Xipimo Xa Wuntlhanu Ni Xinwe
Vuna N’wana Wa Wena A Nga Tangeni Yo Rama Lezaku A Kula Khwatsi
1, 2. Hi zihi zikarato ni litsako lezi a malembe yo rama ma zi kotako ku neha?
A KUVA ni n’wana a nga tangeni yo rama laha mutini zi hambene nguvu ni kuva ni n’wana wa ntlhanu wa malembe kutani loyi a nga ni khume. A malembe yo rama ma neha minzhingo ni zikarato za wona, kanilezi ma zi kota kambe a ku neha litsako ni nchachazelo. A zikombiso zo kota Josefa, Davida, Josia, na Timote zi komba lezaku a vanhu vaswa va zi kota ku hanya hi ndlela yo dzunzeka va tlhela vava ni kuzwanana ku nene na Jehova. (Genesisi 37:2-11; 1 Samueli 16:11-13; 2 Tihosi 22:3-7; Mitiro 16:1, 2) A vo tala va nga malembeni yo rama inyamutlha va hanya hi ndlela yaleyo. Kuzilava wa va tiva vo kari va vona.
2 Kanilezi, a ka vanwani a malembe yo rama ma tele hi zikarato. Lava va nga tangeni yo rama va yimisana ni kutizwa ku nene ni ka hava. A vafana ni vanhanyana va nga tangeni yo rama va nga ha lava kutlhatlheka ko engeteleka, niku va nga ha zangara hi mimbhingano leyi va vekelweko hi vapswali vabye. Hambulezo, a vanhu vaswa lavo a va se buva ne ni kutsongwani niku va ha lava xivuno xa liranzo ni xa lihlaza-mbilu xa vapswali vabye. Ina, a malembe yo rama ma zi kota kuva yo tsakisa, kanilezi ma zi kota kuva ya gujeguje kambe — ka vapswali ni ka lava va nga tangeni leyo. Xana a vanhu vaswa va nga vunisiwa kuyini nzeni ka malembe lawo?
3. Xana a vapswali va nga nyikisa kuyini a vana vabye va nga tangeni yo rama a lungelo gi nene wutomini?
3 A vapswali lava va lanzelako a wusungukati ga Biblia va nyika vana vabye va nga tangeni yo rama a lungelo ga chukwana hi laha zi kotekako hi kona ga ku hunza khwatsi hi ka minzhingo leyo lezaku va maha vanhu va hombe vo buva. Matikweni wontlhe ni ka tinguva tontlhe, a vapswali ni lava va nga tangeni yo rama va tirisako a matshinya ya milayo ya Biblia va katekiswa. — Tisimu 119:1.
KUBHULISANA KO TSUMBEKA NI KO TLHATLHEKA
4. Hikuyini a wusungukati gi nga ga lisima nguvunguvu malembeni yo rama?
4 A Biblia gi ngalo: “Laha a wusungukati gi nga hava a zikungo za tsanzeka.” (Mavingu 15:22) Loku ku hi lezaku a wusungukati gi wa laveka a xikhati lexi a vana va nga ha hi va tsongwani, gona ga ha laveka nguvunguvu malembeni yo rama — ku nga xikhati lexi a vanhu vaswa kuzilava va mbhetako xikhati xi tsongwani laha mutini na va tshama nguvu ni zigonzani-kulobye kutani vanghana vanwani. Loku ku nga hi na wusungukati — ku nga kubhulisana ko tsumbeka ni ko tlhatlheka xikari ka vana ni vapswali — lava va nga tangeni yo rama va zi kota kuva vapfhumba laha mutini. Makunu, xana a kubhulisana ku nga simamisa kuyini na ku hi ko tlhatlheka?
