¿Bin yuʼun te bayal ya sitinotike?
«Ha ya xʼichʼot ta mucʼ Jtat yuʼun teme bayel ya sitinex, hich ya xchicnaj a te ha jnopojelex cuʼun» (JUAN 15:8).
1, 2. 1) ¿Bin la yalbey Jesús te jnopojeletik yuʼun te kʼalal junxanix ajkʼabal ya skʼan xlaj-ae? (Ilawil te lokʼomba ta sjajchibal te articulo). 2) ¿Bin yuʼun ya skʼan kʼoemuk ta koʼtantik bin yuʼun ya skʼan ya jcholtik skʼop Dios? 3) ¿Bin ya xbajtʼ kilbeytik skʼoplal?
TE KʼALAL junxanix ajkʼabal ya skʼan xlaj-a te Jesuse, jalaj ta kʼop sok te jpuk-kʼopetik sok bayal bin la yalbey. La yaltiklanbey te kʼux ta yoʼtan. Jich bitʼil la kiltikix ta yan articulo jaʼnix la spaj sba ta schʼoxal o, yakʼul tsʼusub. Jich la stijbey yoʼtan te jnopojeletik te bayaluk ya sitinik, te jaʼ ya skʼan ya yal te ma skejchanik spukbeyel skʼoplal te Wentainel yuʼun Dios (Juan 15:8).
2 Pero te Jesús ma jaʼuknax la yalbey te jpuk-kʼopetik bin ya skʼan ya spasik, jaʼnix jich la yalbey bin yuʼun ya skʼan ya spasik. La yaltiklanbey bin yuʼun ma skʼan te ya skom sbaik ta scholel te skʼop Diose. Jaxan te joʼotike, ¿bin yuʼun ya skʼan kʼoemuk ta koʼtantik-euk? Melel jaʼ ya stij koʼtantik yuʼun ma jkom jbatik ta yalel te «testigo-cʼop ta stojol spisil nacionetic» (Mateo 24:13, 14). Jich yuʼun, yame kiltik chanchajp bin yuʼun ya yal te Biblia te ya skʼan ya jcholtik te skʼop Diose. Jaʼnix jich ya kiltik te ay chaneb majtʼanil te ya yakʼbotik te Jehová te ya skoltayotik yuʼun spisil-ora ya sitinotik.
JICH YA KALBEYTIK YUTSIL SKʼOPLAL TE JEHOVÁ
3. 1) Ta swenta te bin ya yal te Juan 15:8, ¿bin swentail te ya jcholtik skʼop Dios? 2) ¿Bin señail te sit tsʼusub ta lokʼombakʼop la yal te Jesuse, sok bin yuʼun snujpʼ te jaʼ señaile?
3 Te bin yuʼun tulanxan skʼoplal te ya jcholtik skʼop Dios, jaʼ te jich ya kalbeytik yutsil skʼoplal te Jehová sok ya jchʼultesbeytik sbiil (kʼopona te sjun Juan 15:1, 8). Ta lokʼombakʼop yuʼun te schʼoxal tsʼusub te Jesús la spajaltay te sTat ta jkanantsʼusubil. Te Jesús jaʼnix la spaj sba ta schʼoxal tsʼusub sok la yal te jaʼ skʼab schʼoxal tsʼusub te jnopojeletik yuʼun (Juan 15:5). Jich yuʼun te sit tsʼusubil, jaʼ señail te sit ya yakʼik te j-abatetik yuʼun Dios. Te Jesús jich la yalbey te jpuk-kʼopetik: «Ha ya xʼichʼot ta mucʼ Jtat yuʼun teme bayel ya sitinex». Te jkanantsʼusubil lek skʼoplal ya xkʼot kʼalal lek sit ya yakʼ te tsʼusubiltik yuʼune, jaʼnix jich te Jehová ya yichʼ albeyel yutsil skʼoplal kʼalal ya jpuktik ta alel te Wentainel yuʼun te bantito kʼalal ya xjuʼ kuʼuntike (Mateo 25:20-23).
4. 1) ¿Bintik-utʼil ya jchʼultesbeytik sbiil te Diose? 2) ¿Bin yaʼiyel ya awaʼiy aba yuʼun te awichʼoj mukʼul majtʼanil ta schʼultesbeyel te sbiile?
