Κεφάλαιο 6

Ο Θεός Κάνει Όνομα δι’ Εαυτόν

 1. Τι είπε ο Ιεχωβά στον Αβραάμ ότι θα ήταν η πείρα των απογόνων του προτού εγκατασταθούν στη γη Χαναάν;

Γεγονότα άρχισαν να εκτυλίσσωνται στην Αίγυπτο για να κάμη ο Δημιουργός μας ένα μεγάλο όνομα για τον εαυτό του εν σχέσει με τις δώδεκα φυλές του Ισραήλ. Αυτό επρόκειτο να είναι σ’ εκπλήρωσι της διαθήκης του με τον Αβραάμ, για να δώση στους απογόνους του Αβραάμ τη γη Χαναάν. Οι απόγονοι του Αβραάμ επρόκειτο να υποδουλωθούν σε μια ξένη γη, αλλ’ ο Ιεχωβά είπε στον Αβραάμ, «το έθνος όμως, εις το οποίον θέλουσι δουλωθή, εγώ θέλω κρίνει· μετά δε ταύτα θέλουσιν εξέλθει με μεγάλα υπάρχοντα . . . θέλουσιν επιστρέψει εδώ,» όπου ήταν τότε ο Αβραάμ.—Γένεσις 15:12-19.

 2. (α) Πώς ο σεβασμός για τον Θεό του Ιωσήφ εξησθένησε στην Αίγυπτο; (β) Πώς οι Ισραηλίται οι ίδιοι εμολύνθησαν θρησκευτικώς;

² Οι δώδεκα φυλές του Ισραήλ ανεπτύχθησαν γοργά στη γη Γεσέν της Αιγύπτου. Όσον καιρό ο Ιωσήφ ο Εβραίος υπηρετούσε ως πρωθυπουργός του Φαραώ της Αιγύπτου, οι δώδεκα φυλές του Ισραήλ ετύγχαναν σεβασμού και ο Θεός του Ιωσήφ, επίσης. Αλλ’ ο Ιωσήφ δεν μετέστρεψε την Αίγυπτο στην πίστι και τη λατρεία του Ιεχωβά Θεού. Η Αίγυπτος ήταν τότε μια χώρα ψευδών θεών με πολλά είδωλα για λατρεία. Μετά τον θάνατο του Ιωσήφ, η μνήμη τού πώς ο Ιεχωβά τον εχρησιμοποίησε για να σώση την Αίγυπτο από τον καταστρεπτικό επταετή λιμό εξησθένησε στη διάνοια, ειδικά των επομένων Φαραώ. Ο σεβασμός για τον Θεό του Ιωσήφ, επίσης, εξέλιπε. Ακόμη και οι φυλές του Ισραήλ άρχισαν να μολύνωνται από τη στενή επαφή με την ειδωλολατρία της Αιγύπτου. Τα εδάφια Ιεζεκιήλ 20:5-10 (ΜΝΚ) τονίζουν αυτό το γεγονός:

«Ούτω λέγει Ιεχωβά ο Θεός· εν τη ημέρα καθ’ ην έκλεξα τον Ισραήλ, και ύψωσα την χείρα μου προς το σπέρμα του οίκου Ιακώβ, και εγνωρίσθην εις αυτούς εν Αιγύπτω και ύψωσα την χείρα μου προς αυτούς, λέγων, Εγώ είμαι Ιεχωβά ο Θεός σας, εν εκείνη τη ημέρα ύψωσα την χείρά μου προς αυτούς ότι θέλω εξαγάγει αυτούς εκ γης Αιγύπτου εις γην την οποίαν προέβλεψα δι’ αυτούς, γην ρέουσαν γάλα και μέλι, ήτις είναι η δόξα πασών των γεών. Και είπα προς αυτούς, Απορρίψατε έκαστος τα βδελύγματα των οφθαλμών αυτού, και μη μιαίνεσθε με τα είδωλα της Αιγύπτου· εγώ είμαι Ιεχωβά ο Θεός σας.»

