Kugwiriskira Ncito Malemba Mwakurondora

PARA tikusambizga ŵanji, ni vintu vinandi ivyo vikunjizgikamo kuruska kuŵazga waka mavesi kufuma mu Baibolo. Mpostole Paulos wakalembera mubwezi wake Timote kuti: “Uŵe na mwampu kujirongora wakurumbika kwa Ciuta, wancito wambura kukhozgeka soni, wakurunjika makora mazgu gha unenesko.”—2 Tim. 2:15.

Kuti nase ticite nteura, ipo karongosolero kithu ka malemba kakwenera kukolerana na ivyo Baibolo likusambizga. Pakukhumbikwira kumanya nkani iyo yikukhwaskana na lemba ilo tikukhumba kuŵazga, mumalo mwakusanka waka mazgu agho ngakukondweska kwa ise na kusazgapo maghanoghano ghithu. Kwizira mwa ncimi Yeremiya, Yehova wakacenjezga ŵantu za ncimi zitesi izo zikayowoyanga kuti zikuyowoya mazgu ghakufuma kwa Yehova, kweni apo zikayowoyanga “viwonesko vya mtima waŵo.” (Yer. 23:16) Mpostole Paulos wakacenjezga Ŵakristu kuti ŵaleke kutimbanizga Mazgu gha Ciuta na vintanguni vya ŵantu, iye wakalemba kuti: “Tapata nkanira vyakubisika vya soni, kuti tikwenda mu ucenjezi cara, nesi kung’anamulanya [kusukuruska, NW] mazgu gha Ciuta.” Panyengo iyo karata iyi yikalembekanga, ŵantu awo ŵakaguliskanga vinyo ŵakasukuruskanga vinyo wawo mwakuthiramo maji ghanandi kuti watupe mwakuti ŵasange ndarama zinandi. Ise tingasukuruskanga yayi Mazgu gha Ciuta mwakusazga na vintanguni vya ŵantu. “Tiri nga mbanandi aŵo ŵakutimbanya mazgu gha Ciuta cara, kweni na unenesko, nga mbakutumika na Ciuta, tikuyowoyera mwa Kristu pantazi pa Ciuta.”—2 Kor. 2:17; 4:2.

Mutepanji nyengo zinyake mungazunura mazgu gha lemba kuti mukonkoske dango linyake. Baibolo liri na marango ghanandi comene agho ghakupereka urongozgi wa umo tingacitira na mikhaliro yakupambana-pambana. (2 Tim. 3:16, 17) Mukwenera kupwererera comene kuti karongosolero kinu ka umo lemba ilo likwenera kugwiriskikira ncito kaŵe kakurondora, ndipo muleke kupuvya pa kagwiriskiro ncito kake, kweni rongosorani makoraghene cilato ca lemba ilo. (Sal. 91:11, 12; Mat. 4:5, 6) Umo lemba ilo lingagwiriskirikira ncito vikwenera kukolerana na cilato ca Yehova, ndiposo vikolerane na Mazgu gha Ciuta.

‘Kurunjika makora mazgu gha unenesko’ kukusazgapo kumanya ivyo Baibolo likuyowoya. Baibolo kuti ni “ntonga” yakutimbira ŵanji yayi. Ŵarongozgi ŵa visopo awo ŵakasuskanga Yesu nawo ŵakazunuranga Malemba, kweni ŵakalekanga kucita vintu vikuru vya marango, nga ni kweruzga na lusungu, na cipulikano, vintu ivyo Ciuta wakakhumbanga kuti iwo ŵacitenge. (Mat. 22:23, 24; 23:23, 24) Pakusambizga Mazgu gha Ciuta, Yesu wakarongoranga ukhaliro wa Ŵawiske. Mwampu wa Yesu wakusambizga ŵantu unenesko ukasazgaposo citemwa cikuru ico wakaŵa naco pa ŵantu awo wakaŵasambizganga. Ise nase tikwenera kuyezgayezga comene kuti timulondezge.—Mat. 11:28.

