ΙΗΣΟΥΣ ΤΟΥ ΝΑΥΗ (ΒΙΒΛΙΟ)

Αυτό το βιβλίο της Αγίας Γραφής αποτελεί σημαντικό κρίκο στην ιστορία των Ισραηλιτών δείχνοντας πώς εκπληρώθηκαν οι υποσχέσεις που είχε δώσει ο Θεός στους πατριάρχες Αβραάμ, Ισαάκ και Ιακώβ. Καλύπτει κατά πάσα πιθανότητα περίοδο 20 και πλέον ετών (1473–περ. 1450 Π.Κ.Χ.) και εξιστορεί την κατάκτηση της Χαναάν, ακολούθως δε τη διαμοίραση της γης στους Ισραηλίτες. Ολοκληρώνεται με τις ομιλίες του Ιησού του Ναυή οι οποίες προάγουν την πιστότητα στον Ιεχωβά.

Το γεγονός ότι το βιβλίο περιέχει αρχαία ονόματα πόλεων (Ιη 14:15· 15:15) και λεπτομερείς οδηγίες, των οποίων την εφαρμογή εξιστορεί στη συνέχεια, αφήνει να εννοηθεί ότι η συγγραφή του έλαβε χώρα ταυτόχρονα με τα συμβάντα. (Για παραδείγματα, βλέπε Ιη 1:11-18· 2:14-22· 3:2–4:24· 6:22, 23.) Μάλιστα ο ίδιος ο συγγραφέας προσδιορίζει τον εαυτό του ως σύγχρονο της Ραάβ από την Ιεριχώ και, συνεπώς, ως αυτόπτη μάρτυρα.—6:25.

Αυθεντικότητα. Ωστόσο, κάποιοι θεωρούν ότι το βιβλίο του Ιησού του Ναυή δεν εκθέτει πραγματικά ιστορικά γεγονότα. Αυτή η άποψη βασίζεται κυρίως στο σκεπτικό ότι, εφόσον τα θαύματα που αναφέρονται στο βιβλίο είναι ξένα προς την πρόσφατη ανθρώπινη εμπειρία, δεν είναι δυνατόν να έχουν συμβεί. Επομένως, αμφισβητείται η ικανότητα του Θεού να εκτελεί θαύματα—αν όχι και η ίδια η ύπαρξή του—όπως επίσης η ακεραιότητα του συγγραφέα. Διότι αν ο συγγραφέας είχε διανθίσει την αφήγησή του με φανταστικές ιστορίες ενώ, ταυτόχρονα, παρουσιαζόταν ως αυτόπτης μάρτυρας, θα ήταν ένοχος εσκεμμένης εξαπάτησης. Ασφαλώς, θα ήταν παράλογο να συμπεράνουμε ότι ένα βιβλίο το οποίο τιμάει τον Θεό ως Εκείνον που εκπληρώνει το λόγο του (Ιη 21:43-45), το οποίο προάγει την πιστότητα προς αυτόν (23:6-16· 24:14, 15, 19, 20, 23) και αναγνωρίζει ευθέως τις αποτυχίες του Ισραήλ είναι δημιούργημα κάποιου ψευδομάρτυρα.—7:1-5· 18:3.

Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι το ισραηλιτικό έθνος ήρθε σε ύπαρξη και ότι κατέλαβε τη γη για την οποία μιλάει το βιβλίο του Ιησού του Ναυή. Παρόμοια, δεν υπάρχει βάσιμη αιτία για να αμφισβητείται η αξιοπιστία της αφήγησης αυτού του βιβλίου όσον αφορά το πώς κατέκτησαν οι Ισραηλίτες τη Χαναάν. Ούτε οι ψαλμωδοί (Ψλ 44:1-3· 78:54, 55· 105:42-45· 135:10-12· 136:17-22) ούτε ο Νεεμίας (Νε 9:22-25) ούτε ο πρώτος Χριστιανός μάρτυρας, ο Στέφανος (Πρ 7:45), ούτε ο μαθητής Ιάκωβος (Ιακ 2:25) ούτε ο μορφωμένος απόστολος Παύλος (Πρ 13:19· Εβρ 4:8· 11:30, 31) είχαν επιφυλάξεις για την αυθεντικότητα αυτής της αφήγησης. Επιπλέον, το εδάφιο 1 Βασιλέων 16:34 καταγράφει την εκπλήρωση της προφητικής κατάρας που εξήγγειλε ο Ιησούς του Ναυή περίπου 500 χρόνια νωρίτερα, όταν καταστράφηκε η Ιεριχώ.—Ιη 6:26.