5. Xana lava va nga tangeni yo rama va kucisiwa kuyini lezaku va khatalela a mhaka ya ku bhulisana ni vapswali vabye?
5 Lava va nga tangeni yo rama zinwe ni vapswali va fanele ku maha xipanze xabye mhakeni leyi. Lisine lezaku lava va nga tangeni yo rama va nga zi wona na zi karata a ku bhula ni vapswali vabye a ku hunza lezi va nga maha na va ha hi vaswanyana. Hambulezo, tiva lezaku “laha ku nga hava wusungukati, a vanhu vawa; kanilezi loku masungukati ma tele a kupona ku kona.” (Mavingu 11:14) A magezu lawa ma tira ka vontlhe, ka vanhu vaswa ni ka vahombe hi kufanana. Lava va nga tangeni yo rama va tivako lezi, va ta zwisisa lezaku va ha lava a wurangeli ga wutlhari kota lezi va yimisanako ni timhaka to karata nguvu a ku hunza kale. Va fanele ku tiva lezaku a vapswali vabye va nga makholwa va ringanelwa khwatsi hi ku va nyika wusungukati hakuva va na ni wutlhari ga hombe ga kuhanya a ku hunza vona niku vata na va komba a kukhatala kabye ka liranzo hi malembe yo tala. Hikwalaho, ka tanga leyi ya wutomi gabye, lava va nga tangeni yo rama va tlharihileko va nga ta hluwukela a vapswali vabye.
6. Matshamela muni lawa a vapswali vo tlhariha ni va liranzo va tova nawo xungetano hi kubhulisana ni vana vabye va nga tangeni yo rama?
6 A kuva ni kubhulisana ko tlhatlheka zi wula lezaku a mupswali i ta ti karatela a ku ti nyika xikhati loku loyi a nga tangeni yo rama a lava ku wulawula naye. Loku u hi mupswali, kombisa kutlhatlheka kubhuleni nguvunguvu hi tlhelo ga wena. Lezo zi nga ha nonoha. A Biblia gi ngalo ku na ni “xikhati xa ku miyela, ni xikhati xa ku wulawula.” (Mutshawuteli 3:7) A xikhati lexi loyi a nga tangeni yo rama a lavako ku wulawula, xi nga hava xikhati xa wena xa ku miyela. Kuzilava u ti vekele xikhati lexo kasi kuva ni xigonzo xa wena wutsumbu, ku humula, kutani ku tiratiranyana laha mutini. Hambulezo, loku a n’wana wa wena a lava ku wulawula na wena, zama ku cica a longoloko wa mitiro ya wena kasi u mu ingisela. Loku u nga mahi lezo, kuzilava a nga ta ha zama kambe ku maha lezo. Alakanya a xikombiso xa Jesu. Ka xikhati xo kari, yena i wa ti vekele xikhati xa kuhumula. Kanilezi a xikhati lexi ku ngata vanhu va ta mu talela kasi ku muzwa, yena i lo tsika a ku humula a sangula ku va gonzisa. (Marku 6:30-34) A kutala ka lava va nga tangeni yo rama va pola lezaku a vapswali vabye va tshama na va khomekile, kanilezi vona va lava a xitiyisekiso xa ku a vapswali vabye va ta kumeka loku va va lava. Hikwalaho, ti nyike xikhati u tlhela uva ni kuzwisisa.
7. Xana a vapswali va fanele ku potsa yini?
7 Zama a ku alakanya lezaku zi wa fana na wena a xikhati lexi u nga hi tangeni yo rama, niku u nga tsiki ku hleka loku ku hi ni lezi zi hlekisako! A vapswali va fanele ku tsaka hi kuva zinwe ni vana vabye. Loku ku hi ni xikhati lexi ku nga hiko ni xa ku maha, xana a vapswali va xi maha yini? Loku va lava ku tirisa xikhati xabye kasi ku maha zilo lezi zi nga patsiko a ngango wabye, a vana vabye va nga tangeni yo rama va ta hatla ku zi pola. Loku lava va nga tangeni yo rama vaza va wona lezaku a vanghana va le xikoleni va va khatalela nguvu a ku hunza a vapswali vabye, va anda ku wela zikaratweni.
