Yehova Waŵasidenge Yayi Ŵakugomezgeka Ŵake
‘[Yehova] kuti wasidenge ŵatuŵa [ŵakugomezgeka, NW] ŵake cara. Ŵakunyoroka ŵasungilirikenge muyirayira.’—SAL. 37:28.
1, 2. (a) Ni vinthu wuli ivyo vikacitika mu vilimika vya m’ma 900 B.C.E. ivyo vikayezga ŵateŵeti ŵa Ciuta usange mbakugomezgeka? (b) Kasi Yehova wakavikilira ŵateŵeti ŵake ŵakugomezgeka ku vyakucitika wuli vitatu?
MUKAŴA mu vilimika vya m’ma 900 B.C.E., ndipo yikaŵa nyengo yakuti ŵateŵeti ŵa Yehova ŵasankhe cakucita. Nkhondo ya pawenenawene yikakhala pacoko waka kucitika, ndipo yikatondeka cifukwa ufumu wa ku mpoto wa Israyeli ukapika wanangwa wa kujiwusa. Themba lawo Yeroboamu, ilo likaŵa kuti lasankhika waka, likakhumbanga kukhozga uthemba wake mwa kwambiska cisopa cinyake mu caru cake. Wakakhumbanga kuti waliyose wajilambikenge kwa iyo. Kasi ŵateŵeti ŵakugomezgeka ŵa Yehova ŵakenera kucitaci? Kasi ŵakate ŵagomezgekenge kwa Ciuta uyo ŵakasopanga? Ŵanandi ndimo ŵakacitira, ndipo Yehova wakaŵapweleleranga pa nyengo iyo ŵakaŵa ŵakugomezgeka.—1 Mathe. 12:1-33; 2 Mid. 11:13, 14.
2 Mazuŵa ghano napo ŵateŵeti ŵa Ciuta ŵakuyezgeka usange mbakugomezgeka. Baibolo likucenjezga kuti: “Muzize, muŵe maso: mulwani winu Satana, nga ndi nkhalamu yakuwuruma, wakuyingayinga pakupenja uyo wangamumilimitizga.” Kasi ‘tingimikana nayo na kuŵa ŵakungangamika mu cipulikano’? (1 Pet. 5:8, 9) Tiyeni tiwone vinthu vinyake ivyo vikacitika apo Themba Yeroboamu likavwalikika ufumu mu cilimika ca 997 B.C.E., na kuwona ivyo tingasambirako. Mu nyengo zinonono zira, ŵateŵeti ŵakugomezgeka ŵa Yehova ŵakafyenyerezgeka comene. Ŵakeneranga kucita uteŵeti wakusuzga uku ŵakukhala pakati pa ŵanthu ŵakugaruka. Mu vyakucitika vyose ivi, Yehova wakaŵasida yayi ŵakugomezgeka ŵake, ndipo waŵasidenge yayi mazuŵa ghano.—Sal. 37:28.
Para Ŵakufyenyerezgeka
3. Cifukwa wuli muwuso wa Themba Davide ukaŵa wankhaza yayi?
3 Tiyeni tiwone ivyo vikacitika apo Yeroboamu wakimikikiranga kuŵa themba. Lemba la Zintharika 29:2 likuti: “Para ŵaheni ndiwo ŵawusa ŵanthu ŵakutengera.” Pa nyengo ya muwuso wa Themba Davide, ŵanthu ŵakatengeranga yayi. Davide nayo wakananganga, kweni wakaŵa ŵakugomezgeka kwa Ciuta. Muwuso wa Davide ukaŵa wankhaza yayi. Yehova wakapangana na Davide kuti: “Nyumba yako na ufumu wako tivikhozgekenge muyirayira panthazi pane; cizumbe cako camkwimikika muyirayira.”—2 Sam. 7:16.
