‘Kí Ni Yóò Ṣe Àmì Wíwàníhìn-Ín Rẹ?’

“Nígbà wo ni àwọn nǹkan wọ̀nyí yóò ṣẹ, kí ni yóò sì ṣe àmì wíwàníhìn-⁠ín rẹ àti ti ìparí ètò-ìgbékalẹ̀ àwọn nǹkan?”​—⁠MATTEU 24:⁠3, NW.

 1, 2. Kí ni ó fihàn pé àwọn ènìyàn ní ọkàn-ìfẹ́ nínú ọjọ́-ọ̀la?

Ọ̀ PỌ̀ ènìyàn ní ọkàn-ìfẹ́ nínú ọjọ́-ọ̀la. Ìwọ náà ń kọ́? Nínú ìwé rẹ̀ Future Shock, Ọ̀jọ̀gbọ́n Alvin Toffler ṣàkíyèsí “ìbísí yanturu òjijì nínú iye àwọn ètò-àjọ tí a yàsọ́tọ̀ fún ṣíṣèwádìí nípa ọjọ́-ọ̀la.” Ó fikún un pé: ‘Àwa ti rí ìdásílẹ̀ àwọn àjọ-ẹgbẹ́ olùṣèwádìí tí wọ́n dálórí ọjọ́-ọ̀la; ìfarahàn àwọn ìwé ìròyìn tí ń sọ̀rọ̀ nípa ọjọ́-ọ̀la ní England, France, Italy, Germany àti United States; ìtànkálẹ̀ àwọn abala ẹ̀kọ́ nípa àsọbádé ní yunifásítì.’ Toffler parí ọ̀rọ̀ rẹ̀ pé: “Níti gidi kò sí ẹnìkan tí ó lè ‘mọ’ ọjọ́-ọ̀la ní ọ̀nà kan tí ó dájú hán-⁠ún-hán⁠ún.”

2 Ìwé náà Signs of Things to Come sọ pé: “Wíwo ìlà-ọwọ́, wíwo díígí láti sọtẹ́lẹ̀, ìwòràwọ̀, títa káàdì láti mọ ọjọ́-ọ̀la, kíkàwé I Ching ni gbogbo wọn fẹ́rẹ̀ẹ́ jẹ́ àwọn ọ̀nà ọgbọ́n dídíjú láti fún wa ní èrò díẹ̀ nípa ohun náà gan-⁠an tí ọjọ́-ọ̀la wa lè ní ní ìpamọ́.” Ṣùgbọ́n dípò yíyíjú sí àwọn ọ̀nà tí ènìyàn hùmọ̀, yóò sàn jù kí a yíjú sí orísun pípegedé kan​—⁠Jehofa.

 3. Èéṣe tí ó fi jẹ́ ohun yíyẹ láti yíjúsí Ọlọrun fún ìmọ̀ nípa ọjọ́-ọ̀la?

3 Ọlọrun òtítọ́ náà sọ pé: “Gẹ́gẹ́ bí mo ti gbèrò, bẹ́ẹ̀ ni yóò rí, àti gẹ́gẹ́ bí mo ti pinnu, bẹ́ẹ̀ ni yóò sì dúró.” (Isaiah 14:24, 27; 42:⁠9) Bẹ́ẹ̀ni, ó ti ṣeéṣe fún Jehofa láti fún aráyé ní ìmọ̀ràn nípa ohun tí yóò ṣẹlẹ̀, ní ṣíṣe bẹ́ẹ̀ lọ́pọ̀ ìgbà nípasẹ̀ àwọn ènìyàn tí wọ́n jẹ́ agbẹnusọ̀. Ọ̀kan lára àwọn wòlíì wọ̀nyí kọ̀wé pé: “Oluwa Ọlọrun kì óò ṣe nǹkan kan, ṣùgbọ́n ó fi ohun ìkọ̀kọ̀ rẹ̀ han àwọn wòlíì ìránṣẹ́ rẹ̀.”​—⁠Amosi 3:7, 8; 2 Peteru 1:​20, 21.

 4, 5. (a) Èéṣe tí Jesu fi lè ràn wá lọ́wọ́ nípa ọjọ́-ọ̀la? (b) Ìwádìí alápá púpọ̀ wo ní àwọn aposteli rẹ̀ ṣe?

4 Jesu Kristi ni wòlíì Ọlọrun tí ó gba ìwájú jùlọ. (Heberu 1:​1, 2) Ẹ jẹ́ kí a darí àfiyèsí sí ọ̀kan lára àwọn àsọtẹ́lẹ̀ ṣíṣe pàtàkì ti Jesu tí ó sọtẹ́lẹ̀ nípa àwọn ohun tí ń ṣẹlẹ̀ ní àyíká wa nísinsìnyí. Àsọtẹ́lẹ̀ yìí tún mú kí a ní ìjìnlẹ̀-òye nípa ohun tí yóò ṣẹlẹ̀ láìpẹ́ bí opin ètò-ìgbékalẹ̀ àwọn nǹkan búburú ìsinsìnyí ti ń parí lọ tí Ọlọrun yóò si fi paradise orí ilẹ̀-ayé kan rọ́pò rẹ̀.

5 Jesu fi ẹ̀rí hàn pé òun jẹ́ wòlíì. (Marku 6:4; Luku 13:33; 24:19; Johannu 4:19; 6:14; 9:17) Nípa báyìí, a lè lóye ìdí rẹ̀ tí àwọn aposteli rẹ̀, ní jíjókòó pẹ̀lú rẹ̀ lórí Òkè Olifi tí wọ́n sì ń wo Jerusalemu nísàlẹ̀, yóò fi béèrè lọ́wọ́ rẹ̀ nípa ọjọ́-ọ̀la pé: “Nígbà wo ni àwọn nǹkan wọ̀nyí yóò ṣẹ, kí ni yóò sì ṣe àmì wíwàníhìn-⁠ín rẹ àti ti ìparí ètò-ìgbékalẹ̀ àwọn nǹkan?”​—⁠Matteu 24:3, NW; Marku 13:⁠4.

 6. Kí ni ìbátan tí ó wà láàárín Matteu 24, Marku 13, àti Luku 21; ìbéèrè wo ni a sì gbọ́dọ̀ fi ìháragàgà nífẹ̀ẹ́ sí?

6 Ìwọ yóò rí ìbéèrè wọn àti èsì Jesu ní Matteu orí 24, Marku orí 13, àti Luku orí 21.a Ní ọ̀pọ̀lọpọ̀ ọ̀nà àwọn àkọsílẹ̀ náà jẹ́ àṣekún fún araawọn, ṣùgbọ́n wọn kò baramu délẹ̀délẹ̀. Fún àpẹẹrẹ, Luku nìkan ni o mẹ́nuba ‘àjàkálẹ̀-àrùn láti ibìkan sí ibòmíràn.’ (Luku 21:​10, 11, NW; Matteu 24:7; Marku 13:8) Lọ́nà tí ó bá ọgbọ́n ìrònú mu, a níláti béèrè pé, Jesu ha ń sọ àsọtẹ́lẹ̀ kìkì àwọn ìṣẹ̀lẹ̀ tí yóò wáyé ní àkókò ìgbésí-ayé àwọn olùgbọ́ rẹ̀ ni bí, tàbí o ha fi àkókò wa àti ohun tí ọjọ́-ọ̀la ní ní ìpamọ́ fún wa kún un bí?

Àwọn Aposteli Fẹ́ Láti Mọ̀

 7. Kí ni ohun náà ní pàtàkì tí àwọn aposteli béèrè nípa rẹ̀, ṣùgbọ́n báwo ni èsì Jesu ti gbòòrò tó?

7 Ní ìwọ̀nba ọjọ́ díẹ̀ ṣáájú kí a tó pa á, Jesu polongo pé Ọlọrun ti kọ Jerusalemu, olú-ìlú àwọn Ju sílẹ̀. Ìlú-ńlá náà àti tẹmpili rẹ̀ pípinmirin ni a ó parun. Nítorí náà díẹ̀ lára àwọn aposteli béèrè fún ‘àmì wíwàníhìn-⁠ín Jesu àti ti ìparí ètò-ìgbékalẹ̀ àwọn nǹkan.’ (Matteu 23:⁠37–24:⁠3, NW) Láìsí iyèméjì, pàtàkì ohun tí wọ́n ní lọ́kàn ni ètò-ìgbékalẹ̀ àwọn Ju àti Jerusalemu, nítorí pé wọn kò lóye bí ohun tí ó wà níwájú ti gbòòrò tó. Ṣùgbọ́n ní dída wọn lóhùn Jesu wo jìnnà rékọjá ohun tí ó ṣẹlẹ̀ títí di 70 C.E. àti ìgbà yẹn, nígbà tí àwọn ará Romu pa Jerusalemu run.​—⁠Luku 19:11; Iṣe 1:​6, 7.

 8. Kí ni díẹ̀ lára àwọn ohun tí Jesu sọtẹ́lẹ̀ pé yóò bẹ̀rẹ̀ síí ṣẹlẹ̀?

8 Gẹ́gẹ́ bí o ti lè kà á nínú àwọn àkọsílẹ̀ Ìhìnrere mẹ́tẹ̀ẹ̀ta náà, Jesu sọ̀rọ̀ nípa ìdìde orílẹ̀-èdè sí orílẹ̀-èdè àti ilẹ̀-ọba sí ilẹ̀-ọba, àìtó oúnjẹ, ìsẹ̀lẹ̀, àwọn ìran bíbanilẹ́rù, àti àwọn àmì ní ojú ọ̀run. Ní àwọn ọdún tí ń bẹ́ láàárín àkókò tí Jesu fúnni ní àwọn àmì náà (33 C.E.) àti ìsọdahoro Jerusalemu (66 sí 70 C.E.), àwọn wòlíì èké àti èké Kristi yóò dìde. Àwọn Ju yóò ṣenúnibíni sí àwọn Kristian, tí wọ́n ń wàásù ìhìn-iṣẹ́ Jesu.

