XIPIMO 9
Mabhinzu ya kuxumayela — A “masimu . . . ma te xwe a kuva ma tshovelwa”
1, 2. a) Hikuyini a vapizani va Jesu va hlamalako? b) Xana Jesu i wulawula hi kutshovela ka lixaka muni?
A VAPIZANI va hlamala. Jesu wa ha hi ku va byela ku: “Tlakusani a mahlo ya nwina, mu cuwuka masimu, lezaku ma te xwe a kuva ma tshovelwa.” Loku va cuwuka lomu Jesu a xungetako kona, a va woni kubasa lomu masinwini, kanilezi va wona kuphuma — i sevada ya ha hi ku rumbukako. Hikwalaho, kuzilava va ti wutisa lezaku ‘kutshovelwa ka yini kambe?’ ‘Ka ha sele tihweti lezaku kuva ni kutshovela.’ — Joh. 4:35.
2 Kanilezi, Jesu a nga wulawuli hi kutshovela ka xiviri. I lonzowota a xikhati lexi lezaku a gonzisa vapizani vakwe a zilo zimbiri za lisima xungetano hi kutshovela ka moya — ku nga kutshovelwa ka vanhu. Zilo muni? Kasi ku zi tiva, a hi kambisiseni khwatsi a tlhatlhambutelo lowu.
Va vitanelwa ntiro va tlhela va tsumbisiwa litsako
3. a) Zini kuzilava zi kucileko Jesu a ku wula lezaku: A “masimu . . . ma te xwe a kuva ma tshovelwa”? (Wona a tlhamuselo wa lahasi.) b) Xana Jesu i ma tlhamuselisile kuyini a magezu yakwe?
3 A mabhulo ya Jesu ni vapizani vakwe ma mahekile kumbheleni ka lembe ga 30 Nguveni ya Hina, kusuhani ni doropa ga le Samaria gi vitwako Sikari. A xikhati lexi a vapizani vakwe va nga nghena doropeni lego, Jesu i lo nyima ka hlowo yo kari laha a nga gonzisa lisine la moya a wasati loyi a nga hatla a zwisisa a lisima la tigonzo takwe. Loku a vapizani va wuyile ka Jesu, a wasati loye i lo hatlisa a nghena doropeni a ya bhulela vaakelani vakwe a zilo zo hlamalisa lezi a nga zi gonzile. A mubiko wakwe wu khumbile timbilu tabye laha ka kuza a votala va tsutsumela hloweni kasi ku ya wonana na Jesu. Ko khwatsi ka xikhatanyana lexo — laha Jesu a nga cuwuka masimu hi le kule a wona xidlemo xa vaSamaria na xi tshinela — i te ngalo: “Tlakusani a mahlo ya nwina, mu cuwuka masimu, lezaku ma te xwe a kuva ma tshovelwa.”a Lezaku a tlhamusela lezi a nga lava ku zi wula, ku nga kutshovela ka moya, na ku nga hi ka xiviri, Jesu i lo engetela lezi: “A mutshoveli i . . . hlengeletela mihanzu wutomini ga pinzukelwa.” — Joh. 4:5-30, 36.
4. a) Zilo muni za zimbiri xungetano hi kutshovela lezi Jesu a zi gonzisileko? b) Ziwutiso muni hi to wulawula hi zona?
