¿Bin-utʼil ta tsael te bintik lek ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae?

1, 2. ¿Bintik ya jtsatik ta swenta te bintik ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae?

NOPA awaʼiy te ya akʼan ya aloʼ jpʼij sit teʼ, tey-abi la ata ta ilel te ay banti kʼaemixe. ¿Binwan ya apas? Ay oxchajp te bin ya xjuʼ ya apase: jaʼ te ya aloʼ spʼijil te bitʼil aye, ya achʼoj bael ta kʼaʼpal o ya ajosbey lokʼel te banti kʼaemixe yuʼun ya aloʼ te banti leke. ¿Binwan ya anop ya apas?

² Te sit teʼe jaʼ pajal sok te bintik ya sjap te balumilal yuʼun ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae. Te kʼalal ya kiltik ta leke jich kʼoem te kʼaʼemik ta swenta te bintik maba lek yichʼoje. ¿Binwan ya jpastik? Ay te machʼatik ya «sloʼik» spisil ta skaj te ma xyichʼik ta wenta teme lekik o maʼuke. Ay yantik te jkʼaxel ya spʼajik yuʼun jich ma x-utsʼinotik-a. Ay yantikxan te ya spʼajik te bintik yuʼun-nix ma lekik ta ilel-ae, jaʼukmeto aynix ya smulanik yilel te bin lekike. Jich yuʼun, ¿binwan ya jnop jpastik yuʼun jich ya x-ayinotik ta stojol te skʼuxul yoʼtan te Diose?

 3. ¿Bin ya kilbeytik skʼoplal ta ora ini?

³ Jteb ma jpisiltikuk jaʼ ya jtsatik te yoxebale. Ya jnaʼtik te ay bin ya skʼan ya jchʼay koʼtantik-ae, jaʼukmeto jaʼnax teme ma xyutsʼin te jkuxlejaltike. Ta swenta-abi ya skʼan ya jnaʼtik stsael te bintik lek sok te bintik ma lekuk skʼoplale. Jaʼukmeto ay bin ya kilbeytik nailuk skʼoplal, akʼa kiltik te bin-utʼil ya xjuʼ ya skoltayotik o ya xjuʼ yutsʼinotik te bitʼil ya x-abatinotik ta stojol te Jehová.

 4. Jich bitʼil te kakʼoj jbatik ta stojol te Diose, ¿bin ya skʼan ya kichʼtik ta wenta te kʼalal ya jtsatik te bintik ya jchʼay koʼtantik-ae?

⁴ Jtul Testigo la yichʼ jaʼ ta yaʼbilal 1946 mato ayuk bayal jaʼbil te jich la yal: «Kʼayemon ta yaʼiyel stojol te kʼalal ya yichʼ kʼasesel te discurso yuʼun ichʼ jaʼ, jich yaʼiyel te joʼon ya kichʼ jaʼe». Ta patil la yal te bin yuʼun jich ya spase: «Te kʼalal ya xjul ta koʼtan te kakʼoj jba ta stojol te Jehová, jich ya skoltayon te jun koʼtan ya kakʼ jba ta stojole». Jich snopjibal kuʼuntik-euk te bitʼil hermano-abi, teme ya jkʼantik te jun koʼtantik ta stojol te Jehovae, jaʼ lek te ya xjul ta koʼtantik te bin la kalbeytik ta jamale. ¿Bin-a te la kalbeytik ta jamal te kʼalal la kakʼ jbatik ta stojole? Jaʼ te ya jtuuntestik te jkuxlejaltik yuʼun ya x-abatinotik ta stojole (kʼopona te sjun Eclesiastés 5:4). Ta melel, te bin la kalbeytike jaʼme ya skʼan ya stij koʼtantik ta spasel te scholel skʼop Diose. Jaʼnix jich ya skʼan te ya kichʼtik ta wenta te bin ya jpastik ta jkuxlejaltike teyme ochem skʼoplal-a te bin ya jchʼay koʼtantik-ae. Jich la yakʼ ta naʼel te jpuk-kʼop Pablo te kʼalal la stsʼibaybey te jchʼuunjeletik ta skʼajkʼalel-ae, jich la yal: «Ha yuʼun teme ya xweʼex o ya xʼuchʼex o biluc yac apasic, pasahic spisil ta scuenta yichʼel ta mucʼ te Diose» (1 Corintios 10:31).

