Mareferensiya ya Xibukwana xa Mintlhanganu ya Mahanyelo ni Ntirho
2 KU YA KA 8 KA NOVEMBRO
XUMA XI NGA KA RITO LA XIKWEMBU | EKSODA 39-40
“Moxe A Yentxe Hinkwaswu Leswi A Nga Byeliwa Swona”
w11-TS 15/9 paj. 27 par. 13
Indje Yehovha Wa Ku Tiva?
Ku hambana na Kora, Moxe “a a rhulile ngopfu ku tlula vanhu hinkwavu amisaveni.” (Tinhl. 12:3) A kombise ku rhula ni ku tiveka hansi hi ku tinyimisela ku landzela leswi Yehovha a nga mu byela swona. (Ekso. 7:6; 40:16) Ka Bibele a ku na lomu ku kombisiwaka swaku Moxe a tshama a lwisana na Yehovha kumbe ku nyenyentsiwa hi ku landzela minawu ya yena. Hi xikombiso, Yehovha a mu byele hinkwaswu leswi a a fanele a swi yentxa loko a yaka tabernakele ni leswi a yi fanele yi tshamisa xiswona. A mu byele tikori leti a ti fanele ti tirhisiwa hambi hi tipanu ta kona ni swilo swin’wana. (Ekso. 26:1-6) Minkama yin’wana u nga nyenyentseka loko makwerhu abandleni a ku nyika ntirho a tlhela a ku nyika swinawanawana. Kambe Yehovha a nga swi yentxi leswo hikusa a hetisekile. Loko a hi nyika ntirho, wa tiyiseka swaku hi ta wu yentxa kahle. A ni swivangelo leswi twalaka loko a hi byela hinkwaswu leswi hi faneleke hi swi yentxa. Moxe a nga mu kwatelanga Yehovha hileswi a nga mu byela hinkwaswu leswi a a fanele a swi yentxa, a nga titwanga i nga ku o kala a nga li wa lisima kumbe o kala a nga tivi nchumu. Ku hambana ni leswo Moxe a byele vatirhi swaku va landzela hinkwaswu leswi Yehovha a nga swi hlaya. (Ekso. 39:32) Phela Moxe a a tiveka hansi hi kakunene! Funtshi a a swi tiva swaku ntirho lowu i wa Yehovha ni leswaku yena a o tirhisiwa ntsena swaku a wu yentxa.
w05-TS 15/7 paj. 27 par. 3
Wa Tshembeka Ka Swilo Hinkwaswu?
Vaheveru 3:5 yi li: “Moxe aatshembekile ndlwini hinkwayu ya Xikwembu tani hi nandza.” Hi mhaka muni Moxe a a tshembekile? Nkama na ku yakiwa tabernakele, “Moxe a yentxe hinkwaswu leswi Yehovha a nga mu rhuma swona. A vhele a swi yentxisa swoleswo.” (Eksoda 40:16) Na hina hi kombisa ku tshembeka ka Yehovha, loko hi mu yingisa hambiloko hi kumana ni swikarhatu swa swikulu. Kambe ku hlula swikarhatu a hi swona ntsena swi kombisaka swaku ha tshembeka ka Yehovha. Yesu a te: ‘Lweyi atshembekeke ka leswitsongo, ni ka leswikulu atatshembeka; lweyi angatshembekangiki ka leswitsongo, ni ka leswikulu angakala angatshembeki.’ (Luka 16:10) Hi fanele hi tshembeka ni ka swilo swa switsongo.
Lavetela Xuma Ka Rito La Xikwembu
it-3-T paj. 219 par. 5
Xikhumba Xa Xiharhi Lexi Va Nge I Foka
Vayisrayele a va xi kumisa ku yini? Loko ku li swaku rito leli nge: tá·hhash, leli kumekaka ka Bibele li vula muxaka wa xiharhi lexi va nge i foka, swi nga yentxeka vanhu va tivutisa swaku Vayisrayele a va xi kuma kwini xikhumba xa xiharhi lexi xa le matini. Hambileswi swiharhi leswi swi rhandzaka ku tshama ka tindhawu ta ku titimeta kambe ku ni mixaka yin’wana ya swona leyi rhandzaka ku tshama ka tindhawu ta ku hisa. Ni swoswi mafoka man’wana ma ha kumeka ka lwandle la Mediterrâneo, ni ka tindhawu tin’wana ta ku hisa. Swi tikomba i nga ku swiharhi leswi a swi li swinyingi a minkameni ya Bibele ka lwandle la Mediterrâneo ni ka lwandle la Ku Pshuka kambe swoswi swi ya swi pumbeka hi mhaka ya vanhu.
w15-T 15/7 paj. 21 par. 1
Hi Mani A Vonaka Ntirho Lowu U Wu Yentxaka?
