“Jesu . . . I Lo Va Ranza Kala Kugumesa”

1, 2. Xana Jesu i mbhetisa kuyini a wusiku gakwe go gumesa ni vapostoli vakwe, niku hikuyini a xikhati lexi xo gumesa xi hi xa lisima nguvu ka yena?

A XIKHATI lexi a tlhanganyisako vapostoli vakwe lomu ndlwini ya le xitezi mutini wo kari le Jerusalema, Jesu wa zi tiva lezaku legi wusiku gakwe go gumesa na a hi zinwe navo. A xikhati xakwe xa ku tlhelela ka Dadani wakwe xi kusuhani. Nzeni ka xikhatanyana, Jesu i ta khonwa niku a kukholwa kakwe ku ta ringwa nguvu a ku hunza zikhati zontlhe. Kanilezi, hambu lezi a zi tivako lezaku i ta dawa lokuloku, a nga tsiki ku khatalela a zilaveko za vapostoli.

² Jesu i wa sina a byelile vapostoli lezaku i wa ta va siya, kanilezi wa ha hi ni zo tala za ku va byela kasi ku va tiyisa lezaku va yimisana ni zimaho za ha tako. Hikwalaho i mbheta xikhati lexi xo gumesa xa lisima na a va gonzisa a tigonzo ta xivuno xa hombe leti ti ta nga va vuna a ku tshama na va tsumbekile. A magezu yakwe ma xikari ka lawa yo kufumela ni yo khumba nguvu mbilu ka wontlhe lawa a ma hlengeleko ni vanhu. Kutani-ke, hikuyini Jesu a karatekako nguvu hi vapostoli vakwe a ku hunza yena wutsumbu? Hikuyini a tihora leti to gumesa a mbhetako navo ti hi ta lisima nguvu ka yena? A hlamulo wa kona, hi gezu ginwe, liranzo. A liranzo lakwe ha vona li etile.

 3. Xana hi zi tivisa kuyini lezaku Jesu a nga rinzelangi kala ka wusiku gakwe go gumesa lezaku a kombisa liranzo ka valanzeli vakwe?

³ Hi makume ya malembe nzhako a xikhati a nga sangula a tlhamuselo wakwe wo hlawuleka wa zimaho za wusiku lego, mupostoli Johani i tsalile: “A mubuzo wa Pasika na wu nga se va kona, Jesu na a zi tiva lezaku a xikhati xakwe xi chikele xa kuva a suka tikweni, aya ka Dadani, lezi a nga ranza a vanhu vakwe lava va nga laha misaveni, i lo va ranza kala kugumesa.” (Johani 13:1) Jesu a nga rinzelangi kala ka wusiku lego lezaku a kombisa liranzo ka “vanhu vakwe.” Nzeni ka wutireli gakwe, hi tindlela to tala to hambanahambana, yena i nyikile xitiyisekiso xa liranzo la yena hi vapizani vakwe. Hi maha khwatsi hi ku kambisisa tindlela to kari leti a nga kombisa ha tona liranzo lakwe, hakuva hi ku mu pimanyisa mhakeni leyi, hi ti komba hi hi vapizani vakwe va lisine.

4, 5. (a) Hikuyini Jesu a lavileko lihlaza-mbilu kutirisaneni kakwe ni vapizani vakwe? (b) Xana Jesu i hlamulisile kuyini a xikhati lexi a vapostoli vakwe va vanharu va nga tsanzeka a ku rinzela lomu sinwini ga Getsemane?

⁴ A liranzo ni lihlaza-mbilu za fambelana. “A liranzo li na ni lihlaza-mbilu,” ku wula 1 Va Le Korinte 13:4, niku a lihlaza-mbilu li patsa a ku timisela vanwani. Xana Jesu i vile ni xilaveko xa kuva ni lihlaza-mbilu kutirisaneni kakwe ni vapizani vakwe? Hakunene, i vile ni xilaveko lexo! Kota lezi hi zi wonileko ka Xipimo 3, a vapostoli va wa nonoka a ku hlakulela kutikoramisa. Hi zikhati zo hlaya, va kanetisanile xungetano hi loyi a nga hi wa hombe xikari kabye. Xana Jesu i hlamulisile kuyini? A ngava a zangarile a tlhela a hlamula hi kuswireka kutani hi xiviti? Ahihi, i lo wulawula navo hi lihlaza-mbilu, hambu a xikhati lexi ku nga huma “a kukanetisana” xungetano hi mhaka leyo ka wusiku gakwe go gumesa na a hi zinwe navo! — Luka 22:24-30; Mateu 20:20-28; Marku 9:33-37.