4. Kasi Solomoni na ŵanthu ŵake ŵakatumbikikanga pekha para ŵacita vici?
4 Muwuso wa Solomoni, uyo wakaŵa mwana wa Davide, pakwamba ukaŵa wa mtende ndipo ŵanthu ŵakaŵa ŵasambazi. Nchakwenelera kuti ukwimira Muwuso wa Vilimika Cikwi wa Yesu Khristu. (Sal. 72:1, 17) Pa nyengo yira, fuko lililose mwa mafuko 12 gha Israyeli likaŵavya cifukwa ca kugalukira. Ndipouli, Solomoni na ŵanthu ŵake ŵakatumbikikanga pekha para ŵapulikira. Yehova wakaphalira Solomoni kuti: “Usange utiwendenge mu vilayizgo vyane kufiska maweruzgo ghane na kusunga malango ghane ghose kwenda mwa igho, apo ndipo nditifiskenge mazgu ghane na iwe, agho nkhayowoya na Davide ŵawuso. Nditi ndikhale mukati mwa Ŵaisrayeli, ndipo ntha tindiŵaside Ŵaisrayeli.”—1 Mathe. 6:11-13.
5, 6. Kasi nchivici cikacitika apo Solomoni wakaleka kuŵa wakugomezgeka kwa Ciuta?
5 Solomoni wakati wacekura, wakaleka kuŵa wakugomezgeka kwa Yehova ndipo wakamba kusopa vikozgo. (1 Mathe. 11:4-6) Pacoko na pacoko, Solomoni wakaleka kupulikira malango gha Yehova ndipo wakamba kuwusa mwankhaza. Wakaŵa wankhaza comene mwakuti wakati wafwa, ŵanthu ŵakiza kuzakadandaura za muwuso wake ku mwana wake Rehoboamu, uyo wakatora malo ghake. Ŵakamupempha kuti iyo mphanyi waŵa walusungu. (1 Mathe. 12:4) Kasi Yehova wakacita wuli apo Solomoni wakaleka kuŵa wakugomezgeka?
6 Baibolo likutiphalira kuti: “Yehova wakakaripa naye Solomoni, cifukwa mtima wake ukapatuka kwa . . . Ciuta wa Israyeli, mweneuyo wakawoneka kwa iye kaŵiri.” Yehova wakaphalira Solomoni kuti: “Pakuti . . . ulije kusunga pangano lane na vilayizgo vyane ivyo nkhakulangulira iwe, nadi tindipalure uthemba kwa iwe na kuwupa kwa muteŵeti wako.”—1 Mathe. 11:9-11.
7. Nangauli Yehova wakakana Solomoni, kweni kasi ŵanthu ŵake ŵakugomezgeka wakaŵapwelelera wuli?
7 Ntheura Yehova wakatuma mprofeti Ahija kuti wakaphakazge muwomboli wa Ŵaisrayeli. Muwomboli uyu wakaŵa Yeroboamu, mwanalume wakukwana, uyo wakateŵeteranga mu boma la Solomoni. Nangauli Yehova wakalutilira kuŵa wakugomezgeka ku phangano la Ufumu ilo wakapangana na Davide, kweni wakazomerezga kuti ufumu wa mafuko 12 ugaŵike. Mafuko 10 ghakapelekeka kwa Yeroboamu; ghaŵiri ghakakhalilira mu mbumba ya Davide, ndipo ghakawusikanga na Themba Rehoboamu. (1 Mathe. 11:29-37; 12:16, 17, 21) Yehova wakaphalira Yeroboamu kuti: “Kwamkuti usange upulikire vyose ivyo nkhukulangulira, wende mu nthowa zane, na kucita ico nchakunyoroka pamaso pane kusunga vilayizgo vyane na malango ghane, nga ndi umo wakacitira Davide muteŵeti wane, Ine tindiŵenge nawe, na kukuzengera nyumba yakukhora, umo nkhazengera Davide, ndipo ndikupe Israyeli.” (1 Mathe. 11:38) Yehova wakacitapo kanthu kuti wawombole ŵanthu ŵake ndipo wakanozga nthowa yakuti ŵalekere kusuzgika.
