Έξοδος—Όταν ο Ιεχωβά Θεός «Έκαμε Εαυτόν Γνωστόν»

ΤΙ ΠΛΟΥΤΟ πληροφοριών περιέχει το βιβλίο της Εξόδου! Περιγράφει τη γέννησι ενός από τα αρχαιότερα έθνη της γης και αναφέρει πώς ο Ισραήλ εξελέγη, απελευθερώθηκε από την Αιγυπτιακή δουλεία και έκαμε διαθήκη με τον Ιεχωβά Θεό. Περιέχει την πιο θαυμαστή νομοθεσία που δόθηκε ποτέ σε ανθρώπους και περιγράφει πολλά εκπληκτικά θαύματα. Το πιο σπουδαίο απ’ όλα είναι ότι αποκαλύπτει πώς ο αληθινός Θεός Ιεχωβά, ο Δημιουργός, έκαμε τον εαυτόν του γνωστό περισσότερο από κάθε άλλη φορά στο παρελθόν. Επίσης, είναι γεμάτο από προφητικούς τύπους και σκιές καλυτέρων μελλοντικών πραγμάτων.

Όλα είναι πολύ ωραία, μπορεί να πουν μερικοί αναγνώσται μας, αλλά πώς μπορούμε να βεβαιωθούμε ότι η Έξοδος είναι πραγματικά ιστορικό βιβλίο και ότι ο Μωυσής ήταν εκείνος που την έγραψε; Πρώτα, πρώτα αναφέρονται πάρα πολλά στην υπόλοιπη Γραφή που αναγνωρίζουν τα γεγονότα της Εξόδου ως ιστορικά και που αποδίδουν την αφήγησι αυτών των πραγμάτων στον Μωυσή.a Μια επιπρόσθετη απόδειξις που υποστηρίζει την αυθεντικότητα της Εξόδου είναι η ειλικρίνειά της, δηλαδή το γεγονός ότι ο Μωυσής δεν καλύπτει ούτε τα δικά του σφάλματα ούτε τα σφάλματα του λαού του. Υπάρχει ακόμη η μαρτυρία της αρχαίας Ιουδαϊκής παραδόσεως, η οποία θεωρεί την Πεντάτευχο της οποίας η Έξοδος είναι ένα μέρος—ως αυθεντική και ως αφήγησι του Μωυσέως.

Χρονολογικά, η Έξοδος η οποία καλύπτει περίπου 145 χρόνια της ιστορίας του Ισραήλ, μπορεί να χωρισθή σε τρία μέρη: στην παραμονή των Ισραηλιτών στην Αίγυπτο (1:1-12:36)· στην πορεία τους από την Ραμεσσή της Αιγύπτου έως το Όρος Σινά της Αραβίας (12:37-18:27)· και στην παραμονή τους στην έρημο του Όρους Σινά (19:1-40:38). Στη διάρκεια κάθε μιας από αυτές τις τρεις περιόδους ο Ιεχωβά έκαμε πραγματικά τον εαυτό του γνωστό—το όνομά του, τους σκοπούς του και τις ιδιότητές του—τόσο με λόγια όσο και με έργα. Όλα αυτά φαίνεται ότι ο Μωυσής τα κατέγραψε περίπου το 1512 π.Χ.

ΟΙ ΙΣΡΑΗΛΙΤΕΣ ΣΤΗΝ ΑΙΓΥΠΤΟ

Τα δύο πρώτα κεφάλαια μάς λέγουν για τις πείρες των απογόνων του Ιακώβ στην Αίγυπτο. Εκεί αυξάνονται τόσο γρήγορα, ώστε οι Φαραώ τους κάνουν δούλους, αυτοί όμως εξακολουθούν ν’ αυξάνουν. Έτσι, ο Φαραώ, εκδίδει διάταγμα να θανατώνωνται όλα τα αρσενικά βρέφη. Απ’ αυτή την καταδίκη διαφεύγει ένα βρέφος του οποίου η μητέρα το είχε βάλει μέσα σ’ ένα καλάθι και το είχε αφήσει να επιπλέη στον Νείλο. Η κόρη του Φαραώ της Αιγύπτου ανακαλύπτει το βρέφος, το υιοθετεί και το ονομάζει Μωυσή, που σημαίνει «σωσμένος από το νερό.» Ο Μωυσής ανατρέφεται στα ανάκτορα του Φαραώ. Στην ηλικία των σαράντα ετών παίρνει το μέρος του καταπιεζομένου λαού του φονεύοντας έναν Αιγύπτιο και αναγκάζεται να καταφύγη στη γη Μαδιάμ. Εκεί παντρεύεται και ζη ως ποιμήν άλλα σαράντα χρόνια.

