Μεταβίβασις των Εβραϊκών Γραφών σε Σας
ΕΙΝΑΙ πιθανόν να έχετε ένα αντίτυπο των Εβραϊκών Γραφών στη γλώσσα σας, που αποκαλείται κοινώς «Παλαιά Διαθήκη.» Αυτό το Εβραϊκό τμήμα των Αγίων Γραφών έχει λίγα κεφάλαια και μερικούς μεμονωμένους στίχους γραμμένους στην Αραμαϊκή. Η συγγραφή των Εβραϊκών Γραφών συμπληρώθηκε πριν από 2.400 και πλέον χρόνια.
Μπορείτε να είσθε βέβαιος ότι το αντίτυπο σας των Εβραϊκών Γραφών παρουσιάζει πιστά όσα είχαν γραφή αρχικά; Μερικοί πιστεύουν ότι χιλιάδες χρόνια αντιγραφής και επαναντιγραφής θα έχουν αλλοιώσει ασφαλώς την πρωτότυπη γλώσσα του κειμένου τόσο ώστε να μην αναγνωρίζεται. Αλλά έχει πραγματικά συμβή αυτό; Είναι ενδιαφέρον να εξετάσωμε βασικές πληροφορίες για το πώς αυτά τα κείμενα έφθασαν σ’ εμάς μέσω των αιώνων.
Ακριβώς από την αρχή της συγγραφής της Βίβλου έγιναν προσπάθειες για να διατηρηθή ο Λόγος του Θεού. Η Αγία Γραφή λέγει ότι ο Μωυσής διέταξε τους Λευίτες να διατηρήσουν «τούτο το βιβλίον του νόμου» προς όφελος των επομένων γενεών. (Δευτ. 31:25, 26) Οι βασιλείς του Ισραήλ διετάσσοντο από τον Θεό να κάνουν «αντίγραφον του νόμου τούτου» μόλις εκάθηντο στο θρόνο.—Δευτ. 17:18.
Αργότερα, παρουσιάστηκε μια ειδική ανάγκη για αντίτυπα των Εβραϊκών Γραφών στον καιρό του Έσδρα, ενός ιερέως ο οποίος, μαζί με άλλους Ιουδαίους, πήγε από τη Βαβυλώνα στην Ιερουσαλήμ στο έβδομο έτος του Πέρσου Βασιλέως Αρταξέρξου (468 π.Χ.). (Έσδρας 7:1-7) Χιλιάδες Ιουδαίοι εξέλεξαν να παραμείνουν στη Βαβυλώνα και άλλοι είχαν διασκορπισθή λόγω αποδημίας ή για λόγους εργασίας. Συναγωγές εκτίσθηκαν σε διάφορα μέρη και οι γραμματείς έπρεπε να κάνουν χειρόγραφα αντίτυπα των Βιβλικών κειμένων γι’ αυτές. Ο ίδιος ο Έσδρας περιγράφεται ως «γραμματεύς έμπειρος εις τον νόμον του Μωυσέως» και ως ‘γραμματεύς των λόγων των εντολών του Ιεχωβά και των διαταγμάτων αυτού προς τον Ισραήλ.’—Έσδρας 7:6, 11.
Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ «ΣΟΦΕΡΕΙΜ»
Οι αντιγραφείς των Εβραϊκών Γραφών από την ημέρα του Έσδρα και μετά επί χίλια περίπου χρόνια ήσαν γνωστοί ως «σοφερείμ.» Μια πολύ αρχαία ραββινική παράδοσις συνδέει αυτόν τον τίτλο με ένα Εβραϊκό ρήμα (σαφάρ) που σημαίνει «καταμετρώ,» λέγοντας: «Οι αρχαίοι λόγιοι εκαλούντο Σοφ’ρείμ, διότι μετρούσαν όλα τα γράμματα του Τορά,» δηλαδή, της Πεντάτευχου, ή των πέντε πρώτων βιβλίων της Γραφής. Αυτές οι φιλόπονες προσπάθειες εξασφάλισαν χωρίς αμφιβολία ένα υψηλό βαθμό ακριβείας στη μετάδοσι των Εβραϊκών Γραφών.
