“İnsanın Bütün Vazifesi”

“Allahtan kork, ve onun emirlerini tut; çünkü insanın bütün vazifesi budur.”—VAİZ 12:13.

1, 2. Tanrı’ya karşı yükümlülüğümüzü düşünmemiz neden yerindedir?

“RAB senden ne ister?” Eski bir peygamber üzerinde düşünülmesi gereken bu soruyu sordu. Sonra Yehova’nın neler istediğini açıkça belirtti—hak olanı yapmak, merhameti sevmek ve Tanrı’yla alçakgönüllü olarak yürümek.—Mika 6:8.

² Bireyciliğin ve bağımsızlığın hüküm sürdüğü bu zamanda, Tanrı’nın kendilerinden istemlerde bulunması fikri birçoklarını rahatsız eder. Onlar yükümlülük altında bırakılmak istemezler. Oysa Süleyman’ın Vaiz kitabında vardığı sonuç için ne denebilir? “İşin sonu şudur; her şey işitildi: Allahtan kork, ve onun emirlerini tut; çünkü insanın bütün vazifesi budur.”—Vaiz 12:13.

 3. Vaiz kitabına neden ciddi olarak dikkat etmeliyiz?

³ Yaşam koşullarımız veya görüşümüz ne olursa olsun, onun bu sonuca varmasının ardında yatan nedenleri göz önünde tutmamız bize büyük yarar sağlar. Bu ilham edilmiş kitabın yazarı Kral Süleyman günlük yaşamımızın bir parçası olan bazı şeyleri düşünüyordu. Kimisi belki aceleyle onun analizinin temelden olumsuz olduğu sonucuna varabilir. Oysa o Tanrı’dan ilham aldı, dolayısıyla sevincimizi artırıp etkinliklerimizi ve önceliklerimizi değerlendirmemize yardımcı olabilir.

Yaşamdaki Başlıca İlgi Odaklarını Tanımak

 4. Süleyman, Vaiz kitabında neyi konu edip inceledi?

⁴ Süleyman ‘adam oğullarının uğraşılarını’ dikkatle inceledi. “Göklerin altında yapılmakta olan her şey hakkında hikmetle araştırmağa ve soruşturmağa yüreğimi verdim” dedi. Süleyman, ‘uğraşı’ olarak, yalnızca bir iş ya da görevi değil, erkek ve kadınların yaşamları boyunca uğraştıkları tüm etkinlik alanlarını kastetti. (Vaiz 1:13) Şimdi başlıca ilgi odaklarının ya da uğraşıların bazılarını ele alalım ve sonra kendi etkinliklerimiz ve önceliklerimizle karşılaştıralım.

 5. İnsanların başta gelen uğraşılarından biri nedir?

⁵ Kuşkusuz insanın birçok ilgi odağı ve etkinliğinin merkezinde para yatar. Süleyman’ın, bazı zengin insanlarda görüldüğü gibi paraya karşı kayıtsız bir tutumu olduğunu kimse haklı olarak söyleyemez. Biraz paranın gerekli olduğunu, her tür konfordan yoksun veya yoksulluk içinde yaşamaktansa, yeterli mali olanaklara sahip olmanın çok daha iyi olduğunu kabul etmeye o da hazırdı. (Vaiz 7:11, 12) Fakat paranın, satın aldığı mal mülkle birlikte hem yoksullar hem de zenginler için yaşamın başlıca hedefi haline gelebildiğini herhalde siz de görmüşsünüzdür.

 6. İsa’nın örneklemelerinin birinden ve Süleyman’ın kendi deneyiminden para hakkında ne öğrenebiliriz?

⁶ İsa’nın, gözü hiç doymadan daha fazlasını elde etmek için çalışan zengin adam örneklemesini anımsayın. Tanrı onu makul olmayan biri olarak yargıladı. Neden mi? Çünkü ‘hayatımız kendimizde olan şeylerin çokluğunda değildir.’ (Luka 12:15-21) Süleyman’ın herhalde bizimkinden çok daha fazla olan deneyimi İsa’nın bu sözlerini doğrular. Vaiz 2:4-9’daki anlatımı okuyun. Süleyman bir süre servet kazanmaya daldı. Olağanüstü güzel evler ve bahçeler yaptı. Bütçesi, güzel cariyeler satın almaya elveriyordu ve aldı da. Acaba servet ve bu sayede yapabildikleri yaşamına derin bir doyum, gerçek bir başarı duygusu ve anlam kazandırdı mı? Açık sözlülükle şu cevabı verdi: “Ellerimin yapmış olduğu bütün işlere, ve yapmak için çektiğim emeğe dönüp baktım; ve işte, hepsi boş, ve yeli kavramağa çalışmaktı; ve güneş altında bir kazanç yoktu.”—Vaiz 2:11; 4:8.

