“Muŵe Ŵakugolera na Mzimu”
“Mungaŵanga ŵakata cara pa mulimo winu. Muŵe ŵakugolera na mzimu. Teŵeterani nga mbazga ŵa Yehova.”—ROM. 12:11.
1. Cifukwa wuli Ŵaisrayeli ŵakapelekanga sembe za nyama ndiposo vinthu vinyake kwa Yehova?
YEHOVA wakuwonga comene ŵateŵeti ŵake cifukwa cakuti ŵakumutemwa, ŵakumuteŵetera na mtima wose ndiposo ŵakucita khumbo lake. Mu nyengo yakale, wakapokeleranga sembe za nyama ndiposo za vinthu vinyake izo ŵanthu ŵakapelekanga. Ŵaisrayeli ŵakapelekanga sembe izi kuwonga Yehova ndiposo kulomba kuti waŵagowokere zakwananga, kuyana na Dango ilo ŵakapika. Mazuŵa ghano, Yehova wakukhumba kuti Ŵakhristu ŵapelekenge sembe zakuyana na izo Ŵaisrayeli ŵakapelekanga yayi. Kweni mu cipaturo 12 ca buku la Ŵaroma, mpositole Paulosi wakalongora kuti tikwenera kupeleka sembe kwa Yehova. Tiyeni tiwone umo tingapelekera.
Sembe Yamoyo
2. Pakuŵa Ŵakhristu, kasi tikwenera kuŵa na umoyo wuli, ndipo tingacita wuli?
2 Ŵazgani Ŵaroma 12:1, 2. Mu vipaturo vyakwambilira vya buku ili, Paulosi wakayowoya kuti Ŵakhristu ŵakuphakazgika, kwali Mbayuda panji Ŵamitundu ŵakapimika kuŵa ŵarunji panthazi pa Ciuta cifukwa ca cipulikano, kuti cifukwa ca milimo cara. (Rom. 1:16; 3:20-24) Mu cipaturo 12, Paulosi wakalongosora kuti Ŵakhristu ŵakwenera kuteŵetera mwakujipeleka, kulongora kuti mbakuwonga. Kuti tijipeleke, tikwenera kusintha maghanoghano ghithu. Cifukwa ca kuwura urunji uko tili kuhara, tili pasi pa “dango la kwananga na la nyifwa.” (Rom. 8:2) Ntheura, tikwenera kusintha, ‘kuzgoka ŵaphya mu nkhongono iyo yikulongozga maghanoghano ghithu.’ (Efe. 4:23) Palije ico cingatovwira kuti tisinthe padera pa Ciuta ndiposo mzimu wake. Kweniso tikwenera kufwilirapo comene kugwiliskira nchito ‘nkhongono yithu ya kughanaghana.’ Fundo iyi yikung’anamura kuti tikwenera kuyezgayezga kuti tileke “kulinganizgika na mgonezi uno,” uwo wazura na maghanoghano ghaheni, nkharo ziheni ndiposo vyakusanguluska vyaukazuzi.—Efe. 2:1-3.
3. Cifukwa wuli tikucita milimo Yacikhristu?
3 Paulosi wakutiphaliraso kuti tikwenera kugwiliskira nchito ‘nkhongono yithu ya kughanaghana’ mwakuti tipimenge “ico nchiwemi na cakuzomerezgeka na khumbo lakufikapo la Ciuta.” Cifukwa wuli tikwenera kuŵazga Baibolo zuŵa lililose, kughanaghanira pa ivyo taŵazga, kulomba, kusangika pa maungano ndiposo kupharazga makani ghawemi gha Ufumu? Kasi nchifukwa cakuti tikucicizgika na ŵalara? Mbunenesko kuti tikuwonga ŵalara cifukwa ca kutikumbuska ivyo tikwenera kucita. Kweni mzimu wa Ciuta ndiwo ukutikhuŵilizga kuti ticitenge milimo Yacikhristu, mwakuti tilongore kuti tikutemwa Yehova. Kweniso, tikukhorwa kuti tikucita khumbo la Ciuta para tikucita milimo Yacikhristu. (Zek. 4:6; Efe. 5:10) Tikuŵa ŵacimwemwe ndiposo ŵakukhorwa cifukwa ca kumanya kuti para tikucita vinthu ivyo Ŵakhristu ŵaunenesko ŵakwenera kucita, tiŵenge ŵakuzomerezgeka kwa Ciuta.