 9. Báwo ni àsọtẹ́lẹ̀ Jesu ṣe ní ìmúṣẹ ní ọ̀rúndún kìn-⁠ín-⁠ní?

9 Àwọn apá-ẹ̀ka àmì wọ̀nyí wáyé nítòótọ́, àní gẹ́gẹ́ bí àwọn òpìtàn bíi Flavius Josephus pàápàá ti fìdí rẹ̀ múlẹ̀. Ó kọ̀wé pé ṣáájú kí àwọn ará Romu tó gbéjàkò wọ́n rárá, àwọn èké Messia ru ìṣọ̀tẹ̀ sókè. Àwọn ìsẹ̀lẹ̀ ẹlẹ́rùjẹ̀jẹ̀ ṣẹlẹ̀ ní Judea àti ní àwọn ibòmíràn. Ogun bẹ́ sílẹ̀ ní àwọn apá ibi púpọ̀ ní Ilẹ̀-Ọba Romu. Àwọn ìyàn ńlá ha mú bí? Bẹ́ẹ̀ni, nítòótọ́. (Fiwé Iṣe 11:​27-⁠30.) Ìwàásù Ìjọba náà ń kọ́? Ní 60 tàbí 61 C.E., nígbà tí a kọ ìwé Kolosse, “ìrètí ìhìnrere” Ìjọba Ọlọrun ni a ti gbọ́ lọ́nà gbígbòòrò ní Africa, Asia, àti Europe.b​—⁠Kolosse 1:⁠23.

“NÍGBÀ NÁÀ” ni Òpin

10. Èéṣe tí a fi gbọ́dọ̀ ṣàkíyèsí ọ̀rọ̀ Griki náà toʹte, kí sì ní ìjẹ́pàtàkì rẹ̀?

10 Nínú àwọn ọ̀ràn kan, Jesu gbé àwọn ìṣẹ̀lẹ̀ kalẹ̀ bí ẹni pé wọ́n ń ṣẹlẹ̀ ní ìtòtẹ̀léra. Ó wí pé: “A ó sì wàásù ìhìnrere ìjọba yìí . . . , nígbà náà ni òpin yóò sì dé.” Àwọn Bibeli lédè Gẹ̀ẹ́sì sábà máa ń lo “then” [nígbà náà] pẹ̀lú ìtumọ̀ rírọrùn náà “nítorí náà” tàbí “ṣùgbọ́n.” (Marku 4:15, 17; 13:23) Bí ó ti wù kí ó rí, ní Matteu 24:14 (NW), “nígbà náà” ní a gbékarí ọ̀rọ̀-àpọ́nlé èdè Griki náà toʹte.c Àwọn ògbóǹkangí nínú èdè Griki ṣàlàyé pé toʹte jẹ́ “ọ̀rọ̀-àpọ́nlé tí ń fi àkókò hàn” tí a ń lò “láti nasẹ̀ àkókò tí àwọn nǹkan ṣẹlẹ̀ tẹ̀léra” tàbí “láti nasẹ̀ ìṣẹ̀lẹ̀ tí ó tẹ̀lé e.” Jesu tipa báyìí sọ àsọtẹ́lẹ̀ pé ìwàásù Ìjọba kan yóò wà àti nígbà náà (‘lẹ́yìn ìyẹn’ tàbí ‘tẹ̀lé èyí’) “òpin” yóò sì dé. Òpin wo?

11. Báwo ni Jesu ṣe pa àfiyèsí pọ̀ sórí àwọn ìṣẹ̀lẹ̀ tí wọ́n sopọ̀ ní tààràtà mọ́ ìparun Jerusalemu?

11 Ìmúṣẹ kan nínú àsọtẹ́lẹ̀ Jesu ni a lè rí nínú àwọn ìṣẹ̀lẹ̀ tí ó jálẹ̀ sí òpin ètò-ìgbékalẹ̀ àwọn Ju. Àwọn ogun, ìsẹ̀lẹ̀, àìtó oúnjẹ, àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ, tí Jesu sọtẹ́lẹ̀ wáyé la àwọn ẹ̀wádún mẹ́ta já. Síbẹ̀, bẹ̀rẹ̀ pẹ̀lú Matteu 24:15, Marku 13:14, àti Luku 21:20, a kà nípa àwọn ìṣẹ̀lẹ̀ tí wọ́n sopọ̀ ní tààràtà mọ́ ìparun sísúnmọ́lé gírígírí, nígbà tí òpin ti wà lẹ́nu ilẹ̀kùn.​—⁠Ṣàkíyèsí ìlà gígùn tótòtó ẹlẹ́yọkan lórí ṣáàtì.

12. Báwo ni ìmúṣẹ Matteu 24:⁠15 ṣe ní àwọn ẹgbẹ́-ọmọ-ogun Romu nínú?

12 Ní ìhùwàpadà sí ìṣọ̀tẹ̀ kan láti ọ̀dọ̀ àwọn Ju ní 66 C.E., lábẹ́ Cestius Gallus àwọn ará Romu lọ láti gbógunti Jerusalemu, ní yíyí ìlú-ńlá tí àwọn Ju kà sí mímọ́ yìí ká. (Matteu 5:35) Láìka ìpadà gbéjàkoni láti ọ̀dọ̀ àwọn Ju sí, àwọn ará Romu fi ipá wọnú ìlú-ńlá náà. Lọ́nà yìí wọ́n bẹ̀rẹ̀ síí “dúró ní ibi mímọ́,” gẹ́gẹ́ bí Jesu ti sọtẹ́lẹ̀ ṣáájú ní Matteu 24:15 àti Marku 13:14. Nígbà náà ni ohun kan tí ó ṣeni ní kàyéfì bẹ̀rẹ̀ síí farahàn. Bí ó tilẹ̀ jẹ́ pé wọ́n ti yí ìlú-ńlá náà ká, àwọn ará Romu náà fàsẹ́yìn lójijì. Lẹ́sẹ̀kẹsẹ̀ ni àwọn Kristian mọ ìmúṣẹ àsọtẹ́lẹ̀ Jesu dájú, ìfàsẹ́yìn náà sì yọ̀ǹda fún wọ́n láti sálọ sí Judea sórí àwọn òkè-ńlá tí ó wà ní òdìkejì Jordani. Ọ̀rọ̀-ìtàn sọ pé wọ́n ṣe bẹ́ẹ̀.

13. Èéṣe tí ó fi ṣeéṣe fún àwọn Kristian láti kọbiara sí ìkìlọ̀ Jesu láti sálọ?

13 Ṣùgbọ́n bí àwọn ará Romu bá fàsẹ́yìn kúrò ní àyíká Jerusalemu, èéṣe tí ẹnikẹ́ni fi níláti sálọ? Àwọn ọ̀rọ̀ Jesu fihàn pé ohun tí ó ṣẹlẹ̀ náà jẹ́ ẹ̀rí pé ‘ìsọdahoro Jerusalemu ti súnmọ́lé.’ (Luku 21:20, NW) Bẹ́ẹ̀ni, ìsọdahoro. Ó sàsọtẹ́lẹ̀ ‘ìpọ́njú irú èyí tí kò tíì wáyé rí láti ìbẹ̀rẹ̀pẹ̀pẹ̀ tí kì yóò sì tún wáyé mọ́.’ Ní nǹkan bí ọdún mẹ́ta àti ààbọ̀ lẹ́yìn náà, ní 70 C.E., Jerusalemu ní ìrírí “ìpọ́njú ńlá” náà níti gidi láti ọwọ́ ẹgbẹ́-ọmọ-ogun Romu lábẹ́ Ọ̀gágun Titus. (Matteu 24:​21, NW; Marku 13:19) Ṣùgbọ́n, èéṣe tí Jesu fi ṣàpèjúwe èyí gẹ́gẹ́ bí ìpọ́njú tí ó tóbi ju èyíkéyìí tí ó tíì ṣẹlẹ̀ ṣáájú tàbí láti ìgbà náà wá?

14. Èéṣe tí a fi lè sọ pé ohun tí ó ṣẹlẹ̀ sí Jerusalemu ní 70 C.E. jẹ́ “ìpọ́njú ńlá” irú èyí tí kò tíì wáyé tàbí tí kò tíì ṣẹlẹ̀ láti ìgbà yìí wá?

14 Jerusalemu ni àwọn ará Babiloni run bàjẹ́ ní 607 B.C.E., ìlú-ńlá náà sì ti rí ìjà ẹlẹ́rùjẹ̀jẹ̀ nínú ọ̀rúndún wa yìí. Síbẹ̀, ohun tí ó wáyé ní 70 C.E. jẹ́ ìpọ́njú ńlá aláìlẹ́gbẹ́. Ní àkókò ogun tí ó gbà tó oṣù márùn-⁠ún, àwọn jagunjagun Titus ṣẹ́gun àwọn Ju. Wọn pa nǹkan bíi 1,100,000 wọ́n sì kó iye tí ó fẹ́rẹ̀ẹ́ tó 100,000 lẹ́rú. Jù bẹ́ẹ̀ lọ, àwọn ará Romu wó Jerusalemu palẹ̀. Èyí fi ẹ̀rí hàn pé ètò-ìgbékalẹ̀ àwọn Ju tí a gbé ìjọsìn rẹ̀ tí ó ṣètẹ́wọ́gbà tẹ́lẹ̀ karí tẹ́ḿpìlì ti dópin títí gbére. (Heberu 1:⁠2) Bẹ́ẹ̀ni, lọ́nà tí ó tọ̀nà àwọn ìṣẹ̀lẹ̀ 70 C.E. ni a lè kà sí ‘ìpọ́njú irúfẹ́ èyí tí kò tíì wáyé [sórí ìlú-ǹlá, orílẹ̀-èdè, àti ètò-ìgbékalẹ̀ yẹn] rí láti ìbẹ̀rẹ̀pẹ̀pẹ̀ ayé, rárá o, bẹ́ẹ̀ ni kì yóò tún wáyé mọ́.’​—⁠Matteu 24:​21, NW.d

Gẹ́gẹ́ Bí A ti Sọtẹ́lẹ̀, Púpọ̀ Síi Ṣì Ń Bọ̀

15. (a) Irú àwọn ohun wo ni Jesu sọtẹ́lẹ̀ pé yóò bẹ̀rẹ̀ síí ṣẹlẹ̀ lẹ́yìn ìpọ́njú tí ń bọ̀ sórí Jerusalemu? (b) Lójú-ìwòye ọ̀rọ̀ inú Matteu 24:​23-⁠28, kí ni ó gbọ́dọ̀ jẹ́ ìparí èrò wa nípa ìmúṣẹ àsọtẹ́lẹ̀ Jesu?

