Mazgu gha Yehova Ngamoyo
Fundo Zikuru za Cigaŵa Cacinkhondi ca Buku la Masalmo
ŴASAMBAZI ŵangayowoya kuti: ‘Ŵapungwe ŵithu mu uphya wawo ŵali nga ndi mbuto zakukura kale, na ŵasungwana ŵithu nga ndi mizati yapa cingodya yakuŵajika mu luso lwa nyumbankhuru; Nthamba zithu zazura, . . . mberere zithu zikubaba vikwi.’ Kweniso ŵasambazi ŵangati: “Mbamwaŵi ŵanthu awo ŵali ntheura!” Ndipouli, mwakupambana na ŵasambazi, wamasalmo wakati: “Mbamwaŵi awo Ciuta wawo ndi Yehova!” (Salmo 144:12-15) Kasi vingaŵa wuli? Yehova ni Ciuta wacimwemwe, ndipo awo ŵakumusopa mbakukondwa. (1 Timote 1:11) Fundo iyi yalongoreka makora mu cigaŵa caumaliro ca sumu zakupelekeka na Ciuta, izo zili mu buku la Masalmo 107 mpaka 150.
Cigaŵa Cacinkhondi ca buku la Masalmo cikulongosoraso wunthu wapacanya wa Yehova, ndipo unyake mwa wunthu wake ni lusungu panji cisungusungu, magomezgeko, na uwemi. Para tawumanya makora wunthu wa Ciuta, ticiskikenge kuti timutemwe na kumopa. Nakuti ici citovwirenge kuti tiŵe ŵakukondwa. Mu Cigaŵa Cacinkhondi ca Buku la Masalmo muli uthenga wakuzirwa nadi!—Ŵahebere 4:12.
ŴAKUKONDWA CIFUKWA CA LUSUNGU LWA YEHOVA
Ŵayuda awo ŵakaweranga kufuma ku Babulone ŵakimba kuti: “[Ŵanthu] ŵakwenera kumuwonga Yehova cifukwa ca lusungu lwake, na milimo yake yakuzizwiska ku ŵana ŵa ŵanthu!” (Salmo 107:8, 15, 21, 31) Pakulumba Ciuta, Davide wakimba kuti: “Magomezgeko ghinu ghakufika ku mabingu.” (Salmo 108:4) Mu sumu yakulondezgapo, wakalomba kuti: “Ndovwirani, A Yehova Ciuta wane! Ndiponoskani kwakulingana na lusungu lwinu!” (Salmo 109:18, 19, 26) Salmo 110 mbucimi wakuyowoya za muwuso wa Mesiya. Salmo 111:10 likuti: “Kopa Yehova ndilo jando la vinjeru.” Mwakuyana na salmo lakulondezgapo, “ngwakutumbikika munthu uyo wakopa Yehova.”—Salmo 112:1.
Masalmo 113 mpaka 118 ghakucemeka Masalmo gha Hallel, cifukwa cakuti kale mu Cihebere mukaŵa mazgu ghakuti “Haleluya,” panji “Lumbani Yehova!” Mwakuyana na Mishna, buku ilo muli kulembeka midauko yakale ya Ŵayuda, sumu izi ŵakimbanga pa Paska na pa viphikiro vyawo vitatu vya pa cilimika. Salmo 119 ilo nditali comene pa masalmo ghose kweniso cipaturo citali comene mu Baibolo, likukwezga mazgu ghakuvumbulika gha Yehova panji uthenga.
Mafumbo gha m’Malemba Ghazgoleka:
109:23—Kasi Davide wakang’anamurangaci apo wakati: “Ndazgeŵelekera nga nchizgezge para zuŵa lapendama”? Apa Davide wakawona nga kuti nyifwa yake yikaŵa pafupi comene.—Salmo 102:11.
110:1, 2—Kasi “Fumu [ya Davide],” Yesu Khristu, yikacitangaci apo yikakhala ku woko lamalyero la Ciuta? Wakati wawuka, Yesu wakakwera kucanya na kulindilira ku woko lamalyero la Ciuta mpaka mu 1914 apo wakamba kuwusa. Mu nyengo yose yira, Yesu wakawusanga ŵalondezgi ŵake ŵakuphakazgika, kuŵalongozga pa mulimo wawo wa kupharazga na kuzgora ŵanthu kuŵa ŵasambiri kweniso kuŵawovwira kuti ŵanozgeke kuzakawusa nayo pamoza mu Ufumu wake.—Mateyu 24:14; 28:18-20; Luka 22:28-30.