 5. Te bin ya yal te Levítico 22:18-20, ¿bin tulan skʼoplal ya yakʼ xjul ta koʼtantik ta Romanos 12:1?

⁵ Jich bitʼil te la kiltikixe, spisil te bin ya jpastik ta jkuxlejaltike snitojbey sba skʼoplal sok te kaʼteltik ta stojol te Jehovae. Jich la yalbey skʼoplal te jpuk-kʼop Pablo ta stojol te jchʼuunjeletik ta Roma: «Ha yuʼun, quermanotac, ya calbeyex wocol ta scuenta te scʼuxul yoʼtan Dios te yacuc awacʼ abaqʼuetalic scuenta cuxul chicʼbil mahtanil, te chʼultesbil soc te lec yoʼtan Dios yuʼun, te hich ya scʼan chʼuhuntayel awuʼunic te Diose» (Romanos 12:1). Te bin la skʼan la yal sok te kʼopil bakʼetalile jaʼ smakojbey skʼoplal te bin ya jnoptike, te bin ay ta koʼtantike sok te kiptike (Marcos 12:30). ¿Bin-utʼil ya kakʼtik jich bitʼil chʼikbil majtʼanil te jbakʼetaltike? Jaʼ te kʼalal ya x-abatinotik ta stojol Jehová ta spisil jkuxlejaltik. Te kʼopil te ya yichʼ tuuntesel «chicʼbil mahtanil», ay bin tulan skʼoplal ya yakʼ xjul ta koʼtantik. ¿Bin-a? Te Ley la yichʼ akʼbeyel te Moisés la yal te maba ya yichʼ akʼel ta chikʼbil majtʼanil chambalametik te maba lek ayikixe, melel maba ya stsak te Diose (Levítico 22:18-20). Teme ay jtul j-abat yuʼun Dios te ma lekuk te majtʼanil ya yakʼe, jaʼnix jich maba ya stsak te Jehovae. Jich yuʼun, ¿bintik swentail te ay maba ya stsak Jehová te majtʼaniletik ya kakʼbeytike?

6, 7. ¿Bin-utʼil ya sbolobtes sbakʼetal jtul j-abat yuʼun Dios, sok bin ya sta yuʼun?

⁶ Te Pablo jich la yalbey ta mantal te jchʼuunjeletik ta Roma: «Ma me xawacʼ ta tuhunel yuʼun mulil te abaqʼuetalic». Jaʼnix jich la yichʼik albeyel te akʼa yakʼik ta lajel te yaʼtel bakʼete (Romanos 6:12-14; 8:13). Mato ayuk bayal kʼajkʼal-a te la yalbey skʼoplal chaʼoxchajpuk te bintik ay ta jbakʼetaltike sok te bintik-utʼil ya yichʼ tuuntesel ta spasel te bintik chopole. Jich la yalbey skʼoplal ta swenta te jmulawiletike: «Nojel ta ye te bohlcʼop». «Te yoquic ya suj sba ta smalel chʼichʼ.» «Ni xuhtʼuc yacuc [xyanaj] sitic yuʼun xiʼel te Diose.» (Romanos 3:13-17; 3:18, El Nuevo Testamento de Bachajón y en Español [NTBE]). ¿Bin ya xkʼot ta pasel teme ay jtul j-abat yuʼun Dios ya stuuntes te sbakʼetal ta spasel te muliletik-abi? Yak ta sbolobtesel skojtol sbakʼetale. Jich bitʼil teme ay la snop nailuk te ya yil lokʼombaetik te kʼax ilaytik sba, chikan teme ta swenta pornografía o te ya yil majtamba, jich yak ta stuuntesel te sit ta swenta te mulile, soknix yak ta sbolobtesel skojtol te sbakʼetale. Jich maba yak ta yakʼel chikʼbil majtʼanil ta stojol Dios te lek ya yile, melel ma chʼultesbiluk kʼoem te yaʼtel ta stojol te Diose (Deuteronomio 15:21; 1 Pedro 1:14-16; 2 Pedro 3:11). Ta skaj te chopol te bintik ya jchʼay koʼtantik-ae, kʼax bayal wokol ya yichʼ tael yuʼun.