15 Bí o ti wù kí ó rí, Jesu kò fi àsọtẹ́lẹ̀ rẹ̀ mọ sórí ìpọ́njú ti ọ̀rúndún kìn-⁠ín-⁠ní. Bibeli fihàn pé púpọ̀ síi yóò tẹ̀lé ìpọ́njú yẹn, gẹ́gẹ́ bí ìlò toʹte, tàbí “nígbà náà,” ní Matteu 24:23 àti Marku 13:21 ti dámọ̀ràn rẹ̀. Kí ni àwọn nǹkan tí yóò ṣẹlẹ̀ nínú sáà tí ó tẹ̀lé 70 C.E.? Lẹ́yìn ìpọ́njú tí ó wá sórí ètò-ìgbékalẹ̀ àwọn Ju, àwọn èké Kristi àti àwọn wòlíì èké púpọ̀ síi yóò farahàn. (Ṣèfiwéra Marku 13:6 pẹ̀lú 13:​21-⁠23.) Ọ̀rọ̀-ìtàn fìdí rẹ̀ múlẹ̀ pé irú àwọn ẹnìkọ̀ọ̀kan bẹ́ẹ̀ ti dìde la àwọn ọ̀rúndún já láti ìgbà ìparun Jerusalemu ní 70 C.E., bí ó tilẹ̀ jẹ́ pé wọn kò tíì ṣi àwọn ènìyàn tí agbára ìríran tẹ̀mí wọn ṣe ṣámúṣámú tí wọ́n ti ń wọ̀nà fún “wíwàníhìn-⁠ín” Kristi lọ́nà. (Matteu 24:​27, 28) Bí ó tilẹ̀ rí bẹ́ẹ̀, àwọn ohun tí ó bẹ̀rẹ̀ síí farahàn lẹ́yìn ìpọ́njú ńlá 70 C.E. wọ̀nyí parapọ̀ fi ohun kan hàn pé Jesu ń wò rékọjá ìpọ́njú yẹn, tí ó jẹ́ kìkì ìmúṣẹ́ àkọ́kọ́ lásán.

16. Apá-ìhà wo ni Luku 21:24 fikún àsọtẹ́lẹ̀ Jesu, ìjẹ́pàtàkì wo sì ni èyí ní?

16 Bí a bá ṣe ìfiwéra Matteu 24:​15-⁠28 àti Marku 13:​14-⁠23 pẹ̀lú Luku 21:​20-⁠24, a óò rí ohun kejì tí ó fihàn pé àsọtẹ́lẹ̀ Jesu gbòòrò rékọjá ìparun Jerusalemu. Rántí pé Luku nìkanṣoṣo ni ó mẹ́nukan àjàkálẹ̀-àrùn. Bákàn náà, òun nìkanṣoṣo ni ó mú ẹ̀ka-ìpín yìí wá sí ìparí pẹ̀lú àwọn ọ̀rọ̀ Jesu náà pé: “Àwọn orílẹ̀-èdè yóò sì tẹ Jerusalemu mọ́lẹ̀, títí àwọn àkókò tí a yànkalẹ̀ fún àwọn orílẹ̀-èdè [“àkókò àwọn Keferi,” King James Version] yóò fi pé.”e (Luku 21:24, NW) Àwọn ará Babiloni mú ọba àwọn Ju tí ó jẹ kẹ́yìn kúrò ní 607 B.C.E., lẹ́yìn èyíinì, Jerusalemu, tí ó dúró fún Ìjọba Ọlọrun, ni a tẹ̀ mọ́lẹ̀. (2 Awọn Ọba 25:1-⁠26; 1 Kronika 29:23; Esekieli 21:​25-⁠27) Ní Luku 21:24, Jesu fihàn pé ipò-ọ̀ràn náà yóò máa báa lọ wọnú ọjọ́-ọ̀la títí di ìgbà tí àkókò náà bá tó fún Ọlọrun láti tún Ìjọba kan gbé kalẹ̀.

17. Kí ni ohun kẹta tí ó fihàn pé àsọtẹ́lẹ̀ Jesu yóò rìn jìnnà wọnú ọjọ́-ọ̀la jíjìnnà-réré?

17 Èyí sì ni ohun kẹta tí ó fihàn pé Jesu tún ń tọ́ka sí ìmúṣẹ ọjọ́ iwájú jíjìnnà-réré kan: Gẹ́gẹ́ bí Ìwé Mímọ́ ti sọ, Messia níláti kú ki a sì jí i díde, lẹ́yìn èyí tí yóò jókòó sí ọwọ́ ọ̀tún Ọlọrun títí tí Baba yóò fi rán an jáde láti lọ bẹ̀rẹ̀ síí ṣẹ́gun. (Orin Dafidi 110:​1, 2) Jesu sọ̀rọ̀ nípa jíjókòó òun ní ọwọ́ ọ̀tún Baba òun. (Marku 14:62) Aposteli Paulu fìdí rẹ̀ múlẹ̀ pé Jesu tí a jí dìde náà wà ní ọwọ́ ọ̀tún Jehofa ní dídúró de àkókò náà tí yóò di Ọba àti Amúdàájọ́ṣẹ ti Ọlọrun.​—⁠Romu 8:34; Kolosse 3:1; Heberu 10:​12, 13.

18, 19. Ìsopọ̀ wo ni Ìfihàn 6:​2-⁠8 ní pẹ̀lú àsọtẹ́lẹ̀ tí ó bá a dọ́gba nínú àwọn Ìhìnrere?

18 Fún ohun kẹrin àti èyí tí ó fòpin sí iyèméjì èyíkéyìí tí ó fihàn pé àsọtẹ́lẹ̀ Jesu nípa ìparí ètò-ìgbékalẹ̀ àwọn nǹkan ní ìfisílò tí ó rékọjá ti ọ̀rúndún kìn-⁠ín-⁠ní, a lé yíjúsí Ìfihàn orí 6. Ní kíkọ̀wé ní ọ̀pọ̀ ẹ̀wádún lẹ́yìn 70 C.E., aposteli Johannu ṣàpèjúwe ìran agbàfíyèsí kan nípa àwọn ẹlẹ́ṣin mẹ́rin agbékánkánṣiṣẹ́. (Ìfihàn 6:​2-⁠8) Ìran alásọtẹ́lẹ̀ yìí nípa “ọjọ́ Oluwa”​—⁠ọjọ́ wíwàníhìn-⁠ín rẹ̀⁠—​fi ọ̀rúndún ogún wa hàn yàtọ̀ gẹ́gẹ́ bí àkókò ogun àjàkú-akátá (ẹsẹ 4), àìtó oúnjẹ tí ó gbòde (ẹsẹ 5 àti 6), àti “ìyọnu-àjàkálẹ̀ tí ń ṣekúpani” (ẹsẹ 8). Ní kedere, èyí báradọ́gba pẹ̀lú ohun tí Jesu sọtẹ́lẹ̀ nínú àwọn Ìhìnrere ó sì fi ẹ̀rí hàn pé àsọtẹ́lẹ̀ rẹ̀ ní ìmúṣẹ tí ó tóbi síi ní “ọjọ́ Oluwa” yìí.​—⁠Ìfihàn 1:⁠10.

19 Àwọn amòye ènìyàn gbà pé àmì alápá púpọ̀ náà tí a sọtẹ́lẹ̀ ní Matteu 24:​7-⁠14 àti Ìfihàn 6:​2-⁠8 ti ń farahàn láti ìgbà tí ogun àgbáyé tí kọ́kọ́ bẹ́ sílẹ̀ ní 1914. Àwọn Ẹlẹ́rìí Jehofa ti kéde kárí-ayé pé àsọtẹ́lẹ̀ Jesu ti ń ní ìmúṣẹ rẹ̀ kejì àti èyí tí ó tóbi jù nísinsìnyí, gẹ́gẹ́ bí àwọn ogun rírorò, ìsẹ̀lẹ̀ tí ń panirun, ìyàn runlé-rùnnà, àti àrùn tí ó gbòdekan ti jẹ́rìí sí i. Lórí kókó tí ó gbẹ̀yìn yìí, ìwé-ìròyìn U.S.News & World Report (July 27, 1992) wí pé: “Àjàkálẹ̀ àrùn AIDS . . . ń pa ọ̀pọ̀ million àwọn òjìyà ìpalára rẹ̀ ó sì lè di ìyọnu àjàkálẹ̀ aṣenilófò àti alájàálù jùlọ nínú ọ̀rọ̀-ìtàn láìpẹ́. Àjàkálẹ̀ Àrùn Gbẹ̀mígbẹ̀mí pa nǹkan bí àádọ́ta-ọ̀kẹ́ 25 ọkàn tí ń jìyà ní ọ̀rúndún kẹrìnlá. Ṣùgbọ́n nígbà tí ó bá fi máa di ọdún 2000, àádọ́ta-ọ̀kẹ́ lọ́nà 30 sí àádọ́ta-ọ̀kẹ́ lọ́nà 110 ènìyàn ni yóò ti ní HIV lára, kòkòrò fáírọ́ọ̀sì tí ń fa àrùn AIDS, ìgasókè láti orí iye tí ó tó àádọ́ta-ọ̀kẹ́ 12 lónìí. Bí wọn kò bá rí ìwòsàn, gbogbo wọn dojúkọ ikú tí kò ṣeéyẹ̀sílẹ̀.”

20. Kí ni ìmúṣẹ àkọ́kọ́ Matteu 24:​4-⁠22 yóò kárí, ṣùgbọ́n àwọn ìmúṣẹ mìíràn wo ni ó ṣe kedere?

20 Nígbà náà, kí ni a níláti parí èrò sí nípa bí Jesu ṣe dáhùn ìwádìí àwọn aposteli? Lọ́nà pípéye, àsọtẹ́lẹ̀ rẹ̀ sọ ṣáájú nípa àwọn nǹkan tí yóò jálẹ̀ sí tí yóò sì ní ìparun Jerusalemu nínú, ó sì mẹ́nukan àwọn ohun tí yóò tẹ̀lé 70 C.E. Ṣùgbọ́n èyí tí ó pọ̀ jùlọ nínú èyí ni yóò ní ìmúṣẹ kejì àti èyí tí ó tóbi jù ní ọjọ́-ìwájú, ní jíjálẹ̀ sí ìpọ́njú ńlá kan tí yóò fòpin sí ètò-ìgbékalẹ̀ àwọn nǹkan búburú ti ìsinsìnyí. Èyí túmọ̀sí pé ìsọtẹ́lẹ̀ Jesu ní Matteu 24:​4-⁠22, àti àwọn tí ó bá a dọ́gba ní Marku àti Luku, ni ìmúṣẹ wọn bẹ̀rẹ̀ láti 33 C.E. títí di ìgbà ìpọ́njú 70 C.E. Síbẹ̀, àwọn ẹsẹ kan-náà yẹn yóò ní ìmúṣẹ kejì, tí yóò ní ìpọ́njú títóbi jù kan nínú ní ọjọ́-iwájú. Ìmúṣẹ títóbi jù yìí ń ṣẹlẹ̀ lákòókò wa; lójoojúmọ́ ni a ń rí i.f

Ní Jíjálẹ̀ sí Kí Ni?

