Yehovha I Xikwembu Lexi Profetaka Swilo Xi Tlhela Xi Swi Hetisisa

1, 2. (a) Ha yini van’wana va nga ha vonaka onge ku hava la khathalaka hi leswi endlekaka laha misaveni? (b) Xana vaprofeta lava 12 va byi hlamusela njhani vumunhu bya Yehovha?

VANHU vo tala va vona swi va tikela ku lawula vutomi bya vona. Hi ku ya hi swiviko swa mahungu leswi va swi hlayaka, va gimeta hileswaku vanhu hinkwavo va langutane ni khombo lerikulu. Matshalatshala yo ringeta ku herisa swiphiqo swa misava ma vonaka ma tikisa swilo ku ri ni ku swi antswisa. Lexi xiyekaka hi leswaku van’wana va vaprofeta lava 12 lava hi dyondzaka ha vona, a va langutane ni swiyimo swo fana ni leswi nga kona namuntlha, naswona va vule timhaka leti nyikaka vanhu ntshembo leti na hina hi nga vuyeriwaka eka tona ni leti hi nga chavelelaka van’wana ha tona.—Mikiya 3:1-3; Habakuku 1:1-4.

² Mhaka ya nkoka leyi u nga ta yi dyondza etibukwini leti, hileswaku Yehovha Hosi Leyikulu ya vuako hinkwabyo wa swi vona hinkwaswo leswi humelelaka emisaveni, naswona wa khathala hi vuhlayiseki bya hina. Entiyisweni, un’wana ni un’wana wa hina a nga vula a ku, “Yehovha wa ndzi khathalela.” Vaprofeta lava 12, va hlamusela “Yehovha wa mavuthu” hi ndlela yo tsakisa. Xikwembu xi nga ‘khumba tiko, lerova ri n’oka,’ kambe xi tiyisekisa vanhu va xona xi ku: “Loyi a mi khumbaka u khumba ndzololo ya tihlo ranga.” (Zakariya 2:8; Amosi 4:13; 9:5) Xana a wu tsaki loko u ri karhi u hlaya tindzimana ta Bibele leti kombisaka ndlela leyi Xikwembu xi tirhisanaka ni vanhu va xona hi rirhandzu ni ndlela leyi xi nga ni tintswalo naswona xi rivalelaka ha yona? (Hosiya 6:1-3; Yuwele 2:12-14) Kambe matsalwa ya vaprofeta lava a ya byi hlamuseli hilaha ku heleleke vumunhu bya Yehovha; hi swona swi endlaka leswaku tibuku hinkwato ta Bibele ta 66 ti va ta nkoka. Hambiswiritano, vaprofeta lava 12 va hi pfuna leswaku hi vona vumunhu bya Xikwembu ni ndlela leyi xi tirhisanaka ha yona ni vanhu.

 3. Xana vaprofeta lava 12 va swi kombise njhani leswaku Yehovha i Xikwembu lexi nga ni xikongomelo?

³ Matsalwa ya vaprofeta lava 12 ma nga tiyisa ntshembo wa hina eka Yehovha tanihi leswi a Profetaka leswi nga ta endleka enkarhini lowu taka ni leswi a nga Muhetisisi wa xikongomelo xa yena n’wini, la nga tsandzekiki nikan’we. Ma tiyisekisa leswaku u ta endla misava yi va paradeyisi leyi fumiwaka hi yena. (Mikiya 4:1-4) Van’wana va vaprofeta volavo va hlamusele ndlela leyi Yehovha a ku lunghiseleleke ha yona ku ta ka Mesiya ni gandzelo ra nkutsulo leri a ri ta ntshunxa vanhu eka xidyoho ni rifu. (Malakiya 3:1; 4:5) Ha yini swi ri swa nkoka ku tiva timhaka leti hinkwato?

