Kasi Mukukhwaskika Wuli na Ivyo Yesu Wakayowoya?
“Mweneuyo Ciuta wakamutuma wakuyowoya mazgu gha Ciuta.”—YOH. 3:34.
1, 2. Kasi ivyo Yesu wakayowoya mu Upharazgi wa pa Lupiri tingaviyaniska na vici, ndipo cifukwa wuli tingayowoya kuti vikajintha pa “mazgu gha Ciuta”?
PA MALIBWE ghose gha dayamondi agho ghali kusangikapo kuno ku Africa likuru comene likaŵa la magiramu 106. Ni libwe lakuzirwa comene. Kweni cakuzirwa comene kuluska libwe ili ni malibwe ghakuzirwa comene ghauzimu agho ghali mu Upharazgi wa pa Lupiri wa Yesu. Nchakuzizika yayi cifukwa ivyo Khristu wakayowoya vikafuma kwa Yehova. Pakuyowoya za Yesu, Baibolo likuti: “Mweneuyo Ciuta wakamutuma wakuyowoya mazgu gha Ciuta.”—Yoh. 3:34-36.
2 Nangauli Upharazgi wa pa Lupiri ukaŵa wa maminiti ghacoko waka, kweni wakayowoya fundo 21 kufuma mu mabuku ghankhondi na ghatatu gha Malemba gha Cihebere. Ntheura, upharazgi uwu ukajintha pa “mazgu gha Ciuta.” Tiyeni tiwone umo tingalondezgera fundo zakuzirwa izo zili mu upharazgi wa Mwana wa Ciuta.
“Ukawezgerepo Dankha Mtende na Mbali Wako”
3. Wati waphalira ŵasambiri ŵake za uheni wa kutukutwa kwa nyengo yitali, kasi Yesu wakaŵapa ulongozgi wuli?
3 Taŵakhristu, tili ŵakukondwa na ŵamtende cifukwa tili na mzimu wa Ciuta, ndipo vipambi vya mzimu uwu vikusazgapo cimwemwe na mtende. (Gal. 5:22, 23) Yesu wakakhumbanga yayi kuti ŵasambiri ŵake ŵataye mtende na cimwemwe, ntheura wakaŵaphalira uheni wa kutukutwa kwa nyengo yitali. (Ŵazgani Mateyu 5:21, 22.) Pamasinda wakati: “Ipo usange ukwiza na cawanangwa cako ku jochero ndipo penepara wakumbuka kuti mbali wako wali nawe na kafukwa, uciside cawanangwa cako penepara panthazi pa jochero, ndipo ulute; ukawezgerepo dankha mtende na mbali wako, ndipo para wawerako, peleka cawanangwa cako.”—Mat. 5:23, 24.
4, 5. (a) Kasi “cawanangwa” ico Yesu wakayowoya pa Mateyu 5:23, 24 ni vici? (b) Kasi kuwezgerapo mtende na mbali withu nkhwakuzirwa wuli?
4 “Cawanangwa” ico Yesu wakayowoya cikaŵa sembe ya mtundu wuliwose iyo yikapelekekanga pa tempele ku Yerusalemu. Mwaciyelezgero, kupeleka nyama kuŵa sembe kukaŵa kwakuzirwa comene cifukwa pa nyengo iyo, kukaŵa cigaŵa ca kusopa Yehova. Ndipouli, Yesu wakadidimizga fundo yakuzirwa wakati, pambere tindapeleke cawanangwa kwa Ciuta, tikwenera kuwezgerapo dankha mtende na mbali withu.
5 “Kuwezgerapo dankha mtende” kukung’anamura ‘kuphemana.’ Kasi tikusambirako vici ku ivyo Yesu wakayowoya? Ivyo tikucitira ŵanyithu vikukhwaska comene ubwezi withu na Yehova. (1 Yoh. 4:20) Ndipo nadi, vyawanangwa ivyo munthu wakapelekanga kwa Yehova vikaŵanga vyawaka usange uyo wakupeleka wakakhalanga makora yayi na ŵanyake.—Ŵazgani Mika 6:6-8.
