Ο Κ. Στρείδης Ομιλεί για το Αριστούργημά Του

ΓΕΙΑ σας! Είμαι ένα στρείδι. Ζω στα θερμά νερά της Επαρχίας Μίε στην Ιαπωνία. Το οικογενειακό μου όνομα είναι Ακόγια. Ασχολούμεθα με την κατασκευή μαργαριταριών. Πριν από χρόνια η ζωή ήταν ήσυχη, αλλά τώρα, με τόσο πολλή πίεσι για παραγωγή, ολόκληρη η οικογένειά μας είναι πολυάσχολη στο να κατασκευάζη τα δημοφιλή μαργαριτάρια Ακόγια. Έχομε συγγενείς που εργάζονται σ’ όλον τον κόσμο, από τα Νησιά Θέρζνταιη της Βορείου Αυστραλίας έως την Ερυθρά Θάλασσα και τον Κόλπο της Καλιφόρνιας.

Όταν μπαίνετε σ’ ένα κατάστημα για να θαυμάσετε ή να αγοράσετε τα κομψά αριστουργήματά μας σκέπτεσθε ποτέ τι έχομε περάσει για να τα κατασκευάσουμε; Μας έχουν αλλάξει επανειλημμένως κατοικία. Έχομε υποστή μια μεγάλη εγχείρησι. Μας έχουν κακομεταχειρισθή. Έχομε μοχθήσει είκοσι τέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο όλο τον χρόνο.

Παιδικές Αναμνήσεις

Όταν ήμουν πολύ μικρό, ζούσα σε θαλάσσιο νερό που είχε θερμοκρασία περίπου είκοσι πέντε βαθμούς Κελσίου. Μέσα στο νερό, υπήρχαν κλαδιά κέδρου κρεμασμένα από σχεδίες, κι’ εγώ προσκολλήθηκα σ’ ένα απ’ αυτά. Είναι αλήθεια ότι ήμουν μόνον ένα μωρό, αλλ’ από εκείνη την στιγμή άρχισα να αισθάνωμαι σαν ένα αληθινό στρείδι. Μετά από δέκα μέρες, όταν είχα μήκος σχεδόν ενάμισυ εκατοστό, με πήραν από το κλαδί, μ’ έβαλαν μέσα σ’ ένα πυκνό δίχτυ και με κρέμασαν από μια σχεδία μαζί με πολλούς συγγενείς μας. Συνεχίσαμε να μεγαλώνωμε και διαρκώς μας μετέφεραν σε μεγαλύτερα δίχτυα. Στο τέλος του έτους, όταν είχα μήκος σχεδόν πέντε εκατοστά ο εκτροφέας στρειδιών με πούλησε σ’ ένα καλλιεργητή μαργαριταριών. Δεν είχα δικαίωμα εκλογής.

Με Εγχειρίζουν

Στην αρχή, ο κόσμος των ενηλίκων ήταν ευχάριστος. Μας εφρόντιζαν καλά και είχαμε όλα όσα χρειαζόμαστε. Κατόπιν ήλθε ένα πλήγμα. Πολλά από μας στοιβάχτηκαν στον βυθό της κρύας θάλασσας. Πόσο άρρωστα νοιώθαμε! Αλλ’ αυτό δεν ήταν τίποτε σε σύγκρισι με ό,τι αισθανθήκαμε όταν ξαφνικά μας τράβηξαν επάνω στα ζεστά νερά της επιφανείας. Αισθανθήκαμε τρομερή αδυναμία και το σοβαρό αυτό πλήγμα έκαμε τα αρσενικά να αποβάλουν το σπέρμα τους και τα θηλυκά τα αυγά τους.

