Η Άποψη της Αγίας Γραφής
Πρέπει να Φοβάστε τους Νεκρούς;
ΑΡΧΙΣΤΕ να μιλάτε για τους νεκρούς, και πολλοί άνθρωποι αρνούνται να συζητήσουν για αυτό το θέμα. Μερικοί, ωστόσο, δεν αισθάνονται απλώς άβολα με αυτό το θέμα· αλλά καταλαμβάνονται από φόβο. Επομένως δεν είναι ασυνήθιστο να βρει κάποιος έθιμα και ιεροτελεστίες που σχετίζονται με το φόβο για τους νεκρούς, σε πολιτισμούς ολόκληρου του κόσμου. Για παράδειγμα, ας εξετάσουμε τα έθιμα τα οποία υπάρχουν στις περιοχές που βρίσκονται νότια της Σαχάρας στην Αφρική.
Μια γυναίκα σε κάποια πόλη της Δυτικής Αφρικής θυμάται έντονα τι συνέβη μετά το θάνατο ενός μέλους της οικογένειάς της. Η ίδια αφηγείται: «Μια συγγενής προετοίμαζε τακτικά ένα πιάτο φαγητό για το νεκρό και το τοποθετούσε προσεκτικά στην κρεβατοκάμαρά του. Όταν αυτή δεν ήταν εκεί, πήγαινα και έτρωγα το φαγητό. Όταν η συγγενής επέστρεφε, ήταν τόσο ευτυχισμένη! Πίστευε ότι ο νεκρός είχε πάρει τις λιχουδιές. Αυτό συνεχίστηκε για λίγο καιρό μέχρι που αρρώστησα. Δεν είχα όρεξη και δεν μπορούσα να φάω τίποτα. Αυτό με πανικόβαλε! Πολλοί από τους συγγενείς μου συμπέραναν ότι ο νεκρός συγγενής μας με έκανε να αρρωστήσω. Νόμιζαν ότι ο νεκρός πρέπει να ήταν θυμωμένος με κάποιον στην οικογένεια».
Σε εκείνη την ίδια πόλη, αν μια οικογένεια έχει δίδυμα και το ένα από αυτά πεθάνει, κανένας δεν μπορεί να μιλήσει για το νεκρό παιδί στο σπίτι. Αν κάποιος ρωτήσει για το δίδυμο παιδί που πέθανε, η οικογένεια συνήθως θα απαντήσει: «Βγήκε για να αγοράσει αλάτι». Πιστεύουν ακράδαντα ότι θα πεθάνει και το δίδυμο παιδί που είναι ζωντανό αν ειπωθεί η αλήθεια.
Επίσης, φανταστείτε αυτή τη σκηνή: Κάποιος άντρας που είχε τρεις συζύγους πέθανε. Την επομένη της κηδείας, ράβονται ειδικές λευκές ενδυμασίες για τις συζύγους. Ταυτόχρονα, κατασκευάζεται ένας ειδικός χώρος με ξύλα και καλάμια κοντά στο σπίτι, όπου αυτές οι γυναίκες θα πλένονται και θα φορούν τη λευκή ενδυμασία. Κανείς δεν επιτρέπεται να μπει σε αυτόν το χώρο εκτός από αυτές καθώς και μια γυναίκα η οποία έχει διοριστεί για να τις βοηθάει. Τα πρόσωπα των γυναικών είναι καλυμμένα με πέπλο καθώς βγαίνουν από αυτό το ειδικό λουτρό. Οι γυναίκες φορούν επίσης ένα σέμπε, δηλαδή ένα σχοίνινο περιδέραιο για «προστασία». Αυτό το τελετουργικό πλύσιμο γίνεται κάθε Παρασκευή και Δευτέρα επί 100 ημέρες. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου δεν μπορούν να πάρουν τίποτα απευθείας από έναν άντρα. Αν κάποιος άντρας θέλει να τους δώσει κάτι, πρέπει πρώτα να το τοποθετήσει στο έδαφος ή σε ένα τραπέζι. Η γυναίκα θα το πάρει έπειτα. Σε κανέναν δεν επιτρέπεται να κάθεται ή να κοιμάται στο κρεβάτι αυτών των γυναικών. Όταν φεύγουν από το σπίτι, η καθεμιά πρέπει να μεταφέρει ένα ειδικό ραβδί. Νομίζουν ότι το να έχουν αυτό το ραβδί θα εμποδίσει το νεκρό σύζυγό τους να τους επιτεθεί. Αν δεν ακολουθήσουν τις παραπάνω οδηγίες, νομίζουν ότι ο νεκρός σύζυγος θα μπορούσε να θυμώσει και να τις βλάψει.