4 Zigonzo muni za zimbiri za lisima xungetano hi kutshovela ka moya lezi Jesu a zi gonzisileko? Xo sangula, a ntiro lowu ngwa xihatla. A magezu yakwe yaku ngalo a “masimu . . . ma te xwe a kuva ma tshovelwa” ma wa kuca a valanzeli vakwe lezaku va maha xokari. Kasi ku vuna a vapizani vakwe lezaku va zwisisa a xihatla lexo, Jesu i engetele lezi: “A mutshoveli i sina a amukela hakhelo.” Hakunene, a kutshovela ku wa sina ku sangulile — ku wa nga hi xikhati xa ku maha mihoni! Xa wumbiri, a vatiri va tsaka. Jesu i te ngalo a vaxwanyi ni vatshoveli va wa ta “tsaka zinwe.” (Joh. 4:35b, 36) A ku fana ni lezi Jesu a nga tsaka hi lezi a nga wona lezaku a “vaSamaria vanyingi . . . va lo kholwa ka yena,” a vapizani vakwe va wa ta tsaka nguvu loku va tira hi mbilu yontlhe kutshoveleni. (Joh. 4:39-42) A tlhatlhambutelo lowu wa zana ga malembe go sangula wu na ni tlhamuselo wa lisima nguvu ka hina inyamutlha hakuva wu komba lezi zi mahekako xikhatini lexi a kutshovela ka moya ku nga ka hombe nguvu ku hunza tinguva tontlhe. Xana a ntiro wa kutshovela masikwini ya hina wu sangulile rini? Hi vamani va hlengelako ntirweni lowu? Mabhinzu muni va ma kumako?
A Hosi ya hina yi rangela a ntiro wa kutshovela wa hombe ka yontlhe
5. Himani a rangelako a ntiro wa kutshovela misaveni yontlhe, niku xana a xiwoniso xa Johani xi zi kombisa kuyini lezaku a ntiro lowu ngwa xihatla?
5 Ka xiwoniso xi nyikilweko mupostoli Johani, Jehova i komba lezaku i yimisile Jesu kasi ku rangela a ntiro wa ku tshovela vanhu misaveni yontlhe. (Gonza Kuvululelwa 14:14-16.) Xiwonisweni lexo, Jesu i kombiswa na a bohile xidlodlo, na a khomile sikela. A “xidlodlo xa nzalama hlokweni” ya Jesu xi tiyisa a xikhundla xakwe kota Hosi yi fumako. A “sikela go kariha canjeni gakwe” gi komba a ntiro wakwe kota Mutshoveli. Hi ku tirisa ngelosi lezaku a wula ku “ma womile a mavele ya misava,” Jehova i khanyisa lezaku a ntiro ngwa xihatla. Hakunene, “a xikhati xa kutshovela xi chikele” — a ka ha hi na xikhati xa ku maha mihoni! Na a hlamula a xileletelo xa Nungungulu xaku, “ruma sikela ga wena,” Jesu i hoxa sikela gakwe zonake a misava yi tshovelwa — lezi zi wulako ku a vanhu va misava va tshovelwa. A xiwoniso lexi xo tsakisa xi hi alakanyisa lezaku a “masimu . . . ma te xwe a kuva ma tshovelwa.” Xana a xiwoniso lexi xa hi vuna ku tiva a xikhati lexi a kutshovelwa ka misava yontlhe ku sangulileko hi xona? Handle ko kanakana!
6. a) Xana a “xikhati xa kutshovela” xi sangulile rini? b) Xana a kutshovela ka kona futsi ku sangulile rini masikwini ya hina? Tlhamusela.
6 Kota lezi a xiwoniso xa Johani xi nga ka Kuvululelwa xipimo 14 xi kombako Jesu, a Mutshoveli, na a bohile xidlodlo (vesi 14), a kuyimiswa kakwe kota Hosi hi 1914 ku wa sina ku mahekile. (Dan. 7:13, 14) Xikhatanyana anzhako ka lezo, Jesu i layiwa lezaku a sangula ku tshovela (vesi 15). A xaxameto walowu wa wunwe wa zimaho wa woneka mufananisweni wa Jesu xungetano hi kutshovelwa ka mavele, laha a nge: “A kutshovela hi kugumesa ka tiko.” Hizalezo, a xikhati xa kutshovela ni kugumesa ka mafambisela lawa ya zilo zi sangulile xikhati xinwe — hi 1914. Anzhako ka xikhati, “hi xikhati xa kutshovela,” ku lo sangula a kutshovela ka kona futsi. (Mat. 13:30, 39) Loku hi cuwuka nzhako, ha zi wona lezaku a kutshovela ku sangulile malembana nzhako ka kuva Jesu a sangulile ku fuma kota Hosi. A kusangula, kusukela 1914 kala kusanguleni ka 1919, Jesu i lo maha a ntiro wa kubasisa xikari ka valanzeli vakwe va totilweko. (Mala. 3:1-3; 1 Ped. 4:17) Zonake, hi 1919, a ‘misava yi lo sangula ku tshovelwa.’ Na a nga mahi mihoni, Jesu i lo tirisa a nanza gi tsumbekileko legi gi nga ha hi ku yimiswa lezaku a vuna vamakabye va hina ku wona a xihatla xa ntiro wa kuxumayela. Wona lezi zi mahekileko.