A nkama va nga heta ku yaka a tabernakele ku te “rhefu li mbhonya a tenda la ntlhanganu, se a tabernakele yi gama yi tala hi ku phatima ka Yehovha.” (Ekso. 40:34) Leswo a swi kombisa swaku Yehovha wa va yamukela.
9 KU YA KA 15 KA NOVEMBRO
XUMA XI NGA KA RITO LA XIKWEMBU | LEVHITIKA 1-3
“Leswi Magandzelo A Ma Tirhela Swona”
Magandzelo
it-3-T paj. 120
Magandzelo ya ku hisiwa. Magandzelo ya ku hisiwa a ma nyikeliwa hinkwawu ka Xikwembu, naswona lweyi a a hamba magandzelo a a nga sali ni nchumu ka xiharhi lexi a a nyikela hi xona. (Vona Vay 11:30, 31, 39, 40.) A swi fana ni loko va kombela Yehovha swaku a yamukela kumbe a kombisa swaku wa ma yamukela magandzelo ya vona ya ku kombela ku rivaleliwa swidjoho. Yesu Kreste a fana ni “gandzelo la ku hisiwa” hikusa a tinyikelile hi ku helela.
it-3-T paj. 123 par. 6
Ofertas
Ofertas de cereais. As ofertas de cereais eram feitas junto com as ofertas de participação em comum, com as ofertas queimadas e com as ofertas pelo pecado, e também como primícias; em outras épocas eram feitas de forma independente. (Êx 29:40-42; Le 23:10-13, 15-18; Núm 15:8, 9, 22-24; 28:9, 10, 20, 26-28; cap. 29) Estas eram feitas em reconhecimento da generosidade de Deus em suprir bênçãos e prosperidade. Não raro eram acompanhadas de azeite e incenso. As ofertas de cereais podiam ser feitas em forma de flor de farinha, de cereal tostado, ou de bolos de forma anular ou obreias que tivessem sido assados, cozidos numa chapa de assar ou numa frigideira funda. Parte da oferta de cereais era colocada sobre o altar da oferta queimada, parte era comida pelos sacerdotes, e, nas ofertas de participação em comum, o adorador também participava. (Le 6:19-23; 7:11-13; Núm 18:8-11) Nenhuma das ofertas de cereais apresentadas no altar podia conter fermento ou “mel” (pelo visto referindo-se ao xarope de figos ou ao suco de frutas) que poderia fermentar. — Le 2:1-16.
it-3-T paj. 121 par. 1
Ofertas
Ofertas de participação em comum (ou ofertas de paz). As ofertas de participação em comum aceitáveis a Jeová indicavam paz com ele. O adorador e sua família participavam delas (no pátio do tabernáculo; segundo a tradição, armavam-se barracas na área delimitada pela cortina que cercava o pátio; no templo havia refeitórios). O sacerdote oficiante recebia uma parte, e os sacerdotes a postos, uma outra parte. Jeová, com efeito, recebia a fumaça agradável da gordura que queimava. O sangue, que representa a vida, era dado a Deus, como pertencente a ele. Portanto, os sacerdotes, os adoradores e Jeová estavam como que juntos na refeição, o que expressava relacionamentos pacíficos. A pessoa que participasse dela enquanto estivesse numa condição impura (qualquer das impurezas mencionadas na Lei) ou que comesse a carne depois de ter sido guardada além do tempo prescrito (no clima quente ela começaria a putrefazer) devia ser decepada do Seu povo. Ela maculara ou profanara a refeição, quer por estar impura, quer por comer aquilo que era imundo aos olhos de Jeová Deus, mostrando desrespeito por coisas sagradas. — Le 7:16-21; 19:5-8.