Φυσικά, στους αιώνες της αντιγραφής που μεσολάβησαν, ήταν φυσικό να βρεθούν μερικά λάθη στο Εβραϊκό κείμενο των Γραφών. Υπάρχει απόδειξις ότι οι Σοφερείμ έκαμαν ακόμη και λίγες σκόπιμες αλλαγές. Επί παραδείγματι, οι αντιγραφείς πολύ αργότερα στην ιστορία κατέγραψαν 134 σημεία όπου οι σοφερείμ άλλαξαν το αρχικό Εβραϊκό κείμενο για να λέγη Αδωνάι [«Κύριος»] αντί του προσωπικού ονόματος του Θεού ΓΧΒΧ [«Ιεχωβά»]. Ευτυχώς, όμως, αυτοί οι γραμματείς εσημείωναν πού είχαν κάνει τις αλλαγές έτσι ώστε οι επόμενοι λόγιοι μπορούσαν να γνωρίζουν τι έλεγε το πρωτότυπο κείμενο.
Σύμφωνα με την Ιουδαϊκή παράδοσι, πριν από την καταστροφή του ναού της λατρείας του Θεού το 70 μ.Χ. στην Ιερουσαλήμ, κατεβλήθησαν εξαιρετικές προσπάθειες για να γίνη επιστροφή σε όσα έλεγε το πρωτότυπο Εβραϊκό κείμενο. Σχετικά μ’ αυτό, ο Ρόμπερτ Γκόρντις γράφει στο βιβλίο Το Βιβλικό Κείμενο στην Κατασκευή Του: «Οι φύλακες των Βιβλικών κειμένων βρήκαν ένα αρχαίο, με υπερβολική ακρίβεια γραμμένο χειρόγραφο και το έκαναν θεμέλιο της εργασίας των. Το καθιέρωσαν ως το αρχέτυπο από το οποίο έπρεπε να γράφουν όλα τα επίσημα αντίγραφα και, μ’ αυτό ως βάσι, θα μπορούσαν να διορθωθούν όλα τα ιδιωτικά χειρόγραφα.»
Η ραββινική φιλολογία αναφέρει ένα Εβραϊκό αντίγραφο της Πεντατεύχου που είναι γνωστό ως «Ο Ρόλος του περιβόλου του Ναού» και το οποίο εχρησίμευσε σαν ένα πρότυπο για την αναθεώρησι νέων αντιγράφων. Αναφέρεται επίσης κάτι σχετικά με τους «διορθωτάς των Βιβλικών βιβλίων στην Ιερουσαλήμ» οι οποίοι ελάμβαναν τους μισθούς των από το θησαυροφυλάκιο του Ναού.
ΤΟ «ΜΑΣΟΡΙΤΙΚΟ» ΚΕΙΜΕΝΟ
Αρχικά τα χειρόγραφα των Εβραϊκών Γραφών είχαν γραφή μόνο με σύμφωνα. Το Εβραϊκό αλφάβητο δεν περιλαμβάνει φωνήεντα όπως είναι τα δικά μας α, ε, η, ι, ο, υ, ω, Αλλά αν κοιτάξετε σε μια έντυπη Εβραϊκή Βίβλο σήμερα, θα παρατηρήσετε ότι επάνω, κάτω, ή στο μέσον κάθε λέξεως υπάρχουν στιγμές, παύλες και άλλα σημεία. Γιατί προσετέθησαν αυτά στο κείμενο των Εβραϊκών Γραφών; Διότι οι Εβραϊκές λέξεις που γράφονται μόνο με σύμφωνα μπορούν συχνά να προφερθούν με αρκετούς διαφορετικούς τρόπους και με διαφορετική έννοια. Τα σημεία των φωνηέντων και των τόνων χρησιμεύουν για να διαφυλάξουν την παραδοσιακή προφορά κάθε λέξεως.
Τα σημεία των φωνηέντων και οι τόνοι είναι εργασία ειδικά εκπαιδευμένων αντιγραφέων που έζησαν στη διάρκεια του έκτου έως του δεκάτου αιώνος μ.Χ. Αυτοί οι γραμματείς έγιναν γνωστοί ως Βααλέι χα μασορέθ («κύριοι της παραδόσεως»), ή «Μασορίται.» Γι’ αυτό τον λόγο το Εβραϊκό κείμενο που περιέχει φωνήεντα ονομάζεται «Μασοριτικό» κείμενο.