4, 5. (a) Hi wihi ntiyiso wa xisekelo mayelana ni Xikwembu lowu vaprofeta lava 12 va wu kandziyisaka? (b) Xana vukulu bya Yehovha byi ku khumba ku fika kwihi?

⁴ Tsundzuka mhaka leyi Xikwembu xi hehliweke ha yona ya leswaku a xi na mfanelo yo fuma, hilaha yi hlamuseriweke hakona eka ndzima leyi nga hundza. Ku xandzukela mfanelo ya Yehovha yo fuma—ni ku kanakana swiboho swa xona—ku endle leswaku tintsumi tin’wana etilweni ti tshova nawu wa Xikwembu ti tlhela ti vanga nyimpi laha misaveni. Hikwalaho, swi le rivaleni leswaku ku xixima vuhosi bya Yehovha ni ku titsongahatela byona i swa nkoka leswaku ku va ni ntirhisano lowu heleleke evuakweni hinkwabyo ni leswaku vanhu va tshamisana hi ku rhula. Hikwalaho, Yehovha u tiyimisele ku lwela vuhosi bya yena. A hi voneni leswaku tibuku to koma ta vuprofeta leta 12 ti nga hi pfuna njhani leswaku hi yi twisisa kahle mhaka leyi.

⁵ Leswi vaprofeta a va ri varhumiwa va Yehovha, va vulavule ngopfu hi vuhosi bya yena lebyi tlakukeke swonghasi. Hi xikombiso, Amosi u ri tirhise ka 21 rito leri nge “Hosi leyi Lawulaka,” ku kombisa leswaku vito ra Lowa Matimba Hinkwawo swin’we ni vuhosi bya yena i swa nkoka. Leswi swi komba leswaku Xikwembu xa ntiyiso i xikulu hilaha ku nga hlamuselekiki naswona a ku na nchumu ni wun’we lowu tumbeleke emahlweni ka xona. (Amosi 9:2-5; vona bokisi leri nge “Yehovha Lowa Matimba Hinkwawo.”) Yehovha hi yena ntsena Hosi ya vuako hinkwabyo, a nga fani nikatsongo ni swikwembu swa hava. (Mikiya 1:7; Habakuku 2:18-20; Sofaniya 2:11) Leswi Yehovha a nga Muendli wa swilo hinkwaswo, hi yena a nga ni mfanelo yo lawula ntumbuluko hinkwawo. (Amosi 4:13; 5:8, 9; 9:6) Ha yini mhaka leyi yi ri ya nkoka eka wena?

 6. Xana vanhu hinkwavo va katseka njhani eku hetisekeni ka xikongomelo xa Xikwembu?

⁶ Loko u tshame u nyenyiwa hikwalaho ka leswi u nga xiswona kumbe u nga kombiwi vululami, swi tive leswaku Hosi leyikulu ya rirhandzu yi khathalela vanhu hinkwavo. Yehovha a a ri ni vuxaka byo hlawuleka ni tiko ro karhi ra khale, kambe u vule leswaku u tiyimisele ku endla leswaku vanhu va matiko hinkwawo ni va tindzimi hinkwato va vuyeriwa. Hi yena “Hosi ya ntiyiso ya misava hinkwayo.” (Mikiya 4:13) Xikwembu xi tshembise leswaku vito ra xona “ri ta va rikulu exikarhi ka matiko.” (Malakiya 1:11) Leswi Tata wa hina wa le matilweni a titivisaka eka vanhu hinkwavo handle ko ya hi nghohe, ‘vavanuna lava humaka eka tindzimi hinkwato ta matiko’ va amukela xirhambo xa yena leswaku va va vagandzeri va yena.—Zakariya 8:23.

