Kuthaskika ku Cipingo ca Muthyezi
“[Yehova] tiwakuthaske ku cipingo ca muthyezi.”—SALMO 91:3.
1. Kasi “muthyezi” ni njani, ndipo cifukwa wuli ngwakofya comene?
ŴAKHRISTU wose ŵaunenesko ŵakulimbana na mulwani uyo wali na vinjeru vyakuluska ŵanthu ndipo ni mucenjezi comene. Lemba la Salmo 91:3 likuzunura mulwani uyu kuti ni “muthyezi.” Kasi mulwani uyu ni njani? Kwamba waka na magazini ya Gongwe la Mulinda ya Juni 1, 1883, mulwani uyu wavumbukwa kuti ni Satana Dyabulosi. Mulwani wankhongono ndiposo muryarya uyu, wakuyezgayezga kupuluska na kukora ŵanthu ŵa Yehova nga umo muthyezi wakuyezgayezgera kukora tuyuni.
2. Cifukwa wuli Satana wakuyelezgereka na muthyezi?
2 Mu nyengo yakale, ŵanthu ŵakakoranga tuyuni cifukwa ca tusumu twakunozga uto tuyuni tukwimba, kuti ŵatoreko mahungwa ghake ghakutowa, kuti ŵakarye, ndiposo kupeleka sembe. Ndipouli, mwakawiro, tuyuni nthwakucenjera comene, nchipusu yayi kutukora. Mwantheura, mu nyengo yakale, muthyezi wakasandanga dankha mwakupwelelera vyakucita vya tuyuni uto wakukhumba kukora. Para wasanda, wakasankhanga mtundu wa cipingo cakutukolera. Mwa kuyaniska Satana na muthyezi, Baibolo likutovwira kupulikiska mauryarya ghake. Dyabulosi wakusanda munthu waliyose payekha. Wakuwona ivyo tikutemwa, nkharo yithu, ndipo wakuthya vipingo vyakubisika kuti watikore ŵamoyo. (2 Timote 2:26) Para takoreka na Satana, ndikuti ubwezi withu na Ciuta wamalira papo, ndipo umoyo wamuyirayira nawo watipamba. Mwantheura, kuti tivikilirike, tikwenera kumanya mauryarya ghakupambanapambana gha “muthyezi.”
3, 4. Mphawuli apo mauryarya gha Satana ghakuyana na gha nkharamu, ndiposo gha cipiri?
3 Wamasalmo wakayaniskaso mauryarya gha Satana na gha kankharamu ndiposo cipiri. (Salmo 91:13) Nga ni nkharamu, Satana nayo nyengo zinyake wakuhuzuka mwakugwiliskira nchito maboma kuti ghatambuzge ŵanthu ŵa Yehova. (Salmo 94:20) Para Satana wahuzuka nga ni nkharamu, ŵanji ŵangaleka kuteŵetera Yehova. Ndipouli, kanandi kuwukira uku kukuŵa kwambura candulo, m’malo mwake, kukucitiska ŵanthu ŵa Ciuta kuŵa ŵakukolerana. Kweni kasi Satana wakutiwukira wuli nga ni cipiri?
4 Dyabulosi wakugwiliskira nchito vinjeru vyake ivyo vikuluska vya ŵanthu kuti wapuluske na kuwukira ŵateŵeti ŵa Ciuta nga umo yikucitira njoka mwakubisama. Mwakugwiliskira nchito nthowa iyi, Satana watimbanizga kale maghanoghano gha ŵanthu ŵanyake ŵa Ciuta, kuŵapusika kuti ŵacitenge khumbo lake m’malo mwa la Yehova, ndipo ŵakupwetekeka. Kweni cakukondweska nchakuti tili ŵalemwa yayi na mauryarya gha Satana. (2 Ŵakorinte 2:11) Tiyeni tiwone nthowa zinayi izo “muthyezi” uyu wakukolera ŵanthu.
