AİLE MUTLULUĞUNUN SIRLARI
Üvey Ailelerde Yaşanan Sorunlar
AVUSTRALYA’DA YAŞAYAN MARGARETa ADINDAKİ BİR ÜVEY ANNE ŞÖYLE DİYOR: “Kocamın eski eşi, çocukların benim sözümü dinlemesini istemiyor. Hatta ‘Dişlerinizi fırçalamayı unutmayın’ gibi basit isteklerimi bile yapmamalarını tembihliyor.” Margaret çocukların böyle kışkırtılması yüzünden evliliğinin olumsuz etkilendiğini düşünüyor.
Anne ya da babanın üvey olduğu evlerde aile dışındaki kişilerle ilişkiler konusunda bazı sorunlar yaşanıyor.b Çocuğun eğitilmesi ve maddi ihtiyaçlarının karşılanması gibi konularda çoğu üvey annenin öz anneyle uzlaşmaya varması gerekiyor.c Yeni aile üyelerine alışmakta zorlanan bazı arkadaşlar ve akrabalarla da sorunlar yaşanabiliyor. Kutsal Kitaptaki öğütler bu gibi zorlukların üstesinden gelmenize yardım edebilir.
1. ÇOCUĞUN ÖZ ANNESİYLE İLİŞKİNİZ
Namibya’da yaşayan Judith adındaki bir üvey anne şöyle diyor: “Kocamın eski eşi bir keresinde çocuklara, benim anneleri olmadığımı, sadece babalarının yeni eşi olduğumu ve çocuk sahibi olursak onların gerçek kardeşleri olmayacağını söyledi. Bu sözler beni çok incitti, çünkü üvey çocuklarımı kendi çocuklarım gibi seviyorum.”
Uzmanlar üvey annesiyle yaşayan bir çocuğun öz annesiyle olan ilişkisinin sorunlara yol açabileceğini kabul ediyor. Genellikle, en büyük sorunlar öz anne ile üvey anne arasında yaşanıyor. Peki bu sorunlar nasıl çözülebilir?
Başarının sırrı: Makul sınırlar koyun. Eğer üvey çocuğunuzun hayatından öz annesini tamamen çıkarmaya çalışırsanız ona duygusal yönden zarar verebilirsiniz.d Bir çocuğun ‘hayata gelmesini sağlayan’ kişi annesi olduğundan onun çocuğun yaşamındaki yeri eşsizdir (Özdeyişler 23:22, 25). Diğer yandan bir koca eski eşinin, ailesinde baskın bir etkisi olmasına izin verirse yeni eşini üzebilir hatta öfkelendirebilir. Dengeli olmaya çalışın; yani bir yandan kocanızın eski eşiyle olabildiğince işbirliği yapmaya gayret ederken bir yandan da evliliğinizi korumak için makul sınırlar koyun.
ANNE BABALAR İÇİN ÖNERİLER
Eski eşinizle görüştüğünüzde diğer meselelerden söz etmektense çoğunlukla çocuklarınız hakkında konuşun. Örneğin, çocuklarınızla yapacağınız telefon görüşmeleri için gün içinde belirli bir zaman saptamanın mümkün olup olmadığını kibarca sorabilirsiniz. Bu görüşmelerin gelişigüzel bir zamanda ya da gece geç saatlerde olmasındansa bir düzene oturtulması daha iyi olur.
Eğer çocuğunuzun velayeti sizde değilse iletişiminizi telefonla, mektupla ya da mesaj yoluyla düzenli olarak sürdürebilirsiniz (Tekrar 6:6, 7). Hatta bazıları telefon ya da bilgisayar kullanarak çocuklarıyla görüntülü görüşüyor. Bu sayede çocuğunuz hakkında daha çok bilgi alabilir ve onun üzerinde tahmin ettiğinizden daha olumlu bir etkiye sahip olabilirsiniz.
ÜVEY ANNELER İÇİN ÖNERİLER
Çocukların öz annesine onun yerine geçmek gibi bir niyetiniz olmadığını açıkça belli ederek ‘duygudaşlık’ gösterin (1. Petrus 3:8). Çocukların nasıl olduklarını, özellikle de güzel haberleri onunla düzenli olarak paylaşın (Özdeyişler 16:24). Ondan tavsiye isteyin ve size bir öneride bulunduğunda teşekkür edin.