 7. Ha yini nhlamuselo ya vito ra Yehovha yi ri ya nkoka?

⁷ Ku tiva Xikwembu ni ku tiva leswi xi nga ta swi endla swi fambisana swinene ni ku tiva vito ra xona. (Pisalema 9:10) Eminkarhini ya Mikiya, vito ra Yehovha ri rhukaniwile hikuva vanhu vo tala lava vitaniwaka hi vito ra Yena a va nga yingisi. Muprofeta Mikiya u huhuteriwe leswaku a ku kandziyisa ngopfu “ku tlakuka ka vito ra Yehovha” ni ku kandziyisa leswaku “munhu wa vutlhari lebyi pfunaka u ta chava vito ra [Xikwembu].” (Mikiya 5:4; 6:9) Ha yini a a huhuteriwe ku kandziyisa mhaka yoleyo? Ntshembo wihi ni wihi lowu u nga na wona hi vumundzuku lebyi nga heriki wu fambisana ni nhlamuselo ya vito leri nge: “U Endla Leswaku Swi Va Kona.” Hlaya Yuwele 2:26 u vona ndlela leyi swi tsakisaka ha yona ku byarha vito rero ni ku byela van’wana hi mahungu ya Xikwembu, lexi xi vaka leswi xi lavaka ku va swona leswaku swivumbiwa swa xona hinkwaswo swi vuyeriwa! Xikwembu hi xona ntsena lexi kotaka ku endla leswi faneleke swi endliwa. Sweswo u nga swi vona eka vuprofeta byo tala lebyi hetisekeke, bya vaprofeta lava 12.

 8. Xana vito ra Yehovha ri ku khutaze hi tindlela tihi?

⁸ Timiliyoni ta vanhu ti vuyeriwile loko ti dyondza leswaku nkarhi wun’wana ni wun’wana Yehovha a nga endla leswi a lavaka ku swi endla. Yuwele u hlamusele mhaka leyi emaritweni ya yena lama tshahiweke ngopfu hi vatsari lava nga Vakreste lama nge: “Un’wana ni un’wana loyi a vitanaka vito ra Yehovha u ta pona.” (Yuwele 2:32; Mintirho 2:21; Varhoma 10:13) Xana na hina hi yima hi rito rin’we na Mikiya loko a hlambanya a ku, “loko ku ri hina, hi ta famba hi vito ra Yehovha Xikwembu xa hina hilaha ku nga riki na makumu, hi masiku”? (Mikiya 4:5) Ina, hi minkarhi ya nxaniso kumbe ya gome, hi nga “tumbela evitweni ra Yehovha.”—Sofaniya 3:9, 12; Nahume 1:7.

 9. Xana Xikwembu xi kota ku vona leswi endliwaka hi vafumi lerova xi va susumetela ku endla yini?

⁹ Loko u ri karhi u hlaya tibuku leti ta vuprofeta, u nga tlhela u wu tiyisa hi vuntshwa ntshembo wa wena wa leswaku Yehovha u vona hinkwaswo leswi endliwaka hi vafumi lava nga ni swikhundla swa le henhla ni vanhu lava endlaka swiboho. U ni vuswikoti byo va susumetela ku endla swilo hi ku pfumelelana ni ku rhandza ka yena. (Swivuriso 21:1) Xiya mhaka ya Dariyosi Lonkulu wa le Peresiya. Valala va vugandzeri bya ntiyiso va kombele leswaku a va pfuna ku sivela ku pfuxetiwa ka tempele ya Yehovha eYerusalema. Ematshan’weni yo va pfuna, u yime ni vugandzeri bya ntiyiso! Kwalomu ka lembe ra 520 B.C.E., Dariyosi u kume leswaku Korexe u tshama a lerisa leswaku tempele yi pfuxetiwa kutani a seketela Vayuda entirhweni wolowo. Loko ku tlhekeka swihinga swin’wana, rungula ra Xikwembu leri yaka eka Zerubabele Ndhuna-nkulu ya Muyuda a ri ku: “‘Ku nga ri hi vandla ra nyimpi, kumbe hi matimba, kambe hi moya wa mina,’ Yehovha wa mavuthu u vurile. Xana hi wena mani, Wena ntshava leyikulu? Emahlweni ka Zerubabele u ta va tiko leri nga rivala.” (Zakariya 4:6, 7) A ku na xihinga lexi nga ta sivela Yehovha leswaku a lovisa mafambiselo lawa ya swilo ni ku simeka paradeyisi leswaku vagandzeri va yena va tiphina hi vutomi.—Esaya 65:21-23.