21, 22. Níbo ni a ti rí àwọn ìtọ́kasí alásọtẹ́lẹ̀ pé àwọn ohun mìíràn síi yóò ṣẹlẹ̀ ní àfikún?

21 Jesu kò fi mímẹ́nuba àwọn wòlíì èké tí ń ṣe àwọn iṣẹ́ àmì tí ń tannijẹ ní sáà-àkókò gígùn náà ṣáájú kí ‘àkókò tí a yànkalẹ̀ fún àwọn orílẹ̀-èdè tó ní ìmúṣẹ’ parí àsọtẹ́lẹ̀ rẹ̀. (Luku 21:24; Matteu 24:​23-⁠26; Marku 13:​21-⁠23) Ó tẹ̀síwájú láti sọ nípa àwọn ohun tí ń múnitagìrì mìíràn tí yóò wáyé, àwọn ohun tí a óò kíyèsí jákèjádò ayé. Ìwọ̀nyí yóò ní ìsopọ̀ pẹ̀lú dídé Ọmọkùnrin ènìyàn nínú agbára àti ògo. Marku 13:​24-⁠27 (NW) jẹ́ àpẹẹrẹ àsọtẹ́lẹ̀ rẹ̀ tí ń báa lọ náà:

22 “Ṣùgbọ́n ní àwọn ọjọ́ wọnnì, lẹ́yìn ìpọ́njú yẹn, oòrùn yóò ṣókùnkùn, òṣùpá kì yóò sì fi ìmọ́lẹ̀ rẹ̀ hàn, àwọn ìràwọ̀ yóò sì máa jábọ́ láti ọ̀run, àwọn agbára tí ń bẹ ní àwọn ọ̀run ni a óò sì mì. Nígbà náà ni wọn yóò sì rí Ọmọkùnrin ènìyàn tí ń bọ̀ nínú àwọsánmà pẹ̀lú agbára àti ògo ńlá. Nígbà náà ni òun yóò sì rán àwọn angẹli jáde yóò sì kó àwọn àyànfẹ́ rẹ̀ jọpọ̀ láti inú ẹ̀fúùfù mẹ́rẹ̀ẹ̀rin, láti ìkángun ilẹ̀-ayé títí dé ìkángun ọ̀run.”

23. Èéṣe tí a fi lè wọ̀nà fún ìmúṣẹ Matteu 24:​29-⁠31 ní ọjọ́ iwájú jíjìnnà lẹ́yìn ọ̀rúndún kìn-⁠ín-⁠ní C.E.?

23 Ọmọkùnrin ènìyàn, Jesu Kristi tí a ti jí dìde, kò wá ní irú ọ̀nà apàfiyèsí bẹ́ẹ̀ lẹ́yìn òpin tí ó mú ìparun débá ètò-ìgbékalẹ̀ àwọn Ju ní 70 C.E. Dájúdájú gbogbo ẹ̀yà ayé kò mọ̀ ọ́n, gẹ́gẹ́ bí Matteu 24:30 ti sọ, bẹ́ẹ̀ sì ni àwọn angẹli ọ̀run kò kó gbogbo àwọn Kristian ẹni-àmì-òróró jọpọ̀ láti gbogbo apá ilẹ̀-ayé nígbà náà. Nítorí náà nígbà wo ni apá tí ó jẹ́ àfikún àsọtẹ́lẹ̀ kíkàmàmà Jesu yìí yóò ní ìmúṣẹ? Ó ha ń ní ìmúṣẹ nínú àwọn ohun tí ń ṣẹlẹ̀ ní àyíká wa nísinsìnyí, tàbí kẹ̀, ó ha ń fúnni ní ìjìnlẹ̀-òye àtọ̀runwá nípa ohun tí a lè retí ní ọjọ́-ọ̀la tí kò jìnnà mọ́? Dájúdájú àwa yóò fẹ́ láti mọ̀, nítorí pé Luku ṣàkọsílẹ̀ ìṣílétí Jesu pé: “Nígbà tí nǹkan wọ̀nyí bá bẹ̀rẹ̀ síí ṣẹ, ǹjẹ́ kí ẹ wo òkè, kí ẹ sì gbé orí yín sókè; nítorí ìdáǹdè yín kù sí dẹ̀dẹ̀.”​—⁠Luku 21:⁠28.

[Àwọ̀n Àlàyé ìsàlẹ̀ ìwé]

Ìwọ Ha Rántí Bí?

◻ Ìmúṣẹ wo tí ó nasẹ̀ dé 70 C.E. ni ìdáhùn Jesu sí ìbéèrè tí ó wà ní Matteu 24:3 ní?

◻ Báwo ni ìlò ọ̀rọ̀ náà toʹte ṣe ràn wá lọ́wọ́ láti lóye àsọtẹ́lẹ̀ Jesu?

◻ Ní èrò-ìtumọ̀ wo ni “ìpọ́njú ńlá” tí irú rẹ̀ kò tíì wáyé rí fi wà ní ọ̀rúndún kìn-⁠ín-⁠ní?

◻ Àwọn apá-ìhà aláìlẹ́gbẹ́ méjì wo nínú àsọtẹ́lẹ̀ Jesu tí ó kàn wá lónìí ni Luku tọ́kasí?

◻ Àwọn ohun wo ní wọ́n tọ́ka sí ìmúṣẹ kejì àti èyí tí ó tóbi jùlọ ti àsọtẹ́lẹ̀ inú Matteu 24:​4-⁠22?

[Àtẹ Ìsọfúnnni tó wà ní ojú ìwé 14, 15]

MATTEU 24 (NW)

⁴ “Jesu wí fún wọn pé: ‘Ẹ ṣọ́ra kí ẹni kankan má ṣì yín lọ́nà; ⁵ nítorí ọ̀pọ̀lọpọ̀ yóò wá lórí ìpìlẹ̀ orúkọ mi, wí pé, “Èmi ni Kristi,” wọn yóò sì ṣi ọ̀pọ̀lọpọ̀ lọ́nà. ⁶ Ẹ̀yin yóò gbọ́ nípa àwọn ogun àti ìròyìn nípa àwọn ogun; ẹ rí i pé ẹ̀yin kò jáyà. Nítorí nǹkan wọ̀nyí gbọ́dọ̀ ṣẹlẹ̀, ṣùgbọ́n òpin kìí ṣe ìsinsìnyí.

⁷ “ ‘Nítorí orílẹ̀-èdè yóò dìde sí orílẹ̀-èdè àti ìjọba sí ìjọba, àìtó oúnjẹ àti ìsẹ̀lẹ̀ yóò sì wà láti ibìkan dé ibòmíràn. ⁸ Gbogbo nǹkan wọ̀nyí jẹ́ ìbẹ̀rẹ̀pẹ̀pẹ̀ ìroragógó ìdààmú.

⁹ “ ‘Nígbà náà ni àwọn ènìyàn yóò fà yín lé ìpọ́njú lọ́wọ́ wọn yóò sì pa yín, ẹ̀yin yóò sì jẹ́ ohun ìkórìíra lọ́dọ̀ gbogbo àwọn orílẹ̀-èdè nítìtorí orúkọ mi. ¹⁰ Nígbà náà, pẹ̀lú, a óò mú ọ̀pọ̀lọpọ̀ kọsẹ̀ wọn yóò sì da ara wọn lẹ́nìkínní kejì wọn yóò sì kórìíra ara wọn lẹ́nìkínní kejì. ¹¹ Ọ̀pọ̀lọpọ̀ wòlíì èké yóò sì dìde wọn yóò sì ṣi ọ̀pọ̀lọpọ̀ lọ́nà; ¹² àti nítorí pípọ̀ síi ìwà-àìlófin ìfẹ́ ọ̀pọ̀ jùlọ yóò di tútù. ¹³ Ṣùgbọ́n ẹni tí ó bá faradà á dé òpin ni ẹni tí a óò gbàlà. ¹⁴ A ó sì wàásù ìhìnrere ìjọba yìí ní gbogbo ilẹ̀-ayé tí a ń gbé láti ṣe ẹ̀rí fún gbogbo àwọn orílẹ̀-èdè; nígbà náà ni òpin yóò sì dé.

------------------------------------------------------------------

¹⁵ “‘Nítorí náà, nígbà tí ẹ bá tajúkán rí ohun ìríra tí ń ṣokùnfà ìsọdahoro, tí ó dúró ní ibi mímọ́, gẹ́gẹ́ bí a ti sọ ọ́ láti ẹnu wòlíì Danieli, (kí òǹkàwé lo ìfòyemọ̀,) ¹⁶ nígbà náà ni kí àwọn wọnnì tí ń bẹ ní Judea bẹ̀rẹ̀ síí sá lọ sí àwọn òkè-ńlá. ¹⁷ Kí ọkùnrin tí ń bẹ ní orí ilé máṣe sọ̀kalẹ̀ láti kó àwọn ẹrù kúrò nínú ilé rẹ̀; ¹⁸ kí ọkùnrin tí ó wà ní pápá má sì ṣe padà sí ilé láti mú ẹ̀wù àwọ̀lékè rẹ̀. ¹⁹ Ègbé ni fún àwọn obìnrin aboyún àti àwọn wọnnì tí ń fi ọmú fún ọmọ ọwọ́ ní ọjọ́ wọnnì! ²⁰ Ẹ máa gbàdúrà kí sísá yín maṣe ṣẹlẹ̀ ní ìgbà òtútù, tàbí ní ọjọ́ ìsinmi; ²¹ nítorí nígbà náà ni ìpọ́njú ńlá yóò wà irúfẹ́ èyí tí kò tíì wáyé rí láti ìbẹ̀rẹ̀pẹ̀pẹ̀ ayé títí di ìsinsìnyí, rárá o, bẹ́ẹ̀ ni kì yóò tún wáyé mọ́. ²² Níti tòótọ́, bíkòṣe pé a ké àwọn ọjọ́ wọnnì kúrú, kò sí ẹran-ara kankan tí à bá gbàlà; ṣùgbọ́n nítìtorí àwọn àyànfẹ́ a óò ké àwọn ọjọ́ wọnnì kúrú.