MAHUNGU YA KU BHULISANA HI WONA
8. Xana a vana va nga gonzisiswa kuyini a ku tsakela a kutsumbeka, ku tira hi kutikarata, ni ku hanya hi ndlela yi nene?
8 Loku a vapswali va nga se gonzisa a vana vabye a ku tsakela a kutsumbeka ni ku tira hi kutikarata, vona va fanele ku tirisa tindlela tontlhe lezaku va zi gonzisa malembeni yo rama. (1 Va Le Tesalonika 4:11; 2 Va Le Tesalonika 3:10) Za lisima kambe a kuva vona va tiyiseka lezaku a vana vabye va kholwa hi mbilu yontlhe ka lisima la ku hanya wutomi go amukeleka ni go hlazeka. (Mavingu 20:11) Timhakeni leti, a mupswali i wulawula nguvu hi xikombiso. Kota lezi a vanuna va nga kholwiko va zi kotako ku “kokiwa hi mahanyela ya vasati vabye hi handle ka mhaka,” hi kufanana lava va nga tangeni yo rama va zi kota ku gonza a matshinya ya milayo yo lulama hi ka mahanyela ya vapswali vabye. (1 Pedro 3:1) Hambulezo, a xikombiso ha xoce a xi eneli hi kota ya lezi a vana kambe va wonako zikombiso zo tala zo biha ni lezi va khumbiwako hi mahungu manyingi ma kucako zinwani le handle ka muti. Hikwalaho, a vapswali va khatalako va na ni xilaveko xa ku tiva a mawonela ya lava va nga tangeni yo rama xungetano hi lezi va zi wonako ni ku zizwa, niku lezo zi lava kubhulisana ko nyawula. — Mavingu 20:5.
9, 10. Hikuyini a vapswali va faneleko ku gonzisa a vana vabye a timhaka ti yelanako ni ziro za wubeleki, niku va nga zi mahisa kuyini lezo?
9 Lezo za lisima nguvunguvu mhakeni ya masango. Vapswali, xana mu na ni tingana ta ku wulawula hi ziro za wubeleki ni vana va nwina? Hambu loku mu hi nato, zamani ku maha lezo, hakuva a vanhu vaswa hakunene va ta gonza xungetano hi zona ka wo kari. Loku va nga gonzi na nwina, himani a ma tivako a mahungu ma khohlisako lawa va to ma kuma? Lomu ka Biblia, Jehova a nga potsi ku wulawula hi timhaka ti khumbako ziro za wubeleki, niku ge hambu vapswali a va faneli. — Mavingu 4:1-4; 5:1-21.
10 Lexi xi tsakisako hi lezaku a Biblia gi na ni wurangeli go dlunyateka xungetano hi mahanyela ma yelanako ni masango, niku a Sociedade Torre de Vigia yi humesa mahungu yo tala ma vunako lawa ma kombako lezaku a wurangeli lego ga ha tira ni ka nguva leyi. Hikuyini mu nga tirisiko a xivuno lexo? Hi xikombiso, hikuyini mu nga vuxetiko ni n’wana wa nwina wa mufana kutani wa nhanyana a zipimo zi faneleko ka bhuku Os Jovens Perguntam — Respostas Práticas Volume 1 ni 2 ke? Ma zi kota a ku hlamaliswa hi wuyelo ga kona.