10. Xana matimba ya Xikwembu yo lawula i makulu ku fikela kwihi naswona ha yini swi ri swa nkoka ku tiva mhaka leyi?

¹⁰ Nakambe u nga rivali leswaku Yehovha u kota ku lawula matimba ya ntumbuluko naswona a nga ma tirhisa ku lovisa valala va yena loko a swi lava. (Nahume 1:3-6) Loko Zakariya a kandziyisa ndlela leyi Yehovha a va sirhelelaka ha yona vanhu vakwe u tirhise swifananisi a ku: “Yehovha u ta vonaka a ri ehenhla ka vona, kunene nseve wa yena wu ta huma kukota rihati. Yehovha, Hosi leyi Lawulaka u ta yimba nanga, kunene u ta famba hi swidzedze swa le dzongeni.” (Zakariya 9:14) Hi ku ya hi marito lawa, xana swi ta xi tikela Xikwembu ku kombisa vukulu bya xona eka matiko ya le nkarhini wa hina lama nga xi chaviki? Doo!—Amosi 1:3-5; 2:1-3.

11, 12. (a) Ha yini muti wa Ninivha a wu vonaka onge a wu nge hlaseleki? (b) Xana swilo swi wu fambele njhani muti wa Ninivha, hi ku pfumelelana ni vuprofeta bya Xikwembu?

¹¹ A hi nge a wu hanya eka lembe-xidzana ra vukaye B.C.E. endhawini leyi sweswi yi tiviwaka tanihi Middle East. Xana hi wihi muti lowukulu lowu a wu ta va wu dumile? I muti wa Ninivha. A wu ri muti lowu fuweke wa Vaasiriya lowu a wu ri eribuweni ra le vuxeni bya Nambu wa Tigri, kwalomu ka tikhilomitara ta 900 en’walungu-vuxa bya muti wa Yerusalema. A wu ta va u twe swiviko swa vukulu bya wona—phela a wu aname tikhilomitara ta kwalomu ka 100! Vanhu lava endzeleke eNinivha va vule leswaku a wu xonge ku fana ni muti wa Babilona, a wu ri ni tiyindlu ta vuhosi, titempele, mapatu lamakulu, mintanga ni layiburari leyikulu. Ku tlula kwalaho, vanhu lava nga ni vutshila hi ta nyimpi va vulavule hi marhangu ya wona lamakulu ya le ndzeni ni ya le handle.

¹² Swi nga endleka vanhu vo tala a va vula leswaku, “wu nga ka wu nga hlaseleki!” Kambe vaprofeta van’wana va le ximutanini xin’wana xa Yuda va vule hi ku phindha-phindha leswaku Yehovha u ta lovisa ‘muti wolowo lowu halataka ngati.’ Hikwalaho ka leswi vanhu va kona va amukeleke rungula ra Yonasi, Xikwembu a xa ha wu lovisanga muti wolowo hi nkarhi wolowo. Hambiswiritano, vanhu va le Ninivha va tlhelele etindleleni ta vona leto homboloka. Nahume u profete a ku: “Ninivha . . . banga ri ta ku tsema . . . Ku wisa a ku kona emaxangwini ya wena.” (Nahume 3:1, 7, 15, 19; Yonasi 3:5-10) Hi wona nkarhi wolowo Xikwembu xi tirhise Sofaniya ku profeta leswaku muti wa Ninivha wu ta va rhumbi. (Sofaniya 2:13) Mfumo lowu a wu vonaka onge a wu nge hluriwi xana a wu ta lovisiwa leswaku ku hetiseka rito ya Yehovha? Xivutiso lexi xi hlamuleke hi lembe ra 632 B.C.E loko Vababilona, Vaskita ni Vameda va rhendzela muti wa Ninivha. Hi xitshuketa maboboma ma wise marhangu ya wona, hiloko vahlaseri va wu wela henhla. (Nahume 2:6-8) Ku nga ri kungani khale ka muti wolowo lowu sirheleriweke wu hundzuke rhumbi. Muti wa Ninivha wa ha ri rhumbi ku ta fikela ninamuntlha.a “Muti lowu wu khanaka” a wu swi kotanga ku sivela ku hetiseka ka rito ra Xikwembu!—Sofaniya 2:15.