⁷ Ayukme ta koʼtantik teme ma jtsatik ta lek te bintik ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae, yame jtatik tulan wokolil yuʼun. Jaʼ ya jkʼantik te ayuk skʼoplal ya xkʼot te chʼikbil majtʼanil kuʼuntik ta stojol Dios te kʼalal ya jnaʼtik stsael ta lek te bintik ya jpastike. Akʼa kiltik te bin-utʼil ya jnaʼtik stsajtayel teme lek o ma lekuk te bin ya jpastike.

8, 9. 1) ¿Bin chaʼchajp te ya skʼan ya kichʼtik ta wenta yuʼun te bintik ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae? 2) ¿Bintik-a te jkʼaxel ya skʼan pʼajele sok bin yuʼun?

⁸ Te bitʼil j-abatotik yuʼun te Diose ay chaʼchajp te bin ya skʼan ya kichʼtik ta wenta yuʼun te bintik ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae, jaʼ te bintik jkʼaxel ya skʼan ya yichʼ pʼajel sok teme lek te bintik ya x-albot yuʼun te yoʼtane. Kalbeytik skʼoplal te sbabiale: te bintik maba ya spas te j-abat yuʼun te Diose.

⁹ Jich bitʼil te la kiltikix ta sbabial capituloe, ay chaʼoxchajp te bintik ya jkʼasestik kʼajkʼal-a te jaʼ ya yakʼ ta nopel sok ta pasel te bintik ya yal te Biblia te jkʼaxel maba lek ta pasele. Jich bitʼil te bintik ya yakʼ ta ilel bayal programa ta televisión, ta Internet, ta pelikulaetik sok ta kʼayojiletik. Jaʼ ya stoybeyik skʼoplal te chopol kuxlejalile, te majtambae, te schʼuunel chopol espirituetik sok te yilel pornografía. Jich bitʼil te smelelil j-abatotik yuʼun Dios, ¿bin ya skʼan ya jpastik ta swenta te biluk-a te skontrainoj te leyetik sok te mantaliletik ta Bibliae? Jkʼaxel akʼame jpʼajtik (Hechos 15:28, 29; 1 Corintios 6:9, 10; Apocalipsis 21:8). Teme jich ya jpastike, jich ya kakʼbeytik yil te Jehová te kʼax ya kichʼtik ta mukʼ te cheb mantaliletik ini: «Ihlayahic te bin chopol» sok «Tʼuna me te bin leque». Te kʼalal jich ya jpastike jich ya kakʼtik ta ilel te «schʼuhunel-oʼtanil te melel ay[e]» (Romanos 12:9; Salmo 34:14; 1 Timoteo 1:5).

10. ¿Bin ya yalik chaʼoxtul te ants winiketike? ¿Bin yuʼun te jkʼaxel maba lek te jich ya snopike?

¹⁰ Ay machʼatik ya yalik te maba chopol teme ya yilik te bintik ya yakʼ ta ilel te mulile. Ayniwan jich ya yalik: «Maʼyuk bin spas teme jaʼnax ya yichʼ ilel ta televisione, jaʼ ma lekuk teme ya yichʼ pasele». Jaʼukmeto te machʼatik jich ya snopike, stukelnax ya sloʼlay sbaik sok ya sta swokolik yuʼun (kʼopona te sjun Jeremías 17:9). Teme ya jmulantik yilel te bintik spʼajoj te Jehovae, ¿yabal xjuʼ ya kaltik ta smelelil te yakotik ta yilayel te bintik chopole? Jaʼnix jich teme jujuntsʼin yakotik ta stʼunel te bintik chopole yame sta yorail te maʼyuk bin ya yalbotikix te koʼtantike, ta skaj-abi ya xjuʼ ya yikʼotik bael ta spasel mulil o lek ya kiltik te bin chopol ya spas te yantike (Salmo 119:70; 1 Timoteo 4:1, 2).

11. ¿Bin-utʼil yilojik chaʼoxtul te yuʼun-nix smelelil-a te bin ya yal ta Gálatas 6:7 ta swenta te bintik ya jkʼases kʼajkʼal-ae?

¹¹ Ay jich kʼoemix ta swenta chaʼoxtul jchʼuunjeletik. Ta skaj te kʼayemik ta yilel te spasel mulile jaʼ tijbot yoʼtanik ta spasel-euk. Ta skaj te yalik ta mulile jich la snaʼik stojol «te bin ya stsʼun te winique, ha nix sit ya stsob» (Gálatas 6:7). Te joʼotike mame xkakʼ jbatik ta loʼlayel-euk. Teme ya jpastik tulan ta snopel ta koʼtantik te bintik lek skʼoplale, jichme ya jtatik bayal lekilal (ilawil te recuadro «¿Bintik ya jkʼases kʼajkʼal-a te ya skʼan ya jnaʼ stsaele?»).

