Akʼa jletik te Ajwalinel yuʼun te Dios ma jaʼuk te biluketike

 1. ¿Bin yuʼun maba pajal te bin ya xtuun kuʼuntik sok te bin ya jkʼantike?

MAʼYUK bayal te bin ya xtuun kuʼuntik swenta ya xkuxinotik. Jich bitʼil, jaʼnax ya xtuun kuʼuntik te weʼelil, jkʼuʼ jpakʼtik sok te banti ya xnainotike. Jaʼukmeto maʼyuk slajib te bintik ya jmulantik te ayuk kuʼuntike. Ay bayal ants winiketik maba ya yilik te bitʼil mananix ya xtuun yuʼunik ta melel-a te bintik ya skʼanike.

 2. ¿Bintik-a te ya smulan te ants winiketik te ayuk yuʼunike?

² Te ants winiketik te ayik ta nainel ta jun nasion te banti pobreetike, yantik-a te bintik ya skʼanik te bitʼil machʼatik te ayik ta jun nasion te banti jkʼulejetike. Ta yan lumetik, te ants winiketik jaʼ ya smulanik te ayuk yuʼunik jun telefono selular, jun moto o jsejp kʼinal. Tan yantik lumetik jaʼ ya skʼanik te ayuk yuʼunik bayal skʼuʼ spakʼik te toyol stojole, jun mukʼul na, o jun karro te toyol stojole. Jaʼukmeto, chikan banti ayotik ta nainel o jayeb takʼin ay kuʼuntik, ya xjuʼ ya jmulantik stael bayalxan jbiluktik te mananix xtuun kuʼuntik-ae o te ma xjuʼ kuʼuntik smanele.

 3. ¿Bin-a te sleel bayal biluketike?

³ ¿Bin-a te sleel bayal biluketike? Jaʼ te kʼalal jaʼ ya xbajtʼxan ta koʼtantik te biluketik, ma jaʼukix te bitʼil kamigoinej jbatik sok te Jehovae. Teme jich-abi maba tseʼel koʼtantik sok te bin ay kuʼuntike, bayalxan te bin ya jkʼantike. Jpisiltik ya xjuʼ x-och jletik bayalxan jbiluktik sok kʼulejalil, manchukme maʼyuk bayal jtakʼintik sok te maba ya jmantik biluketik te toyol stojolike. Melel ya xjuʼ te ma jaʼukix tulan skʼoplal ta koʼtantik ya kaʼiytik spasel te skʼanojel yoʼtan Dios ta jkuxlejaltike (Hebreos 13:5).

 4. ¿Bin-utʼil ya stuuntes te Satanás «te bin ya smulan yilel te jsitic»?

⁴ Te Satanás ya skʼan te ya jchʼuuntik te jaʼnax ya jtatik stseʼelil koʼtantik teme bayal jbiluktike. Jaʼ ya stuuntes te balumilal sok «te bin ya smulan yilel te jsitic» yuʼun jich ya jkʼantik bayalxan jbiluktik-a (1 Juan 2:15-17; Génesis 3:6; Proverbios 27:20). Spisil-ora ya kaʼiytik sok ya kiltik ta telebision o yantikxan te ya sjapik yachʼil biluketik te ya skʼanik te ya jmantike. ¿Aybal bin-ora la aman abiluk ta skajnax te tʼujbil la awil ta tienda o yuʼun la awil ta anunsio te yak ta chonele? Teme jiche, laniwan awil ta patil te manix tuun awuʼun-ae. Te kʼalal spisil-ora ya jmantik biluketik te mananix ya xtuun kuʼuntik-ae, ya jta jwokoltik yuʼun. Jaʼ-abi ya xjuʼ ya schʼaytes koʼtantik ta spasel te yaʼtel Jehová. Jich bitʼil maniwan ya xjilix tiempo kuʼuntik ta skʼoponel te Biblia, schajpanel jbatik ta swenta tsoblejetik sok te ya xkʼootik tey-ae sok maba spisil-ora ya jcholtikix te skʼop Diose. Akʼa juluk ta koʼtantik te bin la yal te jpuk-kʼop Juan te jich la yal: «Ya me xcʼax bahel te bahlumilal soc te bintic mulambil yuʼun te machʼatic ayic ta scuenta».

 5. ¿Bin ya xkʼot ta stojol te machʼatik jaʼ ya stuuntes yipik swenta ya sleik bayalxan takʼin sok biluketik?

