6:11) Taim ol i kirap bek long i dai na ol i no inap i dai moa, i olsem ol i kisim “waitpela klos.” Ol i no ken stap moa olsem man i dai na i stap aninit long alta, nogat; ol i kirap na i stap insait long lain 24 hetman i lotuim God em i stap long sia king long heven. Ol tu i kisim ol sia king, na dispela i makim olsem ol i kisim ol gutpela wok king. Ol i putim “waitpela klos,” na dispela i makim olsem God i tok ol i stretpela man na ol i gat gutnem long ai bilong God na ol inap tru long kisim bikpela namba long lain bilong God long heven. Dispela ol samting i truim tok promis Jisas i bin mekim long ol Kristen long kongrigesen long Sardis, em i tok: “Sapos man i winim pait, orait mi bai putim dispela kain waitpela klos long em.”—KTH 3:5; 4:4; 1 Pita 1:4.
12. Dispela lain em God i makim ol, olsem wanem ol i “malolo liklik pastaim”? Malolo bai pinis long wanem taim?
12 Ol samting i kamap pinis i makim olsem dispela lain i dai pinis ol i kirap bek long 1918 na i go long heven, bihain long taim Jisas i kamap King long 1914 na em i raun long hos na daunim ol birua na rausim Satan na ol spirit nogut bilong em long heven. Tasol wanpela nek i tokim dispela lain i kirap bek pinis long ol i ken “malolo liklik pastaim” inap long God i bungim pinis olgeta “wanwok” bilong ol. Lain em Jon i piksa bilong ol, hap lain bilong ol i stap yet long graun, na ol i mas i stap strong long bilip maski hevi i painim ol, na ating birua bai kilim sampela i dai tu. Tasol bihain Jehova bai bekim long Bikpela Babilon na ol pren politik bilong Bikpela Babilon. Tasol nau long dispela taim ol man i kirap bek pinis na i go long heven ol i no stap nating. Ol i wetim taim bilong Jehova i bekim nogut long ol birua, na i olsem ol i “malolo liklik pastaim.” (Aisaia 34:8; Rom 12:19) Malolo bai pinis long taim ol i lukim ol lotu giaman i bagarap. Ol i stap wantaim Jisas, “em i bin singautim ol na em i bin makim ol bilong em yet na ol i save bihainim tru tok bilong em,” olsem na ol bai helpim Bikpela Krais Jisas long strafim olgeta narapela hap lain nogut bilong Satan hia long graun.—KTH 2:26, 27; 17:14; Rom 16:20.
‘Ol Man i Dai Pinis Bai Kirap Bek Pastaim’
13, 14. (a) Wanem taim bai ol man i dai pinis ol i mas kirap bek na i go long heven, olsem aposel Pol i tok? Husat bai kirap bek? (b) Ol Kristen em God i bin makim ol long spirit na ol i stap long de bilong Bikpela, wanem taim ol bai kirap bek na i go long heven?
13 Ol dispela save i bin kamap ples klia taim Jisas i rausim namba 5 gris kandel, ol dispela samting i stret wantaim ol narapela tok bilong Baibel em i toktok long ol man i dai pinis bai kirap bek na i go long heven. Aposel Pol i tok: “Mipela i autim tok bilong Bikpela long yupela olsem. Taim Bikpela i kam bek, yumi manmeri i gat laip na i stap yet, yumi bai i no inap i go paslain long ol manmeri i dai pinis. Nogat. God bai i tok strong, na namba wan ensel bai i singaut, na biugel bilong God bai i krai. Na Bikpela bai i lusim heven na i kam daun. Na ol man i bilip long Jisas na i dai pinis, ol bai i kirap bek pastaim. Long dispela taim yumi manmeri i gat laip na i stap yet, yumi bai i go antap long klaut wantaim ol dispela manmeri, na yumi olgeta bai i bungim Bikpela. Na yumi bai i stap wantaim Bikpela oltaim oltaim.”—1 Tesalonaika 4:15-17.
14 Ol dispela tok bilong Baibel i kirapim tru yumi! Hap lain brata bilong Jisas i dai pinis na ol i kirap bek na i go long heven, na bihain ol narapela brata bilong Jisas em God i bin makim ol na ol i stap long “taim Bikpela i kam bek” ol tu bai go long heven. Ol dispela brata bilong Jisas i dai pinis, ol bai kirap bek pastaim. Jisas bai “kam daun,” olsem lukluk i kam daun, na em bai kirapim bek ol long spirit, na em bai givim “waitpela klos” long ol. Bihain, ol hap lain brata bilong Jisas i stap yet long graun, taim ol i dai ol tu bai go long heven. Planti bilong ol em birua i kilim ol i dai. Tasol ol i no ken slip longtaim long matmat olsem ol narapela i bin mekim, nogat. Taim ol i dai, “wantu tasol” bai ol i kirap bek na i go long heven na stap wantaim Jisas na ol dispela narapela hap lain bilong Jisas ol i stap pinis long heven. (1 Korin 15:50-52; skelim wantaim Kamapim Tok Hait 14:13.) Olsem na taim 4-pela man long hos i kirap long raun, ol Kristen em God i bin makim ol long spirit na ol i dai pinis ol tu bai kirap bek na i go long heven.
15. (a) Wanem gutpela tok i bin kamap taim Jisas i rausim namba 5 gris kandel? (b) Man i mas raun long waitpela hos i go inap long wanem taim?
15 Taim Jisas i rausim namba 5 gris kandel long buk, sampela gutpela tok i kamap ples klia long ol Kristen em God i bin makim ol na ol i bin stap strong long bilip inap long ol i dai pinis. Tasol i no gat sampela gutpela tok long Satan na lain bilong em. Dispela Man i raun long waitpela hos na i winim ol pait, em i raun yet na i no gat samting inap pasim em; em bai mekim olsem i go inap long em i givim strafe long ol lain bilong dispela graun em ol “i stap aninit long strong bilong Satan.” (1 Jon 5:19) Pikinini Sipsip i tokaut klia olsem taim em i rausim namba 6 gris kandel.
[Ol Futnot]
a Sapta 33 i stori gut long Bikpela Babilon i husat.
b Sapta 36 i stori gut long rong ol misin i bin mekim long kapsaitim blut.
[Blok long pes 102]
“Ol Manmeri Ol Birua i Bin Kilim Ol i Dai”
Wanpela buk (Cyclopedia bilong McClintock na Strong) i kamapim tok bilong John Jortin bilong lain Talatala long Inglan [yia 1750 samting], em papamama bilong em i bilong lain Hugano long Frans, na em i tok: ‘Pasin birua i save pinisim pasin Kristen. Lotu Kristen i bin kamap olsem lotu bilong ol Rom na ol bikman bilong en i holim planti mani na namba, na nau ol i kirap mekim bikpela pasin birua na mekim nogut tru long lotu bilong Baibel.’
[Piksa long pes 103]
“Ol i givim longpela waitpela klos long dispela ol manmeri wan wan”