Μυστικά Αρχεία Έρχονται στο Φως
ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ
«Αρχεία της Ιεράς Εξέτασης έρχονται στο φως». Με αυτά τα λόγια ανακοίνωσαν τα μέσα ενημέρωσης ότι το Βατικανό επέτρεψε σε μελετητές την πρόσβαση στα αρχεία της Επιτροπής για το Δόγμα και την Πίστη, η οποία μέχρι το 1965 ήταν γνωστή ως Ιερή Υπηρεσία.
ΑΝΑΦΕΡΘΗΚΕ ότι αυτή η κίνηση πρέπει να ερμηνευτεί «μέσα στα πλαίσια μιας μακράς και καλά οργανωμένης διαδικασίας ιστορικής αναθεώρησης την οποία ο Ιωάννης Παύλος Β΄ θέλει να ολοκληρώσει πριν από το έτος 2000».a Γιατί υπάρχει τόσο έντονο ενδιαφέρον για αυτά τα αρχεία; Τι μυστικά πιστεύεται ότι περιέχουν;
Η Ιερή Υπηρεσία συστάθηκε από τον Πάπα Παύλο Γ΄ το 1542. Αυτός ο παπικός φορέας για την καταπολέμηση των «αιρέσεων» αποκαλούνταν επίσης Ρωμαϊκή Ιερά Εξέταση, για να διακρίνεται από την Ισπανική Ιερά Εξέταση η οποία θεσπίστηκε το 1478.b Η συνέλευση των καρδιναλίων που συγκροτήθηκε το 1542 επρόκειτο να «ασχοληθεί με το ζήτημα των αιρέσεων σε ολόκληρο το Χριστιανικό κόσμο», εξηγεί ο Αντριάνο Πρόσπερι, ειδικός επί του θέματος. Από τις Ιερές Εξετάσεις που λειτουργούσαν στη διάρκεια του 16ου αιώνα, μόνο η Ρωμαϊκή Ιερά Εξέταση εξακολουθεί να δρα σήμερα, αν και με διαφορετικό όνομα και διαφοροποιημένα καθήκοντα.
Τα αρχεία της Ιεράς Εξέτασης συγκεντρώθηκαν. Με τον καιρό, αποτέλεσαν τα μυστικά αρχεία της Ιερής Υπηρεσίας. Το 1559 τα αρχεία λεηλατήθηκαν από ορισμένους κατοίκους της Ρώμης που εξεγέρθηκαν για να «γιορτάσουν» το θάνατο του Πάπα Παύλου Δ΄, ο οποίος θεωρούνταν ο κύριος υπέρμαχος της Ρωμαϊκής Ιεράς Εξέτασης. Το 1810, αφού κατέκτησε τη Ρώμη, ο Ναπολέων Α΄ μετέφερε τα αρχεία στο Παρίσι. Στη διάρκεια εκείνης της περιόδου καθώς και μετέπειτα, κατά την επιστροφή τους στον πάπα, πολύ υλικό χάθηκε ή καταστράφηκε.
Τι Περιέχουν;
Τα 4.300 και πλέον έγγραφα που αποτελούν τα αρχεία καταλαμβάνουν δύο αίθουσες οι οποίες βρίσκονται κοντά στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου. Σύμφωνα με τον καρδινάλιο Γιόζεφ Ράτσινγκερ—ο οποίος είναι υπεύθυνος αυτού του φορέα του Βατικανού—τα θέματα που περιλαμβάνονται στα αρχεία δεν άπτονται με άμεσο τρόπο ιστορικών ζητημάτων αλλά «είναι κυρίως θεολογικής φύσης».
Η ομόφωνη γνώμη των ιστορικών είναι ότι τα αρχεία δεν αναμένεται να αποκαλύψουν πολλά πράγματα. Ο καθηγητής Πρόσπερι εξηγεί ότι υπάρχουν τα πρακτικά των συνεδριάσεων της Ρωμαϊκής Ιεράς Εξέτασης αλλά «τα έγγραφα του κατηγορητηρίου, τα αρχεία και σχεδόν όλα τα επίσημα στοιχεία που αφορούν τις διαδικασίες διεξαγωγής των διαφόρων δικών λείπουν. Τα περισσότερα καταστράφηκαν στο Παρίσι μεταξύ των ετών 1815 και 1817 κατ’ εντολή του Μονσινιόρου Μαρίνο Μαρίνι, ο οποίος είχε σταλεί από τη Ρώμη για να επαναφέρει τα έγγραφα που είχε πάρει ο Ναπολέων».
Το Βατικανό επέτρεψε στους μελετητές να δουν έγγραφα τα οποία είχαν συγκεντρωθεί πριν από το θάνατο του Λέοντα ΙΓ΄ τον Ιούλιο του 1903. Για να αποκτήσουν πρόσβαση, οι ερευνητές πρέπει να υποβάλουν συστατικές επιστολές από θρησκευτικές ή ακαδημαϊκές αρχές.