8. Ni viyezgo wuli ivyo ŵanthu ŵa Ciuta ŵakukumana navyo mazuŵa ghano?
8 Mazuŵa ghano napo ŵanthu ŵakufyenyerezgeka comene ndipo vinthu vyambura urunji vyazara comene. Lemba la Mupharazgi 8:9 likuti: “Munthu yumoza wakuwusa pacanya pa munyake kujipweteka iye mwene.” Malonda gha unkhungu na muwuso uheni vikupangiska kuti ŵanthu ŵaŵe ŵakavu. Ŵalongozgi ŵa boma, ŵanthu ŵakumanyikwa pa vyamalonda, na ŵalongozgi ŵa cisopa, kanandi ŵakulongora nkharo yiheni. Ntheura, nga ni Loti uyo wakaŵa murunji, ŵateŵeti ŵakugomezgeka ŵa Ciuta ‘ŵakusuzgika comene na kukhala kwa ukwakwa kwa ŵaciswa malango.’ (2 Pet. 2:7) Kweniso, apo tikuyezgayezga kulondezga malango gha Ciuta, kanandi tikutambuzgika na ŵalongozgi ŵakujikuzga.—2 Tim. 3:1-5, 12.
9. (a) Kasi ni vinthu wuli ivyo Yehova wacita kale kuti wawombole ŵanthu ŵake? (b) Cifukwa wuli tingaŵa ŵakusimikizga kuti Yesu wazamuŵa wakugomezgeka nyengo zose kwa Ciuta?
9 Nangauli vili nthena, kweni ico tikusimikizga nchakuti: Yehova waŵasidenge yayi ŵakugomezgeka ŵake. Ghanaghanirani waka ivyo wacita kale kuti wawuskepo ŵawusi ŵaheni ŵa caru. Ufumu wa Ciuta uwo ukuwusika na Mesiya, uyo ni Yesu Khristu, uli kukhazikiskika kale. Yesu Khristu wawusa kucanya kwa vilimika pafupifupi 100. Sonosono apa, wazamuwombora wose awo ŵakopa Ciuta. (Ŵazgani Civumbuzi 11:15-18.) Yesu walongora kale kuti ngwakugomezgeka kwa Ciuta. Wakagomezgeka mpaka nyifwa. Mwakupambana na Solomoni, iyo wazamukhuŵazgapo yayi ŵanthu awo wakuŵawusa.—Heb. 7:26; 1 Pet. 2:6.
10. (a) Kasi tingalongora wuli kuti tikuzirwiska Ufumu wa Ciuta? (b) Kasi tingaŵa ŵakusimikizga za vici para tikuyezgeka?
10 Ufumu wa Ciuta ni boma lanadi ilo lizamuwuskapo nkhaza zose. Tili ŵakugomezgeka kwa Yehova Ciuta na Ufumu wake. Cifukwa ca kugomezga Ufumu uwu, tikukana ucikana Ciuta ndipo tikucita milimo yiwemi na mtima wose. (Tito 2:12-14) Tikuyezgayezga kuŵa ŵambura kabanga kakufuma ku caru ici. (2 Pet. 3:14) Nanga pa nyengo yasono tingakumana na viyezgo vikuru wuli, tikusimikizga kuti Yehova wativikilirenge ku vinthu ivyo vingatipweteka mwauzimu. (Ŵazgani Salmo 97:10.) Mwakusazgirapo, lemba la Salmo 116:15 likutisimikizgira kuti: “Mu maso gha Yehova nyifwa ya ŵatuŵa [ŵakugomezgeka] ŵake njakuzirwa.” Ŵateŵeti ŵa Yehova mbakuzirwa comene kwa iyo ndipo wazamuzomerezgapo yayi kuti ŵafwe wose.