4 Jich bitʼil la kiltikix, kʼalal ya jcholtik skʼop Dios ya jchʼultesbeytik sbiil te Diose. ¿Bin-utʼil ya jpastik? Ma xjuʼ te chʼultesbilxan ya xkʼot kuʼuntik te sbiile, melel chʼultesbilnanix ta jkʼaxel-a. Pero ayme bin la yal te j-alwanej Isaías: «Ya me awalic te ha Chʼul Dios te Jehová te scuentahinej spisil» (Isaías 8:13). Jich yuʼun, jchajp bin-utʼil ya jchʼultesbeytik sbiil te Diose, jaʼ te mukʼuk skʼoplal ya kiltik te sbiile, te jkʼaxel ma pajaluk ya kiltik ta yan biilil sok te ya jkoltaytik te ants winiketik te ya xkʼot ta yoʼtanik te chʼultesbile (Mateo 6:9). Kʼalal ya kalbeytik skʼoplal te tʼujbil taleliletik yuʼun te Jehová sok te bin yaloj ta jamal te ya spas ta pajel chaʼbej, ya jkoltaybeytik skʼoplal yuʼun te lotil sok te leel ta kʼop yuʼun te Satanás (Génesis 3:1-5). Jaʼnix jich ya jchʼultesbeytik sbiil kʼalal ya jpastik tulan ta skoltayel te ants winiketik te yakuk xkʼot ta yoʼtanik te jaʼ Jehová te machʼa snujpʼ te ya yichʼ albeyel yutsilal, ichʼel ta mukʼ sok yuʼel (Apocalipsis 4:11). Te Rune te ayix dieciseis jaʼbil yochel ta precursor jich ya yal: «Ya kalbey bayal wokol te Jpaswanej yuʼun spisil te bintik ay te la yakʼon ta testigo yuʼune. Ya stijbon koʼtan yuʼun ya kakʼbeyxan yipal ta scholel te skʼope».
KʼUX TA KOʼTANTIK TE JEHOVÁ SOK TE JESÚS
5. 1) Ta swenta te bin ya yal te Juan 15:9, 10, ¿bin swentail te ya jcholtik skʼop Dios? 2) ¿Bin-utʼil la yakʼ ta ilel Jesús te ya skʼan ya xkujch kuʼuntike?
5 (Kʼopona te sjun Juan 15:9, 10). Yanxan bin yuʼun ya skʼan ya jcholtik skʼop Dios, jaʼ te kʼax kʼux ta koʼtantik te Jehová sok te Jesús (Marcos 12:30; Juan 14:15). Te Jesús ma jaʼuknax la yalbey te jnopojeletik yuʼun te kʼuxuk ya yaʼiyike, la yalbey te jkʼaxel ayinukik ta stojol te skʼuxul yoʼtane. ¿Bin yuʼun? Melel ya skʼan te ya xkujch kuʼuntik swenta ya kakʼtik ta ilel ta jujun jaʼbil te jaʼ smelelil j-abatotik yuʼune. Te Jesús la yakʼ ta ilel ta Juan 15:4-10 te ya skʼan bayaluk skʼoplal ta koʼtantik te ya xkujch kuʼuntik, melel la yal te jkʼaxeluk akʼa kakʼ jbatik ta stojol sok te jkʼaxel ayinukotik ta stojol te skʼuxul yoʼtane.
6. ¿Bin-utʼil ya kakʼtik ta ilel te ya jkʼantik te ya x-ayinotik ta stojol skʼuxul yoʼtan te Cristo?
6 ¿Bin-utʼil ya kakʼtik ta ilel te ya jkʼantik te ya x-ayinotik ta stojol skʼuxul yoʼtan te Cristo sok te lek ya yilotike? Jaʼ teme ya jchʼuunbeytik te mantaliletik yuʼune. Te Jesús maba ya skʼanbotik te ya jpastik te bin ma spas stukele, melel jich la yal: «Hich te bin utʼil jchʼuhunej spasel te mandariletic yuʼun te Jtat soc jcʼaxel ayon ta stojol te scʼuxul yoʼtan». Chikan ta ilel te jaʼnix la yakʼ kiltik lekil ejemplo (Juan 13:15).
7. ¿Bin-utʼil-a te snitoj sba skʼoplal te schʼuunel mantal sok te kʼuxul oʼtanile?