Kujiyuyura Nkhwakuzirwa Comene
6, 7. Cifukwa wuli kujiyuyura nkhwakuzirwa para tikukhumba kuwezgerapo mtende para takhuŵazga mbali?
6 Kuti tiwezgerepo mtende na mbali withu tikwenera kuŵa ŵakujiyuyura. Ŵakujiyuyura ŵakukwesana na mbali wawo na cilato cakuti ŵasange uyo wabuda yayi. Kucita nthena kungatimbanizga mtende, nga ni umo vikaŵira pakati pa Ŵakhristu ŵa ku Korinte. Pakulongosora umo vikaŵira, Paulosi wakayowoya fundo yakuzirwa iyi: “Cikung’anamura kuti mwatondekerathu, pakuti mukutolerana ku mphara yumoza na munyake. Mwalekeraci kuzomera waka kubudilika? Mwalekeraci kuzomera waka kuzgelereka?”—1 Kor. 6:7.
7 Yesu wakayowoya yayi kuti tikwenera kuluta kwa mbali withu na kukamupanikizgira kuti iyo ndiyo wabuda. Kweni cilato cithu cikwenera kuŵa ca kuwezgerapo mtende. Kuti tiwezgerepo mtende, tikwenera kuyowoya kufuma pasi pa mtima umo tikujipulikira. Tikweneraso kuzomera kuti munyithu nayo ngwakudandawura na ivyo vikacitika. Ndipo usange tikabuda ndise, tikwenera kujiyuyura na kuphepiska.
“Usange Jiso Lako Lamalyero Likukukhuŵazga”
8. Yowoyani mwakudumura ivyo Yesu wakayowoya pa Mateyu 5:29, 30.
8 Pa Upharazgi wa pa Lupiri Yesu wakayowoya ulongozgi wa umo tingakhalira makora. Wakamanya kuti viŵaro vithu vingatipangiska kuti ticite viheni. Ntheura iyo wakati: “Usange jiso lako lamalyero likukukhuŵazga, ulikozombole na kulitaya. Pakuti nchacandulo comene kwa iwe kuti cimoza ca viŵaro vyako citayike kuluska kuti thupi lako lose liponyeke mu Gehena. Kweniso, usange woko lako lamalyero likukukhuŵazga, ulidumure na kulitaya. Pakuti nchacandulo comene kwa iwe kuti cimoza ca viŵaro vyako citayike kuluska kuti thupi lako lose limalire mu Gehena.”—Mat. 5:29, 30.
9. Kasi “jiso” panji “woko” ‘vingatikhuŵazga’ wuli?
9 “Jiso,” likwimira kudodoliska pa cinthu, ndipo woko likwimira ivyo tikucita. Usange tingapusa, viŵaro ivi ‘vingatikhuŵazga’ na kutitondeska ‘kwenda’ na Ciuta. (Gen. 5:22; 6:9) Para tayezgeka kuti tileke kupulikira Ciuta, tikwenera kucitapo kanthu, mwauzimu tikwenera kukozombola jiso panji kudumura woko lithu.
10, 11. Nchivici cingatovwira kuti tigege uleŵi panji uzaghali?
10 Tingacita wuli kuti tileke kudodoliska vinthu na cilato ciheni? Yobu wakati: “Ndacita phangano na maso ghane; ine ndingamanya wuli kulaŵiska mwali?” (Job 31:1) Yobu wakaŵa munthu wakutora, ndipo wakakhumbanga yayi kuswa malango gha Ciuta. Ndimo nase tikwenera kuwonera vinthu, kwali tili mu nthengwa panji yayi. Kuti tigege uzaghali panji uleŵi, tikwenera kulongozgeka na mzimu utuŵa, uwo ukovwira awo ŵakutemwa Ciuta kuti ŵaŵe ŵakujikora.—Gal. 5:22-25.
