Takhumbisiska Kupanikizgira Ivangeli Mwakukwana
‘Wakatilangura kupharazga ku ŵanthu, na kupanikizgira’ mwakukwana.—MIL. 10:42.
1. Kasi Petrosi wakaphalira Korneliyo za mulimo wuli?
MULARA wa ŵasilikari wakawunganiska ŵabali na ŵabwezi ŵake kuti waŵepo pa cakucitika ico cikalongora umo Ciuta wakasinthira umo wakawoneranga ŵanthu. Msilikari uyu wakaŵa Korneliyo. Mpositole Petrosi wakaphalira ŵanthu aŵa kuti ŵapositole ŵakalangulika ‘kupharazga ku ŵanthu, na kupanikizgira’ mwakukwana vya Yesu. Upharazgi wa Petrosi ukaŵa na vyandulo vinandi comene. Ŵanthu ŵamitundu ŵakapokera mzimu wa Ciuta, ŵakabapatizika na kuŵa na mwaŵi wa kuzakaŵa mathemba kucanya lumoza na Yesu. Ivyo Petrosi wakapharazganga vikapambika vipambi vinandi comene.—Mil. 10:22, 34-48.
2. Kasi tikumanya wuli kuti mbapositole 12 pera yayi awo ŵakalangurika kupanikizgira ivangeli?
2 Ivi vikacitika mu 36 C.E. Mu 34 C.E., munthu uyo wakasuskanga comene Ŵakhristu wakasintha umoyo wake. Munthu uyu wakaŵa Saulosi wa ku Tarso mweneuyo wakalutanga ku Damaseko, ndipo Yesu wakamuwonekera, na kumuphalira kuti: “Ukanjire mu cikaya, ndipo camkunenekera iwe ico ukwenera kucita.” Yesu wakaphalira msambiri Hananiya kuti Saulosi wamupharazga ku “ŵamitundu” ku “ŵakaronga, na ŵana ŵa Israyeli.” (Ŵazgani Milimo 9:3-6, 13-20.) Hananiya wati wakumana na Saulosi, wakati: “Ciuta wa ŵasekuru wali kukwimika . . . pakuti uti uŵenge kaboni wake ku ŵanthu wose.” (Mil. 22:12-16) Kasi Saulosi, uyo wakamba kucemeka kuti Paulosi wakawuwonanga wuli mulimo wa kupanikizgira unenesko?
Wakapanikizgira Ivangeli Mwakukwana
3. (a) Kasi tidumbiskanenge za nkhani wuli? (b) Kasi ŵalara ŵa mpingo wa Efeso ŵakacita wuli ŵati ŵapulika uthenga wa Paulosi, ndipo nchiyelezgero wuli ciwemi ico ŵakalongora?
3 Cingaŵa ciwemi comene kusambira ivyo Paulosi wakacita pamasinda pa kuzgoka, kweni tiyeni tidumbiskane za nkhani iyo wakayowoya ca m’ma 56 C.E., nga umo cipaturo 20 ca buku la Milimo cikuyowoyera. Paulosi wakayowoya nkhani iyi apo wakaŵa pafupi kumalizga ulendo wake wacitatu wa umishonale. Wakati wakhira boti pa Mileto, wakatuma uthenga kuti ŵalara ŵa mpingo wa Efeso ŵize. Kufuma pa Mileto kukafika ku Efeso pakaŵa mtunda wa makilomita 50, ndipo msewu ukaŵa wakuzgombazgomba. Ŵalara aŵa ŵakwenera kuti ŵakakondwa comene kupulika uthenga wa Paulosi. (Yaniskani na Zintharika 10:28.) Kuti ŵakafike ku Mileto ŵakeneranga kunozgekera makora. Kasi ŵanji ŵakeneranga kulayira ku nchito, panji kulekezga malonda ghawo? Ndimo Ŵakhristu ŵanandi ŵakucitira mwakuti ŵasangikepo pa vigaŵa vyose vya ungano wa cigaŵa.