Vyawanangwa Vyakupambana
4, 5. Kasi ŵalara ŵakwenera kucita wuli na vyawanangwa vyawo?
4 Ŵazgani Ŵaroma 12:6-8, 11. Paulosi wakayowoya kuti, “tili na vyawanangwa vyakupambana mwakuyana na lusungu lukuru ulo lwapika kwa ise.” Vyawanangwa nga ni kuciska na kulongozga ivyo Paulosi wakayowoya, vikukhwaska comene ŵalara, awo ŵakuphalirika kuti ŵalongozgenge “mwakukhumbisiska.”
5 Paulosi wakati ŵalaŵiliri ŵakwenera kusambizga na kucita “uteŵeti” na mtima wose. Ivyo vili kulembeka mu buku ili, vikulongora kuti Paulosi wakang’anamuranga “uteŵeti” uwo ukucitika mu “thupi limoza” panji kuti mpingo. (Rom. 12:4, 5) Uteŵeti uwu ukuyana na uwo ukuzunurika pa Milimo 6:4, apo ŵapositole ŵakati: “Tijipelekenge ku lurombo na ku uteŵeti wa mazgu.” Kasi ni vinthu wuli vinyake ivyo nchigaŵa ca uteŵeti uwu? Ŵalara ŵakugwiliskira nchito vyawanangwa vyawo kukhozgera ŵabali na ŵadumbu mu mpingo. Para ŵakupeleka ulongozgi wa mu Malemba ku mpingo ndiposo kupwelelera umoyo wauzimu wa ŵabali na ŵadumbu ndikuti ŵakucita “uteŵeti uwu.” Na vyawanangwa vyawo, ŵalara ŵakwenera kupwelelera mberere mwavinjeru ndiposo “mwakukondwa.”—Rom. 12:7, 8; 1 Pet. 5:1-3.
6. Kasi tingalondezga wuli ulongozgi wa pa Ŵaroma 12:11, uwo ni mutu wa nkhani iyi?
6 Paulosi wakayowoyaso kuti: “Mungaŵanga ŵakata cara pa mulimo winu. Muŵe ŵakugolera na mzimu. Teŵeterani nga mbazga ŵa Yehova.” Para tamanya kuti tikupharazga mwamwamphu yayi nga ni kale, tingakhumbikwira kusanda umo tikucitira sambiro la taŵene ndiposo kufwilirapo kulomba mzimu wa Yehova, uwo ungatovwira kuti tambeso kuteŵeta mwamwamphu. (Luka 11:9, 13; Uvu. 2:4; 3:14, 15, 19) Mzimu utuŵa ukakhozga Ŵakhristu ŵakwambilira kuti ŵayowoyenge “vinthu vikuru vya Ciuta.” (Mil. 2:4, 11) Nase ungaticiska kuti tiŵe ŵamwamphu mu uteŵeti panji kuti “ŵakugolera na mzimu.”
Kujiyuyura
7. Cifukwa wuli tikwenera kuŵa ŵakujiyuyura peneapo tikuteŵetera Yehova?
7 Ŵazgani Ŵaroma 12:3, 16. Tili na vyawanangwa cifukwa ca “lusungu lukuru” lwa Yehova. Paulosi wakati: “Kuŵa kwithu ŵakwenelera nkhanira kukufuma kwa Ciuta.” (2 Kor. 3:5) Ntheura tikwenera kujilumba yayi. Tikwenera kumanya kuti tikucita makora uteŵeti withu cifukwa cakuti Ciuta wakutitumbika, kuti cifukwa ca mahara ghithu yayi. (1 Kor. 3:6, 7) Pa fundo yakuyana waka, Paulosi wakati: “Nkhuphalira waliyose pakati pinu, kuti waleke kujighanaghanira mwakujumphizga kuluska umo wakwenera kughanaghanira.” Nchakwenelera kuti tijicindikenge ndiposo kuŵa ŵacimwemwe para tikuteŵetera Yehova. Kweni kumanya kuti pali vinyake ivyo nase tikutondeka kungawovwira kuti tileke kugwamira pa maghanoghano ghithu. M’malo mwake, tikwenera kuŵa na “maghanoghano ghakwenelera.”
