Kasi Tingakanizga Wuli Viŵanda?
“Ŵangelo awo ŵakaleka kusunga ulara wa ŵeneco, kweni ŵakasida ucikhazi wawo weneco, yaŵasungilira mu vikondo vya muyirayira mu munkhorwe kufikira ku njeruzgo ya zuŵa likuru.—YUDA 6.
1, 2. Kasi pali mafumbo wuli ghakukhwaskana na Satana Dyabulosi na viŵanda?
MPOSITOLE Petrosi wakacenjezga kuti: “Muzize muŵe maso: mulwani winu Satana nga ndi nkharamu yakuwuruma, wakuyingayinga pakupenja uyo wangamumilimitizga.” (1 Petros 5:8) Pakuyowoya za viŵanda, mpositole Paulosi wakati: “Kuti nkhukhumba cara kuti imwe muŵe ŵakusangana na mizimu yiheni. Mulive kumanya kumwapo nkhombo ya Fumu, na nkhombo ya mizimu yiheni: mulive kumanya kusanganapo gome la Fumu na gome la mizimu yiheni.”—1 Ŵakorinte 10:20, 21.
2 Kasi Satana Dyabulosi na viŵanda mbanjani? Ŵakaŵako wuli ndipo pauli? Kasi Ciuta ndiyo wakaŵalenga? Kasi ŵali na nkhongono wuli pa ŵanthu? Kasi tingavikilirika wuli kwa iwo?
Kasi Satana na Viŵanda Ŵakaŵako Wuli?
3. Kasi mungelo wa Ciuta wakazgoka wuli Satana Dyabulosi?
3 Ŵanthu ŵakati ŵalengeka waka mu munda wa Edeni, mungelo wa Ciuta wakagaluka. Cifukwa wuli? Cifukwa wakakhorwa yayi na mulimo uwo Yehova wakamupa kucanya. Adamu na Heva ŵakati ŵalengeka, iyo wakasangirapo mwaŵi kuŵapatuska kuti ŵaleke kupulikira Ciuta waunenesko na kumusopa. Wakakhumbanga kuti ŵamusopenge iyo. Mwakugarukira Ciuta na kupangiska Adamu na Heva kunangira Ciuta, wakajizgora yekha kuŵa Satana Dyabulosi. Mukuluta kwa nyengo, ŵangelo ŵanyake nawo ŵakamulondezga. Mwauli?—Genesis 3:1-6; Ŵaroma 5:12; Civumbuzi 12:9.
4. Kasi ŵangelo ŵanyake ŵakugaluka ŵakacitaci pambere Cigumula ca mu nyengo ya Nowa cindacitike?
4 Malemba ghakutiphalira kuti nyengo yinyake pambere Cigumula ca mu nyengo ya Nowa cindacitike, ŵangelo ŵanyake ŵakamba kudokera ŵanakazi pa caru. Baibolo likuti na cilato ciheni, “ŵana ŵanalume ŵa Ciuta [ŵakucanya] ŵakalaŵiska ŵana ŵanakazi ŵa ŵanthu kuti mbakutowa; ndipo ŵakajitolera ŵawoli mwa wose awo ŵakasorapo.” Nthengwa izi zikaŵa zambura kwenelera ndipo ŵakababa ŵana ŵakucemeka Ŵanefili. (Genesis 6:2-4) Vilengiwa vyauzimu ivi navyo vikaleka kupulikira Ciuta na kulondezga Satana pa kugalukira Yehova.
5. Kasi nchivici cikacitikira ŵangelo ŵakugaluka apo Yehova wakaparanya caru na Cigumula cikuru?
5 Apo Yehova wakiziska Cigumula pa ŵanthu, Ŵanefili na ŵamama ŵawo ŵakaparanyika. Ŵangelo ŵakugaluka ŵakacicizgika kuvura mathupi ghawo gha wunthu na kuwelera ku malo gha mizimu. Ndipouli ŵakakhalaso ku malo agho Ciuta wakaŵapa yayi. Kweni ŵakajalirika mu “munkhorwe [wauzimu],” panji kuti ku vizongwe vya mdima.—Yuda 6; 2 Petros 2:4.
6. Kasi viŵanda vikupusika wuli ŵanthu?
6 Kwambira pa nyengo iyo ŵangelo ŵaheni ŵakataya “ucikhazi wawo,” ŵaŵa viŵanda vya Satana ndipo ŵakumovwira pa kucita vinthu viheni. Kufuma nyengo iyo mpaka sono, viŵanda vilije nkhongono za kujizgora mathupi ghawo kuŵa ŵanthu. Ndipouli, vikukopa ŵanalume na ŵanakazi kucita uzaghali wakupambanapambana. Viŵanda vikupusikaso ŵanthu kwizira mu kugomezga mizimu uko kukusazgapo mayere, ufwiti na kuyowoya na ŵakufwa. (Duteronome 18:10-13; 2 Midauko 33:6) Ŵangelo ŵaheni ŵazamuparanyika kwamuyirayira pamoza na Dyabulosi. (Mateyu 25:41; Civumbuzi 20:10) Panyengo yasono tikwenera kwimikana nawo na kuŵakanizga. Nchamahara kuwona umo Satana waliri na nkhongono na umo tingamukanizgira pamoza na viŵanda vyake.