»Αυτοί όμως απεστάτησαν απ’ εμού, και δεν ηθέλησαν να μου ακούσωσι· δεν απέρριψαν έκαστος τα βδελύγματα των οφθαλμών αυτών, και δεν εγκατέλιπον τα είδωλα της Αιγύπτου. Τότε είπα να εκχέω τον θυμόν μου επ’ αυτούς, δια να συντελέσω την οργήν μου εναντίον αυτών εν μέσω της γης Αιγύπτου.

»Πλην, ένεκεν του ονόματός μου, δια να μη βεβηλωθή ενώπιον των εθνών μεταξύ των οποίων ήσαν, και έμπροσθεν των οποίων εγνωρίσθην εις αυτούς, έκαμον τούτο, να εξαγάγω αυτούς εκ γης Αιγύπτου. Και εξήγαγον αυτούς εκ γης Αιγύπτου, και έφερα αυτούς εις την έρημον.»

 3. (α) Πώς ο Ιεχωβά θα επολιτεύετο με τον Ισραήλ όσον αφορά το ιδικό του όνομα; (β) Πότε το σπέρμα του Αβραάμ άρχισε να υφίσταται θλίψι, και πότε και γιατί επήλθε σ’ αυτούς στην Αίγυπτο;

³ Εφόσον οι δώδεκα φυλές του Ισραήλ ως απόγονοι του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ συνεδέθησαν με το όνομα του Θεού, ο Ιεχωβά θα επολιτεύετο με αυτούς μ’ έναν τρόπο που θα έδειχνε και σεβασμό για το όνομά του. Χάριν του ιδίου του ονόματος υπήρξε ελεήμων σ’ αυτούς κι έμεινε πιστός στη διαθήκη του με τον Αβραάμ, η οποία παρεδόθη στον Ισαάκ και στον Ιακώβ και κατόπιν στις δώδεκα φυλές του Ιακώβ. Στη διαθήκη του με τον Αβραάμ ο Θεός υπεσχέθη να εξαγάγη το σπέρμα του Αβραάμ από την Αίγυπτο μετά από μια περίοδο θλίψεως. (Γένεσις 15:13-21) Το σπέρμα του Αβραάμ είχε ήδη υποστή θλίψι αφότου απεγαλακτίσθη ο γυιος του Ισαάκ. (Γένεσις 21:8, 9) Αλλά τώρα, μετά τον θάνατο του Ιωσήφ στην Αίγυπτο, η θλίψις για το σπέρμα του Αβραάμ, τις δώδεκα φυλές του Ισραήλ, άρχισε να επέρχεται σ’ αυτούς εκεί κάτω στη «γη του Χαμ.» Αυτό έγινε ειδικά, όταν ηγέρθη στην Αίγυπτο ένας βασιλεύς, που δεν εγνώριζε τον Ιωσήφ και ό,τι είχε κάμει ο Ιωσήφ για την Αίγυπτο. Ως τώρα οι δώδεκα φυλές του Ισραήλ είχαν αυξηθή μ’ ένα προφανώς θαυματουργικό ρυθμό, ως ένας χωριστός λαός.—Έξοδος 1:1-8.

 4. Πώς ο Φαραώ της Αιγύπτου προσεπάθησε να καταθλίψη τους Ισραηλίτας μέχρις εξοντώσεως και να αναγκάση να υπανδρεύωνται οι Ισραηλίτισσες με Αιγυπτίους;

⁴ Ο αχάριστος, εθνικιστής Φαραώ της Αιγύπτου άρχισε τώρα να καταθλίβη τους Ισραηλίτας μέχρις εξοντώσεως. Σ’ αυτή την πορεία του ενεργούσε απλώς ως ένα όργανον του Διαβόλου, του Μεγάλου Όφεως, ο οποίος έτεινε να κεντήση την πτέρνα του υποσχεμένου σπέρματος της «γυναικός» του Θεού. (Γένεσις 3:15) Οι Ισραηλίται, το σπέρμα του Αβραάμ του Εβραίου, μολονότι ήσαν υποδουλωμένοι, εξακολούθησαν ν’ αυξάνουν ταχύτερα από τους Αιγυπτίους. Ο Φαραώ, στην απελπισία του, διέταξε τις μαίες των Εβραίων να θανατώνουν όλα τα άρρενα που θα γεννούσαν οι Ισραηλίτισσες. Οι μαίες των Εβραίων, από φόβον του Θεού, διεφύλατταν ζωντανά τα άρρενα βρέφη. Τελικά ο Φαραώ, για ν’ αναγκάση τις Ισραηλίτισσες να υπανδρεύωνται με Αιγυπτίους, διέταξε να πνίγεται στον Ποταμό Νείλο κάθε αρσενικό βρέφος, και μόνο θηλυκά βρέφη των Εβραίων να διαφυλάσσωνται ζωντανά.—Έξοδος 1:9-22.