Κατόπιν, μια μέρα ο Μωυσής βλέπει μια βάτο να καίεται χωρίς να καταστρέφεται από τη φωτιά και ακούει τον άγγελο του Ιεχωβά να του μιλή μέσα από τη βάτο. Του λέγει ότι εκεί όπου στέκεται είναι ιερός τόπος και τον πληροφορεί για την αποστολή του να επιστρέψη στην Αίγυπτο και ν’ απελευθερώση το λαό του από την καταπίεσι. Όταν ο Μωυσής ρωτά ποιος τον στέλνει για ν’ απαντήση σ’ εκείνους που θα τον ρωτήσουν, ο Θεός απαντά μέσω του αγγέλου του: «Ούτω θέλεις ειπεί προς τους υιούς Ισραήλ· Εκείνος που ‘ΘΑ ΑΠΟΔΕΙΞΩ ΟΤΙ ΕΙΜΑΙ’ με απέστειλε προς εσάς.»—Έξοδ. 3:14, ΜΝΚ.

Ο Μωυσής ζητεί αποδεικτικά που να δείχνουν ότι ο Ιεχωβά πραγματικά εμφανίσθηκε σ’ αυτόν. Έτσι, ο Ιεχωβά του δίνει δύναμι να εκτελέση τρία θαύματα επί τόπου. Το πρώτο απ’ αυτά είναι ότι κάνει τη ράβδο του να γίνη φίδι και κατόπιν την ξανακάνει ράβδο, και το δεύτερο είναι ότι κάνει το χέρι του να γίνη λεπρό και κατόπιν το θεραπεύει. Αυτά τα δύο θαύματα καθώς και το θαύμα με το οποίο μετέτρεψε το νερό σε αίμα, ο Ιεχωβά δίνει στον Μωυσή την εντολή να τα εκτελέση ενώπιον των πρεσβυτέρων του λαού του. Αλλ’ ο Μωυσής είναι εξαιρετικά διστακτικός και γι’ αυτό ο Ιεχωβά αναθέτει στον Ααρών, τον αδελφό του Μωυσή, να ενεργή ως εκπρόσωπός του.

Τα κεφάλαια 5 και 6 μάς λέγουν ότι ο Μωυσής και ο Ααρών εμφανίζονται ενώπιον του Φαραώ και ζητούν την άδεια να πάνε οι Ισραηλίτες στην έρημο για να προσφέρουν θυσία στον Ιεχωβά. Αλλ’ ο Φαραώ περιφρονητικά και χλευαστικά ερωτά: «Τις είναι ο Ιεχωβά εις του οποίου την φωνήν θέλω υπακούσει, ώστε να εξαποστείλω τον Ισραήλ;» Κάνοντας βαρύτερη την απειλή, ο Φαραώ αυξάνει το φορτίο των Ισραηλιτών δούλων. Γι’ αυτό ο Ιεχωβά διαβεβαιώνει τον Μωυσή ότι με τη δύναμί Του θα κάμη τον Φαραώ να επιτρέψη στους Ισραηλίτας να φύγουν και κατόπιν λέγει: «Εφάνην εις τον Αβραάμ, εις τον Ισαάκ και εις τον Ιακώβ, με το όνομα, Θεός Παντοκράτωρ· δεν εγνωρίσθην όμως εις αυτούς με το όνομά μου Ιεχωβά.» Στην πραγματικότητα, αυτοί εγνώριζαν το όνομα Ιεχωβά, αλλά τώρα ο Ιεχωβά επρόκειτο να γίνη ονομαστός μ’ ένα τρόπο που δεν το είχε κάμει ποτέ προηγουμένως: «Θέλετε γνωρίσει ότι εγώ είμαι Ιεχωβά ο Θεός υμών.»—Έξοδ. 5:2· 6:3, 7.