Συγγραφέας. Κάποιοι λόγιοι, μολονότι δέχονται ότι το βιβλίο γράφτηκε την εποχή του Ιησού του Ναυή ή περίπου τότε, απορρίπτουν την παραδοσιακή Ιουδαϊκή άποψη ότι το έγραψε ο ίδιος προσωπικά. Η βασική τους αντίρρηση είναι ότι ορισμένα περιστατικά που αναγράφονται στο βιβλίο του Ιησού του Ναυή εμφανίζονται και στο βιβλίο των Κριτών, το οποίο αρχίζει με τα λόγια: «Και έπειτα από το θάνατο του Ιησού». (Κρ 1:1) Ωστόσο, αυτή η εναρκτήρια δήλωση δεν αποτελεί κατ’ ανάγκην χρονική ένδειξη για όλα τα γεγονότα που εξιστορούνται στην αφήγηση των Κριτών. Αυτό το βιβλίο δεν ακολουθεί αυστηρή χρονολογική σειρά δεδομένου ότι αναφέρει κάποιο συμβάν το οποίο αναμφισβήτητα έλαβε χώρα πριν από το θάνατο του Ιησού του Ναυή. (Κρ 2:6-9) Συνεπώς, ορισμένα περιστατικά, όπως η κατάληψη της Χεβρών από τον Χάλεβ (Ιη 15:13, 14· Κρ 1:9, 10), της Δεβίρ από τον Γοθονιήλ (Ιη 15:15-19· Κρ 1:11-15) και της Λεσέμ ή Λαΐς (Δαν) από τους Δανίτες (Ιη 19:47, 48· Κρ 18:27-29), θα μπορούσαν αντίστοιχα να έχουν λάβει χώρα πριν από το θάνατο του Ιησού του Ναυή. Ακόμη και αυτό που έκαναν οι Δανίτες, να στήσουν ειδωλολατρική εικόνα στη Λαΐς, θα ταίριαζε λογικά στη δική του εποχή. (Κρ 18:30, 31) Στις τελικές παραινέσεις που έδωσε στους Ισραηλίτες, ο Ιησούς του Ναυή τούς είπε: «Αφαιρέστε τους θεούς που υπηρετούσαν οι προπάτορές σας στην άλλη πλευρά του Ποταμού και στην Αίγυπτο, και να υπηρετείτε τον Ιεχωβά». (Ιη 24:14) Αν δεν υπήρχε ειδωλολατρία, αυτή η δήλωση δεν θα είχε νόημα.

Λογικά, λοιπόν, με εξαίρεση το τελικό τμήμα που αναφέρει το θάνατο του Ιησού του Ναυή, η συγγραφή του βιβλίου μπορεί να αποδοθεί σε εκείνον. Όπως ο Μωυσής είχε καταγράψει όσα συνέβησαν στη διάρκεια της ζωής του, κάτι ανάλογο θα ταίριαζε να κάνει και ο Ιησούς του Ναυή. Το ίδιο το βιβλίο αναφέρει: «Κατόπιν ο Ιησούς έγραψε αυτά τα λόγια στο βιβλίο του νόμου του Θεού».—Ιη 24:26.