Kopa Ŵanthu
5. Cifukwa wuli cipingo ca “kopa ŵanthu” nchankhongono comene?
5 “Muthyezi” wakumanya kuti mwakawiro, munthu waliyose wakukhumba kutemweka na ŵanyake. Ŵakhristu nawo ŵakukhumba kuti ŵanyawo awo ŵakukhala nawo ŵaŵatemwenge. Pakuti Dyabulosi wakumanya fundo iyi, wangapangiska kuti Ŵakhristu ŵafipenge mtima comene na umo ŵanyawo ŵakuŵawonera. Mwaciyelezgero, wakukora ŵateŵeti ŵanyake ŵa Ciuta mwakugwiliskira nchito cipingo ca “kopa ŵanthu.” (Zintharika 29:25) Usange kopa ŵanthu kukupangiska ŵateŵeti ŵanyake ŵa Ciuta kuti ŵakoleranenge na ŵanji pakucita vinthu ivyo Yehova wakukana panji kuleka kucita vinthu ivyo Mazgu ghake ghakuŵaphalira, ndikuti ŵakoreka mu cipingo ca “muthyezi.”—Ezekiel 33:8; Yakobe 4:17.
6. Nchiyelezgero wuli ico cikulongora umo muwukirano wangakolekera na “muthyezi”?
6 Mwaciyelezgero, muwukirano wangakhweŵa hona cifukwa ca kukoserezgeka na ŵanyake awo wakusambira nawo sukulu. Pakuluta ku sukulu, mwana uyu wangaŵa kuti wangughanaghanapo yayi vyakukakhweŵa hona. Ndipouli, cifukwa ca kucicizgika na ŵanyake, wangacita vinthu ivyo vingamupweteka ndiposo kukwiyiska Ciuta. (2 Ŵakorinte 7:1) Cifukwa wuli wapuluskika? Panji nchifukwa cakuti wakwenda na mabwezi ghaheni ndipo wakopa kuti ghangaleka kumutemwa. Ŵawukirano, lekani kuzomerezga “muthyezi” kuti wamunyengani na kumukorani. Kuti muleke kukoleka ŵamoyo, mungatheranga yayi nanga mpha tunthu tucokotucoko. Pulikirani cenjezgo la mu Baibolo lakuti muleke kwendezgana na ŵanthu ŵaheni.—1 Ŵakorinte 15:33.
7. Kasi Satana wangapangiska wuli ŵapapi ŵanyake kuti ŵatondeke kucita makora vinthu vyauzimu?
7 Ŵapapi Ŵacikhristu awo mbakucenjera, ŵakuyezgayezga kulondezga ulongozgi wa mu Malemba wakuti ŵapwelelerenge mbumba zawo mwakuthupi. (1 Timote 5:8) Kweni Satana wakukhumba kuti Ŵakhristu ŵatangwanikenge comene na kupenja vinthu vyakukhumbikwa pa umoyo wawo. Ŵakhristu ŵanyake ŵali na cizgoŵi ca kukhala ku maungano cifukwa cakuti ŵabwana ŵawo ŵakuŵaphalira kuti ŵagwirenge nchito pa nyengo ya maungano. Ŵanyake ŵangaŵa kuti ŵakopa kupempha kuti ŵakasangike mazuŵa ghose pa ungano wa cigaŵa kuti ŵakasope Yehova pamoza na ŵasopi ŵanyawo. Kuti munthu waleke kukoleka mu cipingo ici, wakwenera ‘kutamira mwa Yehova.’ (Zintharika 3:5, 6) Kweniso, para tikukumbuka kuti tose tili ŵa mu nyumba ya Yehova, ndiposo layizgo lake lakuti nyengo zose watipwelelerenge, citovwirenge kuti tilutilire kucita vinthu mwamahara. Ŵapapi, kasi mukugomezga kuti Yehova wamupweleleraninge pamoza na mbumba yinu para mukucita khumbo lake? Panji kasi Dyabulosi wamukoraninge ŵamoyo na kumupangiskani kucita khumbo lake cifukwa ca kopa ŵanthu? Tikumuciskani kuti mulombe kwa Ciuta apo mukughanaghanirapo pa mafumbo agha.
