Μάθαμε να Μη Λέμε Ποτέ Όχι στον Ιεχωβά

Ο Χάρβεϊ ήταν ο μεγαλύτερος από τέσσερα αδέλφια. Η οικογένειά του γνώρισε την αλήθεια στο Μίντλαντ Τζάνκσιον της Δυτικής Αυστραλίας, στη διάρκεια της μεγάλης οικονομικής κρίσης της δεκαετίας του 1930. Ο Χάρβεϊ αγάπησε τον Ιεχωβά και βαφτίστηκε στα 14 του χρόνια. Σύντομα έμαθε να μην απορρίπτει θεοκρατικούς διορισμούς. Κάποτε, όταν ήταν έφηβος ακόμα, αρνήθηκε να κάνει την ανάγνωση της Σκοπιάς στη συνάθροιση, επειδή πίστευε ότι δεν διέθετε τα προσόντα. Αλλά ο αδελφός που του μίλησε τον βοήθησε να λογικευτεί λέγοντας: «Όταν κάποιος στην οργάνωση του Ιεχωβά σού ζητάει να κάνεις κάτι, θεωρεί ότι έχεις τα προσόντα!»​—2 Κορ. 3:5.

Εγώ γνώρισα την αλήθεια στην Αγγλία, μαζί με τη μητέρα μου και τη μεγαλύτερη αδελφή μου. Ο πατέρας μου δέχτηκε την αλήθεια πολύ αργότερα, αλλά στην αρχή είχε εναντιωθεί. Παρότι εκείνος διαφωνούσε, βαφτίστηκα προτού καλά καλά κλείσω τα δέκα. Έβαλα στόχο να κάνω σκαπανικό και έπειτα να γίνω ιεραπόστολος. Ωστόσο, ο πατέρας μου δεν με άφηνε να κάνω σκαπανικό προτού κλείσω τα 21. Δεν σκόπευα να περιμένω τόσο πολύ. Όταν λοιπόν ήμουν 16 χρονών, με τις ευλογίες του πατέρα μου μετακόμισα στην Αυστραλία για να μείνω με τη μεγαλύτερη αδελφή μου, που είχε μεταναστεύσει εκεί. Τελικά, στα 18 μου άρχισα το σκαπανικό.

Στην Αυστραλία, γνώρισα τον Χάρβεϊ. Θέλαμε και οι δύο να υπηρετήσουμε τον Ιεχωβά ως ιεραπόστολοι. Παντρευτήκαμε το 1951. Αφού κάναμε σκαπανικό δύο χρόνια, μας ζητήθηκε να αναλάβουμε το έργο περιοχής. Η περιοχή μας αποτελούνταν από ένα μεγάλο τμήμα της Δυτικής Αυστραλίας, οπότε συχνά ταξιδεύαμε οδικώς σε απομακρυσμένα μέρη, διασχίζοντας αχανείς άνυδρες εκτάσεις.

Το 1954, προσκληθήκαμε στην 25η τάξη της Γαλαάδ. Το όνειρό μας να γίνουμε ιεραπόστολοι έπαιρνε σάρκα και οστά! Πήγαμε με πλοίο στη Νέα Υόρκη και αρχίσαμε ένα πρόγραμμα εντατικής μελέτης της Γραφής. Στα πλαίσια των μαθημάτων, έπρεπε να κάνουμε και ισπανικά. Ο Χάρβεϊ δυσκολευόταν πολύ γιατί δεν μπορούσε να προφέρει το «ρο» όπως πρέπει στα ισπανικά.

Κάποια στιγμή, οι εκπαιδευτές ανακοίνωσαν ότι όσοι ενδιαφέρονταν να διοριστούν στην Ιαπωνία μπορούσαν να γραφτούν σε μαθήματα ιαπωνικής. Αποφασίσαμε ότι θα ήταν καλύτερο να αφήσουμε την οργάνωση του Ιεχωβά να επιλέξει τον διορισμό μας. Λίγο αργότερα, ο Άλμπερτ Σρόντερ, ένας από τους εκπαιδευτές, έμαθε ότι δεν είχαμε γραφτεί και μας είπε: «Σκεφτείτε το λίγο ακόμα». Επειδή και πάλι διστάζαμε, ο αδελφός Σρόντερ είπε: «Οι άλλοι εκπαιδευτές και εγώ σας έχουμε ήδη συμπεριλάβει στην τάξη. Για δείτε αν μπορείτε να τα καταφέρετε με τα ιαπωνικά». Ο Χάρβεϊ βρήκε πιο εύκολη αυτή τη γλώσσα.