------------------------------------------------------------------

²³ “‘Nígbà náà bí ẹnikẹ́ni bá wí fún yín pé, “Ẹ wò ó! Kristi nìyí níhìn-⁠ín,” tàbí, “Lọ́hùn-⁠ún!” ẹ máṣe gbà èyí gbọ́. ²⁴ Nítorí àwọn èké Kristi àti àwọn èké wòlíì yóò dìde wọn yóò sì fúnni ní àwọn àmì ńláǹlà àti àwọn iṣẹ́ àgbàyanu láti ṣi àwọn àyànfẹ́ pàápàá lọ́nà, bí ó bá ṣeéṣe. ²⁵ Ẹ wò ó! Mo ti kìlọ̀ fún yín tẹ́lẹ̀. ²⁶ Nítorí náà, bí àwọn ènìyàn bá wí fún yín pé, “Ẹ wò ó! Ó wà ní aginjù,” ẹ máṣe jáde lọ; “Ẹ wò ó! Ó wà ní àwọn iyẹ̀wù inú lọ́hùn-⁠ún,” ẹ máṣe gbà á gbọ́. ²⁷ Nítorí gan-⁠an gẹ́gẹ́ bí mànàmáná ti ń jáde wá láti àwọn apá ìlà-oòrùn tí ó sì ń mọ́lẹ̀ dé àwọn apá ìwọ̀-oòrùn, bẹ́ẹ̀ ni wíwàníhìn-⁠ín Ọmọkùnrin ènìyàn yóò rí. ²⁸ Ibi yòówù tí òkú bá wà, níbẹ ni àwọn idì yóò kójọpọ̀ sí.

------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------

²⁹ “‘Lẹ́sẹ̀kẹsẹ̀ lẹ́yìn ìpọ́njú náà ti àwọn ọjọ́ wọnnì oòrùn yóò ṣókùnkùn, òṣùpá kì yóò sì fi ìmọ́lẹ̀ rẹ̀ hàn, àwọn ìràwọ̀ yóò sì jábọ́ láti ọ̀run, àwọn agbára ọ̀run ni a óò sì mì. ³⁰ Nígbà náà sì ni àmì Ọmọkùnrin ènìyàn yóò farahàn ní ọ̀run, nígbà náà sì ni gbogbo àwọn ẹ̀yà ilẹ̀-ayé yóò lu ara wọn nínú ìdárò, wọn yóò sì rí Ọmọkùnrin ènìyàn tí ń bọ̀ lórí àwọsánmà ọ̀run pẹ̀lú agbára àti ògo ńlá. ³¹ Òun yóò sì rán àwọn angẹli rẹ̀ jáde lọ pẹ̀lú ìró ńlá kàkàkí, wọn yóò sì kó àwọn àyànfẹ́ rẹ̀ jọpọ̀ láti inú ẹ̀fúùfù mẹ́rẹ̀ẹ̀rin, láti ìkángun kan àwọn ọ̀run sí ìkángun wọn kejì.’ ”

“Sọ Fún Wa, Nígbà Wo Ni Nǹkan Wọ̀nyí Yóò Ṣẹ?”

“Àwọn nǹkan titun ni èmi ń sọ jáde. Kí wọ́n tó bẹ̀rẹ̀ síí ṣẹlẹ̀, mo mú kí ẹ̀yin ènìyàn gbọ́ wọn.”​—⁠ISAIAH 42:⁠9, NW.

 1, 2. (a) Kí ni àwọn aposteli Jesu béèrè nípa ọjọ́-ọ̀la? (b) Báwo ni èsì Jesu nípa àmì alápá púpọ̀ kan ṣe ní ìmúṣẹ?

Ẹ̀ KỌ́ àtọ̀runwá ń pilẹ̀ṣẹ̀ láti ọ̀dọ̀ Jehofa Ọlọrun, “ẹni tí ń sọ òpin láti ìpilẹ̀sẹ̀ wá.” (Isaiah 46:10) Gẹ́gẹ́ bí ọ̀rọ̀-ẹ̀kọ́ tí ó ṣáájú ti fihàn, àwọn aposteli wá irú ẹ̀kọ́ bẹ́ẹ̀ lọ́dọ̀ Jesu, ní bíbéèrè lọ́wọ́ rẹ̀ pé: “Sọ fún wa, Nígbà wo ni nǹkan wọ̀nyí yóò ṣẹ, kí ni yóò sì jẹ́ àmì ìgbà tí a ti yàntẹ́lẹ̀ pé kí gbogbo nǹkan wọ̀nyí wá sí ìparí?”​—⁠Marku 13:⁠4, NW.

2 Ní ìdáhùn, Jesu ṣàpèjúwe “àmì” alápá púpọ̀ tí ó ní nínú àwọn ẹ̀rí tí yóò fihàn pé ètò-ìgbékalẹ̀ àwọn Ju ti fẹ́rẹ̀ẹ́ dópin. Èyí ní ìmúṣẹ pẹ̀lú ìparun Jerusalemu ní 70 C.E. Ṣùgbọ́n àsọtẹ́lẹ̀ Jesu yóò ní ìmúṣẹ títóbi jù títí dé àkókò ọjọ́ iwájú. Gbàrà tí “àwọn àkókò tí a yànkalẹ̀ fún àwọn orílẹ̀-èdè” bá ti parí ní 1914, àmì kan ní ìwọ̀n gbígbòòrò yóò wà lárọ̀ọ́wọ́tó, ní fífihàn pé láìpẹ́ ètò-ìgbékalẹ̀ búburú ìsinsìnyí yóò dópin nínú “ìpọ́njú ńlá” kan.a (Luku 21:24, NW) Àràádọ́ta-ọ̀kẹ́ tí ń bẹ láàyè lónìí lè jẹ́rìí síi pé àmì yìí ti ní ìmúṣẹ nínú àwọn ogun àgbáyé àti àwọn ìṣẹ̀lẹ̀ alájàálù mìíràn ti ọ̀rúndún ogún yìí. Ìwọ̀nyí tún sàmìsí àwọn ìmúṣẹ pàtàkì ti àsọtẹ́lẹ̀ Jesu, ìmúṣẹ òde-òní yìí ni ohun tí ó ṣẹlẹ̀ láti 33 sí 70 C.E. ṣàpẹẹrẹ rẹ̀.

 3. Ní sísọ̀rọ̀ nípa àmì mìíràn, àwọn ìṣẹ̀lẹ̀ wo ni Jesu sọtẹ́lẹ̀ ní àfikún?

3 Lẹ́yìn tí Luku ti mẹ́nukan àwọn àkókò tí a yànkalẹ̀ fún àwọn orílẹ̀-èdè, àwọn àkọsílẹ̀ tí wọ́n bá a dọ́gba rẹ́gí nínú ìwé Matteu, Marku, àti Luku ṣàpèjúwe ọ̀wọ́ àwọn ohun tí ó bẹ̀rẹ̀ síí farahàn síwájú síi nínú èyí tí àmì kan wà ní àfikún sí ‘àmì’ alápá púpọ̀ ‘ti ìparí ètò-ìgbékalẹ̀ àwọn nǹkan.’ (Matteu 24:⁠3) (Ní ojú-ìwé 15, kókó yìí nínú àkọsílẹ̀ náà ni a fi àwọn ìlà àpapọ̀ méjì sàmì sí.) Matteu sọ pé: “Lẹ́sẹ̀kẹsẹ̀ lẹ́yìn ìpọ́njú náà ti àwọn ọjọ́ wọnnì oòrùn yóò ṣókùnkùn, òṣùpá kì yóò sì fi ìmọ́lẹ̀ rẹ̀ hàn, àwọn ìràwọ̀ yóò sì jábọ́ láti ọ̀run, àwọn agbára ọ̀run ni a óò sì mì. Nígbà náà sì ni àmì Ọmọkùnrin ènìyàn yóò farahàn ní ọ̀run, nígbà náà sì ni gbogbo àwọn ẹ̀yà ilẹ̀-ayé yóò lu ara wọn nínú ìdárò, wọn yóò sì rí Ọmọkùnrin ènìyàn tí ń bọ̀ lórí àwọsánmà ọ̀run pẹ̀lú agbára àti ògo ńlá. Òun yóò sì rán àwọn angẹli rẹ̀ jáde lọ pẹ̀lú ìró ńlá kàkàkí, wọn yóò sì kó àwọn àyànfẹ́ rẹ̀ jọpọ̀ láti inú ẹ̀fúùfù mẹ́rẹ̀ẹ̀rin, láti ìkángun kan àwọn ọ̀run sí ìkángun wọn kejì.”​—⁠Matteu 24:​29-⁠31, NW.

Ìpọ́njú àti Àwọn Àrà Mérìíyìírí Ojú Ọ̀run

 4. Àwọn ìbéèrè wo ni ó dìde nípa àwọn àrà mérìíyìírí ojú ọ̀run tí Jesu mẹ́nukàn?

4 Nígbà wo ni ìyẹn yóò ní ìmúṣẹ? Gbogbo àwọn àkọsílẹ̀ Ìhìnrere mẹ́tẹ̀ẹ̀ta náà mẹ́nukan ohun ti a lè pè ní àrà mérìíyìírí ojú ọ̀run​—⁠oòrùn àti òṣùpá ṣókùnkùn àwọn ìràwọ̀ sì ń jábọ́. Jesu sọ pé ìwọ̀nyí ni yóò tẹ̀lé “ìpọ́njú” náà. Jesu ha ní ìpọ́njú tí ó dé òténté rẹ̀ ní 70 C.E. lọ́kàn bí, tàbí ó ha ń sọ̀rọ̀ nípa ìpọ́njú ńlá tí ó ṣì jẹ́ tí ọjọ́-iwájú ní àkókò òde-òní?​—⁠Matteu 24:29; Marku 13:⁠24.