Kasi tingasimikizga wuli kuti tikurongosora mwakurondora umo lemba likwenera kugwiriskikira ncito? Kuŵazga Baibolo kwa nyengo zose kukovwira. Tikweneraso kuwongera “Muzga wa magomezgeko na wa vinjeru” uyo Yehova watipa, uyo wapangika na wupu wa Ŵakristu ŵakuphakazgika, ŵeneawo kwizira mwa iwo Yehova wakupereka cakurya cauzimu ku mbumba yake ya cipulikano. (Mat. 24:45) Sambiro la wamwene na kusangikapo pa maungano na kutoramo cigaŵa vingatovwira kwizira mu urongozgi uwo ukuperekeka na gulu la muzga wa magomezgeko na wa vinjeru.

Buku la Kukambitsirana za m’Malemba liri na urongozgi wakuti umovwireni umo mungagwiriskira ncito malemba ghanandi comene mwakurondora agho kanandi tikughagwiriskira ncito comene mu uteŵeti withu. Usange mukughanaghana kukagwiriskira ncito lemba ilo mukulimanya makora yayi, cingaŵa ciweme kuti mucite danka kafukufuku, kuti para mwamuliŵazga, mukarunjike makora mazgu gha unenesko.—Zinth. 11:2.

Rongorani Umo Ghangagwiriskikira Ncito. Para mukusambizga ŵanji, mukwenera kurongosora makoraghene malemba agho mukuŵazga kuti ŵategherezgi ŵawone kukoleranako uko kulipo pakati pa nkani iyo mukuyowoya na malemba. Usange mwafumba fumbo lakuti lemba ndilo lizgore, ŵategherezgi ŵinu ŵakwenera kuwona umo lemba ilo mwaŵazga likuzgolera fumbo ilo. Para muŵazgenge lemba kuti mukhozgere fundo yinu, mukwenera kulirongosora makoraghene kuti mutegherezgi winu wawone umo lemba ilo likukhozgera nadi fundo yinu.

Kuŵazga waka lemba, kwali nanga mungalididimizga, nkhwakukwanira yayi. Kumbukirani kuti, pali ŵantu ŵanyake awo Baibolo ŵakulimanya yayi, anteura iwo ŵangapulikiska yayi para mungaŵazga waka kwa nyengo yimoza. Didimizgani cigaŵa ca vesi ico cikukolerana na nkani iyo mukudumbiskana.

Ici cikukhumbikwira kuti musanke mazgu agho ghali na fundo yikuru, agho ghakukolerana na fundo iyo mukudumbiskana. Ntowa yiweme ya umo mungacitira ici njakuti, muŵazgeso mazgu agho ghali na fundo yikuru. Para mukuyowoya na muntu, mungamufumba mafumbo ghakuti ghamovwire kumanya mazgu agho ghali na fundo yikuru. Para ŵakuyowoya na wumba, ŵayowoyi ŵanyake ŵakudidimizga fundo zawo mwakuyowoya mazgu agho ghakuyana na ghanoghano ilo laŵazgika mu lemba, nyengo zinyake ŵakuŵazgaso fundo iyo yaŵazgika. Ndipouli, usange mwasanka kucita nteura, mukwenera kuyowoya makoraghene kuti ŵategherezgi ŵaleke kutondeka kuwona kukolerana pakati pa fundo yinu na mazgu agho ghakusangika mu vesi ilo mwaŵazga.

Pakuti mwasanka mazgu agho ghali na fundo yikuru, ici cikung’anamura kuti mwaŵika lufura luweme. Sono cakhalako ncakuti murondezge ndondomeko yiweme. Panyengo iyo mwazunuranga lemba lakuti muŵazge, kasi mwangurongolerathu cifukwa ca kuŵazgira vesi ilo? Usange ndimo mwangucitira, ipo rongorani umo mazgu agho ghali na fundo yikuru ghakukolerana na fundo iyo mukukhumba kuti ŵategherezgi ŵinu ŵayimanye. Mukwenera kurongosora makoraghene kuti ŵapulikiske. Nanga kungaŵa kuti mwanguzunura makoraghene lemba ilo mwaŵazga, kweni pamanyuma pakuŵazga mukwenera kulirongosora makora kuti lipulikikwe.

Ŵafarisi ŵakafumba Yesu fumbo ilo iwo ŵakaghanaghananga kuti likaŵa linonono, iwo ŵakamufumba kuti: “Kasi kukuyana na dango kuti muntu wapate muwoli wake pa kafukwa kose?” Zgoro la Yesu likajintika pa Genesis 2:24. Wonani kuti, iye wakadunjika pa cigaŵa cimoza ca vesi ilo, ndipo pamanyuma pake wakarongosora cilato ca lemba ilo. Wakati warongora kuti mwanarumi na muwoli wake ni “thupi limoza,” Yesu wakamalizga mwakuyowoya kuti: “Nteura ico Ciuta wagumanya, muntu wareke kupatulanya.”—Mat. 19:3-6.

