Μπορείτε να Αντιμετωπίσετε την Κατάθλιψι
Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΙΣ είναι μια πείρα κοινή σε όλους τους ανθρώπους. Όταν συμβαίνη μόνο κατά καιρούς, δεν είναι αιτία για ανησυχία. Μάλλον είναι ένα σημείο ότι πρέπει να κάνωμε κάτι εποικοδομητικό για να καταπολεμήσωμε την κατάθλιψι. Αυτές οι σύντομες περίοδοι κατά τις οποίες μπορεί να αισθανώμεθα κακοδιάθετοι δεν αποτελούν φυσιολογικά την αληθινή κατάθλιψι. Η λύπη που προέρχεται από πλήγματα όπως είναι ο θάνατος ενός προσφιλούς, η απώλεια μιας εργασίας, οι οικονομικές αντιξοότητες, τα ατυχήματα κλπ, συνήθως υπερνικάται από τους περισσοτέρους ανθρώπους σ’ ένα σχετικά σύντομο διάστημα. Αλλ’ αυτά προξενούν πραγματική κατάθλιψι σε μερικούς ανθρώπους.
Ένα άρθρο για την κατάθλιψι στο περιοδικό Επιστημονικός Κόσμος της 16ης Δεκεμβρίου 1975 παραθέτει σχόλια του Δρος Νάθαν Σ. Κλάιν, Κλινικού Καθηγητού της Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης, ο οποίος λέγει ότι το πιο κοινό σύμπτωμα της πραγματικής καταθλίψεως δεν είναι η ίδια η κατάθλιψις, αλλά η ανηδονία (από τη λέξι ηδονή), την οποία προσδιώρισε ως «απουσία της χαράς και της ευχαριστήσεως. Ανικανότητα να εκτιμά κανείς τα πράγματα τα οποία κάνουν τη ζωή ευχάριστη.»
Το άρθρο συνεχίζει και λέγει ότι η απώλεια ενδιαφέροντος για το φαγητό, που καταλήγει σε απώλεια βάρους, είναι ένα σύμπτωμα της καταθλίψεως. Το άτομο δυσκολεύεται να κοιμηθή και, ακόμη και όταν απολαμβάνη ένα καλό ύπνο, εξακολουθεί να αισθάνεται κουρασμένο. Δεν μπορεί να συγκεντρωθή και χάνει την ικανότητά του να εργάζεται. Από την άλλη πλευρά, μερικά άτομα που υποφέρουν από κατάθλιψι κοιμούνται υπερβολικά δαπανώντας σχεδόν όλο τους τον χρόνο στο κρεββάτι. Γι’ αυτούς ο ύπνος είναι ένας τρόπος να ξεφύγουν από τη ζωή.
Για να καταπολεμήσετε την κατάθλιψι, πρώτα προσπαθήστε ν’ αναλύσετε τις αιτίες της καταστάσεώς σας και εξετάστε τα βαθύτερα αισθήματά σας και τα κίνητρά σας. Διαπιστώστε αν η κατάστασίς σας είναι πραγματικά πολύ σοβαρή και αν οι περιστάσεις σας σάς κάνουν να έχετε αυτό το αίσθημα καταθλίψεως. Επίσης, επειδή η κατάθλιψις μπορεί να προέρχεται από μια σωματική αιτία, εξετάστε μήπως συμβαίνει κάποια διαταραχή στον μεταβολισμό σας, όπως η υπογλυκαιμία, η αναιμία, η μονοπυρήνωσις, ο διαβήτης ή κάποια άλλη ασθένεια που μπορεί να συμβάλη στην αδυναμία και στην αποθάρρυνσι. Προσπαθήστε να διαπιστώσετε αν αρκετό μέρος της καταθλίψεώς σας οφείλεται στη διανοητική σας κατάστασι, καθώς και ποια επίδρασι έχει αυτό επάνω σας ώστε να σας δημιουργή ένα καταθλιπτικό συναίσθημα. Μπορεί ακόμη να διαπιστώσετε ότι έχετε μια τάσι «εκφυγής» ή ότι ακόμη «απολαμβάνετε» την κατάστασι της καταθλίψεως—πράγμα που σημαίνει ότι έχετε αυτοσυμπόνια.