 7. (a) Deneyimler paranın değerine ilişkin ne gösterir? (b) Siz kendi gözlerinizle Süleyman’ın sonucunu doğrulayan neler gördünüz?

⁷ Bu gerçekçi bir görüş, birçok kimsenin yaşamında görülen bir hakikattir. Çok paraya sahip olmanın kesinlikle bütün sorunları çözmediğini kabul etmeliyiz. Yiyecek ve giyecek almayı kolaylaştırması gibi, bazı sorunları çözebilir. Fakat insan aynı anda sadece bir kat elbise giyip yalnızca belirli miktarda yiyip içebilir. Ayrıca, boşanma, alkol veya uyuşturucular ve akrabalararası düşmanlıklar yüzünden hayatı mahvolan zenginler hakkında yazılanları okumuşsunuzdur. Mültimilyoner J. P. Getty şunları dedi: “Mutlulukla para arasında mutlak bir bağ olması gerekmez. Belki mutsuzlukla olabilir.” Süleyman haklı nedenlerle, gümüşü sevmeyi boş işler arasında saydı. Bu gerçeği Süleyman’ın şu gözlemiyle karşıtlaştırın: “Az yesin yahut çok yesin, çalışan adamın uykusu tatlıdır; fakat zenginin tokluğu onu uyumağa bırakmaz.”—Vaiz 5:10-12.

 8. Paranın değerini abartmamak için hangi neden var?

⁸ Para ve mal mülk ilerisi açısından da doyurucu değildir. Çok paranız ve mal mülkünüz olmuş olsaydı, onları korumak için herhalde daha çok kaygı çekecek, yine de yarının ne getireceğini bilmeyecektiniz. Onların hepsini hayatınızla birlikte yitirme olasılığınız olmayacak mıydı? (Vaiz 5:13-17; 9:11, 12) Para ve mal mülk doyum vermediğine göre, yaşamımızın ya da uğraşılarımızın para ve mal mülkten neden daha yüce, çok daha kalıcı bir anlamı olması gerektiğini anlamak zor olmamalı.

Aile, Ün ve Güç

 9. Süleyman’ın incelemesinde aile yaşamı haklı olarak neden ele alındı?

⁹ Süleyman’ın yaşam analizi aileyle aşırı derecede meşguliyet konusunu da içerdi. Mukaddes Kitap çocuk sahibi olup onları yetiştirmenin verdiği sevinç de içinde olmak üzere, aile yaşamına dikkati çeker. (Tekvin 2:22-24; Mezmur 127:3-5; Süleymanın Meselleri 5:15, 18-20; Markos 10:6-9; Efesoslular 5:22-33) Bununla birlikte, bu acaba yaşamın başlıca yönü müdür? Bazı kültürlerde evlilik, çocuk ve aile bağları üzerinde önemle durulduğu göz önüne alınırsa, birçokları herhalde böyle düşünüyor. Oysa Vaiz 6:3 yüz çocuk sahibi bile olunsa bunun yaşamdan doyum almanın anahtarı olmadığını gösterir. Kaç ana-babanın, onlara iyi bir başlangıç verip yaşamlarını kolaylaştırabilmek amacıyla çocukları uğrunda özveride bulunduğunu bir düşünün. Yaptıkları soylu bir davranışsa da, Yaratıcımız kuşkusuz varlığımızın esas amacının, hayvanların, türlerini sürdürebilmek için içgüdüsel olarak yaptığı gibi, yaşamı gelecek nesle aktarmak olduğunu söylemek istemedi.

10. Dikkati aile üzerinde aşırı ölçüde odaklamanın boş olduğu neden görülebilir?

¹⁰ Süleyman aile yaşamının bazı gerçeklerini algılayabileceğimiz şekilde ortaya koydu. Örneğin, bir adam tüm dikkatini çocuklarına ve torunlarına bakmak üzerinde toplayabilir. Fakat acaba onlar hikmetli kimseler mi olacak? Yoksa kendileri için biriktirilenleri akılsızca mı kullanacaklar? İkincisi çıkarsa, bu ne ‘boş, ve büyük felaket’ olur!—Vaiz 2:18-21; I. Kırallar 12:8; II. Tarihler 12:1-4, 9.

