Kutsal Kitaptaki Sırası 16​—Nehemya

Yazarı: Nehemya

Yazıldığı Yer: Yeruşalim

Tamamlanma Tarihi: MÖ 443 sonrası

Kapsadığı Dönem: MÖ 456–443 sonrası

 1. (a) Nehemya hangi saygın konumdaydı? (b) Onun en önem verdiği şey neydi?

İSMİ “Yah Teselli Eder” anlamına gelen Nehemya, Pers kralı Artakserkses’in (Longimanus) hizmetinde sadık bir Yahudiydi. O, kralın sakisiydi. Bu görev yalnızca güvenilir kişilere verilirdi. Kralın sakisi olmak saygın ve arzu edilen bir işti, çünkü saki kralın keyifli, dolayısıyla da lütufta bulunmaya istekli zamanlarında huzurunda olurdu. Ancak, Nehemya Yeruşalim’i kendisine sevinç veren her şeyden üstün tutan sadık sürgünlerden biriydi (Mezm. 137:5, 6). Onun için en önemli şey konum ya da servet değil, hakiki tapınmanın yeniden kurulmasıydı.

 2. (a) Nehemya neden kederliydi? (b) Yehova’nın kararlaştırdığı hangi zaman gelmişti?

² Yeruşalim’de ‘sürgünden kurtulup dönmüş’ Yahudiler yaşıyordu. Ancak MÖ 456’da perişan bir haldeydiler (Neh. 1:3). Şehrin surları yıkıntıya dönmüştü, halk kendisine öteden beri düşman olan halkların karşısında utanç içindeydi. Nehemya bu yüzden kederliydi. Ancak, Yehova’nın Yeruşalim surları için harekete geçmek üzere kararlaştırdığı zaman gelmişti. Düşmanlar olsun ya da olmasın Yeruşalim’i koruyan surlar yeniden yapılacaktı ve bu olay, Mesih’in gelişiyle ilgili Daniel’e bildirilen dönemin başını işaretleyecekti (Dan. 9:24-27). Dolayısıyla Yehova, sadık ve gayretli kulu Nehemya’yı kullanarak olayları isteği doğrultusunda yönlendirdi.

 3. (a) Kitabın yazarının Nehemya olduğunu gösteren nedir? (b) Kitabın adı zaman içinde nasıl değişti? (c) Nehemya ve Ezra kitapları arasında ne kadarlık bir zaman var? Nehemya kitabının kapsadığı dönem için ne denebilir?

³ Kendi adını taşıyan kitabı Nehemya’nın yazdığına kuşku yoktur. Kaydın başındaki “Hakalya oğlu Nehemya’nın sözleri” ifadesi ve kitap boyunca birinci şahıs zamiri kullanılması bunu gösterir (Neh. 1:1). Başlangıçta Ezra ve Nehemya kitapları tek bir tomardı ve adı Ezra’ydı. Sonra Yahudiler, kitabı Birinci ve İkinci Ezra olarak ikiye böldü, daha sonra da İkinci Ezra kitabı Nehemya olarak adlandırıldı. Ezra’nın sonunda anlatılan olaylarla Nehemya’nın başında anlatılan olaylar arasında 12 yıllık bir zaman vardır. Dolayısıyla Nehemya kitabı MÖ 456’nın sonundan başlayıp MÖ 443 sonrasına dek süren dönemi kapsar (1:1; 5:14; 13:6).

 4. Nehemya kitabı Tanrı ilhamı diğer kitaplarla nasıl uyumludur?

⁴ Nehemya kitabı Tanrı ilhamı diğer kitaplarla uyumludur ve Kutsal Yazılar içinde haklı bir yere sahiptir. Kitabın içinde Kanunun farklı yönlerine defalarca değinilir; bunlar arasında yabancılarla evlilik yoluyla akraba olmak (Tekr. 7:3; Neh. 10:30), borçlar (Lev. 25:35-38; Tekr. 15:7-11; Neh. 5:2-11) ve Çardaklar Bayramı sayılabilir (Tekr. 31:10-13; Neh. 8:14-18). Nehemya kaydı ayrıca Daniel’in peygamberlik sözünün gerçekleşmeye başladığı vaktin saptanmasını sağlar. Bu söze göre Yeruşalim yeniden inşa edilecek ve bu iş muhalefete rağmen, ‘sıkıntılı zamanlardan geçilerek’ yapılacaktır (Dan. 9:25).

