Talaga daw na Ini Na an Huring mga Aldaw?

NASA enotan kamo nin sarong bangka mantang iyan palaog sa sarong masakit agihan na parte nin salog. Naheheling an darakulang gapo sa nag-uulakbong sabo asin tipsik nin tubig. Hinihingoa nindong likayan an mga iyan. An tawong nasa likodan nindo dapat kutanang tumabang sa pagsagwan kan bangka, alagad ta kakadikit an saiyang eksperyensia. Mas maraot pa, mayo kamo nin mapa, kaya mayo kamo nin ideya kun baga an marikas na sulog na ini pasiring sa sarong parteng toninong an tubig o sa sarong busay.

Bakong maogmang senaryo, bako daw? Kaya liwaton ta iyan. Imahinara na may kaiba kamong eksperyensiadong giya, saro na nakaaaram kan kada gapo, kada kurbada kan salog na ini. Aram na nia nin patienot na padangadang na an masabong tubig na ini, aram nia kun saen iyan pasiring, asin aram nia kun paano sia magmamaniobra dian. Dai daw kamo makamamate na mas ligtas?

Tunay nanggad, kita gabos nasa kaparehong masakit na kamugtakan. Yaon kita, na bako ta man sala, sa sarong masakit agihan na parte kan kasaysayan nin tawo. An kadaklan na tawo mayo nin ideya kun gurano kahaloy na magigin arog kaini an situwasyon, kun baga magrarahay an mga kamugtakan, o kun paano pinakamarahay na makapagdadanay na buhay mientras tanto. Alagad dai kita dapat na makamateng daing paglaom o daing maginibo. An satong Kaglalang tinawan kita nin giya​—giya na naghula kan makamomondo na peryodong ini nin kasaysayan, patienot na isinasabi kun saen iyan pasiring, asin nagtatao sa sato kan paggiya na kaipuhan ta tanganing maligtas. An giyang iyan sarong libro, an Biblia. An Autor kaiyan, si Jehova Dios, inaapod an saiyang sadiri na an Kaharohalangkaweng Paratokdo, asin paagi ki Isaias sinasabi nia na may pagpakosog liwat sa boot: “An saimong mga talinga makadadangog nin tataramon sa likod mo na nagsasabi: ‘Iyo ini an dalan. Maglakaw kamo dian, banwaan,’ kun kamo banwaan pumatoo o kun kamo pumawala.” (Isaias 30:​20, 21) Gusto daw nindo an siring na paggiya? Kun siring pag-olayan ta kun talagang ihinula kan Biblia kun ano an magigin kamugtakan kan satong mga aldaw.

An mga Parasunod ni Jesus May Makahulogan na Ihinapot

Siertong nagngaralas an mga parasunod ni Jesus. Sinabi pa sana sa sainda ni Jesus, sa malinaw na mga termino, na an kahangahangang mga edipisyo kan templo sa Jerusalem biyong lalaglagon! Nakabibigla an siring na prediksion. Dai nahaloy pakalihis kaiyan, mantang sinda nagtutukaw sa Bukid nin mga Olibo, an apat sa mga disipulo hinapot si Jesus: “Sabihi kami, Noarin mangyayari an mga bagay na ini, asin ano an magigin tanda kan saimong presensia asin kan pagtatapos kan palakaw nin mga bagay?” (Mateo 24:3; Marcos 13:​1-4) Baga man narealisar ninda iyan o dai, an simbag ni Jesus magkakaigwa nin dakol na aplikasyon.

An kalaglagan kan templo sa Jerusalem asin an katapusan kan Judiong palakaw nin mga bagay bakong kapareho kan panahon kan presensia ni Jesus asin kan pagtatapos kan bilog na palakaw nin mga bagay kan kinaban. Minsan siring, sa saiyang halawig na simbag, ekspertong tinatawan ni Jesus nin atension an gabos na aspektong ini kan hapot. Sinabi nia sa sainda kun ano an magigin situwasyon bago laglagon an Jerusalem; sinabi man nia sa sainda kun ano an dapat na laoman na magigin kamugtakan kan kinaban durante kan saiyang presensia, an panahon na sia mamamahala bilang Hade sa langit asin madali nang taposon an bilog na palakaw nin mga bagay kan kinaban.