11, 12. (a) Kimileri yaşamda hangi uğraşılara kendini verdi? (b) Ün aramanın “yeli kavramağa çalışmak” olduğu neden söylenebilir?

¹¹ Diğer uçta ise, birçokları ün ve başkaları üzerinde güç kazanmak amacıyla normal aile yaşamlarını ikinci plana ittiler. Bu zayıflık daha çok kocalar arasında görülebilir. Okul ya da iş arkadaşlarınızda veya komşularınızda bu eğilimi gördünüz mü? Birçok kişi dikkat çekmeye, önemli biri olmaya ya da başkaları üzerinde yetki sahibi olmaya çılgınca uğraşır. Fakat bunu yapmak gerçekten ne derece anlamlıdır?

¹² Kimilerinin küçük ya da büyük çapta ünlü olabilmek için nasıl mücadele verdiğini düşünün. Bu eğilimi okulda, komşu çevremizde ve çeşitli sosyal gruplar arasında görürüz. Bu aynı zamanda sanat, eğlence ve politika alanlarında tanınmak isteyenlerde bulunan itici bir güçtür. Ne var ki, bu mücadele aslında boş bir çaba değil midir? Süleyman bunu yerinde olarak “yeli kavramağa çalışmak” olarak niteledi. (Vaiz 4:4) Bir genç bir kulüpte, spor takımında ya da müzik grubunda ünlü biri haline gelse, bir kadın veya erkek bir şirkette ya da toplumda nam kazansa bile aslında bunu kaç kişi bilir? Kürenin diğer yarısındaki (hatta aynı ülkedeki) insanların çoğu o kimsenin varlığından haberdar mıdır? Yoksa yaşamlarını onun sahip olduğu ünden habersiz mi sürdürürler? Aynı şey kişinin bir işte, bir kasabada ya da bir grup arasında kazandığı güç ya da yetki için de söylenebilir.

13. (a) Vaiz 9:4, 5, ün veya güç için mücadele etme konusunda doğru bir görüşe sahip olmamıza nasıl yardım eder? (b) Hayatla ilgili her şey bu kadarsa hangi gerçeklerle yüzleşmemiz gerekir? (Dipnota bakın.)

¹³ Böyle bir ün ya da yetki sonuçta nereye varır? Bir nesil gidip bir başkası geldiğine göre, ünlü ya da güçlü insanlar sahneden çekilir ve unutulurlar. Çoğu politikacı ve askeri lider için bu bir gerçek olduğu gibi, mimarlar, müzisyenler, diğer sanatçılar, sosyal reformcular ve başkaları için de bir gerçektir. Bu mesleklerden 1700 ila 1800 yılları arasında yaşamış kaç kişi tanıyorsunuz? Süleyman sorunu doğru değerlendirip şunları dedi: “Sağ köpek ölü aslandan iyidir. Çünkü yaşıyanlar biliyorlar ki, öleceklerdir; fakat ölüler bir şey bilmezler . . . . onların anılması unutulmuştur.” (Vaiz 9:4, 5) Hayatla ilgili her şey bu kadarsa, ün veya güç mücadelesi gerçekten boştur.a

İlgi Odağımız ve Yükümlülüğümüz

14. Vaiz kitabı bize kişisel yönden neden yardımcı olmalı?

¹⁴ Süleyman, insanların yaşamlarını odakladıkları birçok etkinlik, hedef ve zevk hakkında açıklamada bulunmadı. Yine de, onun yazdıkları yeterlidir. Yehova Tanrı’nın bizim yararımıza tasarlayıp ilham ettiği Kutsal Yazılarda bulunan bir kitabı gerçekçi olarak gözden geçirdiğimizden, bu kitap üzerinde düşünmemiz karamsarlık veya olumsuzluk olarak görülmemeli. Bu, her birimizin yaşamla ilgili görüşünü ve odak noktası yaptığı şeyleri düzeltmesine yardımcı olabilir. (Vaiz 7:2; II. Timoteos 3:16, 17) Bu özellikle, Süleyman’ın Yehova’nın yardımıyla vardığı sonuçlar açısından böyledir.