 5. (a) Artakserkses’in MÖ 475’te tahta çıktığını kesin olarak gösteren hangi kanıtlar var? (b) Onun 20. yılı hangi tarihe denk gelir? (c) Nehemya ve Luka kitaplarındaki bilgiler Daniel’in Mesih’le ilgili peygamberlik sözünün gerçekleşmesiyle nasıl bağlantılıdır?

⁵ Peki Nehemya’nın surları inşa etmek için Yeruşalim’e gittiği yıl hakkında ne denebilir? Nehemya 2:1-8 kralın sakisi Nehemya’nın Yeruşalim’in, surlarının ve kapılarının onarımı ve yeniden inşası için kralın saltanatının “yirminci yılının Nisan ayında” izin aldığını söyler. Eski Yunan, Pers ve Babil kaynaklarından elde edilen güvenilir tarihsel kanıtlar Artakserkses’in MÖ 475’te tahta çıktığını, dolayısıyla ilk saltanat yılının MÖ 474 olduğunu gösterir.a Bu durumda 20. saltanat yılı MÖ 455 yılına denk gelir. Daniel’in peygamberlik sözü “Yeruşalim’in onarımı ve yeniden inşası için buyruğun çıkmasından, Önder Mesih’in gelişine dek” yedişer yıllık 69 hafta, yani 483 yıl geçeceğini belirtir (Dan. 9:24-27). Bu sözler İsa’nın MS 29’da meshedilmesiyle net şekilde gerçekleşmiştir. Hem Kutsal Kitap hem de diğer tarihsel kayıtlar o yılı desteklerb (Luka 3:1-3, 23). Görüldüğü gibi Nehemya ve Luka kitaplarında Daniel’in peygamberlik sözüyle yakından bağlantılı bilgiler bulunur. Birbirini tamamlayan bu bilgiler, Yehova Tanrı’nın olayları önceden bildirip gerçekleştirdiğini çok etkileyici şekilde gösterir. Nehemya kitabı gerçekten de Tanrı ilhamı yazıların bir kısmıdır.

NEHEMYA KİTABININ İÇERİĞİ

 6. (a) Nehemya hangi haber üzerine Yehova’ya dua etti? (b) Kral ona ne için izin verdi? (c) Yahudiler Nehemya’nın planını öğrenince ne yaptı?

⁶ Nehemya Yeruşalim’e gidiyor (1:1–2:20). Yeruşalim’den Susa’ya dönen Hanani’nin getirdiği haberler Nehemya’yı çok üzer. Kapıları ve surları yıkık şehirde yaşayan Yahudiler büyük bir sıkıntı içindedir. Nehemya oruç tutar ve Yehova’ya yalvarır. Duasına “Göklerin Tanrısı, yüce ve heybetli Tanrı; Kendisini sevenlere ve emirlerine itaat edenlere vefasını gösteren, onlarla yaptığı ahde bağlı kalan Tanrı” diyerek başlar (1:5). Sonra İsrailoğullarının günahlarını açıkça dile getirir ve Yehova’dan Kendi adı uğruna, Musa’ya vaat ettiği gibi halkını hatırlamasını diler (Tekr. 30:1-10). Kral neden üzgün göründüğünü sorduğunda Nehemya ona Yeruşalim’in durumunu anlatır, gidip şehri ve surlarını inşa etmek için izin ister. İsteği kabul edilir ve Nehemya hemen Yeruşalim’e gider. Kendisini bekleyen işin boyutlarını saptamak için geceleyin surları gözden geçirir, sonra planını Yahudilere açıklar. Onlara Tanrı’nın kendisine nasıl yardım ettiğini de anlatır, bunun üzerine Yahudiler “Haydi gidip inşa işine başlayalım” derler (Neh. 2:18). Samiriyeliler ve diğer komşu halklar bunu öğrenince onları alaya alıp küçümser.

 7. (a) İnşa işi nasıl ilerledi? (b) Hangi durum yüzünden yeni bir düzenleme yapmak gerekti?

⁷ Surların inşası (3:1–6:19). Surların inşası beşinci ayın üçüncü günü başlar. Kâhinler, yöneticiler ve halk hep birlikte çalışırlar. Şehir kapıları ve aralarındaki surlar hızla onarılır. Bu sırada Horonlu Sanballat “Bu zavallı Yahudiler ne yapıyor? . . . . Hepsini bir günde mi bitirecekler?” diyerek onlarla alay eder. Ammonlu Tobiya da ona katılarak şöyle der: “Şu inşa ettikleri şeye bir bakın; yaptıkları sura bir tilki çıksa taş üstünde taş kalmayacak” (4:2, 3). Surlar yarı yüksekliğine kadar çıkınca İsrail’e karşı birlik olan düşmanlar öfkelenir ve Yeruşalim’e saldırmak üzere düzen kurarlar. Bunun üzerine Nehemya Yahudileri “Yüce ve heybetli Yehova’yı aklınızdan çıkarmayın” diyerek teşvik eder, aileleri ve evleri için savaşmalarını söyler (4:14). Baş gösteren gerginlik nedeniyle yeni bir düzenleme yapılır; bazı Yahudiler mızraklarla nöbet tutarken diğerleri kılıçlarını kuşanıp işe devam eder.

