Ελάτε να Γνωρίσετε τους Μπάτακ

Όταν ο Ιταλός εξερευνητής Μάρκο Πόλο επισκέφτηκε το 13ο αιώνα το νησί της Σουμάτρας στην Ινδονησία, έγραψε για κάποιον «ορεσίβιο λαό» που, όπως είπε, «ζουν . . . σαν τα ζώα . . . και τρώνε ανθρώπινη σάρκα». Πιστεύεται ότι αναφερόταν στο λαό Μπάτακ. Η σύζυγός μου και εγώ, όμως, έχουμε εντελώς διαφορετική άποψη για αυτούς. Γνωρίστε και εσείς το λαό που εμείς γνωρίσαμε και αγαπήσαμε.

«ΟΡΑΣ!» Με αυτόν τον εγκάρδιο χαιρετισμό μάς υποδέχτηκαν στο νέο μας ιεραποστολικό διορισμό στην περιοχή της λίμνης Τόμπα, στη Βόρεια Σουμάτρα, οι καινούριοι μας φίλοι από το λαό Μπάτακ. Η Τόμπα, η μεγαλύτερη ηφαιστειακή λίμνη του κόσμου, είναι από τα πλέον εντυπωσιακά φυσικά χαρακτηριστικά του νησιού και αποτελεί το κέντρο της περιοχής των Μπάτακ.​—Βλέπε το παρακάτω πλαίσιο.

Οι Μπάτακ είναι ένας από τους μεγαλύτερους ιθαγενείς πληθυσμούς της Ινδονησίας. Αριθμούν γύρω στα οχτώ εκατομμύρια και διαιρούνται σε έξι ανεξάρτητες, αλλά στενά συνδεδεμένες, εθνικές ομάδες​—τους Τόμπα, τους Σιμαλουντζούν, τους Κάρο, τους Νταΐρι, τους Ανκόλα και τους Μαντέιλιν. Η κάθε ομάδα αποτελείται από πολυπληθείς ευρύτερες οικογένειες, τα λεγόμενα γένη. Όταν οι Μπάτακ συναντιούνται, το πρώτο που ρωτάνε συνήθως είναι: «Από ποιο γένος είσαι;» Κατόπιν υπολογίζουν στα γρήγορα πόσο στενή συγγένεια έχουν.

Γαμήλιο Πρωτόκολλο

Οι παραδοσιακοί γάμοι των Μπάτακ ενώνουν συνήθως όχι μόνο δύο ανθρώπους αλλά και δύο γένη. Ιδανικός συνδυασμός θεωρούνται τα ξαδέλφια από την πλευρά της μητέρας. Απαγορεύεται αυστηρά, όμως, να παντρεύονται μεταξύ τους τα ξαδέλφια από την πλευρά του πατέρα ή άτομα που ανήκουν στο ίδιο γένος. Κατά τα άλλα, οι παραδοσιακοί γάμοι ακολουθούν τον κανόνα: Οι άντρες από το γένος Α παίρνουν γυναίκες από το γένος Β, οι άντρες από το γένος Β παίρνουν γυναίκες από το γένος Γ, και οι άντρες από το γένος Γ παίρνουν γυναίκες από το γένος Α. Χάρη σε αυτούς τους κυκλικούς συνδυασμούς, οι συγγενικοί δεσμοί των Μπάτακ ενισχύονται πολύ και οι νεόνυμφοι εντάσσονται σε ένα τεράστιο δίκτυο συγγενών.

Ακόμη και αν ένα αντρόγυνο Μπάτακ έχει παντρευτεί νόμιμα και έχει αποκτήσει παιδιά, η ένωσή τους δεν αναγνωρίζεται από τα γένη τους αν δεν γίνει ο παραδοσιακός γάμος. Στις εξεζητημένες αυτές τελετές που διαρκούν αρκετές ώρες παρευρίσκονται εκατοντάδες συγγενείς.

Στους γάμους των Κάρο, για παράδειγμα, μέλη της οικογένειας του γαμπρού καταβάλλουν το νυφικό τίμημα σε μέλη της οικογένειας της νύφης. Εκείνοι μετρούν προσεκτικά τα χρήματα. Μόνο τότε μπορούν να προχωρήσουν οι διαδικασίες. Μέλη του κάθε γένους βγάζουν μακροσκελείς λόγους για τον έγγαμο βίο. Ο γαμπρός και η νύφη ακούν με σεβασμό. Η περίσταση ολοκληρώνεται με φαγοπότι και χορούς.