12. ¿Bin-utʼil ya skoltayotik te Gálatas 6:5 ta stsael te bintik ya jchʼay koʼtantik-ae? ¿Banti ya jtatik koltayel swenta lekuk te bin ya jnop jpastike?

¹² Kalbeytik skʼoplal te schebal bin ya jchʼay koʼtantik-ae: jaʼik te maba ya yal ta jamal te Biblia teme jkʼaxel ya skʼan pʼajele sok teme ya xjuʼ ta pasele. Ta swenta-abi, jaʼ ay ta swenta jujuntul yilel teme ya x-utsʼinot yuʼune o teme maʼuke (kʼopona te sjun Gálatas 6:5). Jaʼukmeto maba tikʼ-a te bin ya jnop ta jtukeltike. Ayme bin ya skoltayotik. Ta Biblia ya yalbotik mantaliletik o te bintik smelelile. Te mantaliletik-abi ya yakʼ kiltik te bin ya snop te Jehovae. Jich yuʼun teme ya kiltik ta leke, jich ya xjuʼ ya jnaʼtik te «bin ya scʼan yoʼtan te [Jehová]» ta swenta te bintik ya jpas ta jkuxlejaltike tey ochem skʼoplal-a te bintik ya jchʼay koʼtantik-ae (Efesios 5:17).

13. ¿Bin ya stij koʼtantik ta spʼajel te bintik ya jkʼasestik kʼajkʼal-a te ma smulan te Jehová?

¹³ Maba spisil te jchʼuunjeletik te pajal ya snaʼik stsajtayel te bin lek ta pasele (Filipenses 1:9). Jaʼnix jich yanyantik-a te bin ya smulanik skʼasesel kʼajkʼal-ae. Jich yuʼun mame jmaliytik te pajal te bin ya jnop jpastike. Manchukme jich-abi, jaʼ tulanxan skʼoplal te ya jnopilan ta koʼtantik spisil te mantaliletik ay ta Bibliae, yuʼun jich ya stojobtes te jpensartik sok te bin ay ta koʼtantike. Jichme jujun buelta yakotik ta pʼijubel ta snaʼel spʼajel biluk-a te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-a te ma smulan te Jehová (Salmo 119:11, 129; 1 Pedro 2:16).

14. 1) ¿Bin yan ya skʼan ya kichʼtik ta wenta te kʼalal ya jtsatik te bintik ya jchʼay koʼtantik-ae? 2) ¿Bin ya skoltayotik yuʼun jaʼ nail ya kakʼtik ta jkuxlejaltik te spasbeyel yaʼtel te Diose?

¹⁴ Ta melel, jaʼ lek te ya kiltik ta lek te bintik ya jchʼay koʼtantik-ae, jichme ya xchiknaj ta ilel te bin ya jnoptik ta swenta te bin lek sok te bin ma lekuke. Jaʼukmeto, kilbeytikxan yan skʼoplal: jayeb tiempo ya kakʼbeytik te bin ya jchʼay koʼtantik-ae. ¿Bin yuʼun? Yuʼun jich ya jnaʼtik-a teme ma jaʼuk bayalxan skʼoplal ta koʼtantike. Mame xchʼay ta koʼtantik te bintik mukʼxan skʼoplale, jaʼ te spasel yaʼtel te Diose (kʼopona te sjun Mateo 6:33). ¿Bin ya skoltayotik yuʼun jaʼ nail ya jpas ta jkuxlejaltik? Jaʼ te ya kichʼtik ta wenta te tsitsel la yakʼ te jpuk-kʼop Pablo: «Ha yuʼun tsahtaya me abahic ta lec bin utʼil ya xʼayinex ta qʼuinal, pʼijanic me, ma me hichuquex te bin utʼil machʼatic ma snaʼic qʼuinal, naʼahic stuhunel ta lec te tiempo» (Efesios 5:15, 16). Jich yuʼun teme ya jtsajtaybeytik stiempoil te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae, jichme ya x-ayinxan tiempo kuʼuntik ta spasel «te bin lec», jaʼ te bintik ya skoltayotik yuʼun lek ya x-ayinotik ta stojol te Diose (Filipenses 1:10).