 5. Ojú ìwòye wo ni a ti fìgbàkan rí dìmú nípa ìpọ́njú ní àwọn àkókò òde-òní?

5 Láti ìgbà tí àwọn àkókò tí a yànkalẹ̀ fún àwọn orílẹ̀-èdè ti dópin ní 1914, àwọn ènìyàn Ọlọrun ti ń háragàgà láti mọ̀ nípa “ìpọ́njú ńlá” náà. (Ìfihàn 7:14) Fún ọ̀pọ̀ ọdún wọ́n ronú pé ìpọ́njú ńlá ti àkókò ìwòyí ní apá ìbẹ̀rẹ̀ kan tí ó dọ́gba pẹ̀lú àkókò Ogun Àgbáyé Kìn-⁠ín-⁠ní, lẹ́yìn náà sáà ìdáwọ́dúró, àti níkẹyìn apá ìparí kan, “ogun ọjọ́ ńlá Ọlọrun Olodumare.” Bí ìyẹn bá jẹ́ bẹ́ẹ̀, kí ni yóò ṣẹlẹ̀ nínú àwọn ẹ̀wádún tí ó la “òpin ètò-ìgbékalẹ̀” náà láàárín?​—⁠Ìfihàn 16:⁠14; Matteu 13:39, NW; 24:3; 28:20.

 6. Kí ni a ti lérò pé ó mú àsọtẹ́lẹ̀ Jesu ṣẹ nípa àwọn àrà mérìíyìírí ojú ọ̀run?

6 Ó dára, a ronú pé ní sáà tí ó là á láàárín yìí àmì alápá púpọ̀ náà ni a óò rí, títí kan iṣẹ́ ìwàásù tí àwọn ènìyàn Ọlọrun tí a ti kójọ ń ṣe. Ó tún dàbí ẹni pé àrà mérìíyìírí ojú ọ̀run tí a sọtẹ́lẹ̀ náà ni a lè retí ní sáà náà lẹ́yìn ìbẹ̀rẹ̀ àwọn ọdún 1914 sí 1918. (Matteu 24:29; Marku 13:​24, 25; Luku 21:25) Àfiyèsí dálórí àwọn nǹkan gidi tí ń bẹ lójú ọ̀run​—⁠àwọn ẹ̀rọ atàtaré ìsọfúnni láti gbalasa òfuurufú, rọ́kẹ́ẹ̀tì, àwọn ìtànṣán gbalasa òfuurufú tàbí ti olóró gíga, àti ibi ìbalẹ̀sí tàbí ibi ìgbérafò lójú òṣùpá.

 7. Òye tí a túnṣebọ̀sípò wo ni a ti fifúnni nípa ìpọ́njú ńlá?

7 Bí ó ti wù kí ó rí, Ilé-Ìṣọ́nà December 15, 1970, tún àsọtẹ́lẹ̀ Jesu gbéyẹ̀wò, ní pàtàkì ìpọ́njú ńlá tí ń bọ̀wá náà. Ó fihàn pé lójú-ìwòye ohun tí ó ṣẹlẹ̀ ní ọ̀rúndún kìn-⁠ín-⁠ní, ìpọ́njú òde-òní kò níláti ní apá ìbẹ̀rẹ̀ kan ní 1914 sí 1918, àlàfo àkókò kan tí ó gùn fún ọ̀pọ̀ ẹ̀wádún, àti lẹ́yìn náà kí ó wá padà bẹ̀rẹ̀. Ìwé-ìròyìn yẹn parí èrò pé: “‘Ìpọ́njú ńlá’ náà irú èyí tí kò tún ní ṣẹlẹ̀ mọ́ wà níwájú síbẹ̀síbẹ̀, nítorí ó túmọ̀sí ìparun ilẹ̀ ọba ìsìn èké (àti Kristẹndọm pẹ̀lú) èyí tí ‘ogun ọjọ́ ńlá Ọlọrun Olodumare’ ní Armageddoni yóò tẹ̀lé.”

 8. Pẹ̀lú ojú-ìwòye tí a ti túnṣebọ̀sípò nípa ìpọ́njú òde-òní, báwo ni a ṣe ṣàlàyé Matteu 24:29?

8 Ṣùgbọ́n Matteu 24:29 (NW) sọ pé àrà mérìíyìírí ojú ọ̀run náà wá “lẹ́sẹ̀kẹsẹ̀ lẹ́yìn ìpọ́njú náà.” Báwo ni ìyẹn ṣe lè rí bẹ́ẹ̀? Ilé-Ìṣọ́nà November 1, 1975, sọ pé níhìn-⁠ín “ìpọ́njú náà” túmọ̀sí èyí tí ó dé òténté lẹ́yìn lọ́hùn-⁠ún ní 70 C.E. Ṣùgbọ́n ní èrò-ìtumọ̀ wo ni a fi lè sọ pé àwọn àrà mérìíyìírí ojú ọ̀run ní àkókò wa ń ṣẹlẹ̀ “lẹ́sẹ̀kẹsẹ̀” tẹ̀lé ìṣẹ̀lẹ̀ kan ní 70 C.E.? A ronú pé ní ojú Ọlọrun àwọn ọ̀rúndún tí ó là á láàárín yóò kúrú. (Romu 16:20; 2 Peteru 3:⁠8) Bí ó ti wù kí ó rí, àyẹ̀wò tí ó túbọ̀ jinlẹ̀ síi nípa àsọtẹ́lẹ̀ yìí, pàápàá jùlọ ti Matteu 24:​29-⁠31, tọ́ka sí àlàyé kan tí ó yàtọ̀ gidigidi. Èyí ṣàpèjúwe bí ìmọ́lẹ̀ ti ń tàn “síwájú àti síwájú títí di ọjọ́ pípé náà.” (Owe 4:18, American Standard Version)b Ẹ jẹ́ kí a ṣàgbéyẹ̀wò ìdí tí àlàyé titun, tàbí èyí tí a yípadà fi jẹ́ ohun yíyẹ.

 9. Báwo ni àwọn Ìwé Mímọ́ Lédè Heberu ṣe pèsè ìsọfúnni tí ń rannilọ́wọ́ láti lóye àwọn ọ̀rọ̀ Jesu nípa àwọn ìṣẹ̀lẹ̀ nínú àwọn ọ̀run?

9 Jesu sọ àsọtẹ́lẹ̀ nípa ‘ìṣókùnkùn oòrùn, òṣùpá tí kì yóò fi ìmọ́lẹ̀ hàn, àti àwọn ìràwọ̀ tí yóò jábọ́’ fún mẹ́rin nínú àwọn aposteli rẹ̀. Gẹ́gẹ́ bíi Ju, wọn yóò lóye irú èdè bẹ́ẹ̀ láti inú Ìwé Mímọ́ Lédè Heberu, nínú èyí tí, fún àpẹẹrẹ, a ti pe àkókò ìdájọ́ Ọlọrun nínú Sefaniah 1:15 ní “ọjọ́ òfò àti ìdahoro, ọjọ́ òkùnkùn àti òkùdu, ọjọ́ kùukùu àti òkùnkùn biribiri.” Onírúurú àwọn wòlíì Heberu tún ṣàpèjúwe oòrùn bí èyí tí ó ṣókùnkùn, òṣùpá gẹ́gẹ́ bí èyí tí kò tànmọ́lẹ̀, àti àwọn ìràwọ̀ gẹ́gẹ́ bí èyí tí kò fi ìmọ́lẹ̀ hàn. Ìwọ yóò rí irú àwọn èdè bẹ́ẹ̀ nínú àwọn ìhìn-iṣẹ́ àtọ̀runwá lòdìsí Babiloni, Edomu, Egipti, àti ìjọba ìhà àríwá Israeli.​—⁠Isaiah 13:9, 10; 34:4, 5; Jeremiah 4:28; Esekieli 32:​2, 6-⁠8; Amosi 5:20; 8:2, 9.

10, 11. (a) Kí ni Joeli sọtẹ́lẹ̀ nípa àwọn nǹkan ní òkè ọ̀run? (b) Àwọn apá-ìhà wo ní a múṣẹ nínú àsọtẹ́lẹ̀ Joeli ní 33 C.E., àwọn wo sì ni wọn kò ní ìmúṣẹ?

10 Nígbà tí wọ́n gbọ́ ohun tí Jesu sọ, ó ṣeéṣe kí Peteru àti àwọn mẹ́ta yòókù ti rántí àsọtẹ́lẹ̀ Joeli tí a lè rí ní Joeli 2:​28-⁠31 àti 3:15: “Èmi óò tú ẹ̀mí mi jáde sí ara ènìyàn gbogbo; àti àwọn ọmọ yín ọkùnrin, àti àwọn ọmọ yín obìnrin yóò máa sọtẹ́lẹ̀. . . . Èmi ó sì fi iṣẹ́ ìyanu hàn ní ọ̀run àti ní ayé, ẹ̀jẹ̀ àti iná, àti ọwọ̀n èéfín. A óò sọ oòrùn di òkùnkùn, àti òṣùpá di ẹ̀jẹ̀, kí ọjọ́ ńlá àti ẹ̀rù Oluwa tó dé.” “Oòrùn àti òṣùpá yóò ṣú òkùnkùn, àti àwọn ìràwọ̀ yóò fa títàn wọn sẹ́yìn.”

11 Gẹ́gẹ́ bí a ti sọ ọ́ nínú Iṣe 2:​1-⁠4 àti 14-⁠21, ní Pentekosti 33 C.E., Ọlọrun tú ẹ̀mí mímọ́ dà sórí 120 àwọn ọmọ-ẹ̀yìn, àti ọkùnrin àti obìnrin. Aposteli Peteru sọ ọ́ di mímọ̀ pé èyí ni ohun tí Joeli ti sọtẹ́lẹ̀. Ṣùgbọ́n, kí ni nípa àwọn ọ̀rọ̀ Joeli nípa ‘oòrùn tí ó ṣókùnkùn àti òṣùpá tí ó di ẹ̀jẹ̀ àti àwọn ìràwọ̀ tí wọ́n fa títàn wọn sẹ́yìn’? Kò sí ohun kankan tí ó fihàn pé èyí ní ìmúṣẹ ní 33 C.E. tàbí lákòókò ìparí ètò-ìgbékalẹ̀ àwọn nǹkan Ju tí gígùn rẹ̀ rékọjá 30 ọdún.

12, 13. Báwo ni a ṣe mú àwọn àrà mérìíyìírí ojú-ọ̀run tí Joeli sọtẹ́lẹ̀ ṣẹ?