Lavetela Xuma Ka Rito La Xikwembu
w04-TS 15/5 paj. 22 par. 1
Tipontu nkulu Ta Buku La Levhitika
2:13 — Hi mhaka muni magandzelo hinkwawu a ma fanele ma cheliwa munyu? Leswo a swi nga yentxeliwi ku nandzikisa magandzelo. Amisaveni hinkwayu, vanhu va chela munyu ka minchumu swaku yi nga boli. Swi nga yentxeka a va chela munyu ka magandzelo hi mhaka wu fanekiselaka nchumu lexi kalaka xi nga boli.
it-2-T paj. 246
A gordura a li voniwa na li li lona la linene ka nyama hinkwayu ya xiharhi. Ku nyikela hi gordura a swi kombisa swaku ko va Yehovha lweyi a faneliwaka hi parti la linene hikusa hi yena a hi nyikaka swilo hinkwaswu. Naswona a swi kombisa swaku lweyi a hambaka magandzelo a a lava ku nyika Yehovha swa ku yampsa swa kona.
w04-TS 15/5 paj. 22 par. 2
Tipontu nkulu Ta Buku La Levhitika
3:17. Leswi a gordura a li voniwa na li li lona la linene ka nyama hinkwayu ya xiharhi, Vayisrayele a va nga fanelanga va li dla hikusa a li lumba Yehovha. (Genesa 45:18) Leswo swi hi khumbukisa swaku hi fanele hi nyika Yehovha swilo swa swinene hintamu. — Swivuriso 3:9, 10; Vakolosa 3:23, 24.
16 KU YA KA 22 KA NOVEMBRO
XUMA XI NGA KA RITO LA XIKWEMBU | LEVHITIKA 4-5
“Nyika Yehovha Swilo Swa Wena Swa Lisima”
it-3-T paj. 122 par. 9
Ofertas
Ofertas pela culpa. As ofertas pela culpa também eram ofertas por causa do pecado, pois a culpa de qualquer espécie envolve pecado. Eram para pecados especiais, através dos quais a pessoa se tornara culpada, e diferiam ligeiramente de outras ofertas pelo pecado, no sentido de que parece que eram oferecidas para satisfazer ou restaurar um direito. Um direito, quer de Jeová, quer de sua nação santa, tinha sido violado. A oferta pela culpa visava satisfazer a Jeová no que dizia respeito ao direito violado, ou restaurar ou recuperar certos direitos pactuados para o malfeitor arrependido, e obter o livramento da pena pelo pecado dele. — Veja Is 53:10.
w09-TS 1/6 paj. 26 par. 3
Tshinela Ka Xikwembu Lexi Tivaka Ku Tsandzeka Ka Hina
Nawu a wu kombisa swaku Yehovha wa yanakanyela hikusa a wu ku: “Loko [munhu] a nga swi koti ku humesa nyempfu, a fanele a tisela Yehovha matuva mambirhi kumbe swituvana swimbirhi.” (Ndzimana 7) Marito lama nge “loko a nga swi koti ku humesa” hi mahlayelo man’wana hi nga ha ku “loko a nga na makotelo.” Loko ku li swaku Muyisrayele wa kona a a li xisiwana xa wugamu la kaku a nga ta swi kota ku humesa nyempfu, Xikwembu a xi ta yamukela leswi a a ta kota ku nyikela hi swona, ku nga matuva mambirhi kumbe swituvana swimbirhi.
w09-TS 1/6 paj. 26 par. 4
Tshinela Ka Xikwembu Lexi Tivaka Ku Tsandzeka Ka Hina
Loko munhu a nga swi koti hambi hi ku nyikela hi swinyenyana swimbirhi a a fanele a yentxa yini? Nawu a wu ku: “Afanele atisa mapa lamanga siliwa kahle hi mpimo wa wukhume la efa, leswaku mava gandzelo la xidjoho.” (Ndzimana 11) Yehovha a a pfumela swaku vanhu lava a va li swisiwana swa wugamu va nyikela magandzelo ya xidjoho hi swilo swin’wana loko va nga na swifuyu. Leswi a swi yentxa swaku munhu a kota ku kuma minkateko ni ku va ni ku rhula ni Xikwembu hambiloko a li xisiwana.