110:4—Kasi Yehova ‘walapa vici kwambura kuzgoka’? Cilapo ici ni phangano ilo Yehova wakacita na Yesu Khristu lakuti wazamuŵa Fumu na Musofi Mukuru.—Luka 22:29.
113:3—Kasi zina la Yehova likwenera kulumbika “pakufuma zuŵa kuyakafika na kunjira kwake” mu nthowa wuli? Ici cikung’anamura vinandi kuluska kuyowoya waka za gulu la ŵanthu awo ŵakusopa Ciuta zuŵa lililose. Para zuŵa likufuma kuvuma na kunjira kuzambwe, malazi ghake ghakuŵaliska caru cose capasi. Mwakuyana waka, Yehova wakwenera kulumbika caru cose capasi. Ici cingacitika yayi kwambura wupu wakukolerana. Pakuŵa Ŵakaboni ŵa Yehova, tili na mwaŵi ukuru comene wa kulumba Ciuta na kucitako mwamwamphu mulimo wa kupharazga Ufumu.
116:15—Kasi ‘mu maso gha Yehova nyifwa ya ŵatuŵa ŵake njakuzirwa’ wuli? Kwa Yehova, awo ŵakumusopa mbakuzirwa comene mwakuti wangazomerezga cara kuti wose pamoza ŵafwe. Usange Yehova wangalekelera kuti vicitike, vingaŵa nga ni para ŵalwani ŵake mbankhongono comene kuluska iyo. Kweniso ndikuti pa caru capasi pangaŵavya ŵanthu ŵakuti ŵazakaŵe pakwambira caru ciphya.
119:71—Kasi kusuzgika kungaŵa na candulo wuli? Masuzgo ghangatisambizga kugomezga comene Yehova, kumulomba na mtima wose, kulimbikira kusambira Baibolo na kucita ivyo likuyowoya. Kweniso, ivyo tikucita para tili mu suzgo vingavumbura wunthu uheni uwo tingakhumbikwira kusintha. Para tikusuzgika tikwiyenge yayi usange tikukhumba kuti tinozge ivyo tikutondeka kucita makora.
119:96—Kasi mazgu ghakuti “ukongolekwa uli na mphaka,” ghakung’anamuraci? Apa wakulemba salmo wakayowoyanga za ukongolekwa wa munthu. Wakwenera kuti wakamanya kuti ukongolekwa wa munthu ngwakupeleŵera. Kweni malango gha Ciuta ghalije mphaka. Ulongozgi wake ngwakovwira mu vigaŵa vyose vya umoyo.
119:164—Kasi kulumba Ciuta “zuŵa na zuŵa kankhondi na kaŵiri” cikung’anamuraci? Nambara 7 yikwimira kufikapo. Ntheura, wamasalmo wakang’anamuranga kuti Yehova ngwakwenelera malumbo ghose.
Ivyo Tikusambirapo:
107:27-31. Vinjeru vya caru vizamumara para Haramagedoni yambako. (Civumbuzi 16:14, 16) Vingamuthaska munthu ku pharaniko cara. Ŵekha awo ŵakugomezga Yehova kuti waŵaponoske ndiwo ŵazamumuwonga “cifukwa ca lusungu lwake.”
109:30, 31; 110:5. Kanandi woko lamalyero la msilikari ilo likukolera lupanga likuvikilirika yayi na ciskango, ico cikuŵa ku woko lamazere. Mwakuyelezgera waka, Yehova wali ku “woko lamalyero” la ŵateŵeti ŵake, kuŵalwera. Ntheura wakuŵavikilira na kuŵawovwira, ndipo ici nchifukwa ciwemi cakuti ‘timuwonge comene’!
113:4-9. Yehova ngwapacanya comene mwakuti wakucita kuthekama kuti ‘walaŵiske vyamtambo.’ Ndipouli, ngwaciwuravi ku ŵakuyuyurika, ŵakavu, na cumba. Fumu Yehova njakujiyuyura ndipo yikukhumba kuti awo ŵakuyisopa nawo ŵaŵenge ŵakujiyuyura.—Yakobe 4:6.
114:3-7. Vikwenera kutikhwaska comene para tikusambira za milimo yakuzizwiska iyo Yehova wakacitira ŵanthu ŵake pa Nyanja Yiswesi, pa Mronga wa Yordani, na pa Lupiri lwa Sinayi. Ŵanthu, awo ŵakwimilirika na “caru,” ŵakwenera kopa, panji ‘kutenthema’ cifukwa ca Fumu.