Ο Παράδεισος του Αγρότη

Στο παρελθόν, πολλές οικογένειες ζούσαν σε μεγάλα, μακρόστενα κοινοτικά σπίτια. Χαρακτηριστικό αυτών των σπιτιών είναι οι στέγες με τις δίδυμες κωνικές προεξοχές που μοιάζουν με κέρατα βούβαλου. Ορισμένες από αυτές τις περίτεχνες κατασκευές​—φτιαγμένες από ξύλο, μπαμπού και ίνες φοίνικα αρένγκα χωρίς τη χρήση καρφιών​—στηρίζονταν σε πασσάλους και μερικές χωρούσαν ως και 12 οικογένειες. Αρκετά τέτοια σπίτια ηλικίας 300 ετών κατοικούνται ακόμη. Κάτω από το υπερυψωμένο πάτωμά τους ζουν τα οικόσιτα ζώα​—αγελάδες, κότες, σκυλιά, γουρούνια και νεροβούβαλοι.

Η τοπική οικονομία βασίζεται κυρίως στη γεωργία, στην αλιεία και στην κτηνοτροφία, καθώς και στον τουρισμό. Το τεράστιο φυσικό αμφιθέατρο γύρω από τη λίμνη Τόμπα είναι ο παράδεισος του αγρότη. Αναβαθμίδες με σμαραγδοπράσινους ορυζώνες υψώνονται πάνω από τη λίμνη. Καφεόδεντρα, οπωροφόρα και αρωματικά φυτά ευδοκιμούν δίπλα σε θαλερούς λαχανόκηπους φυτεμένους στο εύφορο, σκουρόχρωμο ηφαιστειακό χώμα. Οι ψαράδες με τα ξύλινα κανό τους βγάζουν πλούσιες ψαριές από τα κρυστάλλινα νερά της λίμνης.

Στο τέλος της μέρας, τα παιδιά πλατσουρίζουν και κολυμπούν χαρούμενα στη λίμνη, οι άντρες πιάνουν κουβέντα στα καφενεία, και η μουσική αντηχεί στο δροσερό νυχτερινό αέρα. Μάλιστα, οι Μπάτακ φημίζονται στη γύρω περιοχή για το τραγούδι τους​—τραγουδούν δυνατά και με αίσθημα. Τους αρέσει επίσης να χορεύουν​—οι άντρες χώρια από τις γυναίκες—​κάνοντας χαριτωμένες κινήσεις με τους βραχίονες και τα χέρια.

Στιγματισμένο Παρελθόν

Από την εποχή του Μάρκο Πόλο μέχρι το 19ο αιώνα, οι πληροφορίες έδειχναν ότι οι Μπάτακ ήταν άγριοι κανίβαλοι που έτρωγαν τελετουργικά τους πολεμιστές του εχθρού και τους εγκληματίες. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Λέοναρντ Γ. Αντάγια, καθηγητή ιστορίας, «κάποιες από τις φρικιαστικές λεπτομέρειες των κανιβαλιστικών τους πράξεων ενδέχεται να τις διέδωσαν και οι ίδιοι οι Μπάτακ σε μια προσπάθεια να κρατήσουν τους ξένους μακριά από τα εδάφη τους». Όπως και να έχει, «το 19ο αιώνα η ολλανδική αποικιακή κυβέρνηση απαγόρευσε τον κανιβαλισμό στην επικράτειά της», αναφέρει το βιβλίο Μπάτακ​—Οι Λαοί της Νήσου Σουμάτρας (The Batak​—Peoples of the Island of Sumatra).

Οι Μπάτακ ήταν ανιμιστές και λάτρευαν πλειάδα θεοτήτων και πνευμάτων. Τελούσαν επίσης θυσίες και πνευματιστικές συγκεντρώσεις και ασκούσαν μαγεία και μαγγανεία. Αποτύπωναν μαγικές ρήσεις, πίνακες μαντείας και γιατροσόφια σε λωρίδες από φλοιούς δέντρων μήκους μέχρι και 15 μέτρων, τις οποίες κατόπιν δίπλωναν σε σχήμα ακορντεόν σχηματίζοντας κάτι σαν βιβλίο. Επίσης, ύφαιναν περίτεχνα ιερά ενδύματα για να διώχνουν το κακό και να προβλέπουν το μέλλον.

Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, οι πρώτοι Δυτικοί ιεραπόστολοι προσέγγισαν τους Μπάτακ το 1824. Επρόκειτο για τους Βαπτιστές Ρ. Μπάρτον και Ν. Γουόρντ. Ύστερα από δέκα χρόνια, ενώ ο ολλανδικός στρατός προσπαθούσε να καταλάβει τμήματα της χώρας, δύο άλλοι ιεραπόστολοι, οι Αμερικανοί Χ. Λάιμαν και Σ. Μάνσον, αποτόλμησαν να μπουν στην περιοχή των Μπάτακ, μόνο και μόνο για να σκοτωθούν έπειτα από λίγο. Δύο Καθολικοί ιεραπόστολοι που αγνόησαν τις προειδοποιήσεις να μην πλησιάσουν σε ενδεχομένως επικίνδυνες ζώνες πιθανώς είχαν την ίδια τύχη.

Ωστόσο, ο Γερμανός ιεραπόστολος Λούντβιχ Νόμενζεν, ο οποίος άρχισε τη δράση του ανάμεσα στους Μπάτακ το 1862, επέζησε και είχε αρκετή επιτυχία. Μάλιστα, πολλοί από τους ντόπιους τον μνημονεύουν ακόμη με εκτίμηση. Σήμερα, οι περισσότεροι Μπάτακ δηλώνουν Χριστιανοί, ενώ οι υπόλοιποι είναι ως επί το πλείστον Μουσουλμάνοι ή ανιμιστές. Εντούτοις, πολλοί διακρατούν ακόμη κάποιες από τις παραδοσιακές τους πεποιθήσεις.

Τα Γνήσια Καλά Νέα Φτάνουν στους Μπάτακ

Γύρω στο 1936, έφτασαν στα μέρη των Μπάτακ οι Μάρτυρες του Ιεχωβά με τα καλά νέα της Βασιλείας του Θεού, για τα οποία ο Ιησούς προείπε ότι θα κηρύττονταν «σε όλη την κατοικημένη γη». (Ματθαίος 24:14) Πολλοί ανταποκρίθηκαν στο Γραφικό άγγελμα και απαλλάχτηκαν από τις δεισιδαιμονίες τους. Σήμερα, η περιοχή αυτή έχει 30 περίπου εκκλησίες των Μαρτύρων του Ιεχωβά.​—Βλέπε το συνοδευτικό πλαίσιο.

Καθώς μεταδίδουμε με τη σύζυγό μου τα καλά νέα στους ανθρώπους εδώ, συναντούμε συχνά τουρίστες που θαυμάζουν το εκπληκτικό τοπίο της λίμνης Τόμπα και το υπέροχο κλίμα. Συμφωνούμε από καρδιάς μαζί τους. Αλλά προσθέτουμε ότι το πιο όμορφο πράγμα εδώ είναι οι άνθρωποι​—οι ζεστοί και φιλικοί Μπάτακ.

[Πλαίσιο στη σελίδα 17]

ΜΙΑ ΔΡΟΣΕΡΗ ΛΙΜΝΗ ΜΕ ΦΛΟΓΕΡΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ

Η λίμνη Τόμπα έχει μήκος 87 χιλιόμετρα και πλάτος 27 χιλιόμετρα και πιθανότατα είναι η μεγαλύτερη λίμνη ηφαιστειακού κρατήρα στον κόσμο. Το νερό της αρκεί για να καλύψει ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο σε βάθος 1 μέτρου περίπου. Αυτός ο εντυπωσιακός όγκος νερού, που περιβάλλεται από τις καταπράσινες ηφαιστειακές κορυφές της οροσειράς Μπάρισαν, είναι από όλες τις οπτικές του γωνίες το όνειρο κάθε φωτογράφου.

