“A Va Zwela Wusiwana”

1-3. (a) Xana Jesu i hlamulisa kuyini a xikhati lexi a zikhumu zimbiri zi kombelako zomola zi mu khongotelako a kuva a zi vuna? (b) Ma wula yini a magezu “a zi zwele wusiwana”? (Wona a tlhamuselo wa lahasi.)

A VAVANUNA vambiri va zikhumu va tshamile laha mbhirini ya ndlela, kusuhani ni Jeriko. Vona vata laho siku ni siku, vata wutshanwini legi kuzilava ku hunzako zidlemo, lezaku va kombela zomola. Kanilezi, ka siku legi va ta humelelwa hi nchumu lowu wu to cica a wutomi gabye hi ndlela yo hlamalisa.

² Hi xitshuketi, a vakombeli lava va zomola vazwa guwa. Na va nga zi koti a ku wona ku zini zi mahekako, a munwe wabye i wutisa lezaku a gujeguje leyo nja yini, zonake a byeliwa lezi: “Hi Jesu wa le Nazareta a hunzako”! Jesu iya Jerusalema hi khati go gumesa. Kanilezi a nga yece; i lanzelwa hi zidlemo za hombe. Laha na va zwile lezaku himani loyi a nga kari a hunza, a vakombeli lava va zomola va vanga pfilupfilu hi kuba huwa vaku: “Hosi, n’wana Davida, hi mahele wuxinji”! Hi kuzangara, a zidlemo zi byela a vakombeli lava lezaku va miyela, kanilezi a vavanuna lava va xaniseka. Va ala a ku miyetwa.

³ Jesu izwa a tihuwa tabye hi hehla ka guwa ga xidlemo. Xana i ta maha yini? Ku na ni zo tala zi binzako a kupima kakwe ni mbilu yakwe. I laha kusuhani ni ku nghena ka viki go gumesa ga wutomi gakwe misaveni. Yena wa zi tiva lezaku i rinzelwa hi kuxaniseka ni kufa ko bayisa le Jerusalema. Hambulezo, a nga kanyisi a tihuwa leti ti simamako ku zwala. I nyima a kombela lezaku ku nehiwa kakwe lava va bako tihuwa. Va lo mu khongotela vaku: “Hosi, a mahlo ya hina a ma hanyiswe.” “Na a zi zwele wusiwana,” Jesu i lo khumba mahlo ya zona; zi tlhela zi wona.a Na zi nga luzi xikhati, zi sangula a ku lanzela Jesu. — Luka 18:35-43; Mateu 20:29-34.

 4. Xana Jesu i tatisisile kuyini a xiprofeto xa lezaku i wa ta “zwela wusiwana loyi a hlokisilweko”?

⁴ A ku vangi ximaho lexi ntsena. Ka zimaho zo tala ni ka ziyimo zo hambanahambana, Jesu i lo susumeteka nguvu lezaku a kombisa kuzwela wusiwana. A wuprofeti ga Biblia gi wulile na ka ha hi mahlweni lezaku i wa ta “zwela wusiwana loyi a hlokisilweko.” (Tisimu 72:13) Hi ku vumelelana ni magezu lawo, Jesu i wa khumbeka hi kutizwa ka vanwani. I lo sangula hi yena a vuna vanhu. A kuzwela wusiwana kakwe ku wa hi ntamu wu nga mu susumeta a ku xumayela. A hi woneni lezi a tiIvangeli ti dlunyatisako lezi a kuzwela wusiwana ku susumetisileko zona a magezu ni mitiro ya Jesu ni lezi hina hi nga kombisako zona a kuzwela wusiwana ko fana ni loko.

5, 6. Hi zihi a zikombiso zi kombako lezaku Jesu i wa hi munhu wa kuzwela wusiwana?