Φτάσαμε στην Ιαπωνία το 1955, όταν σε ολόκληρη τη χώρα υπήρχαν μόνο 500 ευαγγελιζόμενοι. Ο Χάρβεϊ ήταν 26 χρονών και εγώ 24. Διοριστήκαμε στην παραθαλάσσια πόλη Κόμπε, όπου υπηρετήσαμε τέσσερα χρόνια. Έπειτα, προς μεγάλη μας χαρά, προσκληθήκαμε ξανά στο έργο περιοδεύοντα επισκόπου και υπηρετήσαμε κοντά στην πόλη Ναγκόγια. Αγαπούσαμε τα πάντα στον διορισμό μας​—τους αδελφούς, τα φαγητά, το τοπίο. Ωστόσο, λίγο αργότερα, είχαμε άλλη μια ευκαιρία να αποδείξουμε ότι δεν λέμε όχι στον Ιεχωβά.

Έπειτα από τρία χρόνια στο έργο περιοδεύοντα επισκόπου, το γραφείο τμήματος της Ιαπωνίας μάς ρώτησε αν θα ήμασταν πρόθυμοι να πάμε στην Ταϊβάν για να υπηρετήσουμε στον τομέα των Άμις, ενός λαού αυτοχθόνων. Εκεί είχε εκδηλωθεί αποστασία, και η Ταϊβάν χρειαζόταν έναν αδελφό που να μιλάει ιαπωνικά με ευχέρεια ώστε να βοηθήσει να διορθωθεί η κατάσταση.a Η απόφαση ήταν δύσκολη, γιατί μας άρεσε πολύ το έργο μας στην Ιαπωνία. Αλλά ο Χάρβεϊ είχε μάθει να μην απορρίπτει ποτέ έναν διορισμό, οπότε δεχτήκαμε να πάμε.

Φτάσαμε τον Νοέμβριο του 1962. Η Ταϊβάν είχε 2.271 ευαγγελιζομένους, οι περισσότεροι εκ των οποίων ήταν Άμις. Πρώτα όμως έπρεπε να μάθουμε κινεζικά. Είχαμε μόνο ένα εγχειρίδιο κινεζικής και μια δασκάλα που δεν ήξερε αγγλικά, αλλά τα καταφέραμε.

Λίγο μετά την άφιξή μας στην Ταϊβάν, ο Χάρβεϊ διορίστηκε υπηρέτης τμήματος. Το γραφείο τμήματος ήταν μικρό, οπότε ο Χάρβεϊ μπορούσε να φροντίζει για τις ευθύνες του εκεί και ταυτόχρονα να συνεργάζεται με τους αδελφούς του λαού Άμις. Επίσης, κατά καιρούς υπηρετούσε ως επίσκοπος περιφερείας, πράγμα που περιλάμβανε την εκφώνηση ομιλιών σε συνελεύσεις. Θα μπορούσε να εκφωνεί τις ομιλίες στην ιαπωνική, και οι Άμις αδελφοί θα καταλάβαιναν. Εντούτοις, η κυβέρνηση επέτρεπε να διεξάγονται θρησκευτικές συνάξεις μόνο στην κινεζική. Γι’ αυτό, ο Χάρβεϊ, αν και ακόμα δυσκολευόταν με τη γλώσσα, εκφωνούσε τις ομιλίες στην κινεζική ενώ ένας αδελφός έκανε διερμηνεία στη γλώσσα άμις.

Τότε η Ταϊβάν βρισκόταν υπό στρατιωτικό νόμο, οπότε οι αδελφοί έπρεπε να παίρνουν άδεια για να διεξάγουν συνελεύσεις. Αυτή η άδεια δεν ήταν εύκολη υπόθεση, και η αστυνομία πολλές φορές καθυστερούσε να την εκδώσει. Αν η αστυνομία δεν είχε εκδώσει την άδεια ως την εβδομάδα της συνέλευσης, ο Χάρβεϊ πήγαινε και καθόταν στο αστυνομικό τμήμα ώσπου να τη δώσουν. Επειδή οι αστυνομικοί ένιωθαν άβολα έχοντας έναν αλλοδαπό να περιμένει μέσα στο τμήμα, αυτή η τακτική απέδιδε.

Στη διάρκεια των εβδομάδων που περνούσαμε με τους αδελφούς, συνήθως περπατούσαμε μία ώρα ή περισσότερο κάθε φορά, ανεβαίνοντας βουνά και διασχίζοντας ποτάμια. Θυμάμαι την πρώτη μου αναρρίχηση. Φάγαμε πρωινό στα γρήγορα και μετά πήραμε το λεωφορείο των 5:30 για ένα απομακρυσμένο χωριό, διασχίσαμε ένα πλατύ ποτάμι και σκαρφαλώσαμε σε μια βουνοπλαγιά. Η πλαγιά ήταν τόσο απότομη ώστε, καθώς ανεβαίναμε, τα πόδια του αδελφού που προπορευόταν ήταν στο ύψος των ματιών μου.