Επικρίσεις
Μολονότι τα νέα για το άνοιγμα των αρχείων έγιναν δεκτά με γενικό ενθουσιασμό, ακούστηκαν και κάποιες επικρίσεις. Καθώς συλλογίζεται τους λόγους για τους οποίους έγιναν διαθέσιμα μόνο έγγραφα τα οποία χρονολογούνται πριν από το 1903, ο Καθολικός θεολόγος Χανς Κουνγκ ρωτάει: «Μήπως επειδή ακριβώς το 1903 άρχισαν τα αρχεία να γίνονται πιο ενδιαφέροντα, εφόσον εκείνο το έτος ο Πάπας Πίος Ι΄, που μόλις είχε ανέβει στον παπικό θρόνο, άρχισε μια εκστρατεία κατά του μοντερνισμού, η οποία είχε ως θύματά της μια ολόκληρη σειρά από θεολόγους και δημιούργησε δυσκολίες στους επισκόπους της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας, αποξενώνοντας αμέτρητους ανθρώπους από την εκκλησία;»
Παρά το ότι άλλαξε το όνομά της και έφερε στο φως τα αρχεία, σύμφωνα με τον ιστορικό δικαίου Ίταλο Μιρόι, «το έργο που κάνει [η Επιτροπή για το Δόγμα και την Πίστη] είναι το ίδιο με αυτό που έκανε η παλιά Ιερά Εξέταση με τις παλιές της μεθόδους», όπως το να μην επιτρέπεται σε εκείνους που ανακρίνονται να δουν τα αρχεία που αναφέρονται σε αυτούς.
“Δεν Υπάρχει Κανένα Μυστικό που Δεν θα Γίνει Γνωστό”
Σε γενικές γραμμές, οι ιστορικοί δεν πιστεύουν ότι θα κάνουν κάποιες συνταρακτικές ανακαλύψεις στα «αρχεία της Ιεράς Εξέτασης». Εντούτοις, είναι σημαντικό το ότι η Καθολική Εκκλησία αισθάνεται υποχρεωμένη να τεθεί υπό την κρίση της κοινής γνώμης.
Ωστόσο, πολύ πιο σημαντική γνώμη είναι εκείνη του Θεού. Στον ορισμένο καιρό αυτός θα αποδώσει κρίση σε μια θρησκεία που ισχυριζόταν ότι είναι Χριστιανική, αλλά επί αιώνες παρέβαινε τις εντολές του Θεού και παραβίαζε το πνεύμα της διδασκαλίας του Ιησού διεξάγοντας απάνθρωπες ιεροεξεταστικές δίκες. Σε αυτές, αναρίθμητοι αθώοι άνθρωποι βασανίστηκαν και δολοφονήθηκαν με φρικτό τρόπο, απλώς και μόνο επειδή δεν δέχονταν τα δόγματα ή τις πράξεις της εκκλησίας.—Ματθαίος 26:52· Ιωάννης 14:15· Ρωμαίους 14:12.
Ανεξάρτητα από το πόσο βαθιά θα είναι η ανάλυση των αρχείων από τους μελετητές, θα παραμένει πάντοτε ελλιπής. Από την άλλη μεριά, «δεν υπάρχει δημιουργία που να μην είναι φανερή ενώπιον [του Θεού], αλλά τα πάντα είναι γυμνά και τελείως εκτεθειμένα στα μάτια εκείνου στον οποίο έχουμε να δώσουμε λογαριασμό». (Εβραίους 4:13) Γι’ αυτό ο Ιησούς μπορούσε να πει στους μαθητές του σχετικά με τους θρησκευτικούς ηγέτες οι οποίοι του εναντιώνονταν: «Μην τους φοβάστε . . . διότι δεν υπάρχει τίποτα καλυμμένο που δεν θα αποκαλυφτεί, και μυστικό που δεν θα γίνει γνωστό».—Ματθαίος 10:26.
[Υποσημειώσεις]
b Μολονότι λίγο διέφεραν σε ό,τι αφορά τις μεθόδους και τα αποτελέσματα που είχαν, αυτοί οι δύο θεσμοί ήταν νέοι σε σχέση με τη μεσαιωνική Ιερά Εξέταση η οποία είχε αρχίσει να λειτουργεί το 1231 στην Ιταλία και στη Γαλλία.
[Ευχαριστίες για την προσφορά των εικόνων στη σελίδα 12]
Το ανάκτορο της Ιερής Υπηρεσίας, στη Ρώμη της Ιταλίας
Σκίτσα: Από το βιβλίο Bildersaal deutscher Geschichte▲