⁵ Hi nzhako ka xikhati ka wusiku galego go gumesa, a xikhati lexi Jesu a ngaya sinwini ga Getsemane ni vapostoli vakwe vo tsumbeka va 11, a lihlaza-mbilu lakwe li lo ringwa kambe. Jesu i lo siya a ntlhanu wa vapostoli ni vanharu, a teka Pedro, Jakobe, na Johani zonake va nghena nguvu nzeni ka simu. Jesu i te ngalo kabye: “A muhefemulo wa mina wa xaniseka nguvu, ku khwatsi hi kufa; salani laha, mu rinzela.” I lo famba mahlweni kutsongwani a ya khongela hi ntamu. Anzhako ka ku khongela hi xikhati xo leha, i lo wuya ka vapostoli lava va vanharu. Xana i va kumile na va maha yini? Ka hora yakwe ya nzhingo wa hombe a ku hunza yontlhe, vona va wa etlele wurongo! Xana i va bhongele hi kutsanzeka kabye a ku rinzela? Ahihi, i lo va khongotela hi lihlaza-mbilu. A magezu yakwe ya ma nene ma kombile lezaku i wa zwisisa a kukarateka loku va nga hi nako ni gome gabye.a Yena i te ngalo: “Hakunene a moya wa vumela, kanilezi a nyama yi na ni gome.” Jesu i lo simama kuva ni lihlaza-mbilu ka wusiku lego, hambu ka xikhati lexi a nga ta va kuma na va etlele, ku nga hi khati ginwe, kanilezi ni makhati mambiri kambe! — Mateu 26:36-46.

 6. Xana hi nga mu pimanyisisa kuyini Jesu kutirisaneni ka hina ni vanwani?

⁶ Za tiyisa hlana a ku wona lezaku Jesu a nga karalangi hi vapostoli vakwe. A kutimisela kakwe hi kugumesa ku lo pswala mihanzu, hakuva a vanhu lavo vo tsumbeka va lo gonza a lisima la kutikoramisa ni kurinzela. (1 Pedro 3:8; 4:7) Xana hi nga mu pimanyisisa kuyini Jesu kutirisaneni ka hina ni vanwani? Nguvunguvu a madota ma fanele ku kombisa lihlaza-mbilu. A makholwa-kulobye ma nga ha tshinela ka dota ni zikarato zabye a xikhati lexi a dota gi kareleko nguvu kutani na gi karateka hi timhaka ta gona. Ka zikhati zo kari, lava va lavako xivuno va nga ha nonoka a ku vumela wusungukati. Hambulezo, a madota ma nga ni lihlaza-mbilu ma ta gonzisa “hi kurula” niku ma ta ‘hlayisa ntlhambi hi liranzo.’ (2 Timote 2:24, 25; Mitiro 20:28, 29, NM) A vapswali va maha khwatsi kambe hi ku pimanyisa Jesu kukombeni ka lihlaza-mbilu, hakuva a zikhati zo kari a vanana va nga ha nonoka a ku vumela wusungukati kutani kululekwa. A liranzo ni lihlaza-mbilu zi ta vuna a vapswali lezaku va nga rereki mizanwini yabye ya ku gonzisa vana vabye. A nchachazelo wa lihlaza-mbilu lelo hakunene wa zi kota kuva wa hombe. — Tisimu 127:3.

 7. Xana Jesu i khatalelisile kuyini a zilaveko za miri ni za nyama za vapizani vakwe?

⁷ A liranzo li kombiswa hi mitiro yi nga hiko ya makangwa. (1 Johani 3:17, 18) “A li ti laveli za lona.” (1 Va Le Korinte 13:5) A liranzo li kucile Jesu lezaku a khatalela a zilaveko za miri ni za nyama za vapizani vakwe. A zikhati zo tala i wa va mahela zo kari hambu loku va nga se bika a zilaveko zabye. A xikhati lexi a nga wona lezaku va wa karele, i lo va nyika mawonela ya lezaku va mu pangalata ‘vaya xiwuleni, va ya tshama voce, kasi va humula kutsongwani.’ (Marku 6:31) Laha a nga wona lezaku va wa hi ni ndlala, i lo teka masangulo ya ku va nyika zakuga — zinwe ni makume ya mazana ya vanwani lava va nga tile a ku ta muzwa na a gonzisa. — Mateu 14:19, 20; 15:35-37.