Συνεχίζοντας η αφήγησις μάς λέγει ότι ο Μωυσής έκαμε αρκετά θαύματα ενώπιον του Φαραώ, μερικά από τα οποία οι μάγοι του προσπάθησαν να τα μιμηθούν. Για να κάμη τον Φαραώ να γνωρίση τον Ιεχωβά, ο Μωυσής λαμβάνει δύναμι να εκτελέση ακόμη μεγαλύτερα θαύματα τα οποία είναι σαν πληγές στην Αίγυπτο—όπως ήταν η πληγή που μετέστρεψε το ύδωρ σε αίμα, η πληγή των βατράχων, των σκνιπών, της κυνόμυιας, του θανατικού των κτηνών και η πληγή της καύσεως που προκάλεσε ελκώδη εξανθήματα σε ανθρώπους και ζώα. Μετά την έκτη πληγή ελέχθη στον Φαραώ: «Και δια τούτο βεβαίως σε διετήρησα, δια να δείξω εν σοι την δύναμίν μου και να κηρυχθή το όνομά μου εν πάση τη γη.» (Έξοδ. 9:16) Σε αρμονία μ’ αυτή τη δήλωσι, ο Ιεχωβά κάνει τον εαυτό του γνωστό ακόμη περισσότερο με μια βροχή από χάλαζα η οποία συνοδεύεται από πυρ, με ένα ερημωτικό σύννεφο ακρίδων και με τόσο πυκνό σκότος τριών ημερών ώστε δεν μπορεί να ιδή ο ένας τον άλλον. Εκείνο που πρέπει να υπογραμμισθή εδώ είναι ότι όταν ο Ιεχωβά έστειλε αυτές τις πληγές ο Ισραήλ δεν επλήγη απ’ αυτές από την τετάρτη πληγή και έπειτα. Όλα αυτά περιλαμβάνονται στα κεφάλαια 7 έως 10.

Αργότερα, καθώς περιμένουν τη δεκάτη πληγή, ο Ιεχωβά δίνει την εντολή να γίνη ο εορτασμός του «πάσχα.» Οι Ισραηλίτες πρέπει να πάρουν έναν αμνό για κάθε οικογένεια στις 10 του μηνός Νισάν, να τον σφάξουν στις 14 Νισάν, να ραντίσουν με το αίμα του τους παραστάτες και τα ανώφλια των θυρών τους, να το ψήσουν και να το φάγουν μετά την δύσι του ηλίου με πικρά χόρτα και άζυμο άρτο, ενώ όλες οι οικογένειες πρέπει να παραμείνουν στα σπίτια τους. Γύρω στα μεσάνυχτα ο άγγελος του Ιεχωβά διέρχεται τη χώρα θανατώνοντας όλα τα πρωτότοκα των Αιγυπτίων από τον πρωτότοκο γυιο του Φαραώ έως και του τελευταίου κτήνους.—Έξοδ. 11:1-12:36.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΡΑΜΕΣΗ ΣΤΟ ΟΡΟΣ ΣΙΝΑ

Επειδή ο Ιεχωβά γίνεται γνωστός μ’ αυτόν τον τρόπο, ο Φαραώ επιτρέπει στους Ισραηλίτες να φύγουν. Κατ’ αρχήν αυτοί συγκεντρώνονται στη Ραμεσσή, αλλ’ ο Φαραώ σύντομα μετανοεί για την ενέργειά του και με μια ισχυρή στρατιωτική δύναμι καταδιώκει τους Ισραηλίτες για να τους επαναφέρη. Για να δώση διέξοδο στους Ισραηλίτες, οι οποίοι φαίνεται να είναι παγιδευμένοι, ο Ιεχωβά κάνει τον εαυτό του γνωστό σ’ αυτούς με το ν’ ανοίξη ένα μεγάλο διάδρομο στην Ερυθρά Θάλασσα. Ο Φαραώ και τα στρατεύματά του καταδιώκουν τους Ισραηλίτες μέσα στον ανοιχτό διάδρομο. Αλλ’ όταν οι Ισραηλίτες φθάνουν ασφαλώς στην άλλη όχθη, ο Ιεχωβά κάνει να κλείση η θάλασσα πάνω στον Φαραώ και στα στρατεύματά του, και να τους πνίξη όλους. Τι μεγάλη χαρά για τους Ισραηλίτες, αλλά για τους Αιγυπτίους, τι δυναμικός τρόπος για να γνωρίσουν τον Ιεχωβά!—Έξοδ. 12:37-15:21.

Από εκεί μέχρι το Όρος Σινά της Αραβίας οι Ισραηλίτες έχουν πολλές ευκαιρίες να γνωρίσουν τον Ιεχωβά καλύτερα. Ο Ιεχωβά μετατρέπει το πικρό ύδωρ σε γλυκό, τους προμηθεύει κρέας μ’ ένα κοπάδι ορτύκια και τους στέλνει από τον ουρανό τροφή που έχει τη γεύσι δημητριακών και την οποία καλούν «μάννα.»—Έξοδ. 15:22-18:27.