Lavetela Xuma Ka Rito La Xikwembu
w16.02-TS paj. 24 par. 14
Tekelela Vanhu Va Ku Tshembeka Va Yehovha
Na wena u nga tshembeka ka Yehovha ku sungula u tlhela u tshembeka ni ka van’wana hi ku va ni wunene. Hi xikombiso, u nga ha tiva swaku makwerhu a yentxe xidjoho xa xikulu. U nga ha lava ku tshembeka ka yena, ngopfungopfu loko a li munghanu kumbe xaka la wena. Kambe wa swi tiva swaku xa lisima hintamu i ku tshembeka ka Yehovha. Ku fana na Natani, yingisa Yehovha kambe u va ni wunene ka makwenu. Mu byeli swaku a fanele a kombela ku pfuniwa hi madoda funtshi a fanele a swi yentxa hi xihantla. Loko a nga ku yingisi, byela madoda. Loko u yentxa leswo, u ta tshama na u tshembekile ka Yehovha. Funtshi u ta va na u kombise wunene ka makwenu hikusa madoda ma ta mu pfuna hi lirhandzu swaku a tlhela a va munghanu wa Yehovha. — Lerha Levhitika 5:1; Vagalatiya 6:1.
it-3-T paj. 529 par. 1
Ku kwetsima
Swilo hinkwaswu leswi a swi kwetsima ka Yehovha a swi nga fanelanga swi tekeliwa hansi kumbe swi tirhisiwa hi ndlela ya ku biha. Hi xikombiso loko munhu a humesa swa wukhume kumbe dizimu hi trigu kumbe swilo swin’wana, a gama a li tirhisa kumbe li tirhisiwa hi xaka la yena na a nga swi tivi, a a tava ni nandzu wa ku tirhisa minchumu ya ku kwetsima ka Xikwembu. A nawu a wu hlaya swaku ku fanele ku hakeliwa hi mpimu wa ku fana ku tlhela ku yengeseliwa 20 pur sentu wa leswi swi nga humesiwa, ku patsa ni nyempfu. Leswo a swi yentxa swaku va hlonipha minchumu ya ku kwetsima leyi a yi lumba Yehovha. — Lv 5:14-16.
23 KU YA KA 29 KA NOVEMBRO
XUMA XI NGA KA RITO LA XIKWEMBU | LEVHITIKA 6-7
“Ku Kombisa Ku Khensa”
Leswi Hingaswi Djondzaka ka Buku la Levhitika
Xawumbirhi hingaxi djondzaka: Hi tirhela Yehovha hi mhaka hamu khensa hileswi ahi yendleleke swona. Leswaku hi twisisa mhaka leyi, ahi buleni hi magandzelo ya xinakulobye lawa ama yendliwa ka wugandzeli la ntiyiso a Israyele wa khale. Ka buku la Levhitika hi djondza leswaku Vayisrayele ava nyikela magandzelo ya xinakulobye tani hi “magandzelo ya kukhensa.” (Lev. 7:11-13, 16-18) Vayisrayele ava nyikela magandzelo kungali hi kusindzisiwa kambe hi kuswirhandza. Mun’wana ni mun’wana a anyikela swi suka mbilwini hileswi a arhandza Yehovha. Nyama ya xiharhi lexi axi nyikeliwa ayi dliwa hi lweyi a anyikela magandzelo, ndjangu wa yena xikan’we ni vaprista. Kambe swiyenge swin’wana swa xiharhi aswi nyikeliwa ka Yehovha ntsena. Hi swihi swiyenge swa kona?
w00-TS 15/8 paj. 15 par. 15
Magandzelo Lawa A Ma Tsakisa Xikwembu
Magandzelo man’wana ya ku tirhandzela a ku li magandzelo ya wunghanu lawa ku vulavuliwaka hi wona ka Levhitika ndzima 3. Magandzelo lawu ku tlhela ku hlayiwa swaku i magandzelo ya ku rhula. Hi Xiheberu, rito leli nge “ku rhula” a hi ku kala ku nga na nyimpi kumbe mpfilumpfilu ntsena. Buku leli nge Estudos nas Instituições Mosaicas li li: “Ka Bibele rito leli, li vula ku kala ku nga na nyimpi, ku va ni ku rhula ni Xikwembu, ku tshamiseka ni ku tsaka.” Hi mhaka leyo magandzelo ya wunghanu a ma nyikeliwa swaku ku va ni ku rhula ni Xikwembu, ku kombisiwa ku khensa hi mhaka minkateko ya xona leyi a va yi kuma. Vaprista ni lweyi a a nyikela gandzelo a va dla nyama ya kona loko se va nyikele gordura ni ngati ka Yehovha. (Levhitika 3:17; 7:16-21; 19:5-8) A swi fana ni loko vaprista ni lweyi a a nyikela gandzelo na Yehovha va dla xikan’we, va kombisa swaku va ni ku rhula.
