Umusa Imfanelo Eboniswa Ngezwi Nangesenzo

YEKA indlela isenzo somusa esiduduza ngayo! Siyajabula lapho siqaphela ukuthi othile uyasikhathalela. Njengoba sonke sikuthanda ukuboniswa umusa, yini esingayenza ukuze sibe nale mfanelo enhle?

Ukuba nomusa kuhilela ukukhathalela abanye ngokusuka enhliziyweni, ukukhathalela okubonakala ngamazwi nangezenzo. Njengoba umusa ubonakala ngezenzo, akwanele nje ukuphatha kahle abantu lapho uphambi kwabantu. Umusa wangempela ubangelwa uthando olujulile nozwela. Ngaphezu kwalokho, umusa onjalo uyingxenye yezithelo zomoya kaNkulunkulu amaKristu atshelwa ukuba abe nazo. (Gal. 5:22, 23) Njengoba kumelwe sibe nomusa, ake sihlole indlela uJehova neNdodana yakhe abaye babonisa ngayo le mfanelo nokuthi thina singasilingisa kanjani isibonelo sabo.

UJehova unomusa futhi uyabacabangela bonke abantu kuhlanganise ‘nabangabongiyo nababi.’ (Luka 6:35) Ngokwesibonelo, uJehova wenza “ilanga lakhe liphumele abantu ababi nabahle futhi [wenza] imvula ine phezu kwabantu abalungile nabangalungile.” (Math. 5:45) Ngakho, ngisho nalabo abangamhloniphi uJehova njengoMdali wabo, bayazuza ezintweni asinika zona ngomusa ezisekela ukuphila nezisenza sijabule.

Isibonelo esivelele somusa sisibona kulokho uJehova akwenzela u-Adamu no-Eva. Ngemva nje kokuba bonile, u-Adamu no-Eva “bathunga amaqabunga omkhiwane bazenzela izibhinco.” Nokho, uJehova wayazi ukuthi bazodinga izingubo zokugqoka ezifanele ukuze baphile njengoba base bexoshiwe e-Edene futhi umhlabathi wawusuqalekisiwe ‘unameva namakhakhasi.’ UJehova wabenzela “izembatho ezinde zesikhumba wabembathisa.”—Gen. 3:7, 17, 18, 21.

Nakuba uJehova enomusa ‘kwabangabongiyo nababi,’ ufuna ukuwubonisa ngokukhethekile ezincekwini zakhe ezithembekile. Ngokwesibonelo, ngezinsuku zomprofethi uZakariya, ingelosi yakhathazeka lapho ibona ukwakhiwa kabusha kweJerusalema kumile. UJehova wakulalela ukukhathazeka kwengelosi wabe eseyiphendula “ngamazwi amahle, amazwi aduduzayo.” (Zak. 1:12, 13) UJehova wenza okufanayo nakumprofethi u-Eliya. Ngesinye isikhathi, lo mprofethi wayecindezeleke kangangokuba wacela uJehova ukuba ambulale. UJehova wayinaka indlela u-Eliya ayezizwa ngayo futhi wathumela ingelosi ukuba iyomqinisa. Ngaphezu kwalokho, uNkulunkulu waqinisekisa lo mprofethi ngokuthi wayengeyedwa. Ngemva kokuba u-Eliya ezwe la mazwi anomusa futhi wathola usizo ayeludinga, wakwazi ukuqhubeka nomsebenzi wakhe. (1 AmaKh. 19:1-18) Ezincekwini zikaNkulunkulu, iyiphi eye yavelela ekuboniseni le mfanelo kaJehova yomusa?

Ngesikhathi eshumayela lapha emhlabeni, uJesu wayaziwa ngokuba nomusa nokucabangela. Wayengenalo ukhahlo futhi wayengaziphakamisi. Ngozwela wathi: “Wozani kimi, nina nonke enikhandlekayo nenisindwayo, ngizonenza niqabuleke. . . . Ngoba ijoka lami ngelomusa.” (Math. 11:28-30) Ngenxa yokuthi wayenomusa, abantu babemlandela uJesu noma kuphi lapho ayeya khona. UJesu “waba nesihawu” ngabantu, wabapha ukudla, wabelapha ekuguleni kwabo futhi wabafundisa “izinto eziningi” ngoYise.—Marku 6:34; Math. 14:14; 15:32-38.