Kasi Satana Ngwankhongono Wuli?
7. Kasi Satana wali na nkhongono wuli pa caru?
7 Satana wanyoza Yehova kwa nyengo yitali. (Zintharika 27:11) Ndipo wapuluska ŵanthu ŵanandi comene. Lemba la 1 Yohane 5:19 likuti: “Caru cose cikugona mu nkhongono za muheni.” Lekani Dyabulosi wakamuyezga Yesu mwa kumupa ucindami na mazaza gha “maufumu ghose gha pano pasi.” (Luka 4:5-7) Pakuyowoya za Satana, mpositole Paulosi wakati: “Kweni nanga ivangeli lithu liri kubenekelereka, liri kubenekelereka kwa ŵeneawo ŵakuparanyika: ŵeneawo ciuta wacaru cino wali kuburumutizga mahara gha awo ŵambura cipulikano, mwakuti kungweruka kwa ivangeli la ucindami wa Khristu, Uyo nchilinganizgo ca Ciuta, kuleke kuŵala pa iwo.” (2 Ŵakorinte 4:3, 4) Satana ni “mutesi, ndipo ndi wiske wa utesi,” kweni wakujilongora nga ni “mungelo wa kungweruka.” (Yohane 8:44; 2 Ŵakorinte 11:14) Wali na nkhongono kweniso nthowa za kuburumutizgira maghanoghano gha ŵawusi ŵa caru na ŵalondezgi ŵawo. Wapusika ŵanthu mwa kuthandazga nkhani zautesi na vidokoni vyautesi mu visopa.
8. Kasi Baibolo likuyowoyaci za ivyo Satana wakucita?
8 Ukaboni wa nkhongono za Satana na umo wakupuluskira ŵanthu ukawoneka kale mu nyengo ya mprofeti Daniyele. Apo Yehova wakatumizga mungelo kuti wakakhozge Daniyele, mungelo wakalimbana na “[mzimu] wa karonga wa ufumu wa Peresiya.” Ukamucedweska mungelo wakugomezgeka kwa mazuŵa 21 mpaka “Mikayeli, yumoza wa ŵakaronga ŵakuru” wakiza kumovwira. Nkhani iyo yikuyowoyaso za “[ciŵanda] karonga wa Ŵagiriki.” (Daniel 10:12, 13, 20) Pa Civumbuzi 13:1, 2, “cinjoka” cikuyimira Satana uyo wakupeleka “nkhongono zake, na cizumbe cake, na mazaza ghakuru” ku cikoko ico cikwimira ŵandyali.
9. Kasi Ŵakhristu ŵakulimbana na ŵanjani?
9 Nchakuzizika yayi kuti mpositole Paulosi wakalemba kuti: “Kulimbana kwithu kuti kuli pa ndopa na nyama cara, kweni pa maufumu na ŵa mazaza, na ŵeruzgi caru ŵa cisi cino, pa vita vya mzimu vya uheni mu vyakucanya.” (Ŵaefeso 6:12) Nanga ni sono, viŵanda ni vyankhongono ndipo vikurongozgeka na Satana Dyabulosi. Ndivyo vikupangiska kuti ŵawusi ŵa caru na ŵanthu bweka ŵacitenge vinthu viheni vinandi comene. Nakuti vikukhuŵirizga kuti paŵe kukomana na ucigeŵenga. Tiyeni sono tisande umo tingakanizgira vilengiwa vyankhongono vyauzimu ivi.
Kasi Tili na Civikiliro Wuli?
10, 11. Kasi tingakanizga wuli Satana na ŵangelo ŵake ŵaheni?
10 Tingakanizga yayi Satana na ŵangelo ŵake ŵaheni na nkhongono zithu panji kaghanaghaniro kithu. Paulosi wakapeleka ulongozgi wakuti: “Mukhomeskekere mu Fumu, na mu nkhongono ya mankharo ghake.” Tikwenera kulazga kwa Ciuta kuti tivikilirike. Paulosi wakasazgirapo kuti: “Vwarani mahomwa ghose gha Ciuta, kuti muŵenge na nkhongono kwimikana na mauryarya gha Satana . . . Mujitolere mahomwa ghose gha Ciuta, mwakuti muŵe na nkhongono zakwimikirana navyo mu zuŵa liheni lira, ndipo para mwacita vyose, kucintha.”—Ŵaefeso 6:10, 11, 13.