7. a) Zini lezi a vamakabye va hina va zi kambisisileko lezi zi va vunileko ku wona lezaku a ntiro wa kuxumayela wa xihatla? b) Zini lezi a vamakabye va hina va kucilweko ku maha?
7 Hi Julho wa 1920, The Watch Tower i wulile lezi: “Loku hi kambisisa a Mitsalo hi wona lezaku a chechi yi nyikilwe lungelo ga hombe ga ku huwelela mahungu xungetano hi mufumo.” Hi xikombiso, a magezu ya Isaya ya wuprofeti ma vunile vamakabye a ku wona lezaku a mahungu ya Mufumo ma wa fanele ku tivisiwa misaveni yontlhe. (Isa. 49:6; 52:7; 61:1-3) Hambulezo, va wa nga zi tivi lezi a ntiro lowo wu nga wa ta mahiswa zona, kanilezi va tsumbile lezaku Jehova i wa ta va vululela ndlela. (Gonza Isaya 59:1.) Kota wuyelo ga mawonela lawo yo zwisiseka xungetano hi xihatla xa ntiro wa kuxumayela, a vamakabye va hina va kucilwe ku engetela a kutitsitsirita kabye kuxumayeleni. Xana a vamakabye va hlamulisile kuyini?
8. Timhaka muni ta timbiri xungetano hi ntiro wa kuxumayela leti a vamakabye va hina va ti zwisisileko hi 1921?
8 Hi Dezembro wa 1921, The Watch Tower i tivisile lezi: “Legi give lembe ga chukwana ka wontlhe; niku a vanhu vo tala va zwile lisine nzeni ka 1921 ku hunza ni gihi lembe gi hunzileko.” A revista lego gi engetile giku: “Ka ha hi ni zotala za ku maha. . . . A hi zi maheni hi mbilu yo tsaka.” Wona lezi a vamakabye va nga ti khomisa zona a timhaka-tshinya taleti ta tinwe ta timbiri xungetano hi ntiro wa kuxumayela leti Jesu a nga ti khanyisele vapostoli vakwe: A ntiro ngwa xihatla, niku a vatiri va tsaka.
9. a) Hi 1954, zini lezi The Watchtower a zi wulileko xungetano hi ntiro wa kutshovela, niku hikuyini? b) Xana a vahuweleli va Mufumo va misava yontlhe va engetelekile kala kwihi malembeni ya 50 ma hunzileko? (Wona a kwadru “Kuanza ka ntiro misaveni yontlhe.”)
9 Hi va 1930, anzhako ka kuva a vamakabye va zwisisile lezaku a xidlemo xa tsanza-vahlayi xa tiyivu tinwani xi wa ta vumela a mahungu ya Mufumo, a ntiro wa kuxumayela wu lo engetela nguvu. (Isa. 55:5; Joh. 10:16; Kuv. 7:9) Give gihi a wuyelo ga kona? A hlayo ya lava va nga xumayela a mahungu ya Mufumo yi engetelekile yi suka ka 41.000 hi 1934 yiya ka 500.000 hi 1953! Hi kufaneleko, The Watchtower wa 1 ka Dezembro wa 1954, i wulile lezi: “Hi mahile a ntiro lowu wa hombe wa kutshovela misaveni yontlhe hi ku vuniwa hi moya wa Jehova ni ntamu wa Mhaka yakwe.”b — Zak. 4:6.