4. Kasi Paulosi wakacita wuli apo wakaŵa mu Efeso?
4 Apo Paulosi wakaŵa ku Mileto, kasi mukughanaghana kuti wakacitangaci mazuŵa ghatatu panji ghanayi agho wakalindiliranga ŵalara aŵa? Muŵe imwe mphanyi mukacita vici? (Yaniskani na Milimo 17:16, 17.) Ivyo Paulosi wakaphalira ŵalara ŵa ku Efeso vingatovwira kumanya ivyo wakacitanga. Wakayowoya za cizgoŵi cake, kusazgapo ivyo wakacita apo wakafika ku Efeso pa ulendo wakwamba. (Ŵazgani Milimo 20:18-21.) Cifukwa ca kumanya kuti palije uyo wamususkenge, iyo wakati: “Mwaŵene mukumanya umo nkhaŵira namwe mazuŵa ghose kufuma ku zuŵa lakudanga ilo nkhakanda mu Asiya,” nkhapanikizgira ivangeli mwakukwana. Wakakhumbisiska nadi kucita mulimo uwo wakapika na Yesu. Kasi wakacita wuli mulimo uwu mu Efeso? Nthowa yimoza njakuti wakapharazgiranga Ŵayuda, ndipo wakalutanga uko kukasangikanga ŵanthu ŵanandi. Luka wali kulemba kuti apo Paulosi wakaŵa mu Efeso kufuma mu 52 mpaka 55 C.E., ‘wakadumbanga’ nkhani mu sunagoge na ‘kuŵakopa.’ Apo Ŵayuda “ŵanyake ŵakaŵa ŵanonono na ŵa mtafu,” Paulosi wakaŵaleka na kuluta ku misumba yinyake, kweni wakalutilira kupharazga. Mwakucita nthena, wakapanikizgira Ŵayuda na Ŵagiriki ŵa mu msumba uwu.—Mil. 19:1, 8, 9.
5, 6. Cifukwa wuli tingayowoya kuti Paulosi wakapharazgiranga ŵanthu awo ŵakaŵa Ŵakhristu yayi?
5 Ŵanji awo ŵakazgoka Ŵakhristu, mukuluta kwa nyengo ŵakimikika kuŵa ŵalara, ŵeneawo Paulosi wakayowoya nawo ku Mileto. Paulosi wakaŵakumbuska umo iyo wakapharazgiranga, wakati: “Nkhacizukako cara ku kumuphalirani kanthu ka kumovyani, na kumusambizgani pakweru na mu nyumba na nyumba.” Ŵanji ŵakuti apa Paulosi wakayowoyanga za kwendera Ŵakhristu mu mpingo. Kweni ndimo vikaŵira yayi. Mazgu ghakuti ‘kusambizga pakweru na mu nyumba na nyumba,’ ghakuyowoya za kupharazgira ŵanthu awo ŵakaŵa Ŵakhristu yayi. Fundo iyi yikupulikikwa makora mu ivyo Paulosi wakayowoya pamasinda. Wakati wakapanikizgiranga “Ŵayuda na Ŵagriki wuwo kung’anamuka mu mtima kwa ku Ciuta, na cipulikano ca mwa Fumu Yesu Khristu.” Nchakuwonekerathu kuti Paulosi wakapanikizgiranga ŵanthu awo ŵakaŵa Ŵakhristu yayi, ŵeneawo ŵakakhumbikwiranga kung’anamuka mu mtima na kugomezga mwa Yesu.—Mil. 20:20, 21.
6 Pakuyowoya za lemba la Milimo 20:20, munthu munyake wati wasanda mwakupwelelera Malemba gha Cikhristu gha Cigiriki, wakati “Paulosi wakakhala vilimika vitatu mu Efeso. Wakenda nyumba na nyumba, panji kuti wakapharazgira ŵanthu wose. (Mil. 20:26) Nkhani iyi yikulongora kuti nchakwenelera kupharazga nyumba na nyumba kweniso pa wumba.” Kwali wakenda nyumba yiliyose nga umo wakayowoyera munthu uyu, kweni Paulosi wakakhumbanga yayi kuti ŵalara ŵa ku Efeso ŵaluwe umo iyo wakapanikizgiranga unenesko, kweniso vyandulo ivyo wakasanga. Luka wakati: “Wose awo ŵakakhalanga mu Asiya, Ŵayuda na Ŵagriki wuwo, ŵakapulika mazgu gha Ciuta.” (Mil. 19:10) Kasi “wose” ŵakapulika wuli ivangeli, ndipo ici cikutiphaliraci za upharazgi withu?
