Manodan Asin Itokdo an Kristianong Moralidad

“Minsan siring, ika daw na nagtotokdo sa iba, dai nagtotokdo sa saimong sadiri?”​—ROMA 2:21.

1, 2. Ano an mga dahelan ta boot nindong pag-adalan an Biblia?

DAKOL kamong dahelan na pag-adalan an Tataramon nin Dios. Posibleng marhay na boot nindong maaraman an mga impormasyon dian​—manongod sa mga tawo, pangyayari, lugar, asin iba pang mga bagay. Boot nindong maaraman an katotoohan sa doktrina, na sarongat sa mga sala sa relihion, arog baga kan Trinidad o kalayo sa impierno. (Juan 8:32) Maninigo man na booton nindong mamidbid nin orog si Jehova tangani na kamo orog na magin arog nia asin makalakaw nin tanos sa atubangan nia.​—1 Hade 15:​4, 5.

² An sarong konektado asin mahalagang dahelan na pag-adalan an Tataramon nin Dios iyo na tanganing masangkapan kamo na magtokdo sa iba​—sa saindong mga namomotan, kamidbid, asin sa mga tibaad dai pa ngani nindo midbid. An paggibo kaini bakong opsional para sa tunay na mga Kristiano. Sinabi ni Jesus sa saiyang mga disipulo: “Kun siring paduman kamo asin gumibo kamo nin mga disipulo sa mga tawo kan gabos na nasyon, . . . na tokdoan nindo sinda na otobon an gabos na bagay na ipinagboot ko sa saindo.”​—Mateo 28:​19, 20.

3, 4. Taano ta may onra para sa saindo na magtokdo siring kan ipinagboot ni Jesus?

³ May onra asin puedeng paggikanan nin nagdadanay na pagkakontento an pag-adal sa Biblia na igwa nin kamawotan na magtokdo sa iba. An pagtotokdo haloy nang iginagalang na propesyon. An Encarta Encyclopedia nagsasabi: “Sa tahaw kan mga Judio, an dakol na nasa edad na ibinibilang an mga paratokdo na iyo an giya sa kaligtasan asin sinasadol an mga aki na tawan nin onra an mga paratokdo ninda nin orog pa ngani sa saindang mga magurang.” Partikularmenteng may onra para sa mga Kristiano na tokdoan an saindang sadiri paagi sa pag-adal sa Biblia dangan magtokdo sa iba.

⁴ “Mas dakol an tawo na an trabaho pagtotokdo kisa ano man na ibang propesyon. Mga 48 milyones na lalaki asin babae sa bilog na kinaban an paratokdo.” (The World Book Encyclopedia) Sa sarong sekular na paratokdo ipinagkakatiwala an kaisipan nin mga aki asin puede siang makaimpluwensia sa sainda sa mga taon na madatong. Mas halawig pa ngani an epekto kun kinukuyog nindo an pagboot ni Jesus na magtokdo sa iba; puede kamong makaimpluwensia sa sainda sagkod sa panahon na daing sagkod. Idinoon ini ni apostol Pablo kan sadolon nia si Timoteo: “Pirme mong atenderan an saimo man sana asin an saimong pagtotokdo. Magdanay ka sa mga bagay na ini, huli ta sa paggibo mo kaini ililigtas mo an saimo man sana sagkod idtong naghihinanyog sa saimo.” (1 Timoteo 4:16) Iyo, kaligtasan an kalabot sa saindong pagtotokdo.

 5. Taano ta an Kristianong pagtotokdo an pinakahalangkaw na klase nin pagtotokdo?

⁵ An pagtotokdo sa saindong sadiri dangan sa iba autorisado asin ipinagboboot kan pinakahalangkaw na Gikanan, an Soberano kan uniberso. Dahel dian mismo an linyang ini nin pagtotokdo mas halangkaw kisa ano man na sekular na pagtotokdo, baga man iyan pagtotokdo nin mga leksion sa elementarya, nin mga abilidad sa trabaho, o nin mga pag-espesyalisar pa ngani sa medisina. An Kristianong pagtotokdo nangangahulogan na an estudyante personal na makanood na arogon an Aki nin Dios, si Cristo Jesus, asin magtokdo sa iba na iyan man an gibohon.​—Juan 15:10.