Matiko |
1962 |
1987 |
2013 |
---|---|---|---|
Austrália |
15,927 |
46,170 |
66,023 |
Brazil |
26,390 |
216,216 |
756,455 |
França |
18,452 |
96,954 |
124,029 |
Itália |
6,929 |
149,870 |
247,251 |
Japão |
2,491 |
120,722 |
217,154 |
México |
27,054 |
222,168 |
772,628 |
Nigéria |
33,956 |
133,899 |
344,342 |
Filipinas |
36,829 |
101,735 |
181,236 |
Estados Unidos |
289,135 |
780,676 |
1,203,642 |
Zâmbia |
30,129 |
67,144 |
162,370 |
1950 |
234,952 |
1960 |
646,108 |
1970 |
1,146,378 |
1980 |
1,371,584 |
1990 |
3,624,091 |
2000 |
4,766,631 |
2010 |
8,058,359 |
A mabhinzu ya kutshovela ma profetilwe hi mifananiso yo hanya
10, 11. Zilo muni xungetano hi kukula ka mbewu zi khanyiswako ka mufananiso wa mbewu ya xinapi?
10 Ka mifananiso yakwe xungetano hi Mufumo, Jesu i tirisile mawulawulela yo khumba nguvu kasi ku profeta a mabhinzu ya ntiro wa kutshovela. A hi wulawuleni hi mbewu ya xinapi ni comelo. Hi ta wulawula nguvunguvu hi lezi yi tatisekisako zona xikhatini xa magumo.
11 Mufananiso wa mbewu ya xinapi. A wanuna wo kari i byala a mbewu ya xinapi. Yona yi kula yi maha sinya leyi a zinyanyani zi zumbako ka yona. (Gonza Mateu 13:31, 32.) Xana a mufananiso lowu wu khanyisisa kuyini a matshamela yo kari ya kukula ka mbewu? (1) A xikhati xa kukula ka yona xa hlamalisa. “Yi tsongwani nguvu ku hunza tontlhe timbewu ta misava,” kanilezi yi maha sinya ya kuza “yi phaka maravi ya hombe.” (Mar. 4:31, 32) (2) A zi kanakanisi lezaku yi ta kula. ‘Loku yi byalilwe, ya kula.’ Jesu a nga wuli lezaku, “Yi nga ha kula.” Kanilezi i ngalo: ‘Ya kula.’ A kukula ka yona a ku tsanzekiswi. (3) A sinya leyo yi kula yiza yi navelwa hi zihari lezi zi zumbako ka yona. “A tinyanyani ta tilo ti ta” ti ta “zumba nzhutini wa yona.” Xana a matshamela lawa ya manharu ma zwananisa kuyini ni kutshovela ka moya ka masiku ya hina ke?
12. A mufananiso wa mbewu ya xinapi wu yelanisa kuyini ni ntiro wa kutshovela wa masikwini ya hina? (Wona kambe a kwadru “Kukula ka hlayo ya zigonzo za Biblia.”)
12 (1) Makulela: A mufananiso lowu wu khanyisa a kuhangalaka ka mahungu ya Mufumo ni kukula ka bandla ga wuKristu. Kusukela 1919, a vatshoveli lavo vo hiseka va kari va hlengeletwa bandleni ga wuKristu legi gi vuxilweko. Xikhatini lexo, a hlayo ya vatshoveli yi wa hi yi tsongwani, kanilezi yi kulile hi kuhatlisa. Hakunene, a kukula ka yona — kusukela kusanguleni ka va 1900 kala nyamutlha — ka hlamalisa nguvu. (Isa. 60:22) (2) A ku kanakanisi: A kukula ka bandla ga wuKristu a ku tsanzekiswi. A ku khataliseki lezi a valala va Nungungulu va kanetisako zona a mbewu leyi ya yi tsongwani, yona yi simama yi kula — yi hlula zihingakanyiso zontlhe. (Isa. 54:17) (3) Kuzumba: “A tinyanyani ta tilo” leti ti zumbako sinyeni leyi ti yimela vanhu va timiliyoni to tala va timbilu ti nene va matiko yo ringana 240 lava va vumelako a mahungu ya Mufumo va tlhela va maha ziro za bandla ga wuKristu. (Ezek. 17:23) Lomu bandleni vona va nyikwa zakuga za moya, va tangaliswa va tlhela va vikelwa. — Isa. 32:1, 2; 54:13.
