Pagpapadanay kan mga Mata Asin Puso na Nakasentro sa Premyo

ISINAYSAY NI EDITH MICHAEL

Kaidtong enot na mga taon nin 1930, nag-iistar kami harani sa St. Louis, Missouri, E.U.A., kan sumongko an saro sa mga Saksi ni Jehova. Kan oras man na idto napatod an sablayan, kaya naholog sa laboy an mapution na mga linabhan ni Nanay. Inako nia an alok na mga libro, tangani sanang humale na an babae, asin sinaray iyan sa sarong estante, dangan liningawan na.

MGA taon idto nin krisis, asin nahale sa trabaho si Tatay. Sarong aldaw naghapot sia kun may mababasa sa harong. Sinabi sa saiya ni Nanay an manongod sa mga libro. Pinonan niang basahon iyan, asin paghaloyhaloy sia nagkagsing: “Mama, iyo ini an katotoohan!”

“Ay, relihion sana iyan na gusto nin kuarta arog kan gabos na iba pa,” an simbag nia. Minsan siring, dinagka sia ni Tatay na tumukaw asin basahon an mga teksto kaiba nia. Kan iyan gibohon ni Nanay, nakombensir man sia. Pagkatapos nagpoon sindang hanapon an mga Saksi asin nadiskobre na sinda nagtitiripon sa sarong arkiladong tiriponan harani sa sentro nin St. Louis, tiriponan na ginagamit man para sa baraylehan asin iba pang okasyon.

Ipinag-iba ako ni Tatay asin Nanay​—mga tres anyos ako—​asin nanompongan ninda an tiriponan, alagad ta may baraylehan. Inaram ni Tatay kun noarin an pagtiripon, asin nagbuelta kami. Nagpoon man kaming mag-atender sa semanal na pag-adal sa Biblia harani sa samong harong. Ginigibo iyan sa harong kan babae na enot na nagsongko sa samo. “Taano ta dai mo ipag-iba man an mga aki mong lalaki?” an hapot nia. Nasopog si Nanay na sabihon na mayo sinda nin sapatos. Kan sa katapustapusi sinabi nia iyan, may itinaong mga sapatos, asin an mga tugang kong lalaki nagpoon na umatender sa pagtiripon kaiba mi.

Tinawan si Nanay nin teritoryong huhulitan harani sa harong mi, asin nagpoon sia sa ministeryo sa harong-harong. Nag-iiba ako, na nagtatago sa likod nia. Bago sia nakanood na magmaneho, naglalakaw kami nin labing sarong kilometro tanganing makasakay sa auto na malulunadan mi pasiring sa mga pagtiripon sa St. Louis. Dawa kun nagniniebe, nungka na nagpalta kami sa pagtiripon.

Kan 1934, nabautismohan si Nanay asin si Tatay. Gusto ko man na magpabautismo, asin nagpumirit ako sagkod na pinakiolayan ni Nanay an sarong mas may edad na Saksi na kaolayon ako manongod dian. Hinapot nia ako nin dakol na hapot sa paagi na masasabotan ko. Dangan sinabihan nia an sakong mga magurang na dai ako maninigong olangon sa pagpabautismo; tibaad madanyaran kaiyan an pagtalubo ko sa espirituwal. Kaya nabautismohan ako kan sumunod na tig-init, kan ako sais anyos pa sana.

Gustong-gusto ko an pulyetong Home and Happiness, na permi kong dara-dara, na ibinubugtak pa ngani iyan sa irarom kan sakong ulunan mantang ako natotorog. Paorootro, nakimaherak ako ki Nanay na basahon iyan sa sako, sagkod na matuom ko na iyan. Sa likod kaiyan may retrato nin sarong aking babae sa Paraiso na may kaibang sarong leon. An sabi ko ako an aking babaeng idto. An retratong iyan nakatabang sa sako na isentro an sakong mga mata sa premyong buhay sa bagong kinaban nin Dios.

Masosopgon akong marhay, alagad minsan ngani ako nagtatakig sa nerbios, permi akong minasimbag sa mga hapot sa Pag-adal sa Torrengbantayan kan kongregasyon.

Makamomondo, natakot si Tatay na mawaran kan saiyang trabaho, kaya nagpondo sia sa pakikiasosyar sa mga Saksi. Iyo man an mga tugang kong lalaki.