 5. Πώς το βρέφος Μωυσής διέφυγε τον πνιγμόν, και πώς η υιοθέτησίς του δεν τον εμπόδισε να διδαχθή την πίστι των πατέρων του;

⁵ Μεταξύ των Ισραηλιτών, που εφοβούντο τον Θεό του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ, ήσαν ο Αμράμ και η σύζυγός του Ιωχαβέδ. (Έξοδος 2:1· 6:16-20) Ο Αμράμ από τη φυλή του Λευί είχε ήδη μια θυγατέρα, τη Μαριάμ, κι ένα γυιο, τον Ααρών. Τώρα ήλθε κι ένας δεύτερος γυιος, αλλ’ ο Αμράμ δεν τον έρριξε στον Νείλο Ποταμό να πνιγή. Το περίφημο κεφάλαιο περί μαρτύρων του Ιεχωβά λέγει: «Δια πίστεως ο Μωυσής, αφού εγεννήθη, εκρύφθη τρεις μήνας υπό των γονέων αυτού, διότι είδον κεχαριτωμένον το παιδίον· και δεν εφοβήθησαν το διάταγμα του βασιλέως.» (Εβραίους 11:23) Στο τέλος η μητέρα του βρέφους, η Ιωχαβέδ, έθεσε το βρέφος στην επιφάνεια του ύδατος, τοποθετημένο μέσα σ’ ένα στεγανοποιημένο κάνιστρο ανάμεσα στα καλάμια του Νείλου, υπό τα άγρυπνα βλέμματα της αδελφής του Μαριάμ. Εκεί το βρήκε η θυγατέρα του Φαραώ κι επροθυμοποιήθηκε να υιοθετήση αυτό το «κεχαριτωμένον» παιδίον. Το ωνόμασε Μωυσή, λέγοντας: «Ότι εκ του ύδατος έσυρα αυτό.» Κατόπιν η θυγατέρα του Φαραώ επείσθη ν’ αφήση την ίδια τη μητέρα του Μωυσέως να τον θηλάση και να τον αναθρέψη, ώσπου θα τον ανελάμβανε η θυγατέρα του Φαραώ. Με αυτόν τον τρόπο ο νεαρός Μωυσής εδιδάχθη την πίστι των πατέρων του τόσο βαθιά ώστε ποτέ δεν την ελησμόνησε.—Έξοδος 2:1-10· Πράξεις 7:17-22.

 6. Πού τελικά εφέρθη ο Μωυσής, αλλά πώς συνέβη να νυμφευθή και να γίνη ποιμήν στη γη Μαδιάμ;

⁶ Η θετή μητέρα του Μωυσέως τον εμεγάλωσε στην αυλή του Φαραώ. Ο Μωυσής «εδιδάχθη πάσαν την σοφίαν των Αιγυπτίων» και ήταν «δυνατός εν λόγοις και εν έργοις.» Σε ηλικία σαράντα ετών έκαμε μια βίαιη επίδειξι για ν’ αποδείξη ότι ήταν ακόμη ένας Εβραίος, ένας Ισραηλίτης. Γι’ αυτό αναγκάσθηκε να φύγη χάριν της ζωής του στη γη Μαδιάμ της Αραβικής χερσονήσου. Εκεί ενυμφεύθη κι έγινε ποιμήν των προβάτων του πενθερού του Ιοθόρ, ιερέως της Μαδιάμ, στη γειτονία του «όρους του αληθινού Θεού,» του Όρους Χωρήβ.—Έξοδος 2:11-22.

