Ana Ali Ŵakoseka Kupikanila?

 1. Ligongo chichi yikusatusawusya kuti tupikanileje?

ANA wawojo ndaŵi sine akusalaga kupikanila malangiso? Mwenye Daudi yamtendechelaga yeleyi, mwamti jwapopesile kwa Mlungu kuti, ‘Alimbisye kuti mbe ni mtima wakwapikanila.’ (Sal. 51:12) Daudi jwamnonyelaga Yehofa. Nambope ndaŵi sine jwalakwe jwalagaga kupikanila malangiso mpela mwayikusaŵela ni m’weji. Ligongo chichi tukusalaga kupikanila malangiso? Chandanda, twajigalile ungapikanila kutyochela kwa achinangolo ŵetu ŵandanda. Chaŵili, Satana akusalingalinga kututendekasya kuti tukampikanilaga Yehofa mpela mwajwatendele jwalakwe. (2 Akoli. 11:3) Chatatu, tusyungulilidwe ni ndamo jangapikanila jajiwandile pachilambopa, jajili ‘mpweya wawukukamula masengo mwa ŵandu ŵangapikanila.’ (Aef. 2:2) Myoyo tukusasosekwa kulimbichila kuti tulimbane ni ungali umlama wetu soni yitendo ya m’chilambo cha Satanachi. Yeleyi mpaka yitukamuchisye kuti tukomboleje kumpikanila Yehofa soni ŵandu ŵaŵasagwile jwalakwe kuti atulongoleleje.

 2. Ana kuŵa ‘jwakoseka kupikanila’ kukusagopolela chichi? (Yakobo 3:17)

² Aŵalanje Yakobo 3:17. Yakobo jwasasile kuti ŵandu ŵalunda akusaŵa ‘ŵakoseka kupikanila.’ Ana maloŵega gakugopolela chichi? Tukusasosekwa kuŵa ŵakoseka kwapikanila ŵandu ŵaŵasagwile Yehofa kuti atulongoleleje. Nambope, Yehofa jwangasakaga kuti twapikanileje ŵandu ŵakusatulekasya kupikanila malamusi gakwe.—Mase. 4:​18-20.

 3. Ligongo chichi Yehofa akusayiwona kuŵa yakusosekwa kuti twapikanileje ŵandu ŵakusatulongolela?

³ Ndaŵi sine yikusaŵa yangasawusya kupikanila malamusi ga Yehofa kulekangana ni ga ŵandu. Yili myoyo ligongo lyakuti malamusi ga Yehofa gali gambone. (Sal. 19:7) Nambo ŵandu ŵakusatulongolela ali ŵangali umlama. Atamose yili myoyo, Yehofa apeleche machili gakulongolela kwa ŵandu ŵane mpela achinangolo, achakulungwakulungwa ŵa boma, soni achakulungwa ŵa mumpingo. (Mis. 6:20; 1 Ates. 5:12; 1 Pet. 2:​13, 14) Patukwapikanila jemanjaji tukusaŵa kuti tukumpikanila Yehofa. Kwende tulole yampaka tutende pakwapikanila ŵandu ŵele Yehofa ŵapele udindo ŵakutulongolela atamose kuti ndaŵi sine yikusaŵa yakusawusya kwapikanila.

 4. Ligongo chichi ŵanache ŵajinji ŵangapikanilaga achinangolo ŵawo?

⁴ Ŵachinyamata ŵetu akusamalila ndaŵi jawo jejinji kukunguluka ni achimjawo ‘ŵangakusapikanila achinangolo’ ŵawo. (2 Tim. 3:​1, 2) Ligongo chichi ŵajinji mwajemanjaji ŵangapikanila achinangolo ŵawo? Achinangolo ŵane akusatenda yindu yakusiŵasalila ŵanache ŵawo kuti akatendaga. Mwamti ŵanachewo akusayiwona kuti yakusatenda achinangolo ŵawo nganichiŵa chilungamo soni kuli kandapasya yindu. Ŵachinyamata ŵane akusagawona malangiso ga achinangolo ŵawo kuŵa gangakamuchisya soni gakusawusya kugapikanila. Naga wawojo ali jwachinyamata, ana akusayiwona yindu chamti myiyi? Ŵajinji akusayiwona kuŵa yakusawusya kupikanila lilamusi lya Yehofa lyakuti, “Mwapikanileje achinangolo ŵenu mpela mwakusasachila Ambuje, pakuŵa kutenda yeleyi kuli kwambone.” (Aef. 6:1) Ana chichi champaka chakamuchisye ŵachinyamata kuti ŵapikanileje achinangolo ŵawo?