 8. Nehemya Yahudilerin iç sorunlarını nasıl halletti?

⁸ Bu arada Yahudiler kendi içlerinde de sorunlarla uğraşmaktadır. Bazıları Yehova’nın kanununa karşı gelerek iman kardeşlerinden aşırı faiz istemektedir (Çık. 22:25). Nehemya halka hatalarını göstererek maddiyatçılık konusunda öğüt verir; onlar da bu öğüde istekle uyarlar. Nehemya, halkın ağır yükünü gördüğünden MÖ 455’ten MÖ 443’e dek süren 12 yıllık valiliği boyunca hiçbir zaman valilere tahsis edilen yemeği talep etmez.

 9. (a) Nehemya inşa işini durdurmak için başvurulan sinsi yöntemlerin üstesinden nasıl geldi? (b) Surlar kaç günde bitirildi?

⁹ Düşmanlar bu kez inşa işini durdurmak üzere daha sinsi yöntemler dener. Nehemya’yı görüşmek için yanlarına çağırırlar, ancak o büyük bir işe giriştiğini belirterek işin başından ayrılmaya zamanı olmadığını söyler. Bunun üzerine Sanballat Nehemya’nın Yahuda kralı olmayı planladığını söyleyerek onu isyancılıkla suçlar. Ayrıca gözünü korkutup onu mabette saklanmaya, böylece suç işlemeye teşvik etmesi için parayla bir Yahudi tutarlar. Ancak Nehemya korkmaz; sakin ve itaatli bir şekilde Tanrı’nın kendisine verdiği işe devam eder. Surlar “elli iki günde” tamamlanır (Neh. 6:15).

10. (a) İsrailoğullarının çoğu nerede yaşıyordu? (b) Hangi kayıt işi yapıldı? (c) Sonra hangi toplantı düzenlendi ve toplantının ilk günü neler oldu?

¹⁰ Halka Kanunun öğretilmesi (7:1–12:26). İsrailoğullarının çoğu Yeruşalim’in dışında, kabilelerinin mirası olan topraklarda yaşadığından şehirde oturanların sayısı azdır. Nehemya Tanrı’nın yönlendirmesiyle soyluları ve tüm halkı toplayıp soy kütüğüne kaydeder. Bunu yaparken Babil’den ilk dönenlerin soy kayıtlarına başvurur. Sonra Su Kapısı önündeki meydanda bir toplantı düzenlenir. Ahşap bir kürsüde duran Ezra toplantıyı başlatır. Yehova’ya şükreder ve gün doğumundan öğle vaktine dek Musa’nın kanun kitabından okur. Diğer Levioğulları da Kanunu halka açıklayarak ona yardım eder; ‘Tanrı’nın kanununu yüksek sesle okumaya, kitaptan okuduklarını açıklamaya ve anlamını vermeye devam ederler. Halkın okunanları anlamasına yardım ederler’ (8:8). Nehemya halkı ziyafet yaparak ve sevinçli olarak şu sözlerin doğruluğunu görmeye teşvik eder: “Yehova’nın verdiği sevinç sizin için bir kaledir” (8:10).

11. (a) İkinci gün hangi özel buluşma düzenlendi? (b) Nasıl sevinçli bir bayram kutlandı?

¹¹ Toplantının ikinci günü aşiret reisleri Kanun hakkında anlayış kazanmak amacıyla Ezra’yla özel bir buluşma yaparlar. Bu buluşmada o ay, yani yedinci ay içinde Yehova’nın onuruna Çardaklar Bayramını kutlamaları gerektiğini öğrenir ve hemen bunun için hazırlıklara başlarlar. Yedi gün boyunca çardaklarda oturmak ve her gün okunan Kanunu dinlemek halka “çok büyük sevinç” verir. “Kurallara göre” sekizinci gün büyük bir toplantı düzenlenir (Neh. 8:17, 18; Lev. 23:33-36).

12. (a) Aynı ay içinde hangi özel toplantı yapıldı? (b) Toplantıda hangi karar kabul edildi? (c) Yeruşalim’in nüfusunu artırmak için ne yapıldı?