15. ¿Bin yuʼun jaʼ lek te jkʼaxel ma xnoptsajotik ta stojol te bin chopol te kʼalal ya jtsatik te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae?

¹⁵ Te kʼalal ya jtsatik te bin ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae ya skʼan te manchuk jkʼaxel ya xnoptsajotik ta stojol te bin chopole. ¿Bin ya skʼan ya yal-abi? Kalbeytikxan skʼoplal te sit teʼ te la yichʼix alel ta sbabial parrafoe. Swenta maba ya jloʼtik jxujtʼuk te banti kʼaʼemixe, ma jaʼuknax ya josbeytik lokʼel te skʼaʼemale, jaʼnix jich ya jlokʼesbeytik jtebuk te slekile. Ta swenta te bintik ya jchʼay koʼtantik-ae, ya jpʼajtik te bintik jamal ya yal ta Biblia te maba lek ta pasele, jaʼnix jich ya kakʼtik ta ilel jpʼijiltik te kʼalal jkʼaxel ya jpʼajtik biluk-a te ya yalbotik koʼtantik te maniwan lekuk o teme ya kiltik te ay bintik yichʼoj te ya yutsʼinbotik te schʼuunel koʼtantike (Proverbios 4:25-27). Te bin ya skoltayotik yuʼun jkʼaxel ma xnoptsajotik ta stojol te bin chopole, jaʼ te ya jtʼuntik ta lek te tojobtesel ya yakʼ te Bibliae.

16. 1) ¿Bin-utʼil ya kakʼtik ta ilel lek te pajal snopjibal kuʼuntik sok te Jehovae? 2) ¿Bin ya skʼan ya jpastik ta jujun kʼajkʼal?

¹⁶ Te kʼalal ya sta yorail ya jtsatik te bintik ya jchʼay koʼtantik-ae, te bin nail ya kichʼtik ta wentae, jaʼ te bin ya snop yuʼun te Diose. Ta swenta-abi, ya jletik ta Biblia te banti ya yakʼ ta naʼel te mantaliletik sok te bin yilel ya yil stukele. Tey ya xjuʼ jkʼopontik-a te bintik la yal te ajwalil Salomón ta swenta te bintik ya yilay te Jehová, jich bitʼil te «yaʼiyel lot», «te cʼabaletic te ya smilic machʼa mayuc smul», «te oʼtanil te ya schahpan bintic chopol» sok «te ocal te ya xʼahnimaj ta spasel te bin chopol» (Proverbios 6:16-19). Te kʼalal jnaʼojtikix-a te bin ya snop yoʼtan yuʼun te Diose, ¿bin ya skʼan ya jpastik? Te machʼa la stsʼibay te Salmo jich la yal: «Haʼex te cʼux ta awoʼtanic te Jehová, ihlayahic te bin chopol» (Salmo 97:10). Jich yuʼun yame skʼan chikanuk ta ilel te ya jpʼajtik spisil te bintik ya yilay te Jehová te kʼalal ya jnaʼtik stsael te bin ya jchʼay koʼtantik-ae (Gálatas 5:19-21). Jichme ya skʼan ya jpastik te kʼalal jokinbilotik sok te kʼalal jtukeltike, melel tey ya xchiknaj ta ilel-a te bin-nix ay ta koʼtantike (Salmo 11:4; 16:8). ¿Spisilbal koʼtantik jich ya xkuxinotik te bitʼil ya smulan te Jehovae? Teme jiche, spisilme-ora ya kichʼtik ta wenta te mantaliletik ta Biblia te kʼalal ay bin ya jnoptik spasele. Jichukme akʼa jpastik ta jujun kʼajkʼal (Efesios 5:1).

17. ¿Bin jojkʼoyeletik ya skʼan ya jpasbey jbatik nailuk te kʼalal ya jtsatik te bin ya jchʼay koʼtantik-ae?