⁵ Te Satanás ya skʼan te ya jtuuntestik te kiptik swenta ya jletik bayalxan takʼin sok bayal biluketik. Maba ya skʼan te ya jtuuntestik kiptik ta swenta yaʼtel Jehová (Mateo 6:24). Jaʼukmeto teme jaʼ ya xbajtʼ ta koʼtantik stael bayal jbiluktike, maʼyuk skʼoplal ya xkʼot te jkuxlejaltike. Yaniwan jmel koʼtantik yuʼun o ya jtatik jwokoltik ta swenta takʼin. O te bin tulanxan-ae jaʼ te ya xchʼay te schʼuunel koʼtantik ta stojol Jehová sok te Ajwalinel yuʼune (1 Timoteo 6:9, 10; Apocalipsis 3:17). Te Jesús la yal ta swenta «te bicʼsitayel biluquetic» pajal sok te chʼixetik te maba ya yakʼ xchʼi te tsʼunubil te jich maba ya yakʼ sit (Marcos 4:14, 18, 19).

 6. ¿Bin ya jnoptik ta swenta te bin kʼax ta stojol te Baruc?

⁶ Nopa awaʼiy ta swenta te Baruc, te secretario yuʼun te Jeremías. Kʼalal te Baruc jajch sle te bin mukʼ skʼoplal ya xkʼot yuʼune, te Jehová la sjultesbey ta yoʼtan te nopolix ya yichʼ lajinel te Jerusalén. Jaʼukmeto la yalbey ta jamal te Baruc te ya xkol jilele (Jeremías 45:1-5). Te Baruc maʼyuk bin yan ya skʼan ya smaliy. Te Jehová yananix slajinbey sbilukik te ants winiketike (Jeremías 20:5). ¿Bin ya jnoptik ta swenta te bin kʼax ta stojol te Baruc? Ta ora ini ayotikix ta slajibal te balumilal yuʼun te Satanase. Jaʼ yuʼun maba yorailukix te ya jletik bayal biluketik. Sok maba ya skʼan ya jnoptik te ayto bayal jbiluktik ya xjil kuʼuntik te bitʼil ay kuʼuntik ta ora ini, kʼalal kʼaxix-a te tulan wokolil manchukme mukʼ skʼoplal ya kiltik (Proverbios 11:4; Mateo 24:21, 22; Lucas 12:15).

 7. ¿Bin ya kilbeytik skʼoplal ta ora ini sok bin yuʼun?

⁷ Manchukme ya jletik te bin ya xtuun kuʼuntik sok ta swenta te jfamiliatike, ¿bin ya skʼan ya jpastik yuʼun ma xchʼay ta koʼtantik te bin mukʼxan skʼoplale? ¿Bin-utʼil ya jkom jbatik ta swenta skʼanelxan bayal jbiluktik? ¿Bin ya xjuʼ ya skoltayotik swenta maba ya jmel koʼtantik ta bayal yuʼun ya jtatik te bin ya xtuun kuʼuntike? Te kʼalal pʼijubteswan ta wits te Jesús la yakʼbotik jilel lekil tsitsel ta ya xjuʼ ya jpastike (Mateo 6:19-21). Jkʼopontik sok kiltik bin ya yal te sjun Mateo 6:25-34. Ya yakʼ schʼuun koʼtantik te jaʼuk ya xbajtʼ ta koʼtantik te Ajwalinel yuʼun Dios ma jaʼuk te sleel biluketike (Lucas 12:31).

8, 9. 1) ¿Bin yuʼun maba ya skʼan ya jmel koʼtantik yuʼun te bin ya xtuun kuʼuntike? 2) ¿Bin snaʼoj te Jesús ta swenta te ants winik sok te bin ya xtuun yuʼune?

⁸ (Kʼopona te sjun Mateo 6:25). Te Jesús snaʼoj ta swenta te jnopojeletik yuʼun te ya smel yoʼtanik yuʼun te bin ya sweʼik, te bin ya yuchʼik sok te skʼuʼ spakʼike. Jaʼ yuʼun kʼalal la yaʼiy pʼijubteswanej ta wits, jich la yal: «Ma me haʼuc xbaht ta awoʼtanic snaʼel bin utʼil ya xcuxajex». Te Jesús la skʼan skoltay ta naʼbeyel swentail te bin yuʼun maba ya skʼan ya smel yoʼtanik yuʼun-abi. Snaʼoj teme ya smel yoʼtanik ta bayale, manchukme jaʼ ta swenta te bin ya xtuun yuʼunik ta smelelile, ya xjuʼ xchʼay ta yoʼtanik bin-a te mukʼxan skʼoplal ta kuxlejalile. Te Jesús la smel yoʼtan ta stojol te jnopojeletike, jaʼ yuʼun la sjultesbey ta yoʼtanik chaneb buelta te kʼalal la yaʼiy pʼijubteswanej ta wits te ya skʼan ya skanantay sbaik (Mateo 6:27, 28, 31, 34).