7. Kasi upharazgi wa Paulosi ukakhwaska wuli awo wakaŵapharazgira mwakudunjika yayi?
7 Cifukwa cakuti Paulosi wakapharazganga pakweru ndiposo ku nyumba na nyumba, ŵanandi ŵakapulika uthenga wake. Kasi mukughanaghana kuti awo ŵakapulika uthenga uwo Paulosi wakapharazganga ŵakakhalilira mu Efeso kwambura kuluta ku vigaŵa vinyake kukacita malonda, kukawona ŵabali, panji kukapenja malo ghakukhala? Cara. Lero ŵanandi ŵasamira ku vigaŵa vinyake pa vifukwa vyakuyana waka, panji ndimo namwe mwacitira. Kale napo ŵanthu ŵa ku vigaŵa vinyake ŵakizanga ku Efeso kuzakacezga panji kuzakacita malonda. Pa nyengo iyi ŵakwenera kuti ŵakakumananga na Paulosi panji kupulika ivyo wakapharazganga. Kasi ni vici ivyo ŵakwenera kuti ŵakacitanga para ŵawelera ku kwawo? Awo ŵakazomera unenesko ŵakwenera kuti ŵakaphalirangako ŵanyawo. Panji ŵanji ŵakazomera yayi unenesko, kweni ŵakayowoyanga ivyo ŵakapulika ku Efeso. Mwantheura, ŵabali, ŵazengezgani panji ŵamalonda ŵakwenera kuti ŵakapulika unenesko, ndipo ŵanji ŵakawuzomera. (Yaniskani na Marko 5:14.) Kasi ici cikulongora kuti ni vici ivyo vingacitika para mukupanikizgira unenesko?
8. Kasi ŵanthu ŵa mu Asiya ŵakwenera kuti ŵakapulika kwa njani unenesko?
8 Pakuyowoya za umo wakapharazgira mu Efeso, Paulosi wakalemba kuti, ‘muryango ukuru wa milimo ukamujulikira.’ (1 Kor. 16:8, 9) Kasi muryango uwu ukaŵa wa vici, ndipo ukamujulikira wuli? Upharazgi wa Paulosi ukawovwira kuti makani ghawemi ghathandazgike. Ghanaghanirani za misumba ya Kolose, Laodikeya na Yerapoli, iyo yikaŵa pataliko na msumba wa Efeso. Paulosi wakafikako yayi, ndipouli, ŵanthu ŵa mu misumba iyi ŵakapulika makani ghawemi. Epafura wakafumanga ku cigaŵa ici. (Kol. 2:1; 4:12, 13) Kasi Epafura wakapulika ivyo Paulosi wakapharazganga mu Efeso na kuzgoka Mkhristu? Baibolo likuyowoya yayi. Apo Epafura wakapharazganga unenesko kukwake wakwenera kuti wakatumika na Paulosi. (Kol. 1:7) Unenesko ukwenera kuti ukafika mu misumba nga ni Filadelfiya, Sardesi na Thuatera pa nyengo iyo Paulosi wakapharazganga ku Efeso.
9. (a) Kasi Paulosi wakaŵa na khumbiro wuli? (b) Kasi lemba la cilimika cino ndakuti wuli?
9 Ntheura, ŵalara ŵa mpingo wa ku Efeso ŵakaŵa na vifukwa vyakukwana vyakuzomerezgera mazgu gha Paulosi ghakuti: “Nkhupima umoyo wane wa kalimo cara nga ngwakuzirwa kwa ndamwene, kweni kufiska nthowa yane ndiko, na uteŵeti uwo nkhapokera kwa Fumu Yesu, wakupanikizgira ivangeli la ucizi wa Ciuta.” Vesi ili, liri na cigaŵa cakukhozga comene, ico ni lemba la cilimika cino, ilo likuti: ‘Kupanikizgira ivangeli.’—Mil. 20:24.
Kupanikizgira Ivangeli Mwakukwana Mazuŵa Ghano
10. Kasi tikumanya wuli kuti nase tikwenera kupharazga?
10 Languro la kupharazgira ŵanthu ndiposo kuŵapanikizgira mwakukwana likamba kukhwaska ŵanthu ŵanyake padera pa ŵapositole. Apo Yesu wakayowoyanga ku ŵasambiri ŵake 500, awo ŵakawungana ku Galileya, wakati: “Ntheura lutaninge mukasambizge mitundu yose, mukaŵabapatize mu zina la Ŵawiske na la Mwana na la mzimu utuŵa: muŵasambizge kukoleska vyose ivyo ndamulangulirani.” Nga umo mazgu gha Yesu ghakulongolera, languro ili likukhwaska Ŵakhristu ŵaunenesko wose. Mazgu gha Yesu agha ghakuti: “Wonani, Ine ndili namwe mazuŵa ghose mpaka ku umaliro wa mgonezi.”—Mat. 28:19, 20.