7 Te Jesús jamal la yal te snitoj sba skʼoplal te schʼuunel mantal sok te kʼuxul oʼtanil, melel jich la yalbey te jpuk-kʼopetik: «Te machʼa yichʼoj te mandariletic cuʼun soc te ya schʼuhun spasel, ha me te cʼuxon ta yoʼtan abi» (Juan 14:21). Jaʼnix jich kʼalal ya jchʼuunbeytik smantal te Jesús te ya xbootik ta scholel skʼop Dios ya kakʼtik ta ilel te kʼux ta koʼtantik–euk te Diose. ¿Bin yuʼun? Melel te bin ya yalbotik ta mantal te Cristo jichnix yoʼtan-euk te sTate (Mateo 17:5; Juan 8:28). Jich bitʼil ya kakʼbeytik yil skʼuxul koʼtantik te Jehová sok te Jesús, jaʼnix jich ya yakʼik ta ilel te kʼuxotik ta yoʼtanike.
AY BIN YA JKʼAN YA KAKʼBEYTIK SNAʼ TE ANTS WINIKETIKE
8, 9. 1) ¿Bin yan swentail ay kuʼuntik yuʼun ya jcholtik te skʼop Diose? 2) ¿Bin yuʼun ya stij koʼtantik ta scholel skʼop Dios te bin ya yal Ezequiel 3:18, 19 sok 18:23?
8 Te yoxebal te bin yuʼun ya jcholtik te skʼop Dios, jaʼ te koʼtantik ya kakʼbeytik snaʼ te ants winiketik te bin yak ta talele. Te Biblia jich ya yal ta stojol te Noé: «La yalbe scʼoblal te bin toj ta pasel» (kʼopona te 2 Pedro 2:5). Kʼalal te Noé la scholbey yaʼiy te ants winiketik te skʼop Dios, chikan ta ilel te la yalbey yaʼiyik te ya yichʼ lajinel te machʼatik chopolike. ¿Bin yuʼun te jich ya kaltike? Kiltik bin la yal te Jesús: «Como te bin ora ma to xtal a te puhlel, yacalic ta weʼel uchʼel, yacalic ta nuhpunel soc yac yacʼbelic nuhpunel a, ha to cʼalal och ta barco te Noé, ma ba la snaʼic ha to cʼalal tal te puhlel soc spisilic lajinotic yuʼun, hich ya xtal te Nichʼanil ay ta scuenta winic» (Mateo 24:38, 39). Te Noé jun yoʼtan la yalbey yaʼiy te ants winiketik bin yak ta talel, manchukme maba la yichʼik ta wenta stukelik.
9 Ta ora ini ya jcholbeytik yaʼiy te ants winiketik te Wentainel yuʼun Dios yuʼun jich ya snaʼik bin-a te skʼanojel yoʼtan Dios ta swenta te swinkilel te Balumilal. Jichnix bitʼil te Jehová, koʼtantik te yakuk yaʼiyik te ants winiketik te skʼope sok te yakuk xkolik jilel (Ezequiel 18:23). Jaʼnix jich, kʼalal ya jcholtik skʼop Dios ta nanatik sok ta komonsitil, ya kakʼbeytik snaʼ chikan jayebto ants winiketik ya xjuʼ kuʼuntik te jaʼ ay ta skʼab te Wentainel yuʼun Dios slajinel te chopol balumilal ini (Ezequiel 3:18, 19; Daniel 2:44; Apocalipsis 14:6, 7).
KʼUX TA KOʼTANTIK TE JPATXUJKTIK
10. 1) Ta swenta te bin ya yal te Mateo 22:39, ¿bin swentail te ya jcholtik skʼop Dios? 2) Chola kaʼiytik bin-utʼil te Pablo sok te Silas la skoltayik jtul jkanankarsel.