⁹ Jaʼukmeto, ¿bin yuʼun la yal te Jesús te maba ya skʼan ya jmel koʼtantik ta swenta te jweʼeltik, te bin ya kuchʼtik o te jkʼuʼ jpakʼtike? ¿Yuʼunbal maba ya xtuun kuʼuntik te weʼelil sok te kʼuʼul pakʼale? Yak. Teme maʼyuk kuʼuntik lek jtakʼintik yuʼun ya jmantik te bin ya xtuun kuʼuntike, stalel te ya jmel koʼtantike. Te Jesús snaʼoj-abi sok snaʼoj te bin ya xtuun yuʼun te ants winiketike. Jaʼnix jich snaʼoj te bitʼil «ta slajibal cʼahcʼal», te jnopojeletik yuʼune wokol ya xbajtʼ yilik te skuxlejalike (2 Timoteo 3:1). Ta ora ini bayal ants winiketik wokol ya yilik stael te jun lekil aʼtelil, jichnix yak ta toyel stojol te biluketike. Ta bayal lugaretik, te ants winiketik kʼax pobreetik jtebnax te sweʼelik o ta jkʼaxel maʼyuk bin ya sweʼik. Jaʼukmeto jaʼnix jich snaʼoj te Jesús te bitʼil te skuxlejal te jtul ants winik jaʼ kʼax mukʼxan skʼoplal te bitʼil te weʼelil, te bakʼetalil te bitʼil te jkʼuʼ jpakʼtike.

10. Jich bitʼil nojpteswan te Jesuse, ¿bin-a te mukʼxan skʼoplal ta jkuxlejaltike?

¹⁰ Te Jesús lajeltonax yoʼtan ta snojptesel te jnopojeletik yuʼun te ya skʼan ya skʼanbeyik te bin ya xtuun yuʼunik te Tatil ta chʼulchan te kʼalal ya skʼoponike. La yal te jich ya skʼan ya skʼoponik: «Aʼbotcotic jweʼelcotic yoʼtic scuenta jujun cʼahcʼal» (Mateo 6:11). Ta yan buelta la yal te jichuk akʼa skʼoponik Dios ini: «Aʼbotcotic jweʼelcotic scuenta jujun cʼahcʼal» (Lucas 11:3). Jaʼukmeto maba ya skʼan ya yal te spisil-ora jaʼ ya xbajtʼ koʼtantik ta stael te bintik ya xtuun kuʼuntike. Melel te Jesús jaʼ la snojptes te jnopojeletik yuʼun te mukʼxan skʼoplal skʼanel te yakuk xtal te Ajwalinel yuʼun Dios te bitʼil skʼanel te bin ya xtuun kuʼuntike (Mateo 6:10; Lucas 11:2). Swenta maba ya smel yoʼtanik-a te jnopojeletike, te Jesús la sjultesbey ta yoʼtan te bitʼil Jehová ya skanantay spisil te bintik spasoje.

11, 12. ¿Bin ya yakʼ jnoptik te bitʼil Jehová ya skanantay te jaʼmal mutetike? (Ilawil te lokʼomba ta sjajchibal te articulo).

¹¹ (Kʼopona te sjun Mateo 6:26). Jnop kaʼiytik ta swenta «te mutetic ya xwihlic ta toyol». Manchukme tutik, bayal ya xweʼik. Te jichuk smukʼulik te bitʼil jtul ants winike, jaʼ bayal ya xweʼikxan-a te bitʼil joʼotike. Te jaʼmal mutetik ya sweʼik sit teʼetik, tsʼunubiletik, tut chambalametik te ya xwilik sok tut chanetik. Jaʼukmeto maba ya stsʼunik te bin ya sweʼike, melel te Jehová ya yakʼbey spisil te bin ya xtuun yuʼunike (Salmo 147:9). Ta melel, maba ya yakʼbey sweʼel ta sniʼik. Jaʼnix ya xbajtʼ sleik. Jaʼukmeto ya staik te sweʼelike, melel tey yakʼoj-a te Diose.