Cipingo ca Kutemweska Cuma
8. Kasi Satana wakugwiliskira wuli nchito cipingo ca kutemweska cuma?
8 Satana wakugwiliskiraso nchito cipingo ca kutemweska cuma kuti watikore. Caru ca malonda ici, kanandi cikukhuŵilizga ŵanthu kucita vinthu mwakatangali kuti ŵasambazge luŵiro. Kacitiro aka kangapuluska nanga mbateŵeti ŵanyake ŵa Ciuta. Nyengo zinyake, Ŵakhristu ŵanyake ŵangaciskika kuti: “Limbikirani nchito. Para mwawunjika cuma cinandi, kunthazi muzamuryanga waka cuma ico mwawunjika. Mungazakacita nanga mbupayiniya.” Uwu ungaŵa ulongozgi wambura vinjeru wakufuma ku ŵanthu awo ŵakusangirapo mwaŵi pa ukavu wa Ŵakhristu ŵanyawo. Ghanaghaniranipo mwakupwelelera comene pa ulongozgi uwu. Kasi ukuyana yayi na maghanoghano gha musambazi wa mu ntharika ya Yesu uyo wakaŵa “cindere”?—Luka 12:16-21.
9. Cifukwa wuli Ŵakhristu ŵanyake ŵangakoreka mu cipingo ca kudokera vinthu?
9 Satana wakupangiska caru ici kuti cikopenge ŵanthu kuti ŵadokerenge vinthu. Mukuluta kwa nyengo, khumbo ili lingathaza mwa Mkhristu na kufyoronganiska mazgu gha Ciuta kuti ghaleke “kupambika.” (Marko 4:19) Baibolo likuticiska kuti tikhorwenge na vyakurya ndiposo vyakuvwara. (1 Timote 6:8) Ndipouli, ŵanandi ŵakukoreka na “muthyezi” cifukwa ca kuleka kulondezga ulongozgi uwu. Kasi cingaŵa cifukwa cakuti mbakujikuzga ndipo ŵakukhumba kuŵa na kaumoyo kanyake kapacanya? Wuli pakuyowoya za ise patekha? Kasi mtima wa kukhumba kusambazga ukutipangiska kuti tiŵikenge vinthu vyauzimu pamalo ghaciŵiri? (Hagai 1:2-8) Nchacitima kuti mu nyengo yakusuzga iyi, ŵanji ŵaleka vinthu vyauzimu mwakuti ŵalutilire kuŵa na umoyo wapacanya uwo ŵali kuzgoŵera. Mzimu wa kutemwa cuma uwu ukukondweska “muthyezi.”
Cipingo ca Vyakusanguluska Vyaunyankhasi
10. Kasi nkhujisanda wuli uko Mkhristu waliyose wakwenera kucita?
10 Uryarya unyake wa “muthyezi” ngwakuti wakunanga maghanoghano gha ŵanthu kuti ŵatondekenge kupambaniska pakati pa ciwemi na ciheni. Vyakusanguluska vinandi mazuŵa ghano vikuyana waka na vinthu ivyo vikacitikanga mu Sodomu na Gomora. Nyengo zinyake nanga mungaŵa mu nkhani za pa TV panji mu magazini mukuŵa vinthu ivyo vikuwuska khumbo lambura kwenelera la kugonana. Vithu vinandi ivyo ŵanthu ŵakuti ni vyakusanguluska vikuŵatondeska “kupatula uwemi na uheni.” (Ŵahebere 5:14) Kweni kumbukani mazgu agho Yehova wakayowoya kwizira mwa mprofeti Yesaya. Wakati: “Soka kwa awo ŵakuti uheni ndiwo uwemi na uwemi uheni.” (Yesaya 5:20) Kasi mwambura kumanya, “muthyezi” wangaŵa kuti wananga maghanoghano ghinu na vyakusanguluska vyaunyankhasi? Nchakuzirwa kuti waliyose wajisande.—2 Ŵakorinte 13:5.