Εκείνο το πρωί, ο Χάρβεϊ συνεργάστηκε στη διακονία με μερικούς ντόπιους αδελφούς, ενώ εγώ έδωσα μαρτυρία μόνη μου σε ένα χωριουδάκι όπου οι κάτοικοι μιλούσαν ιαπωνικά. Γύρω στη μία, μου ερχόταν λιποθυμία επειδή ήμουν νηστική πολλές ώρες. Όταν τελικά συναντηθήκαμε με τον Χάρβεϊ, δεν ήταν άλλοι αδελφοί τριγύρω. Ο Χάρβεϊ είχε ανταλλάξει μερικά περιοδικά με τρία φρέσκα αβγά. Μου έδειξε πώς να ρουφήξω το αβγό κάνοντας μια τρυπούλα σε κάθε άκρη. Αν και δεν μου φάνηκε και πολύ δελεαστική η ιδέα, δοκίμασα ένα. Αλλά ποιος θα έτρωγε το τρίτο αβγό; Το έφαγα εγώ, διότι ο Χάρβεϊ έκρινε ότι δεν είχε το κουράγιο να κατεβεί την πλαγιά κουβαλώντας και εμένα αν λιποθυμούσα από την πείνα.

Σε μια συνέλευση περιοχής, αντιμετώπισα μια ασυνήθιστη δυσκολία. Μέναμε στο σπίτι ενός αδελφού δίπλα στην Αίθουσα Βασιλείας. Επειδή οι Άμις θεωρούν το μπάνιο πολύ σημαντικό, η σύζυγος του επισκόπου περιοχής μάς ετοίμασε ό,τι χρειαζόταν για να κάνουμε μπάνιο. Ο Χάρβεϊ είχε δουλειά, γι’ αυτό μου ζήτησε να πάω πρώτα εγώ. Το μπάνιο αποτελούνταν από τρία δοχεία: έναν κουβά κρύο νερό, έναν κουβά ζεστό νερό και μια άδεια λεκάνη. Προς έκπληξή μου, η σύζυγος του επισκόπου περιοχής τα είχε βάλει όλα αυτά μπροστά στο σπίτι, ακριβώς απέναντι από την Αίθουσα Βασιλείας όπου οι αδελφοί έκαναν ετοιμασίες για τη συνέλευση. Της ζήτησα να μου φέρει κάτι για κουρτίνα. Μου έφερε ένα διαφανές κομμάτι νάιλον! Σκέφτηκα να πάω πίσω από το σπίτι που ήταν πιο απομονωμένα, αλλά εκεί κάποιες χήνες πρόβαλαν τα κεφάλια τους μέσα από τον φράχτη, έτοιμες να δαγκώσουν όποιον πλησιάσει. Σκέφτηκα: “Οι αδελφοί στην αίθουσα είναι πολύ απασχολημένοι για να προσέξουν ότι κάνω μπάνιο. Αν δεν κάνω, οι αδελφοί που μας φιλοξενούν θα προσβληθούν. Άντε να τελειώνουμε!” Αυτό και έκανα.

Ο Χάρβεϊ αντιλήφθηκε ότι οι Άμις αδελφοί δυσκολεύονταν να προοδεύσουν πνευματικά επειδή πολλοί ήταν αγράμματοι και επειδή δεν υπήρχαν καθόλου έντυπα στη γλώσσα τους. Εφόσον η γλώσσα άμις είχε πρόσφατα αρχίσει να γράφεται με το λατινικό αλφάβητο, φαινόταν πρακτικό να μάθουμε στους αδελφούς να διαβάζουν τη γλώσσα τους. Αυτό ήταν τεράστιο εγχείρημα, αλλά οι αδελφοί μπορούσαν πλέον να μελετούν μόνοι τους. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, έγιναν διαθέσιμα κάποια έντυπα στη γλώσσα άμις, και το 1968 άρχισε να εκδίδεται Η Σκοπιά.

Ωστόσο, η κυβέρνηση δεν επέτρεπε τη διανομή εντύπων που δεν ήταν στην κινεζική. Για να μην έχουμε προβλήματα, Η Σκοπιά στην άμις κυκλοφορούσε με διάφορες μορφές. Λόγου χάρη, για κάποιο διάστημα, χρησιμοποιούσαμε μια δίγλωσση έκδοση της Σκοπιάς, με κείμενο στη μανδαρινική και στην άμις. Αν κάποιος άρχιζε τις ερωτήσεις, φαινομενικά διδάσκαμε την κινεζική στους ντόπιους. Έκτοτε, η οργάνωση του Ιεχωβά έχει εκδώσει πολλά έντυπα στην άμις για να βοηθήσει αυτούς τους αγαπητούς ανθρώπους να μάθουν τις Βιβλικές αλήθειες.​—Πράξ. 10:34, 35.