13. Hi byihi vumbhoni lebyi kombaka leswaku vuprofeta bya vaprofeta lava 12 byi hetisekile?

¹³ Leswi endlekeke hi muti wa Ninivha i xikombiso xa ku hetiseka ka byin’wana bya vuprofeta. Languta matiko ya le Middle East emepeni wa manguva lawa. Xana wu kona muti wa Amoni, wa Asiriya, wa Babilona, wa Edomu kumbe wa Mowabu? A yi kona! Ku nga khathariseki leswaku enkarhini lowu hundzeke miti yoleyo a yi fuwile, vaprofeta lava 12 va profete leswaku yi ta lovisiwa. (Amosi 2:1-3; Obadiya 1, 8; Nahume 3:18; Sofaniya 2:8-11; Zakariya 2:7-9) Miti yoleyo yi lovisiwe hi ku landzelelana. Yehovha u vule leswaku va ta hela va ku bi, kunene swi ve tano! Leswi vaprofeta lava va swi profeteke mayelana ni ku huma ka Vayuda evuhlongeni bya Babilona, hakunene swi hetisekile!

14. Ha yini u fanele u va ni ntshembo wa leswaku loko u hanya hi ku pfumelelana ni switshembiso swa Yehovha a wu nge khomisiwi tingana?

¹⁴ Xana vumbhoni bya leswaku Yehovha wa swi kota ku hetisisa leswi a swi vuleke byi wu khumba njhani ntshembo wa wena? U nga tiyiseka leswaku Yehovha u ta swi endla leswi a swi tshembiseke; i Xikwembu “lexi xi nga hembiki.” (Tito 1:2) Ku tlula kwalaho, xi tirhisa Rito ra xona ku hi byela leswi hi faneleke hi swi tiva. Tikarhatele ku endla ku rhandza ka Yehovha ni ku tshemba vuprofeta bya yena hilaha ku heleleke. Vuprofeta lebyi nga etibukwini leta 12 ta vuprofeta, byo va swikombiso swa vuprofeta lebyi hetisekeke khale. Vuprofeta byo tala byi karhi bya hetiseka sweswi kasi byin’wana byi ta hetiseka ku nga ri khale. Xisweswo, rungula ra tibuku leta 12 ta vuprofeta ri nga tiyisa ntshembo wa hina wa leswaku vuprofeta lebyi vuriweke mayelana ni nkarhi wa hina ni nkarhi lowu taka byi ta hetiseka. Anakanyisisa hi leswi tibuku leti ti swi vulaka.