An Katapusan nin Jerusalem

Horophoropa nguna an sinabi ni Jesus manongod sa Jerusalem asin sa templo kaiyan. Labing tolong dekada bago mangyari, ihinula nia an sarong panahon nin makuring kasakitan para sa saro sa pinakadakulang mga siudad sa kinaban. Partikularmenteng mangnoha an saiyang mga tataramon na nasusurat sa Lucas 21:​20, 21: “Kun maheling na nindo na an Jerusalem napalilibotan nin nagkakampong mga hukbo, dangan saboton nindo na harani na an saiyang pagkagaba. Dangan an mga nasa Judea magpoon nang dumulag pasiring sa kabukidan, asin an mga nasa tahaw nia magruluwas, patin an mga nasa oma dai na magralaog dian.” Kun an Jerusalem palilibotan, lalaomon nin nagkakampong mga hukbo, paano man ‘makaluluwas’ idtong “mga nasa tahaw nia,” siring sa ipinagboot ni Jesus? Malinaw nanggad, ipinasesentido ni Jesus na magkakaigwa nin oportunidad. Nagkaigwa daw?

Kan 66 C.E., an mga hukbong Romano sa pangengenot ni Cestio Gallo napaatras an mga hukbo nin rebeldeng mga Judio pasiring sa Jerusalem asin nalaom ninda sinda sa laog kan siudad. An mga Romano uminabante pa ngani palaog sa siudad mismo asin nakaantos sagkod sa lanob kan templo. Alagad ta pinagbotan ni Gallo an saiyang mga hukbo na gumibo nin sarong bagay na tunay na nakariribong. Pinagbotan nia sinda na umatras! An ogmahon na mga soldados na Judio luminapag asin nakapanlugad sa nagdudurulag na mga kaiwal nindang Romano. Sa siring, nagkaigwa kan oportunidad na ihinula ni Jesus. An tunay na mga Kristiano naghimate sa saiyang patanid asin nagruluwas sa Jerusalem. Ini madonong nanggad, huli ta pakalihis sana nin apat na taon, buminalik an mga hukbong Romano, na si Heneral Tito an nangengenot sa sainda. Sa panahon na ini dai na posible an pagdulag.

An Jerusalem pinalibotan giraray kan mga hukbong Romano; nagtogdok sinda nin kuta nin mapanas na mga taldok sa palibot kaiyan. Naghula si Jesus mapadapit sa Jerusalem: “Madatong sa saimo an mga aldaw na an saimong mga kaiwal matogdok sa palibot mo nin kuta na may matarom na mga taldok asin lalaomon ka patin pasasakitan ka sa gabos na lado.”a (Lucas 19:43) Dai nahaloy, buminagsak an Jerusalem; an mamuraway na templo kaiyan nagin nag-aasong mga kagabaan. Naotob sa gabos na detalye an mga tataramon ni Jesus!

Pero an nasa isip ni Jesus labi pang marhay kisa sa kalaglagan nin Jerusalem. Ihinapot man sa saiya kan saiyang mga disipulo an manongod sa tanda kan saiyang presensia. Dai ninda iyan aram kan panahon na idto, alagad ini napapanongod sa sarong panahon na sia patutukawon tanganing mamahala bilang Hade sa langit. Ano an ihinula nia?

Ralaban sa Huring mga Aldaw

Kun basahon nindo an Mateo kapitulo 24 asin 25, Marcos kapitulo 13, asin Lucas kapitulo 21, maheheling nindo an dai mamamaluan na ebidensia na si Jesus nagtataram manongod sa sato mismong panahon. Naghula sia nin sarong panahon nin mga ralaban​—bako sanang an “mga ralaban asin mga bareta nin ralaban” na permi nang nakararaot sa kasaysayan nin tawo kundi ralaban na an kalabot ‘nasyon tumang sa nasyon asin kahadean tumang sa kahadean’​—iyo, darakulang internasyonal na ralaban.​—Mateo 24:​6-8.