119:97-101. Kusanga vinjeru, mahara na umanyi mu Mazgu gha Ciuta vikutisunga kuti tileke kupwetekeka mwauzimu.
119:105. Mazgu gha Ciuta ni nyali ku malundi ghithu pakuti ghangatovwira kulimbana na masuzgo agho tili nagho. Kweniso ghakungweruska nthowa yithu, pakuti ghakutiphalilirathu ivyo Ciuta wakukhumba kuzakacita munthazi.
ŴAKUKONDWA NANGA ŴANGAŴA MU SUZGO
Kasi tingatonda wuli viyezgo na kupona ku masoka? Masalmo 120 mpaka 134 ghakuzgora makora fumbo ili. Tikuzizipizga masuzgo na kulutilira kuŵa ŵakukondwa cifukwa ca kugomezga kuti Yehova watovwirenge. Ŵaisrayeli ŵakwenera kuti ŵakimbanga masalmo agha apo ŵakakweleranga ku Yerusalemu ku viphikiro vya pa cilimika.
Masalmo 135 na 136 ghakulongosora Yehova kuti wakucita cilicose ico camukondweska, wakupambana comene na vikozgo. Salmo 136 ni sumu yakupokerana pakwimba, cifukwa cigaŵa caumaliro ca vesi lililose cikimbikanga pakuzomerezga mazgu ghakwamba. Salmo lakulondezgapo likulongosora citima ca Ŵayuda mu Babulone awo ŵakakhumbanga kusopa Yehova mu Ziyoni. Masalmo 138 mpaka 145 nga Davide. Wakakhumbanga ‘kuwonga Yehova na mtima wake wose.’ Cifukwa wuli? Cifukwa cakuti wakalengeka mwakuzizwiska comene. (Salmo 138:1; 139:14) Mu masalmo ghankhondi ghakulondezgapo, Davide wakalomba kuti wasungike ku ŵanthu ŵaheni, wacenyeke mu urunji, wathaskike ku ŵakuyuzga, kweniso kuti walongozgeke mu mendero ghake. Wakakonkhoska cimwemwe ico ŵanthu ŵa Yehova ŵakuŵa naco. (Salmo 144:15) Wati walongosora ukuru na uwemi wa Ciuta, Davide wakati: “Ine mulomo wane tiuyowoyenge malumbo gha Yehova, ŵanthu wose ŵatumbikenge zina lake muyirayira swi-i.”—Salmo 145:21.
Mafumbo gha m’Malemba Ghazgoleka:
122:3—Kasi msumba wa Yerusalemu ukazengeka wuli “kaciwunjiwunji”? Umo kanandi vikaŵiranga mu misumba yakale, nyumba za mu Yerusalemu zikazengeka pafupipafupi, ntheura cikaŵa cipusu kuwuvikilira. Kweniso cifukwa cakuti nyumba zikaŵa pafupi na pafupi cikaŵa camacitiko kuti ŵanthu awo ŵakakhalanga mu msumba uwu ŵagomezganenge, kovwirana na kuvikilirana. Ici cikulongora kuti mafuko 12 ghakakolerananga mwauzimu para ghawungana pamoza pakusopa.
123:2—Kasi ntharika ya maso gha ŵateŵeti yikutiphalira fundo wuli? Ŵateŵeti na ŵateŵetikazi ŵakulaŵiska kwa sekuru wawo panji mweneco wawo pa vifukwa viŵiri: kuti ŵamanye ivyo wakukhumba na kupokera civikiliro kweniso ivyo ŵakukhumba mu umoyo. Mwakuyana waka, tikulaŵiska kwa Yehova mwakuti timanye khumbo lake ndiposo kuti timukondweske.
131:1-3—Kasi Davide ‘wakatuniska na kucetamiska mzimu wake nga ni mwana wakulumurwa na nyina’ mu nthowa wuli? Mwana wakulumurwa wakusanga cipembuzgo na kukhorwa mu mawoko gha nyina, ntheura pera, Davide nayo wakasambira kutuniska na kucetamiska mzimu wake “nga ndi mwana wakulumurwa na nyina.” Mwauli? Mwa kuŵa na mtima wambura kujikuzga panji maso ghakujiŵikamo ndiposo mwa kuleka kujipenjera vikuru. M’malo mwa kupenja kumanyikwa, kanandi Davide wakamanyanga kuti ngwakupeleŵera ndipo wakajiyuyuranga. Nase tingacita makora kutolera mtima wake, comene para tikukhumba milimo yakusazgikira mu mpingo.