11. Hi yihi a ndlela yo khumba nguvu leyi a vapswali va faneleko a ku gonzisa hi yona a vana vabye a ku tirela Jehova?
11 Hi yihi a mhaka ya lisima nguvu leyi a vapswali ni vana va faneleko ku wulawula hi yona? Mupostoli Paule i yi kombile a xikhati lexi a nga tsala aku: “Va wundleni hi kululeka ni kulaya ka Hosi.” (Va Le Efesusi 6:4) A vana va na ni xilaveko xa ku simama va gonza hi Jehova. Hi kuhlawulekileko, va na ni xilaveko xa ku gonza a ku mu ranza, niku va fanele ku lava a ku mu tirela. Laha kambe, ku nga gonzisiwa zo tala hi xikombiso. Loku lava va nga tangeni yo rama va wona lezaku a vapswali vabye va ranza Nungungulu ‘hi mbilu yabye yontlhe, ni muhefemulo wabye wontlhe, ni kupima kabye kontlhe’ niku lezo za pswala mihanzu yi nene wutomini ga vapswali vabye, va nga ha kuceka a ku mahawo zalezo. (Mateu 22:37) Hi kufanana, loku a vanhu vaswa va wona lezaku a vapswali vabye va na ni mawonela yo ringanisela xungetano hi titshomba, va rangisa Mufumo wa Nungungulu, va ta vuniwa a ku hlakulela a mawonela yalawo ya manwe. — Mutshawuteli 7:12; Mateu 6:31-33.
12, 13. Hi tihi a timhaka ti faneleko ku alakanyiwa kasi a xigonzo xa ngango xi bhinzula?
12 A xigonzo xa Biblia xa ngango xa viki ni viki xivuno xa hombe xa ku gonzisa zilo za moya ka vanhu vaswa. (Tisimu 119:33, 34; Mavingu 4:20-23) A kuva ni xigonzo lexo hi kukhanzakanya za lisima. (Tisimu 1:1-3) A vapswali ni vana va fanele ku tiva lezaku a xigonzo xa ngango xi fanele ku ranga mahlweni ka zinwani zilo, ku nga hi lezaku a zinwani zi ranga. Ahandle ka lezo, a kuva ni mawonela ma faneleko za lisima kasi a xigonzo xi bhinzula. A dadani wo kari i te ngalo: “A xihundla xa kona hi lezaku a mufambisi a maha lezaku a xigonzo xa ngango xi famba hi ndlela yo olova kanilezi na yi hi ya xichawo — xi nga binziswi kanilezi na xi nga hi xa kuhlakana. A kuringanisela ku faneleko ku nga ha karata a ku ku chikelela, niku a vanana va ta lava a ku lulekwa xikhati ni xikhati. Loku a zilo zi nga fambi khwatsi a khati ginwe kutani mambiri, timisela u languta za xikhati xa ha tako.” A dadani yaloye wa munwe i te ngalo a ka mukhongelo wakwe mahlweni ka xigonzo xinwe ni xinwani, i wa khongelela nguvunguvu lezaku Jehova a vuna vontlhe a kuva vava ni mawonela ma faneleko — Tisimu 119:66.
13 A ku fambisa xigonzo xa ngango wutihlamuleli ga vapswali va nga makholwa. Lisine lezaku a vapswali vanwani kuzilava a va na xinyikiwo xa kuva vagonzisi, niku zi nga ha va karatela a ku kuma tindlela ta ku maha xigonzo xa ngango xi tsakisa. Hambulezo, loku mu ranza a vana va nwina va nga tangeni yo rama “hi kumaha ni zinene,” mu ta xuva a ku va vuna hi kutikoramisa ni kutsumbeka lezaku va kula hi tlhelo ga moya. (1 Johani 3:18) Va nga ha vilela xikhati ni xikhati, kanilezi va ta wona a kukhatala ka nwina ka hombe xungetano hi kutshamiseka kabye.
14. Xana a bhuku ga Deuteronome 11:18, 19 gi nga tirisiswa kuyini a xikhati lexi ku gonziswako zilo za moya ka lava va nga tangeni yo rama?
14 A xigonzo xa ngango a hi xona xoce xi nga xikhati xa ku gonzisa timhaka ta lisima hi tlhelo ga moya. Xana wa wu alakanya a nayo wa Jehova ka vapswali? Yena i te ngalo: “Enghenisani timhaka leti nzi mu byelako tona lomu timbilwini ta nwina ni lomu mihefemulweni ya nwina; mu ti boha lomu mawokweni ya nwina ti maha xialakanyiso xa nwina, ni xikombiso xikari ka zimombo za nwina; mu ta ti gonzisa ka vanana va nwina, mu wulawula ha tona lomu tindlwini ta nwina, ni lomu kufambeni ka nwina, ni lomu kuetleleni ka nwina, ni lomu kuvukeni ka nwina.” (Deuteronome 11:18, 19; wona kambe Deuteronome 6:6, 7.) Lezi a zi wuli lezaku a vapswali va fanele ku tshama hi ku xumayela vana vabye. Kanilezi a hloko ya ngango yi nga ni liranzo yi fanele ku tshama na yi longile a ku lonzowota a zikhati za ku aka a matshamela ya moya ngangweni wakwe.