8, 9. (a) Zini zi kombako lezaku Jesu i wa tiva a zilaveko za moya za vapizani vakwe a tlhela a zi khatalela? (b) A xikhati lexi a nga hayekilwe mhanzeni, xana Jesu i kombisile kuyini a kukhatala kakwe hi kutshamiseka ka mamani wakwe?

⁸ Jesu i wa tiva a zilaveko za moya za vapizani vakwe niku i zi khatalele. (Mateu 4:4; 5:3) Kugonziseni kakwe, a kutala ka zikhati i lo va khatalela hi ndlela yo hlawuleka. A Kanelo wa le Xitsungeni wu vekilwe nguvunguvu lezaku wu vuna vapizani vakwe. (Mateu 5:1, 2, 13-16) A xikhati lexi a nga gonzisa hi mifananiso, “na va hi voce i lo tlhamusela timhaka tontlhe ka vapizani vakwe.” (Marku 4:​34) Jesu i profetile lezaku i wa ta yimisa a “nanza gi tsumbekileko ni go tlhariha” kasi ku tiyisa lezaku a valanzeli Vakwe va wundliwa khwatsi hi tlhelo ga moya masikwini lawa yo gumesa. A ntlawa lowu wo tsumbeka, wu wumbiwako ntlawana wa vamakabye va Jesu va totilweko hi moya laha misaveni, wa tsumbeka kunyikeni ka ‘zakuga za moya hi xikhati xi faneleko’ kusukela lembe ga 1919 Nguveni ya Hina. — Mateu 24:45.

⁹ Hi siku ga kufa kakwe, hi ndlela yi khumbako mbilu Jesu i lo komba a kukhatala kakwe xungetano hi kutshamiseka ka moya ka varanzekako vakwe. Alakanyela a ximaho lexi xi lanzelako. Jesu i wa hayekilwe mhanzeni, na a xaniseka hi kubayisa ka hombe nguvu. Kasi ku hefemula khwatsi, zi woneka ku khwatsi i wa fanele ku ti tlakusa hi ku ti gwimba hi mikonzo yakwe. Handle ko kanakana lezo zi vangile kubayisa ka hombe a xikhati lexi a kubinza ka miri wakwe ku nga hanzula zilonza laha ka zipikiri zi nga belelwe mikonzweni yakwe niku a hlana wakwe wu nga bilwe wu wa kurumutwa hi mhanze. Za koteka ku ngha a kuwulawula ku mu karatele, hi lezi ku lavako kuhefemula. Hambulezo, xikhatanyana mahlweni ka kufa kakwe, Jesu i lo wula magezu ma kombileko a liranzo lakwe lo eta hi mamani wakwe, Maria. Na a wona Maria zinwe na mupostoli Johani na va yimile laha kusuhani, Jesu, hi gezu go tlakuka laha ka kuza gi zwiwa hi vahlaleli, i te ngalo ka mamani wakwe: “Wasati, a n’wana wa wena hi loyi!” Zonake aku ngalo ka Johani: “A nyine wa wena hi loyi!” (Johani 19:26, 27) Jesu i wa zi tiva lezaku a mupostoli loyi wo tsumbeka i wa nga ta khatalela a zilaveko za Maria za miri ni za nyama ntsena, kanilezi i wa ta khatalela a kutshamiseka kakwe ka moya kambe.b