 5. Ligongo chichi Yesu ali chisyasyo chambone pangani jakwapikanila achinangolo? (Luka 2:​46-52)

⁵ Mpaka alijiganye yejinji kutyochela kwa Yesu pangani ja kupikanila. (1 Pet. 2:​21-24) Yesu jwaliji jwamlama nambo jwalakwe jwapagwile kwa achinangolo ŵangali umlama. Nambotu Yesu jwapikanilaga achinangolo ŵakwewo atamose kuti ndaŵi sine jemanjajo ŵalemwesyaga yindu yine soni nganampikanichisyaga jwalakwe. (Eks. 20:12) Agambe ganichisya yayatendekwe Yesu ali akwete yaka 12. (Aŵalanje Luka 2:​46-52.) Pandaŵi jine, Yesu ŵapite ku Yelusalemu yimpepe ni achinangolo ŵakwe. Nambo paŵawujilaga kunyumba, Yosefe ni Maliya ŵayikopochele kuti Yesu asigele ku Yelusalemuko. Kusala yisyene waliji udindo wa achinangolowo kulolechesya kuti ŵanache ŵawo wosope ali nawo yimpepe paŵawujilaga kunyumba. Kaneko achinangolo ŵa Yesuŵa paŵawujile ku Yelusalemu ni kumsimana, ŵatandite kumkalipila kuti ŵalagasisye. Komboleka yaŵatesile achinangolo ŵakweŵa yikamtumbilikasisye Yesu. Nambo mmalo mwakutumbila, jwalakwe jwajanjile mwa ulemu. Mwamti achinangolo ŵakwewo ‘nganapikanichisya yajwaŵecheteyo.’ Nambope Yesu “ŵapitilisye kwapikanila achinangolo ŵakwewo.”

6-7. Ana chichi champaka chakamuchisye ŵachinyamata kuti ŵapikanileje achinangolo ŵawo?

⁶ Ana jemanja ŵachinyamata mkusayiwona kuŵa yakusawusya kwapikanila achinangolo ŵenu palemwisye yineyakwe, kapena pakulepela kumpikanichisya? Ana chichi champaka chimkamuchisye kuti mwapikanileje achinangolo ŵenu? Chandanda, mkusosekwa kuganichisya mwakusapikanila Yehofa mumtima. Baibulo jikusasala kuti naga mkwapikanila achinangolo ŵenu nikuti, ‘mkwasangalasya Ambuje.’ (Akolo. 3:20) Yehofa akusamanyilila naga achinangolo ŵenu akulepela kumpikanichisya kapena akupeleka malamusi gakusawusya kugapikanila. Nambope, naga jemanja mkusagula kwapikanila achinangolowo mkusamsangalasya Yehofa.

⁷ Chaŵili, mganichisyeje mwampaka apikanile achinangolo ŵenu. Achinangolo ŵenu akusaŵaga ŵakusangalala nambosoni akusamdalila mnope pamkwapikanila. (Mis. 23:​22-25) Mwamti mkusaŵa paunasi wambone mnope ni jemanjajo. M’bale jwine lina lyakwe Alexandre jwakusatama ku Belgium jwasasile kuti, “Panatandite kwapikanila achinangolo ŵangu twatandite kukamulana mnope.”b Chatatu, mganichisyejesoni kuti kwapikanila achinangolo ŵenu apano kuchimkamuchisya kusogoloku. M’bale Paulo jwakusatama ku Brazil jwasasile kuti, “Kwapikanila achinangolo ŵangu kwangamuchisye kuti nampikanileje Yehofa soni ŵandu ŵane ŵakwete maudindo.” Maloŵe ga Mlungu gakusasala magongo gambone gakumtendekasya jemanja ŵachinyamata kuti mwapikanileje achinangolo ŵenu. Maloŵega gakusati, “Pelepo yindu yichimjendela chenene soni chimchitama ni umi wawulewu pachilambo chapasi.”—Aef. 6:​2, 3.