8. Kasi tingacita wuli kuti tileke kujiwona kuŵa ‘ŵakucenjera mu maso ghithu’?
8 Mbucindere kujikuzga para tikucita makora vinthu, cifukwa ni “Ciuta uyo wakukuzga” panji kuti kutovwira. (1 Kor. 3:7) Paulosi wakayowoya kuti Ciuta wali kupeleka “cipulikano” ku waliyose mu mpingo. M’malo mwa kujiwona kuti tili ŵapacanya kuluska ŵanyithu, tikwenera kumanya kuti ŵanyithu nawo ŵakucita kuyana na cipulikano ico ŵali naco. Paulosi wakayowoyaso kuti: “Muŵe na maghanoghano ghakuyana kwa ŵanyinu nga ni umo mukujighanaghanira mwaŵene.” Mu kalata yake yinyake, wakutiphalira kuti tileke ‘kucita kanthu cifukwa ca mphindano panji cifukwa ca kujiwona, kweni na kujicefya, kuwona ŵanji kuŵa ŵakuluska kwa ise.’ (Fil. 2:3) Para ndise ŵakujiyuyura tiwonenge kuti ŵabali na ŵadumbu ŵithu ŵakucita makora vinthu vinyake kuluska ise ndipo tijiwonenge kuti tili ‘ŵakucenjera mu maso ghithu’ yayi. Nangauli mu mpingo mungaŵa ŵanji awo ŵangamanyikwa cifukwa ca milimo iyo ŵakucita, kweni waliyose wangaŵa wacimwemwe para wakucita “vinthu vyakuyuyuka” panji kuti milimo iyo yikuwoneka kuŵa yambura kuzirwa.—1 Pet. 5:5.
Kukolerana mu Mpingo
9. Cifukwa wuli Paulosi wakayaniska Ŵakhristu ŵakuphakazgika na viŵaro vya thupi?
9 Ŵazgani Ŵaroma 12:4, 5, 9, 10. Paulosi wakayaniska Ŵakhristu ŵakuphakazgika na viŵaro vya thupi ivyo vikuteŵetera mwakukolerana, mwakulongozgeka na Mutu, uwo ni Khristu. (Kol. 1:18) Wakakumbuska Ŵakhristu aŵa kuti thupi lili na viŵaro vinandi ivyo vili na milimo yakupambana ndipo viŵaro ivi, ‘nangauli ni vinandi, ni thupi limoza mwa Khristu.’ Pa fundo yakuyana waka, Paulosi wakaciska Ŵakhristu ŵa ku Efeso kuti: “Tiyeni tikurenge mu vinthu vyose mu citemwa mwakuyana na uyo ni mutu, Khristu. Kwizira mwa iyo, viŵaro vyose vya thupi, pakulungika pamoza mwakukolerana na kubamphikika na findo lililose ilo likupeleka ivyo vikukhumbikwa, kwakuyana na umo ciŵaro cilicose cikugwilira nchito mwakwenelera, vikovwira kuti thupi likurenge na kujizenga mu citemwa.”—Efe. 4:15, 16.
10. Kasi ŵa “mberere zinyake” ŵakwenera kumanya vici?
10 Nangauli ŵa “mberere zinyake” nchigaŵa ca thupi la Khristu yayi, kweni ŵangasambirapo vinandi pa ciyelezgero ici. (Yoh. 10:16) Paulosi wakati Yehova “wakalambika vinthu vyose ku malundi [gha Khristu], na kumuzgora mutu pacanya pa vinthu vyose ku mpingo.” (Efe. 1:22) Mazuŵa ghano, ŵa mberere zinyake nchigaŵa ca “vinthu vyose” ivyo Yehova waŵika pasi pa ulongozgi wa Mwana wake. Ŵaliso cigaŵa ca vinthu “vyake” ivyo Khristu waŵikizga “muzga wakugomezgeka na wakucenjera.” (Mat. 24:45-47) Awo ŵali na cigomezgo ca kuzakakhala pa caru capasi ŵakwenera kumanya kuti Khristu ni Mulongozgi wawo. Ŵakweneraso kujilambika kwa muzga wakugomezgeka na wakucenjera na Wupu wake Wakulongozga kweniso ku ŵanalume awo ŵimikika kuŵa ŵalaŵiliri mu mpingo. (Heb. 13:7, 17) Ivi vikovwira kuti tiŵe ŵakukolerana mu mpingo.