¹⁷ ¿Bin ya xjuʼ ya jpastikxan yuʼun jich ya jnaʼtik teme ya smulan Jehová te bin ya jchʼay koʼtantik-ae? Akʼa jojkʼoybey jbatik: «¿Binwan-utʼil ya skoltayon o ya yutsʼinon soknix ta swenta te bitʼil jun koʼtan ta stojol te Diose?». Jich bitʼil, te kʼalal mato xkiltik junuk pelikula-ae, nail akʼa jojkʼoybey jbatik: «¿Mabal yakuk yutsʼinbon te bin ya yalbon te koʼtane?». Akʼa kiltik chaʼoxchajpuk mantalil ta Biblia ta swenta-abi.

18, 19. 1) ¿Bin-utʼil ya skoltayotik te mantalil ta Filipenses 4:8 te kʼalal ya jtsatik te bin lek ya jchʼay koʼtantik-ae? 2) ¿Bin yan mantaliletik ya xjuʼ ya skoltayotik? (Ilawil te notae.)

¹⁸ Jun mantalil te tulan skʼoplale ya jtatik ta Filipenses 4:8: «Spisil te bin smelelil, te bin lec scʼoblal, te bin stojil, te bin mayuc yaʼbaquil, te bin tʼujbil, te bin lec scʼoblal; teme ay bin tʼujbil ta pasel, teme ay bin ya xhalbot yutsil scʼoblale, ha me xanaʼulanic». Te kʼalal jich la yal te Pablo maba jaʼ yak ta yalbeyel skʼoplal te bintik ya jchʼay koʼtantik-ae, jaʼ yak ta yalel-a te ya skʼan ya jnopilan ta koʼtantik te bintik ya smulan te Diose (Salmo 19:14). Te kʼopiletik-abi jaʼnix jich ya xjuʼ ya skoltayotik ta swenta te bintik ya jchʼay koʼtantik-ae. ¿Bin-utʼil?

¹⁹ Akʼa jnoptik ta swenta te bintik ya jtsatik yuʼun ya jchʼay koʼtantik-ae, chikan teme pelikulaetik, videojuegoetik, kʼayojiletik o yantikxan, sok akʼa jojkʼoybey jbatik: «¿Yabal yakʼ nojuk ta koʼtan “te bin mayuc yaʼbaquil”, o te bintik lekik skʼoplale?». Jich bitʼil te kʼalal ya xlaj koʼtantik ta yilel jun pelikulae, akʼa jnop kaʼiytik bintik-a te la yakʼ jilel ta koʼtantike. Teme lekik, teme maʼyuk schopolil sok teme lek la kaʼiy jbatik yuʼune, yuʼunme lek te bin la jtsatike. Jaʼukmeto ma jichuk ya xjuʼ ya kaltik teme ma lekuk te bintik ya xtal ta koʼtantik yuʼune (Mateo 12:33; Marcos 7:20-23). ¿Bin-utʼil ya yutsʼinotik teme jaʼ ya jnop ta koʼtantik te bintik chopole? Jaʼ te maba lamal koʼtantik yuʼune, maba ya yalbotikix te koʼtantik te bin lek o ma lekuke sok ya xjuʼ xchʼay te lek ayotik ta stojol te Diose (Efesios 5:5; 1 Timoteo 1:5, 19). Jich yuʼun akʼa kakʼ ta koʼtantik ta spʼajel ta jkʼaxel te bintik maba lek ya jkʼasestik kʼajkʼal-a te ya yutsʼinotike (Romanos 12:2).a Jichukotikme te bitʼil jtul jtsʼibojom yuʼun Salmo te jich la skʼanbey te Jehová: «Ma me xawacʼ te ya quil te bintic tojol nax ay» (Salmo 119:37).

20, 21. ¿Bin-utʼil ya skoltayotik te bin ya yal te 1 Corintios 10:23, 24 ta stsael te bin ya jchʼay koʼtantik-ae?

²⁰ Te Pablo la yalbey skʼoplal yan mantalil te ya skʼan ya kichʼtik ta wenta te kʼalal ay bin ya jnoptik spasele, jich la yal: «Libre ayon ta spasel spisil, pero ma spisiluc lec. Libre ayon ta spasel spisil, pero ma spisiluc ya xlecubteswan. Ma me ayuc machʼa te stuquel nax ya sle yutsil slequil, acʼa slehbe yutsil slequil te yantique» (1 Corintios 10:23, 24). ¿Bin ya skoltayotik ta stuuntesel te mantalil-abi te kʼalal ya jtsatik te bintik lek ya jchʼay koʼtantik-ae? Akʼa jojkʼoybey jbatik ini: «¿Binwan yilel ya yil te yantik ta swenta te bin ya jtsa yuʼun ya jchʼay koʼtan-ae?».