Para Ŵali Pakati pa Ŵakugaruka
11. Kasi Yeroboamu wakaleka wuli kugomezgeka?
11 M’malo mwakuti muwuso wa Themba Yeroboamu upumuzge ŵanthu ŵa Ciuta, ukapangiska waka kuti ŵayezgeke usange mbakugomezgeka kwa Ciuta. Cifukwa cakuti wakakhorwa yayi na nchindi ndiposo mwaŵi uwo wakaŵa kuti wapika kale, Yeroboamu wakamba kupenja nthowa za umo wangakhozgera muwuso wake. Iyo wakaghanaghana kuti: “Usange ŵanthu aŵa ŵakukwera kuyakapeleka sembe mu nyumba ya Yehova ku Yerusalemu, mitima ya ŵanthu aŵa yitiyizgokereso kwa sekuru wawo, inya kwa Rehoboamu themba la kwa Judah, ndipo ŵandikome ine na kulutaso kwa Rehoboamu themba la kwa Judah.” Ntheura Yeroboamu wakacita ŵana ŵang’ombe ŵaŵiri ŵa golide kuti ndiwo ŵanthu ŵasopenge. “Wakimika yumoza ku Beteli, munyake wakamuŵika ku Dan. Ndipo cinthu ici cikazgoka uheni, cifukwa ŵanthu ŵakaluta kuyakasopa yumoza wa ku Beteli, na munyake wa ku Dan. Ndiposo wakazenga nyumba za mu malo gha pacanya, wakimika ŵanthu kuti ŵaŵenge ŵapristi, ŵeneawo ntha ŵakaŵa Ŵalevi.” Yeroboamu wakimika nanga ‘nchiphikiro kwa Ŵaisrayeli,’ ndipo “wakapeleka sembe pa jochero na kusunkhizga vyakununkhira.”—1 Mathe. 12:26-33.
12. Kasi ŵanthu ŵakugomezgeka ŵa Ciuta ŵa mu ufumu wa kumpoto ŵakacita wuli apo Yeroboamu wakakhumbanga kuti ŵasopenge ŵana ŵa ng’ombe?
12 Kasi ŵanthu ŵakugomezgeka ŵa Ciuta ŵa mu ufumu wa kumpoto wa Israyeli ŵakenera kucitaci? Nga mbapapi ŵawo ŵakugomezgeka, Ŵalevi ŵakaleka misumba yawo ya mu ufumu wa kumpoto na kucitapo kanthu mwaluŵiro. (Ex. 32:26-28; Maŵa. 35:6-8; Dute. 33:8, 9) Ŵakaleka viharo vyawo, kuyegha mbumba zawo na kuluta kumwera, ku Yuda, uko ŵakalutilira kusopa Yehova kwambura nthimbanizgo. (2 Mid. 11:13, 14) Ŵaisrayeli ŵanyake awo ŵakakhalanga kale ku Yuda ŵakasankha kukhalirathu kwenekuko kwambura kuweleraso kukwawo. (2 Mid. 10:17) Yehova wakawoneseska kuti muryango wa kusopa kwaunenesko ngwakujurika mwakuti ŵanyake mwa ŵanthu ŵa muwiro wa munthazi ŵa mu ufumu wa kumpoto awo ŵakhumbenge kumusopa ŵizenge ku Yuda na kuleka kusopa ŵana ŵa ng’ombe.—2 Mid. 15:9-15.
13. Kasi ŵakugaruka ŵakhwaska wuli ŵanthu ŵa Ciuta mazuŵa ghano?
13 Mazuŵa ghano, ŵanthu ŵakugaruka ŵakupangiska kuti ŵanthu ŵa Ciuta ŵaŵe mu ukhaliro wakusuzga. Ŵawusi ŵanyake ŵali kuŵika cisopa mu caru cawo, ndipo ŵakucicizga waliyose kuti ndico wasopenge. Ŵaliska ŵa visopa ndiposo ŵanji awo mbakujiŵikamo, ŵakujizunura ŵekha kuti ndiwo ni usofi wa ufumu. Ndipouli, mphakati pa Ŵakhristu ŵaunenesko pera apo tikusanga awo mbakuphakazgika nadi na mzimu, awo ŵakupanga “usofi wa ufumu.”—1 Pet. 2:9; Civ. 14:1-5.