10. Xana a vapswali va nga mu pimanyisisa kuyini Jesu a xikhati lexi va khatalelako zilaveko za vana vabye?

¹⁰ A vapswali lava va khatalako va zi wona na zi vuna a ku alakanyela xikombiso xa Jesu. A dadani loyi hakunene a ranzako a ngango wakwe i ta wu hlayisa hi tlhelo ga nyama. (1 Timote 5:8) A tihloko ta mingango leti ti nga ni kuringanisela ni liranzo, ti siya xikhati xa kuhumula ni kutihungata ka zikhati zo kari. A xa lisima nguvu hi lezaku a vapswali va nga maKristu va khatalela a zilaveko za moya za vana vabye. Hi ndlela muni? A vapswali lavo va fambisa xigonzo xa Biblia xa ngango hi kukhanzakanya, niku va ti karatela ku maha lezaku a zipanze lezo za xigonzo zi aka ni ku tsakisa vana vabye. (Deuteronome 6:6, 7) Hi magezu ni xikombiso, a vapswali va gonzisa a vana vabye lezaku a wutireli gabye i ntiro wa lisima niku a ku longisela ni kuva kona mitlhanganwini ya wuKristu xipanze xa lisima mitirweni yabye ya kukhozela. — Maheberu 10:24, 25.

11. Zini lezi Jesu a nga gonzisa valanzeli vakwe xungetano hi kutsetselela?

¹¹ A kutsetselela i tshamela ga liranzo. (Va Le Kolosi 3:13, 14) A liranzo “a li alakanyeli hi kubiha loku li mahelweko kona,” ku wula 1 Va Le Korinte 13:5. Hi zikhati zo hlaya, Jesu i gonzisile a valanzeli vakwe a lisima la kutsetselela. Yena i va khongotele lezaku va tsetselela vanwani, ‘ku nga hi ntlhanu wa makhati ni mambiri, kanilezi kala ku maha 77 wa makhati’ — ku nga makhati ma nga hiko na kuhlayiwa. (Mateu 18:21, 22, NM) I va gonzisile lezaku a muonhi i fanele ku tsetselelwa loku anzhako ka kuva a kawukilwe, a kombisa kutisola. (Luka 17:3, 4) Hambulezo, Jesu i wa nga fani ni vaFarisi va vaxengeteli, lava va nga gonzisa hi magezu ntsena; yena kambe i gonzisile hi xikombiso. (Mateu 3:2-4) A hi woneni lezi Jesu a kombisileko zona a kutiyimisela kakwe ka ku tsetselela hambu a xikhati lexi a munghana wo tsumbeka a nga mu zangarisa.

12, 13. (a) Xana Pedro i khunguvanyisisile kuyini Jesu ka wusiku ga kukhonwa Kakwe? (b) Xana a mitiro ya Jesu anzhako ka kuvuxiwa kakwe yi zi dlunyatisisile kuyini lezaku i mahile za hombe a ku hunza ntsena a ku xumayela kutsetselela?

¹² Jesu i wa zwanana nguvu na mupostoli Pedro, a nga hi wanuna wa zigingi loyi a ka zikhati zo kari a nga hi wa matloti. Jesu i wa ma tiva a matshamela ma nene ya Pedro niku hi zalezo i lo mu nyika malungelo yo hlawuleka. Pedro, na Jakobe zinwe na Johani, va wonile hi mahlo a zihlamaliso zo kari lezi a vapostoli vanwani xikari ka lava va 12 va nga kala ku zi wona. (Mateu 17:1, 2; Luka 8:49-55) Kota lezi hi zi wonileko kusanguleni, Pedro i wa hi munwe wa vapostoli lava va pangalatileko Jesu lomu nzeni nguvu ka simu ga Getsemane ka wusiku ga kukhonwa Kakwe. Hambulezo, ka wusiku galego a xikhati lexi Jesu a nga tokometwa a tlhela a khonwa, Pedro ni vanwani vapostoli va lo siya Jesu va tsutsuma. Hi nzhako ka xikhati, Pedro i lo ti komba na a tiyile hlana laha ka kuza a yima lehandle a xikhati lexi Jesu a nga kari a lamulwa hi ndlela yi nga hiko ya nayo. Hambulezo, Pedro i lo guma a khonwa hi kuchava zonake a maha xihoxo xa hombe nguvu — i lo hemba makhati manharu a ala lezaku i wa mu tiva Jesu! (Mateu 26:69-75) Xana Jesu i hlamulisile kuyini? Wena ke, u wa ta ngha u hlamulisile kuyini loku a munghana wa wena a ku khunguvanyisile hi ndlela leyo?