¹² Ayın 24. günü İsrailoğulları tekrar toplanır ve tüm yabancılardan ayrılırlar. Bu özel toplantıda Kanun okunur; sonra da Levioğullarından bir grup, Tanrı’nın İsrailoğullarıyla ilişkisinin tarihini gözden geçirerek herkesin kendi yüreğini yoklamasını sağlar. Bu toplantının teması şu sözlerde görülebilir: “Kalkın! Tanrınız Yehova’ya devirler boyunca şükredin . . . . Bütün şükran ve övgülerden fazlasını hak eden ulu ismini yüceltin” (Neh. 9:5). Sonra atalarının günahlarını dile getirerek alçakgönüllülükle Yehova’dan bereketini dilerler. Tüm bunları yazıya dökerler ve halkın temsilcileri bu kararı mühürleyerek onaylar. Topluluktaki herkes, çevre halklardan kişilerle evlenmemeyi, Sebt günlerine uymayı ve hem mabetteki hizmetler hem de orada çalışanlar için bağışta bulunmayı kabul eder. Yeruşalim’de, surların içinde oturması için her on kişiden biri kurayla seçilir.

13. (a) Surların adanması sırasında nasıl büyük bir toplantı yapıldı? (b) Bu toplantının sonucunda hangi adımlar atıldı?

¹³ Surların adanması (12:27–13:3). Yeni inşa edilmiş surların Tanrı’ya adanması, bol bol ilahilerin söyleneceği mutlu bir olaydır. Bunun için büyük bir toplantı düzenlenir. Nehemya şükran ilahileri söylenmesi için iki büyük koro alayı oluşturur. Koro alayları surlar üzerinde zıt yönlere doğru yürümeye başlar, sonunda Yehova’nın mabedinde buluşurlar ve orada kurbanlar sunulur. Mabetteki kâhinleri ve Levioğullarını desteklemek üzere bağışlarla ilgili bir düzenleme yapılır. Kutsal Yazılardan okumaya devam edilir ve halk Ammonlularla Moablıların Tanrı’nın cemaatine giremeyeceğini öğrenir. Bunun üzerine yabancı kökenli herkesi İsrailoğullarından ayırmaya başlarlar.

14. (a) Nehemya’nın yokluğunda hangi yozlaştırıcı etkiler baş gösterdi? (b) Nehemya bunları ortadan kaldırmak için ne yaptı?

¹⁴ Kirletici etkenlerin ortadan kaldırılması (13:4-31). Bir süre Babil’de kaldıktan sonra Yeruşalim’e dönen Nehemya farklı yozlaştırıcı etkilerin Yahudiler arasında yavaş yavaş yayıldığını görür. Kısa sürede çok şey değişmiştir! Başkâhin Elyaşib mabedin avlusundaki bir yemek salonunu Tanrı’nın düşmanlarından olan Ammonlu Tobiya’nın kullanması için hazırlatmıştır. Nehemya hiç vakit kaybetmeden harekete geçer. Tobiya’nın eşyalarını dışarı atar ve tüm yemek salonlarını temizletir. Nehemya ayrıca Levioğullarına yapılan bağışın kesildiğini, onların da geçimlerini sağlamak için Yeruşalim’den ayrıldıklarını öğrenir. Şehirde herkes kazanç peşindedir. Sebt düzenlemesine uyulmamaktadır. Nehemya onlara şöyle der: “Sebt gününün kutsallığını bozarak Tanrı’nın İsrail’e öfkelenmesine yol açıyorsunuz” (13:18). Sebt günü tüccarların gelmesini engellemek için şehir kapılarını kapatır ve onlara surlardan uzaklaşmalarını emreder. Fakat daha kötüsü, Yahudilerden bazıları yeminlerini bozmuş ve putperest yabancı kadınlarla evlenip onları şehre getirmiştir. Üstelik bu evliliklerden doğan çocuklar Yahudi dilini bilmemektedir. Nehemya onlara Süleyman’ın yabancı kadınlar yüzünden günah işlediğini hatırlatır. Ve aynı günahı işlediği için Başkâhin Elyaşib’in torununu kovar.c Sonra da kâhinlerin ve Levioğullarının hizmetlerini yeniden düzene sokar.

15. Nehemya hangi dilekte bulundu?

¹⁵ Nehemya kitabını şu sade ve mütevazı dilekle bitirir: “Ey Tanrım, beni iyilikle an” (13:31).