⁵ Jesu i wa hi munhu wa kuzwela wusiwana ka hombe. I wa zwisisa a kutizwa ka lava va nga kari va xaniseka a tlhela a va zwela. Hambulezi a nga kala ku hunza hi ka ziyimo zontlhe, yena hakunene i zwile a kubayisa kabye mbilwini yakwe. (Maheberu 4:15) A xikhati lexi a nga chuma a wasati loyi a nga kari a xaniseka hi kuphophoma ka nkhata hi 12 wa malembe, i lo tlhamusela a wubabyi gakwe kota ‘nghumbe,’ hizalezo i wa zi tiva lezaku gona gi wa mu vangele xikarato ni kuxaniseka ka hombe nguvu. (Marku 5:25-34) Laha a nga wona Maria ni lava va nga hi naye na va rila a kufa ka Lazaru, yena i lo khumbeka nguvu hi kubayiseka kabye laha ka kuza a xaniseka mbilwini. Hambulezi a nga wa zi tiva lezaku i wa ta vuxa Lazaru, Jesu i lo khumbeka nguvu laha ka kuza a mahlo yakwe ma tala hi mihloti. — Johani 11:33, 35.

⁶ Ka ximaho xinwani, a munhu wa hlokonho i lo tshinela ka Jesu a ta mu khongotela: “Loku u zi ranza, u nga nzi basisa.” Xana Jesu, a wanuna wo mbhelela loyi cima a nga babyangiko, i hlamulisile kuyini? I lo zwela wusiwana a wa hlokonho. Hakunene, i lo “mu zwela wusiwana.” (Marku 1:40-42) Zonake i lo maha nchumu wo hlamalisa. I wa zi tiva khwatsi lezaku a va hlokonho va wa nga hlazekangi hi kuya hi Nayo niku va wa nga fanelangi a ku patsana ni vanwani. (Levi 13:45, 46) Jesu hakunene i wa zi kota a ku chuma wanuna loye handle ka ku mu khumba. (Mateu 8:5-13) Kanilezi, yena i hlawula ku nawuluta canja zonake a khumba a wa hlokonho, aku: “Nza zi ranza, basiswa wena.” Zalezo a hlokonho yi lo suka ka yena. Hi nga wona a kuzwela wusiwana loku Jesu a ku kombisileko!

 7. Xini xi zi kotako ku hi vuna a ku hlakulela a kuzwela wusiwana, niku xana a tshamela legi gi nga kombisiwa kuyini?

⁷ Kota maKristu, ha rambiwa lezaku hi pimanyisa Jesu kukombiseni ka kuzwela wusiwana. A Biblia gi hi kuca lezaku hi “zwelana.”b (1 Pedro 3:8) Zi nga ha karata a ku zwisisa a kutizwa ka lava va xaniswako hi mababyi ya hombe kutani va nga ni gome — nguvunguvu loku hina wutsumbu hi nga se tshuka hizwa a kubayisa loko. Hambulezo, alakanya lezaku a kuzwela wusiwana a ku khegeli ka ku hunza hi ka ziyimo zo fana ni za vanwani. Jesu i zwele wusiwana a vababyako hambu lezi yena wutsumbu cima a nga babyangiko. Makunu, xana hi nga hlakulelisa kuyini a kuzwela wusiwana? Hi ku ingisela hi lihlaza-mbilu a xikhati lexi lava va xanisekako va vululako timbilu va hlawutela a kutizwa kabye. Hi nga ha ti wutisa, ‘Loku ku wo khwatsi nzi wa hi wutshanwini gabye, xana nzi wa ta ti zwisa kuyini?’ (1 Va Le Korinte 12:26) Loku hi engetela a kukhumbeka ka hina hi kutizwa ka vanwani, hi ta zi kota khwatsi a ku “tiyisa-hlana lava va timbilu ti rerekileko.” (1 Va Le Tesalonika 5:14) A zinwani zikhati, a kuzwela wusiwana a ku kombiswi hi magezu ntsena kanilezi ku kombiswa hi mihloti kambe. “Mu rila ni lava va rilako,” ku wula Va Le Roma 12:15.

8, 9. Xana Jesu i kombisile kuyini a kukhatala hi kutizwa ka vanwani?