KULAYA NI XICHAWO
15, 16. (a) Xini a kulaya? (b) Hi vamani lava va nga ni wutihlamuleli ga ku nyika kulaya, niku himani loyi a nga ni wutihlamuleli ga ku maha lezaku ku ingiswa?
15 A kulaya i gonziselelo yi lulekako, niku yi patsa kubhulisana. A kulaya ku neha maalakanyo ya ku luleka a ku hunza ku tsayisa — hambu lezi a kutsayisa ku nga ha lavekako. A vana va nwina va wa lava kulayiwa na va ha hi va tsongwani, niku lezi va nga tangeni yo rama, va ha lava ku layiwanyana, kuzilava hambu ku layiwa nguvu. Lava va nga tangeni yo rama va tlharihileko va zi tiva lezaku lezo lisine.
16 A Biblia gi ngalo: “A xipumbu a xi khatali hi ziluleko za raru wa xona; kanilezi loyi a ingisako ziluleko i tlharihile.” (Mavingu 15:5) Ha gonza zo tala ka mutsalo lowu. Wona wu komba lezaku a kulaya ku fanele ku nyikwa. Loyi a nga tangeni yo rama a nge ‘ingisi ziluleko’ loku zi nga nyikiwi. Jehova i nyika a wutihlamuleli ga ku nyika kulaya ka vapswali, nguvunguvu dadani. Kanilezi, a wutihlamuleli ga ku ingisa a kulaya loko gi lumba loyi a nga tangeni yo rama. Yena i ta gonza nguvu a tlhela a hoxisa kutsongwani loku a ingisa a kulaya ka wutlhari ka dadani wakwe ni mamani wakwe. (Mavingu 1:8) A Biblia gi ngalo: “A wusiwana ni tingana zi tava ka loyi a alako ziluleko; kanilezi loyi a amukelako kukawukwa i ta dzunziwa.” — Mavingu 13:18.
17. Hi kwihi kuringanisela loku a vapswali va faneleko kuva nako a xikhati lexi va nyikako kulaya?
17 A xikhati lexi va layako lava va nga tangeni yo rama, a vapswali va fanele kuva ni kuringanisela. Va fanele ku potsa a ku tiyisa nguvu woko laha ka kuza va mbheta ntamu a vana vabye, kuzilava hambu ku onha a kutitsumba ka vana vabye. (Va Le Kolosi 3:21) Hambulezo, a vapswali a va zi lavi a ku hena nguvu a vanana vabye laha ka kuza va nga kumi gonziselelo ya lisima. A kuhena loko ku ngava mhango. A bhuku ga Mavingu 29:17 gi ngalo: “Luleka n’wana wa wena i ta ku nyika kurula; ina, i ta ku nyika litsako mbilwini ya wena.” Kanilezi a vesi ga 21 gi ngalo: “Loku a nanza gi wundliwa hi ku heniwa kusukela wunwananeni ga gona, a kugumeseni gi nga ta kombisa xichavo.” Hambu lezi a vesi legi gi wulawulako hi nanza, gi tira hi kufanana ka nwanana wihi ni wihi laha mutini.
18. Xana a kulaya xikombiso xa yini, niku xini xi faneleko ku potsiwa a xikhati lexi a vapswali va nyikako kulaya khati ni khati zi lavekako?