15. Loko u ri ni swiphiqo, xana yi nga ku pfuna njhani mhaka ya Mikiya?

¹⁵ Vutshembeki bya Yehovha a hi byi voni ntsena eka leswi matiko hinkwawo ma nga langutana na swona kumbe eka swiendlakalo hinkwaswo swa misava. Phela, u profeta swilo a tlhela a swi hetisisa hi tindlela leti nga ku khumbaka mbilu. Njhani? Minkarhi yin’wana u nga ha kayakayisiwa hi swiphiqo swo karhi, naswona u swi vona leswaku a wu lavi munhu loyi a nga ta twisisa swiphiqo swa wena ntsena, kambe u lava munhu loyi a nga ta ku pfuna ha swona. Eka lembe-xidzana ra vunhungu B.C.E., Mikiya u fanele a titwe a ri ni xivundza tanihi leswi a a hanya ni vanhu va manyunyu va le Yuda. A nga ha va a vone onge ko va yena ntsena munhu la tshembekeke emisaveni hinkwayo, lerova ni ndyangu wakwe a a nga ha wu tshembi. Kun’wana ni kun’wana a a vona vanhu lava nga ni torha ra ngati, timbabva ni vanhu vo homboloka. Nilokoswiritano, Mikiya a a tiyisiwa hi switshembiso swa Xikwembu swa leswaku xa va khathalela vanhu va xona lava tshembekaka, hambiloko vanhu van’wana va ri karhi va endla leswo biha. Mhaka leyi na wena yi nga ku chavelela, ngopfu-ngopfu loko u tikuma u ri mugandzeri wa Yehovha u ri wexe kumbe mi nga tati ni xandla exikarhi ka vanhu lava nga xi xiximiki Xikwembu.—Mikiya 7:2-9.

16. Ha yini u tiyiseka leswaku Xikwembu xa byi vona vukanganyisi ni ku tshikileriwa ka vanhu nileswaku xi ta kutsula lavo lulama?

¹⁶ Hilaha swi nga hakona ninamuntlha, lava fuweke ni lava nga ni swikhundla emitini ya Yuda ni ya Israyele a va dyelela swisiwana naswona a va ya hi nghohe. Van’wana a va endliwa mahlonga swi nga ri enawini hikwalaho ko tsandzeka ku hakela swibalo swa le henhla naswona vanhu a va tekeriwa tindhawu ta vona. Swisiwana a swi honisiwa, naswona a swi khomiwa hi ndlela ya tihanyi. (Amosi 2:6; 5:11, 12; Mikiya 2:1, 2; 3:9-12; Habakuku 1:4) Xikwembu xi tirhise varhumiwa va xona leswaku va swi veka erivaleni leswaku a xi nge byi tiyiseli vukanganyisi ni ku tshikileriwa ka vanhu, nileswaku xi ta ba vadyohi lava nga hundzukiki. (Habakuku 2:3, 6-16) Xi vule leswaku xi ta “lulamisa timhaka ta matiko yo tala” ni leswaku “entiyisweni va ta tshama, un’wana ni un’wana ehansi ka murhi wakwe wa vhinya ni le hansi ka nkuwa wakwe, a ku nge vi na munhu loyi a va chavisaka.” (Mikiya 4:3, 4) Kunene rungula rero ri fanele ri va chavelerile! Xikwembu xi profetile xi tlhela xi hetisisa swilo swin’wana swo tala. Kunene xitshembiso lexi na xona xi ta hetiseka!

17, 18. (a) Ha yini Xikwembu xi endla leswaku vanhu va va ni ntshembo? (b) Xana hi fanele hi ku languta njhani ku tshinyiwa hi Yehovha?