⁸ Jesu i wa khatalela vanwani, niku i wa maha zilo hi kuyelana ni kutizwa kabye. Alakanya a xikhati lexi a wanuna wo kari a nga hi xiwiri na a hi ni xirimiti a nga nehiwa ka Jesu. Na ku woneka ku khwatsi a wanuna loyi i wa nga tizwi na a chusekile, Jesu i lo maha xo kari lexi a nga kala a nga tolovelangi a ku xi maha loku a chuma vanwani: ‘I lo humesa [a wanuna] xidlenwini.’ Na va hi xihundleni ka kule ni xidlemo, i lo chuma a wanuna. — Marku 7:31-35.

⁹ Jesu i lo kombisa a kukhatala ko fana a xikhati lexi a vanhu va nga neha kakwe a xikhumu zonake va mu khongotela lezaku a xi chuma. Jesu “i lo khoma a xikhumu hi canja, a xi humesa mutini.” I lo chuma wanuna loye hi kutsongwani-kutsongwani. Lezo kuzilava zi vumelele a wongo ni mahlo ya wanuna loye lezaku zi ti zwananisa hi kutsongwani-kutsongwani ni kuwonekela ni kutsalangana ka kuwoninga ka gambo matlhelweni yakwe. (Marku 8:22-26) Hi nga wona a kukhatala loku Jesu a ku kombileko!

10. Hi ka tindlela muni leti hi nga kombisako a kukhatala hi kutizwa ka vanwani?

¹⁰ A kuva valanzeli va Jesu ku hi kurumeta lezaku hi kombisa a kukhatala hi kutizwa ka vanwani. Hikwalaho ha ti wonela kuwulawuleni ka hina, na hi alakanya lezaku a ku tirisa lirimi hi ndlela ya hava ku nga tlhava a kutizwa ka vanwani. (Mavingu 12:18; 18:21) A magezu yo tlhava, a kusolasola, ni kutseketsela a zi na wutshamu xikari ka maKristu, lawa ma khatalako hi kutizwa ka vanhu vanwani. (Va Le Efesusi 4:31) Madota, xana mu nga kombisa kuyini kukhatala hi kutizwa ka vanwani? A xikhati lexi mu nyikako wusungukati, olovisani magezu ya nwina hi wunene, mu nga wisi tingana a muingiseli. (Va Le Galatia 6:1) Vapswali, xana mu nga khatalelisa kuyini a kutizwa ka vana va nwina? A xikhati lexi mu va tsayisako, zamani ku maha lezo hi tindlela ti nga wisiko tingana a vana va nwina loku zi nga laveki. — Va Le Kolosi 3:21.

11, 12. Zini lezi a tlhatlhambuto wa Biblia wu kombako lezaku Jesu a nga zangi a khongotelwa mahlweni ka kuva a kombisa kuzwela wusiwana vanwani?

¹¹ Jesu cima a nga zangi a kombeliwa lezaku a kombisa kuzwela wusiwana vanwani. Hakunene, a kuzwela wusiwana a hi tshamela go kala ntamu, kanilezi i tshamela gi kucako a munhu a kuva a maha xo kari. Zonake a zi hlamalisi lezaku a kuzwela wusiwana ku kucile Jesu lezaku a teka masangulo ya ku vuna vanwani. Hi xikombiso, a xikhati lexi a xidlemo xa hombe xi nga tshama naye a masiku manharu, na va nga hi na zakuga, a nga kona a nga byela Jesu lezaku a vanhu va wa hi ni ndlala kutani a ku mu nyika mawonela ya lezaku a maha xo kari hi lezo. A tlhatlhambuto wu ngalo: “Jesu i lo vitana vapizani vakwe, aku ngalo: Nza xi zwela wusiwana a xidlemo lexi, hakuva hi masiku manharu na xi simamisile na mina, na xi nga hi na zakuga; a nzi ranzi ku va tlhelisa na va hi ni ndlala, va nga dzuka va sika ndleleni.” Zonake, hi kuranza ka yena nwinyi, i lo gisa a xidlemo hi xihlamaliso. — Mateu 15:32-38.