10 Kiltik binxan yuʼun maba ya jkom jbatik ta scholel skʼop Dios, jaʼ te kʼux ta koʼtantik te jpatxujktike (Mateo 22:39). Jnaʼojtik te ya xjuʼ xjelon stalel te ants winiketik kʼalal ay bin ya xkʼax ta skuxlejalik. Te skʼuxul koʼtantik ta stojolik ya stij koʼtantik yuʼun ma jkom jbatik ta scholel skʼop Dios. Jnop kaʼiytik bin kʼax ta stojol te jpuk-kʼop Pablo sok te Silas ta mukʼul lum Filipos. La yichʼik otsesel ta karsel yuʼun te skontratakike. Pero ta repentenax ta olil ajkʼabal tal tulan nijkʼel te la syukʼilan te karsel, jam yuʼun spisil te ochibaletike. Te jkanankarsel la skuy te anik lokʼel te jchukeletike, jaʼ yuʼun kʼan smil sba. Pero te Pablo la yalbey ta tulan aw te manchuk jich ya spase. Te jkanankarsel ma snaʼ bin ya spas te jich la sjojkʼoy yuʼun: «¿Bin ya scʼan ya jpas yuʼun ya xcolon?». Jich la sjakʼbeyik: «Chʼuhuna te Cajwaltic Jesucristo, hich me ya xcolat» (Hechos 16:25-34).
11, 12. 1) ¿Bin ya yakʼ jnoptik ta swenta te scholel skʼop Dios te bin la spas te jkanankarsele? 2) ¿Bin yuʼun ma jkʼan ya jkom jbatik ta scholel skʼop Dios?
11 Ayme bin ya yakʼ jnoptik te bin la spas te jkanankarsel. Ya kiltik te jelon stalel sok te la skʼan koltayel kʼalal kʼaxemix-a te nijkʼele. Jaʼnixme jich ayniwan machʼatik te ma smulanik-a te bin ya yal te Biblia, pero ta patil ya xjelon stalelik sok ya skʼanik koltayel te kʼalal ya staik wokol ta skuxlejalik. Ay machʼatik jkʼaxel ya xlaj yip yoʼtanik kʼalal ya xlokʼesot ta yaʼtelike, ya yijkʼitay sbaik sok te machʼa nujpunemike, ya staik tulan chamel o ay machʼa ya xlaj yuʼunik. Te kʼalal jich ya xkʼax ta skuxlejalik, ya xjajch sjojkʼoybey sbaik bin swentail te kuxulotike. Ayniwan machʼatik jichnix ya sjojkʼoyik bitʼil te jkanankarsel: «¿Bin ya scʼan ya jpas yuʼun ya xcolon?». Kʼalal ay machʼa jich ya jtatik ta scholel skʼop Dios, jichniwan te ya skʼan ya yaʼiyik ta sbabial buelta te lek yachʼil kʼop te ya jpukbeytik skʼoplal.
12 Jich yuʼun, teme jun koʼtantik ya jcholtikxan te skʼop Dios yame xjuʼ ya kakʼbeytik smukʼul yoʼtanik te ants winiketik te kʼalal ya skʼanike (Isaías 61:1). Te Charlotte te ayix 38 jaʼbil te ochem ta precursora ya yal: «Ta ora ini chʼayem te ants winiketike. Ya skʼan ya yaʼiybeyik skʼoplal te bin ya jpuktik ta alele». Yan hermana te Ejvor sbiil te ayix 34 jaʼbil yochel ta precursora ya yal: «Maʼyuk jich kʼoem ta pasel te bayal machʼatik jkʼaxel smeloj yoʼtanik. Koʼtan ya jkoltaylan, jaʼ ya stijbon koʼtan yuʼun ya jchol skʼop Dios». Ta melel, te skʼuxul koʼtantik ta stojol te jpatxujktike jaʼ yan swentail yuʼun ma jkom jbatik ta scholel skʼop Dios.
MAJTʼANILETIK YA YAKʼ TE JEHOVÁ YUʼUN YA XKUJCH KUʼUNTIK
13, 14. 1) ¿Bin majtʼanil ya yalbey skʼoplal te Juan 15:11? 2) ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya kaʼiytik-euk te sbujtsʼ-oʼtanil ya yaʼiy te Jesús? 3) Teme ay sbujtsʼ koʼtantike, ¿bin-utʼil ya skoltayotik ta scholel skʼop Dios?
13 Ta slajibal ajkʼabal ayin ta Balumilal-a te Jesús, jaʼnix jich la yalbey te jpuk-kʼopetik bintik majtʼanil ya yakʼ Jehová te ya xkoltayotik yuʼun swenta ya sitinik. ¿Bin majtʼaniletik? Sok ¿bin-utʼil ya skoltayotik?