13. Zilo muni xungetano hi kukula zi khanyiswako ka mufananiso wa comelo?
13 Mufananiso wa comelo. Anzhako ka kuva a wasati wo kari a chelile comelo lomu ka mapa ya tirigu, a comelo gi kukumukisa a tirigu yontlhe. (Gonza Mateu 13:33.) Matshamela muni ya kukula lawa ma khanyiswako mufananisweni lowu? A hi wulawuleni hi mambiri. (1) A kukula ka hunzulusa zilo. A comelo gi lo hangalaka “kala ma vila wontlhe” mapa. (2) A kukula ka woneka khwatsi. A comelo gi kukumukisa a “zipimo zinharu za mapa” — a tirigu yontlhe. Xana a matshamela lawa ya mambiri ma zwananisa kuyini ni kutshovela ka moya ka masiku ya hina?
14. Xana a mufananiso wa comelo wu yelanisa kuyini ni ntiro wa kutshovela wa masikwini ya hina?
14 (1) Ka hunzulusa zilo: A comelo gi yimela mahungu ya Mufumo, niku a mapa ya tirigu ma yimela a vanhu. Kota lezi a comelo gi vangako kucica lomu mapeni anzhako ka ku ngha gi patsene nawo, a mahungu ya Mufumo ma vanga kucica timbilwini ta vanhu anzhako ka loku va ma vumelile. (Rom. 12:2) (2) Ka woneka khwatsi: A kuhangalaka ka comelo ku yimela a kuhangalaka ka mahungu ya Mufumo. A comelo gi maha ntiro wa gona lomu mapeni kala gi kukumukisa a mapa wontlhe. Hi kufanana, a mahungu ya Mufumo ma simama ku hangalaka “kala le magemeta-musi ya misava.” (Miti. 1:8) A tshamela legi ga mufananiso gi komba kambe lezaku hambu matikweni lawa a ntiro wa hina wu beletelwako, a mahungu ya Mufumo ma ta hangalaka, hambu lezi a ntiro wa hina wa kuxumayela wu nga ha mahiwako kufihlaleni.
15. Xana a magezu ma nga ka Isaya 60:5, 22 ma tatisekisa kuyini nyamutlha? (Wona kambe a makwadru “Jehova i mahile lezaku zi koteka” ni “Xana ‘loyi tsongwani nguvu’ i mahisa kuyini ‘tiko ga ntamu.’”)
15 A xipimo xa 800 wa malembe mahlweni ka kuva Jesu a hlawutele mifananiso leyo, hi ku tirisa Isaya Jehova i profetile a wuhombe ga ntiro wa kutshovela ni litsako leli li nga wa ta vangiwa hi kutshovela ka moya ka masiku ya hina hi mawulawulela yo khumba nguvu.c Jehova i komba vanhu va kuta “hi le kule” na va khitikana vata hlengeletanweni yakwe. Na a wulawula ni wasati, loyi nyamutlha a yimelwako hi misalela ya vatotilweko laha misaveni, Jehova i ngalo: “U ta zi wona u tsaka, a mbilu ya wena yi ta tlulatlula yi nengela, hakuva a kufuma ka bimbi ku ta tiswa ka wena, ni titshomba ta matiko ti tata ka wena.” (Isa. 60:1, 4, 5, 9) A hi kutiya ka magezu lawo! Inyamutlha, a malanza ya Jehova lawa ma mu tirelako hi malembe yo hlaya ma tsaka nguvu hakunene hi ku wona lezi a vahuweleli va Mufumo va engetelisako zona matikweni yabye hi ka vatsongwani vaza va maha makume ya mazana yo tala.
Hikuyini a malanza wontlhe ya Jehova ma nga ni xigelo xa ku tsaka?
16, 17. Hi xihi xinwe xa zigelo xi mahako lezaku ‘a muxwanyi ni mutshoveli va tsaka zinwe’? (Wona kambe a kwadru “Lezi a ziphephana zimbiri zi khumbisileko zona a timbilu le Amazonas.”)