15, 16. (a) Süleyman’ın yaşamdan zevk alma konusundaki görüşü neydi? (b) Süleyman yaşamdan zevk almak için neyin gerekli olduğunu yerinde olarak söyledi?

¹⁵ Süleyman, hakiki Tanrı’nın hizmetçilerinin, O’nun önünde yaptıkları etkinliklerden sevinç duymaları gerektiğini tekrar tekrar belirtti. “Biliyorum ki, onlar için sevinçli olmaktan, ve ömürleri oldukça iyilik etmekten daha iyi bir şey yoktur. Hem de her adamın yiyip içmesi, ve bütün emeğinden iyilik görmesi Allahın vergisidir.” (Vaiz 2:24; 3:12, 13; 5:18; 8:15) Süleyman’ın ne âlem yapmayı teşvik ettiğine, ne de ‘yiyelim, içelim ve sefa sürelim, çünkü yarın öleceğiz’ tutumunu desteklediğine dikkat edin. (I. Korintoslular 15:14, 32-34) O, ‘ömrümüz oldukça iyilik ederken’ yeme, içme gibi normal zevklerden sevinç duymamız gerektiğini söylemek istedi. Bu, kuşkusuz yaşamımızı neyin gerçekten iyi olduğunu kararlaştıran Yaratıcı’nın iradesi üzerinde odaklar.—Mezmur 25:8; Vaiz 9:1; Markos 10:17, 18; Romalılar 12:2.

¹⁶ Süleyman şunları yazdı: “Git sevinçle ekmeğini ye, ve iyi yürekle şarabını iç; çünkü Allah senin işlerinden çoktan razı olmuştur.” (Vaiz 9:7-9) Evet, gerçekten zengin ve doyum verici yaşamları olan kadın ve erkekler Yehova’nın hoşnut olduğu işlerde etkin olanlardır. Bu, O’nu sürekli göz önüne almamızı gerektirir. Bu görüş, yaşama bakış açısını insan mantığına dayanarak belirleyen çoğunluğunkinden ne denli farklıdır!

17, 18. (a) Birçok insan yaşamın gerçekleri karşısında nasıl tepki gösterir? (b) Hangi sonucu her zaman zihnimizde tutmalıyız?

¹⁷ Bazı dinler başka bir dünya olduğunu öğretiyorsa da, birçok insan gerçekte bu hayattan başka bir hayatın olmadığına inanır. Onların Süleyman’ın anlattığı gibi davrandığını görmüşsünüzdür: “Mademki kötü işe karşı hüküm çabuk yapılmıyor, âdem oğullarının yüreği bundan ötürü kötülük etmek için kendi içlerinde cesaret buluyor.” (Vaiz 8:11) Aşağılık işlere bulaşmayanlar bile esasında yalnız şu anla ilgilendiklerini gösterirler. Onların gözünde para, mal mülk, prestij, başkaları üzerinde yetki, aile veya bunlara benzer ilgi odaklarının aşırı önemli olmasının bir nedeni budur. Ne var ki, Süleyman yukardaki düşünceyi orada kesip atmadı. Şunları ekledi: “Suç işliyen yüz kere kötülük edip günlerini uzatırsa da, ben yine iyi bilirim ki, Allahtan korkanlara, onun önünde korkanlara iyilik olacaktır; fakat kötüye iyilik olmıyacak, ve gölge gibi olan günlerini uzatmıyacaktır; çünkü Allahın önünde korkmıyor.” (Vaiz 8:12, 13) Açıkçası, Süleyman ‘hakiki Tanrı’dan korkarsak’ bize iyilik olacağına ikna olmuştu. Nasıl bir iyilik? Bunun cevabını onun yaptığı karşılaştırmada bulabiliriz. Yehova ‘günlerimizi uzatabilir.’

¹⁸ Henüz oldukça genç olanlar, Tanrı’dan korkmanın kendilerine iyilik getireceğine ilişkin salt güvenilir gerçeğin üzerinde özellikle düşünmelidirler. En hızlı koşucunun bile sürçüp yarışı kaybedebildiğini belki kendi gözlerinizle de görmüşsünüzdür. Güçlü bir ordu yenilgiye uğrayıp çökebilir. Uyanık bir iş adamı kendini yoksulluk içinde bulabilir. Ayrıca, beklenmedik birçok başka durum hayatı önceden kestirilemez hale getirir. Fakat şundan kesinlikle emin olabilirsiniz: En hikmetli ve en emin yol, Tanrı’nın ahlak yasaları çerçevesinde ve iradesine göre iyilik yaparak yaşamaktır. (Vaiz 9:11) Bu, Tanrı’nın iradesinin ne olduğunu Mukaddes Kitaptan öğrenmeyi, yaşamı O’na vakfetmeyi ve İsa’nın vaftiz edilmiş bir takipçisi olmayı da içerir.—Matta 28:19, 20.