Δεν Περιέχει Αντιφάσεις. Μερικοί έχουν την εντύπωση ότι το βιβλίο περιέχει αντιφάσεις επειδή αφενός μεν δίνει την εικόνα ότι ο Ιησούς του Ναυή είχε καθυποτάξει πλήρως τη χώρα, αφετέρου όμως αναφέρει ότι μεγάλο μέρος της χώρας δεν είχε κατακτηθεί ακόμη. (Παράβαλε Ιη 11:16, 17, 23· 13:1.) Ωστόσο, τέτοιες φαινομενικές αντιφάσεις απαλείφονται εύκολα όταν λάβει κανείς υπόψη του ότι η κατάκτηση είχε δύο διαφορετικές φάσεις. Αρχικά, πολέμησε ολόκληρο το έθνος υπό την ηγεσία του Ιησού του Ναυή και συνέτριψε τη δύναμη των Χαναναίων. Κατόπιν, απαιτήθηκε να αναλάβουν δράση μεμονωμένα άτομα και φυλές για την πλήρη κατάκτηση της γης. (17:14-18· 18:3) Πιθανότατα, ενόσω ο Ισραήλ πολεμούσε αλλού, οι Χαναναίοι επανεγκαταστάθηκαν σε πόλεις όπως η Δεβίρ και η Χεβρών, έτσι ώστε αυτές έπρεπε να ανακαταληφθούν με τις προσπάθειες μεμονωμένων ατόμων ή φυλών.—Παράβαλε Ιη 11:21-23 με Ιη 14:6, 12· 15:13-17.

[Πλαίσιο στη σελίδα 1292]

ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΙΗΣΟΥΣ ΤΟΥ ΝΑΥΗ

Η αφήγηση για το πώς έδωσε ο Ιεχωβά τη γη Χαναάν στον Ισραήλ, εκπληρώνοντας τον όρκο του προς τους προπάτορές τους

Γεγονότα των πρώτων 20 περίπου χρόνων μετά το θάνατο του Μωυσή στο τέλος της περιπλάνησης του Ισραήλ στην έρημο

Ο Ιησούς του Ναυή προετοιμάζει τον Ισραήλ να μπει στη Χαναάν, στέλνει κατασκόπους (1:1–2:24)

Ο Ιεχωβά δίνει στον Ιησού του Ναυή την εντολή να οδηγήσει τους Ισραηλίτες στη γη

Ο Ιησούς του Ναυή διατάζει να λάβει ο Ισραήλ την οδηγία να ετοιμαστεί για τη διάβαση του Ιορδάνη

Στέλνει κατασκόπους να κατοπτεύσουν τη γη και την πόλη της Ιεριχώς

Όταν αυτοί φτάνουν στην Ιεριχώ, τους κρύβει η Ραάβ, στην οποία υπόσχονται ότι η ίδια και όλα τα μέλη του σπιτικού της τα οποία θα υπακούσουν στις οδηγίες που της δίνουν θα σωθούν κατά την επερχόμενη καταστροφή της Ιεριχώς

Ο Ισραήλ περνάει τον Ιορδάνη Ποταμό χωρίς να βρέξει τα πόδια του (3:1–5:12)

Ο λαός αγιάζει τον εαυτό του προετοιμαζόμενος να περάσει τον Ιορδάνη

Οι ιερείς που μεταφέρουν την Κιβωτό μπαίνουν στον ποταμό πρώτοι· ο ποταμός αναχαιτίζεται θαυματουργικά σε κάποιο σημείο ψηλότερα, και οι Ισραηλίτες περνούν χωρίς να βρέξουν τα πόδια τους

Προς ανάμνηση του περάσματος, παίρνουν 12 πέτρες από τον ποταμό και τις στήνουν στα Γάλγαλα· άλλες 12 πέτρες τις στήνουν εκεί όπου στάθηκαν οι ιερείς στην κοίτη του ποταμού

Περιτέμνονται οι άρρενες Ισραηλίτες που γεννήθηκαν στην έρημο· γιορτάζεται το Πάσχα· σταματάει η προμήθεια του μάννα, και ο Ισραήλ αρχίζει να τρώει από τα προϊόντα της γης

Την κατάληψη της Ιεριχώς ακολουθεί η ήττα στη Γαι (5:13–8:35)

Ο αγγελικός άρχοντας του στρατεύματος του Ιεχωβά εμφανίζεται στον Ιησού του Ναυή· ο Ιεχωβά λέει στον Ιησού πώς να πολεμήσει εναντίον της Ιεριχώς