Taano ta Dapat Tokdoan an Saindong Sadiri?

6, 7. (a) Taano ta dapat nguna niatong tokdoan an satong sadiri? (b) Sa anong paagi dai nagin paratokdo an mga Judio kan enot na siglo?

⁶ Taano ta sinasabi na dapat nguna niatong tokdoan an satong sadiri? Bueno, dai kita makatotokdo nin tama sa iba kun dai nguna niato tokdoan an satong sadiri. Idinoon ni Pablo an bagay na ini sa sarong nakapupukaw nin isip na teksto na igwa nin kahulogan para sa mga Judio kan panahon na idto alagad igwa nin seryosong mensahe para sa mga Kristiano ngonyan. Naghapot si Pablo: “Minsan siring, ika daw na nagtotokdo sa iba, dai nagtotokdo sa saimong sadiri? Ika, na naghuhulit na ‘Dai maghabon,’ naghahabon ka? Ika, na nagsasabing ‘Dai magsambay,’ nananambay ka? Ika, na nagpapahayag nin makuring pagkasurang sa mga idolo, naghahabon ka sa mga templo? Ika, na nag-oorgolyo sa ley, hinahalean mo daw nin onra an Dios huli sa saimong paglapas sa Ley?”​—Roma 2:21-23.

⁷ Paagi sa retorikong hapot, sinambit ni Pablo an duwang sala na direktang sinabi sa Sampulong Togon: Dai ka maghabon, asin dai ka magsambay. (Exodo 20:​14, 15) An nagkapirang Judio kan kaaldawan ni Pablo nag-oorgolyo na igwa sinda kan Ley nin Dios. Sinda ‘berbal na tinokdoan sa Ley asin nakombensir na sinda parakabit sa mga buta asin liwanag para sa mga nasa kadikloman, mga paratokdo sa mga omboy.’ (Roma 2:17-20) Minsan siring, an nagkapira parasaginsagin huli ta sa hilom sinda naghahabon o nagsasambay. Hinahalean kaiyan nin onra an Ley sagkod an Autor kaiyan na nasa langit. Maheheling nindo na sinda dai nanggad kualipikado na magtokdo sa iba; dai ngani talaga ninda tinotokdoan an saindang sadiri.

 8. Paano tibaad ‘naghahabon sa mga templo’ an nagkapirang Judio kan kaaldawan ni Pablo?

⁸ Nasambitan ni Pablo an paghabon sa mga templo. Aktuwal daw na ginibo iyan kan nagkapirang Judio? Ano an nasa isip ni Pablo? An totoo, nin huli sa limitadong impormasyon sa tekstong ini, dai niato puedeng sabihon nin dogmatiko kun paano ‘naghabon sa mga templo’ an nagkapirang Judio. Bago kaidto an rehistrador kan siudad sa Efeso nagsabi na an kairiba ni Pablo bakong “mga parahabon sa mga templo,” na nagsusuherir na minsan paano an nagkapira nag-isip na totoo sa mga Judio an sahot na iyan. (Gibo 19:29-37) Personal daw nindang ginagamit o ipinagnenegosyo an mamahalon na mga bagay hale sa paganong mga templo na sinalakat nin mga kongkistador o mga panatiko sa relihion? Segun sa Ley nin Dios, an bulawan asin pirak na mga idolo dapat na raoton, bakong tama na gamiton nin personal. (Deuteronomio 7:25)a Kaya an nananabihan ni Pablo tibaad iyo an mga Judio na binasangbasang an pagboot nin Dios asin ginamit o nagganansia sa mga bagay na hale sa paganong mga templo.