ΤΙ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ
Τι μπορείτε να κάνετε, ιδιαίτερα αν διαπιστώσετε ότι η κατάθλιψίς σας δεν οφείλεται σε ιατρικούς λόγους; Μολονότι η ψυχιατρική μπορεί να είναι σε θέσι να βοηθήση σε ορισμένες περιπτώσεις, η πιο καλή και διαρκής βοήθεια μπορεί να βρεθή στην Αγία Γραφή και στη Χριστιανική εκκλησία. Γιατί; Διότι ο Θεός εδημιούργησε το ανθρώπινο σώμα και τη διάνοια και γνωρίζει την ανθρώπινη κατασκευή. Ο ψαλμωδός λέγει: «Κύριε, εδοκίμασάς με και με εγνώρισας. Συ γνωρίζεις το κάθισμά μου και την έγερσίν μου· νοείς τους λογισμούς μου από μακρόθεν· εξερευνάς το περιπάτημά μου και το πλαγίασμά μου και πάσας τας οδούς μου γνωρίζεις.» (Ψαλμ. 139:1-3) Γι’ αυτό, η συμβουλή του Θεού είναι η καλύτερη διανοητική θεραπεία.
Η πιο μεγάλη ανάγκη για τον άνθρωπο που πάσχει από κατάθλιψι είναι επομένως η προσευχή στον Ιεχωβά Θεό. Ο δούλος του Θεού Δαβίδ βρέθηκε σε πολλές περιπτώσεις σε καταθλιπτική κατάστασι, άλλοτε λόγω των δικών του σφαλμάτων και άλλοτε επειδή οι εχθροί του τον κατεδίωκαν με την πρόθεσι να τον σκοτώσουν! Σ’ αυτές τις καταστάσεις πάντοτε προσευχόταν με θέρμη. Σε μια περίστασι εξέφρασε την αποθάρρυνσί του στην επίκλησί του προς τον Θεό:
«Ελέησόν με, Ιεχωβά, διότι είμαι αδύνατος· ιάτρευσόν με Ιεχωβά διότι εταράχθησαν τα οστά μου· και η ψυχή μου εταράχθη σφόδρα· αλλά συ, Ιεχωβά, έως πότε; Επίστρεψον, Ιεχωβά· λύτρωσον την ψυχήν μου· σώσον με δια το έλεός σου. Διότι εν τω θανάτω δεν υπάρχει ενθύμησις περί σου· εν τω άδη τις θέλει σε δοξολογήσει; Απέκαμον εν τω στεναγμώ μου· όλην την νύκτα λούω την κλίνην μου· με τα δάκρυά μου καταβρέχω την στρωμνήν μου.»—Ψαλμ. 6:2-6, ΜΝΚ.
Γνωρίζομε από την αφήγησι της Αγίας Γραφής ότι ο Θεός απήντησε στις προσευχές του Δαβίδ και τον ενίσχυσε να προχωρήση και να επιτελέση κάτι που άξιζε. Ακόμη και όταν αισθανώμεθα ότι οι άνθρωποι δεν μας καταλαβαίνουν, γνωρίζομε ότι ο Θεός μάς καταλαβαίνει. Αυτός λέγει για τον εαυτό του: «Δεν εξιχνιάζεται η φρόνησις αυτού. Δίδει ισχύν εις τους ητονημένους και αυξάνει την δύναμιν εις τους αδυνάτους . . . οι προσμένοντες τον Ιεχωβά θέλουσιν ανανεώσει την δύναμιν αυτών· θέλουσιν αναβή με πτέρυγας ως αετοί· θέλουσι τρέξει και δεν θέλουσιν αποκάμει· θέλουσι περιπατήσει και δεν θέλουσιν ατονήσει.»—Ησ. 40:28-31.