 8. Ligongo chichi ŵachinyamata ŵajinji akusiŵapikanilaga achinangolo ŵawo?

⁸ Ŵachinyamata ŵajinji ayiweni kuti yindu yikusiyajendela chenene pakwapikanila achinangolo ŵawo. Mlongo Luiza jwakusatamasoni ku Brazil, pandanda nganapikanichisyaga ligongo lyakwe achinangolo ŵakwe nganamkundaga kukola foni pandaŵi jinejakwe. Mwamti jwasimongaga ni yeleyi ligongo lyakuti achimjakwe ŵakwete mafoni. Nambo kaneko jwayikopochele kuti achinangolo ŵakwewo ŵatendaga yeleyo pakusaka kumchenjela. Jwalakwe jwasasile kuti “Nganinayiwonaga kuti achinangolo ŵangu akungasila ufulu, nambo nayiwonaga kuti akunjenjela.” Mlongo Elizabeth jwakusatama ku United States ndaŵi sine akusalagape kuti ŵapikanile achinangolo ŵakwe. Jwalakwe jwasasile kuti, “Pangulepela kupikanichisya ligongo lyakwe achinangolo ŵangu ambele lilamusi linelyakwe, ngusaganichisya yagatite malamusigo pakungamuchisya ndaŵi jine.” Mlongo Monica jwakusatama ku Armenia, jwasasile kuti ndaŵi syosope pajwapikanilaga achinangolo ŵakwe jwasangalalaga. Nambo palepele kwapikanila yindu nganiyimjendelaga chenene.

 9. Ana ŵandu ŵajinji akusajiwona chamtuli ngani jakupikanila malamusi?

⁹ Baibulo jikusijakolanga achakulungwakulungwa ŵa boma kuti “ŵakulamulila.” (Alo. 13:1) Ŵandu ŵajinji akusajitichisya kuti yindu yakusatenda ŵaboma yikusaŵa yakamuchisya, mwamti akusapikanila gane mwa malamusi gakusapeleka ŵabomaŵa. Nambo jemanjaji akusalepela kupikanila lilamusi lyakuŵengana nalyo kapena lyakuliwona kuti likwakasila ufulu wawo. Agambe ganichisya yakusatenda ŵandu pangani jakupeleka misongo. Pakuwungunya kwine kwakwatendekwe ku Europe pangani jakupeleka misongo, ŵapatile kuti ŵandu ŵa m’chilambo chine ŵayiwonaga kuti “nganikuŵa kulemwa kulepela kupeleka misongo naga ukuyiwona kuti ŵakulokotela misongowo akutenda yindu mwachinyengo.” Yeleyi ni yayikusiyatendekasya ŵandu ŵa m’chilambocho kuti akapelekaga misongo josope ku boma.

10. Ligongo chichi tukusasosekwa kupikanila malamusi atamose yili mkuti ngagakutusangalasya?

¹⁰ Baibulo jikusasala kuti maboma ga ŵandu ni gagakusatandikasya yakusawusya. Jikusasalasoni kuti mabomaga gakulongoleledwa ni Satana nambosoni kuti pachangakaŵapa chigajonanjidwe. (Sal. 110:​5, 6; Jwak. 8:9; Luk. 4:​5, 6) Jikusatusalilasoni kuti, “jwalijose jwakusisyana ni ŵakulamulila ni kuti akwimuchila yaŵalinganyisye Mlungu.” Pandaŵi ajino, Yehofa jwakundile ŵakulamulilaŵa kuti atulongoleleje ni chakulinga chakuti yindu yijendeje chenene, mwamti akusajembecheya kuti chitwapikanileje. Myoyo, ‘jwalijose tumpeje yakusaka,’ kupwatikapo misongo, ulemu, soni kupikanila. (Alo. 13:​1-7) Ndaŵi sine mpaka tuyiwoneje kuti lilamusi line lyakwe lili lyakusawusya kulipikanila. Nambope tukusampikanila Yehofa jwakusatusalila kuti twapikanileje ŵakulamulila naga yakutuŵenda kutenda ngayikukasa malamusi gakwe.—Mase. 5:29.