 9. Anong salang mga gibo may labot sa templo sa Jerusalem an puedeng kapareho man sana nin paghabon sa templo?

⁹ Sa ibong na kampi, isinaysay ni Josefo an sarong iskandalo sa Roma na kagibohan nin apat na Judio, na an lider sarong paratokdo sa Ley. Kinombensir kan apat na idto an sarong babaeng taga Roma, sarong proselitong Judia, na magtao nin bulawan asin iba pang mamahalon na mga bagay bilang kontribusyon sa templo sa Jerusalem. Kan makua na ninda ini sa saiya, ginamit ninda an mga kayamanan para sa sainda man sana​—garo man sana naghahabon sa templo.b An iba garo man sana naghahabon sa templo nin Dios paagi sa pagdolot ninda nin may diperensiang mga atang asin pagpalakop nin mahanab na komersialismo sa natad kaiyan, na ginigibo an templo na “lungib nin mga parahabon.”​—Mateo 21:​12, 13; Malaquias 1:12-14; 3:​8, 9.

Itokdo an Kristianong Moralidad

10. Dai niato maninigong paglingawan an anong pinakapunto kan mga tataramon ni Pablo na nakasurat sa Roma 2:​21-​23?

¹⁰ Ano man an mga gibo kaidtong enot na siglo na may labot sa paghabon, pagsambay, asin paghabon sa templo na nasambitan ni Pablo, dai niato paglingawan an pinakapunto kan saiyang mga komento. Sia naghapot: “Minsan siring, ika daw na nagtotokdo sa iba, dai nagtotokdo sa saimong sadiri?” Mahalagang mangnohon na an mga halimbawa na pinalataw ni Pablo igwa nin koneksion sa moralidad. An apostol dai digdi nagkonsentrar sa mga doktrina o kasaysayan sa Biblia. An pagtotokdo sa sadiri asin sa iba na boot sabihon ni Pablo igwa nin koneksion sa Kristianong moralidad.

11. Taano ta maninigo nindong tawan nin atension an Kristianong moralidad mantang pinag-aadalan nindo an Tataramon nin Dios?

¹¹ An pag-aplikar niato kan leksion sa Roma 2:​21-​23 nangangahulogan nin pakanood sa Kristianong moralidad basado sa Tataramon nin Dios, paggawe kaoyon kan satong nanonodan, dangan pagtotokdo sa iba na iyan man an gibohon. Huli kaiyan, mantang pinag-aadalan nindo an Biblia, magin listo sa ipinaririsang mga pamantayan ni Jehova, na pinagbabasaran kan tunay na Kristianong moralidad. Horophoropon an hatol asin an leksion na naheheling nindo sa Biblia. Dangan pusoan na iaplikar an nanonodan nindo. Asin an paggibo kaiyan talagang nagkakaipo nin kosog nin boot na may kaibang determinasyon. Madali para sa bakong sangkap na mga tawo na gumibo nin mga sarahotan, mga rason kun taano ta itinotogot iyan nin sarong situwasyon o kun taano ta hinahagad pa ngani nin sarong situwasyon na baliwalaon an Kristianong moralidad sa sarong partikular na kamugtakan. An mga Judio na nasambitan ni Pablo tibaad eksperyensiado sa siring na tusong pangangatanosan na may katuyohan na magrason o dayaon an iba. Pero an mga tataramon ni Pablo nagpapaheling na an Kristianong moralidad dai dapat na pasaditon o ignorohon segun sa personal na kagustohan.

12. Paano may epekto ki Jehova Dios an marahay o salang gawe-gawe, asin taano ta kapakipakinabang na tandaan an bagay na ini?