18 Hi lisine, a kulaya ku faneleko xikombiso xa liranzo la mupswali ka n’wana wakwe. (Maheberu 12:6, 11) Loku u hi mupswali, wa zi tiva lezaku za karata a ku nyika kulaya ko ringanisela a xikhati xontlhe zi lavekako. Hi kota ya ku lava kurula, zi nga ha woneka na zi hehuka a ku tsika a n’wana wa nkanu a nga tangeni yo rama a maha lezi a zi lavako. Kanilezi, hi kufamba ka xikhati a mupswali loyi a mahako lezo i ta wuyelwa hi kuva ni ngango wu nga fumelekiko. — Mavingu 29:15; Va Le Galatia 6:9.
TIRANI MU TLHELA MU HLAKANA
19, 20. Xana a vapswali va nga yimisanisa kuyini hi wutlhari ni mhaka ya kutihungata ka vana vabye va nga tangeni yo rama?
19 Zikhatini za kale, zi wa tolovelekile a ku rinzelwa lezaku a vanana va vunetela laha mutini kutani masinwini. Inyamutlha a wunyingi ga lava va nga tangeni yo rama va na ni xikhati xo tala xa ku hlakana na va nga wonelelwi. Kasi ku lonzowota xikhati lexo, a tikoponi ta wuxavisi ti humesa a zilo zo tala nguvu za ku hunzisa xikhati lexo xa kuhlakana. Ahandle ka lezo, a tiko a gi nyiki lisima a milayo ya Biblia ya mahanyela, niku lezo zi vulula ndlela ya ku va wela mhangweni.
20 Hikwalaho, a mupswali a tlharihileko i ti hlayisela a fanelo ya ku veka nayo xungetano hi kutihungata. Hambulezo, u nga rivali lezaku loyi a nga tangeni yo rama wa kula. Lembe ni lembe, kuzilava i ta rinzela lezaku a khomiwa kota munhu wa hombe. Hizalezo, zi nene a kuva mupswali a vumelela loyi a nga tangeni yo rama lezaku ava ni kutlhatlheka kuhlawuleni ka za kutihungata hi zona a xikhati lexi a kulako — ntsena loku a kuhlawula loko ku kombisa a kubuva hi tlhelo ga moya. A zinwani zikhati, loyi a nga tangeni yo rama a nga ha kombisa wupumbu kuhlawuleni ka wucenje, vanghana, ni zinwani. Loku zi maheka lezo, ku fanele ku wulawuliwa ni loyi a nga tangeni yo rama kasi manziko a hlawula zilo za chukwana.
21. Xana a ku ringanisela mhakeni ya xikhati xa kuhlakana ku nga vikelisa kuyini loyi a nga tangeni yo rama?
21 Xikhati xo kota kwihi xi faneleko ku vekelwa kuhlakana? Matikweni yo kari lava va nga tangeni yo rama va tolovetwa lezaku va nga hlakana yi nga chayi. Hikwalaho, loyi a nga tangeni yo rama a nga ha boha lezaku a hlakana kala laha a ku lavako hi kona. I fanelo ya vapswali a ku va gonzisa lezaku a xikhati xi fanele ku tiriswa ka zinwani zilo zo kota ngango, xigonzo xa munhu wutsumbu, kuva zinwe ni vanhu vo buva hi tlhelo ga moya, mitlhangano ya wuKristu, ni mitiro ya laha mutini. Lezo zi ta maha lezaku a “kutsaka ka kuhanya loku” ku nga tlimbi a Mhaka ya Nungungulu. — Luka 8:11-15.