¹² Te Jesús snaʼoj ta lek te bitʼil ya skanantay te jaʼmal mutetik te Jehovae, jaʼnix jich ya skanantay te ants winiketike (1 Pedro 5:6, 7)^[1] (ilawil te nota ta slajibal te articulo). Jich bitʼil te jaʼmal mutetik, ya skʼan tulanuk ya x-aʼtejotik. Ya skʼan jtsʼuntik te bin ya jweʼtike o ya jletik takʼin yuʼun ya jmantik-a. Bayal bendision ya yakʼbotik te Jehová te kʼalal ya jpastik tulan ta swenta-abi. Teme maʼyuk lek jtakʼintik o te jweʼeltike, te Jehová ya xjuʼ ya yakʼbotik te bin ya xtuun kuʼuntik. Jich bitʼil, ay machʼatik ya xjuʼ ya yakʼbotik te bin ay yuʼunike. Jichnix te Jehová ya yakʼbey te banti ya xwayik te jaʼmal mutetike. La yichʼik pasel yuʼun jaʼiknix ya spasik spechechik. Jaʼnix jich ya yakʼbey te bin ya xtuun yuʼunik ta spasel te spechechike. Pajal sok-abi, te Jehová ya xjuʼ ya skoltayotik ta sleel te banti lek ya xjuʼ xnainotik sok te jfamiliatike.

13. ¿Bin ya yakʼ ta ilel te jaʼ mukʼxan jkʼoplaltik te bitʼil jaʼmal mutetike?

¹³ Ta sjun Mateo 6:26, te Jesús la sjultesbey ta yoʼtan te jnopojeletik yuʼun te bitʼil te Jehová ya yakʼbey sweʼelik te jaʼmal mutetik. Ta patil la sjojkʼoylanbey: «¿Ma bal cʼaxuc to xan hich acʼoblalic a te bin utʼil te mutetique?» (ya xjuʼ ya ata te bin pajal skʼoplal-abi tey ta Lucas 12:6, 7). Kʼalal jich la yale, jaʼniwan ay ta yoʼtan-a te nopol ya xbajtʼ yakʼ skuxlejal ta stojol te ants winiketike. Yuʼun-nix jich-a, te Cristo ma jaʼuk la yakʼ skuxlejal ta swenta te jaʼmal mutetik o te yantik chambalam. Laj ta jwentatik yuʼun jich ya xjuʼ ya jta jkuxlejaltik ta sbajtʼel kʼinal (Mateo 20:28). ¿Mabal jichuk te ya yakʼ ta ilel-abi te jaʼ kʼax mukʼxan jkʼoplaltik te bitʼil te jaʼmal mutetike?

14. ¿Bin-a te ma sta te ants winik te ya snaʼulan ta bayal te bin ya xtuun yuʼune?

¹⁴ (Kʼopona te sjun Mateo 6:27). Te Jesús la yal te jtul ants winik ma xjuʼ ya snajtʼubtes «junuc jxuhcʼubil» skuxlejal ta swenta snaʼulanel te bin ya xtuun yuʼune. ¿Bin la skʼan la yal-abi? Manchukme bayal ya smel yoʼtan, ma xjuʼ ya snajtʼubtes te skuxlejale. Teme kʼax bayal ya smel yoʼtane, ya xjuʼ ya stsakot ta chamel o ya xjuʼ xlaj yuʼun.

15, 16. 1) ¿Bin ya snojptesotik te bitʼil te Jehová ya skanantay te «nichimetic ta haʼmal»? (Ilawil te lokʼomba ta sjajchibal te articulo). 2) ¿Bin ya skʼan ya jojkʼoybey jbatik sok bin yuʼun?