¹⁷ Yehovha a nga hetisisi switshembiso swa yena onge hiloko a lava ku komba vanhu vuswikoti byakwe. Leswi a swi endlaka swi va swi ri hikwalaho ka rirhandzu leri sekeriweke eka misinya ya milawu, hikuva “Xikwembu i rirhandzu.” (1 Yohane 4:8) Tsundzuka mhaka ya Hosiya, loyi a hanyeke eka lembe-xidzana ra vunhungu B.C.E. Vaisrayele a va nga tshembekanga eka Yehovha ku fana nileswi Gomere nkata Hosiya na yena a a nga tshembekanga eka nuna wakwe. Ku gandzela ka vona swikwembu swa hava a swi fana ni ku oswa; a va pfanganisa vugandzeri bya Bali ni vugandzeri bya Yehovha lebyi tengeke. Va tlhele va ‘endla vumbhisa’ ni tiko ra Asiriya ni ra Egipta. Xana Yehovha u titwe njhani hi sweswo? Hosiya a a fanele a xavelela nsati wakwe lowa muoswi leswaku a vuyela eka yena. Yehovha na yena u xavelele vanhu vakwe hikwalaho ka rirhandzu. “Ndzi hambeta ndzi va koka hi mapindza ya munhu wa la misaveni, hi tintambhu ta rirhandzu, . . . naswona un’wana ni un’wana ndzi n’wi tisela swakudya khwatsi.” (Hosiya 2:5; 11:4) Loko va hundzuka swi suka embilwini, Xikwembu a xi ta va rivalela kutani xi pfuxeta vuxaka bya xona na vona. (Hosiya 1:3, 4; 2:16, 23; 6:1-3; 14:4) Xana a swi ku khumbi mbilu ku vona rirhandzu leri Yehovha a nga na rona? Tivutise leswi, ‘Loko Yehovha a rhandze vanhu hi ndlela yoleyo enkarhini lowu hundzeke, xana sweswo a swi ndzi endli ndzi tiyiseka leswaku hakunene u ni rirhandzu, ntwela-vusiwana, wa tshembeka, a nga cinca-cinci naswona rirhandzu ra yena a ri heli?’—Hosiya 11:8.

¹⁸ Tibuku leta 12 ta vuprofeta ti ta tlhela ti ku pfuna u vona leswaku rirhandzu ra Xikwembu ri xi endla leswaku xi tshinya vanhu. Yehovha u tiyisekise vanhu va yena lava hambukeke leswaku a nge va ‘lovisi hi ku helela.’ (Amosi 9:8) Loko swi fanerile leswaku Xikwembu xi tshinya vanhu, a xi va tshinya, kambe swa tsakisa ku tiva leswaku loko va hundzuka a xi va tshika! Tsalwa ra Malakiya 1:6 ri fanisa Yehovha ni tatana la nga ni rirhandzu. Na wena wa swi tiva leswaku tatana a nga ha ba vana vakwe lava a va rhandzaka leswaku a va vuyisa endleleni. (Nahume 1:3; Vaheveru 12:6) Kambe hikwalaho ka rirhandzu, Tata wa hina wa le tilweni wa hlwela ku hlundzuka, naswona Malakiya 3:10, 16 yi vula leswaku u ta komba malandza yakwe malwandla.

19. Munhu u fanele a tikambisisa njhani?

¹⁹ Malakiya u sungule buku yakwe hi xitiyisekiso lexi nge: “‘N’wina ndzi mi rhandzile,’ Yehovha u vurile.” (Malakiya 1:2) Loko u ri karhi u ehleketa hi xitiyisekiso xexo xa Xikwembu eka Vaisrayele, tivutise leswi: ‘Xana ku ni leswi ndzi swi endlaka leswi nga ndzi sivelaka ku rhandziwa hi Xikwembu? I yini lexi ndzi lavaka ku xi tiva hi ta rirhandzu ra Xikwembu naswona ndzi lavaka ku xi endla leswaku ndzi tiphina hi rirhandzu ra xona?’ Loko u ri twisisa kahle rirhandzu ra Xikwembu, u ta ya u tiyiseka leswaku xi ta ku rhandza hilaha ku nga heriki.