¹² Ehleketa hi tlhatlhambuto wunwani. Hi 31 Nguveni ya Hina, a xikhati lexi Jesu a nga tshinela doropeni ga Naine, i lo wona nchumu wu bayisisako mbilu. Ku wa huma vanhu hi doropeni na vaya kulahleni, kuzilava na va kongoma zilahleni zi nga hi zitsungeni za laha kusuhani, kasi kuya lahla “loyi a nga wa hi nisanyana munwe ka . . . xifurukati.” Xana wa zi kota a ku alakanyela a kubayisa mbilwini ya mamani loye? Ku wa sele ku tsongwani lezaku a lahla a n’wana wakwe wa munwe, niku i wa nga hi na nuna kasi ku hlengela naye kubayiseka kakwe. Ka vanhu vontlhe va ngaya kulahleni, Jesu ‘i lo wona’ a wasati wa xifurukati loyi makunu a nga hiko na n’wana. Lezi a nga zi wona zi lo mu khumba — ina, i “lo mu zwela wusiwana.” Ku hava ni munwe a nga mu khongotela. A kuzwela wusiwana mbilwini yakwe ku lo mu susumeta lezaku a teka masangulo. Hikwalaho “i lo tshinela, a khumba lihlaka,” zonake a tlhelisela a jaha lego wutomini. Zini zi nga humelela hi kulanzela? Jesu a nga kombelangi a jaha lego lezaku gi ti patsa ni xidlemo xa hombe lexi xi nga kari xi famba zinwe Naye. A kuhambana ni lezo, Jesu “i lo mu nyikela ka nyine wakwe,” kasi va wumba ngango kambe ni ku tlhela a tiyisa lezaku a xifurukati xi wa ta hlayisiwa. — Luka 7:11-15.

13. Xana hi nga mu pimanyisisa kuyini Jesu a kutekeni ka masangulo kasi ku vuna lava va nga ni xilaveko?

¹³ Xana hi nga lanzelisa kuyini a xikombiso xa Jesu? Lisine lezaku a hi nge kumekisi zakuga hi xihlamaliso kutani a ku tlhelisela vafileko wutomini. Hambulezo, ha zi kota a ku pimanyisa Jesu hi ku teka a masangulo ya ku vuna lava va nga ni xilaveko. A mukholwa-kulori wa zi kota ku ngha a hi ni xikarato xa timali kutani ku luza ntiro. (1 Johani 3:17) A yindlu ya noni yi nga ha lava a ku aketwa hi xihatla. (Jakobe 1:27) Hi nga tiva a ngango wa ha hi ku felwako lowu wu lavako kuchavelelwa kutani xivuno. (1 Tesalonika 5:11) Loku ku hi ni xilaveko xa lisine, a hi fanelangi a ku rinzela lezaku hi kombeliwa na hi nga se nyika a xivuno xo kari. (Mavingu 3:27) A kuzwela wusiwana ku ta hi kuca a ku teka a masangulo ma faneleko lezaku hi vuna, hi kuyelana ni kuvumela ka matshamela ya hina. Ngha hi nga tshuki hi rivala lezaku a ku kombisa a wunene gitsongwani kutani magezu matsongwani ya kuchavelela ma humako mbilwini ma nga hava magezu ya ntamu ya kuzwela wusiwana. — Va Le Kolosi 3:12.

14. Hikuyini Jesu a rangisileko a ntiro wa kuxumayela a mahungu yo saseka?

¹⁴ Kota lezi hi zi wonileko ka Xipanze 2 xa bhuku legi, Jesu i vekile xikombiso xo dlunyateka kuxumayeleni ka mahungu yo saseka. Yena i te ngalo: “Nzi yimelwe hi ku kanela a ivangeli ya mufumo wa Nungungulu . . . hakuva nzi rumelwe lezo.” (Luka 4:43) Hikuyini a rangisileko a ntiro lowu? Nguvunguvu i mahile lezo hi kota ya liranzo lakwe hi Nungungulu. Kanilezi Jesu i wa hi ni xinwani xigelo: A kuzwela wusiwana ka lomu mbilwini ku mu kucile lezaku a tatisa a zilaveko za moya za vanwani. A ka tindlela tontlhe leti a kombisileko ha tona a kuzwela wusiwana, a ku na leyi yi nga ya lisima nguvu a ku hunza a ku mbheta a ndlala ya moya ya vanwani. A hi kambisiseni a zimaho zimbiri lezi zi kombako lezi Jesu a nga kari a wonisa zona a vanhu lava a va xumayeleko. A kukambisisa loko ka zi kota ku hi vuna a ku ehleketa hi zigelo za hina wutsumbu za ku hlengela wutirelini ga laha kubaseni.