¹³ Jesu i wa longile a ku tsetselela Pedro. I wa zi tiva lezaku Pedro i wa xaniseka hi kota ya kubinza ka xionho xakwe. Hi lisine, a mupostoli loyi wo ti sola “i lo rila.” (Marku 14:72) Ka siku ga kuvuxiwa Kakwe, Jesu i lo woneka ka Pedro, kuzilava kasi ku ta mu chavelela ni ku tiyisa a mupostoli loyi. (Luka 24:34; 1 Va Le Korinte 15:5) Na ku nga se hunza tihweti timbiri anzhako ka lezo, Jesu i lo nyika lisima Pedro hi ku mu vumelela a kuva a rangela kunyikeni ka wukustumunyu ka zidlemo le Jerusalema hi siku ga Pentekosta. (Mitiro 2:14-40) A hi alakanyeni kambe lezaku Jesu a nga vekelangi xiviti a vapostoli kota ntlawa hi lezi va nga mu tsutsumile. A ku hambana ni lezo, anzhako ka kuvuka kakwe, i lo simama ku va vitana ku “vamakabye va mina.” (Mateu 28:10) Xana a zi dlunyateki lezaku Jesu i mahile za hombe a ku hunza ntsena a ku xumayela kutsetselela?

14. Hikuyini hi faneleko ku gonza a ku tsetselela vanwani, niku hi nga kombisisa kuyini kutiyimisela a ku tsetselela?

¹⁴ Kota valanzeli va Kristu, hi fanele ku gonza a ku tsetselela vanwani. Hikuyini? A ku hambana na Jesu, hina a hi mbhelelangi — a ku fana ni lava va hi onhelako. Hi zikhati zo hambanahambana, hontlheni ha khubeka hi magezu ni mitiro. (Va Le Roma 3:23; Jakobe 3:2) Hi ku tsetselela vanwani loku ku hi ni xigelo xa ku kombisa tipswalo, hi basisa ndlela ya lezaku a zionho za hina zi tsetselelwa hi Nungungulu. (Marku 11:25) Makunu, xana hi nga kombisisa kuyini a kutiyimisela a ku tsetselela lava va hi onhelako? Ka makhati yo tala a liranzo li hi vuna a ku rivala a zionho zi tsongwani ni zihoxo za vanwani. (1 Pedro 4:8) A xikhati lexi lava va hi onheleko va ti solako hi lisine a ku fana na Pedro, hakunene hi fanele ku pimanyisa a kutiyimisela ka Jesu ka ku tsetselela. A wutshanwini ga ku veka mavila, hi wutlhari hi hlawula a ku bohlisa xiviti. (Va Le Efesusi 4:32) Hi ku maha lezo, hi vuvumisa a kurula ka bandla zinwe ni kurula ka mapimo ni ka mbilu ya hina. — 1 Pedro 3:11.

15. Hikuyini Jesu a tsumbileko a vapizani vakwe hambulezi va nga hi ni zihoxo?

¹⁵ A liranzo ni kutsumba za fambelana. A liranzo “li kholwa zilo zontlhe.”c (1 Va Le Korinte 13:7) Hi ku kuciwa hi liranzo, Jesu i lo kombisa a kutiyimisela ka ku tsumba vapizani vakwe na ku nga khataliseki a kungambheleli kabye. Yena i wa va tsumba niku i wa kholwa lezaku lomu mbilwini hakunene va wa mu ranza Jehova niku va wa zi lava ku maha a kuranza Kakwe. Hambu a xikhati lexi va nga kari va hoxisa, Jesu i wa nga kanakaneli a zigelo zabye. Hi xikombiso, laha a vapostoli Jakobe na Johani va nga tirisa mamani wabye lezaku a va kombelela a kuva va tshama reveni ga Jesu Mufunweni wakwe, Jesu a nga kanakanelangi a kutsumbeka kabye kutani ge hambu ku va hlongola kota vapostoli. — Mateu 20:20-28.

16, 17. Wutihlamuleli muni legi Jesu a nyikileko a vapizani vakwe?