11-12. Mwakamulana ni Luka 2:​1-6, ana Yosefe ni Maliya ŵatesile chichi kuti apikanile lilamusi lyaŵaliwonaga kuŵa lyakusawusya kulipikanila? Ana yakuyichisya yakwe yaliji yamtuli? (Alole chiwulili.)

¹¹ Mpaka tulijiganye yejinji kwa Yosefe ni Maliya pangani jakupikanila lilamusi lyalikuwoneka kuŵa lyakusawusya kulipikanila. (Aŵalanje Luka 2:​1-6.) Maliya ali asigele panandi kuŵeleka, jwalakwe ni Yosefe ŵasosekwaga kupikanila lilamusi lyakusawusya. Pandaŵi jelejo Augusito juŵalamulilaga ku Loma jwapeleche lilamusi lyakuti ŵandu wosope ŵa mu ulamusi wakwe akalembesye mu kawundula. Myoyo, Yosefe ni Maliya ŵasosekwaga kwawula ku Betelehemu ulendo wa makilomita 150 wakupita m’matumbi. Ulendowu wawonekaga kuti chiwuŵe wakusawusya mnope kwa Maliya. Komboleka jemanjaji ŵadandawulaga ya Maliya soni ya mwanache juŵasigele panandi kupagwajo. Mwinesoni ŵadandawulaga yampaka yitendekwe naga Maliya ali aŵelechele petala. Komboleka ŵayiwonaga kuti naga yeleyi yili yitendekwe nganaŵa akombwele kumsamalila mwanachejo juŵaliji Mesiya juŵaŵele ali mkumjembecheya kwandaŵi jelewu. Ana yeleyi yatendekasisye jemanjaji kulepela kupikanila lilamusi lila?

¹² Atamose kuti papali magongo gejinji gagatendekasisye kuti Yosefe ni Maliya adandawuleje, nambope jemanjajo ŵapikanile lilamusi lila. Mwamti Yehofa jwapele upile ligongo lyakupikanila kwawo. Mwamti Maliya ŵakopochele ku Betelehemu ali chenene, soni jwaŵeleche mwanache jwamachili. Nambosoni kwawula kwawo ku Betelehemu kwakamuchisye kuti yakulochesya ya m’Baibulo yikwanilichikwe.—Mik. 5:2.

13. Ana kupikanila kwetu mpaka kwakamuchisye chamtuli abale ni alongo ŵetu?

¹³ Patukwapikanila ŵakulamulila yangagamba kutukamuchisya m’weji jika, nambo yikusiyakamuchisyasoni ŵane. Ana kupikanila kukusatukamuchisya chamtuli? Tukusaŵambala kupochela chilango chachikusayika ligongo lyakulepela kupikanila lilamusi. (Alo. 13:4) Patukwapikanila ŵakulamulila, jemanjaji akusakola nganisyo syakuŵajilwa pakwamba ya ŵa Mboni sya Yehofa. Mwachisyasyo, yaka yejinji munyumamo, asilikali ŵajinjile m’Nyumba ja Uchimwene ku Nigeria pandaŵi ja misongano. Jemanjaji ŵasosagasosaga ŵandu ŵaŵatilaga kupeleka misongo. Nambo jwamkulungwa jwa asilikaliwo jwasalile achimjakwewo kuti atyoche pamalogo. Jwalakwe jwatite, “Ndaŵi syosope ŵa Mboni sya Yehofa akusapeleka misongo.” Kusala yisyene, ndaŵi jilijose patukupikanila malamusi tukusakamuchisya kuswejesya mbili ja ŵakutumichila ŵa Yehofa. Mwamti lisiku line kupikanila kwetuko kuchakamuchisya ŵakulupilila achimjetu.—Mat. 5:16.