w00-TS 15/8 paj. 19 par. 8
Magandzelo Ya Ku Khensa Lawa A Ma Tsakisa Yehovha
Swi li yini hi munhu lweyi a nyikelaka magandzelo? Nawu a wu vula swaku munhu lweyi a taka ka Yehovha a a fanele a basa a tlhela a nga vi ni xisolo. Munhu lweyi a a tlule nawu a a fanele a sungula hi ku nyikela gandzelo la xidjoho kumbe la nandzu leswaku a tlhela a basa ka Yehovha, leswaku gandzelo la yena la ku hisiwa kumbe gandzelo la wunghanu li yamukeleka ka Yehovha. (Levhitika 5:1-6, 15, 17) Indje ha swi twisisa swaku hi mhaka muni swi li swa lisima ku tshama na hi basile loko hi tirhela Yehovha? Loko hi lava swaku wugandzeli la hina li yamukeleka ka Xikwembu, hi fanele hi hantla hi lulamisa kun’wana ni kun’wana lani hi tlulaka minawu ya xona. Hi fanele hi kombela ku pfuniwa hi vanhu lava tirhisiwaka hi Xikwembu, ku nga madoda ya bandla na Yesu Kreste lweyi a nga hi fela. — Yakobo 5:14; 1 Yohane 2:1, 2.
Lavetela Xuma Ka Rito La Xikwembu
it-2-T paj. 148 par. 4
Ndzilu
Vayuda a va pimisa swaku ndzilu lowu a wu tshama hi ku pfurha a altari a wu tshiveliwe hi Yehovha hi ku tirhisa singita. Hambileswi vanhu va nyingi a va kholwa leswo kambi a ku nga li ntiyiso hikusa a hi swona leswi Matsalwa ma swi vulaka. Hi ku ya hi leswi Yehova a nga byela Moxe, vana va Aroni hi vona a va fanele va tshivela ndzilu ni ku veka tihunyi ka altari na va nga se veka magandzelo. (Lv 1:7, 8)
si-TS paj. 27 par. 15
Buku Ya Bibele Ya Wu-3 — Levhitika
A ku laveka magandzelo ya swidjoho leswi munhu a a swi yentxa hi ku phazama kumbe leswi a a nga swi yentxi hi maxivomu. Muxaka wa xiharhi lexi a xi nyikeliwa a swi ya hi swaku hi mani lweyi a nyikelaka magandzelo, ku nga va muprista, xitshungu, xefi kumbe munhu mun’wana. Ku hambana ni magandzelo ya ku hisiwa ni magandzelo ya wunghanu, a magandzelo ya ku rivaleliwa swidjoho a swo boha swaku ma nyikeliwa. — 4:1-35; 6:24-30.
30 KA NOVEMBRO KU YA KA 6 KA DEZEMBRO
XUMA XI NGA KA RITO LA XIKWEMBU | LEVHITIKA 8-9
“Leswi A Swi Kombisa Swaku Yehovha Wa Va Yamukela”
it-2-T paj. 414
Ku Cheliwa Mafurha
Moxe a hlambise Aroni ni vana va yena ku nga Nadabu, Abihu, Eliyazara na Ithamara (kumbe a va byeli swaku va ya hlambha) ka basiya la kobri a handle ka tabernakele a gama a yambexa Aroni timpahla ta muprista lwenkulu. (Tin 3:2, 3) Aroni a vekiwile swaku a va muprista lwenkulu. Mpahla leyi a a li na yona a yi kombisa mintirho leyi a a ta yi yentxa ni wumunhu la yena. Moxe a chele mafurha ka tabernakele ni ka hinkwaswu leswi a swi li ndzeni ka lona, ka altari la ku hisa magandzelo, ka basiya ni hinkwaswu leswi a swi li handle ka tabernakele. Leswi a swi va yentxa va kwetsima swaku va ta tirhela Yehovha ntsena. Hi wugamu Moxe a chele mafurha ka nhloko ya Aroni. — Lv 8:6-12; Eks 30:22-33; Ps 133:2.