11 Paulosi wakaciska Ŵakhristu ŵanyake kaŵiri kuti ŵavware “mahomwa ghose gha Ciuta.” Lizgu lakuti “ghose” likulongora kuti para tili na mitima yiŵiri tingatonda yayi para viŵanda vikutiwukira. Ntheura, kasi ni mahomwa nga agho Ŵakhristu ŵakwenera kuvwara mwaluŵiro kuti ŵakanizge viŵanda?
Kasi ‘Tingacintha’ Wuli?
12. Kasi Ŵakhristu ŵakuvwara wuli unenesko mu luwunda mwawo?
12 Paulosi wakalongosora kuti: “Cinthani, mwati mwabofya luwunda lwinu na unenesko, na kuvwara pa cifuŵa ngunya ya urunji.” (Ŵaefeso 6:14) Mahomwa ghaŵiri agho ghayowoyeka apa ni lamba na ngunya. Msilikari wakeneranga kukhozga lamba kuti wavikilire mu luwunda lwake nakuti wafyacikemo lupanga lwake. Mwakuyana waka, tikwenera kukoleska unenesko wa mu Baibolo mwakuti tiwulondezge. Kasi tili na ndondomeko ya kuŵazga Baibolo zuŵa lililose? Kasi mbumba yose yikuŵazga? Kasi tili na cizgoŵi ca kusanda lemba la zuŵa na mbumba zithu? Mwakusazgirapo, kasi tikwendera lumoza na ivyo “muzga wa magomezgeko na wa vinjeru” wakulongosora mu mabuku? (Mateyu 24:45) Usange ni nthena tikulondezga ulongozgi wa Paulosi. Tiliso na matepi gha vidiyo agho ghali na ulongozgi wa mu Malemba. Kukoleska unenesko kungatovwira kuti tisankhe vinthu mwamahara ndipo kungativikilira kuti tileke kucita viheni.
13. Kasi tingavikilira wuli mtima withu wakuyelezgera?
13 Ngunya yikavikiliranga msilikari pa nganga, mtima, na viŵalo vinyake vyakuzirwa. Mkhristu wangavikilira mtima wake wakuyelezgera panji kuti wunthu wake wamukati mwa kutemwa comene urunji wa Yehova na kulondezga nthowa zake za urunji. Ngunya yakuyelezgera yikutivikilira kuti tileke kuyuyura Mazgu gha Ciuta. Apo tikwamba ‘kutinkha viheni na kutemwa viwemi,’ tikuvikilira malundi ghithu “ku nthowa zose ziheni.”—Amosi 5:15; Salmo 119:101.
14. Kasi ‘kukaka malundi ghithu na ivangeli la cimango’ kukung’anamuraci?
14 Skapato zikavikiliranga malundi gha ŵasilikari Ŵaciroma apo ŵakendanga mtunda utali mu misewu yakunjilirananjilirana ya ku Roma. Kasi mazgu ghakuti “kukaka malundi ghinu na kanozgekero ka ivangeli la cimango” ghakung’anamuraci ku Ŵakhristu? (Ŵaefeso 6:15) Ghakung’anamura kuti tili ŵakunozgeka kucitapo kanthu. Tanozgeka kupharazga makani ghawemi gha Ufumu wa Ciuta pa mpata wuliwose uwo wasangika. (Ŵaroma 10:13-15) Para tikuŵa na mwamphu mu uteŵeti wa Cikhristu tikuvikilirika ku “mauryarya” gha Satana.—Ŵaefeso 6:11.
15. (a) Nchivici cikulongora kuti nguru ya cipulikano njakuzirwa comene? (b) Kasi ni ‘mivwi wuli ya moto’ iyo yingananga cipulikano cithu?
15 Paulosi wakalutirizga kuti: “Pamoza na ivi vyose jitolerani nguru ya cipulikano, mwakuti muŵe nayo na nkhongono zakuzimyira mivwi yose ya moto ya muheni yura.” (Ŵaefeso 6:16) Ulongozgi wakuti titore nguru ya cipulikano ukwamba na mazgu ghakuti “pamoza na ivi vyose,” kulongora kuti homwa ili ndakuzirwa comene. Tileke kusoŵerwa cipulikano. Nga ni ngunya, cipulikano cithu cikutivikilira ku “mivwi ya moto” ya Satana. Kasi mivwi iyi yikuyimira vici lero? Ŵalwani na ŵakugaruka ŵangatinyoza panji ŵangathandazga nkhani zautesi mwakuti cipulikano cithu cilopwe. “Mivwi” iyi yingaŵaso viyezgo vya kukhumba kuŵa musambazi na kuphalizgana na ŵanthu awo ŵali na vinthu vinandi. Ndipo mutepanji ŵakugura nyumba zikuru na magalimoto ghanandi panji kujiwoneska na malaya agho ŵanthu ŵakuvwara lero. Mwambura kupwelerako ivyo ŵanyithu ŵakucita, tikwenera kuŵa na cipulikano cakukhora ico cingazimya “mivwi ya moto” iyi. Kasi tingaŵa wuli na cipulikano cakukhora na kulutilira kuŵa naco?—1 Petros 3:3-5; 1 Yohane 2:15-17.