14. Kasi tikwenera kucita wuli na fundo za ŵakugaruka?
14 Nga Mbalevi ŵa mu vilimika vya m’ma 900 B.C.E., ŵanthu ŵakugomezgeka ŵa Ciuta mazuŵa ghano ŵakupusikika yayi na ŵanthu ŵakugaruka. Ŵakuphakazgika na Ŵakhristu ŵanyawo ŵa mberere zinyake, ŵakukanirathu fundo za ŵanthu ŵakugaruka. (Ŵazgani Ŵaroma 16:17.) Nangauli tikujilambika ku ŵamazaza ŵa boma pa vinthu vyakwenelera, na kuleka kucitako vivulupi ivyo vikucitika mu caru, kweni nyengo zose tikuŵa ŵakugomezgeka ku Ufumu wa Ciuta. (Yoh. 18:36; Rom. 13:1-8) Tikukana mautesi gha ŵanthu awo ŵakuyowoya waka kuti ŵakuteŵetera Ciuta kweni ŵakumukana na milimo yawo.—Tito 1:16.
15. Cifukwa wuli tikwenera kugomezgeka kwa “muzga wa magomezgeko na wa vinjeru”?
15 Kweniso ghanaghanirani ivyo Yehova wacita. Wapangiska kuti ŵanthu ŵawemi mtima ŵafumengeko ku caru ciheni, na kuya mu paradiso wauzimu uyo iyo wali kunozga. (2 Kor. 12:1-4) Cifukwa ca kuwonga, tikuskepelera ku “muzga wa magomezgeko na wa vinjeru, uyo fumu yake yamwimika pa ŵa mu nyumba yake, kuŵapa vyakurya mu nyengo yakwenelera.” Khristu wimika muzga uyu ‘pa vyose ivyo wali navyo.’ (Mat. 24:45-47) Ntheura, nanga ni para ise patekha tikupulikiska yayi fundo yinyake yakuyowoyeka na muzga, palije cifukwa cakuti tiyikanire panji kuweleraso ku caru ca Satana. M’malo mwake, kugomezgeka kuzamutovwira kuti ticite vinthu mwakujicefya na kulindilira Yehova kuti wanozge vinthu.
Para Ŵakucita Uteŵeti Wakufuma kwa Ciuta
16. Kasi nchimi ya ku Yuda yikapika mulimo wuli?
16 Yehova wakasuska Yeroboamu cifukwa ca kugaluka kwake. Wakatuma nchimi kufuma ku Yuda kuti yilute ku Beteli kwa Yeroboamu apo wakapelekanga sembe pa jochero lake. Nchimi iyi yikenera kuyowoya uthenga wa ceruzgo kwa Yeroboamu. Mwambura kukayika, uwu ukaŵa mulimo wakusuzga comene.—1 Mathe. 13:1-3.
17. Kasi Yehova wakamuvikilira wuli munthu wake?
17 Yeroboamu wati wapulika mazgu gha Yehova, wakakwiya comene. Wakanyoloskera woko lake pa munthu wa Ciuta na kucemerezga ku ŵanthu awo ŵakaŵa pafupi kuti: “Mukorani.” Kweni pambere munthu waliyose wandacitepo kanthu, “woko lake, ilo wakanyoroskera kwa iye, likomira, ntheura kuti wakatondeka kulikhwinyatiska kuliwezgeraso kwa iye. Jochero naloso likabwanganduka, na vyoto vya pa jochero vikathika.” Yeroboamu wakacicizgika kuti wapemphe nchimi iyi kuti yiŵeyelere Yehova na kumulomba kuti wawezgerepo woko lake. Mprofeti wakacita ntheura ndipo woko likacizgika. Mwantheura Yehova wakavikilira munthu wake.—1 Mathe. 13:4-6.