Isip-isipa nin kadikit kun paano nagliwat an mga ralaban sa satong siglo. Kaidtong an ralaban nangangahulogan sana nin enkuentro nin mga hukbo na nagrerepresentar sa duwang magkatumang na nasyon, na nagtataragaan nin mga sable o nagbabaradilan pa ngani sa sarong kampo de batalya, makatatakot na idto. Alagad kan 1914 puminutok an Dakulang Guerra. An mga nasyon garo mga domino na sunod-sunod na puminasiring sa ralaban​—an enot na guerra na lakop sa bilog na globo. An automatikong mga armas dinisenyo na gumadan nin mas dakol pang tawo asin sa mas hararayong distansia. An mga masinggan nagbuga nin mga bala na makatatakot an pagkaepektibo; rinibong soldados an sinolo, pinasakitan, binaldado, asin ginadan nin mustard gas; an mga tangke daing herak na nag-urog-udog palaog sa mga linderos nin kaiwal, na nag-aarab-adab an darakulang badil kaiyan. Ginamit man an eroplano asin submarino​—na mga anino sana kan magigin porma kaiyan.

Ginibo kan Guerra Mundial II an dai kayang imahinaron​—tunay na garo pinasadit kaiyan an sinundan kaiyan, na guminadan nin minilyon na tawo. An darakulaon na bapor de guerra na may landingan nin eroplano, na garo naglalatawlataw na mga siudad, nagralayag sa kadagatan asin nagpalayog nin mga eroplanong panguerra tanganing bombahon an punteriyang mga kaiwal. Tinorpedo asin pinalubog nin mga submarino an mga bapor nin kaiwal. Asin ihinolog an mga bomba atomika, na rinibo an ginagadan sa kada pagpabagsak! Siring sa ihinula ni Jesus, tunay na nagkaigwa nin “makatatakot na mga hehelingon” na masenyalar sa panahon na ini nin ralaban.​—Lucas 21:11.

Nainaan daw an ralaban poon kan Guerra Mundial II? Dai nanggad. Kun beses kadakol kan ralaban durante nin saro sanang taon​—minsan sa dekadang ini nin 1990—​na minilyon an ginagadan. Asin naliwat an pangenot na mga biktima nin ralaban. An mga nagagadan bako nang kadaklan soldados. Ngonyan, an kadaklan na biktima nin ralaban​—an totoo, labing 90 porsiento sa sainda—​mga sibilyan.

Iba Pang Kabtang kan Tanda

An ralaban saro sanang aspekto kan tanda na sinambit ni Jesus. Nagpatanid man sia na magkakaigwa nin “mga kakulangan nin kakanon.” (Mateo 24:7) Asin nangyari iyan, minsan ngani masakit paniwalaan pero totoo na an daga nagpoprodusir nin kakanon na mas dakol kisa sa kinakaipuhan tanganing pakakanon an bilog na katawohan, minsan ngani mas maoswag an siensia nin agrikultura kisa kasuarin pa man sa kasaysayan nin tawo, minsan ngani igwa nin marikas asin epektibong mga sasakyan tanganing ibiahe an kakanon minsan saen sa kinaban. Apisar kan gabos na iyan, an mga un-kinto kan populasyon kan kinaban na ini nagugutom kada aldaw.

Ihinula man ni Jesus na “sa surunodsunod na lugar” magkakaigwa nin “mga peste.” (Lucas 21:11) Sa giraray, an satong panahon nagkaigwa nin pambihirang bagay na masakit paniwalaan pero totoo​—mas marahay na medikal na pag-ataman kisa kasuarin pa man, mga pag-oswag sa teknolohiya, mga bakunang prebension sa dakol na ordinaryong helang; pero an mga helang na nandadamat duminakol man na dai pang kaagid. An Trangkaso Española suminunod tolos-tolos pagkatapos kan Guerra Mundial I asin mas dakol an ginadan kisa sa guerra. Madalion makaolakit an mga helang na ini kaya sa mga siudad na arog baga nin Nueva York, an mga tawo puedeng pamultahon o ikarsel huli sana sa pagbahon! Ngonyan, minilyon an ginagadan kada taon nin kanser asin helang sa puso​—totoong mga peste. Asin an AIDS padagos na nangagadan, na sa pundamental dai pang aram na bolong an siensia nin medisina.