22. Xana a kutihungata ku fanele ku ringaniselwa ni yini wutomini ga loyi a nga tangeni yo rama?
22 Hosi Solomoni i te ngalo: “Nza zi tiva lezaku lezi zi va sasekelako nguvu hi ku ti tsakela ni ku tshameka khwatsi kuhanyeni kabye. Ni kambe, loku munhu aga, anwa, a tsakela ntirweni wakwe wontlhe, xinyikiwo xa Nungungulu.” (Mutshawuteli 3:12, 13) Ina, a ku tsaka xipanze xa wutomi ga kuringanisela. Kanilezi a kutira hi kutikarata konawu. A vanyingi va nga tangeni yo rama a va li tivi a litsako li tako hi ka ntiro wa kutikarata kutani a kutizwa ka xichawo ha wena wutsumbu loku ku tako hi ka ku yimisana ni mhaka u tlhela u yi lulamisa. A vo kari va vona a va nyikwi xikhati xa kuva ni wutlhari go kari kutani ku tiva a ntiro lowu va ta nga hanya hi wona. Laha hi kona ku nga ni xikarato xa hombe ka mupswali. Xana u ta maha zontlhe kasi a n’wana wa wena ava ni zikhati lezo? Loku u zi kota ku humelela kugonziseni ka n’wana wa wena a nga tangeni yo rama lezaku a nyika lisima hambu ku ranza a ntiro wa kutikarata, yena i ta hlakulela mawonela ma nene lawa ma to mu nehela mabhinzu wutomini gontlhe.
KU KULA HI KA TANGA YO RAMA KUYA KA WUHOMBE
23. Xana a vapswali va nga tiyisisa kuyini hlana a vana vabye va nga tangeni yo rama?
23 Hambu loku u hi ni zikarato ni n’wana wa wena a nga tangeni yo rama, a mutsalo lowu wa ha wula lisine: “A liranzo cima li nga ta fuva.” (1 Va Le Korinte 13:8) U nga tsiki ku kombisa liranzo leli handle ko kanakana u nga nalo. Ti wutise, ‘Xana nza dzunza a n’wana ni n’wana kuhumeleleni kakwe loku a yimisana ni zikarato kutani loku a hlula zihingakanyiso? Nza hlota zikhati za ku kombisa liranzo la mina ni ku bonga vana va mina, a zikhati lezo na zi nga se hunza?’ Hambu lezi a zikhati zinwani ku nga ha vako ni kungazwanani, loku lava va nga tangeni yo rama va tiyiseka lezaku wa va ranza, va ta byekelela ku tlhelisela liranzo lelo.
24. Hi gihi a tshinya ga nayo ga Mitsalo legi gi wulako lisine xungetano hi ku wundla vana, kanilezi zini zi faneleko ku alakanyiwa?
24 Hakunene, a xikhati lexi a vana va kulako va maha va hombe, va ta guma va ti mahela ziboho za hombe nguvu. Za koteka ku a makhati manwani a vapswali va nga tsakeli a ziboho lezo. Ku nga wuliwa yini hi loku a n’wana a boha a ku nga ha tireli Jehova Nungungulu? Lezo zi nga maheka. Hambu a vo kari va vana va moya va Jehova va alile a wusungukati gakwe zonake va hluwuka. (Genesisi 6:2; Juda 6) A vana a hi makomputadori, lawa ma zi kotako ku mahelwa longoloko kasi ma maha lezi hi zi lavako. Vona zivangwa zi nga ni kutihlawulela, zi nga ni wutihlamuleli mahlweni ka Jehova xungetano hi ziboho lezi va zi mahako. Hambulezo, a bhuku ga Mavingu 22:6 gi wula lisine loku giku: “Gonzisa nwanana lomu ndleleni leyi a ta nga famba ha yona, hambu loku a hi wa kale a nga ta yi tsika.”
25. Hi yihi a ndlela ya chukwana ka tontlhe ya lezaku a vapswali va kombisa kubonga ka Jehova hi lungelo ga kuva vabeleki?
25 Hikwalaho, kombisani liranzo la hombe ka vana va nwina. Mahani zontlhe mu zi kotako kasi ku lanzela a matshinya ya milayo ya Biblia kuwundleni ka vana. Nyikani xikombiso xi nene xa mahanyela ma xalalisako Nungungulu. Hi ku maha lezo mu ta nyika vana va nwina a xikhati xa chukwana nguvu xa ku kula, vava vanhu vo buva va chavako Nungungulu. Leyi hi yona ndlela ya chukwana ka tontlhe ya lezaku a vapswali va kombisa kubonga ka Jehova hi lungelo ga kuva vabeleki.