11 Kuti tigege uleŵi panji uzaghali tikwenera kujifumba kuti, ‘Kasi nkhudodoliska vinthu vyaunyankhasi, kwali ni mu mabuku, pa TV panji intaneti ivyo vingawuska makhumbiro ghaheni?’ Tiyeni tikumbukenge mazgu gha mpositole Yakobe, ghakuti: “Kweni waliyose wakuyezgeka para wayegheka na kukopeka na khumbiro lake. Kufuma apo, para khumbiro lima, likubaba kwananga; ndipo para kwananga kwafiskika, kukubaba nyifwa.” (Yak. 1:14, 15) Kweni Mkhristu uyo wakutalulira “kulaŵiska” mwanakazi panji mwanalume na kumukhumbira, wakwenera kusintha, uko kukuyana waka na kukozombola jiso na kulitaya.—Ŵazgani Mateyu 5:27, 28.
12. Ni ulongozgi wuli wa Paulosi uwo ungatovwira kwimikana na makhumbiro ghaheni gha thupi?
12 Tikwenera kuyezgayezga kuti tiŵe na nkharo yituŵa, cifukwa tingacita vinthu ivyo vingaswa dango la Yehova usange tingagwiliskira nchito uheni mawoko ghithu. Ntheura tikwenera kupulikira ulongozgi wa Paulosi wakuti: “Zgorani viŵaro vya thupi linu vya pa caru capasi kuŵa vyakufwa ku uzaghali, ukazuzi, ulamphalampha, khumbiro liheni, na udokezi, uko nkhusopa vikozgo.” (Kol. 3:5) Lizgu lakuti “kuŵa vyakufwa” likukhozgera fundo yakuti tikwenera kwimikana na makhumbiro ghaheni gha thupi.
13, 14. Cifukwa wuli nchakuzirwa kugega maghanoghano na milimo yiheni?
13 Kuti munthu waponoske umoyo wake, wakwenera kuzomera kuti ŵamudumure woko. Kukozombola jiso na kudumura woko nkhwakuzirwa comene kuti tigege maghanoghano na milimo yiheni, ivyo vingatimbanizga ubwezi withu na Yehova. Kuŵa ŵatuŵa mu maghanoghano, kakhaliro ndiposo mwauzimu ndivyo vingatovwira kuti tizaleke kuponyeka ku Gehena, uko kukung’anamura kuparanyika.
14 Cifukwa ca kwananga uko tili kuhara ndiposo kuleka kufikapo, tikwenera kufwilirapo kuti tiŵe ŵatuŵa. Paulosi wakati: “Nkhuchaya thupi lane ndipo nkhulilongozga nga ni muzga, mwakuti para napharazga ku ŵanji, ine namwene nileke kuzgoka wakukanika mu nthowa yinyake.” (1 Kor. 9:27) Ntheura, tiyeni tiyezgeyezge kulondezga ulongozgi wa Yesu wa makhaliro ghawemi, ndiposo ticitenge vinthu ivyo vikulongora kuti tikuwonga sembe yake yakuwombora.—Mat. 20:28; Heb. 6:4-6.
“Mupenge”
15, 16. (a) Kasi Yesu wakalongora wuli ciyelezgero ca kupa? (b) Kasi mazgu gha Yesu gha pa Luka 6:38 ghakung’anamuraci?
15 Ivyo Yesu wakayowoya ndiposo kucita vikukhozgera mzimu wa kupa. Apo wakiza pa caru capasi kuti ŵanthu ŵambura urunji ŵasange candulo, wakalongora kuti wakaŵa wakujipeleka comene. (Ŵazgani 2 Ŵakorinte 8:9.) Wakaleka ucindami uwo wakaŵa nawo kucanya na kuŵa munthu, na kupeleka umoyo wake cifukwa ca ŵanthu ŵakwananga, ndipo ŵanji mwa ŵanthu aŵa ŵamuŵa na usambazi kucanya apo ŵamuhara Ufumu pamoza nayo. (Rom. 8:16, 17) Nakuti Yesu wakakhozgera mzimu wa kupa apo wakati:
16 “Mupenge, ndipo ŵanthu ŵamupaninge. Ŵazamukhutulira mu thumba la munjilira winu mweso uwemi, wakusindilika, wakusunkhunyika na wakufuluka. Pakuti mweso uwo mukupimira, ndiwo nawo ŵazamupimirapo imwe.” (Luka 6:38) ‘Kukhutulira mu thumba la munjilira’ kukuyowoya za kaluso ka ŵamalonda awo ŵakathiranga vinthu mu thumba la laya la kuwaro, ilo likapangikanga mwa kukaka lamba mu luwunda kuti ŵanyamulirengemo vinthu. Usange tili na mzimu wa kupa, nase ŵanthu ŵazamutipa vinandi para nase tasoŵerwa.—Muph. 11:2.
