Stresi Nasıl Kontrol Altında Tutabiliriz?
Kutsal Kitap son günlerin “çetin ve bunalımlı”, bugünkü deyişle stresli bir dönem olacağından söz eder. Herhalde siz de yaşadığımız dönemin stresli olduğunu kabul edersiniz (2. Timoteos 3:1).
BİLDİĞİNİZ gibi küçük bir ateşi söndürmek büyük bir yangını söndürmekten daha kolaydır. Benzer şekilde zaman içinde birikerek büyüyen stresi kontrol altına almak sıradan günlük stresi kontrol altına almaktan daha zordur. Bir doktor şöyle diyor: “Hayatımız yoğun olsa da stres yönetimini günlük bir alışkanlık haline getirmemiz önemlidir.”a
Stres yönetimini günlük bir alışkanlık haline getirmenin iki amacı var. Birincisi, mümkünse hayatımızda stresi tetikleyen etkenleri azaltmak. İkincisi stres kaçınılmazsa kendi tepkimizi kontrol etmek.
Peki Kutsal Kitap stresle başa çıkmamıza yardım eder mi?
Kutsal Kitaptaki Hakikatler Çok Önemli
Kutsal Kitaptaki hakikatleri iyice anlarsak Yaratıcımızın insanı canlandıran, güçlendiren düşüncelerini öğreniriz. Tanrı’nın Sözü değerli bir rehberdir. Stresten kurtulmamıza yardım edebilecek ruhi hakikatlerle doludur. Bu hakikatler ‘korkup dehşete kapılmamızı’ önleyebilir ve günlük olayların stresiyle başa çıkmamıza yardım edebilir (Yeşu 1:7-9).
Kutsal Kitap sevgi dolu Yaratıcımız Yehova Tanrı’nın “çok şefkatli ve merhametli” olduğunu öğreterek stresten kurtulmamıza harika bir şekilde yardımcı olur (Yakup 5:11). California’da bir üniversitede profesör olan Patricia “Bana en çok yardım eden şey Tanrı’nın isteği ve yaptığı muhteşem şeyler hakkında düşünmek oldu” dedi.
Yüzyıllar önce, İsa peygamberin nazik söz ve davranışlarının baskı ve stres altındaki dinleyicilerini ne kadar rahatlattığını düşünün. Onlara şöyle demişti: “Siz, didinip duran ve yükleri ağır olanlar, hepiniz bana gelin. Ben sizi ferahlatırım” (Matta 11:28-30).
İsa peygamber dediği gibi rahatlatıcı biriydi. Öğrencilerinin duygusal ve fiziksel ihtiyaçlarına karşı duyarlıydı, örneğin yoğun bir duyuru faaliyetinin ardından onların dinlenmesi için fırsat yaratmıştı (Markos 6:30-32). Şimdi gökte kral olan İsa’nın, yıpratıcı bir stresle mücadele eden bizleri de anladığından emin olabiliriz. Bize “gerektiğinde yardım” sağlayarak merhametle destek olur (İbraniler 2:17, 18; 4:16).
İyi Bir İletişimin Rolü
Stres yönetiminde en önemli anahtarlardan biri iyi iletişimdir. Kutsal Kitap şöyle der: “Baş başa verilip konuşulmazsa tasarılar boşa çıkar; çok kişiye danışılması da başarı getirir” (Özdeyişler 15:22). Bu nedenle birçok kimse eşine, dostuna veya iş arkadaşına içini dökünce oldukça rahatlar.
Stresten kurtulmak için içimizi dökmenin en önemli, en yararlı ve en rahat yolu Tanrı’ya dua etmektir. Düzenli olarak dua edersek ‘hiçbir konuda kaygı çekmemeyi’ başarabiliriz. Birçok insan dua ederek ‘Tanrı’nın, her düşünüşün çok üstünde olan barışını’ tattı. Aynı zamanda Kutsal Kitabın ümit veren vaatlerini düşünenlerin ‘yüreği ve zihni’ daha rahat olur (Filipililer 4:6, 7; Özdeyişler 14:30).
Stres hakkındaki bir başvuru kitabı “Arkadaş çevrelerinin desteğine sahip kişilerin stresle daha kolay başa çıktıklarını ve her şeyi kendi başına yapmaya çalışanlardan psikolojik olarak daha sağlıklı olduğunu” söylüyor. Bu açıdan bakıldığında Yehova Tanrı’ya ibadet etmek için bir araya gelenlerin sağladığı destek eşsizdir. Onlar Kutsal Kitabın öğüdünü dikkate alıp düzenli olarak bir araya gelir ve birbirlerine destek olurlar (İbraniler 10:24, 25). Bu ibadetlere katılan biri şöyle diyor: “Bazen saatlerce durmadan çalışıyor ve inanılmaz strese giriyorum. Ama ibadete gidince kapanış duasının ardından stresimin kaybolduğunu ve rahatladığımı fark ediyorum.”