Δεν μπορώ να μιλήσω για τα άλλα στρείδια, αλλά εγώ σίγουρα δεν ήμουν σε κατάστασι ν’ αντιμετωπίσω ό,τι επρόκειτο να συμβή. Εν τούτοις, ο τεχνικός για την εισαγωγή του πυρήνος μού έκαμε έναν έλεγχο. Και ξέρετε τι είπε; Εδήλωσε ότι ήμουν σε πρώτης τάξεως φόρμα. Κατόπιν με άνοιξε και έβαλε μέσα μου μια σφαίρα κομμένη από το όστρακο ενός μυδιού, ενός ξένου από τον ποταμό Μισσισσιππή των Ηνωμένων Πολιτειών. Εκτός από αυτό το υλικό του πυρήνος, μου μεταμόσχευσαν ένα κομμάτι από τον χιτώνα (το όργανο που καλύπτει το εσωτερικό του οστράκου μας) ενός άλλου υγιούς ζωντανού στρειδιού. Αυτό περιτύλιξε τον πυρήνα και άρχισε να σχηματίζη το μάργαρο [σεντέφι]. Ο μάργαρος δίνει αυτή τη γνωστή ιριδίζουσα όψι. Η σφαίρα που μου έβαλαν είχε διάμετρο μόνο λίγα χιλιοστά—όχι πολύ μεγάλη για τα μέτρα σας. Αλλά εγώ την αισθάνθηκα όπως εσείς θα αισθανόσαστε μια μπάλλα ποδοσφαίρου στο στομάχι σας!

Ο καλλιεργητής μαργαριταριών πρέπει να κατάλαβε πώς αισθανόμαστε, διότι μας περιποιήθηκε καλά μετά την εγχείρησι. Μας έβαλε απαλά σε μεταλλικά καλάθια και μας κρέμασε σε σχεδίες βυθίζοντάς μας αργά-αργά στο νερό. Αναπαυθήκαμε ήσυχα. Μερικοί συγγενείς μουβρήκαν το πλήγμα από την εγχείρησι πολύ μεγάλο και απέρριψαν τον πυρήνα τους. Επειδή, παρουσίασαν ωρισμένα συμπτώματα αυτά τα στρείδια τα απομάκρυναν. Άρχισα να αισθάνωμαι καλύτερα και ήμουν έτοιμο να εργασθώ. Το να κατασκευάζω μάργαρο ήταν μια προστασία εναντίον του ξένου σώματος που βρισκόταν μέσα μου· αλλά απελάμβανα επίσης αυτή την εργασία, επειδή γνώριζα ότι εσείς θα ευχαριστηθήτε με το μαργαριτάρι μου.

Στη διάρκεια της ανοίξεως και του θέρους, παρέμεινα στο νερό σε βάθος περίπου δυόμισυ μέτρων και κατασκεύασα άφθονο κίτρινο μάργαρο. Το φθινόπωρο και τον χειμώνα με κατέβασαν σε βάθος πεντέμισυ μέτρων. Αν και σε μικρότερη ποσότητα, ο ροζ μάργαρος που κατεσκεύασα τότε ήταν καλύτερης ποιότητος.

Οι Γυναίκες της Θάλασσας

Σ’ όλη τη διάρκεια των τριών ετών εργασίας μου, απελάμβανα καθημερινή φροντίδα. Τα καλάθια και τα σχοινιά ελέγχονταν διαρκώς για βλάβη που μπορούσαν να προξενήσουν τυφώνες, δυνατές παλίρροιες και παράσιτα. Ξέρετε ποιος το κάνει αυτό; Οι γυναίκες της θάλασσας, οι φημισμένες αλιείς μαργαριταριών. Αφού εμείς τα στρείδια ζούμε τώρα σε καλάθια, αυτές οι γυναίκες δεν είναι υποχρεωμένες να δαπανούν τον χρόνο τους ψάχνοντας για μας, όπως έκαναν κάποτε. Η εργασία των τώρα συνίσταται στο να μας τραβούν επάνω για ένα καλό βούρτσισμα τέσσερις φορές το χρόνο. Αυτό μας αρέσει! Φεύγουν τα παράσιτα που θέλουν να ζουν στα όστρακά μας, καθώς και τα φύκια που προσκολλώνται σ’ εμάς.