Ο απόστολος Παύλος συμβουλεύει: «Εμμένετε εις την προσευχήν, αγρυπνούντες εις αυτήν μετά ευχαριστίας.» (Κολ. 4:2) Αλλά μπορεί να αισθάνεσθε ότι είσθε παραφορτωμένος με πολλές φροντίδες και να νομίζετε ότι το κάθε τι σας καταπιέζει. Αν συμβαίνη αυτό, σκεφθήτε τον Ιωνά που βυθιζόταν στη θάλασσα καθώς ‘τα φύκια περιετυλίσσοντο περί την κεφαλήν του.’ Η ‘καρδία του ητόνισε.’ Αλλά προσευχήθηκε. Αργότερα σε μια άλλη περίπτωσι, θύμωσε πολύ και αποθαρρύνθηκε λόγω της δικής του εσφαλμένης στάσεως. Αισθάνθηκε ότι ήταν καλύτερα να πεθάνη παρά να ζη. Εν τούτοις, προσευχήθηκε. Και στις δύο περιπτώσεις ελευθερώθηκε.—Ιωνάς 2:5-7· 4:1-8.
Αλλά μπορεί να αισθάνεσθε τέτοια κατάθλιψι που να νομίζετε ότι δεν μπορείτε να προσευχηθήτε στον Θεό. Μπορεί να νομίζετε ότι δεν είσθε άξιος να πλησιάσετε τον Θεό. Για δική μας παρηγοριά, όταν βρισκώμεθα σε τέτοιες καταστάσεις, ο απόστολος Ιωάννης έγραψε:
«Και εκ τούτου γνωρίζομεν ότι είμεθα εκ της αληθείας, και θέλομεν πληροφορήσει τας καρδίας ημών έμπροσθεν αυτού, διότι αν μας κατακρίνη η καρδία, βεβαίως ο Θεός είναι μεγαλύτερος της καρδίας ημών και γνωρίζει τα πάντα. Αγαπητοί, εάν η καρδία ημών δεν μας κατακρίνη, έχομεν παρρησίαν προς τον Θεόν, και ό,τι αν ζητώμεν λαμβάνομεν παρ’ αυτού, διότι φυλάττομεν τας εντολάς αυτού και πράττομεν τα αρεστά ενώπιον αυτού. Και αύτη είναι η εντολή αυτού, το να πιστεύσωμεν εις το όνομα του Υιού αυτού Ιησού Χριστού και να αγαπώμεν αλλήλους καθώς έδωκεν εντολήν εις ημάς.»—1 Ιωάν. 3:19-23.
Ο Ιωάννης εδώ μας λέγει ότι όταν η καρδιά μας φαίνεται να μας καταδικάζη, όταν αισθανώμεθα ακατάλληλοι ή ανάξιοι να προσευχηθούμε στον Θεό, ο Θεός δεν αισθάνεται το ίδιο απέναντί μας. Ο Θεός μπορεί να δη και να καταλάβη αυτά τα αποθαρρυντικά αισθήματα που νοιώθομε. Γνωρίζει ότι δεν θέλομε να βρισκώμεθα σ’ αυτή την κατάστασι. Αν το αντιληφθούμε αυτό, θα υπερνικήσουμε τις αμφιβολίες μας ή τους φόβους μας, θα πλησιάσωμε τον Θεό και θα επιρρίψουμε σ’ αυτόν τις λύπες μας. Αυτός θα μας ακούση με συμπάθεια και θα ενεργήση ώστε να επαναφέρη τη διάνοιά μας στην κατάλληλη ισορροπία.—1 Ιωάν. 4:17, 18· 1 Πέτρ. 3:12.
Εν τούτοις, αν δεν μπορήτε να προσευχηθήτε, μπορείτε να λάβετε βοήθεια από τους πρεσβυτέρους της Χριστιανικής εκκλησίας. Ο ετεροθαλής αδελφός του Ιησού Ιάκωβος μάς λέγει: «Ασθενεί τις [από πνευματική άποψι] μεταξύ σας; ας προσκαλέση τους πρεσβυτέρους της εκκλησίας, και ας προσευχηθώσιν επ’ αυτόν, αλείψαντες αυτόν με έλαιον εν τω ονόματι του Ιεχωβά. Και η μετά πίστεως ευχή θέλει σώσει τον πάσχοντα, και ο Ιεχωβά θέλει, εγείρει αυτόν· και αμαρτίας αν έπραξε, θέλουσι συγχωρηθή εις αυτόν.»—Ιακ. 5:14, 15, ΜΝΚ.