14. Ana chichi chachamkamuchisye mlongo jwine kuti aŵe ‘jwakoseka kwapikanila’ ŵakulamulila?

¹⁴ Ndaŵi sine mpaka yitusawusyeje kwapikanila ŵakulamulila. Mlongo Joanna jwakusatama ku United States jwatite, “Yaliji yakusawusya kuti napikanileje ŵakulamulila. Yaliji myoyo ligongo lyakuti ŵandu ŵane ŵa mwiŵasa mwetu ŵatendeledwe yangali chilungamo ni ŵakulamulilaŵa.” Nambo mlongoju jwayiweni kuti akusosekwa kuchenga kaganisye kakwe. Chandanda, mlongoju jwalesile kuŵalanga ngani syakusimanikwa pa malo gakunguluchila ga pa intaneti syasyamtendekasyaga kukola nganisyo syakulemwecheka ni ŵakulamulilaŵa. (Mis. 20:3) Chaŵili, jwapopesile kwa Yehofa kuti amkamuchisye kuti amdalileje mnope jwalakwe mmalo mwakwadalila ŵakulamulila. (Sal. 9:​9, 10) Chatatu, jwaŵalangaga ngani kutyochela m’mabuku getu syakusala ya ungajinjilila nawo ya m’chilambo. (Yoh. 17:16) Apano mlongoju akusaŵa jwakusangalala mnope ligongo lya kwachimbichisya soni kwapikanila ŵakulamulila.

15. Ligongo chichi ndaŵi sine mpaka yitusawusyeje kupikanila malangiso gatukusapochela mu gulu ja Yehofa?

¹⁵ Yehofa akusatusalila kuti ‘twapikanileje ŵandu ŵakusalongolela’ mu mpingo. (Aheb. 13:17) Atamose kuti Mlongola jwetu Yesu ali jwamlama, nambope jwalakwe akusiŵakamulichisya masengo ŵandu ŵangali umlama kuti atulongoleleje. Myoyo, mpaka yitusawusyeje kwapikanila jemanjaji mnopemnope pakutusalila kutenda yindu yangatukukamulana nayo. Pandaŵi jine ndumetume Petulo yamsawisye kuti apikanile. Lilayika palyamsalile kuti alye yinyama yele Chilamusi cha Mose chalekasyaga kulya, Petulo jwakanile kulya kwa maulendo gatatu. (Mase. 10:​9-16) Ligongo chichi Petulo jwakanile kulya? Jwalakwe jwayiwonaga yajwasalilidwe kutendayi kuŵa yangakamuchisya. Yaliji myoyo ligongo lyakuti yeleyi yaliji yakulekangana ni yajwaŵele ali mkutenda paumi wakwe wosope. Naga Petulo jwayiweni kuŵa yakusawusya kulipikanila lilayika lyalyaliji lya mlama, ni kuti m’wejisoni ndaŵi sine mpaka tuyiwoneje kuŵa yakusawusya mnope kupikanila malangiso gakutyochela kwa ŵandu ŵangali umlama.

16. Ana ndumetume Paulo jwatesile chichi pajwapochele malangiso gaŵagawonaga kuŵa gangakamuchisya? (Masengo 21:​23, 24, 26)

¹⁶ Ndumetume Paulo jwaliji ‘jwakoseka kupikanila.’ Jwalakwe jwatendaga yeleyi atamose papochele malangiso gaŵagawonaga kuŵa gangakamuchisya. Pandaŵi jine Aklistu ŵa Chiyuda ŵapikene ngani syaunami syakusala kuti Paulo nganachimbichisyaga Chilamusi mwakwasalila ŵandu kuti “aleche kupikanila Chilamusi cha Mose.” (Mase. 21:21) Myoyo, achakulungwakulungwa ŵa Chiklistu ŵa ku Yelusalemu ŵampele malangiso Paulo. Jemanjaji ŵamsalile jwalakwe kuti ŵajigale achalume mcheche ni kwawula ku nyumba ja Mlungu kuti akatende mwambo wakuliswejesya pakulosya kuti akusapikanila Chilamusi. Nambo Paulo jwamanyililaga kuti pandaŵijo Aklistu nganaŵa pasi pa Chilamusi. Sonitu jwalakwe nganatenda chakulemwa chilichose. Nambope Paulo jwatesile mwachitema yaŵamsalileyo. Jwalakwe “ŵajigele achalumewo ni kwawula kukutenda mwambo wakuliswejesya pampepe ni jemanjajo.” (Aŵalanje Masengo 21:​23, 24, 26.) Yajwatesile Paulo pakupikanila malangisogo yakamuchisye kuti pasikati pa abalewo paŵe mtendele.—Alo. 14:​19, 21.