17. Kasi Yehova wakalongora wuli ciyelezgero ciwemi ca kupa, ndipo nkhupa wuli uko kungatipa cimwemwe?
17 Yehova wakutemwa ndiposo kutumbika awo ŵakupeleka mwakukondwa. Iyo nchiyelezgero ciwemi comene cifukwa wakatipa Mwana wake wakutemweka, “kuti waliyose uyo wakupulikana mwa iyo waleke kuparanyika kweni waŵenge na umoyo wamuyirayira.” (Yoh. 3:16) Paulosi wakalemba kuti: “Uyo wakuseŵa pakuru wazamuvunaso pakuru. Waliyose wacite umo wadumulira mu mtima wake, mwakukwenyelera cara panji mwakucicizgika, cifukwa Ciuta wakutemwa uyo wakupeleka mwakukondwa.” (2 Kor. 9:6, 7) Kugwiliskira nchito nyengo yithu, nkhongono ndiposo vinthu vithu kuti tikhozgere kusopa kwaunenesko kungawovwira kuti tiŵe ŵacimwemwe, ndipo tingatumbikika.—Ŵazgani Zintharika 19:17; Luka 16:9.
“Ungalizganga Mbata Panthazi Pako Cara”
18. Kasi Ŵadada ŵithu ŵakucanya ‘ŵazamutipa yayi njombe’ para tikucita vici?
18 “Cenjerani kuti muleke kucita urunji winu panthazi pa ŵanthu mwakuti muwoneke na iwo; usange ni nthena, muŵenge na njombe cara kufuma ku Ŵawiskemwe awo ŵali kucanya.” (Mat. 6:1) Pakuzunura “urunji” Yesu wakang’anamuranga nkharo iyo yikukolerana na khumbo la Ciuta. Wakang’anamuranga kuti milimo iyo yikukondweska Ciuta yileke kucitika pakweru yayi, pakuti wakaphalira ŵasambiri ŵake kuti “ungweru [wawo] uŵale panthazi pa ŵanthu.” (Mat. 5:14-16) Kweni Ŵadada ŵithu ŵakucanya ŵatipenge “njombe cara” usange tikucita vinthu mwakuti ŵanthu ŵatiwone, nga umo awo ŵakucita maseŵero ŵakucitira, mwakuti ŵanthu ŵaŵawone. Usange tikucita nthena, ubwezi withu na Ciuta uzamumara panji vitumbiko vya muyirayira vya Ufumu vizamutipamba.
19, 20. (a) Kasi Yesu wakang’amurangaci apo wakakanizga ‘kulizga mbata’ para tikupeleka “vyawanangwa vya cisungusungu”? (b) Kasi tikucita wuli kuti woko lithu lamazere lileke kumanya ivyo lamalyero likucita?