12 Lọ́nà tí ó ṣe kedere apá tí ó kẹ́yìn nínú àsọtẹ́lẹ̀ Joeli túbọ̀ ní ìsopọ̀ tímọ́tímọ́ pẹ̀lú dídé “ọjọ́ ńlá àti ẹ̀rù Oluwa”​—⁠ìparun Jerusalemu. Ilé-Ìṣọ́nà December 1, 1967, sọ nípa ìpọ́njú tí ó kọlu Jerusalemu ní 70 C.E.: “Dájúdájú èyíinì jẹ́ ‘ọjọ́ Jehofa’ nípa Jerusalemu àti àwọn ọmọ rẹ̀. Àti nípa ọjọ́ náà, ọ̀pọ̀lọpọ̀ ‘ẹ̀jẹ̀ àti iná àti rírú èéfín’ wà, oòrùn kò tànmọ́lẹ̀ dídán sórí òkùnkùn ìlú náà ní ọ̀sán, tí òṣùpá sì ń fúnni ní èrò nípa àwọn ẹ̀jẹ̀ tí a ta sílẹ̀, kìí ṣe ìmọ́lẹ̀ òṣùpá alálàáfíà tí ń dán ní òru.”c

13 Bẹ́ẹ̀ni, bí ó ti rí pẹ̀lú àwọn àsọtẹ́lẹ̀ mìíràn tí a ti ṣàkíyèsí, àwọn àrà mérìíyìírí ojú ọ̀run tí Joeli sọtẹ́lẹ̀ yẹ kí wọ́n ní ìmúṣẹ wọn nígbà tí Jehofa bá mú ìdájọ́ ṣẹ. Dípò kí wọ́n gbòòrò lọ dé àkókò ìparí ètò-ìgbékalẹ̀ àwọn Ju, ìṣókùnkùn oòrùn, òṣùpá, àti àwọn ìràwọ̀ wáyé nígbà tí àwọn ẹgbẹ́-ogun amúdàájọ́ṣẹ gbéjàko Jerusalemu. Lọ́nà tí ó bá ọgbọ́n ìrònú mu, a lè retí ìmúṣẹ títóbi jù fún apá yẹn nínú àsọtẹ́lẹ̀ Joeli nígbà tí ìmúṣẹ ìdájọ́ Ọlọrun lórí ètò-ìgbékalẹ̀ ìsinsìnyí bá bẹ̀rẹ̀ sí ṣẹlẹ̀.

Ìpọ́njú Wo ni Yóò Wà Ṣáájú Àwọn Àrà Mérìíyìírí Ojú Ọ̀run?

14, 15. Ìyọrísí wo ni àsọtẹ́lẹ̀ Joeli ní lórí òye wa nípa Matteu 24:⁠29?

14 Ìmúṣẹ àsọtẹ́lẹ̀ Joeli (ní ìbámu pẹ̀lú àwọn àsọtẹ́lẹ̀ mìíràn tí wọ́n lo èdè tí ó farajọra) ràn wá lọ́wọ́ láti lóye àwọn ọ̀rọ̀ inú Matteu 24:29. Ní kedere, ohun tí Jesu sọ nípa ‘ìṣókùnkùn oòrùn, òṣùpá tí kò fi ìmọ́lẹ̀ hàn, àti àwọn ìràwọ̀ tí ń jábọ́,’ kò tọ́ka sí àwọn ohun bíi rọ́kẹ́ẹ̀tì gbangba òfuurufú, bíbalẹ̀ sórí òṣùpá, àti irú àwọn ohun bẹ́ẹ̀, tí ń ṣẹlẹ̀ la ọ̀pọ̀ ẹ̀wádún ètò-ìgbékalẹ̀ ìsinsìnyí já. Bẹ́ẹ̀kọ́, ó tọ́ka sí àwọn nǹkan tí wọ́n ní ìsopọ̀ pẹ̀lú “ọjọ́ ńlá àti ẹ̀rù Oluwa,” ìparun tí ó ṣì ń bọ̀ lọ́nà.

15 Èyí báratan pẹ̀lú òye wa nípa bí àwọn àrà mérìíyìírí ojú ọ̀run yóò ṣe ṣẹlẹ̀ “lẹ́sẹ̀kẹsẹ̀ lẹ́yìn ìpọ́njú náà.” Kìí ṣe ìpọ́njú tí ó dé ògógóró òpin rẹ̀ ní 70 C.E. ni Jesu ń tọ́ka sí. Kàkà bẹ́ẹ̀, òun ń tọ́ka sí ìbẹ̀rẹ̀ ìpọ́njú ńlá tí yóò kọlu ètò-ìgbékalẹ̀ ayé ní ọjọ́ iwájú, tí yóò jẹ́ òténté “wíwàníhìn-⁠ín” rẹ̀ tí ó ṣèlérí. (Matteu 24:⁠3, NW) Ìpọ́njú yẹn ṣì wà ní iwájú wa.

16. Ìpọ́njú wo ni Marku 13:24 ń tọ́kasí, èésìtiṣe tí ó fi rí bẹ́ẹ̀?

16 Kí ni nípa ti àwọn ọ̀rọ̀ tí ń bẹ nínú Marku 13:24: “Ní àwọn ọjọ́ wọnnì, lẹ́yìn ìpọ́njú yẹn, oòrùn yóò ṣókùnkùn, òṣùpá kì yóò sì fi ìmọ́lẹ̀ rẹ̀ hàn”? Níhìn-⁠ín, “wọnnì” àti “yẹn” ni àwọn méjèèjì jẹ́ irú-oríṣi ọ̀rọ̀ Griki náà e·keiʹnos, ọ̀rọ̀-arọ́pò-orúkọ aṣàfihàn tí ń tọ́ka ohun kan tí yóò ṣẹlẹ̀ ní ọjọ́ iwájú jíjìnnà. E·keiʹnos ni a lè lò láti tọ́ka ohun kan tí ó ti ṣẹlẹ̀ sẹ́yìn (tàbí tí a mẹ́nukan ṣáájú) tàbí ohun kan ní ọjọ́ iwájú tí ó jìnnà. (Matteu 3:1; 7:22; 10:19; 24:38; Marku 13:11, 17, 32; 14:25; Luku 10:12; 2 Tessalonika 1:10) Nípa báyìí, Marku 13:24 tọ́ka sí “ìpọ́njú yẹn,” kìí ṣe ìpọ́njú tí àwọn ará Romu ru sókè, bíkòṣe sí àwọn ìṣe alágbára ńlá ti Jehofa ní ìparí ètò-ìgbékalẹ̀ ìsinsìnyí.

17, 18. Ìmọ́lẹ̀ wo ni Ìfihàn tàn sórí bí ìpọ́njú ńlá náà yóò ṣe bẹ̀rẹ̀ síí farahàn?

17 Orí 17 sí 19 nínú Ìfihàn ṣe wẹ́kú ó sì jẹ́rìí sí òye tí a túnṣebọ̀sípò nípa Matteu 24:​29-⁠31, Marku 13:​24-⁠27, àti Luku 21:​25-⁠28 yìí. Ní ọ̀nà wo? Àwọn Ìhìnrere fihàn pé ìpọ́njú yìí kì yóò bẹ̀rẹ̀ kí ó sì parí lẹ́ẹ̀kan náà. Lẹ́yìn tí ó bá ti bẹ̀rẹ̀, díẹ̀ nínú àwọn aráyé aláìgbọràn yóò ṣì wàláàyè láti rí “àmì Ọmọkùnrin ènìyàn” kí wọ́n sì hùwàpadà​—⁠láti kédàárò àti, gẹ́gẹ́ bí a ti sọ ọ́ nínú Luku 21:26, láti “dákú láti inú ìbẹ̀rù àti ìfojúsọ́nà fún àwọn ohun tí ń bọ̀ wá sórí ilẹ̀-ayé tí a ń gbé.” Ìbẹ̀rù tí ń bonimọ́lẹ̀ yẹn yóò jẹ́ nítorí tí wọ́n rí “àmì” tí ó fi ẹ̀rí ìparun wọn tí ó súnmọ́lé gírígírí hàn.

18 Àkọsílẹ̀ inú Ìfihàn fihàn pé ìpọ́njú ńlá ọjọ́ iwájú yóò bẹ̀rẹ̀ nígbà tí “ìwo” ológun ti “ẹranko ẹhànnà” ọlọ́pọ̀ orílẹ̀-èdè náà bá yíjú sí “aṣẹ́wó ńlá náà,” Babiloni Ńlá.d (Ìfihàn 17:​1, 10-⁠16, NW) Ṣùgbọ́n ọ̀pọ̀lọpọ̀ ènìyàn ni yóò ṣẹ́kù, nítorí pé àwọn ọba, àwọn oníṣòwò, àwọn ọ̀gákọ̀, àti àwọn mìíràn ṣọ̀fọ̀ òpin ìsìn èké. Kò sí iyèméjì pé àwọn púpọ̀ yóò mọ̀ pé ìdájọ́ tiwọn ni yóò tẹ̀lé e.​—⁠Ìfihàn 18:​9-⁠19.

Kí Ni Ohun Tí Ń Bọ̀?

19. Kí ni a lè réti nígbà tí ìpọ́njú ńlá náà bá bẹ̀rẹ̀?

19 Àwọn apá àyọkà Ìhìnrere nínú Matteu, Marku, àti Luku darapọ̀ mọ́ Ìfihàn orí 17 sí 19 láti tànmọ́lẹ̀ ńláǹlà sórí ohun tí yóò ṣẹlẹ̀ láìpẹ́. Ní àkókò tí Ọlọrun ti pinnu, ìpọ́njú ńlá náà yóò bẹ̀rẹ̀ pẹ̀lú ìgbéjàkò lòdìsí ilẹ̀-ọba ìsìn èké àgbáyé (Babiloni Ńlá). Èyí yóò gbóná janjan ní pàtàkì fún Kristẹndọm, tí ó dọ́gba pẹ̀lú Jerusalemu aláìṣòótọ́. “Lẹ́sẹ̀kẹsẹ̀ lẹ́yìn” ìpele yìí nínú ìpọ́njú náà, “àwọn àmì yóò wà nínú oòrùn àti òṣùpá àti àwọn ìràwọ̀, àti lórí ilẹ̀-ayé làásìgbò àwọn orílẹ̀-èdè [tí a kò tíì rí irú rẹ̀ rí].”​—⁠Matteu 24:29, NW; Luku 21:25, NW.

20. Àwọn àrà mérìíyìírí ojú ọ̀run wo ni a ṣì lè retí síbẹ̀?