Οι Μασορίται δεν άλλαξαν τίποτε όταν αντέγραψαν τα κείμενα των Εβραϊκών Γραφών. Εξήτασαν όλους τους ασυνήθιστους τύπους των λέξεων και έκαναν σχόλια σχετικά μ’ αυτούς στα περιθώρια των Μασοριτικών κειμένων. Αυτές οι σημειώσεις καλούνται «μασόρα.» Μια ιδιαίτερα συντομευμένη μέθοδος σχολίων που είναι γνωστή ως «μικρή μασόρα,» εμφανίζεται στα περιθώρια δίπλα στο Εβραϊκό κείμενο. Τα περιθώρια που βρίσκονται στην κορυφή και στο τέλος της σελίδος περιλαμβάνουν τη «μεγάλη μασόρα,» η οποία συμπληρώνει τη μικρή μασόρα. Στο τέλος μερικών Μασοριτικών κειμένων βρίσκεται ένα ευρετήριο που ονομάζεται «τελική Μασόρα.»
Αυτές οι παρατηρήσεις αποκαλύπτουν ότι οι Μασορίται είχαν συγκεντρώσει πλήθος πληροφοριών για να διατηρήσουν πιστά το Βιβλικό κείμενο. Σύμφωνα με τον Ρόμπερτ Γκόρντις, αυτοί «μετρούσαν τα γράμματα του εδαφίου, προσδιώριζαν το μεσαίο γράμμα και τον μεσαίο στίχο του Τορά [Πεντάτευχος], ώριζαν το μεσαίο γράμμα της Βίβλου σαν σύνολο, κατέγραφαν εκτεταμένους καταλόγους με σπάνιους και αποκλειστικούς Βιβλικούς τύπους, κατέγραφαν πόσες φορές συνήντησαν την κάθε λέξι της Βίβλου και τη χρήσι της—και όλα αυτά τα έκαναν για να βοηθήσουν να προστατευθή η Γραφή από τις παραποιήσεις και για να εμποδίσουν άλλους γραμματείς να κάνουν αλλαγές μέσα στο αποδεκτό κείμενο.»
Επί παραδείγματι, η μικρή μασόρα σημειώνει ότι η πρώτη λέξις της Γενέσεως, μπρεσίθ (συχνά αποδίδεται: «Εν αρχή»), συναντάται πέντε φορές στην Αγία Γραφή, από τις οποίες, οι τρεις αναφέρονται στην αρχή εδαφίων. Πολλές λέξεις που βρίσκονται σχεδόν σε κάθε σελίδα των Μασοριτικών χειρογράφων της Βίβλου σημειώνονται στο περιθώριο με το Εβραϊκό γράμμα λάμεθ (ל). Αυτό το γράμμα (που είναι αντίστοιχο του δικού μας «λ») είναι μια σύντμησις της λέξεως λέιτ, που Αραμαϊκά σημαίνει «δεν υπάρχει άλλη.» Δείχνει ότι η έκφρασις που εμφανίζεται σ’ αυτό το σημείο δεν υπάρχει πουθενά αλλού. Σχετικά με τη μασόρα, ο Ερνστ Βύρτβαϊν παρατηρεί τα εξής στο βιβλίο του Το Κείμενο της Παλαιάς Διαθήκης:
«Συχνά αυτές οι Μασοριτικές σημειώσεις φαίνονται σε μας ως δυσεύρετες, επιπόλαιες, και άσκοπες. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι αποτελούν το αποτέλεσμα μιας ολοκάρδιας επιθυμίας να διαφυλαχθή το κείμενο και να εμποδισθή κάθε σκόπιμη προσθήκη και κάθε λάθος από τον γραμματέα. . . . Η Μασόρα αποδεικνύει σε μεγάλο βαθμό την ακριβή απόδοσι του κειμένου, πράγμα που αξίζει τον σεβασμό μας, μολονότι πάντοτε υπάρχει ο κίνδυνος, λόγω της υπερβολικής φροντίδος για το γράμμα του κειμένου, να χαθή το πνεύμα του.»