Çocuklara öz annelerinin yanında sevgi ifadelerinde bulunmaktan kaçınmaya çalışın. Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşayan Beverly adındaki bir üvey anne şunları söylüyor: “Küçük yaştaki üvey çocuklarım bana ‘anne’ diyorlardı. Onlarla bir anlaşma yaptık; artık evdeyken bana böyle sesleniyorlar, fakat anneleri Jane ya da onun akrabaları yanımızdayken bana ‘anne’ dememeye dikkat ediyorlar. Bu kararımızdan sonra Jane’le daha iyi bir ilişkim oldu. Hatta çocukların okuldaki oyunlarına ve okul gezilerine birlikte katılmaya başladık.”
ÖZ ANNE İLE ÜVEY ANNENİN İYİ GEÇİNMESİ İÇİN ÖNERİLER
Diğer anne yanınızda değilken çocuklara onun hakkında asla kötü şeyler söylemeyin. Böyle olumsuz sohbetlere başlamak kolaydır fakat bunun çocuk üzerinde çok yıpratıcı bir etkisi olur. Ayrıca çocuğun sizin sözlerinizi bir başkasına nasıl ve ne zaman aktaracağını asla bilemezsiniz (Vaiz 10:20). Öte yandan çocuğunuz size hakkınızda söylenen kötü bir şeyi anlatırsa öncelikle çocuğun ne hissettiğine odaklanın. Belki şöyle bir şeyler diyebilirsiniz: “Bunları duymuş olmana çok üzüldüm. Herhalde annen bana kızmış. İnsanlar sinirli olduğunda bazen hoş olmayan şeyler söyleyebilirler.”
Her iki evde de kurallar ve terbiye konusunda tutarlı olmak önemlidir. Eğer bu mümkün değilse, bu konulardaki farklılıkları nazik bir şekilde diğer anneyle konuşun. Şu durumu düşünelim:
Üvey anne: Mert, lütfen ıslak havlunu askıya as.
Mert: Annemin evinde havluyu yerde bırakıyoruz, annem asıyor.
Üvey anne (sinirli şekilde): Demek ki annen seni tembelliğe alıştırmış.
Acaba bu annenin şöyle karşılık vermesi daha iyi olmaz mıydı?
Üvey anne (sakin şekilde): Anlıyorum Mert, ama bu evde herkes havlusunu kendisi asıyor.
Diğer anne ile görüşeceği zamanlarda çocuğunuzla program yapmaktan kaçının (Matta 7:12). Fakat bir program yaptıysanız ve bir değişiklik yapmanız mümkün değilse, bunu çocuğunuza söylemeden önce diğer anneden izin alın.
DENEYİN: Diğer anneyle bir sonraki karşılaşmanızda şu adımları atmaya çalışın:
Gözlerinin içine bakın ve gülümseyin. İç geçirmek gibi sıkıldığınızı ifade eden hareketler yapmaktan kaçının.
Ona adıyla hitap ederek selam verin.
Eğer başkalarıyla birlikteyseniz sohbete onu da dahil edin.
2. YETİŞKİN ÇOCUKLARLA İLİŞKİNİZ
Üvey ailelerde yaşanabilecek sorunlara değinen Step Wars başlıklı kitap, eşinden yakınan bir üvey annenin sözlerine yer veriyor. Bu kadın, çocukların kaba ve saygısız davranışlarına maruz kalıyor fakat eşini buna inandıramıyor. Aksine kocası çocukların tarafını tutuyor. O “Böyle durumlarda çıldıracak gibi oluyorum” diyor. Acaba yetişkin çocukların evliliğinize zarar vermesine nasıl engel olabilirsiniz?
Başarının sırrı: Duygudaşlık gösterin. Kutsal Kitap şöyle der: “Herkes kendi yararını değil, başkasınınkini gözetsin” (1. Korintoslular 10:24). Onların duygularını anlamaya çalışın. Yetişkin olan üvey çocuklar öz ebeveynlerinin sevgisini kaybetmekten korkabilir. Ya da üvey annelerine iyi davranmakla öz annelerine ihanet etmiş olacaklarını düşünebilirler. Diğer yandan anne babalar da çocuklarını eleştirirlerse onları kendilerinden uzaklaştırmaktan korkabilirler.
Üvey çocuklarınızı sizinle dost olmaya zorlamaktansa, bu dostluğun doğal olarak gelişmesi için sabredin. Birinin bizi gerçekten sevmesini istiyorsak baskı yapmak ya da onu zorlamak genellikle işe yaramaz (Ezgiler Ezgisi 8:4). Dolayısıyla üvey çocuklarınızla yakınlık kurmak istiyorsanız makul davranın ve gerçekçi beklentilere sahip olun.