Τέτοιες εμπειρίες είναι συνηθισμένες σε αυτό το μέρος του κόσμου. Ωστόσο, αυτά τα είδη εθίμων δεν τηρούνται μόνο στην Αφρική.
Ο Φόβος για τους Νεκρούς Είναι Διαδεδομένος
Η εγκυκλοπαίδεια Ενκάρτα (Encarta) δηλώνει τα ακόλουθα σχετικά με το πώς θεωρούν πολλοί άνθρωποι τους νεκρούς προγόνους τους: «Οι νεκροί συγγενείς . . . πιστεύεται ότι έχουν γίνει ισχυρά πνευματικά όντα ή, λιγότερο συχνά, ότι έχουν αποκτήσει τη θέση των θεών. [Αυτή η αντίληψη] βασίζεται στην πεποίθηση ότι οι πρόγονοι είναι δραστήρια μέλη της κοινωνίας, οι οποίοι εξακολουθούν να ενδιαφέρονται για τις υποθέσεις των ζωντανών συγγενών τους. Αυτή η άποψη έχει ευρέως τεκμηριωθεί σε κοινωνίες της Δυτικής Αφρικής (στους Μπαντού και στους Σόνα), στην Πολυνησία και στη Μελανησία (στους κατοίκους των νησιών Ντόμπου και Μάνους), ανάμεσα σε διάφορους ινδοευρωπαϊκούς λαούς (στους αρχαίους Σκανδιναβούς και Γερμανούς), και ιδιαίτερα στην Κίνα και στην Ιαπωνία. Γενικά, επικρατεί η άποψη ότι οι πρόγονοι ασκούν μεγάλη εξουσία, έχοντας ειδικές δυνάμεις που τους επιτρέπουν να επηρεάζουν την πορεία των γεγονότων ή να ελέγχουν την ευημερία των ζωντανών συγγενών τους. Η προστασία της οικογένειας είναι ένα από τα κύρια ενδιαφέροντά τους. Θεωρούνται μεσίτες μεταξύ του υπέρτατου θεού, ή των θεών, και των ανθρώπων, και μπορούν να επικοινωνούν με τους ζωντανούς μέσω ονείρων και με το να ασκούν επίδραση πάνω τους. Η στάση απέναντί τους είναι στάση φόβου και ευλάβειας μαζί. Αν παραμεληθούν, οι πρόγονοι μπορούν να προκαλέσουν αρρώστιες και άλλες συμφορές. Ο εξευμενισμός, οι δεήσεις, οι προσευχές και οι θυσίες είναι διάφοροι τρόποι με τους οποίους οι ζωντανοί μπορούν να επικοινωνούν με τους προγόνους τους».
Μάλιστα, το εισόδημα μιας οικογένειας μπορεί να εξαντληθεί εξαιτίας του φόβου για τους νεκρούς. Συχνά, από εκείνους που πιστεύουν ακράδαντα ότι θα πρέπει να φοβούνται τους νεκρούς απαιτούνται περίπλοκες τελετές που περιλαμβάνουν τροφή και ποτό, ζωντανά ζώα για θυσία και ακριβά ρούχα.