Bilog na Panahon na Ministeryo

Ipinapaparada ni Nanay sa mga payunir, o pambilog na panahon na mga ministro, an saindang harong na de rueda sa natad mi sa likod, asin pagretira sa eskuelahan minaiba ako sa sainda sa ministeryo. Dai nahaloy gusto ko nang magpayunir, alagad ta kinontra ini ni Tatay, sa paniniwala na maninigo akong magkaigwa nin dugang pang sekular na edukasyon. Sa katapustapusi nakombensir sia ni Nanay na togotan akong magpayunir. Kaya kan Hunyo 1943, kan ako 14 anyos, pinonan ko an pambilog na panahon na ministeryo. Tanganing makatabang sa mga gastos sa harong, nagtrabaho ako nin por ora, asin kun beses nagtatrabaho ako nin pambilog na panahon. Pero naaabot ko an bulanan na pasohan na 150 oras sa paghuhulit.

Pag-abot nin panahon nakanompong ako nin kapadis na payunir, si Dorothy Craden, na nagpoon na magpayunir kan Enero 1943, kan sia 17 anyos. Dati siang debotadang Katolika, alagad pakalihis nin anom na bulan na pag-adal sa Biblia, sia nabautismohan. Sa dakol na taon saro siang burabod nin pagparigon sa boot asin nin kosog para sa sako, asin iyo man ako sa saiya. Nagkadayupot kami nin labi pa sa magtugang.

Poon kan 1945, nagpayunir kaming magkaibanan sa saradit na banwaan sa Missouri na mayo pang mga kongregasyon. Sa Bowling Green pinakarhay mi an sarong tiriponan; nag-abot si Nanay asin tinabangan kami. Dangan sinosongko mi an gabos na harong sa banwaan asin iniimbitaran mi an mga tawo sa sarong pampublikong pahayag na iinareglo niamo na itao nin mga tugang na lalaki hale sa St. Louis. Nagkaigwa kami nin semanal na bilang nin mga nag-atender na sa pag-oltanan nin 40 asin 50. Iyo man iyan an ginibo mi sa Louisiana, na duman inarkila mi an sarong templong Mason. Tanganing mabayadan an arkila sa mga tiriponan, nagbugtak kami nin mga kahon nin kontribusyon, asin kada semana nababayadan an gabos na gastos.

Dangan nagduman kami sa Mexico, Missouri, na duman inarkila mi an sarong kuarto sa likod nin tindahan. Pinakarhay mi iyan tanganing magamit kan sadit na kongregasyon. Idto may kataraed na kuarto na samong inistaran. Nagtabang man kami na ikaareglo an pampublikong mga pahayag sa Mexico. Dangan nagduman kami sa kabesera kan estado, an Siudad nin Jefferson, na duman kada aga nin Lunes sagkod Biernes kinakaolay mi an mga opisyales kan publiko sa saindang opisina. Nag-istar kami sa sarong kuarto sa itaas kan Kingdom Hall kaiba ni Stella Willie, na garo mi ina.

Hale duman nagduman kaming tolo sa mga banwaan nin Festus asin Siudad nin Crystal, na magkarani. Nag-istar kami sa laoman nin manok na ginibong istaran sa likod kan harong nin sarong interesadong pamilya. Mantang mayo nin mga lalaking bautisado, kami an nangenot sa gabos na pagtiripon. Para sa trabahong por ora, nagtinda kami nin mga kosmetik. Kakadikit an samong materyal na rogaring. An totoo, mayo kami nin pampahirahay sa mga labot sa samong sapatos, kaya kada aga binubugtakan mi iyan nin bagong karton, asin sa banggi an lambang saro sa samo naglalaba kan iyo-iyo ming bado.

Sa pagpoon nin 1948, kan ako 19 anyos, kami ni Dorothy nakaresibi nin mga imbitasyon sa ika-12 klase kan Paadalan sa Biblia kan Watchtower sa Gilead para sa mga misyonero. Pakatapos kan limang bulan na kurso, an sanggatos na estudyante naggradwar kan Pebreo 6, 1949. Maogmahon idtong panahon. Nagbalyo na sa California an sakong mga magurang, asin si Nanay nag-abot hale pa duman tanganing magin presente.

Pasiring sa Samong Destino

Beinte-otsong naggradwar an idinestino sa Italia​—an anom, kaiba kami ni Dorothy, sa siudad nin Milan. Kan Marso 4, 1949, naghale kami sa Nueva York sakay sa barkong Italiano na Vulcania. Nag-onseng aldaw an biahe, asin an kadaklan sa samo nagkarulula huli sa maalon na dagat. Si Tugang na Benanti nagduman sa puerto nin Genoa sa pagsabat sa samo asin pag-iba sa samo sa Milan sakay sa tren.