Ξέρετε γιατί αυτή την εργασία την κάνουν κυρίως γυναίκες; Παρακαλώ, κυρίες μου, μην προσβληθήτε. Φαίνεται ότι εσείς έχετε ευνοηθή με περισσότερο λίπος από τους άνδρες. Αυτό σημαίνει ότι εσείς μπορείτε να παραμείνετε στα κρύα θαλάσσια νερά περισσότερη ώρα. Φυσικά, αυτή η ψυχρή εργασία αποφέρει λίγα παραπάνω χρήματα, και οι γυναίκες της θάλασσας δεν έχουν αντίρρησι γι’ αυτό.

Ο παππούς μου μού είπε ότι αυτές οι γυναίκες βουτούν από μικρή ηλικία έως τα γηρατειά, με τη μεγαλύτερη απόδοσι στα τριάντα τους. Ο παππούλης, όμως, συχνά ανησυχούσε γι’ αυτές, επειδή δεν μπορούν ν’ αναπνεύσουν μέσα στα νερά όπως εμείς. Πίστευε ότι τρία λεπτά ήταν πολύ μεγάλο διάστημα για οποιονδήποτε άνθρωπο, αλλά μερικές αλιείς μαργαριταριών παρέμεναν βυθισμένες περισσότερο απ’ αυτό. Ο καϋμένος ο γεραπαππούλης ήταν πάντοτε ανήσυχος. Κι εν τούτοις, ποτέ δεν είδε καμμιά γυναίκα της θάλασσας να πεθάνη επειδή παρέμεινε πάρα πολύ κάτω από την επιφάνεια.

’Μαργαριτάρια Σοφίας’

Τώρα θα σας πω μερικά μυστικά για την εργασία των αριστουργημάτων μας. Θα μπορούσατε να ονομάσετε τις παρατηρήσεις μου ‘μαργαριτάρια σοφίας.’ Κατ’ αρχήν, μη ξεχνάτε ότι υπάρχουν μαργαριτάρια σε πολλά χρώματα, σχήματα και μεγέθη. Μερικά είναι χοντρά και στρογγυλά· άλλα είναι μικρά και ανώμαλα. Τα μαργαριτάρια με το ασυνήθιστο σχήμα, που ονομάζονται μπαρόκ, χρησιμοποιούνται συχνά για σκουλαρίκια και κρεμαστά κοσμήματα [παντατίφ]. Το μπαρόκ σε χρώμα μπλε, μολονότι είναι δημοφιλές, στην πραγματικότητα κατά σκευάζεται από άρρωστα στρείδια. Το γνωρίζατε αυτό;

Στο παρελθόν, οι πιο ηλικιωμένες γυναίκες προτιμούσαν συχνά τα κομψά μαύρα και μπλε μαργαριτάρια, ενώ οι νεώτερες κυρίες εδιάλεγαν τα ροζ· οι ενδιάμεσες ηλικίες προτιμούσαν τα λευκά και ασημένια μαργαριτάρια. Τώρα το πιο επιθυμητό χρώμα είναι το ροζ και ακολουθεί το λευκό. Στα μονόπετρα κοσμήματα, τα μαργαριταρένια δακτυλίδια έρχονται πρώτα σε πωλήσεις, μολονότι ως προς το βάρος πωλούνται περισσότερα μαργαριτάρια ως περιδέραια. Οι κατασκευασταί προσπαθούν να δημιουργήσουν μια μεγάλη ποικιλία από δεσίματα για να αναδείξουν μαργαριτάρια όλων των χρωμάτων. Τι θα λέγατε, για ένα κτυπητό πράσινο; Κατασκευάζομε και τέτοια επίσης.