14 Te sbujtsʼ-oʼtanil. ¿Jichbal ya kaʼiytik bitʼil ijkatsil te mantalil yuʼun te Jesús te ya jcholtik skʼop Diose? Maʼuk. Ta patil te la yalbey skʼoplal te Jesús te lokʼombakʼop yuʼun te schʼoxal tsʼusub, la yakʼ jnaʼtik ta jamal te jaʼnix jich ya x-ayin sbujtsʼ koʼtantik bitʼil stukel teme ya jcholbeytik skʼoplal te Wentainel yuʼun Dios (kʼopona te sjun Juan 15:11). ¿Bin yuʼun? Jich bitʼil la jnoptikix, jaʼnix te Jesús la spajaltay sba ta schʼoxal tsʼusub sok la yal te jaʼ skʼab te schʼoxal tsʼusub te jnopojeletik yuʼune. Te skʼab te tsʼusub ya sta yaʼlel sok te bin ay ta steʼel te kʼalal stsakoj sba ta stomal te tsʼusube. Jichnix te joʼotike, yame kaʼiytik te sbujtsʼ-oʼtanil ya yaʼiy te Jesús ta spasel te skʼanojel yoʼtan te sTate teme jun ya x-ayinotik ta stojol sok ya jtʼuntik ta lek te bin ya spase (Juan 4:34; 17:13; 1 Pedro 2:21). Te Hanne te kʼaxemix ta 40 jaʼbil yochel ta precursora ya yal: «Te kʼalal ya xlokʼon ta scholel skʼop Dios ay sbujtsʼ koʼtan ya kaʼiy, jaʼ ya stijbon koʼtan yuʼun ma kijkʼitay jba ta scholel skʼop Dios». Yuʼun-nix jich-a, te bayal sbujtsʼ-oʼtanil ya kaʼiytik ya yakʼ yip koʼtantik yuʼun ya jcholtikxan te skʼop Dios, manchukme ay territorioetik banti ma skʼan ya yaʼiyik te skʼop Dios (Mateo 5:10-12).
15. 1) ¿Bin majtʼanil ya yalbey skʼoplal te Juan 14:27? 2) ¿Bin-utʼil ya skoltayotik te lamalkʼinal swenta ma jkom jbatik ta sitinel?
15 Te lamalkʼinal (kʼopona te sjun Juan 14:27). Ta ajkʼabalnix-abi te Jesús jich yalojbeyix-a te jpuk-kʼopetik: «Ya caʼbeyex te lamal qʼuinal cuʼun». ¿Bin-utʼil ya skoltayotik te lamalkʼinal yuʼun te Jesús yuʼun ya sitinotik? Te kʼalal ay bin ya xkujch kuʼuntik ta scholel skʼop Dios ya jnaʼtik te lek ya yilotik te Jehová sok te Jesús. Jich lamalnax koʼtantik ya kaʼiy jbatik yuʼun (Salmo 149:4; Romanos 5:3, 4; Colosenses 3:15). Jtul hermano te Ulf sbiil te ayix 45 jaʼbil yochel ta precursor jich ya yal: «Lujbenon ya kaʼiy jba te kʼalal ya xlaj koʼtan ta scholel skʼop Dios, pero leknax ya kaʼiy jba yuʼun sok ya yakʼbey swentail jkuxlejal te aʼtelil ini». Ta melel, ya kaltik bayal wokol te ya jmulanbeytik yutsil te lamalkʼinal te ma xlaj skʼoplale.
16. 1) ¿Bin majtʼanil ya yalbey skʼoplal te Juan 15:15? 2) ¿Bin ya skʼan ya spas te jpuk-kʼopetik swenta spisil-ora yamigoinej sbaik sok te Jesús?