11. Cifukwa wuli tili ŵakukolerana, ndipo Paulosi wali kutipa ulongozgi wuli?
11 Tikuŵa ŵakukolerana cifukwa ca citemwa ico “nchakukakira cakufikapo ca umoza.” (Kol. 3:14) Mu cipaturo 12 ca buku la Ŵaroma, Paulosi wakadidimizga fundo iyi, wakati citemwa cithu cikwenera kuŵa “cambura upusikizgi” ndipo “mu kutemwa ŵabali” tiŵe na “mtima wacitemwa kwa yumoza na munyake.” Fundo izi zikovwira kuti ticindikanenge. Mpositole uyu wakayowoyaso kuti: “Pakulongora nchindi kwa yumoza na munyake, yambani ndimwe.” Kweni tikwenera kumanya kuti pali mphambano pakati pa citemwa ceneco na caupusikizgi. Tikwenera kuyezgayezga kusungilira utuŵa wa mpingo. Apo wakapelekanga ulongozgi uwu, Paulosi wakati: “Nyanyarani ico nchiheni, demelerani ku ico nchiwemi.”
Kaluso Kakupokelera Ŵalendo
12. Pakuyowoya za kupokelera ŵalendo, kasi tikusambiraci ku Ŵakhristu ŵa ku Makedoniya wakale?
12 Ŵazgani Ŵaroma 12:13. Kutemwa ŵabali ŵithu kukuticiska ‘kugaŵirako ŵatuŵa ivyo ŵakusoŵerwa’ ndipo tikuŵagaŵira ivyo tingafiska. Tingaŵagaŵirako ivyo tili navyo nangauli tingaŵa kuti ndise ŵakavu. Paulosi wakalembera Ŵakhristu ŵa ku Makedoniya kuti: “Mu ciyezgo cikuru pakuŵa mu visuzgo, ŵakalongora cimwemwe cikuru na wanangwa, ndipo ŵakacita ivi nangauli ŵakaŵa ŵakavu comene. Pakuti mwakuyana na ivyo ŵangafiska, enya, nkhuŵapanikizgira, ŵakacita kwakuluska apa, uku mu khumbo lawo ŵakalutilira kutilomba na kuŵeyelera comene kuti ŵaŵe na mwaŵi wa kupeleka mwalusungu ndiposo kuti ŵaciteko uteŵeti uwo ukatemekera ŵatuŵa” ku Yudeya. (2 Kor. 8:2-4) Nangauli Ŵakhristu wa ku Makedoniya ŵakaŵa ŵakavu kweni ŵakapelekanga mwawanangwa. Ŵakawona kuti ukaŵa mwaŵi kugaŵirako ŵabali ŵawo ŵa ku Yudeya ivyo ŵakaŵa navyo.
13. Kasi cikung’anamuraci kuŵa na “kaluso kakupokelera ŵalendo”?
13 Mazgu ghakuti “kaluso kakupokelera ŵalendo,” ghali kufuma ku lizgu la Cigiriki ilo likulongora kuti munthu wakwenera kuyezgayezga. Mu Baibolo la Phangano Liphya, mazgu agha ghali kung’anamulika kuti, ‘jizgoŵezgani kupokelera ŵalendo.’ Tikulongora kuti tikupokelera ŵalendo para tikucema ŵanji kuti tizakarye nawo cakurya ndipo tikuŵacema cifukwa ca citemwa. Usange tikuyezgayezga kucita nthena, tibowozgengeso nthowa zinyake izo tingalongolera kuti tikupokelera ŵalendo. Usange tikutondeka kucema ŵalendo kuti tizakarye nawo ku nyumba kwithu cifukwa ca ukavu panji ulwari, tingaŵacema kuti tizakacezge nawo na kumwera lumoza cindongwa. Kucita nthena kukulongora kuti tikupokelera ŵalendo.
14. (a) Kasi mazgu ghakuti “kupokelera ŵalendo” ghali kufuma ku mazgu ghaŵiri ngani? (b) Kasi tingalongora wuli kuti tikutemwa ŵalendo para tili mu uteŵeti wa m’munda?