19. Gençler yaşamlarını nasıl kullanabilirler, fakat hikmetli davranış nedir?

¹⁹ Yaratıcı, gençleri veya diğerlerini rehberliğini takip etmeye zorlamıyor. Onlar eğitime dalabilir, hatta belki yaşamları boyunca insani bilgi veren sayısız kitabın sadık okurları bile olabilirler. Bunun sonuçta bedene yorgunluk verdiği ortaya çıkacaktır. Ya da gençler kusurlu yüreklerinin çizdiği yolda yürüyüp gözlerine hoş görüneni yapabilirler. Bu elbette hoşnutsuzluk verecek ve böyle bir yaşamın boşa harcandığı zamanla belli olacaktır. (Vaiz 11:9–12:12; I. Yuhanna 2:15-17) Bu nedenle, Süleyman gençlere bir çağrıda bulunuyor; bu, hangi yaşta olursak olalım ciddiyetle düşünmemiz gereken bir çağrıdır: “Kötü günler gelmeden, ve: Onlardan zevk almıyorum, diyeceğin yıllar yaklaşmadan . . . . gençliğinin günlerinde seni Yaratanı hatırla.”—Vaiz 12:1, 2.

20. Vaiz kitabındaki mesaja ilişkin dengeli görüş nedir?

²⁰ Öyleyse, hangi sonuca varacağız? Peki, Süleyman’ın vardığı sonuç için ne diyelim? O, “güneş altında yapılan bütün işleri” görüp inceledi, “ve işte, hepsi boş, ve yeli kavramağa çalışmaktı.” (Vaiz 1:14) Vaiz kitabında olaylara olumsuz bakan veya hoşnutsuz bir adamın sözlerini bulmayız. Onlar Tanrı’nın ilham edilmiş Sözünün bir kısmıdır ve üzerinde düşünülmeye değer.

21, 22. (a) Süleyman yaşamın hangi yönlerini dikkate aldı? (b) Hangi hikmetli sonuca vardı? (c) Vaiz kitabının içeriğini incelemek sizi nasıl etkiledi?

²¹ Süleyman insanların çektiği zahmeti, zorlukları ve özlemleri inceledi. Normal gidişatın, bunca insanda düş kırıklığı yaratan boş bir sonuca nasıl dönüştüğünü düşündü. İnsanın kusurluluğunu ve yol açtığı ölüm gerçeğini iyice tarttı. Bunu yaparken, ölülerin durumunu ve ilerideki yaşam ümidi hakkındaki Tanrı vergisi bilgiyi göz önüne aldı. Bütün bunlar, Tanrı tarafından hikmeti çoğaltılmış bir adam, evet dünyada yaşamış en hikmetli insanlardan biri tarafından değerlendirildi. Sonra onun vardığı sonuç, gerçekten anlamlı bir yaşam isteyen herkesin yararına Kutsal Yazılar içinde yer aldı. Bu sonuçla aynı fikirde olmamız gerekmez mi?

²² “İşin sonu şudur; her şey işitildi: Allahtan kork, ve onun emirlerini tut; çünkü insanın bütün vazifesi budur. Çünkü iyi olsun kötü olsun, her gizli şeyle beraber her işi Allah hükme götürecektir.”—Vaiz 12:13, 14,

[Dipnot]

Anımsıyor musunuz?

◻ Mal mülkün yaşamınızdaki yeri hikmetle nasıl değerlendirilir?

◻ Neden aileye, ün kazanmaya veya başkaları üzerinde yetki sahibi olmaya aşırı önem vermemeliyiz?

◻ Süleyman zevke karşı hangi Tanrısal tutumu teşvik etti?

◻ Vaiz kitabını incelemekten nasıl yararlandınız?

[Sayfa 15’teki resimler]

Para ve mal mülk mutluluğu garantilemez

[Sayfa 17’deki resim]

Gençler, Tanrı’dan korkmanın kendilerine iyilik getireceğine güvenebilirler