Παράλληλα με την προσευχή, φροντίστε ν’ αποκτήσετε την καλή, ισορροπημένη σοφία και παρηγοριά που δίνει ο Λόγος του Θεού με το να τον διαβάζετε και να κάνετε στοχασμούς πάνω σ’ αυτόν κάθε μέρα. Αν δεν σας αρέση να διαβάζετε παρακαλέστε κάποιον άλλον να διαβάση σε σας. Αν συζητάτε αυτά που διαβάζετε θα βοηθηθήτε πολύ να φτιάξετε τη διάθεσί σας.—Ιησ. Ναυή 1:8· Ψαλμ. 63:6, 7· 77:12.
ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ
Παράλληλα με όλα αυτά πρέπει επίσης να επιθυμήτε ν’ αναλάβετε από την κατάθλιψί σας. Εκτός από τη βοήθεια και τις προσευχές των άλλων, εσείς πρέπει να κάνετε προσπάθεια σε αρμονία με την ιδιότητα της πίστεως. Ο Ιησούς είπε στον Πέτρο τα εξής, όταν προείπε τη μελλοντική άρνησι του Πέτρου και την εξαιρετικά θλιβερή κατάστασι την οποία δοκίμασε ο Πέτρος κατόπιν: «Εγώ εδεήθην περί σου να μη εκλείψη η πίστις σου· και συ, όταν ποτέ επιστρέψης, στήριξον τους αδελφούς σου.» (Λουκ. 22:32· παράβαλε με Λουκάν 24:54-62.) Ο Πέτρος ώφειλε επίσης να έχη καλά αισθήματα για τους Χριστιανούς αδελφούς του, οι οποίοι, μετά τον θάνατο του Ιησού, εχρειάζοντο ενθάρρυνσι και βοήθεια και έπρεπε να έχη την επιθυμία να τους βοηθήση. Το ενδιαφέρον για τους άλλους είναι κάτι που βοηθεί πάρα πολύ στο να υπερνικήσωμε την κατάθλιψι. Σκεφθήτε αυτούς που είναι κοντά σας, εξετάστε τις ανάγκες τους και την ευθύνη σας απέναντί τους. Σε κάποιο βαθμό υποφέρουν και αυτοί λόγω της δικής σας καταθλίψεως. Σκεφθήτε πόσο ευτυχείς θα είναι όταν σεις αναλάβετε απ’ αυτή την κατάστασι καταθλίψεως.
Δεν πρέπει ποτέ να έχετε τη γνώμη ότι η περίπτωσίς σας είναι διαφορετική από των άλλων και ότι το φορτίο σας, οσοδήποτε και αν είναι, είναι πολύ βαρύ για να το σηκώσετε. Μην έχετε τη γνώμη ότι είναι αδύνατον ν’ αντιμετωπίσετε την κατάστασι με την ελπίδα μιας νικηφόρου εκβάσεως. Ο απόστολος Παύλος περιέγραψε μια κατάστασι που τον είχε λυπήσει βαθειά. «Δεν θέλομεν να αγνοήτε, αδελφοί,» λέγει, «περί της θλίψεως ημών, ήτις συνέβη εις ημάς εν τη Ασία, ότι καθ’ υπερβολήν εστενοχωρήθημεν υπέρ δύναμιν, ώστε απηλπίσθημεν και του ζην· αλλ’ ημείς αυτοί εν εαυτοίς, ελάβομεν την απόφασιν του θανάτου, δια να μη έχωμεν την πεποίθησιν εις εαυτούς, αλλ’ εις τον Θεόν τον εγείροντα τους νεκρούς.» (2 Κορ. 1:8, 9) Ο Παύλος διαβεβαίωσε τους Κορινθίους Χριστιανούς, οι οποίοι επίσης, υφίσταντο δοκιμασίες, ότι θα μπορούσαν να υπομείνουν τις θλίψεις των: «Πειρασμός δεν σας κατέλαβεν ειμή ανθρώπινος· πιστός όμως είναι ο Θεός, όστις δεν θέλει σας αφήσει να πειρασθήτε υπέρ την δύναμίν σας, αλλά μετά του πειρασμού θέλει κάμει και την έκβασιν, ώστε να δύνασθε να υποφέρητε.» (1 Κορ. 10:13) Δεν υπάρχει καμμιά κατάστασις από την οποία δεν μπορεί ο Θεός να μας κάνη ν’ αναλάβωμε, αν εκδηλώνωμε πίστι.