17. Ana alijiganyisye chichi kutyochela kwa Mlongo Stephanie?

¹⁷ Mlongo jwine lina lyakwe Stephanie, jwalasile kuti akamulane ni yaŵasasile abale ŵaŵakwete udindo. Mlongoju ni ŵamkwakwe ŵasangalalaga paŵatumichilaga mu kagulu ka chiŵecheto cha chilambo chine. Kaneko ofesi ja nyambi jamasisye kaguluko, mwamti liŵasali lyawujile mu mpingo wa chiŵecheto chawo. Mlongoju jwatite, “Nganisangalala ni yayatendekweyi. Nayiwonaga kuti mumpingo wa chiŵecheto chatwapagwile nganiwusosekwaga chikamuchisyo.” Atamose yaliji myoyo, jwalakwe jwakamulene ni malangisogo. Jwalakwe jwatite, “Mkupita kwandaŵi nayiweni kuti yaŵasagwile abalewo yaliji yakamuchisya. Mumpingo wasambanowu twaŵele achinangolo ŵa abale ni alongo ŵele ŵachibale ŵawo nganamtumichilaga Yehofa. Apano ngulijiganya Baibulo ni mlongo jwine juŵatandilesoni kusongana. Ngusapatasoni ndaŵi jakwanila jakutendela lijiganyo lyapajika. Mwamti apano ngwete chikumbumtima chambone ligongo lyakupikanila.”

18. Ana kupikanila kukusatukamuchisya chamtuli?

¹⁸ Mpaka tulijiganye kuŵa ŵakupikanila. Yesu “ŵalijiganyisye kuŵa jwakupikanila kutyochela pa yakusawusya yaŵasimene nayo.” (Aheb. 5:8) Mwakulandana ni Yesu, m’wejisoni mpaka tulijiganye kuŵa ŵakupikanila kutyochela pa yakusawusya yatukusimana nayo. Mwachisyasyo, ana wawojo yasawisye kupikanila patwasalilidwe kuti tuleche kusongana m’Nyumba sya Uchimwene, soni kulalichila ku nyumba ni nyumba chakundanda kwa mlili wa COVID-19? Nambotu kupikanila kwakamuchisye kuti umi wawo ukaŵa pangosi, akamulaneje ni Aklistu achimjawo, soni kwamtendekasisye Yehofa kuŵa jwakusangalala. Mwamti apano tuli ŵakoseka kupikanila malangiso galigose gatuchipochelaga pandaŵi ja yakusawusya yekulungwa. Kupikanila malangisogo kuchitukamuchisya kuti chitukulupuche.—Yob. 36:11.

19. Ligongo chichi akusaka kuŵa ŵakupikanila?

¹⁹ Tulijiganyisye kuti kupikanila kukusatupa upile wekulungwa. Nambo tukusasagula kumpikanila Yehofa ligongo lyakuti tukusamnonyela soni tukusasaka kumsangalasya jwalakwe. (1 Yoh. 5:3) Nganituŵa tukombwele kumwuchisya Yehofa yindu yosope yatutendele. (Sal. 116:12) Nambo mpaka tukombole kumpikanila jwalakwe soni ŵandu ŵakwete maudindo. Patukupikanila, tukusalosya kuti tuli ŵalunda. Nambosoni patuli ŵalunda tukusasangalasya mtima wa Yehofa.—Mis. 27:11.