16 Te yamigoinel te Jesús. Kʼalal te Jesús yalojbeyix-a te jpuk-kʼopetik te ayuk bayal sbujtsʼ yoʼtanik, la yaltiklanbey te mero tulan skʼoplal te kʼuxuk ya yaʼiy sbaik sok spisil yoʼtanik (Juan 15:11-13). Ta patil, jich la yalbey yaʼiyik: «La jcalbeyex te jun coʼtan jbahtic». ¡Kʼax bayal yutsil te ya xjuʼ ya kamigointik te Jesús! Pero, ¿bin ya skʼan ya spasik te jpuk-kʼopetik swenta spisil-ora ya yamigoinik-a te Jesuse? Jaʼ te ma skom sbaik ta sitinel ta yaʼtelik (kʼopona te sjun Juan 15:14-16). Chebniwan jaʼbil ta nail te Jesús jich yalojbey-a te jpuk-kʼopetike: «Nopolix ay te cuentahinel yuʼun te chʼulchan» (Mateo 10:7). Jich yuʼun ta slajibal ajkʼabal liʼ ta Balumilal, la stijbey yoʼtan te jpuk-kʼopetik te kujchuk yuʼunik sok te akʼa spasulanikxan bael te aʼtelil-abi (Mateo 24:13; Marcos 3:14). Tulan ta pasel te aʼtelil akʼbotike, pero ya xjuʼ ta pasel yuʼunik, jich spisil-ora ya yamigoinik-a te Jesuse. Pero ayme yan majtʼanil te ya x-akʼbotik yuʼun te Jehová te ya xkoltayotik yuʼun.
17, 18. 1) ¿Bin majtʼanil ya yalbey skʼoplal te Juan 15:16? 2) ¿Bin-utʼil ya xbajtʼ yichʼik koltayel te jnopojeletik yuʼun Jesús ta swenta te majtʼanil ini? 3) ¿Bin majtʼanil ya yakʼbotik te Jehová te ya yakʼ yip koʼtantik ta ora ini?
17 Ya sut jkʼoptik te Jehová. Te Jesús jich la yal: «Spisil te bin yac acʼambeyic te Tatil ta scuenta jbihil, ya me yaʼbeyex» (Juan 15:16). Ta melel, akʼbot yip yoʼtanik te jpuk-kʼopetik ta swenta te bin albotik ta jamal yuʼun te Jesús.a Melel te nopol ya yichʼix milel-a te Jesús, jaʼ-abi mato kʼoem lek ta yoʼtanik-a te jpuk-kʼopetike. Pero spisilnanix-ora ya yichʼik koltayel-a. Kʼalal ya skʼanbeyik te Jehová te yakuk xkoltayotik yuʼun ta scholel te skʼope, yananix xkoltayotik yuʼun-a. Ta melel, cheʼoxebnax kʼajkʼal ta patil la yilik bin-utʼil la yichʼik koltayel yuʼun te Jehová (Hechos 4:29, 31).
18 Jichnix ta ora ini. Teme ma jkom jbatik ta sitinel, spisil-ora ya kamigointik te Jesús. Jaʼnix jich jnaʼojtik ta jamal te ya sut jkʼoptik te Jehová kʼalal ya jkʼanbeytik koltayel ta stsalel te bintik ya smakotik ta scholel te skʼope (2 Corintios 4:7). Ya kaltik bayal wokol te ya yaʼiy jkʼoptik te Jehová sok te jaʼ kamigotik te Jesuse. Spisil ini ya yakʼ yip koʼtantik yuʼun jich ma jkom jbatik ta sitinel (Santiago 1:17).
19. 1) ¿Bin yuʼun ma jkom jbatik ta scholel skʼop Dios? 2) ¿Bin ya skoltayotik yuʼun ya xjuʼ ya jlajintik spasel te aʼtelil yakʼojbotik te Diose?
19 Jich bitʼil la kiltikix ta articulo ini, maba ya jkom jbatik ta scholel skʼop Dios, melel koʼtan ya kalbeytik yutsil skʼoplal te Jehová sok te ya jchʼultesbeytik sbiil, te ya kakʼtik ta ilel te kʼux ta koʼtantik te Jehová sok te Jesús, ya jkʼan ya kakʼbeytik snaʼ te ants winiketik bin yak ta talel sok ta skaj te kʼux ta koʼtantik te jpatxujktik. Jaʼnix jich la kiltik te ya yakʼbotik majtʼaniletik te Jehová te ya yakʼ kiptik yuʼun ya jlajintik spasel te aʼtelil yakʼojbotike. Te majtʼaniletik jaʼ te sbujtsʼ-oʼtanil, te lamalkʼinal, te yamigoinel te Jesús sok te ya sut jkʼoptik te Diose. Bayal ya xbajtʼ smulan te Jehová te ya jpastik tulan te spisiluk-ora bayal ya sitinotike.
a Kʼalal te Jesús yak ta kʼop sok-a te jpuk-kʼopetike bayal buelta la yalbey yaʼiyik te ya sutbot skʼopik yuʼun te Jehová (Juan 14:13; 15:7, 16; 16:23).