16 U ta alakanya lezaku Jesu i byelile vapostoli vakwe ku ngalo: “A mutshoveli i . . . hlengeletela mihanzu wutomini ga pinzukelwa; lezaku a muxwanyi ni mutshoveli va fela ku tsaka zinwe.” (Joh. 4:36) Hi ‘tsakisa kuyini zinwe’ ntirweni lowu wa kutshovela wu mahiwako misaveni yontlhe? Hi tindlela to tala. A hi wulawuleni hi tinharu.
17 A kuranga, hi tsaka hi ku wona lezi Jehova a patsekisako zona ntirweni lowu. Loku hi xumayela a mahungu ya Mufumo, ho byala a mbewu. (Mat. 13:18, 19) Loku hi vuna munhu lezaku ava mupizani wa Kristu, ho tshovela. Niku hontlheni ha tsaka nguvu loku hi wona lezi Jehova a mahisako zona lezaku a mbewu ya Mufumo “yi mila yi kula.” (Mar. 4:27, 28) A timbewu to kari leti hi ti xwanyako ti mila anzhako ka xikhati zonake ti tshovelwa hi vanwani. Za koteka ku ngha u hunzile hi ka lezi zi nga humelela Joan, a nga muKristu wa xisati le Inglaterra, a bapatizilweko 60 wa malembe nzhako. Yena i te ngalo: “Nza kuma vanhu lava va nzi byelako lezaku nzi byalile mbewu timbilwini tabye a xikhati nzi nga va xumayela malembe nzhako. Na nzi nga zi tivi, a tinwani Timboni ti gumile ti ya gonza navo Biblia ti tlhela ti va vuna ku maha malanza ya Jehova. Nza tsaka hi lezi a mbewu leyi nzi nga yi byala yi kulileko yi tlhela yi tshovelwa.” — Gonza 1 Va Le Korinte 3:6, 7.
18. Xigelo muni xa ku tsaka xi kumbukiwako ka 1 Va Le Korinte 3:8?
18 Ya wumbiri, hi simama ku tira na hi tsakile loku hi alakanya lezi zi wulilweko hi Paule za ku ngalo: “Munwe ni munwani i ta amukela a hakhelo yakwe khwatsi hi mitiro yakwe.” (1 Kor. 3:8) A nchachazelo wu nyikiwa maringano ni ntiro, na ku nga hi hi kuya hi mabhinzu lawa ma kumiwako ntirweni. A hi kuchavelela ka magezu lawa ka lava va xumayelako lomu a vanhu va kona va nga vumeliko khwatsi a lisine! Mahlweni ka Nungungulu, a Timboni tontlhe leti ti hlengelako hi mbilu yontlhe ntirweni lowu wa ku byala ta “pswala mihanzu yo tala” niku, hikwalaho ti na ni xigelo xa ku tsaka. — Joh. 15:8; Mat. 13:23.
19. a) A xiprofeto xa Jesu xi nga ka Mateu 24:14 xi yelanisa kuyini ni litsako la hina? b) Zini hi faneleko ku zi alakanya hambu loku hina wutsumbu hi nga humeleli ntirweni wa ku maha vapizani?
19 Ya wunharu, ha tsaka hi lezi a ntiro wa hina wu tatisako wuprofeti. Wona a hlamulo lowu Jesu a nyikileko vapostoli vakwe a xikhati lexi va nga mu kombela lezi: “Hi byele a xikhati zi ta nga maheka ha xona lezi zilo, u hi tivisa ni xiwoniso xa kuwuya ka wena ni xa kugumesa ka tiko.” Jesu i lo va byela lezaku a ginwe ga matshamela ya xiwoniso lexo gi wa tava ntiro wa ku xumayela misaveni yontlhe. Xana i wa kari a wulawula hi ntiro wa ku maha vapizani? Ahihi. Hakuva i gumile aku: “A ivangeli leyi ya mufumo yi ta kanelwa misaveni yontlhe, kasi yiva wukustumunyu ka matiko wontlhe.” (Mat. 24:3, 14) Hi ndlela leyo, a kuxumayelwa ka Mufumo — a kubyaliwa ka mbewu — ginwe ga matshamela ya xiwoniso. Hikwalaho, a xikhati lexi hi xumayelako a mahungu yo saseka ya Mufumo, hi alakanya lezaku hambu loku hi nga zi koti ku maha mupizani, ha humelela kunyikeni ka “wukustumunyu.”d Hakunene, a ku khataliseki lezi a vanhu va hlamulisako zona, hina hi hlengela kutatiseni ka xiprofeto xa Jesu niku hi na ni wudzunzo ga ku tira kota “zitiri-kulobye ni Nungungulu.” (1 Kor. 3:9) Lexi hakunene xigelo xi nene xa ku tsaka!