19 Usange tikughanaghana makora pakucita vinthu, tilondezgenge ulongozgi wa Yesu wakuti: “Ntheura para ukuluta kukapeleka vyawanangwa vya cisungusungu, ungalizganga mbata panthazi pako cara, nga ni umo ŵapusikizgi ŵakucitira mu masunagoge na mu misewu, mwakuti ŵapike ucindami na ŵanthu. Nadi pano, nkhumuphalirani, Ŵakupokerathu njombe yawo yose.” (Mat. 6:2) “Vyawanangwa vya cisungusungu” vikapelekekanga na cilato ca kovwira ŵakavu. (Ŵazgani Yesaya 58:6, 7.) Yesu na ŵapositole ŵake nawo ŵakapelekanga vyawanangwa vya cisungusungu. (Yoh. 12:5-8; 13:29) Pakuti ŵakalizganga yayi mbata para ŵakovwira ŵakavu, Yesu wakayowoya za ‘kulizga mbata’ panthazi pithu para tapeleka “vyawanangwa vya cisungusungu” nga nchiyelezgero waka. Tikwenera cara kuthandazga ku ŵathu kuti tapeleka vyawanangwa nga umo ŵakacitiranga Ŵafarisi ŵa Ciyuda. Lekani Yesu wakati mbapusikizgi cifukwa ŵakuthandazga ku ŵanthu para ŵapeleka vyawanangwa “mu masunagoge na mu misewu.” Ŵapusikizgi aŵa ŵakapokerangathu “njombe yawo yose.” Kulumbika na ŵanthu na kukhala pa vitengo vyakunthazi mu masunagoge ndiyo njombe iyo ŵakupokera, pakuti Yehova waŵapenge kanthu cara. (Mat. 23:6) Kasi ŵasambiri ŵa Khristu ŵakeneranga kucita wuli? Yesu wakaphalira iwo ndiposo ise kuti:
20 “Kweni iwe, para ukupeleka vyawanangwa vya cisungusungu, woko lako lamazere lingamanyanga cara ico lamalyero likucita, mwakuti vyawanangwa vyako vya cisungusungu viŵe kwakubisika; ndipo Ŵawuso awo ŵakulaŵiska kwakubisika ŵazamukuwezgerapo.” (Mat. 6:3, 4) Kanandi mawoko ghithu ghakugwilira lumoza nchito. Ntheura, kuleka kumanyiska woko lamazere ivyo woko lamalyero likucita kukung’anamura kuleka kuphalira ŵanthu za viwemi ivyo tacitira ŵanyithu, nanga ŵangaŵa ŵabwezi ŵithu.
21. Kasi “awo ŵakulaŵiska kwakubisika” ŵazamutiwezgeraci?
21 Para tikujithumbwa yayi cifukwa ca “vyawanangwa vya lusungu,” ndikuti vikuŵa vyakubisika. Ntheura, Ŵadada ŵithu “awo ŵakulaŵiska kwakubisika” ŵazamutiwezgera. Pakuti ŵakukhala kucanya uko tingaŵawona yayi, ndikuti ŵali “kwakubisika.” (Yoh. 1:18) Kuŵa paubwezi na Iwo, kugowokereka zakwananga, ndiposo umoyo wamuyirayira ni vinthu ivyo Ŵadada ŵithu a Yehova, “awo ŵakulaŵiska kwakubisika” ŵazamutiwezgera. (Zinth. 3:32; Yoh. 17:3; Efe. 1:7) Vinthu ivi ni vyakuzirwa comene kuluska kulumbika na ŵanthu.
Fundo izo Tikwenera Kuzirwiska
22, 23. Cifukwa wuli tikwenera kuzirwiska fundo izo Yesu wakayowoya?
22 Upharazgi wa pa lupiri wa Yesu uli na fundo zinandi zakuzirwa comene izo zili nga ni malibwe ghakuzirwa comene. Uli na fundo izo zingatovwira kuti tiŵe ŵacimwemwe nanga ni sono. Tiŵenge ŵakukondwa nadi usange tikuzirwiska ivyo Yesu wakayowoya, na kuzomerezga kuti visinthe umoyo withu.
23 Waliyose uyo “wakupulika” mazgu gha Yesu na “kughacita” watumbikikenge. (Ŵazgani Mateyu 7:24, 25.) Ntheura tiyeni tiyezgeyezgenge kulondezga ulongozgi wa Yesu. Tizamudumbiskana fundo zinandi za Upharazgi wa pa Lupiri uwu mu nkhani yaumaliro.
Kasi Mungazgora Wuli?
• Cifukwa wuli kuwezgerapo mtende na mbali withu uyo tamubudira nkhwakuzirwa?
• Kasi tingacita wuli kuti tileke kukhuŵazgika na “jiso” lithu lamalyero?
• Kasi kupa tikwenera kukuwona wuli?
[Cithuzithuzi pa peji 11]
Nchiwemi comene ‘kuwezgerapo mtende’ na mbali withu uyo tamubudira
[Vithuzithuzi pa peji 12, 13]
Yehova wakutumbika awo ŵakupeleka mwakukondwa