Kan umabot kami sa erokan nin mga misyonero sa Milan, nakaheling kami nin mga burak na ibinugtak nin sarong daragitang Italiana sa kada saro kan samong mga kuarto. Pakalihis nin mga taon an daragitang ini, si Maria Merafina, nag-adal sa Gilead, nagbuelta sa Italia, asin kaming duwa magkaibanan na naglingkod sa sarong erokan nin mga misyonero!

Kan sunod na aga pag-abot mi sa Milan, duminungaw kami sa bintana kan banyo. Sa kalye sa likod may dakulang apartment na binomba. An sarong eroplanong pambomba kan Amerika aksidenteng ikinaholog an sarong bomba na guminadan sa gabos na 80 pamilya na nag-iistar duman. Sa iba pang pangyayari, an sarong pabrika dai tinamaan asin an mga bomba tuminama sa sarong eskuelahan asin nagadan an 500 na aki. Kaya an mga tawo daing gayo kursunada an mga Amerikano.

Pagal na sa guerra an mga tawo. Dakol an nagsabi na kun magpoon an saro pang guerra, dai na sinda maduman sa mga pahiplian sa bomba kundi magdadanay na sana sa harong saka aabrehan an gas asin duman na magagadan. Sinierto niamo sa sainda na kami yaon duman sa pagrepresentar, bakong kan Estados Unidos o kan arin pa man na ibang gobyerno na gibo nin tawo, kundi kan Kahadean nin Dios, na matapos sa gabos na guerra asin sa kasakitan na dara kaiyan.

Sa dakulang siudad nin Milan, an solo-solong kongregasyon nin mga 20 nagtitiripon sa erokan nin mga misyonero. Mayo pang ginigibong mga teritoryo sa paghuhulit, kaya nagpoon kaming maghulit sa sarong dakulang apartment. Sa enot na pinto, nanompongan mi si Mr. Giandinotti, na gustong humale sa iglesya an saiyang agom, kaya inako nia an saro sa satong mga publikasyon. Si Mrs. Giandinotti sinserong babae, na kadakol kan hapot. “Maoogma ako kun makanood na kamong mag-Italiano,” sabi nia, “tanganing matokdoan nindo ako sa Biblia.”

Halangkaw an mga kisame sa saindang apartment asin marumarom an ilaw, kaya ibinubugtak nia an saiyang tukawan sa ibabaw kan lamesa kun banggi tangani na makarani sa ilaw sa pagbasa kan Biblia. “Kun makikipag-adal ako sa saindo kan Biblia,” an hapot nia, “ano puede pa akong magsimba?” Sinabi mi sa saiya na nasa saiya iyan. Nagsisimba sia kun aga nin Domingo asin nagduduman sa samong mga pagtiripon pagkahapon. Dangan sarong aldaw sia nagsabi, “Dai na ako masimba.”

“Taano?” an hapot mi.

“Huli ta dai ninda itinotokdo an Biblia, asin nanompongan ko an katotoohan paagi sa pag-adal kan Biblia kaiba nindo.” Sia nabautismohan asin nakipag-adal sa dakol na babae na nagsisimba aroaldaw. Kan huri sinabi nia sa samo na kun sinabi mi sa saiya na dai magsimba, nagpondo kutana sia sa pag-adal asin tibaad nungka na nakanood kan katotoohan.

Bagong mga Destino

Pag-abot nin panahon kami ni Dorothy, kaiba an apat pang misyonero, idinestino sa siudad sa Italia na Trieste, na sakop kaidto nin mga hukbong Britano asin Amerikano. Mga sampulo sana an Saksi, alagad nagdakol an kabilangan na ini. Tolong taon kaming naghulit sa Trieste, asin paghale mi, igwa na nin 40 parabalangibog kan Kahadean, na an 10 payunir.

An sunod ming destino iyo an siudad nin Verona, na mayo nin kongregasyon. Alagad kan gipiton kan iglesya an sekular na mga autoridad, napiritan kaming humale. Kami ni Dorothy idinestino sa Roma. Duman nag-arkila kami nin kuartong kompleto na sa gamit, asin naghulit kami sa teritoryo na harani sa Batikano. Kaidtong yaon kami duman na si Dorothy nagduman sa Lebanon tanganing magpakasal ki John Chimiklis. Haros 12 taon na kaming magkaibanan, asin talagang napungaw ako sa saiya.