KİTABIN YARARLARI

16. Nehemya hakiki tapınmayı sevenler için hangi yönlerden harika bir örnektir?

¹⁶ Nehemya’nın Tanrı’ya bağlılığı hakiki tapınmayı seven herkes için bir ilham kaynağı olmalıdır. O, gözde bir konuma sahipken bunu bırakıp Yehova’nın halkı içinde alçakgönüllü bir gözetmen oldu. Bu görevini yaparken hakkı olan maddi desteği kabul etmedi ve maddiyatçılığı bir tuzak olarak gösterip halkı kesin bir dille uyardı. Nehemya’nın tüm çabası ulusun hakiki tapınmayı gayretle sürdürmesini sağlamaktı (5:14, 15; 13:10-13). O, tam bir özveri gösteren, tehlike karşısında korkusuzca doğru davranmaya devam eden, sağgörülü bir eylem adamı olarak bizim için harika bir örnektir (4:14, 19, 20; 6:3, 15). Aynı zamanda sağlıklı bir Tanrı korkusuna sahipti ve iman kardeşlerini güçlendirmeye önem veriyordu (8:9; 13:14). Özellikle putperestlerle evlilik gibi yabancı etkilerin reddedilmesiyle ve hakiki tapınmayla ilgili konularda Yehova’nın kanununu gayretle uyguladı (13:8, 23-29).

17. Nehemya Tanrı’nın kanununu bilmesi ve uygulaması açısından nasıl bir örnektir?

¹⁷ Nehemya’nın Yehova’nın kanununu iyi bildiği ve ona sık sık başvurduğu kitap boyunca açıkça görülür. Örneğin, Yehova’nın Tekrar 30:1-4’teki vaadini bildiğinden, halkına vefalı davranacağına tam bir iman göstererek O’ndan bereket diledi (Neh. 1:8, 9). Yahudilerin önceden yazılmış şeyleri öğrenmesi için çok sayıda büyük toplantı düzenledi. Ezra ve Nehemya Kanunu halka okurken, Tanrı’nın Sözünü açıklamak ve bu sözlerin uygulanmasını sağlamak için her şeyi yaptılar (8:8, 13-16; 13:1-3).

18. Tüm gözetmenler, Nehemya’nın her zaman Yehova’nın rehberliğine başvurarak halka önderlik etmesinden ne öğrenmeli?

¹⁸ Nehemya’nın Yehova’ya tam bir güven duyması ve O’ndan alçakgönüllülükle dilekte bulunması bizi de her zaman dua edip Tanrı’ya güvenmeye teşvik etmeli. Onun, dualarında nasıl Tanrı’yı yücelttiğine, halkının günahlarını açıkça kabul ettiğine ve Yehova’nın adının kutsanmasını dilediğine dikkat edebiliriz (1:4-11; 4:14; 6:14; 13:14, 29, 31). Halkın onun hikmetli yönlendirmesine istekle uyması ve onunla birlikte Tanrı’nın isteğini yerine getirmekten sevinç duyması, bu gayretli gözetmenin Tanrı’nın toplumuna güç veren biri olduğunu gösterir. O gerçekten örnek alınacak biridir! Öte yandan, hikmetli bir gözetmenin yokluğunda maddiyatçılık, yozlaşma ve hakikate isyan Tanrı’nın toplumunda hızla kök saldı. Bu gerçek bugün tüm gözetmenlere, iman kardeşlerinin iyiliği için gayretli, faal ve tetikte olmanın, onlara hakiki tapınmada önderlik ederken anlayışlı ve kararlı davranmanın önemini göstermeli.

19. (a) Nehemya halkın Krallıkla ilgili vaatlere güvenini nasıl güçlendirdi? (b) Krallıkla ilgili ümit bugün Tanrı’nın hizmetçilerini nasıl güçlendiriyor?

¹⁹ Nehemya her konuda Tanrı’nın Sözünü rehber aldığını gösterdi. O Kutsal Yazıları gayretle öğretmekle kalmadı, memleketlerine dönmüş İsrailoğullarının soy kayıtlarına dayanan miraslarını saptarken ve Levioğullarıyla kâhinlerin hizmetlerini düzenlerken de ona başvurdu (Yeşu 14:1–21:45; Neh. 1:8; 11:1–12:26). Bu tutumu halkı mutlaka çok teşvik etti. Ayrıca Soy’la ve onun Krallığının yönetiminde yaşanacak yenilenmeyle ilgili görkemli vaatlere güvenlerini güçlendirdi. Krallığın yapacağı şeylerle ilgili ümit bugün de Tanrı’nın hizmetçilerini güçlendirerek Krallık uğrunda cesurca mücadele etmelerini ve hakiki tapınmanın tüm yeryüzünde gelişmesi için yoğun şekilde çalışmalarını sağlıyor.

[Dipnotlar]