11. Kasi Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakumanyikwa na mulimo wuli wakuzirwa?
11 Ŵakhristu awo mbamwamphu ŵakupulikira languro ili mwa kuyezgayezga ‘kupanikizgira ivangeli.’ Comenecomene ŵakupharazga ku nyumba na nyumba mwakukolerana na nthowa iyo mpositole Paulosi wakaphalira ŵalara ŵa ku Efeso. Mu buku lakukhwaskana na umo munthu wangacitira makora umishonale ilo likalembeka mu 2007, David G. Stewart, Jr., wakati: “Nthowa ya kusambizga Ŵakhristu ŵawo kuti ŵaphalirenge ŵanyawo za vigomezgo vyawo, iyo Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakugwiliskira nchito njakovwira comene kuluska kupharazga waka mu chalichi. Ŵakaboni ŵa Yehova ŵanandi ŵakutemwa comene kuphalirako ŵanyawo vigomezgo vyawo.” Nchivici cacitika cifukwa ca kucita nthena? “Mu 1999, pa ŵanthu awo nkhaŵafumba mafumbo, mbanthu ŵacoko comene awo ŵakayowoya kuti ŵakakumanapo na ŵamishonale ŵa chalichi ca Mormon. Kweni ŵanthu ŵanandi comene ŵakayowoya kuti ŵakakumanapo na Ŵakaboni ŵa Yehova kanandi waka.”
12. (a) Cifukwa wuli tikupharazgira ŵanthu kanandi waka? (b) Kasi mungapeleka ciyelezgero ca munthu uyo wakaŵa wambura kunweka ndipo pamasinda wakasintha?
12 Panji ndimo viliri uko mukukhala. Mutepanji imwe namwe mwacitiska kuti ŵayowoye nthena. Apo mukapharazganga ku nyumba na nyumba, mutepanji mukayowoyeskana na ŵanalume, ŵanakazi ndiposo ŵawukirano. Panji ŵanji ŵakategherezga yayi nangauli mukaŵapharazgira kanandi waka. Ndipo ŵanji ŵakategherezga kwa nyengo yitali yayi apo mukaŵaŵazgira lemba mu Baibolo. Ndipouli, ŵanji ŵakategherezga comene na kuzomera uthenga. Vyose ivi vingacitika apo ‘tikupanikizgira ivangeli.’ Panji nga umo namwe mukumanyira, pali ŵanthu ŵanandi awo mukaŵapharazgirapo kanandi waka, ndipo ŵakanweka viŵi yayi na uthenga withu, kweni mukuluta kwa nyengo ŵakamba kunweka. Kweni panji cifukwa ca vinthu ivyo vikaŵacitikira, panji vikacitikira ŵakutemweka ŵawo, ŵakazomera unenesko. Pasono Mbakhristu ŵanyithu. Ntheura, mungagongowanga yayi nanga ni para awo mwaŵasanga mbakunweka viŵi yayi na uthenga withu. Tikulindizga kuti waliyose wizenge mu unenesko yayi. Kweni Ciuta wakukhumba kuti tipanikizgirenge unenesko mwamwamphu.
Ivyo Ise Tingamanya Yayi
13. Kasi kupanikizgira unenesko uko tikucita kungaŵa na vinthu wuli viwemi ivyo tingavimanya yayi?
13 Ivyo Paulosi wakapharazganga vikawovwira awo wakaŵapharazgira pera yayi. Ndimoso viliri na ise. Tikuwoneseska kuti nyengo zose tipharazgenge nyumba na nyumba, ivyo vikucitiska kuti tipharazgirenge ŵanthu ŵanandi comene. Tikupharazgira ŵazengezgani ŵithu, awo tikugwira nawo nchito, awo tikusambira nawo sukulu ndiposo ŵabali ŵithu ŵakuthupi. Kasi tikumanya vyose ivyo vikuŵacitikira cifukwa ca ivyo taŵapharazgira? Ku ŵanji vyandulo vingawoneka nyengo yeneyiyo. Ku ŵanji pangatora nyengo kuti mbuto ya unenesko iyo tikapandamo yikure. Nanga ni para mbuto ya unenesko iyi yikutondeka kukura, kweni ŵanthu awo taŵapharazgira ŵangamba kuphalirako ŵanyawo ivyo tikaŵapharazgira, ivyo tikugomezga ndiposo umo tikucitira vinthu. Ŵangaŵa kuti mwambura kumanya ŵakovwira kuti mbuto iyo tikapanda mwa iwo yimere mwa munthu munyake.