 7. Σε ποια ηλικία και πού εδόθη στον Μωυσή μια εντολή σχετικά με τον Ισραήλ και την Αίγυπτο;

⁷ Σε ηλικία ογδόντα ετών ο Μωυσής έβοσκε το ποίμνιό του στο Όρος Χωρήβ, οπότε διέκρινε κάτι, που εφαίνετο να είναι άσβεστος βάτος, ένας θάμνος, που εκαίετο αλλά δεν κατεναλίσκετο. Ο άγγελος του Ιεχωβά ήταν σ’ εκείνη την καιόμενη βάτο. Στον Μωυσή ελέχθη να μη πλησιάση. Η φωνή από τη βάτο έλεγε: «Εγώ είμαι ο Θεός του πατρός σου, ο Θεός του Αβραάμ, ο Θεός του Ισαάκ, και ο Θεός του Ιακώβ.» Κατόπιν ο Μωυσής έλαβε εντολή να εξαγάγη τους Ισραηλίτας από την Αίγυπτο: «Αφού εξαγάγης τον λαόν μου εξ Αιγύπτου, θέλετε λατρεύσει τον Θεόν επί του όρους τούτου.»—Έξοδος 3:1-12.

 8, 9. (α) Ποια ερώτησι προέβαλε ο Μωυσής και τι απήντησε ο άγγελος του Ιεχωβά; (β) Σύμφωνα με περικοπήν αυθεντίας, ποια είναι η σημασία στην Ελληνική της Εβραϊκής εκφράσεως που εδόθη ως απάντησις;

⁸ Αλλ ο Μωυσής έλειπε σαράντα χρόνια από τον λαό του στην Αίγυπτο. Υποθέστε ότι τον ρωτούσαν για το όνομα αυτού του Θεού, που τον έστειλε σ’ αυτούς, αυτού του Θεού των πατέρων των. Τι θα τους έλεγε ο Μωυσής;

⁹ Ο Θεός είπε στον Μωυσή, Εβραϊστί: «Εχγέχ ασέρ εχγέχ.» Στην Ελληνική, τι σημαίνει αυτό; Όχι «ΕΙΜΑΙ ΕΚΕΙΝΟ [ή, ΕΚΕΙΝΟΣ] ΠΟΥ ΕΙΜΑΙ.» Σ’ αυτή τη φράσι ο Θεός δια του αγγέλου του εχρησιμοποίησε μια μορφή του Εβραϊκού ρήματος χαγιά (היה). Αυτό το Εβραϊκό ρήμα δεν σημαίνει υπάρχω· σημαίνει έρχομαι σε ύπαρξι, τυγχάνω, συμβαίνω· γίνομαι, αναλαμβάνω (ιδιότητα), εισέρχομαι (σε μια κατάστασι), αποτελώ (κάτι). Παραθέτομε από ένα αυθεντικό κείμενο:

«Το Εβραϊκό ισοδύναμο του ‘υπάρχω,’ αν θα μπορούσε να συλληφθή από την Εβραϊκή διάνοια η περίπτωσις για μια τέτοια δήλωσι, δεν θα ήταν היהא [‘’Εχγέ’] αλλά יהייה [‘Χαγίθι’], (Τέλειος), ‘Ήλθα σε ύπαρξι κι έτσι είμαι εδώ.’ Αφ’ ετέρου, το ‘Είμαι’ (κάτι) διακρινόμενον από το ‘υπάρχω,’ δεν θα έκανε διόλου χρήσι του ρήματος היה [‘χαγιά’]. Το «είμαι» μπορεί μόνο ν’ αποδοθή σε μια ονομαστική έκφρασι [μια φράσι αποτελούμενη από ονόματα ή λέξεις χωρίς ρήμα]. Το Εβραϊκό του «Είμαι» (αυτό κι αυτό) είναι ינא (Ανί) ακολουθούμενο από το κατηγορούμενον όνομα (ή επίρρημα) [όχι από ρήμα]. Έτσι, το Εβραϊκό του «Είμαι εκείνο που είμαι; δεν είναι היהא רשא היהא [«Εχγέ ασέρ εχγέ»], ούτε διαφέρει απ’ αυτόν τον όρον μόνο στο ζήτημα του χρόνου του ρήματος. Απαιτείται ονοματική πρότασις αντί της ρηματικής. . . .