it-2-T paj. 415 par. 8
Ku Cheliwa Mafurha
Loko ku hundze 8 wa masiku na Aroni a li muprista, a hise magandzelo ya ku kombela ku rivaleliwa hi khambi la ku sungula (na a nga pfuniwe hi Moxe). Magandzelo lawu a ma li ya ku kombela swaku Vayisrayele va basisiwa ka swidjoho swa vona ni leswi va kalaka va nga mu yingisanga Yehovha hi ku gandzela xihon’wana xa woru. (Lv 9:1-7; Eks 32:1-10) A nkama va nga heta ku hamba magandzelo Yehovha a kombise swaku wa va yamukela hi ku rhumela ndzilu lowu nga hisa magandzelo lawa a ma li ka altari. A hi kanakani swaku ndzilu lowu a wu huma hi ka rhefu leli a li li henhla ka tabernakele. — Lv 9:23, 24.
Leswi Hingaswi Djondzaka ka Buku la Levhitika
Xawumune hingaxi djondzaka: Yehovha a katekisa xiyenge xa laha misaveni xa nhlengeletanu ya yena. Vona leswinga humelela ankameni wa Moxe hi lembe la 1512, loko tabernakela li vekiwe kusuhi ni ntshava ya sinayi. (Ekso. 40:17) Moxe a afambisa ntirho wa kuveka Aroni ni vana va yena leswaku vava vaprista. Xitshungu xa Israyele axi hlengeletanile leswaku xita vona vaprista loko vanyikela magandzelo ya vona yosungula. (Lev. 9:1-5) Yehovha aswi kombekise kuyini swaku aava yamukela vaprista lava vanyuwana? Ankama lowu Aroni na Moxe ava katekisa vanhu, Yehovha a rhumele ndzilo wu xika hile tilweni ivi wu hisa magandzelo hinkwawu lawa ama li ka altari. — Lerha Levhitika 9:23, 24.
Lavetela Xuma Ka Rito La Xikwembu
w14-TS 15/11 paj. 9 par. 6
Hi Mhaka Muni Hi Fanele Hi Kwetsima?
Ku tiva swaku vaprista va Israyele a va fanele va basa i swa lisima ka hina namuntlha. Vanhu lava hi djondzaka na vona Bibele va swi vona swaku Tiyindlo ta Hina ta Wugandzeli ti tshama na ti basile ni swaku na hina hi basile naswona hi yambala kahle. Kambe, ku basa ka vaprista ku hi pfuna ku twisisa swaku vanhu lava va lavaka ku tirhela Yehovha va fanele va va ni mbilu leyi baseke. (Lerha Tipisalema 24:3, 4; Esa. 2:2, 3.) Loko hi yentxela Xikwembu ntirho wa ku kwetsima hi fanele hi wu yentxa na hi ni mimpimiso, mbilu ni miri lowu baseke. Leswi swi vula swaku hi fanele hi tshama hi ku tikambela, hi tlhela hi txintxa loko swi laveka leswaku hi ta va vanhu lava kwetsimaka. (2 Kor. 13:5) Hi xikombiso, munhu lweyi a nga tsakamisiwa, lweyi a sixtiraka pornografiya a fanele a tivutisa a ku, ‘Indje na kwetsima?’ A gama a ya kombela ku pfuniwa swaku a ta tshika mahanyelo lawo ya ku biha. — Yak. 5:14.
it-3-T paj. 17 par. 6
Moxe
Leswi Moxe a a li mutlhanganisi hi yena a nga nyikiwa ntirho wa ku langutela ku yakiwa ka tabernakele ni swilo leswi a swi ta tirhisiwa ka lona. Hi Yehovha a nga mu byela leswi mincumu hinkwayu a yi fanele yi tshamisa xiswona ni swaku a a fanele a veka vaprista ni ku chela mafura Aroni ni tabernakele. Hi mhaka leyo hi yena a nga vonelela mintirho ya ku sungula leyi nga yentxiwa hi vaprista. — Eks tindz. 25-29; Lv tindz. 8, 9.