Kan 1955 binuksan an sarong bagong erokan nin mga misyonero sa saro pang kabtang nin Roma sa sarong kalye na an ngaran Bagong Dalan nin Apio. An saro sa apat na nasa erokan iyo si Maria Merafina, an daragita na nagbugtak nin mga burak sa samong kuarto kan banggi na kami nag-abot sa Milan. May naorganisar na bagong kongregasyon sa lugar na ini kan siudad. Pakalihis kan internasyonal na kombension sa Roma kan tig-init na idto, nagkapribilehio akong umatender sa kombension sa Nuremberg, Alemania. Nakaoogma nanggad na makamidbid an mga nagtagal nin makuri sa irarom kan gobyerno ni Hitler!

Balik sa Amerika

Kan 1956, huli sa mga problema sa salud, nagpuli ako sa Estados Unidos sa pagbakasyon huli sa helang. Alagad nungka na irinayo ko an sakong mga mata sa premyo na paglilingkod ki Jehova ngonyan asin daing sagkod sa saiyang bagong kinaban. Nagplano akong magbuelta sa Italia. Minsan siring, nakamidbid ko si Orville Michael, na naglilingkod sa pankinaban na opisina prinsipal kan Mga Saksi ni Jehova sa Brooklyn, Nueva York. Kinasal kami pakalihis kan internasyonal na kombension sa Siudad nin Nueva York kan 1958.

Dai nahaloy nagbalyo kami sa Front Royal, Virginia, na duman naogma kaming maglingkod kaiba nin sarong sadit na kongregasyon. Nag-istar kami sa sadit na apartment sa likod kan Kingdom Hall. Sa katapustapusi, kan Marso 1960 kinaipuhan na kami pumuli sa Brooklyn sa paghanap nin trabaho tangani na mabayadan mi an samong mga utang. Nagtrabaho kami nin banggi sa laen-laen na bangko tangani na kami makapagdanay sa pambilog na panahon na paglilingkod.

Kan yaon kami sa Brooklyn, nagadan an sakong ama, asin inatake man an ina kan sakong agom. Kaya nagdesisyon kaming bumalyo sa Oregon tanganing makarani sa samong mga ina. Pareho kami nakakua nin trabahong por ora asin nagpadagos sa pagpapayunir duman. Kan tigholog nin 1964, kami asin an samong mga ina nagbiahe sa kotse pasiring sa ibong kan nasyon tanganing umatender sa taonan na miting kan Watch Tower Bible and Tract Society sa Pittsburgh, Pennsylvania.

Kan sinosongko mi an Rhode Island, pinarigon an samong boot nin sarong paraataman sa sirkito, si Arlen Meier, asin kan saiyang agom na bumalyo sa kabesera kan estado, an Providence, na duman mas dakula an pangangaipo para sa mga parabalangibog kan Kahadean. Sinadol kami kan samong mga ina na akoon an bagong destinong ini, kaya pagpuli sa Oregon, ipinabakal mi an kadaklan ming gamit sa harong asin buminalyo kami.

Pag-eskuela Liwat sa Paadalan nin Gilead

Kan tig-init nin 1965, nag-atender kami sa sarong kombension sa Yankee Stadium. Duman nag-aplay kami sa Paadalan nin Gilead bilang mag-agom. Pakalihis nin mga sarong bulan, nasorpresa kami na makaresibi nin mga aplikasyon, na kaipuhan na ibuelta sa laog nin 30 aldaw. Nahahadit akong magduman sa harayong nasyon ta maluya na an salud ni Nanay. Alagad ta pinarigon nia an sakong boot: “Llenari an mga aplikasyon na iyan. Aram mo na maninigo mong perming akoon an ano man na pribilehio nin paglilingkod na itinatao ni Jehova!”

Iyan an nakaresolber sa problema. Tinapos ming llenaran an mga aplikasyon asin ipinadara iyan. Kanigoan na sorpresa na maresibi an imbitasyon sa ika-42 na klase, na nagpoon kan Abril 25, 1966! Yaon kaidto sa Brooklyn, Nueva York, an Paadalan nin Gilead. Mayo pang limang bulan an nag-agi, 106 sa samo an naggradwar kan Setyembre 11, 1966.