14, 15. Nchivici ico cikacitika cifukwa cakuti mbali munyake wakapharazgira munthu?
14 Mwaciyelezgero wonani ivyo vikacitikira Ryan na muwoli wake Mandi awo ŵakukhala ku Florida ku U.S.A. Ryan wakapharazgira uyo wakugwira nayo nchito. Mwanalume uyu, mweneuyo wakaŵa Muhindu, wakatoreka mtima cifukwa ca umo Ryan wakavwaliranga ndiposo umo wakucitira vinthu. Pakudumbirana, Ryan wakambiska nkhani zakukhwaskana na ciwuka ndiposo ivyo vikucitika para munthu wafwa. Zuŵa linyake mu Janyuwale, mwanalume uyu wakafumba muwoli wake Jodi usange wakumanya vinandi vyakukhwaskana na Ŵakaboni ŵa Yehova. Muwoli wake wakazgora kuti, cekha ico wakumanya cakukhwaskana na Ŵakaboni ŵa Yehova nchakuti ŵakupharazga ku nyumba na nyumba. Ntheura Jodi wakaluta pa intaneti na kupenjerezga vinandi vya Ŵakaboni ŵa Yehova. Kwa myezi pafupifupi yitatu Jodi wakaŵazga mabuku ghithu agho ghakusangika pa intaneti, kusazgapo Baibolo.
15 Pakati pajumpha nyengo Jodi wakakumana na Mandi. Mandi wakakondwa comene kuzgora Jodi mafumbo agho wakaŵa nagho. Pamasinda ŵakadumbiskana nkhani zinandi za mu Baibolo. Jodi wakazomera kuti Mandi wamusambizgenge Baibolo. Wakamba kuwungana. Mu mwezi wa Okutobala, Jodi wakazgoka mupharazgi wambura kubapatizika, ndipo mu Febuluwale wakabapatizika. Wakalemba kuti: “Pakuti sono nkhumanya unenesko, nili wakukondwa comene ndiposo wakukhorwa.”
16. Kasi ivyo mbali munyake ku Florida wakacita vikutisambizga vici?
16 Ryan wakamanya yayi kuti ivyo wakacita vingawovwira munthu munyake kwamba unenesko. Ivyo vikacitika apa vikamusambizga kuti wakeneranga kuŵikapo mtima pa ‘kupanikizgira ivangeli.’ Panji mukupharazga ku nyumba yinyake, ku nchito, ku sukulu, mwamwaŵi, ndipo kwambura kumanya mungaŵa kuti mukovwira ŵanji kupulika unenesko. Paulosi wakamanyanga yayi vyose ivyo vikacitika cifukwa ca kupharazga “mu Asiya,” namwe mungamanya vyose yayi ivyo vikuŵapo cifukwa cakuti mukupanikizgira ivangeli. (Ŵazgani Milimo 20:18-21.) Kweni cakuzirwa comene nchakuti mungalekanga yayi kupanikizgira ivangeli.
17. Kasi mucitengeci mu cilimika cino ca 2009?
17 Mu cilimika cino ca 2009, mphanyi tose tafwilirapo kupharazga ku nyumba na nyumba ndiposo mu nthowa zinyake. Para tingacita nthena tizamujipulika nga ni Paulosi, uyo wakati: “Nkhupima umoyo wane wa kalimo cara nga ngwakuzirwa kwa ndamwene, kweni kufiska nthowa yane ndiko, na uteŵeti uwo nkhapokera kwa Fumu Yesu, wakupanikizgira ivangeli la ucizi wa Ciuta.”
Kasi Mungazgora Wuli?
• Kasi mpositole Petrosi na Paulosi na ŵanji ŵakapanikizgira wuli ivangeli mwakukwana?
• Cifukwa wuli tingati ivyo tikupharazgira ŵanji vingawovwira ŵanji awo tikuŵamanya yayi?
• Kasi lemba la cilimika cino ca 2009 ndakuti wuli, ndipo cifukwa wuli mukuwona kuti ndakwenelera?
[Mazgu Ghakukhozgera pa peji 19]
Lemba la cilimika cino ca 2009 ndakuti: ‘Kupanikizgira ivangeli.’—Mil. 20:24.
[Cithuzithuzi pa peji 17]
Ŵalara ŵa mpingo wa Efeso ŵakamanyanga cizgoŵi ca Paulosi ca kupharazga ku nyumba na nyumba
[Cithuzithuzi pa peji 18]
Kasi upharazgi winu ungakhwaska ŵanthu ŵalinga?