Mantang sa kadaklan ipinaliwanag ni Jesus an huring mga aldaw sa mga termino nin lakop na mga kamugtakan sa kasaysayan asin politika, si apostol Pablo mas nagkonsentrar sa sosyal na mga problema asin lakop na mga ugale. Sia nagsurat, sa sarong kabtang: “Aramon mo ini, na sa huring mga aldaw maabot an delikadong mga panahon na masakit pakibagayan. Huli ta an mga tawo magigin mga mamomoton sa sainda man sana, . . . bakong maimbod, dai nin natural na kapadangatan, dai maoyonan, . . . mayong pagpopogol sa sadiri, maringis, mayong pagkamoot sa karahayan, mga parapasaloib, mga matagas an payo, mga mahambog, mga mamomoton sa kasingawan imbes na mga mamomoton sa Dios.”​—2 Timoteo 3:​1-5.

Pamilyar daw sa saindo an mga tataramon na iyan? Horophoropa an saro sanang aspekto nin sosyal na pagruro sa presenteng kinaban​—an pagkasuruhaysuhay kan pamilya. An kadakoldakol na laglag na pamilya, binubugbog na mga agom, kinokologan na mga aki, asin minamaltratong gurang nang mga magurang—​ipinaheheling nanggad kan mga ini na an mga tawo “dai nin natural na kapadangatan,” “maringis,” asin “parapasaloib” pa ngani, “mayong pagkamoot sa karahayan”! Iyo, naheheling niato an mga ugaleng ini ngonyan na garo epidemya.

An Sato daw na Kapag-arakian an Saro na Ihinula?

Pero tibaad isip-isipon nindo, ‘Bako daw na an mga kamugtakan na ini permi nang nandadamat sa katawohan? Paano niato naaaraman na an satong presenteng kapag-arakian iyo an kapag-arakian na sinabi sa suanoy na mga hulang ini?’ Pag-olayan niato an tolong ebidensia na nagpapatunay na si Jesus nagtataram manongod sa satong panahon.

Enot, minsan ngani igwa kaidto nin parsial, naenot na kaotoban sa pagkalaglag kan Jerusalem asin kan templo kaiyan, an mga tataramon ni Jesus depinidong nagtokdo sa ngapit na lihis pa sa panahon na idto. Mga 30 taon pakatapos kan kapahamakan na luminaglag sa Jerusalem, an gurang nang si apostol Juan tinawan ni Jesus nin bisyon na nagpapaheling na an ihinulang mga kamugtakan​—ralaban, makuring kakulangan nin kakanon, peste, asin resultang kagadanan—​maabot sa bilog na kinaban sa ngapit. Iyo, an kaiba sa mga kasakitan na ini, bakong ano man na sarong lugar, kundi an “daga” sa kabilogan.​—Kapahayagan 6:​2-8.