Idinestino sa Argentina

Duwang aldaw pagkagradwar, pasiring na kami sa Argentina sakay sa Peruvian Airlines. Pag-abot mi sa Buenos Aires, sinabat kami sa aeropuerto kan paraataman sa sanga, si Charles Eisenhower. Tinabangan nia kaming makaagi sa adwana dangan dinara kami sa sangang opisina. May saro kaming aldaw na maghusay kan samong mga gamit; dangan nagpoon an samong mga klase sa Kastila. Pinag-adalan mi an Kastila nin 11 oras kada aldaw sa enot na bulan. Sa ikaduwang bulan, pinag-adalan mi an lenguahe nin apat na oras kada aldaw asin nagpoon kaming makikabtang sa ministeryo sa langtad.

Naglimang bulan kami sa Buenos Aires dangan idinestino kami sa Rosario, sarong dakulang siudad na mga apat na oras sa tren paamihanan. Pakapaglingkod duman nin 15 bulan, isinugo kami nin mas paamihanan pa sa Santiago del Estero, sarong siudad sa mainit na probinsiang desierto. Kan yaon kami duman, kan Enero 1973, nagadan an sakong ina. Apat na taon ko na siang dai naheheling. An nakatabang sako na matagalan an sakong kamondoan iyo an siertong paglaom sa pagkabuhay liwat saka an pakaaram na naglilingkod ako sa gusto ni Nanay na paglingkodan ko.​—Juan 5:​28, 29; Gibo 24:15.

Makikatood an mga taga-Santiago del Estero, asin pasil na makapoon nin mga pag-adal sa Biblia. Kan umabot kami kan 1968, mga 20 o 30 an nag-aatender sa pagtiripon, alagad pakalihis nin walong taon igwa na nin labing sanggatos sa samong kongregasyon. Dugang pa, igwa nin duwang bagong kongregasyon nin poon 25 sagkod 50 parahayag sa haraning mga banwaan.

Pagbalik Liwat sa Amerika

Huli sa mga problema sa salud, kan 1976 idinestino giraray kami sa Estados Unidos bilang mga espesyal payunir​—sa Fayetteville, North Carolina. Kadakol kan mga Español duman hale sa Amerika Sentral asin del Sur, Republika Dominikano, Puerto Rico, asin pati sa España. Kadakol kan samong inaadalan sa Biblia, asin pag-abot nin panahon naponan an sarong kongregasyon na Kastila. Haros walong taon kami sa destinong idto.

Minsan siring, kaipuhan kaming mas makarani sa sakong panugangan na babae, na gurang asin baldado na. Nag-iistar sia sa Portland, Oregon, kaya inako niamo an bagong destino sa kongregasyon na Kastila sa Vancouver, Washington, na harani sa Portland. Sadit sana an kongregasyon kan kami umabot kan Disyembre 1983, alagad kadakol ming naheheling na bagohan.

Kan Hunyo 1996, nakompleto ko an 53 na taon sa pambilog na panahon na paglilingkod, asin an agom ko nakompleto an 55 taon kan Enero 1, 1996. Sa laog kan dakol na taon na ini, nagkapribilehio ako na tabangan an ginatos na makaaram kan katotoohan sa Tataramon nin Dios asin idusay an saindang buhay ki Jehova. An dakol sa mga ini naglilingkod na ngonyan bilang mga magurang sa kongregasyon asin pambilog na panahon na mga ministro.

Kun beses may naghahapot sako kun baga napupungaw ako na dai ako nagkaaki. An totoo, binendisyonan ako ni Jehova nin dakol na espirituwal na aki asin makoapo. Iyo, an buhay ko nagin makahulogan asin pano nin balaog sa paglilingkod ki Jehova. Ikaaagid ko an sakong sadiri sa aking daraga ni Jefte, na ginamit an saiyang buhay sa paglilingkod sa templo asin nungka na nagkaaki huli sa saiyang dakulang pribilehio nin paglilingkod.​—Hokom 11:​38-40.

Nagigirumdoman ko pa kan ako magdusay ki Jehova kaidtong ako akion pa. An retrato kan Paraiso malinawon sa isip ko ngonyan arog kaidto. An sakong mga mata asin puso nakasentro pa man giraray sa premyong buhay na daing sagkod sa bagong kinaban nin Dios. Iyo, an kamawotan ko maglingkod ki Jehova, bako sanang sa laog nin mga 50 taon, kundi sagkod lamang​—sakop kan saiyang pamamahala sa Kahadean.

[Retrato sa pahina 23]

Si Dorothy Craden, na kapot an sakong abaga, asin an mga kapwa payunir kan 1943

[Retrato sa pahina 23]

Sa Roma, Italia, kaiba an mga kapwa misyonero kan 1953

[Retrato sa pahina 25]

Kaiba kan agom ko