Ngenxa yokuthi wayenomusa, uJesu wayeziqonda izimo zabanye futhi esebenzelana kahle nabo. Empeleni, kungakhathaliseki ukuthi yini ababeyicela, uJesu wayebamukela “ngomusa” bonke ababeza kuye. (Luka 9:10, 11) Ngokwesibonelo, akazange amthethise owesifazane owayethukile, owathinta ingubo yakhe yangaphandle ngisho noma ayengcolile, ukuze elapheke enkingeni yokopha. (Lev. 15:25-28) Ezwela lona wesifazane okwase kuphele iminyaka engu-12 ehlushwa yilesi sifo, uJesu wathi kuye: “Ndodakazi, ukholo lwakho lukuphilisile. Hamba ngokuthula, uphile kahle ekuguleni kwakho okubi.” (Marku 5:25-34) Yeka isenzo esihle somusa!

Ezibonelweni okukhulunywe ngazo, siyabona ukuthi umusa wangempela ubonakala ngezenzo. UJesu wenza umfanekiso womSamariya olungile ukuze abonise isidingo sesenzo. Ngisho noma amaSamariya namaJuda ayengazwani, indoda engumSamariya emfanekisweni yazwela indoda eyayishaywe yizigebengu zayishiya emgwaqweni ilimele kakhulu. Umusa wabangela ukuba umSamariya enze okuthile. Wabopha amanxeba ale ndoda wabe eseyisa endlini yezihambi. Lo mSamariya wabe esekhokhela umgcini waleyo ndlu ukuba anakekele le ndoda elimele, wakhokhela nezinye izindleko.—Luka 10:29-37.

Nakuba ngokuvamile umusa uboniswa ngezenzo, ungaboniswa nangamazwi acatshangelwe kahle nakhuthazayo. IBhayibheli lithi, “Ngukukhathazeka enhliziyweni yomuntu okuyoyibangela ukuba ibhocobale, kodwa yizwi elihle eliyenza ijabule.” (IzAga 12:25) Singabakhuthaza abanye ngamazwi anomusa futhi sibaphathe kahle.a Amazwi ethu omusa ayobonisa ukuthi siyabakhathalela. Lokho kuyobakhuthaza kubenze bakwazi ukubhekana kangcono nezinselele zokuphila.—IzAga 16:24.

Ngenxa yokuthi senziwe “ngomfanekiso kaNkulunkulu,” sonke singaba nomusa. (Gen. 1:27) Ngokwesibonelo, uJuliyu, isosha laseRoma elaliqaphe umphostoli uPawulu endleleni eya eRoma, “waphatha uPawulu ngomusa wobuntu wamvumela ukuba aye kubangane bakhe ajabulele ukunakekelwa yibo” edolobheni laseSidoni. (IzE. 27:3) Kamuva, izakhamuzi zaseMelitha zabonisa uPawulu nabanye ababephahlazekelwe umkhumbi “umusa wobuntu ongaphezu kovamile.” Lezi zakhamuzi zaze zabasa nomlilo ukuze bafudumale. (IzE. 28:1, 2) Nakuba lezi zakhamuzi zenza into encomekayo, akunakushiwo ukuthi unomusa uma uwubonisa ngezikhathi ezithile kuphela.

Ukuze sijabulise uNkulunkulu ngokugcwele, kumelwe ukubonisa umusa kube yingxenye yobuntu bethu. Yingakho uJehova ethi ‘sigqoke’ umusa. (Kol. 3:12) Nokho, kuyavunywa ukuthi akulula ngaso sonke isikhathi ukwenza le mfanelo kaNkulunkulu ibe ingxenye yobuntu bethu. Kungani? Singase singawubonisi umusa ngenxa yokuba namahloni, ukungazethembi, ukuphikiswa noma ngenxa yeminonjana yobugovu. Noma kunjalo, singabunqoba lobu bunzima ngokuthembela emoyeni ongcwele nangokulingisa indlela uJehova abonisa ngayo umusa.—1 Kor. 2:12.