Haksızlığa uğramış olsanız bile düşündüğünüz ya da hissettiğiniz her şeyi dile getirmeyin (Özdeyişler 29:11). Sözlerinizi kontrol etmekte zorlandığınızda Yehova Tanrı’ya Kral Davut gibi şöyle dua edin: “Ağzıma bir bekçi koy, ey Yehova, dudaklarımın kapısına da bir nöbetçi” (Mezmur 141:3).
Eğer üvey çocuklarınızın büyüdüğü evde yaşayacaksanız, onların bu eve ne kadar bağlı olduklarını görmek sizi şaşırtabilir. Dolayısıyla evin içinde, özellikle de çocukların odalarında değişiklik yapmaktan mümkün olduğunca kaçının. Belki yeni bir eve taşınmayı bile düşünebilirsiniz.
DENEYİN: Eğer yetişkin yaştaki üvey çocuklarınız size kaba ya da saygısızca davranmaya devam ediyorsa, duygularınızı eşinizle paylaşın ve onun ne düşündüğünü dikkatle dinleyin. Çocukları terbiye etmesi için eşinize baskı yapmayın. Bunun yerine karşılıklı olarak birbirinizi anlamaya çalışın. Bu konuda eşinizle ‘düşünce birliğine’ vardığınızda durumu düzeltmek için birlikte hareket edebilirsiniz (2. Korintoslular 13:11).
3. DİĞER AKRABALARLA VE DOSTLARINIZLA İLİŞKİNİZ
Kanada’da yaşayan Marion adında bir üvey anne şunları söylüyor: “Annemle babam genellikle oğluma hediye verirken üvey çocuklarıma vermiyor. Bu durumu biz telafi etmeye çalışıyoruz, fakat paramızın yetmediği zamanlar olabiliyor.”
Başarının sırrı: Yeni ailenize öncelik verin. Akrabalarınıza ve dostlarınıza, yeni ailenizle ilgili sorumluluklarınızı açıklayın (1. Timoteos 5:8). Elbette tüm akrabalarınızın ya da arkadaşlarınızın yeni aile üyelerinizi hemen sevmesini bekleyemezsiniz, fakat nazik ve saygılı davranmalarını rica edebilirsiniz. İlgi ve sevgi görmeyen çocukların incinebileceğini onlara açıklayın.
Eski eşinizin anne babasını çocuğunuzun hayatından çıkarmaktan kaçının. İngiltere’de yaşayan Susan adındaki bir anne şunları anlatıyor: “Kocam öldükten 18 ay sonra yeniden evlendim. İlk eşimin anne babası yeni eşimi kabullenmekte zorlanıyordu. Fakat onlarla daha çok vakit geçirmeye çalıştık, bize verdikleri destek için onlara teşekkür ettik ve çocuklar da onları telefonla aradılar, böylece ilişkimiz daha iyi hale geldi.”
DENEYİN: En çok sorun yaşadığınız dostunuzun ya da akrabanızın kim olduğunu düşünün, sonra da o kişiyle ilişkinizi nasıl daha iyi hale getirebileceğinizi eşinizle konuşun.
Gördüğümüz gibi üvey ailelerde çeşitli sorunlar yaşanabilir. Fakat Kutsal Kitaptaki öğütleri uygularsanız şu sözlerin doğru olduğunu göreceksiniz: “Bir ev hikmetle kurulur, anlayışla pekiştirilir” (Özdeyişler 24:3).
a Bazı isimler değiştirilmiştir.
b Yaşanan başka zorluklarla ilgili bilgi almak için Yehova’nın Şahitleri tarafından yayımlanan Nisan 2012 tarihli Uyanış! dergisinin “Başarılı Üvey Ailelerin Sırları” başlıklı kapak makalelerine bakın.
c Bu makalede konu sadece üvey anneler üzerinden anlatılmış olsa da, aynı ilkeler üvey babalar için de geçerlidir.
d Elbette eski eş tehditkâr ya da saldırgan davranıyorsa ailenizin güvenliği için daha katı sınırlar koymanız gerekebilir.
KENDİNİZE SORUN . . .
Kocamın eski eşiyle daha iyi geçinmek için neler yapabilirim?
Akrabalarımızın ve dostlarımızın ailemize farkında olmadan zarar vermesine engel olmak için ne yapabiliriz?