Η λίμνη σχηματίστηκε από μία ή περισσότερες σφοδρές ηφαιστειακές εκρήξεις​—ίσως από τις πιο βίαιες στην ιστορία της γης, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Με τον καιρό, η τεράστια καλδέρα γέμισε νερό, δημιουργώντας έτσι τη σημερινή λίμνη Τόμπα. Οι επακόλουθες ανακατατάξεις στον πυθμένα της λίμνης έφεραν σε ύπαρξη το όμορφο νησί Σαμοσίρ, το οποίο έχει έκταση 647 τετραγωνικά χιλιόμετρα, όσο και η Δημοκρατία της Σιγκαπούρης.

[Πλαίσιο στη σελίδα 18]

ΕΝΑΣ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΜΕ ΕΥΚΡΑΤΟ ΚΛΙΜΑ

Αν και η λίμνη Τόμπα απέχει περίπου 300 χιλιόμετρα από τον ισημερινό, το κλίμα εκεί είναι αναπάντεχα δροσερό. Αυτό συμβαίνει επειδή η λίμνη βρίσκεται 900 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας. Φοίνικες αλλά και πεύκα ευδοκιμούν μαζί σε αυτόν τον εύκρατο παράδεισο.

Η λίμνη αποτελεί οικολογική διαχωριστική γραμμή για αρκετά ζώα. Λόγου χάρη, βόρεια της λίμνης ζουν ουραγκοτάγκοι, γίββωνες με άσπρα άκρα και πίθηκοι του είδους Presbytis thomasi, ενώ στα νότια ζουν τάπιροι, τάρσιοι και πίθηκοι του είδους Presbytis melalophos.

[Πλαίσιο/​Εικόνα στη σελίδα 19]

ΑΠΟ ΜΕΝΤΙΟΥΜ, ΑΛΗΘΙΝΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΗ

Η Νουρσί ήταν ντουκούν, δηλαδή μάγισσα-γιατρός των Μπάτακ. Χρησιμοποιούσε μαγικές τέχνες για να θεραπεύει αρρώστιες, να βγάζει κακά πνεύματα και να επικοινωνεί με τους «νεκρούς».a Έκανε χρυσές δουλειές και​—παρά την αποκρυφιστική της δράση—​ήταν ευυπόληπτο μέλος της τοπικής Προτεσταντικής εκκλησίας.

Όταν η Νουρσί ήρθε σε επαφή με τους Μάρτυρες του Ιεχωβά, εξεπλάγη μαθαίνοντας ότι το όνομα του Θεού είναι Ιεχωβά. (Ψαλμός 83:18) Αργότερα, διάβασε στη Γραφή ότι πολλοί που είχαν γίνει πιστοί τον πρώτο αιώνα εγκατέλειψαν τις μαγικές τους τέχνες και έκαψαν τα πνευματιστικά τους βιβλία για να υπηρετούν τον Θεό με αποδεκτό τρόπο. (Πράξεις 19:18, 19) Παρότι αντιμετώπισε σφοδρή εναντίωση, αποφάσισε να κάνει το ίδιο, έχοντας πλήρη πεποίθηση στα λόγια του Ιησού: «Η αλήθεια θα σας ελευθερώσει».​—Ιωάννης 8:32.

Σήμερα, η Νουρσί και ο γιος της ο Μπέσλι είναι βαφτισμένοι Μάρτυρες, ο δε σύζυγός της ο Νένγκους παρακολουθεί τακτικά τις Χριστιανικές συναθροίσεις. Η Νουρσί λέει: «Τώρα που υπηρετώ τον Ιεχωβά, η ζωή μου είναι απίστευτα καλύτερη! Όταν ήμουν ντουκούν, διψούσα για την αλήθεια. Τώρα είμαι πλήρως ικανοποιημένη».

[Υποσημείωση]

[Εικόνα]

Η Νουρσί με το σύζυγό της και το γιο της

[Χάρτες στη σελίδα 16]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Σουμάτρα

Λίμνη Τόμπα

[Ευχαριστίες]

Based on NASA/Visible Earth imagery

[Εικόνα στη σελίδα 16, 17]

Άποψη της λίμνης Τόμπα από τις πλαγιές του Όρους Πουσούκ Μπουχίτ

[Εικόνα στη σελίδα 18]

Ο καταρράκτης Σιπισοπίσο, στο βόρειο άκρο της λίμνης Τόμπα, πέφτει από ύψος 110 μέτρων