Επί έξι διαδοχικές ημέρες οι Ισραηλίτες βαδίζουν μία φορά την ημέρα γύρω από την πόλη· την έβδομη ημέρα βαδίζουν γύρω από αυτήν εφτά φορές· στον τελευταίο γύρο βγάζουν δυνατή κραυγή, τα τείχη της Ιεριχώς πέφτουν και η πόλη αφιερώνεται στην καταστροφή

Ο Αχάν παίρνει για τον εαυτό του κάποια από τα πράγματα που είναι αφιερωμένα στην καταστροφή

Εξαιτίας αυτής της αμαρτίας, ο Ιεχωβά αποσύρει την υποστήριξή του και ο Ισραήλ νικιέται στη Γαι· η αμαρτία του Αχάν αποκαλύπτεται, και ο ίδιος και το σπιτικό του λιθοβολούνται

Η δεύτερη επίθεση εναντίον της Γαι στέφεται με επιτυχία χάρη στην ευλογία του Ιεχωβά

Ο Ιησούς του Ναυή χτίζει θυσιαστήριο στο Όρος Εβάλ και διαβάζει το Νόμο στο λαό

Οι Γαβαωνίτες κάνουν έκκληση για ειρήνη, ενώ άλλοι καταστρέφονται (9:1–12:24)

Οι κάτοικοι της Γαβαών, ακούγοντας για τις επιτυχίες του Ισραήλ, κάνουν με ένα έξυπνο τέχνασμα τον Ιησού του Ναυή να συνάψει διαθήκη μαζί τους

Πέντε βασιλιάδες συμμαχούν και επιτίθενται στους Γαβαωνίτες, αλλά ο Ισραήλ προστρέχει σε βοήθεια της Γαβαών· ο Ιεχωβά ρίχνει μεγάλες χαλαζόπετρες και παρατείνει θαυματουργικά την ημέρα, επιφέροντας την κατατρόπωση των επιτιθέμενων

Οι Ισραηλίτες υπό τον Ιησού του Ναυή καταλαμβάνουν πόλεις στα ΝΔ και στα Ν

Νικούν το συνασπισμό κάποιων βασιλιάδων στα Β

Η γη διαμοιράζεται στις φυλές του Ισραήλ (13:1–22:34)

Ο Ρουβήν, ο Γαδ και η μισή φυλή του Μανασσή παίρνουν εδάφη Α του Ιορδάνη

Ο Χάλεβ παίρνει τη Χεβρών· ορίζεται με κλήρο η κληρονομιά γης για τη φυλή του Ιούδα, τη φυλή του Εφραΐμ και την άλλη μισή φυλή του Μανασσή

Η σκηνή της μαρτυρίας εγκαθίσταται στη Σηλώ, όπου και τραβούν κλήρο για να καθοριστεί η κληρονομιά γης για τις υπόλοιπες φυλές

Οι Λευίτες παίρνουν 48 πόλεις, 13 από τις οποίες είναι ιερατικές· ξεχωρίζονται 6 πόλεις καταφυγίου

Οι άντρες του Ρουβήν, του Γαδ και της μισής φυλής του Μανασσή χτίζουν θυσιαστήριο στον Ιορδάνη· ο σκοπός του παρανοείται ώσπου εξηγούν ότι θα αποτελεί μνημείο πιστότητας προς τον Ιεχωβά

Ο Ιησούς του Ναυή παροτρύνει τον Ισραήλ να υπηρετεί τον Ιεχωβά πιστά (23:1–24:33)

Ο Ιησούς του Ναυή, σε προχωρημένη πια ηλικία, συγκαλεί σύναξη των αρχηγών του Ισραήλ στην οποία τους προτρέπει να παραμείνουν πιστοί στον Ιεχωβά

Σε μια σύναξη στη Συχέμ, ανασκοπεί την πολιτεία του Θεού και παροτρύνει τον Ισραήλ να φοβάται τον Ιεχωβά και να υπηρετεί μόνο αυτόν· εκείνοι δηλώνουν ότι είναι αποφασισμένοι να ενεργούν έτσι και υπόσχονται ξανά να τηρούν τις υποχρεώσεις της διαθήκης τους

Ο Ιησούς του Ναυή πεθαίνει