Kasi ni mwauli umo mungarongosolera kuti kagwiriskiro ncito ka lemba kamanyikwe? Vyose vikuthemba pa misinku ya ŵategherezgi ŵinu ndiposo kuzirwa kwa fundo iyo mukudumbiskana. Kweni yowoyani mwalupusu ndiposo mwakudunjika.

Dumbani vya mu Malemba. Pakuyowoya za uteŵeti wa mpostole Paulos ku Tesalonika, buku la Milimo 17:2, 3 likutiphalira kuti ‘wakadumbanga vya mu Malemba.’ Ulu ni luso lwakuti muteŵeti waliyose wa Yehova wakwenera kulikuliska. Mwaciyerezgero, Paulos wakarongosora fundo zakukhwaskana na umoyo na uteŵeti wa Yesu, iye wakarongora kuti ivi vikayowoyekerathu mu Malemba gha Cihebere, ndipo pamanyuma pake wakamalizga mwakuyowoya na mazgu ghankongono agha: “Mweneuyu Yesu, uyo nkumupharazgirani ine, ndi Kristu.”

Apo wakalemberanga Ŵahebere, Paulos mwakuwerezga-werezga wakazunuranga Malemba gha Cihebere. Kuti wadidimizge panji kurongosora fundo, kanandi wakasankanga lizgu limoza panji ghaŵiri, ndipo pamanyuma pake wakarongosoranga kuzirwa kwa mazgu agho. (Heb. 12:26, 27) Mu nkani iyo yikusangika mu Ŵahebere cipaturo 3, Paulos wakazunura mazgu agho ghakusangika mu Salmo 95:7-11. Iye wakakonkoska vigaŵa vitatu vya lemba ilo: (1) wakayowoya za mtima (Heb. 3:8-12), (2) kuzirwa kwa mazgu ghakuti “Muhanya uno” (Heb. 3:7, 13-15; 4:6-11) na (3) ng’anamuro la mazgu ghakuti: “Ŵati ŵanjirenge mu cipumulo cane cara.” (Heb. 3:11, 18, 19; 4:1-11) Imwe namwe yezgayezgani kuti murondezge ciyerezgero cake peneapo mukurongosora kagwiriskiro ncito ka lemba lirilose.

Wonani umo Yesu wakakonkoskeranga Malemba mu nkani iyo yikusangika mu Luka 10:25-37. Mumanyi-marango wakafumba Yesu kuti: “Msambizgi, ndicitengeci mwakuti ndihare umoyo wa muyirayira?” Pakuzgora, Yesu wakaromba danka muntu yura kuti warongosore umo nkani iyo wakuyimanyira, ndipo pamanyuma pake Yesu wakadidimizga fundo yakuti ncakuzirwa kucita ivyo Mazgu gha Ciuta ghakuyowoya. Wakati wawona kuti muntu yura wakatondeka kupulikiska fundo yeneco, Yesu wakarongosora makoraghene lizgu limoza kufuma mu lemba lira, ilo likaŵa lakuti “mzengezgani.” Mumalo mwakuti walikonkoske waka, iye wakamutayira ntarika kuti muntu yura wapulikiske na kufika pa fundo iyemwene.

Ncakuwonekerathu kuti pakuzgora mafumbo, Yesu kuti wakazunuranga waka mavesi kuti wapereke zgoro yayi. Iye cakudanka wakamanyanga ivyo lemba likuyowoya ndipo pamanyuma pake wakazgoranga fumbo.

Peneapo Ŵasaduki ŵakasuskanga kuti kulije kuwuka kwa ŵakufwa, Yesu wakajinta fundo yake pa cigaŵa cimoza pera ca lemba la Exodus 3:6. Iye kuti wakalekera penepapo yayi apo wakati wazunura mazgu gha mu lemba lira. Iye wakalikonkoska na kurongora kuti ciwuka ca ŵakufwa ncimoza ca vilato vya Ciuta.—Mrk. 12:24-27.

Kukuliska luso lwa kudumbirana vya mu Malemba mwakurondora ncintu cakuzirwa comene kwa imwe usange mukukhumba kuŵa musambizgi waluso.