¹² Idinoon kan apostol an sarong pangenot na dahelan na manodan dangan iaplikar an moralidad na naheheling nindo sa Biblia. An salang gawe-gawe kan mga Judio may epekto ki Jehova: “Ika, na nag-oorgolyo sa ley, hinahalean mo daw nin onra an Dios huli sa saimong paglapas sa Ley? Huli ta ‘an ngaran nin Dios pinaglalanghadan dahel sa saindo sa tahaw kan mga nasyon.’” (Roma 2:​23, 24) Totoo man ngonyan na kun iignorohon niato an Kristianong moralidad, hinahalean niato nin onra an Gikanan kaiyan. Sa kabaliktaran, kun higot kitang mangangapot sa mga pamantayan nin Dios, marahay an epekto kaiyan sa saiya, natatawan sia nin onra. (Isaias 52:5; Ezequiel 36:20) An pakaaram nindo kaini makapakokosog sa saindong determinasyon kun kamo napapaatubang sa mga sugot o situwasyon na kun saen an pag-ignoro sa Kristianong moralidad tibaad garo baga iyo an pinakamadali o pinakakombenyenteng gibohon. Dugang pa, may iba pang bagay na itinotokdo sa sato an mga tataramon ni Pablo. Apuera sa pakaaram nindo mismo na an saindong gawe-gawe igwa nin epekto sa Dios, mantang kamo nagtotokdo sa iba, tabangan nindo sindang masabotan na igwa nin epekto ki Jehova kun paano ninda iinaaplikar an moral na mga pamantayan na saindang nanonodan. An Kristianong moralidad bako sanang nakatatao nin pagkakontento asin nagpoprotehir sa salud nin saro. Iyan may epekto man sa Saro na nagtao asin nag-eenkaminar sa moralidad na iyan.​—Salmo 74:10; Santiago 3:17.

13. (a) Paano kita tinatabangan kan Biblia kun dapit sa moralidad? (b) Itao an pinakapunto kan hatol sa 1 Tesalonica 4:3-7.

¹³ An moralidad nakakaapektar man sa ibang tawo. Maheheling nindo iyan sa mga halimbawa sa Tataramon nin Dios na nagpapaheling kan kahalagahan nin pag-aplikar kan moral na mga pamantayan nin Dios asin kan mga resulta nin pagbaliwala kaiyan. (Genesis 39:1-9, 21; Josue 7:1-25) Maheheling man nindo an deretso sa puntong hatol dapit sa moralidad na arog kan: “Iyo ini an kabotan nin Dios, an pagsantipikar sa saindo, na kamo lumikay sa pakikisaro; na an lambang saro sa saindo makanood na pamogolan an saiyang sadiring lalagan sa santipikasyon asin onra, bakong sa maaraon na horot sa sekso siring kan nasa mga nasyon na dai nakakamidbid sa Dios; tangani na mayo nin siisay man na umabot sa punto nin pagdanyar asin makiaram sa mga deretso kan saiyang tugang sa bagay na ini, . . . huli ta kita inapod nin Dios, bakong may lugar para sa karigsokan, kundi manongod sa santipikasyon.”​—1 Tesalonica 4:3-7.

14. Ano an puede nindong ihapot sa saindong sadiri manongod sa hatol sa 1 Tesalonica 4:3-7?

¹⁴ Haros siisay man puedeng maheling sa tekstong ini na an seksuwal na inmoralidad pagbalga sa Kristianong moralidad. Pero, puede kamong magkaigwa nin mas hararom na pakasabot kaini. An nagkapirang teksto nag-oopresir nin mga paagi para sa darudakulang pag-adal asin paghorophorop, na nagbubunga nin pakarorop. Halimbawa, puede nindong horophoropon an boot sabihon ni Pablo sa pagsabi na an pakikisaro puedeng magdara sa saro “sa punto nin pagdanyar asin makiaram sa mga deretso kan saiyang tugang sa bagay na ini.” Anong mga deretso an kabale, asin paano an orog na pakasabot kaini magtatao sa saindo nin dugang pang dahelan na papagdanayon an Kristianong moralidad? Paano an mga resulta kan siring na pagsiyasat orog pang magsasangkap sa saindo na magtokdo sa iba asin tabangan sinda na tawan nin onra an Dios?