Ivyo Tikusambirapo:
120:1, 2, 6, 7. Kusesa na kayowoyero kaheni vingaŵacitiska citima cikuru ŵanyithu. Tingalongora kuti ndise ŵanthu ŵa “cimango” usange tikujikora pakuyowoya.
120:3, 4. Usange tikukwenyelera na munthu wa “lulimi lwakupusikizga,” tingapembuzgika pakumanya kuti Yehova wanozgenge vinthu mu nyengo yake. Ŵakusesa ŵazamuparanyika na “cinkhara.” Ŵazamupokera nadi ceruzgo cakofya ico ŵaciyelezgera na “makara [ghakugolera] gha mukalakati.”
127:1, 2. Pa vyose ivyo tikucita, tikwenera kulaŵiska kwa Yehova kuti watilongozge.
133:1-3. Kukolerana kwa ŵanthu ŵa Yehova nkhwakupembuzga, nkhuwemi, kweniso nkhwakusamphuska. Tileke kutimbanizga kukolerana uku mwa kupenjana vifukwa, kupindana, panji kudandaura.
137:1, 5, 6. Ŵasopi ŵa Yehova awo ŵakaŵa ku wuzga ŵakawona kuti mbakukolerana na Ziyoni, uyo wakayimiranga gulu la Ciuta. Ise ke? Kasi tikukolerana mwakugomezgeka na gulu ilo Yehova wakwendeska mazuŵa ghano?
138:2. Yehova ‘wakukwezga mazgu ghake pacanya pa zina lake’ mu fundo yakuti vyose ivyo wali kulayizga mu zina lake vizamufiskika kuluska vilivyose ivyo tingalindilira. Inya nadi, kunthazi kuli vinthu viwemi comene.
139:1-6, 15, 16. Yehova wakumanya ivyo tikucita, maghanoghano ghithu, na mazgu ghithu pambere tindaghayowoye. Wakutimanya kufuma apo tikambira kupangika mu nthumbo, pambere ciŵaro cilicose cindamanyikwe makora. Umo Ciuta wakutimanyira waliyose payekha ‘nchakuzizwiska’ comene. Nchakupembuzga nadi kumanya kuti Yehova wakuwona waka viyezgo ivyo vikutiwira yayi kweniso wakumanya uheni uwo ungaŵapo kwa ise!
139:7-12. Palije malo agho tingalutako gheneagho Ciuta wangatondeka kufikako kuti watikhozge.
139:17, 18. Kasi tikukondwa cifukwa ca kumumanya Yehova? (Zintharika 2:10) Usange ni nthena, ndikuti tasanga mbwiwi ya cimwemwe. Maghanoghano gha Yehova “nganandi ghakuluska mcenga.” Nyengo zose paŵenge vinandi vyakuti tisambire vya iyo.
139:23, 24. Tikwenera kupempha Yehova kuti wasande wunthu withu wa mkati panyake mungaŵa “kendero kaheni,” maghanoghano ghawakawaka, makhumbiro, na madazgo, nakuti watovwire kuti tivifumyemo.
143:4-7. Kasi tingazizipizga wuli masuzgo ghakofya? Uyo wakalemba salmo ili wakutipa nthowa: Tilanguruke pa mulimo wa Yehova, kughanaghanira comene ivyo wakucita, na kumulomba kuti watovwire.
“Lumbani Yehova!”
Cigaŵa cilicose pa vigaŵa vinayi vyakwambilira vya buku la masalmo cikumara na mazgu ghakulumba Yehova. (Salmo 41:13; 72:19, 20; 89:52; 106:48) Cigaŵa caumaliro naco cikumara na mazgu ghakulumba Yehova. Salmo 150:6 likuti: “Cinthu cilicose ico cikuthuta mvuci cilumbe Yehova! Lumbani Yehova!” Ivi vizamucitika nadi mu caru ciphya ca Ciuta.
Peneapo tikulindilira vitumbiko vyamunthazi ivi, tili na vifukwa vyakukwana vyakucindikira Ciuta waunenesko na kulumba zina lake. Para tikughanaghanira cimwemwe ico tikusanga cifukwa cakuti tikumumanya Yehova na kuŵa pa ubwezi uwemi na iyo, kasi tikuciskika yayi kumulumba na mtima wakuwonga?
[Cithuzithuzi pa peji 31]
Milimo yakuzizwiska ya Yehova njakofya
[Cithuzithuzi pa peji 32]
Maghanoghano gha Yehova “nganandi ghakuluska mcenga”