Η ΑΚΡΙΒΕΙΑ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΡΟΛΟΥΣ ΤΗΣ ΝΕΚΡΑΣ ΘΑΛΑΣΣΗΣ
Οι ερευνηταί στην περιοχή της Νεκράς Θαλάσσης ανεκάλυψαν πολυάριθμους Εβραϊκούς ρόλους γραμμένους πριν από την αρχή της Κοινής μας Εποχής. Πολλοί απ’ αυτούς περιλαμβάνουν μέρη των Εβραϊκών Γραφών. Ποιο ήταν το συμπέρασμα από τη σύγκρισί τους με τα Μασοριτικά χειρόγραφα που είχαν γραφή χίλια ή και περισσότερα χρόνια αργότερα;
Σε μια μελέτη, το 53 κεφάλαιο του Ησαΐα εξετάσθηκε τόσο από ένα Ρόλο της Νεκράς Θαλάσσης του Ησαΐα που είχε αντιγραφή το 100 περίπου π.Χ. και από το Μασοριτικό κείμενο. Ο Νόρμαν Λ. Γκάισλερ και, ο Ουίλλιαμ Ε. Νιξ αναφέρουν τα αποτελέσματα της μελέτης τους στην Μία Γενική Εισαγωγή στη Βίβλο:
«Από τις 160 λέξεις του 53 κεφαλαίου του Ησαΐα, υπάρχουν μόνο 17 γράμματα που αμφισβητούνται. Δέκα απ’ αυτά τα γράμματα είναι απλώς ζήτημα προφοράς, κάτι που δεν επηρεάζει την έννοια. Τέσσερα ακόμη γράμματα έχουν μικρές αλλαγές στον τρόπο γραφής, όπως είναι οι σύνδεσμοι. Τα υπόλοιπα τρία γράμματα συνθέτουν τη λέξι ‘φως,’ η οποία προστίθεται στο εδάφιο 11 και δεν επηρεάζει την έννοια πολύ. . . . Έτσι, σ’ ένα κεφάλαιο με 166 λέξεις, υπάρχει μόνο μία λέξις (τρία γράμματα) που αμφισβητείται μετά από μετάδοσι χιλίων ετών—και αυτή η λέξι δεν αλλάζει σημαντικά την έννοια του εδαφίου.»
Ένα άλλο δημοσίευμα παρατηρεί ότι αυτός ο ρόλος και ένα επιπρόσθετο αντίγραφο τμημάτων του βιβλίου του Ησαΐα που βρέθηκε κοντά στη Νεκρά θάλασσα «απεδείχθη ότι ήταν μια κατά λέξιν πιστή απόδοσις των στερεοτύπων Εβραϊκών Γραφών κατά το 95 τοις εκατό του κειμένου. Το 5 τοις εκατό των διαφορών αποτελείτο κυρίως από παραδρομές της πέννας και από ποικιλίες στην προφορά.»
Όταν λοιπόν διαβάζετε τις Εβραϊκές Γραφές, μπορείτε να είσθε βέβαιος ότι η Γραφή σας είναι βασισμένη στο Εβραϊκό κείμενο που μεταφέρει ακριβώς τις σκέψεις των εμπνευσμένων από τον Θεό συγγραφέων. (2 Τιμ. 3:16) Χιλιάδες χρόνια επιπόνου αντιγραφής από επαγγελματίες επιβεβαίωσαν αυτό που ο Ιεχωβά είχε πει πριν από πολύ καιρό: «Ο χόρτος εξηράνθη, το άνθος εμαράνθη· ο λόγος όμως του Θεού ημών μένει εις τον αιώνα.»—Ησ. 40:8.
[Εικόνα στη σελίδα 378]
Το Μασοριτικόν κείμενον του εδαφίου Λευιτικόν 10:16. Ο μικροσκοπικός κύκλος επάνω από μια Εβραϊκή λέξι (αριστερό βέλος) υποδεικνύει την ύπαρξι μιας περιθωριακής σημειώσεως (δεξιό βέλος) που λέγει: «Μεσαία λέξις της Πεντατεύχου»
[Εικόνες στη σελίδα 379]
Αρχή του βιβλίου του Ησαΐα από τον Ρόλο της Νεκράς Θαλάσσης, του 100 π.Χ. (άνω) και το χειρόγραφο του Λένινγραντ του έτους 1000 μ.Χ. (αριστερά). Μολονότι υπάρχει μεταξύ των διαφορά 1.100 ετών, παρουσιάζουν μια σχεδόν λέξι προς λέξι απόλυτη ομοιότητα.