14 Kupokelera ŵalendo kukuthemba pa umo ise tikuwonera vinthu. Lizgu la Cigiriki ilo lili kung’anamurika kuti “kupokelera ŵalendo” ndakufuma ku mazgu ghaŵiri agha, “kutemwa” ndiposo “mulendo.” Kasi tikuŵawona wuli ŵanthu awo mbalendo panji ŵa ku vyaru vinyake? Ŵakhristu awo ŵakuyezgayezga kusambira ciyowoyero cinyake mwakuti ŵapharazgenge makani ghawemi ku ŵanthu ŵakufuma mu vyaru vinyake nawo ŵali na kaluso ka kupokelera ŵalendo. Mbunenesko kuti ni tose yayi tingafiska kusambira ciyowoyero cinyake. Kweni tingawovwira ŵanthu aŵa para tingaŵapharazgira na kabuku ka Makani Ghawemi ku Ŵanthu ŵa Mitundu Yose, ako kali na uthenga wa mu Baibolo mu viyowoyero vinandi. Kasi mwasanga candulo wuli cifukwa ca kupharazgira ŵanthu na kabuku aka?
Sekelerani na Awo Ŵakusekelera, Lirani na Awo Ŵakulira
15. Kasi Yesu wakalondezga wuli ulongozgi wa pa Ŵaroma 12:15?
15 Ŵazgani Ŵaroma 12:15. Fundo yikuru ya ulongozgi wa Paulosi njakuti tikwenera kusekelera na awo ŵakusekelera; kulira na awo ŵakulira. Tikwenera kukhwaskika para ŵanji ŵakutiphalira umo ŵakujipulikira, kwali mbacimwemwe panji mbacitima. Usange tikukhumba kuti tiŵe ŵakugolera na mzimu, tisekelerenge na awo ŵakusekelera ndiposo kulira na awo ŵakulira. Peneapo ŵasambiri 70 ŵa Khristu ŵakawerako na cimwemwe ku mulimo wa kupharazga na kulongosora ivyo vikacitika cifukwa ca mulimo uwu, Yesu iyomwene “wakaŵa na cimwemwe cikuru mu mzimu utuŵa.” (Luka 10:17-21) Nayo wakasangwa. Kweniso zuŵa linyake, Yesu wakalira pamoza na ŵanthu awo ŵakaliranga apo mubwezi wake Lazaro wakafwa.—Yoh. 11:32-35.
16. Tingalongora wuli kuti tikutemwa ŵanyithu, ndipo mbanjani comenecomene awo ŵakwenera kusekelera na awo ŵakusekelera ndiposo kulira na awo ŵakulira?
16 Tikwenera kusekelera na awo ŵakusekelera ndiposo kulira na awo ŵakulira nga umo wakacitira Yesu. Para Mkhristu munyithu wakusangwa, nase tikwenera kusangwa nayo. Mwakuyana waka, tikwenera kulengera citima na kupembuzga ŵabali na ŵadumbu ŵithu awo ŵakusuzgika. Tingapembuzga awo ŵakusuzgika mu maghanoghano usange tikutegherezga na mtima wose ivyo ŵakuyowoya. Nyengo zinyake tingakhwaskika comene na ivyo ŵakuyowoya mpaka kuthiska masozi. (1 Pet. 1:22) Comenecomene ŵalara ndiwo ŵakwenera kusekelera na awo ŵakusekelera ndiposo kulira na awo ŵakulira.
17. Kasi tasambiraci mu cipaturo 12 ca buku la Ŵaroma, ndipo tizamusambiraci mu nkhani yakulondezgapo?
17 Malemba agho tasambira mu cipaturo 12 ca buku la Ŵaroma ghatipa ulongozgi uwo ungatovwira kuti tikhozge ubwezi withu na ŵabali ndiposo ŵadumbu. Mu nkhani yakulondezgapo, tizamusanda umo tikwenera kuwonera ŵanthu awo mbamoza ŵa Ŵakaboni ŵa Yehova yayi kusazgapo awo ŵakutisuska ndiposo awo ŵakutitambuzga.
Kuweleramo
• Kasi tikulongora wuli kuti tili “ŵakugolera na mzimu”?
• Cifukwa wuli tikwenera kuteŵetera Ciuta mwakujiyuyura?
• Kasi tingalongora wuli kuti tikusekelera na awo ŵakusekelera, kulira na awo ŵakulira ndiposo kuti tikupembuzga Ŵakhristu ŵanyithu?
[Vithuzithuzi pa peji 4]
Cifukwa wuli tikutangwanika na milimo Yacikhristu?
[Cithuzithuzi pa peji 6]
Kasi tingawovwira wuli ŵalendo kumanya za Ufumu?