¹⁶ Na a kombisa kutsumba kakwe, Jesu i lo nyika wutihlamuleli go hambanahambana ka vapizani vakwe. Ka zimaho zimbiri laha a nga anzisa zakuga hi xihlamaliso a tlhela a phamela zidlemo, i lo nyika vapizani vakwe a ntiro wa ku avela zakuga. (Mateu 14:19; 15:36) Kulongiseleni ka Pasika gakwe go gumesa, i lo ruma Pedro na Johani lezaku vaya Jerusalema kasi ku ya longisela zilo. Va lo khatalela a ku kuma yivana, vinya, zibaba zi nga hiko na comelo, matluka yo bava, ni zontlhe zi nga laveka. Lowu wu wa nga hi ntiro wa nyalidede, hakuva a ku maha Pasika hi ndlela yi faneleko ku wa hi xileletelo xa Nayo wa Mosi, niku Jesu i wa fanele ku hanya hi Nayo lowo. Ahandle ka lezo, hi nzhako ka xikhati ka wusiku galego Jesu i lo tirisa a vinya ni xibaba xi nga hiko na comelo kota zikombiso za lisima a xikhati lexi a nga yimisa a Xialakanyiso xa kufa kakwe. — Mateu 26:17-19; Luka 22:8, 13.

¹⁷ Jesu i zi wonile na zi fanela a ku nyika a vapizani vakwe a wutihlamuleli go binza. Kota lezi hi zi wonileko kusanguleni, yena i lo nyika a ntlawana wa valanzeli vakwe va totilweko laha misaveni a wutihlamuleli ga lisima ga ku longisela ni ku avela zakuga za moya. (Luka 12:42-44) Alakanya kambe lezaku i nyikile vapizani vakwe a ntiro wo binza wa ku xumayela ni ku maha vapizani. (Mateu 28:18-20) Hambu zalezi a nga wonekiko na a fuma hi le tilweni, Jesu i nyikela a bandla gakwe laha misaveni lezaku gi hlayisiwa hi “zinyikiwo ka vanhu” zi ringanelwako hi tlhelo ga moya. — Va Le Efesusi 4:8, 11, 12.

18-20. (a) Xana hi nga kombisisa kuyini a kutsumba makholwa-kulori? (b) Hi nga pimanyisisa kuyini a kutiyimisela ka Jesu ka ku nyika mitiro vanwani? (c) Xini xi ta nga kambisiswa ka xipimo xi lanzelako?

¹⁸ Xana hi nga lanzelisa kuyini a xikombiso xa Jesu kutirisaneni ka hina ni vanwani? A kukombisa ka hina a kutsumba a makholwa-kulori xikombiso xa liranzo la hina. A hi alakanyeni lezaku a liranzo i tshamela go xalalisa, a hi ga mawonela ya hava. A xikhati lexi a vanwani va hi khunguvanyisako, lezi zi to humelela zikhati zinwani, a liranzo li ta hi beletela a ku hatlisela ku alakanya lezaku a zigelo zabye zi bihile. (Mateu 7:1, 2) Loku hi hlayisa a mawonela ma nene xungetano hi makholwa-kulori, hi ta ma khoma hi tindlela ti akako wutshanwini ga ku ma hahlula. — 1 Va Le Tesalonika 5:11.

¹⁹ Xana ha zi kota a ku pimanyisa a kutiyimisela ka Jesu ka ku nyika ntiro vanwani? Za vuna ka lava va nga ni wutihlamuleli bandleni a kuva va nyika mitiro yi faneleko ka vanwani, va tiyiseka lezaku va ta yi maha hi laha va zi kotako ha kona. Hikwalaho a madota ma buvileko ma nyika gonziselelo yi lavekako ni yi vunako ka majaha ma ringanelwako lawa ma ‘navelako’ a ku vunetela lomu bandleni. (1 Timote 3:1; 2 Timote 2:2) A gonziselelo leyi nja lisima. Kota lezi Jehova a simamako ku hatlisisa a kuanza ka Mufumo, ku ta laveka lezaku a vavanuna va ringanelwako va gonzisiwa a ku khatalela a kuanza loko. — Isaya 60:22.

²⁰ Jesu i hi nyikile a xikombiso xo hlamalisa kukombiseni ka liranzo ka vanwani. Ka tindlela tontlhe leti hi nga zi kotako ku mu lanzela ha tona, a ku pimanyisa a liranzo lakwe i ndlela ya lisima ka tontlhe. Ka xipimo xi lanzelako, hi ta wulawula hi xikombiso xa hombe ka zontlhe xa liranzo lakwe ha hina — a kutiyimisela kakwe a ku nyikela wutomi gakwe.