Singakwazi yini ukuthuthukisa indlela esibonisa ngayo umusa? Kumelwe sizibuze: ‘Ingabe ngilalela ngozwela? Ingabe ngiyazinaka izidingo zabanye? Ngigcine nini ukuba nomusa kumuntu ongelona ilungu lomndeni noma umngane oseduze?’ Singabe sesizibekela imigomo, njengokwazi kangcono abantu esiphila nabo, ikakhulukazi amaKristu ebandleni esikulo. Lokhu kuyosisiza siziqonde kangcono izimo zabanye nezidingo zabo. Ngemva kwalokho, kufanele sizame ukubonisa abanye umusa ngendlela esingathanda ukuwuboniswa ngayo. (Math. 7:12) UJehova uyobe esesisiza sifunde ukuba nomusa uma sicela usizo lwakhe.—Luka 11:13.

Lapho umphostoli uPawulu ebala izinto ezimenza abe isikhonzi sikaNkulunkulu, wabala ‘nomusa.’ (2 Kor. 6:3-6) Abantu babemthanda uPawulu ngenxa yokuthi wayekhathalela umuntu ngamunye, okuyinto ayeyibonisa ngezenzo nangamazwi. (IzE. 28:30, 31) Ngendlela efanayo, singasiza abantu balamukele iqiniso uma sibaphatha ngomusa. Lapho sibonisa umusa kubo bonke, kuhlanganise nalabo abasiphikisayo, singabasiza bashintshe futhi bayeke ukuba nokhahlo. (Roma 12:20) Ngokuhamba kwesikhathi, bangase bawulalele umyalezo weBhayibheli.

Emhlabeni oyiPharadesi, ngokuqinisekile abavusiwe bayokujabulela ukuboniswa umusa, kwabanye kuyobe kungokokuqala bephathwa kanjalo. Lokho kuyobenza nabo baphathe abanye ngomusa. Noma ubani oyobe ephila ngaleso sikhathi ongafuni ukubonisa abanye umusa nokubaphatha kahle, ngeke akwazi ukuphila phakade ngaphansi koMbuso kaNkulunkulu. Ngakolunye uhlangothi, labo uNkulunkulu ayobanika ukuphila okuphakade bayophathana ngothando nangomusa. (IHu. 37:9-11) Ngempela lowo kuyoba umhlaba onokuthula! Nokho, njengoba silinde leso sikhathi ukuba sifike, kungasizuzisa kanjani manje ukubonisa umusa?

IBhayibheli lithi, “Umuntu onomusa wothando uwuphatha ngendlela enomvuzo umphefumulo wakhe.” (IzAga 11:17) Abantu bayasondela kumuntu onomusa futhi bavame ukumbonisa umusa. UJesu wathi: “Isilinganiso enilinganisa ngaso, nani bayonilinganisela ngaso.” (Luka 6:38) Ngakho, kulula ngomuntu onomusa ukuthola abangane abahle nokuqhubeka engumngane wabo.

Umphostoli uPawulu wanxusa ibandla lase-Efesu, wathi, “yibani nomusa komunye nomunye, ninobubele besisa, nithethelelane ngokukhululekile.” (Efe. 4:32) Ibandla lizuza kakhulu lapho lakhiwa amaKristu anozwela, abonisana umusa futhi azama ukusizana. AmaKristu anjalo awalokothi akhulume amazwi abuhlungu, agxeke ngendlela ehlabayo noma abhuqe abanye. Kunokuba ahlebe ngabanye, alwela ukusebenzisa ulimi lwawo ukuze asize abanye. (IzAga 12:18) Ngenxa yalokho, ibandla liyaqina futhi likhonze uJehova ngenjabulo.

Ngempela, umusa uyimfanelo ebonakala ngamazwi nangezenzo. Uma sinomusa, silingisa ubuntu obuhle bukaNkulunkulu wethu uJehova. (Efe. 5:1) Lapho senza lokho, amabandla esikuwo ayoqina futhi abantu bayokuza enkolweni yeqiniso. Kwangathi singahlala saziwa ngokuba abantu ababonisa umusa!