ΣΤΟΥΣ ΠΡΟΠΟΔΑΣ ΤΟΥ ΟΡΟΥΣ ΣΙΝΑ

Τον τρίτο μήνα μετά την έξοδό τους από την Αίγυπτο οι Ισραηλίτες στρατοπεδεύουν στους πρόποδες του Όρους Σινά. Τα υπόλοιπα κεφάλαια της Εξόδου ασχολούνται με γεγονότα που συνέβησαν στη διάρκεια των επομένων εννέα μηνών. Εκεί, τόσο με τον προφορικό λόγο, όσο και με υπερφυσικά φαινόμενα μαθαίνουν ακόμη περισσότερα πράγματα για τον Θεό τους Ιεχωβά, ιδιαιτέρως για την μεγαλειότητά του, την εμπνέουσα δέος προσωπικότητά του, τη σοφία του, τη δικαιοσύνη, την αγάπη και τη δύναμί του.

Εκεί κάνουν μια διαθήκη με τον Ιεχωβά και αυτός τους δίνει τους νόμους του, οι κυριώτεροι από τους οποίους είναι οι «Δέκα Εντολές» ή ο Δεκάλογος. Αυτοί έχουν αποτελέσει τη βάσι για τους νόμους πολλών πολιτισμένων κρατών της συγχρόνου εποχής. Οι Ισραηλίτες δεν έπρεπε να έχουν άλλους θεούς εκτός του Ιεχωβά· δεν έπρεπε να λατρεύουν καμμιά εικόνα ή ομοίωμα· δεν έπρεπε να λαμβάνουν το όνομα του Ιεχωβά επί ματαίω· έπρεπε να τηρούν την εβδόμη ημέρα της εβδομάδος, το Σάββατο, ως ιερό· έπρεπε να τιμούν τους γονείς των· δεν έπρεπε να φονεύουν, να μοιχεύουν, να κλέπτουν, να ψευδομαρτυρούν ή να επιθυμούν όσα ανήκαν στον πλησίον τους.—Έξοδ. 19:1-24:18.

Επί σαράντα ημέρες ο Μωυσής βρίσκεται στο όρος Σινά και λαμβάνει οδηγίες για τον τρόπο που θέλει να λατρεύεται ο Ιεχωβά και για την κατασκευή ενός φορητού ναού ή σκηνής. (Έξοδ. 25:1-31:18) Οι Ισραηλίτες, επειδή κουράζονται να περιμένουν, κατασκευάζουν και λατρεύουν ένα χρυσό μόσχο. Όταν ο Μωυσής επιστρέφη από το όρος και βλέπη αυτή την παράβασι, αγανακτεί τόσο πολύ ώστε συντρίβει τις δύο πλάκες που περιέχουν τις Δέκα Εντολές. Αφού καθορίζει την κατάλληλη ποινή για τους ειδωλολάτρες, ο Μωυσής και πάλι ανεβαίνει στο όρος και λαμβάνει άλλες δύο πλάκες με τις Δέκα Εντολές.

Σ’ εκείνη την περίστασι ο Μωυσής βλέπει μια όρασι της δόξης του Θεού και ακούει την φωνή του να λέγη: «Ιεχωβά, Ιεχωβά ο Θεός, οικτίρμων και ελεήμων, μακρόθυμος και πολυέλεος, και αληθινός, φυλάττων έλεος εις χιλιάδας, συγχωρών ανομίαν και παράβασιν και αμαρτίαν και ουδόλως αθωώνων τον ένοχον.» Μ’ αυτή τη δήλωσι ο Ιεχωβά πάλι βοηθεί τον Μωυσή και τον λαό του να γνωρίση τον Θεό καλύτερα.—Έξοδ. 34:6, 7, ΜΝΚ.

Μόλις ο Μωυσής επιστρέφει και πάλι στους Ισραηλίτες, αρχίζει το έργο της κατασκευής της σκηνής της λατρείας. Μέχρι το τέλος του πρώτου έτους από την έξοδό τους από την Αίγυπτο, οι Ισραηλίτες έχουν τελειώσει αυτή τη σκηνή και όλα τα σκεύη που είχαν ορισθή γι’ αυτήν. Όταν στήνεται η σκηνή και είναι πλήρως εφοδιασμένη, ο Ιεχωβά Θεός πάλι μεγαλύνει το όνομά του, καλύπτοντας τη σκηνή με τη δόξα του.

Αληθινά, το βιβλίο της Εξόδου αναφέρεται στον καιρό όπου οι Ισραηλίτες, καθώς και οι εχθροί των, είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν τον Ιεχωβά καλύτερα από κάθε άλλη φορά προηγουμένως όπως και ο ίδιος το είχε υποσχεθή. Καθώς εμείς μαθαίνομε αυτά τα πράγματα, τα βάζομε στη καρδιά μας κι ενεργούμε σύμφωνα μ’ αυτά, μπορούμε κι εμείς να γνωρίσωμε τον αληθινό Θεό Ιεχωβά καλύτερα για το αιώνιο όφελός μας.

[Υποσημειώσεις]