Ένα μαργαριτάρι πρώτης ποιότητας έχει ένα παχύ στρώμα μαργάρου και αυτό του δίνει τη λάμψι που θα διαρκέση εκατοντάδες χρόνια. Τα πολύτιμα προϊόντα μας, επειδή έχουν μια βαθειά μαργαριταρένια λάμψι, δίνουν συχνά την εντύπωσι φωτεινού ροζ στο κέντρο. Οι γυναίκες πιστεύουν ότι αυτά τα μαργαριτάρια είναι ωραία, άλλα πολλοί άνδρες τα βλέπουν σαν μια απειλή στις τραπεζιτικές των καταθέσεις. Μια συμβουλή που πρέπει να προσέχετε: Μην αγοράζετε μαργαριτάρια που έχουν αμυδρές καφέ ή γκρίζες κηλίδες. Θα αποχρωματισθούν σε λίγα χρόνια. Επίσης, ο μάργαρος των λευκών μαργαριταριώνείναι συχνά πολύ λεπτός και η αρχική λάμψις σύντομα ξεθωριάζει.

Εφ’ όσον το βάρος ρυθμίζει την τιμή ενός μαργαριταριού, ίσως θέλετε ν’ αγοράσετε ένα μικρότερο μαργαριτάρι. Παραδείγματος χάριν, αντί ν’ αγοράσετε ένα περιδέραιο με μαργαριτάρια των επτά χιλιοστομέτρων, τι θα λέγατε για ένα περιδέραιο με μαργαριτάρια των έξη και τριών τετάρτων χιλιοστομέτρων; Είναι πολύ φθηνότερο και ελάχιστοι άνθρωποι θα προσέξουν τη διαφορά.

Ω, γνωρίζατε ότι η Βίβλος περιέχει μια παραβολή που δείχνει την αξία των μαργαριταριών; Ναι, ο Ιησούς Χριστός παρωμοίασε τη βασιλεία των ουρανών με ένα «πολύτιμον μαργαρίτην.» (Ματθ. 13:45, 46) Για μας φυσικά, όλα τα μαργαριτάρια μας είναι πολύτιμα. Δαπανούμε πολύ χρόνο και ενέργεια για να κατασκευάσωμε το καθένα απ’ αυτά! Παρ’ όλ’ αυτά, αναγνωρίζομε ότι στα ανθρώπινα χέρια τα προϊόντα μας ποικίλλουν σε αξία και τιμή. Ένα μαργαριτάρι πρώτης ποιότητος είναι μια μεγάλη, ατρύπητη τέλεια σφαίρα. Οποιοδήποτε μικρό ελάττωμα μπορεί να διορθωθή ώστε να γίνη σχεδόν αόρατο. Τα γνήσια μαύρα μαργαριτάρια είναι τα πιο πολύτιμα.

Γνήσιο ή Απομίμησις;

Μας κολακεύει το γεγονός ότι οι άνθρωποι προσπαθούν τόσο επίμονα να μιμηθούν τα μαργαριτάρια μας. Τα τεχνητά μαργαριτάρια σας κάποτε δεν ήσαν τίποτε περισσότερο από τα λέπια του ψαριού λεπιδόπους τριμμένα σε σκόνη και κολημμένα σε γυάλινες σφαίρες! Τώρα κατασκευάζετε χάνδρες από αλεσμένα «άχρηστα» μαργαριτάρια και όστρακα από στρείδια ανακατεμένα με πλαστικό. Δυστυχώς πρέπει να παραδεχθούμε ότι μερικά απ’ αυτά είναι πολύ καλά. Εκ πρώτης όψεως, ακόμη και οι ειδικοί σας δυσκολεύονται να βρουν τη διαφορά. Αλλά εμείς τα στρείδια το περιμένομε αυτό. Επί τέλους και αυτοί άνθρωποι είναι!