18. Kasi Yehova wakutivikilira wuli apo tikucita uteŵeti wakupatulika mwambura wofi?
18 Apo tikucita mwakugomezgeka mulimo wa kupharazga Ufumu ndiposo kovwira ŵanthu kuŵa ŵasambiri, nyengo zinyake ŵanthu ŵakukana uthenga withu panji kutizgora mwankhaza. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Kweni tileke kuzomerezga kuti titondekenge kucita uteŵeti withu mwankhongono cifukwa ca kopa ŵanthu awo ŵakukana uthenga withu. Nga ni mprofeti wa mu nyengo ya Yeroboamu uyo zina lake lindazunurike, nase tili na mwaŵi wa ‘kuteŵetera [Yehova] kwambura wofi, mu utozi na mu kunyoloka.’a (Luka 1:74, 75) Nangauli tikukhazga kuti Yehova wativikilirenge mwa munthondwe yayi lero, kweni wakuvikilira Ŵakaboni ŵake na mzimu wake utuŵa ndiposo ŵangelo. (Ŵazgani Yohane 14:15-17; Civumbuzi 14:6.) Ciuta wazamusidapo yayi awo ŵakulutilira kuyowoya mazgu ghake mwambura wofi.—Fil. 1:14, 28.
Yehova Wavikilirenge Ŵakugomezgeka Ŵake
19, 20. (a) Cifukwa wuli tingaŵa ŵakusimikizga kuti Yehova wazamutisidapo yayi? (b) Kasi ni mafumbo wuli agho ghazamuzgoreka mu nkhani yakulondezgapo?
19 Yehova ni Ciuta wakugomezgeka. (Civ. 15:4; 16:5, NW) Iyo “ngwa ucizi [ngwakugomezgeka, NW] mu milimo yake yose.” (Sal. 145:17) Baibolo likutisimikizgira kuti: “Wakufighilira mendero gha ŵatuŵa [ŵakugomezgeka, NW] ŵake.” (Zinth. 2:8) Para ŵakugomezgeka ŵa Ciuta ŵakuyezgeka, ŵali pakati pa ŵakugaruka, panji ŵakucita uteŵeti wakusuzga, ŵakwenera kuŵa ŵakusimikizga kuti Yehova waŵalongozgenge na kuŵawovwira.
20 Fundo iyo waliyose wakwenera kughanaghanirapo sono njakuti: Kasi nchivici ico cinganovwira kuti nilutilire kuŵa wakugomezgeka kwa Yehova mwambura kupwelelerako za viyezgo ivyo ningakumana navyo? Mu kayowoyero kanyake, kasi ningacita wuli kuti nigomezgekenge comene kwa Ciuta?
[Mazgu ghamusi]
a Nkhani yakulondezgapo yizamulongosora usange mprofeti uyu wakalutira kupulikira Yehova panji yayi, ndiposo ivyo vikamucitikira.
Kasi Mungazgora Wuli?
• Kasi Yehova walongora wuli kuti wakuŵasida yayi ŵakugomezgeka ŵake para ŵakufyenyerezgeka?
• Kasi tikwenera kucita wuli na ŵakugaruka ndiposo fundo zawo?
• Kasi Yehova wakuŵavikilira wuli ŵanthu ŵake ŵakugomezgeka para ŵakucita uteŵeti Wacikhristu?
[Mapu/Cithuzithuzi pa peji 5]
(Mu magazini yakusindikizga ndimo vikuwoneka makora)
UFUMU WA KUMPOTO (Yeroboamu)
Dani
SHEKEMU
Beteli
UFUMU WA KUMWERA (Rehoboamu)
YERUSALEMU
[Cithuzithuzi]
Yehova wakaŵasida yayi ŵakugomezgeka ŵake apo Yeroboamu wakambiska kusopa ŵana ŵa ng’ombe
[Cithuzithuzi pa peji 3]
Solomoni na ŵanthu ŵake ŵakatumbikikanga pekha para ŵapulikira