20. Ku rivaleriwa hi Xikwembu swi endla leswaku munhu a ponisiwa hi ndlela yihi?

²⁰ Loko u hlaya tibuku leti ta vuprofeta, u ta swi xiya leswaku minkarhi yin’wana Yehovha u profete hi ta makhombo lawa a ma ta wela vanhu. Ha yini? Hakanyingi, a a endlela leswaku vanhu va yena va hundzuka. Leswaku a hetisisa vuprofeta byebyo u tshike matiko mambe ma lovisa muti wa Samariya hi lembe ra 740 B.C.E. ni wa Yerusalema hi lembe ra 607 B.C.E. Leswi Xikwembu xi swi profeteke swi hetisekile, kambe endzhakunyana xi endle leswaku lava hundzukeke va tlheriseriwa etikweni ra rikwavo. Kunene, tibuku leti ti kandziyisa leswaku Xikwembu xi rivalela hi musa naswona xa va amukela lava tshikaka xidyoho ivi va tlhelela eka xona. (Habakuku 3:13; Sofaniya 2:2, 3) Mikiya u susumeteleke ku vula a ku: “Hi xihi Xikwembu lexi fanaka na wena, lexi xi rivalelaka xihoxo, lexi honisaka ku tlula nawu ka masalela ya ndzhaka ya xona? Kunene a xi nge tshameli ku hlundzuka hi masiku, hikuva xi tsakela musa wa rirhandzu.” (Mikiya 7:18; Yuwele 2:13; Zakariya 1:4) Vuprofeta lebyi hetisekeke bya yi tiyisekisa mhaka yoleyo.

21. (a) Xana vaprofeta lava 12 va vule yini hi ta Mesiya? (b) Hi byihi vuprofeta lebyi vulavulaka hi ta Mesiya lebyi byi ku tsakisaka?

²¹ Malunghana ni xisekelo xa ku rivaleriwa hilaha ku nga heriki, Yehovha u vulavule hi ta ku ta ka Mesiya, loyi a nyikeleke hi vutomi byakwe bya laha misaveni leswaku byi va “nkutsulo lowu yelanaka” eka vanhu lava nga ni xidyoho. (1 Timotiya 2:6) Amosi u vule ndlela leyi a ku ta ta ha yona ku vuyeteriwa loku Mesiya n’wana Davhida a a ta ku endla. (Amosi 9:11, 12; Mintirho 15:15-19) Mikiya u tlhele a vula ndhawu leyi Yesu a a ta velekeriwa eka yona, loyi a a ta endla leswaku vanhu hinkwavo lava nga ni ripfumelo exitlhavelweni xa Yena va kuma vutomi. (Mikiya 5:2) Kasi Zakariya u vulavule hi “Hluke,” leri ku nga Yesu loyi a a fanele “a tshama ehansi, a fuma a ri exiluvelweni xakwe.” (Zakariya 3:8; 6:12, 13; Luka 1:32, 33) A swi kanakanisi leswaku ripfumelo ra wena ri ta tiya loko u kambisisa byo tala bya vuprofeta lebyi.—Vona bokisi leri nge “Vuprofeta Lebyikulu Hi Ta Mesiya.”

22. Xana ntshembo wa wena eka Yehovha wu tiyisiwa njhani hi leswi vaprofeta lava 12 va swi hlavutelaka ha yena?

²² Loko u ri karhi u hlaya rungula ra vaprofeta lava 12, ntshembo wa wena wa ku hlula ka Xikwembu ko hetelela wu ta ya wu engeteleka. Yehovha i Nhenha ya hina, naswona u ta tirhisa vululami bya ntiyiso. Xikwembu a xi hembi. Xa yi tsundzuka mintwanano ya xona leyi xi yi endleke ni vanhu va xona, xa ma khathalela malandza ya xona naswona xa ma kutsula eka hinkwavo lava ma tshikilelaka. (Mikiya 7:8-10; Sofaniya 2:6, 7) Yehovha a nga cincanga. (Malakiya 3:6) Mawaku ndlela leyi swi tsakisaka ha yona ku tiva leswaku a ku na swiphiqo kumbe marhangu lama nga sivelaka Xikwembu leswaku xi hetisisa xikongomelo xa xona! Loko xi ku siku ra xona ra ku avanyisa ri ta fika, hakunene ri ta fika. Hikwalaho, tshama u rindzele siku ra Yehovha! “Yehovha u fanele a va hosi ehenhla ka misava hinkwayo. Esikwini rero Yehovha u ta va un’we, ni vito rakwe ri va rin’we.” (Zakariya 14:9) Sweswo u swi vula ka ha ri emahlweni; u ta swi hetisisa.