Γνωρίζετε τη διαφορά μεταξύ γνησίων μαργαριταριών και απομιμήσεων; Αν το μαργαριτάρι έχη τρυπηθή για να περάση η κλωστή, η απομίμησις θα έχη σημεία που το προδίδουν. Λόγω της μαζικής παραγωγής, θα υπάρχη μια ελαφρά προεξοχή σε κάθε πλευρά της τρύπας. Είναι το σημείον όπου οι χάνδρες χωρίσθηκαν η μια από την άλλη. Επί πλέον, τα μαργαριτάρια ενός περιδεραίου ή μιας καρφίτσας δεν είναι απολύτως όμοια στο χρώμα αν είναι γνήσια καλής ποιότητος μαργαριτάρια, αλλά οι απομιμήσεις πάντοτε ομοιάζουν.

Τώρα, παρακαλώ, ρίξτε μια ματιά ακόμη στο γνήσιο προϊόν που κατασκευάζεται από όστρακα. Δύο μαργαριτάρια δεν έχουν ποτέ την ίδια όψι. Μπορεί να παρατηρήσετε ελαττώματα σ’ αυτά. Αυτά ακριβώς τα σημεία αποδεικνύουν ότι κατεσκευάσθηκαν, όχι από μηχανές, αλλά από μας—τους αρχιτεχνίτες μαργαριταριών του βυθού. Φυσικά, ένα ακριβό μαργαριτάρι θα έχη ελάχιστα ελαττώματα.

Ας υποθέσωμε ότι ακόμη δεν μπορείτε να διακρίνετε τη διαφορά μεταξύ απομιμήσεως και γνησίων μαργαριταριών. Τι μπορείτε να κάμετε; Οι Ιάπωνες τα δοκιμάζουν με τα δόντια τους. Το αληθινό μαργαριτάρι θα σκαλώση στα μπροστινά δόντια σας, επειδή η επιφάνειά του είναι ανώμαλη. Αντιθέτως, η απομίμησις θα γλιστρήση. Αν η αβεβαιότης συνεχίζεται, γιατί να μην πάτε το μαργαριτάρι σ’ ένα κοσμηματοπώλη; Αυτός θα το ζυγίση. Λόγω του στρώματος μαργάρου, το αληθινό μαργαριτάρι είναι βαρύτερο. Αλλά ίσως η πιο θετική δοκιμή είναι να εκθέσετε το μαργαριτάρι σε υπεριώδεις ακτίνες μέσα σ’ ένα σκοτεινό δωμάτιο. Μόνον η απομίμησις θα λάμψη λευκή. Ακόμη και χωρίς τη βοήθεια ειδικών, μπορείτε να ελέγξετε τη λάμψι. Το γνήσιο μαργαριτάρι θα έχη μια ζεστασιά γύρω του, που κάνει την απομίμησι να φαίνεται ψυχρή.

Η Φροντίδα για τα Μαργαριτάρια

Θα ήθελα να σας παρακαλέσω να φροντίζετε τα αριστουργήματα μας. Το οξύ τα καταστρέφει, και μετά από λίγες ώρες, ο ανθρώπινος ιδρώτας αρχίζει να επιδρά στο μαργαριτάρι. Γι’ αυτό, είναι καλό, να χρησιμοποιήτε δέρμα ή ένα μαλακό ύφασμα για να σκουπίζετε τα μαργαριτάρια όταν τα βγάζετε. Τα απορρυπαντικά, το άρωμα και τα καλλυντικά βλάπτουν επίσης τα μαργαριτάρια και τα κάνουν να χάσουν τη λάμψι των. Γι’ αυτό παρακαλώ να προσέχετε.

Πλησιάζω τώρα την ηλικία των έξη ετών. Αυτό σημαίνει ότι γηράσκω. Σύντομα θα σας παραδώσω το αριστούργημα ολόκληρης της ζωής μου. Ελπίζω ότι θα το απολαύσετε και θα το εκτιμήσετε.