AFẸ́FẸ́

Àwọn ohun tó ń ba afẹ́fẹ́ jẹ́ pọ̀ gan-an láyé yìí, ó sì ń ṣàkóbá tó pọ̀ fáwọn ohun alààyè. Àjọ Ìlera Àgbáyé sọ pé ní gbogbo ayé yìí, àwọn èèyàn díẹ̀ ló ń mí afẹ́fẹ́ tí kò léwu sínú.

Afẹ́fẹ́ tó léwu táwọn èèyàn ń mí sínú ti fa àwọn ìṣòro bíi kéèyàn má lè mí dáadáa, àrùn jẹjẹrẹ ẹ̀dọ̀fóró àti àrùn ọkàn. Lọ́dọọdún, nǹkan bíi mílíọ̀nù méje èèyàn ló ń kú torí pé wọ́n ń mí afẹ́fẹ́ tó léwu sínú.

Ọlọ́run dá ayé yìí lọ́nà tí gbogbo ohun abẹ̀mí tó wà láyé á fi máa jàǹfààní afẹ́fẹ́ tó mọ́, tó sì tura. Àmọ́ kí èyí tó lè ṣeé ṣe, àwọn èèyàn gbọ́dọ̀ jáwọ́ nínú ṣíṣe àwọn nǹkan tó lè ba afẹ́fẹ́ jẹ́. Jẹ́ ká wo àpẹẹrẹ díẹ̀.

• Àwọn igbó kìjijkìji ló máa ń gba afẹ́fẹ́ carbon dioxide sára. Àmọ́, ọ̀pọ̀ èèyàn ni kò mọ̀ pé àwọn igi ẹ̀gbà tó wà láwọn ilẹ̀ tó wà létíkun tún lè ṣe jù bẹ́ẹ̀ lọ. Àwọn igi ẹ̀gbà máa ń gba afẹ́fẹ́ carbon dioxide sára ní ìlọ́po márùn-ún ju báwọn igbó kìjikìji ṣe máa ń gbà á sára lọ.

• Ìwádìí táwọn kan ṣe lẹ́nu àipẹ́ yìí fi hàn pé àwọn ohun alààyè kan tí wọ́n ń pè ní kelp máa ń yọ afẹ́fẹ́ carbon dioxide kúrò nínú afẹ́fẹ́, wọ́n sì máa ń tọ́jú ẹ̀ pa mọ́. Àpò kékeré kan wà lára àwọn ohun alààyè yìí tí afẹ́fẹ́ kún inú ẹ̀, ó máa ń jẹ́ kí wọ́n léfòó dáadáa lórí omi. Tí wọ́n bá ti wá dé àárín òkun, àpò tó wà lára wọn á bẹ́, wọ́n á wá rì sí ìsàlẹ̀ òkun lọ́hùn-ún. Ó sì jọ pé àìmọye ọdún ni wọ́n á fi wà níbẹ̀.

• Lọ́dún 2020 nígbà àjàkálẹ̀ àrùn kòrónà, ohun kan ṣẹlẹ̀ tó fi hàn pé tí afẹ́fẹ́ bá tiẹ̀ bà jẹ́ gan-an, ó lè pa dà di èyí tó mọ́, tó sì tura. Nígbà yẹn, àwọn ilé iṣẹ́ ńláńlá dáṣẹ́ dúró, àwọn mọ́tò náà ò sì fi bẹ́ẹ̀ sí níta, torí náà èéfín olóró tó ń tú sínú afẹ́fẹ́ mọ níwọ̀n gan-an. Ó gbàfiyèsí pé kò pẹ́ rárá tí afẹ́fẹ́ fi mọ́, tó sì tura. Lọ́dún 2020, ìròyìn tó jáde látọ̀dọ̀ ìgbìmọ̀ tó ń rí sí bí afẹ́fẹ́ ṣe rí lágbàáyé sọ pé, èyí tó pọ̀ jù nínú àwọn orílẹ̀-èdè tí wọ́n ti ṣèwádìí ló sọ pé kò pẹ́ rárá lẹ́yìn tí ìjọba ṣòfin pé káwọn èèyàn má ṣe jáde nílé táwọn ti bẹ̀rẹ̀ sí í gbádùn afẹ́fẹ́ tó mọ́, tó sì tura.

Kárí ayé, àwọn ìjọba máa ń sọ fáwọn ilé iṣẹ́ pé kí wọ́n dín àwọn ohun tó ń ba afẹ́fẹ́ jẹ́ kù. Bákan náà, àwọn onímọ̀ sáyẹ́ǹsì ṣì ń ṣèwádìí nìṣó nípa bí wọ́n ṣe lè ṣàtúnṣe àwọn nǹkan tó ti bà jẹ́ láyìíka wa nítorí afẹ́fẹ́ olóró. Bí àpẹẹrẹ, wọ́n máa ń lo àwọn ohun alààyè tín-tìn-tín láti yọ àwọn nǹkan tó léwu kúró nínú afẹ́fẹ́, omi, iyẹ̀pẹ̀ àtàwọn nǹkan míì. Bákan náà, wọ́n gba àwọn èèyàn nímọ̀ràn pé dípò kí wọ́n máa wa mọ́tò, kí wọ́n gbìyànjú láti máa fẹsẹ̀ rìn tàbí kí wọ́n máa gun kẹ̀kẹ́, kí wọ́n má sì jẹ́ káwọn nǹkan tó ń lo iná mànàmáná pọ̀ nínú ilé wọn.

Àmọ́, ìròyìn tó wá látọ̀dọ̀ Àjọ Ìlera Àgbáyé, Báńkì Àgbáyé àtàwọn àjọ míì lọ́dún 2022 fi hàn pé gbogbo ìgbìyànjú àwọn onímọ̀ sáyẹ́ǹsì ò tíì yanjú ìṣòro yìí.

Ìròyìn yẹn sọ pé lọ́dún 2020, nǹkan bí ìdá kan nínú mẹ́ta àwọn tó wà láyé ló jẹ́ pé àwọn nǹkan tó lè ba afẹ́fẹ́ jẹ́ ni wọ́n ń lò jù láti fi dáná àti láti ṣàwọn nǹkan míì. Àwọn èèyàn díẹ̀ ló rówó ra àwọn ohun ìdáná ìgbàlódé tàbí tí wọ́n lè dáná láwọn ọ̀nà míì tí kò ní ba afẹ́fẹ́ jẹ́.

“Ohun tí Jèhófà, Ọlọ́run tòótọ́, sọ nìyí, Ẹlẹ́dàá ọ̀run àti . . . Ẹni tó tẹ́ ayé àti èso rẹ̀, Ẹni tó fún àwọn èèyàn inú rẹ̀ ní èémí.”—Àìsáyà 42:5.

Ọlọ́run ló dá afẹ́fẹ́ tá à ń mí sínú, ó sì tún ṣètò pé káwọn ohun alààyè kan máa ṣiṣẹ́ pọ̀ láti tún afẹ́fẹ́ ṣe. Bákan náà, agbára Ọlọ́run kò lópin, ó sì nífẹ̀ẹ́ àwa èèyàn gan-an. Torí náà, ó bọ́gbọ́n mu láti gbà pé ó máa mú àwọn ohun tó ń ba afẹ́fẹ́ jẹ́ kúrò láyé. Ka àpilẹ̀kọ náà, “Ọlọ́run Ṣèlérí Pé Ayé Yìí Máa Wà Títí Lọ.”