» היהא [Εχγέ] σ’ αυτή την πρότασι μπορεί μόνο να σημαίνη «θα είμαι» ή «θα γίνω» (κάτι)· διότι φυσικά το «θα είμαι» ή «θα γίνω» (κάποιος) δεν αποτελεί αισθητή εναλλαγή. Όχι, λοιπόν, απλώς η πιο φυσική, αλλά η αναγκαία σύνταξις του היהא רשא היהא [«Εχγέ ασέρ εχγέ»] είναι θα είμαι ό,τι θα είμαι.» Αυτά για την κατά γράμμα σημασία της Εβραϊκής προτάσεως.»—“Journal of Biblical Literature,” (Περιοδικόν Βιβλικής Φιλολογίας), Τόμος 23, εκδεδομένο από την Εταιρία Βιβλικής Φιλολογίας και Εξηγήσεως, 1904, σελίς 126.

10. Πώς, λοιπόν, την αποδίδει ορθά η Μετάφρασις Νέου Κόσμου των Αγίων Γραφών;

¹⁰ Πολύ ορθά λέγει η Μετάφρασις Νέον Κόσμου των Αγίων Γραφών: «Είπεν ο Θεός προς τον Μωυσήν, ΘΕΛΩ ΔΕΙΞΕΙ ΟΤΙ ΕΙΜΑΙ ΕΚΕΙΝΟ ΠΟΥ ΘΕΛΩ ΔΕΙΞΕΙ ΟΤΙ ΕΙΜΑΙ. Και προσέθεσε: ‘Ούτω θέλεις ειπεί προς τους υιούς Ισραήλ’· ‘Ο «ΘΕΛΩ ΔΕΙΞΕΙ ΟΤΙ ΕΙΜΑΙ [Εχγέ] με απέστειλε προς εσάς.’»—Έξοδος 3:14a

11, 12. (α) Σύμφωνα με τη δήλωσι του Θεού προς τον Μωυσή, ποιο είναι το όνομά του που πρέπει να ενθυμούμεθα έως σήμερα; (β) Ποιος είναι ο τρόπος με τον οποίον δεν πρέπει να ενθυμούμεθα ή μνημονεύωμε τον Θεό των πιστών πατριαρχών;

¹¹ Ο Θεός δια του αγγέλου του τότε έδωσε το μήνυμά του για τις δώδεκα φυλές του Ισραήλ, λέγοντας στον Μωυσή: «Ούτω θέλεις ειπεί προς τους υιούς Ισραήλ· Ιεχωβά ο Θεός των πατέρων σας, ο Θεός του Αβραάμ, ο Θεός του Ισαάκ, και ο Θεός του Ιακώβ, με απέστειλε προς εσάς· τούτο θέλει είσθαι το όνομά μου εις τον αιώνα, και τούτο το μνημόσυνόν μου εις γενεάς γενεών.»—Έξοδος 3:15.

¹² Ως αυτή τη γενεά του εικοστού αιώνος, ως τη δική μας γενεά από το έτος 1914, το όνομα του αιωνίου Θεού είναι ΙΕΧΩΒΑ. Σε όλη την αιωνιότητα αυτό είναι το άγιό του όνομα, και σε ανάμνησί του, είναι το όνομα με το οποίον πρέπει να τον ενθυμούμεθα σε όλη την αιωνιότητα. Είναι το αμετάβλητο όνομά του. Από την αρχή της υπάρξεως του ανθρώπου ως την εποχή του Μωυσέως δεν είχε αλλάξει· και από τον Μωυσή τότε στο έτος 1514 π.Χ. ως σήμερα το όνομα αυτό δεν έχει αλλάξει. Έτσι, ύστερ’ απ’ όλες αυτές τις χιλιάδες ετών είναι κατάλληλο να χρησιμοποιούμε αυτό το όνομα μ’ έναν αντάξιο τρόπο. Η λέξις Αδωνάι ή Ελοχίμ ή κάποια άλλη υποκατάστατη λέξις δεν αποτελεί το όνομα, με το οποίον να ενθυμούμεθα τον Θεόν του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ. Είναι μάλλον ο τρόπος του ν’ αγνοηθή, ν’ αποκρυβή και να προκληθή η λήθη αυτού.b Λόγω της ιδίας του δηλώσεως, Ιεχωβά είναι το όνομα με το οποίον θα τον ενθυμούμεθα ή θα τον μνημονεύωμε.