Mag-adal Tanganing Makapagtokdo

15. Anong mga kasangkapan an puede nindong gamiton tanganing tokdoan an saindong sadiri paagi sa personal na pag-adal?

¹⁵ An Mga Saksi ni Jehova igwa nin mga kasangkapan na ginagamit ninda sa pagsiyasat sa mga hapot o mga isyu na minalataw mantang sinda nag-aadal tanganing tokdoan an saindang sadiri o an iba. An sarong kasangkapan na nasa dakol na lenguahe iyo an Watch Tower Publications Index. Kun igwa kamo kaiyan, puede nindong gamiton iyan sa paghanap nin impormasyon sa basado sa Biblia na mga publikasyon kan Mga Saksi ni Jehova. Puede kamong magsiyasat paagi sa mga tema o sa irarom nin lista nin mga bersikulo sa Biblia. An saro pang kasangkapan na magagamit kan Mga Saksi ni Jehova na nasa dakol na mayor na lenguahe iyo an Watchtower Library. An program na ini sa komputer sa CD-ROM igwa nin dakol na koleksion nin mga publikasyon na nasa electronic. An program kaiyan nagpapangyari sa saro na magsiyasat nin mga topiko asin paliwanag dapit sa mga teksto. Kun kamo igwa nin saro o kan duwang kasangkapan na ini, gamiton iyan nin regular mantang kamo nag-aadal sa Tataramon nin Dios tanganing makapagtokdo sa iba.

16, 17. (a) Saen kamo makakakua nin nakapagpapaliwanag na mga komento dapit sa mga deretso na nasambitan sa 1 Tesalonica 4:6? (b) Sa anong mga paagi puedeng mapakiaraman nin pakikisaro an mga deretso nin iba?

¹⁶ Gamiton niato an halimbawa na sinitar sa enotan, an 1 Tesalonica 4:3-7. Naglataw an hapot manongod sa mga deretso. Kiisay na mga deretso? Asin paano puedeng mapakiaraman an mga deretsong iyan? Paagi sa nasambitan na mga kasangkapan sa pag-adal, posibleng makakua kamo nin dakol na nakapagpapaliwanag na komento dapit sa mga bersikulong ini, dawa sa mga deretso na nasambitan ni Pablo. Puede nindong basahon an siring na mga komento sa Insight on the Scriptures, Tomo 1, pahina 863-4; True Peace and Security​​—How Can You Find It?, pahina 145; The Watchtower, Nobyembre 15, 1989, pahina 31.

¹⁷ Sa pagpadagos kan pag-adal, maheheling nindo na an mga publikasyon na iyan nagpapaheling kun gurano katotoo kan mga tataramon ni Pablo. An sarong parapakisaro nagkakasala sa Dios asin ibinabalad an saiyang sadiri sa mga helang. (1 Corinto 6:​18, 19; Hebreo 13:4) An sarong lalaki na naggigibo nin pakikisaro pinakikiaraman an laen-laen na deretso kan babae na kaibanan nia sa kasalan. Hinahalean nia an babae nin malinig na moral na kamugtakan asin marahay na konsensia. Kun an babae daing agom, pinakikiaraman kan lalaki an deretso kaini na mag-agom bilang sarong birhen asin an deretso kan magigin agom kaini na asahan na sia birhen pa. Kinokolgan kan lalaki an mga magurang kan babae asin an agom kan babae kun ini may agom. Rinaraot kan inmoral na lalaki an deretso kan saiyang sadiring pamilya na magkaigwa nin malinig na rekord sa moral. Kun sia miembro nin Kristianong kongregasyon, tinatawan nia iyan nin katuyawan, na dinadanyaran an reputasyon kaiyan.​—1 Corinto 5:1.

18. Paano kamo nakikinabang sa pag-adal sa Biblia mapadapit sa Kristianong moralidad?

¹⁸ Bako daw na an mga komentong iyan manongod sa mga deretso nakatatabang sa saindo na mamansayan an mas hararom na kahulogan kan bersikulong iyan? An siring na klase nin pag-adal dakula nanggad an halaga. Mantang ipinagpapadagos nindo iyan, tinotokdoan nindo an saindong sadiri. Nagtatalubo an saindong pakasabot sa pagigin totoo asin epekto kan mensahe nin Dios. Pinakokosog nindo an saindong determinasyon na mangapot sa Kristianong moralidad ano man na sugot an lumataw. Asin isip-isipa kun gurano kamo kamagigin orog na epektibo bilang paratokdo! Halimbawa, mantang itinotokdo sa iba an katotoohan sa Biblia, puede nindong ihiras an pakarorop sa 1 Tesalonica 4:3-7, na dinudugangan an saindang pakasabot asin pagpahalaga sa Kristianong moralidad. Sa siring, an pag-adal nindo makatatabang sa saindo asin sa dakol pang iba na tumao nin onra sa Dios. Asin saro sanang halimbawa an nasambitan niato digdi, gikan sa surat ni Pablo sa mga taga Tesalonica. Dakol pang ibang aspekto an Kristianong moralidad, asin dakol na kaparehong iba pang halimbawa asin hatol sa Biblia, na puede nindong pag-adalan, iaplikar, asin itokdo.