16. Kasi nchivici ico cingatovwira kuŵa na cipulikano cakukhora?
16 Tingasendelera kwa Ciuta mwa kucita sambiro la Baibolo la taŵene na kulomba nyengo zose. Tingaŵeyelera Yehova kuti wakhozge cipulikano cithu ndipo vyakucita vinthu vikwenera kuyana na malurombo ghithu. Mwaciyelezgero, kasi tikunozgekera makora Sambiro la Gongwe la Mulinda na cilato cakuti tikazgorepo? Cipulikano cithu ciŵenge cakukhora usange tikuŵazga Baibolo na mabuku ghakulongosora Baibolo.—Ŵahebere 10:38, 39; 11:6.
17. Kasi tingapokera wuli “cikhupiko ca ciponosko”?
17 Paulosi wakamalizga fundo yake ya mahomwa ghauzimu mwakuyowoya ulongozgi uwu: “Pokelerani cikhupiko ca ciponosko na lupanga lwa mzimu, ulo ndi mazgu gha Ciuta.” (Ŵaefeso 6:17) Cikhupiko cikavikiliranga mutu wa msilikari na wongo. Mwakuyana waka, cilindizga cithu ca Cikhristu cikuvikilira maghanoghano ghithu. (1 Ŵatesalonika 5:8) M’malo mwa kuzuzga maghanoghano ghithu na vinthu vya caru kweniso makhumbiro ghakuŵa musambazi, tikwenera kuŵika maghanoghano ghithu pa cilindizga ico Ciuta wali kutipa nga ni umo Yesu wakacitira.—Ŵahebere 12:2.
18. Cifukwa wuli tikwenera yayi kuzerezga ndondomeko yithu ya kuŵazga Baibolo nyengo zose?
18 Civikiliro cithu caumaliro ku maucenjezi gha Satana na viŵanda vyake ni mazgu gha Ciuta, panji uthenga, wakulembeka mu Baibolo. Lekani tikuciskika kuti tileke kuzerezga ndondomeko yithu ya kuŵazga Baibolo nyengo zose. Kumanya makora Mazgu gha Ciuta kukutivikilira ku mautesi gha Satana na viŵanda vyake kweniso ku maupusikizgi gha ŵakugaruka.
‘Lombani Nyengo Zose’
19, 20. (a) Kasi Satana na viŵanda vyake ŵakulindilira vici? (b) Ni vici vingativikilira mwauzimu?
19 Satana, viŵanda vyake na caru ciheni ici vifumengepo sonosono apa. Satana wakumanya kuti ‘nyengo yake yamukhalira yicoko.’ Ni mukali ndipo wakurwa nkhondo na ‘awo ŵakusungilira malango gha Ciuta na kukoleska cipanikizgo ca Yesu.’ (Civumbuzi 12:12, 17) Nchakuzirwa kuti tikanizge Satana na viŵanda vyake.
20 Nchakukondweska kuti tacenjezgeka kuvwara mahomwa ghose gha Ciuta. Paulosi wakamalizga kuyowoya za mahomwa ghauzimu na ulongozgi uwu: “Pamoza na lurombo lose na luŵeyelero kulombera mu mzimu nyengo zose, na kucerezga kwakufwililirapo kose mu kuŵaŵeyelera ŵatuŵa wose.” (Ŵaefeso 6:18) Lurombo lungativikilira mwauzimu na kutovwira kuti tiŵe maso. Tiyeni tikoleske mazgu gha Paulosi na kulomba mwakuti tikanizge Satana na viŵanda vyake.
Kasi Mwasambiraci?
• Kasi Satana na viŵanda vyake ŵakaŵako wuli?
• Kasi Dyabulosi ngwankhongono wuli?
• Kasi tikuvikilirika wuli kwa Satana na viŵanda vyake?
• Kasi tingavwara wuli mahomwa ghose gha Ciuta?
[Vithuzithuzi pa peji 17]
“Ŵana ŵanalume ŵa Ciuta ŵakalaŵiska ŵana ŵanakazi ŵa ŵanthu”
[Cithuzithuzi pa peji 19]
Kasi mungalongora na kuzunura mahomwa ghose ghauzimu?
[Vithuzithuzi pa peji 21]
Kasi kucita vinthu ivi kukutivikilira wuli kwa Satana na viŵanda vyake?