11. Ni cenjezgo wuli lakukhwaskana na mafilimu ghakulongora za citemwa ilo likapelekeka mu Gongwe la Mulinda?
11 Pafupifupi vilimika 25 ivyo vyajumpha, Gongwe la Mulinda likacenjezga mbumba ya cipulikano za mafilimu gha pa TV.a Magazini iyi yikalongosora umo mafilimu agho ghakulongora za citemwa ghakunangira maghanoghano gha ŵanthu. Yikati: “Kupenja citemwa kukucitiska ŵanthu kuti ŵazomerezgenge mukhaliro uheni. Mwaciyelezgero, mu filimu, msungwana uyo watora nthumbo yapathondo wakuphalira munyake kuti: ‘Nkhumutemwa comene Victor. Nkhupwelerako yayi. . . . Kuŵa na mwana wake nchinthu cakuzirwa comene kwa ine.’ Kasumu ako kakwimba pasipasi kakupangiska kuti ciŵe cakusuzga kuti munthu wamanye kuti vyakucita vya msungwana uyu ni viheni. Namwe mukumutemwa Victor. Mukwamba kukolerana na msungwana uyu. Mukuwona kuti ivyo wacita ni viwemi. Munthu munyake uyo wakatemwanga kuwonelera mafilimu agha ndipo pamanyuma wakajinyumwa, wakati: ‘Nchakuzizika comene umo wamunthu ukwambira kuwona mukhaliro uheni nga nguwemi waka. Tikumanya kuti uzaghali nguheni. . . . Kweni nkhawona kuti nkhakolerananga nawo mu maghanoghano.’”
12. Ni fundo wuli izo zikulongora kuti cenjezgo lakukhwaskana na mafilimu gha pa TV ndapanyengo yake?
12 Kufuma apo nkhani iyi yikalembekera, mafilimu ghakupuluska agha ghathandazgika comene. Mu vigaŵa vinandi, mafilimu agha ŵakughalongora muhanya na usiku. Ŵanalume, ŵanakazi, na ŵawukirano ŵanandi, ŵakutandalira waka kulaŵilira mafilimu agha. Kweni ise tileke kujipusika kuti ghangatipuluska yayi. Kungaŵa kujipusika kughanaghana kuti vyakusanguluska viheni ivi ni viwemiko kuluska ivyo ŵanthu ŵakucita nadi. Kasi Mkhristu wangazomera kusanguluskika na ŵanthu awo wangakhumba yayi kuti ŵize ku nyumba yake?
13, 14. Kasi ŵanji ŵakati ŵasanga candulo wuli na cenjezgo lakukhwaskana na TV?
13 Ŵanandi awo ŵakapulikira cenjezgo ilo “muzga wa magomezgeko na wa vinjeru” wakapeleka ŵakasanga candulo. (Mateyu 24:45-47) Pamanyuma pa kuŵazga ulongozgi wambura kubisira wakufuma mu Baibolo uwu, ŵanyake ŵakalembera ofesi ya munthavi, kuyowoya umo ŵakakhwaskikira na nkhani iyi.b Munyake wakavumbura kuti: “Kwa vilimika 13, mafilimu ghakulongora za citemwa ghakaninjira comene. Nkhaghanaghananga kuti umoyo wane wauzimu unganangika yayi malinga nkhuluta ku maungano ndiposo para nyengo zinyake nkhunjira mu uteŵeti wa m’munda. Kweni nkhatolera kaghanaghaniro ka caru ako kakuŵa mu mafilimu agha, kakuti usange mufumu wako wakukusuzga panji ukuwona kuti wakukutemwa yayi, nchiwemi kugonana na mwanalume munyake. Mlandu ngwane yayi, ngwake. Mwantheura, nkhacita uleŵi na kunangira Yehova na mufumu wane.” Mwanakazi uyu wakasezgeka mu mpingo. Mukuluta kwa nyengo, wakajinyumwa, wakalapa, ndipo wakawezgekeramo. Nkhani iyo yikacenjezga za mafilimu agha yikamupa nkhongono zakuti waleke kuwonelera vyakusanguluska ivyo Yehova wakutinkha.—Amosi 5:14, 15.