19. Taano ta mahalagang marhay na mangapot kamo sa Kristianong moralidad?

¹⁹ Daing duda manongod sa kadonongan nin paggibo kaiyan. An Santiago 3:17 nagsasabi na “an kadonongan hale sa itaas,” hale ki Jehova Dios mismo, “enot sa gabos mabini.” Iyan malinaw na nangangahulogan nin pagsunod sa moral na mga pamantayan nin Dios. Sa katunayan, hinahagad ni Jehova na an mga nagrerepresentar sa saiya sa pagtotokdo kan Biblia marahay na mga halimbawa mismo “sa kalinigan.” (1 Timoteo 4:12) Pinatutunayan iyan kan nagin pamumuhay kan enot na mga disipulo na arog ki Pablo asin Timoteo; naglikay sinda sa inmoralidad, na nagsurat pa ngani si Pablo: “An pakikisaro asin gabos na klase nin karigsokan o kahanaban dai ngani masambitan dian sa saindo, siring sa maninigo sa mga banal; ni an makasusupog na gawe-gawe ni an rungaw na orolay ni an bastos na sorobahan.”​—Efeso 5:​3, 4.

20, 21. Taano ta minaoyon kamo sa isinurat ni apostol Juan, na nakasurat sa 1 Juan 5:3?

²⁰ Minsan ngani malinaw asin espesipiko an moral na mga pamantayan na iinaatubang sa Tataramon nin Dios, iyan bakong sobra kanakapagagabat. Risang-risa ini ki Juan, an pinakahalawig na nabuhay na apostol. Basado sa saiyang naobserbaran sa nag-aging mga dekada nin buhay, aram nia na an Kristianong moralidad dai nakadadanyar. Sa kabaliktaran, iyan marahay, kapakipakinabang, sarong bendisyon. Idinoon ini ni Juan, na nagsurat: “Iyo ini an pagkamoot sa Dios: na otobon niato an saiyang mga togon. Asin an saiyang mga togon dai nakapagagabat sa sato.”​—1 Juan 5:​3, New English Translation.

²¹ Minsan siring, mangnoha na dai sinasabi ni Juan na an pagkuyog sa Dios paagi sa Kristianong moralidad iyo an pinakamarahay huli sana ta irinarayo kita kaiyan sa mga problema, sa maraot na resulta nin dai paggibo kaiyan. Ipinahayag nia an tamang pagmansay paagi sa pagrekonoser nguna na iyan kapahayagan kan satong pagkamoot ki Jehova Dios, sarong mahalagang marhay na oportunidad na ipaheling an satong pagkamoot sa saiya. Totoo nanggad, an pagtotokdo sa sadiri o sa iba na kamotan an Dios naghahagad na akoon asin iaplikar niato an saiyang halangkaw na mga pamantayan. Iyo, iyan nangangahulogan nin pagtotokdo kan Kristianong moralidad sa satong sadiri asin sa iba.

[Mga Nota sa Ibaba]

Nagigirumdoman daw Nindo?

• Taano ta dapat kitang mag-adal tanganing tokdoan an satong sadiri bago magtokdo sa iba?

• Paano puedeng magkaigwa nin epekto ki Jehova an satong gawe-gawe?

• Kiisay na mga deretso an puedeng mapakiaraman nin sarong parapakisaro?

• Ano an saindong determinasyon mapadapit sa Kristianong moralidad?

[Ritrato sa pahina 22]

“An saiyang mga togon dai nakapagagabat sa sato”