Ακόμη και αν αισθάνεσθε ότι κανένας δεν καταλαβαίνει την κατάστασί σας—αν αισθάνεσθε εγκαταλελειμμένος από όλους, παρηγορηθήτε από τα λόγια του Δαβίδ: «Και αν ο πατήρ μου και η μήτηρ μου με εγκαταλείψωσιν, ο Κύριος όμως θέλει με προσδεχθή.» (Ψαλμ. 27:10) Φυσικά, οι αδελφοί σας στη Χριστιανική εκκλησία δεν πρόκειται να σας εγκαταλείψουν. Είναι αλήθεια ότι μερικές φορές η συμβουλή τους μπορεί να φαίνεται σε σας ως άστοχη—ότι δεν διέπεται από κατανόησι για τα αισθήματά σας. Καθώς προσπαθούν να σας διεγείρουν να κάνετε κάποια προσπάθεια για να βοηθήσετε τον εαυτό σας, μπορεί να φαίνωνται πολύ αυστηροί σε σας. Αλλά μη ξεχνάτε ότι προσπαθούν να σας βοηθήσουν και ότι στην κατάστασι καταθλίψεως που βρίσκεσθε είναι πιο πιθανό να προσβάλλεσθε πιο εύκολα. Ν’ ακούτε όσα έχουν να σας πουν, να εκτιμάτε το ενδιαφέρον τους και να κάνετε ό,τι μπορείτε από τις υποδείξεις που προσφέρουν.
Επί πλέον, κάνετε κάθε προσπάθεια να συναναστρέφεσθε με άλλους συγχριστιανούς. Αυτοί έχουν το πνεύμα του Θεού και μπορούν να σας υποκινήσουν σε αγάπη και καλά έργα. Όπου βρίσκεται το πνεύμα του Ιεχωβά, εκεί υπάρχει ελευθερία—ελευθερία από τα δεσμά της καταθλίψεως. (Εβρ. 10:24· 2 Κορ. 3:17) Αποφεύγετε ν’ απομονώνεσθε. (Παροιμ. 18:1) Προσκαλείτε φίλους σας στο σπίτι. Παρακολουθείτε τις Χριστιανικές συναθροίσεις.—Εβρ. 10:25.
Εφόσον η κατάθλιψις είναι μια κατάστασις στην οποία υπάρχει έλλειψις χαράς, το άτομο που πάσχει από κατάθλιψι πρέπει να προσπαθή να βρίσκη χαρά στα καλά πράγματα που έχει και δοκιμάζει. Ν’ ασχολήσθε με πράγματα για τα οποία πρέπει να είσθε χαρούμενοι και ευγνώμονες· εγκαταλείψτε τις αρνητικές, νοσηρές σκέψεις. (Φιλιππ. 4:8) Αυτό θα σας βοηθήση ν’ αποφύγετε την ασθένεια που μπορεί να φέρη η κατάθλιψις, ή, αν έχετε κατάθλιψι λόγω ασθενείας, αυτή η υγιής σκέψις μπορεί να μετριάση τις στενοχώριες σας. Και κάτι άλλο που μπορεί να σας βοηθήση είναι το να δαπανήσετε λίγες μέρες ή εβδομάδες σε διαφορετικό περιβάλλον—σε κάποιο ευχάριστο τόπο που δεν θα σας υπενθυμίζη διαρκώς τα πράγματα που σχετίζονται με τη θλίψι σας. Είναι παραδεκτό στους ιατρικούς κύκλους ότι «η ευφραινομένη καρδία δίδει ευεξίαν ως ιατρικόν· το δε κατατεθλιμμένον πνεύμα ξηραίνει τα οστά.» Είναι επίσης αλήθεια ότι «καρδία ευφραινομένη ιλαρύνει το πρόσωπον· υπό δε της λύπης της καρδίας καταθλίβεται το πνεύμα.»—Παροιμ. 17:22· 15:13.
ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΜΟΝΕΤΙΚΟΙ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΕ ΚΕΙΝΟΥΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΙ
Οι συγγενείς και οι φίλοι από την πλευρά τους πρέπει να θυμούνται ότι είναι δύσκολο για ένα άτομο που υποφέρει από κατάθλιψι να βοηθήση τον εαυτό του. Είναι επίσης σπουδαίο να είναι υπομονετικοί και να μη νομίζουν ότι το άτομο αυτό θέλει να είναι δύστροπο ή να ερεθίζη τους άλλους. Πρέπει πάντοτε να μιλούν με καλοσύνη και αγάπη. Εν τούτοις, υπάρχουν περιπτώσεις οπότε μπορεί να αισθάνεσθε την ανάγκη να μιλήσετε αυστηρά σ’ αυτό το άτομο για να το πείσετε ότι είναι ανάγκη να βοηθήση τον εαυτό του.
Αυτοί που είναι στη Χριστιανική εκκλησία πρέπει να κάνουν ό,τι μπορούν για να παρηγορούν και να βοηθούν τα άτομα που πάσχουν από κατάθλιψι. Χρησιμοποιείτε κοινή λογική σχετικά με το πότε και το πόσο συχνά πρέπει να τα επισκέπτεσθε, αλλά μην αποθαρρύνεσθε αν οι προσπάθειές σας δεν φέρουν καρπούς αμέσως. Μην εγκαταλείπετε το άτομο λέγοντας ότι δεν έχει ελπίδα θεραπείας. Υπήρχαν άτομα που υπέφεραν από κατάθλιψι στην πρώτη Χριστιανική εκκλησία, και αυτό υπεκίνησε τον απόστολο Παύλο να γράψη: «Σας παρακαλούμεν δε, αδελφοί, νουθετείτε τους ατάκτους, παρηγορείτε τους ολιγοψύχους (τις κατατεθλιμμένες ψυχές, ΜΝΚ), περιθάλπετε τους ασθενείς, μακροθυμείτε προς πάντας,» και «ανορθώσατε τας κεχαυνωμένας χείρας και τα παραλελυμένα γόνατα.»—1 Θεσσ. 5:14· Εβρ. 12:12.
Ο καθένας στην καρδιά του θέλει να είναι ευτυχισμένος. Αν αναγνωρίσωμε αυτό το γεγονός, θα δείχνωμε συμπάθεια σ’ αυτόν που δεν αισθάνεται χαρούμενος, αντιλαμβανόμενοι ότι ένα εμπόδιο πολύ πραγματικό γι’ αυτό το άτομο το εμποδίζει να χαίρεται! Με μια βαθειά επιθυμία να βοηθήσωμε, θα προσπαθήσωμε να διαπιστώσωμε, αν είναι δυνατόν, ποιο είναι το εμπόδιο και να κάνωμε ό,τι μπορούμε για ν’ αποκαταστήσωμε την ευτυχία αυτού του ατόμου. Από την άλλη πλευρά, το λυπημένο, καταθλιμμένο άτομο μπορεί ν’ αγωνισθή για μια καλύτερη κατάστασι διανοίας, δεχόμενο διανοητική βοήθεια και κάνοντας μια προσπάθεια ν’ αναλάβη, πρώτα μέσω της προσευχής και κατόπιν κάνοντας ό,τι είναι αναγκαίο.
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 453]
«Δεν πρέπει ποτέ να έχετε τη γνώμη ότι η περίπτωσίς σας είναι διαφορετική από των άλλων και ότι το φορτίο σας, οσοδήποτε και αν είναι, είναι πολύ βαρύ για να το σηκώσετε. »
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 454]
«Δεν υπάρχει καμμιά κατάστασις από την οποία δεν μπορεί ο Θεός να μας κάνη ν’ αναλάβωμε, αν εκδηλώνωμε πίστι. »