14 Munthu munyake uyo wakaŵazga magazini iyi, uyo nayo mafilimu agha ghakamunjira, wakati: “Nkhalira apo nkhaŵazga nkhani iyi cifukwa nkhamanya kuti mtima wane wose ukaŵa kwa Yehova yayi. Nkhalayizga Ciuta kuti nizamuŵaso muzga wa mafilimu agha yayi.” Pamanyuma pa kuwonga ivyo vikaŵa mu magazini iyi, mudumbu munyake wakazomera kuti nayo ghakamunjira, ndipo wakati: “Nkhajifumbanga . . . usange mafilimu agha ghangakhwaska ubwezi wane na Yehova. Kasi ningaŵa wuli paubwezi na ŵanthu ŵa mu mafilimu agha, ndipo panyengo yeneyiyo pera kuŵaso paubwezi na Yehova?” Usange mafilimu agha ghakapuluska ŵanthu vilimika 25 ivyo vyajumpha, wuli mazuŵa ghano? (2 Timote 3:13) Tikwenera kuŵa maso comene na cipingo ca kutemwa vyakusanguluska viheni vya mtundu wuliwose, kwali ni mafilimu gha pa TV agho ghakulongora za citemwa, maseŵero gha mbembe gha pa vidiyo, panji mafilimu gha sumu agho mukuŵa uzaghali.
Cipingo ca Mphindano
15. Kasi ŵanji ŵakoreka wuli ŵamoyo na Dyabulosi?
15 Satana wakugwiliskira nchito mphindano kuŵa cipingo cakuti ŵanthu ŵa Yehova ŵaleke kukolerana. Tingakoleka mu cipingo ici mwambura kupwelerako za mauteŵeti agho tili nagho mu mpingo. Ŵanji Dyabulosi waŵakora ŵamoyo cifukwa ŵakuzomerezga mphindano kuti zitimbanizge mtende na umoza ndiposo vinthu vyauzimu ivyo Yehova watipa.—Salmo 133:1-3.
16. Ni mwauli umo Satana wayezgayezgera kutimbanizga umoza withu?
16 Mu nyengo ya Nkhondo Yakwamba ya Caru Cose, Satana wakakhumba kuparanyirathu cigaŵa ca pa caru ca pasi ca gulu la Yehova mwakucita kuhuzuka, kweni wakatondeka. (Civumbuzi 11:7-13) Kufuma mu nyengo yira, wakuyezga mauryarya agha na agha kuti watimbanizge umoza withu. Para tikuzomerezga mphindano kutipatura, ndikuti tamupa mwaŵi “muthyezi.” Ndipo tingapangiska kuti mzimu utuŵa uleke kugwira makora nchito pa ise ndiposo mu mpingo. Usange ivi vingacitika, Satana wangakondwa comene cifukwa para mu mpingo mulije mtende na kukolerana, mulimo wa kupharazga makani ghawemi ukwenda makora yayi.—Ŵaefeso 4:27, 30-32.
17. Nchivici ico cingawovwira ŵanthu awo ŵakhuŵazgana kuti ŵamazge mphindano?
17 Kasi mungacita wuli usange mwakhuŵazgana na Mkhristu munyinu? Pali vinthu vinandi ivyo vingapangiska ŵanthu kupambana maghanoghano. Nangauli vili nthena, palije cifukwa cakuti mphindano zilutilirenge kwambura kuzimazga. (Mateyu 5:23, 24; 18:15-17) Ulongozgi wa mu Baibolo ngwakufuma kwa Ciuta, ndipo nguwemi comene. Para munthu wawulondezga, wakovwirika nyengo zose.