¹⁵ (Kʼopona te sjun Mateo 6:28-30). Jpisiltik ya jmulantik te tʼujbiluk te jkʼuʼ jpakʼtik, jaʼtoxan-a te kʼalal ya xlokʼotik ta scholel skʼop Dios, te kʼalal ya xkʼootik ta tsoblejetik sok ta mukʼul tsoblejetike. Jich yuʼun, ¿yabal skʼan bayal ya jmel koʼtantik ta swenta te bitʼil ya jta te jkʼuʼ jpakʼtike? Junxan buelta, te Jesús la sjultesbey ta yoʼtan te jnopojeletik yuʼun te bitʼil te Jehová ya skanantay spisil te bintik spasoje. Jaʼ yuʼun la yalbey skʼoplal te «nichimetic ta haʼmal». Kʼalal jich la yale, jaʼ la yalbeyel skʼoplal te nichimetik. Maʼyuk junuk nichim te jaʼnix ya spas te skʼuʼ spakʼe. Jaʼukmeto ta skaj te kʼax tʼujbilik, te Jesús la yal te maʼyuk «jich spisil te yutsilal te Salomón» la spajbey stʼujbilale.

¹⁶ Kʼalal laj ta yalbeyel skʼoplal ta stojol te jnopojeletik yuʼun ta swenta te bitʼil «aʼbot scʼuʼin yuʼun Dios te haʼmal», te Jesús la sjojkʼoylanbey: «¿Ma bal cʼaxuc to xan hich ya spasbeyex a, haʼex te mayuc lec schʼuhunel awoʼtanique?». Ta melel ya x-akʼbot skʼuʼ spakʼik. Jaʼukmeto te jnopojeletik yuʼun te Jesús ya skʼan te ayuk bayalxan schʼuunel yoʼtanik (Mateo 8:26; 14:31; 16:8; 17:20). Jaʼ ya skʼan-a te ya yakʼ smukʼul yoʼtanik te bitʼil te Jehová ya skʼan ya xkanantaywan sok te yoʼtanuk ya spase. Ya skʼan ya jnoptik ta swenta-abi sok jich akʼa jojkʼoybey jbatik: ¿Yabal jchʼuun ta smelelil te ya xbajtʼ skanantayon te Jehovae?

17. ¿Bin ya xjuʼ ya yutsʼin te bitʼil kamigoinej jbatik sok te Jehovae?

¹⁷ (Kʼopona te sjun Mateo 6:31, 32). Bayal ants winiketik te ma snaʼbeyik sba te Dios jaʼ ya xbajtʼ yoʼtanik ta sleel takʼin sok biluketik. Teme jichnix ya jpastik-euke, ya xjuʼ ya kutsʼintik te bitʼil kamigoinej jbatik sok te Jehovae. Jnaʼojtik te jaʼ jTatik sok te kʼuxotik ta yoʼtane. Ya kakʼ smukʼul koʼtantik teme ya jpastik te bin ya skʼanbotik sok te jaʼ nail ya jletik te Ajwalinel yuʼune, yame yakʼbotik te bintik ya xtuun kuʼuntik sok bayalxan. Jaʼnix jich jnaʼojtik te bitʼil yamigoinel te Jehovae, jaʼ te bin ya yakʼbotikxan stseʼelil koʼtantik. Jaʼ-abi ya skoltayotik swenta tseʼeluk koʼtantik sok te jkʼuʼ jpakʼtik ay kuʼuntike sok te jweʼeltik te ya xtuun kuʼuntike (1 Timoteo 6:6-8).

18. ¿Bintik ya snaʼ Jehová ta jwentatik sok bintik ya yakʼbotik?

¹⁸ (Kʼopona te sjun Mateo 6:33). Teme jaʼ nail ya kakʼ ta jkuxlejaltik te Ajwalinel yuʼun te Diose, te Jehová yaloj ta jamal te ya yakʼbotik spisil te bintik ya xtuun kuʼuntike. ¿Bin yuʼun ya schʼuun koʼtantik te jich ya xkʼot ta pasel-abi? Ta sjun Mateo 6:32 jich la yal te Jesuse: «Te Atatic te ay ta chʼulchan snaʼoj te ya xtuhun awuʼunic spisil ini». Te Jehová snaʼoj stukel te bin ya xtuun kuʼuntik te kʼalal mato jnaʼojtik-a te joʼotike (Filipenses 4:19). Snaʼoj te bin kʼuʼul sok bin weʼelil ya xbajtʼ tuunuk kuʼuntike. Sok snaʼoj te ya jkʼan jnatik yuʼun ya xnainotik sok te jfamiliatike. Te Jehová ya sle bin-utʼil ya yakʼbotik te bintik ya xtuun kuʼuntik ta smelelile.

19. ¿Bin yuʼun maba ya skʼan ya jmel koʼtantik ta swenta te bin ya xjuʼ xkʼax ta pajel chaʼbeje?