Ikaduwa, sa siglong ini an nagkapirang kabtang kan tanda ni Jesus naootob sa puedeng apodon niato na pinakadakulang sokol. Halimbawa, igwa daw nin ano man na posibilidad na an mga ralaban magin mas grabe pa kisa sa nagin kamugtakan kaiyan poon kan 1914? Kun magkakaigwa nin Guerra Mundial III, na ginagamit kan gabos na nasyon na igwa nin armas nuklear an saindang mga armas, an resulta iyo na an dagang ini posibleng magin tutong na basura​—asin an katawohan biyo nang mapopoho. Kaagid kaiyan, ihinula kan Kapahayagan 11:18 na sa mga aldaw na ini na an mga nasyon “nagkaaranggot,” ‘an daga lalaglagon’ kan katawohan. Sa enot na pangyayari sa kasaysayan, an polusyon asin pagkaraot kan palibot nagsasapeligro ngonyan sa mismong pagigin puedeng erokan kan planetang ini! Kaya an kabtang na ini naootob na man sa o haros sa pinakadakulang sokol kaiyan. Puede daw na padagos na maggrabe an mga ralaban asin polusyon sagkod na malaglag na nin tawo an saiyang sadiri asin an planetang ini? Dai; huli ta an Biblia mismo nagboboot na an daga magdadanay sagkod lamang, na may mga tawong matanos an puso na nag-eerok dian.​—Salmo 37:29; Mateo 5:5.

Ikatolo, an tanda kan huring mga aldaw nangorognang nakakokombensir kun hehelingon sa kabilogan. Gabos-gabos, kun kokonsideraron ta an mga kabtang na sinambit ni Jesus sa tolong Ebanghelyo, idtong mga yaon sa isinurat ni Pablo, asin idtong mga yaon sa Kapahayagan, an tanda na ini igwa nin dakol na kabtang. Tibaad may makidiskutir manongod sa kada saro kaiyan, na nagrarason na sa ibang panahon nagkaigwa na man nin kaparehong mga problema, alagad kun eestudyaran ta iyan nin durungan, an mga iyan dai mamamaluan na nagtotokdo sa sasarong panahon​—sa sato mismong panahon.

Pero, ano an kahulogan kaini gabos? Na ilinaladawan sana kan Biblia an satong panahon bilang desesperado, dai nang esperansang panahon? Dai nanggad!

Maogmang Bareta

An saro sa pinakarisang mga kabtang kan tanda kan huring mga aldaw nasusurat sa Mateo 24:14: “An maogmang baretang ini kan kahadean ihuhulit sa bilog na ineerokan na daga para sa pagpatotoo sa gabos na nasyon; dangan madatong an katapusan.” Sa siglong ini, an Mga Saksi ni Jehova may ginigibo na pambihira sa kasaysayan nin tawo. Inako ninda an mensahe kan Biblia manongod sa Kahadean ni Jehova Dios​—kun ano iyan, kun paano iyan namamahala, asin kun ano an gigibohon kaiyan—​asin ilinakop an mensaheng iyan sa bilog na daga. Nagpublikar sinda nin mga babasahon dapit sa temang ini sa labing 300 na tataramon asin dinara iyan sa mga tawo sa saindang harong o sa mga tinampo o sa saindang mga lugar nin negosyo sa haros gabos na kadagaan digdi sa daga.

Sa paggibo kaiyan, inootob ninda an hulang ini. Alagad ilinalakop man ninda an paglaom. Mangnoha na inapod ini ni Jesus na “maogmang bareta,” bakong maraot na bareta. Paano mangyayari iyan sa mamondong mga panahon na ini? Huli ta an pangenot na mensahe kan Biblia bakong manongod sa kun magigin gurano karaot an situwasyon sa katapusan kan daan na kinaban na ini. Kalabot sa pangenot na mensahe kaiyan an Kahadean nin Dios, asin an Kahadean na iyan nanunuga nin sarong bagay na mahal na marhay sa puso nin gabos na tawong mamomoton sa katoninongan​—an pagliligtas.

Ano man nanggad an pagliligtas na iyan, asin paano iyan mapapasaindo? Estudyaran tabi nindo an minasunod na mga artikulo dapit sa temang ini.

[Nota sa ibaba]

[Blurb sa pahina 5]

An mga tawo naghahanap nin simbag sa nakapupurisaw na mga hapot na arog baga nin, Taano ta maraot na marhay an situwasyon? Saen pasiring an katawohan?

[Blurb sa pahina 6]

Ngonyan, labing 90 porsiento kan biktima nin ralaban mga sibilyan

[Retrato sa pahina 7]

Naotob sa gabos na detalye an hula ni Jesus manongod sa kalaglagan nin Jerusalem