²¹ Ayniwan ya yalbotik te koʼtantik te lek ta pasel spisil te bintik ya jchʼay koʼtantik-ae. Jaʼukmeto, teme ay ya kiltik chaʼoxtul kermanotaktik te ya x-albot yoʼtan te jkʼaxel maba ya xjuʼ ya spase, jaʼniwan lek te ya jletik yan te bin ya jpastike. ¿Bin yuʼun? Jaʼ ma jkʼantik te ya skʼojchin yokik ta ton kʼoem ta spasbeyel yaʼtel te Diose. Jaʼme jich ya jta jmultik ta stojol-a te kermanotaktik sok ta stojol te Cristo jich bitʼil la yal te jpuk-kʼop Pabloe. Yame skʼan ya kichʼtik ta mukʼ te mantalil ini: «Ma me haʼuc scʼohchinojibal ya xcʼohex» (1 Corintios 8:12; 10:32). Jich bitʼil te smelelil j-abatotik yuʼun te Diose jaʼ lek te maba ya jletik te bin ya jchʼay koʼtantik-a teme maba ya «xlecubteswan» ta stojol te kermanotaktik manchukme spisil «lec» yilele. Jichme yakotik ta stʼunel te tsitsel la yal te jpuk-kʼop Pabloe (Romanos 14:1; 15:1).

22. ¿Bin yuʼun ya skʼan ya kichʼtik ta mukʼ te bintik ya staik ta nopel te yantike?

²² Teme joʼotik ya yutsʼinbotik te bin ya yalbotik te koʼtantike mame jaʼuk ya jletik te bin lek koʼtantik yuʼune jaʼme akʼa kiltik te bin lek yoʼtan yuʼun te kermanotaktike. Jich yuʼun mame skʼan ya jsujtik te yantik jchʼuunjeletik te pajaluk snopjibal kuʼuntik sok ta swenta te bintik ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae. Jich bitʼil te ma xjuʼ te ya jkʼantik te pajal ya xbeen bael te carroetik ta carretera jich bitʼil ya jtijtik bael te kuʼuntike. Jich yuʼun teme ay kermanotaktik te ya stsaik te bin ya skʼasesik kʼajkʼal-a te maba pajal sok te bin ya jkʼantik te joʼotike, jaʼukmeto teme maba skontrainoj sba sok te mantaliletik yuʼun te Bibliae, ¿binwan ya jpastik-abi? Ta skaj te kʼux ta koʼtantike, mame kaltik bin chopol yuʼun te bin ya stsaike. Jichme ya xchiknaj ta ilel «ta sit spisil cristianohetic te lamal [koʼtantike]» (Filipenses 4:5, NTBE; Eclesiastés 7:16).

23. ¿Bin ya skʼan ya jpastik yuʼun ya jtsatik ta lek te bin ya jchʼay koʼtantik-ae?

²³ Ta spisil ini, ¿bin ya skʼan ya jpastik yuʼun jich ya jtsatik ta lek te bintik ya jkʼasestik kʼajkʼal-ae? Jaʼ te nail ya skʼan ya kiltik teme ay yichʼoj te bintik ya yal ta Biblia te kʼax chopole, teme jiche ya skʼan ya jpʼajtik ta jkʼaxel. Te kʼalal ay bin ya jtatik te maba jamal ya yalbey skʼoplal te Bibliae, ya skʼan ya kiltik te mantaliletik te ya yakʼ ta naʼel ta swenta-abi. Jaʼnix jich, yame jpʼajtik spisil te bin ya xjuʼ ya yutsʼin te bin ya yalbotik te koʼtantike, sok ma jaʼuk ya jpastik te bin lek koʼtantik yuʼune, yuʼun jich ma xkutsʼinbeytik te bin ya x-albot yoʼtan te yantike, jaʼme kʼaxemtoxan ya jpastik ta stojol te kermanotaktike. Teme ya jpastik tulan ta stsael ta lek te bintik ya jchʼay koʼtantik-ae, jichme ya kalbeytik yutsilal skʼoplal te Dios sok jichme ya x-ayinotik ta stojol te skʼuxul yoʼtan chikan teme ta jtukeltik o sok te jfamiliatike.