Αλλά βρίσκονται οι νεκροί συγγενείς ή οι πρόγονοι πραγματικά σε μια κατάσταση η οποία απαιτεί να αντιμετωπίζονται με φόβο και ευλάβεια; Τι λέει ο Λόγος του Θεού, η Αγία Γραφή;
Μπορούν οι Νεκροί να σας Βλάψουν;
Ίσως ενδιαφέρεστε να μάθετε ότι η Αγία Γραφή αναγνωρίζει την ύπαρξη τέτοιων πεποιθήσεων. Το βιβλίο του Δευτερονομίου αναφέρει πράξεις που συνδέονται με το φόβο για τους νεκρούς. Δηλώνει: ‘Δεν πρέπει να βρεθεί σε εσένα κάποιος που . . . δένει άλλους με μαγικά λόγια ούτε κάποιος που συμβουλεύεται πνευματιστικό μεσάζοντα ούτε κάποιος επαγγελματίας προγνώστης γεγονότων ούτε κάποιος που ρωτάει τους νεκρούς. Διότι όποιος κάνει αυτά τα πράγματα είναι κάτι απεχθές στον Ιεχωβά’.—Δευτερονόμιον 18:10-12, ΜΝΚ.
Παρατηρήστε ότι ο Ιεχωβά Θεός καταδίκασε τέτοιες τελετουργίες. Γιατί; Επειδή βασίζονται σε ένα ψέμα. Το κυριότερο ψέμα σχετικά με τους νεκρούς είναι ότι η ψυχή συνεχίζει να ζει. Για παράδειγμα, το περιοδικό Το Ευθύ Μονοπάτι (The Straight Path) ανέφερε το εξής σχετικά με το τι συμβαίνει στους νεκρούς: «Ο θάνατος δεν είναι τίποτε άλλο από την αναχώρηση της ψυχής. . . . Ο τάφος είναι ένα μέρος όπου φυλάσσεται μόνο το σώμα, όχι και η ψυχή».
Η Αγία Γραφή δεν συμφωνεί. Διαβάστε μόνοι σας το εδάφιο Ιεζεκιήλ 18:4: «Ιδού, πάσαι αι ψυχαί είναι εμού· ως η ψυχή του πατρός, ούτω και η ψυχή του υιού εμού είναι· η ψυχή η αμαρτήσασα, αυτή θέλει αποθάνει». Επίσης, η κατάσταση των νεκρών περιγράφτηκε ξεκάθαρα στο Λόγο του Θεού στο εδάφιο Εκκλησιαστής 9:5: «Οι ζώντες γνωρίζουσιν ότι θέλουσιν αποθάνει· αλλ’ οι νεκροί δεν γνωρίζουσιν ουδέν». Αυτό εξηγεί γιατί η τροφή που αφήνεται για τους νεκρούς δεν καταναλώνεται, εκτός αν τη φάει κάποιος που είναι ζωντανός.
Η Αγία Γραφή, ωστόσο, δεν μας αφήνει χωρίς ελπίδα όσον αφορά εκείνους που είναι στον τάφο. Αυτοί μπορούν να ξαναζήσουν! Η Αγία Γραφή μιλάει για «ανάσταση». (Ιωάννης 5:28, 29· 11:25· Πράξεις 24:15) Αυτό θα λάβει χώρα στον κατάλληλο καιρό του Θεού. Στο μεταξύ, οι νεκροί κείτονται χωρίς συνειδητότητα στον τάφο, ‘κοιμούνται’, μέχρι να έρθει για αυτούς ο καιρός του Θεού να ‘ξυπνήσουν’.—Ιωάννης 11:11-14· Ψαλμός 13:3.
Οι άνθρωποι γενικά φοβούνται το άγνωστο. Η ακριβής γνώση μπορεί να ελευθερώσει ένα άτομο από αβάσιμες δεισιδαιμονίες. Η Αγία Γραφή μάς λέει την αλήθεια σχετικά με την κατάσταση εκείνων που είναι στον τάφο. Για να το πούμε απλά, δεν χρειάζεται να φοβάστε τους νεκρούς!—Ιωάννης 8:32.