“Kusukela kutsuwukeni ka gambo kala kupeleni ka gona”
20, 21. a) Xana a magezu ya Malaki 1:11 ma tatisekisa kuyini? b) Xungetano hi ntiro wa kutshovela, zini lezi u ti yimiseleko ku maha niku hikuyini?
20 Ka zana ga malembe go sangula, Jesu i vunile vapostoli vakwe a ku wona lezaku a ntiro wa kutshovela ngwa xihatla. Kusukela 1919 kuya mahlweni, Jesu wa vuna vapizani vakwe va masikwini ya hina lezaku va zwisisa a lisine lalelo la linwe. Kota hlamulo, a vanhu va Nungungulu va engetele a kuhiseka kabye ntirweni. Hakunene, a ntiro wa kutshovela a wu tsanzekiswi. Kota lezi zi wulilweko hi muprofeti Malaki, inyamutlha a ntiro wa kuxumayela wu mahiwa “kusukela kutsuwukeni ka gambo kala kupeleni ka gona.” (Mala. 1:11) Ina, kusukela mutsuwuka-gambo kala mupela-gambo, a ku khataliseki lomu va hanyako kona misaveni — a vaxwanyi ni vatshoveli va tira va tlhela va tsaka zinwe. Niku kusukela kutsuwukeni ka gambo kala kupeleni ka gona — kusukela ni mixo kala gi ya phuma, a siku gontlhe — hi tira hi xihatla na hi nga mahi mihoni.
21 Inyamutlha, loku hi cuwuka nzhako ka malembe ya 100 lawa ma ha hi ku hunzako hi wona lezi a ntlawana wa malanza ya Nungungulu wu kulisileko zona wu maha “tiko ga ntamu,” hakunene a mbilu ya hina ya “tlulatlula yi nengela” hi kutsaka. (Isa. 60:5, 22) Ngha a kutsaka loko ni liranzo la hina ha Jehova, “a Nwinyi wa kutshovela,” zi kuca munwe ni munwani wa hina lezaku a simama ku hlengela kumbhetiseni ka ntiro wa kutshovela wa hombe ku hunza yontlhe matinwini! — Luka 10:2.
a A magezu ya Jesu xungetano hi kuva ‘masimu ma te xwe’ ma nga ngha ma yelana ni tinguwo to basa leti kuzilava ti nga bohilwe hi xidlemo xa vaSamaria lexi Jesu a nga xi wona na xi tshinela.
b Kasi ku tiva zinwani xungetano hi malembe lawo ni makume ya malembe lawa ma nga lanzela, ha ku kuca ku gonza a maphajina 425-520 ya bhuku Testemunhas de Jeová — Proclamadores do Reino de Deus, lawa ma wulawulako hi mabhinzu ya ntiro wa kutshovela kusukela 1919 kala 1922.
c Kasi ku kuma yinwani mitlhamuselo xungetano hi xiprofeto lexi xo saseka, wona Profecia de Isaías — Uma Luz para Toda a Humanidade II, maphajina 303-320.
d A lisine lelo la lisima li wa sina li zwisisilwe hi Zigonzani za Biblia zo sangula. A Zion’s Watch Tower wa 15 ka Novembro wa 1895, i wulile lezi: “Hambu loku ku bhinzulwa mavele matsongwani, ku nga nyikwa wukustumunyu ginyingi ga lisine hi wutsongwani ga kona. . . . Hontlheni ha zi kota ku xumayela ivangeli.”