15, 16. Tlhamusela a zimaho zimbiri zi kombako lezi Jesu a nga wonisa zona a vanhu lava a nga va xumayela.

¹⁵ Hi 31 Nguveni ya Hina, anzhako ka malembe mambiri ya ku ti tsitsirita wutirelini, Jesu i lo engetela mizamo yakwe hi ku “nzulanzula mitini yontlhe ni zimitaneni” za Galilea. Lezi a nga zi wona zi lo khumba mbilu yakwe. Mupostoli Mateu wa bika: “Laha na a wonile zidlemo, i lo zi zwela wusiwana, hakuva va wa xaniseka na va hangalakile, kota tiyivu ti nga hava murisi.” (Mateu 9:35, 36) Jesu i lo zwela wusiwana a vanhu va nyalidede. I wa xi tiva khwatsi a xiyimo xabye xa wusiwana hi le moyeni. Yena i wa zi tiva lezaku va wa xanisiwa niku va wa nga khatalelwi ne ni kutsongwani hi lava hakunene va nga fanele ku va risa — ku nga varangeli va wukhongeli. Na a kuciwa hi kuzwela wusiwana ko eta, Jesu i lo ti tsitsirita kasi ku chikelela vanhu ni mahungu ya kutsumba. A ku na nchumu va nga wu lava nguvu a ku hunza a mahungu yo saseka ya Mufumo wa Nungungulu.

¹⁶ A zo kari zo fana zi humelele ka tihweti to hlayanyana anzhako ka lezo, kusuhani ni xikhati xa Pasika ga 32 Nguveni ya Hina. Ka xikhati lexo, Jesu ni vapostoli vakwe va lo khilela ngalava va tlhatuka a Bimbi ga Galilea va ya lava a wutshamu go rula lezaku va humula. Kanilezi a xidlemo xi lo tsutsuma hi mbhirini xi rangela ngalava a ku chikela le tlhatuko. Xana Jesu i hlamulisile kuyini? “Laha Jesu a nga huma ngalaveni i lo wona a xidlemo xa hombe, a va zwela wusiwana, hakuva va wa kota tiyivu ti nga hiko na murisi; i lo sangula ku va gonzisa timhaka to tala.” (Marku 6:31-34) Laha kambe Jesu i lo “va zwela wusiwana” hi kota ya xiyimo xabye xa wusiwana xa le moyeni. Kota “tiyivu ti nga hiko na murisi,” va wa xaniseka hi ndlala ya moya niku va wa tsikilwe lezaku va ti hlayisa ha voce. A kuzwela wusiwana hi kona ku nga kuca Jesu lezaku a xumayela na ku nga hi lezaku i wo kurumetiwa.

17, 18. (a) Xini xi hi kucako a ku hlengela wutirelini? (b) Hi nga hlakulelisa kuyini a ku zwela wusiwana vanwani?

¹⁷ Kota valanzeli va Jesu, zini zi hi kucako lezaku hi hlengela wutirelini? Khwatsi hi lezi hi zi wonileko ka Xipimo 9 xa bhuku legi, hi na ni ntiro, ku nga wutihlamuleli ga ku xumayela ni ku maha vapizani. (Mateu 28:19, 20; 1 Va Le Korinte 9:16) Kanilezi a xigelo xa hina xa ku hlengela ntirweni lowu a xi faneli kuva a ku tizwa na hi kurumeteka ntsena. A xa lisima ka zontlhe, a liranzo ha Jehova hi lona li hi kucako a ku xumayela a mahungu yo saseka ya Mufumo wakwe. A kuxumayela ka hina ku kuciwa kambe hi ku zwela wusiwana lava va nga hlengeliko na hina kukholweni. (Marku 12:28-31) Makunu, xana hi nga hlakulelisa kuyini a ku zwela wusiwana vanwani?