Mizahın stresle başa çıkmaktaki önemini hafife almayın. Kutsal Kitap “Ağlamanın vakti, gülmenin vakti var” der (Vaiz 3:4). Gülmek hem canlandırıcı hem de sağlıklıdır. Bir doktor bunu şöyle açıklıyor: “Gülünce vücut endorfin üretir ve adrenalin üretimini durdurur.” Evli bir kadın şöyle dedi: “En stresli anlarda kocam komik bir şeyler söyler ya da yapar ve bu gerçekten çok iyi gelir.”
Stresi Azaltan Nitelikler
Kutsal Kitap stresi azaltan bazı nitelikler geliştirmemizi söyler. Bunlar arasında Tanrı’nın ‘ruhunun meyvesi’ olarak adlandırılan “sevgi, sevinç, barış, tahammül, iyilikseverlik, iyilik, iman, yumuşak başlılık, özdenetim” vardır. Ayrıca Kutsal Kitap “kindarlık, öfke, gazap, bağırıp çağırma ve sövme” gibi tutum ve davranışlardan kaçınmamızı tavsiye eder ve şöyle der: “Birbirinize karşı iyi ve şefkatli davranın . . . . birbirinizi gönülden bağışlayın” (Galatyalılar 5:22, 23; Efesoslular 4:31, 32).
Bir doktor bu tür Kutsal Kitap ilkelerini uygulamanın özellikle de içinde bulunduğumuz dönemde ne kadar önemli olduğunu şu sözlerle açıkladı: “İnsanlara saygılı davranmak stresten kurtulmak için birebir.” Bunun yanı sıra Kutsal Kitap haddini bilir olmamıza, başka sözlerle yapabileceklerimizle ilgili makul bir görüş edinmemize de yardım eder (Mika 6:8).
Tanrı fiziksel, zihinsel ve duygusal sınırlarımız olduğunu bu nedenle de istediğimiz her şeyi yapamayacağımızı alçakgönüllülükle kabul etmemizi istiyor. Bu ne kadar zor olursa olsun gerçekten yapabileceğimizin ötesindeki taleplere hayır demeyi öğrenmemiz gerekir.
Tabii bu, Kutsal Kitaptaki ilkeleri uyguladığımızda hiç stres yaşamayacağımız anlamına gelmiyor. Aslında İblis Şeytan Tanrı’ya ibadet edenlerin büyük stres altında hakiki tapınmayı terk edeceklerini kanıtlamak üzere özellikle onlarla uğraşıyor (Vahiy 12:17). Fakat gördüğümüz gibi Tanrı stresi azaltabilmemiz ve stresle başa çıkabilmemiz için tam zamanında bize yardım sağlıyor.b
[Dipnotlar]
a Sağlığınızı bozacak kadar uzun süren ya da yoğun bir stres altında kalırsanız sağlığınıza tekrar kavuşmak için bir uzmana başvurmanız yararlı olabilir.
b Stresle başa çıkmak üzere başka neler yapabileceğiniz konusunda daha fazla yardım için Uyanış! dergisinde daha önce çıkmış olan şu giriş makalelerine bakın: “Stresten Kurtuluş Mümkün!” (Mart 2005) ve “Bugünün Telaşlı Temposuyla Mücadele” (Mart 2001).
[Sayfa 9’daki çerçeve]
STRESİ AZALTMANIN BAZI YOLLARI
● Kendinizden ve başkalarından mükemmellik beklemeyin (Vaiz 7:16).
● Önceliklerinizi iyi belirleyin (Filipililer 1:10, 11).
● Düzenli olarak egzersiz yapın (1. Timoteos 4:8).
● Yehova Tanrı’nın yarattığı şeylerle ilgilenin (Mezmur 92:4, 5).
● Sessiz bir ortamda bulunmak için düzenli olarak fırsat yaratın (Matta 14:23).
● Uyumak ve dinlenmek için yeterince zaman ayırın (Vaiz 4:6).
[Sayfa 7’deki resim]
İnsanlarla sohbet etmeye vakit ayırmak stresi büyük ölçüde azaltır
[Sayfa 7’deki resim]
Tanrı’nın hoşlandığı nitelikleri geliştirmek stresi azaltır