20 Ní èrò-ìtumọ̀ wo ni ‘oòrùn yóò fi ṣókùnkùn, tí òṣùpá kì yóò fi ìmọ́lẹ̀ rẹ̀ hàn, tí àwọn ìràwọ̀ yóò jábọ́ láti ọ̀run, tí a ó sì mi àwọn agbára ọ̀run’? Láìsí iyèméjì, ní apá ìbẹ̀rẹ̀ ìpọ́njú ńlá náà, ọ̀pọ̀ àwọn orísun ìmọ́lẹ̀​—⁠àwọn gbajúgbajà àlùfáà nínú agbo ìsìn⁠—​ní a ó ti túfó tí a ó sì ti mú kúrò nípasẹ̀ “ìwo mẹ́wàá” tí a mẹ́nukàn ní Ìfihàn 17:⁠16. Kò sí iyèméjì pé àwọn agbára òṣèlú pẹ̀lú ni a ó ti mì tìtì. Àwọn ìṣẹ̀lẹ̀ tí ń kó jìnnìjìnnì báni ha lè wà ní àwọn ọ̀run tí ó ṣeéfojúrí pẹ̀lú bí? Ó ṣeéṣe kí ó rí bẹ́ẹ̀, kí ó sì jẹ́ amúni kún fún ìbẹ̀rù ọlọ́wọ̀ ju ìwọ̀nyí tí Josephus ṣàpèjúwe pé ó ṣẹlẹ̀ ní apá ìparí ètò-ìgbékalẹ̀ àwọn Ju. A mọ̀ pé ní àkókò ìgbàanì lọ́hùn-⁠ún, Ọlọrun fi agbára rẹ̀ láti mú kí irú àwọn ìjábá òjijì bẹ́ẹ̀ wáyé hàn, ó sì tún lè ṣe bẹ́ẹ̀ lẹ́ẹ̀kan síi.​—⁠Eksodu 10:​21-⁠23; Joṣua 10:​12-⁠14; Awọn Onidajọ 5:20; Luku 23:​44, 45.

21. Báwo ni “àmì” ọjọ́ iwájú kan yóò ṣe wáyé?

21 Lórí kókó yìí gbogbo àwọn òǹkọ̀wé Ìhìnrere mẹ́tẹ̀ẹ̀ta lo toʹte (nígbà náà) láti nasẹ̀ àwọn ohun tí yóò bẹ̀rẹ̀ síí farahàn tẹ̀lé e. “Nígbà náà sì ni àmì Ọmọkùnrin ènìyàn yóò farahàn ní ọ̀run.” (Matteu 24:30; Marku 13:26; Luku 21:27) Láti ìgbà Ogun Àgbáyé Kìn-⁠ín-⁠ní, àwọn ọmọ-ẹ̀yìn Jesu tòótọ́ ti fòyemọ àmì alápá púpọ̀ ti wíwàníhìn-⁠ín rẹ̀ tí kò ṣeéfojúrí, nígbà tí ó jẹ́ pé ọ̀pọ̀ ènìyàn ni kò tíì mọ èyí. Ṣùgbọ́n Matteu 24:30 tọ́ka síwájú sí àfikún “àmì” tí yóò farahàn ní ọjọ́ iwájú, ìyẹn ni ti “Ọmọkùnrin ènìyàn,” a ó sì fipá mú gbogbo orílẹ̀-èdè láti kíyèsí i. Nígbà tí Jesu bá wá pẹ̀lú àwọsánmà ti àìṣeéfojúrí, àwọn ènìyàn tí ń ṣàtakò kárí-ayé yóò níláti mọ “bíbọ̀” (Griki, er·khoʹme·non) náà nítorí fífi agbára ọba rẹ̀ lọ́nà tí ó ju ti ẹ̀dá lọ hàn.​—⁠Ìfihàn 1:⁠7.

22. Kí ni yóò jẹ́ ìyọrísí rírí “àmì” Matteu 24:⁠30?

22 Matteu 24:30 lo toʹte lẹ́ẹ̀kan síi láti nasẹ̀ ohun tí ó tẹ̀lé e. Ní níní òye-ìmọ̀lára abájáde ipò-ọ̀ràn wọn, nígbà náà ni àwọn orílẹ̀-èdè yóò lu ara wọn, wọn yóò sì kédàárò, bóyá ní mímọ̀ pé ìparun wọn ti súnmọ́lé. Ẹ wo bí ìyẹn ti yàtọ̀ sí tí àwọn ìránṣẹ́ Ọlọrun tó, nítorí àwa yóò lè gbé orí wa sókè ní mímọ̀ pé ìdáǹdè wa ti súnmọ́tòsí! (Luku 21:28) Ìfihàn 19:​1-⁠6 tún fi àwọn olùjọsìn tòótọ́ hàn ní ọ̀run àti ní ayé tí wọ́n ń yọ̀ nítorí òpin àgbèrè ńlá náà.

23. (a) Ìgbésẹ̀ wo ni Jesu yóò gbé nípa àwọn àyànfẹ́? (b) Kí ni a lè sọ nípa mímú àwọn àṣẹ́kù lọ sí ọ̀run?

23 Àsọtẹ́lẹ̀ Jesu ń báa lọ láti sọ ní Marku 13:27 (NW) pé: “Nígbà náà [toʹte] ni òun yóò sì rán àwọn angẹli jáde yóò sì kó àwọn àyànfẹ́ rẹ̀ jọpọ̀ láti inú ẹ̀fúùfù mẹ́rẹ̀ẹ̀rin, láti ìkángun ilẹ̀-ayé títí dé ìkángun ọ̀run.” Níhìn-⁠ín Jesu kó àfiyèsí jọ sórí àṣẹ́kù 144,000 ti àwọn “àyànfẹ́” tí wọ́n ṣì wàláàyè lórí ilẹ̀-ayé. Ní apá ìbẹ̀rẹ̀ ìparí ètò-ìgbékalẹ̀ àwọn nǹkan, àwọn ẹni-àmì-òróró ọmọ-ẹ̀yìn Jesu wọ̀nyí ni a mú wá sínú ìṣọ̀kan ti ìṣàkóso Ọlọrun. Bí ó ti wù kí ó rí, ní ìbámu pẹ̀lú ìtòtẹ̀léra náà tí wọ́n lò, Marku 13:27 àti Matteu 24:31 (NW) ṣàpèjúwe ohun mìíràn kan. “Pẹ̀lú ìró ńlá kàkàkí,” àwọn tí ó ṣẹ́kù nínú “àwọn àyànfẹ́” ni a óò kójọ láti àwọn òpin ilẹ̀-ayé. Báwo ni a ó ṣe kó wọn jọ? Láìsí tàbí ṣùgbọ́n, a ó fi “èdìdì” dì wọ́n, Jehofa yóò sì fi wọ́n hàn yàtọ̀ gẹ́gẹ́ bí apákan ‘àwọn wọnnì tí a pè, tí a yàn, tí wọ́n sì jẹ́ olùṣòtítọ́.’ Ní àkókò tí Ọlọrun sì yàn, a óò kó wọn jọpọ̀ sí ọ̀run láti jẹ́ ọba àti àlùfáà.e Èyí yóò mú ayọ̀ wá fún wọn àti fún àwọn olùṣòtítọ́ alábàákẹ́gbẹ́ wọn, “ogunlọ́gọ̀ ńlá,” tí a ó sàmì sí àwọn pẹ̀lú fún ‘jíjáde wá láti inú ìpọ́njú ńlá’ láti gbádùn àwọn ìbùkún lórí paradise ilẹ̀-ayé.​—⁠Matteu 24:22; Ìfihàn 7:3, 4, 9-⁠17; 17:14; 20:⁠6; Esekieli 9:​4, 6.

24. Ìtòtẹ̀léra wo ni Matteu 24:​29-⁠31 ṣípayá níti àwọn ìṣẹ̀lẹ̀ tí ń bọ̀ níwájú?

24 Nígbà tí àwọn aposteli náà sọ pé, “Sọ fún wa . . . ,” èsì Jesu rékọjá ohun tí wọ́n lè finúmòye. Síbẹ̀, láàárín àkókò ìwàláàyè wọn, wọ́n yọ̀ láti rí àpẹẹrẹ irú ìmúṣẹ àsọtẹ́lẹ̀ yìí. Ìkẹ́kọ̀ọ́ tí a farabalẹ̀ ṣe nípa èsì Jesu ti kó àfiyèsí jọ sórí apá àsọtẹ́lẹ̀ rẹ̀ tí yóò ní ìmúṣẹ ní ọjọ́ iwájú tí kò jìnnà mọ́. (Matteu 24:​29-⁠31; Marku 13:​24-⁠27; Luku 21:​25-⁠28) Ní báyìí ná a lè ríi pé ìdáǹdè wa túbọ̀ ń kù sí dẹ̀dẹ̀. A lè fojúsọ́nà fún ìbẹ̀rẹ̀ ìpọ́njú ńlá náà, nígbà náà àmì Ọmọkùnrin ènìyàn, àti nígbà náà kíkó tí Ọlọrun yóò kó àwọn àyànfẹ́ jọpọ̀. Níkẹyìn, gẹ́gẹ́ bí Amúdàájọ́ṣẹ ti Jehofa ní Armageddoni, Ajagun-òun-Ọba wa, Jesu tí a ti gbé gorí ìtẹ́, yóò sì “parí ìṣẹ́gun rẹ̀.” (Ìfihàn 6:⁠2, NW) Ọjọ́ Jehofa yẹn, nígbà tí òun yóò san ẹ̀san, yóò dé gẹ́gẹ́ bí àṣekágbá pípabambarì fún ìparí ètò-ìgbékalẹ̀ àwọn nǹkan tí ó ti sàmìsí ọjọ́ Oluwa láti 1914 wá.

25. Báwo ni a ṣe lè nípìn-⁠ín nínú ìmúṣẹ Luku 21:⁠28 tí ó ṣì ń bọ̀wá lọ́jọ́ iwájú?

25 Ǹjẹ́ kí ìwọ máa báa lọ láti jàǹfààní láti inú ẹ̀kọ́ àtọ̀runwá, kí o baà lè dáhùnpadà sí ìmúṣẹ àwọn ọ̀rọ̀ Jesu tí yóò wáyé lọ́jọ́ iwájú pé: “Ṣùgbọ́n bí àwọn nǹkan wọ̀nyí bá bẹ̀rẹ̀ síí ṣẹlẹ̀, ẹ gbé ara yín nàró ṣánṣán kí ẹ sì gbé orí yín sókè, nítorí pé ìdáǹdè yín ń súnmọ́lé.” (Luku 21:28, NW) Ẹ sì wo irú ọjọ́-ọ̀la tí ó wà níwájú àwọn àyànfẹ́ àti àwọn ogunlọ́gọ̀ bí Jehofa tí ń bá a lọ ní yíya orúkọ mímọ́ rẹ̀ sí mímọ́!