¹⁹ (Kʼopona te sjun Mateo 6:34). Junxan buelta, te Jesús jich la yaltiklanbey te jnopojeletik yuʼune: «Ma me haʼuc ya xbaht ta awoʼtanic snaʼel te pajele». Te Jehová ya yakʼbotik te bin ya xtuun kuʼuntik ta jujun kʼajkʼal. Jaʼ yuʼun ma skʼan bayal ya jmel koʼtantik ta swenta te bin ya xjuʼ xkʼax ta pajel chaʼbeje. Teme ya jmel koʼtantik ta bayale, ya xjuʼ xjajch kakʼ smukʼul koʼtantik ta joʼotiknix, ma jaʼukix ta stojol Jehovae. Jaʼ-abi ya yutsʼin te bitʼil lek kamigoinej jbatik soke. Jaʼ yuʼun, akʼa kakʼ smukʼul koʼtantik ta jkʼaxel ta stojol te Jehovae (Proverbios 3:5, 6; Filipenses 4:6, 7).

20. 1) ¿Bintik ya xjuʼ ya anop ya apas ta akuxlejal ta swenta abatinel ta stojol te Jehovae? 2) ¿Bin ya xjuʼ ya apas swenta maba ya xbajtʼ ta awoʼtan sleel takʼin sok biluketik?

²⁰ Mel-oʼtantik sba teme ma x-abatinotik sok spisil kiptik ta stojol te Jehová ta skaj te yakotik ta sleel bayal jbiluktike. Te bin ya skʼan pasele, jaʼ te ya kakʼbeytik te Jehová te bintik lekxan ay kuʼuntike. Ya xjuʼ ay bin ya jnop jpastik ta jkuxlejaltik. Jich bitʼil, ¿yabal xjuʼ xbootik ta yan kongregasion te banti ya skʼan koltayel ta swenta scholel skʼop Diose? ¿Yabal xjuʼ x-aʼtejotik ta precursor? Teme yakotikix ta aʼtel ta precursor, ¿yabal xjuʼ xbootik ta Pʼijubtesel ta swenta te Machʼatik yaʼtelinejik scholel skʼop Dios? ¿Yabal xjuʼ xkoltaywanotik cheʼoxebuk kʼajkʼal ta Betel o ta jun Ofisina yuʼun skʼasesel kʼop? ¿Yabal xjuʼ xkoltaywanotik te maba ya kichʼtik tojel ta aʼtel ta spasel sdibujoil te naetik sok te bitʼil ya skʼan pasele? ¿Sok te ya jtuuntestik te jtiempotik swenta ya xkoltaywanotik ta spasel sNail Tsoblejetik? Akʼa jnop kaʼiytik te bin ya xjuʼ ya jpas ta jkuxlejaltik swenta maba ya xbajtʼ ta koʼtantik sleel takʼin sok biluketike. Jich ya xlokʼxan jtiempotik-a sok ya x-ayinxan kiptik yuʼun ya x-aʼtejotik ta swenta te Ajwalinel yuʼun te Diose. Te recuadro «¿Bin ya skʼan ya jpastik swenta maba ya xbajtʼ koʼtantik ta sleel bayal biluketike?» ya skoltayotik ta swenta-abi. Jkʼanbeytik koltayel te Jehová swenta ya jtatik ta ilel te bin ya skʼan ya jpastike. Ta patil, akʼa jpastik.

21. ¿Bin ya skoltayotik swenta ya xnoptsajotikxan ta stojol te Jehovae?

²¹ Te Jesús la snojptesotik te jaʼ nail ya skʼan ya kakʼ ta jkuxlejaltik te Ajwalinele. Teme jich ya jpastike, maba ya jmel koʼtantik ta bayal ta swenta te bin ya xtuun kuʼuntike. Ya smukʼulin koʼtantik te jaʼ ya skanantayotike. Soknix ya jnoptik skomel jbatik sok maba ya jmantik spisil te bin ya jkʼantik o spisil te bin ya sjapbotik te balumilale, manchukme ya xjuʼ kuʼuntik stojele. Spisil-abi ya skoltayotik swenta ya xnoptsajotik ta stojol te Jehová. Teme maʼyuk bayal jbiluktik ta ora ini, ya skoltayotik swenta jun koʼtan ya kakʼ jbatik ta stojol sok jich ya jtatik te kuxlejalil ta sbajtʼel kʼinal te jich yaloj ta jamale (1 Timoteo 6:19).