18. Kasi kumuyezga Yehova kungatovwira wuli kuti timazge mphindano?
18 Yehova ngwakunozgeka ‘kugowokera’ ndipo mwa iyo muli “cigowokero” canadi. (Salmo 86:5; 130:4) Tikulongora kuti tili ŵana ŵakutemweka ŵa Yehova usange tikumuyezga. (Ŵaefeso 5:1) Tose ndise ŵakwananga ndipo tikukhumbikwira kuti Yehova watigowokere. Mwantheura, tikwenera kuŵa ŵakucenjera para tili na mtima wambura kugowokera ŵanyithu. Tingaŵa nga ni muzga wa mu ntharika ya Yesu, uyo wakatondeka kugowokera muzga munyake ngongoli yicoko comene pakuyelezgera na iyo fumu yake yikamugowokera. Fumu yake yikati yapulika ivyo muzga wambura kugowokera uyu wakacita, yikamuŵika mu jere. Yesu wakamalizga ntharika yake mwakuyowoya kuti: “Ntheura Ŵadada ŵa kucanya ndimo ŵati ŵacitirenge na imwe, usange mukuleka kugowokera ku mitima yinu munthu yose mbali wake.” (Mateyu 18:21-35) Kughanaghanirapo ntharika iyi na kuwona umo Yehova wakutigowokelera, kungatovwira kuti nase timazge mphindano iyo tili nayo na mbali withu.—Salmo 19:14.
Kukhala mu “Cakubisamamo ca Wapacanyapose”
19, 20. Ni mwauli umo tikwenera kuwonera “cakubisamamo” ca Yehova ndiposo “mfwiri” wake mu nyengo zakofya izi?
19 Tili mu nyengo zakofya. Yehova walekenge kutivikilira mphanyi Satana wali kumara tose. Mwantheura, kuti “muthyezi” waleke kutikora, tikwenera kulutilira kukhala “mu cakubisamamo ca Wapacanyapose, na kukhalilira mu mfwiri wa Mwenenkhongonozose.”—Salmo 91:1.
20 Ipo nyengo zose tiwonenge vikumbusko ndiposo ulongozgi wa Yehova kuti nchivikiliro, ndipo ni mphingo yayi. Tose tikulimbana na mulwani uyo wali na vinjeru vyakuluska vithu. Kwambura wovwiri wakufuma kwa Yehova, palije uyo wangapona ku vipingo vyake. (Salmo 124:7, 8) Mwantheura, tiyeni tilombenge Yehova kuti watithaske ku vipingo vya “muthyezi.”—Mateyu 6:13.
[Mazgu ghamusi]
a Gongwe la Mulinda la Disembala 1, 1982, mapeji 3-7.
b Gongwe la Mulinda la Cingelezi la Disembala 1, 1983, peji 23.
Kasi Mukukumbuka?
• Cifukwa wuli “kopa ŵanthu” nchipingo cankhongono comene?
• Ni mwauli umo Dyabulosi wakugwiliskira nchito cipingo ca kutemweska cuma?
• Ni mwauli umo Satana wakolera ŵanji na cipingo ca vyakusanguluska vyaunyankhasi?
• Nchipingo wuli ico Dyabulosi wakugwiliskira nchito kuti watimbanizge umoza withu?
[Cithuzithuzi pa peji 29]
Ŵanyake ŵakoreka mu cipingo ca “kopa ŵanthu”
[Cithuzithuzi pa peji 30]
Kasi mukutemwa vyakusanguluska ivyo Yehova wakutinkha?
[Cithuzithuzi pa peji 31]
Kasi mungacita vici usange mwakhuŵazgana na Mkhristu munyinu?