¹⁸ Hi fanele ku wona vanhu a ku fana ni lezi Jesu a nga va wonisa zona — na va “xaniseka na va hangalakile, kota tiyivu ti nga hava murisi.” Hi nga alakanyela a ku kuma yivana leyi yi lahlekeleko taleto. Na yi nga hi na murisi wa ku yi yisa ka wuriselo go nyuka ni ka mati, a xivangwa lexi xa wusiwana xa sika hi ndlala ni tora. Xana a mbilu ya wena yi wa nga ta xanisekela a yivana leyo? U wa nga ta maha zontlhe u zi kotako kasi ku yi nyika zakuga zo kari ni mati? A yivana leyo yi fana ni vanhu vo tala lava va kalako va nga se tiva mahungu yo saseka. Na va tsikilwe hi varisi va wukhongeli ga mawunwa, va sika hi ndlala ni tora ga moya niku a va na kutsumba ka lisine hi wumanziko. Hina hi nazo lezi va zi lavako: a zakuga za moya ni mati yo titimela ya zinene zi kumekako Mhakeni ya Nungungulu. (Isaya 55:1, 2) A xikhati lexi hi alakanyelako a zilaveko za moya za lava va hi ranzeleko, a mbilu ya hina ya va xanisekela. Loku hina, a ku fana na Jesu, hi xanisekela vanhu, hi ta maha zontlhe hi zi kotako kasi ku hlengela navo a kutsumba ka Mufumo.

19. Xana hi nga ha maha yini kasi ku kuca a xigonzani xa Biblia lexi xi fanelekako ku hlengela wutirelini ga laha kubaseni?

¹⁹ Xana hi nga vunisa kuyini vanwani lezaku va lanzela a xikombiso xa Jesu? Hi nga ha ku hi lava a ku kuca a xigonzani xa Biblia lezaku xi faneleka a kuva xi sangula ku hlengela ntirweni wa kuxumayela wa laha kubaseni. Kutani hi nga ha lava ku vuna loyi a titimeleko lezaku a tlhela a hlengela nguvu wutirelini. Xana hi nga vunisa kuyini a vanhu lavo? Hi fanele a ku kuca mbilu yabye. Alakanya lezaku Jesu kuranga i lo “zwela wusiwana” vanhu, a tlhela a va gonzisa. (Marku 6:34) Hikwalaho loku hi lava ku va vuna a ku hlakulela kuzwela wusiwana, a timbilu tabye ti nga ha va kuca lezaku va fana na Jesu va tlhela va hlengela mahungu yo saseka ni vanwani. Hi nga ha va wutisa: “Xana a ku vumela a mahungu ya Mufumo ku chukwatisisile kuyini a wutomi ga wena? Ku nga wuliwa yini hi vanhu lava va kalako va nga se tiva a mahungu lawa — xana vonawu a va ma lavi a mahungu yo saseka? Xana u nga maha yini kasi ku va vuna?” Hakunene, a xigelo xa hombe ka zontlhe xa ku hlengela wutirelini liranzo ha Nungungulu ni ku navela a ku mu tirela.

20. (a) Zini zi patsekako kulanzeleni ka Jesu? (b) Zini hi to zi wona ka xipimo xi lanzelako?

²⁰ A kuva mulanzeli wa Jesu ku patsa zilo za ku hunza a ku phindaphinda magezu yakwe ni ku pimanyisa a mitiro yakwe. Hi fanele ku hlakulela a “kupima” ko fana ni loku yena a nga hi nako. (Va Le Filipi 2:5) Hikwalaho, a hi kubonga loku hi zi kotako kuva nako hi lezi a Biblia gi hi tivisako a maalakanyo ni kutizwa lezi zi kombisiwako hi magezu ni mitiro ya Jesu! Hi ku tiva a “kupima ka Kristu,” hi ta zi kota khwatsi a ku hlakulela a kukhumbeka ni kuzwela wusiwana ka lomu mbilwini zonake hi khoma vanwani hi ndlela leyi Jesu a khomileko hi yona vanhu laha va yileko. (1 Va Le Korinte 2:16) Ka xipimo lexi xi lanzelako, hi ta wona a tindlela to hambanahambana leti Jesu a kombisileko liranzo ha tona ka valanzeli vakwe hi kukongoma.