Κατά τις δεκαετίες του 1960 και του 1970, πολλοί Άμις αδελφοί δεν ζούσαν σύμφωνα με τους κανόνες του Θεού. Καθώς δεν κατανοούσαν πλήρως τις Βιβλικές αρχές, κάποιοι ζούσαν ανήθικα, μεθούσαν ή έκαναν χρήση καπνού και καρύδας του βετέλ. Ο Χάρβεϊ επισκέφτηκε πολλές εκκλησίες, προσπαθώντας να βοηθήσει τους αδελφούς να κατανοήσουν την άποψη του Ιεχωβά για αυτά τα ζητήματα. Σε ένα τέτοιο ταξίδι είχαμε την εμπειρία που ανέφερα στην αρχή.

Οι ταπεινοί αδελφοί ήταν πρόθυμοι να κάνουν αλλαγές, αλλά δυστυχώς πολλοί άλλοι αδελφοί δεν ήταν, και ο αριθμός των ευαγγελιζομένων στην Ταϊβάν έπεσε κατακόρυφα από 2.450 σε περίπου 900 σε διάστημα 20 ετών. Αυτό ήταν πολύ αποθαρρυντικό. Ξέραμε όμως ότι ο Ιεχωβά δεν θα ευλογούσε ποτέ μια ακάθαρτη οργάνωση. (2 Κορ. 7:1) Τελικά, οι εκκλησίες καθαρίστηκαν από τις εσφαλμένες συνήθειες και, με την ευλογία του Ιεχωβά, τώρα η Ταϊβάν έχει πάνω από 11.000 ευαγγελιζομένους.

Από τη δεκαετία του 1980 και μετά, η πνευματική κατάσταση των εκκλησιών των Άμις βελτιώθηκε, και ο Χάρβεϊ μπορούσε να αφιερώνει περισσότερο χρόνο στους Κινέζους. Είχε τη χαρά να βοηθήσει πολλούς άντρες που οι γυναίκες τους ήταν Μάρτυρες του Ιεχωβά να γνωρίσουν την αλήθεια. Θυμάμαι που έλεγε πόσο χάρηκε όταν ένας από αυτούς τους άντρες προσευχήθηκε για πρώτη φορά στον Ιεχωβά. Και εγώ χαίρομαι που βοήθησα πολλά ειλικρινή άτομα να πλησιάσουν τον Ιεχωβά. Είχα μάλιστα τη χαρά να υπηρετήσω στο γραφείο τμήματος της Ταϊβάν μαζί με τον γιο και την κόρη μιας παλιάς μου σπουδάστριας.

Τώρα όμως δεν έχω πια τον σύντροφό μου. Έπειτα από σχεδόν 59 χρόνια γάμου, ο αγαπημένος μου Χάρβεϊ πέθανε την 1η Ιανουαρίου 2010, αφού έδωσε μάχη με τον καρκίνο. Είχε δαπανήσει σχεδόν έξι δεκαετίες στην ολοχρόνια υπηρεσία! Ακόμα μου λείπει απίστευτα. Αλλά πόσο χαίρομαι που υπηρέτησα μαζί του στις απαρχές του έργου σε δύο συναρπαστικές χώρες! Μάθαμε να μιλάμε δύο δύσκολες ασιατικές γλώσσες, στις οποίες ο Χάρβεϊ έμαθε επίσης να γράφει.

Μερικά χρόνια αργότερα, το Κυβερνών Σώμα αποφάσισε ότι, λόγω της προχωρημένης ηλικίας μου, θα ήταν καλύτερα να επιστρέψω στην Αυστραλία. Η πρώτη μου σκέψη ήταν: “Δεν θέλω να φύγω από την Ταϊβάν”. Αλλά ο Χάρβεϊ μου είχε μάθει να μη λέω ποτέ όχι στην οργάνωση του Ιεχωβά, οπότε δεν σκόπευα να κάνω κάτι τέτοιο. Αργότερα, κατάλαβα ότι επρόκειτο για σοφή απόφαση.

Σήμερα, υπηρετώ στο γραφείο τμήματος της Αυστραλασίας κατά τη διάρκεια της εβδομάδας και σε μια τοπική εκκλησία τα σαββατοκύριακα. Στο Μπέθελ, χρησιμοποιώ μετά χαράς τα ιαπωνικά μου και τα κινεζικά μου για να κάνω ξεναγήσεις. Ωστόσο, περιμένω με λαχτάρα την υποσχεμένη ημέρα της ανάστασης, ξέροντας ότι ο Χάρβεϊ, που έμαθε να μη λέει ποτέ όχι στον Ιεχωβά, είναι τώρα ασφαλής στη μνήμη Του.​—Ιωάν. 5:28, 29.