13. Πόσο χρόνο μένει το όνομά Του, και ποια είναι η κατάλληλη πορεία μας έναντι αυτού;

¹³ Σ’ Αυτόν λέγει ο Ψαλμός 135:13 (ΜΝΚ): «Το όνομά σου, Ιεχωβά, μένει εις τον αιώνα· το μνημόσυνόν σου, Ιεχωβά, εις γενεάν και γενεάν.» Το εδάφιον Ωσηέ 12:5 (ΜΝΚ) μάς υπενθυμίζει: «Ιεχωβά ο Θεός των δυνάμεων, Ιεχωβά είναι το μνημόσυνον αυτού.» Το όνομά του είναι τόσο αθάνατο όσο και Αυτός: «Συ δε, Ιεχωβά, εις τον αιώνα διαμένεις, και το μνημόσυνόν σου εις γενεάν και γενεάν.» Η κατάλληλη πορεία μας σήμερα είναι να αινούμε το αναμνηστικό του όνομα: «Ψαλμωδήσατε εις τον Ιεχωβά, οι όσιοι αυτού, και υμνείτε την μνήμην της αγιωσύνης αυτού.»—Ψαλμοί 102:12· 30:4, ΜΝΚ.

14. (α) Το γεγονός ότι οι λόγιοι δεν είναι βέβαιοι ως προς τη σημασία του ονόματος αφαιρεί τίποτε από ό,τι σχετίζεται με αυτό; (β) Ποια υποτιθέμενη σημασία αναφέρει Η Αμερικανική Εγκυκλοπαιδεία;

¹⁴ Υπάρχει μια ένδοξη ιστορία, που συνδέεται με το αναμνηστικό αυτό όνομα. Το γεγονός, ότι σήμερα οι Εβραίοι λόγιοι δεν είναι βέβαιοι ως προς την ακριβή σημασία του ιδίου του ονόματος, δεν αφαιρεί τίποτε από την αξιαίνετη ιστορία που του ανήκει· ούτε η αβεβαιότης για το τι πράγματι σημαίνει το αναμνηστικό όνομα το καθιστά λίγο κατώτερο από το να είναι έξοχο μέσον προσδιορισμού της ταυτότητος του αληθινού Θεού. Όσο για μια υποτιθέμενη σημασία, Η Αμερικάνικη Εγκυκλοπαιδεία, Τόμος 16, σελίς 9, λέγει:

«Άλλοι πάλι, με περισσότερη πιθανότητα, βλέπουν σ’ αυτό την αιτιατική μορφή της λέξεως ‘είμαι’—αυτός που κάνει να είναι, δηλαδή ο Δημιουργός. Το εδάφιον της Εξόδου 3:14, όπου σε απάντησι της ερωτήσεως ‘Τι είναι το όνομα αυτού;’ εδόθη η απάντησις ‘Εγώ είμαι ο Ων’ τονίζει την ιδέα περί Θεού ως ενός ζώντος, ενεργού όντος, που ήταν, είναι, και θα είναι πάντοτε, όπως πολλοί Ιουδαίοι σχολιασταί ερμηνεύουν αυτή τη φράσι, ‘Εχγέ-ασέρ-εχγέ’. Σε σύγκρισι με τους αψύχους θεούς των ειδωλολατρών, Αυτός είναι η αείποτε υπάρχουσα πηγή δημιουργίας, που παριστάνεται από πολλά εδάφια της Αγίας Γραφής.»—Έκδοσις 1929.

15. Ποια υποτιθέμενη σημασία δίνει μια άλλη αυθεντία, κι έτσι πάνω σε ποια βάσι θα μπορούσε ο Θεός να φέρη ένα τέτοιο όνομα;

¹⁵ Μια άλλη αυθεντική πηγή,c παραθέτοντας τις πολλές υποτιθέμενες σημασίες, αναφέρει τον Ιεχωβά ως «χιφίλ [αιτιατικήν (ρίζαν)] του (היה) (χαγιά), που ισούται με δημιουργόν, εκπληρωτήν (των επαγγελιών)». Πάνω σ’ αυτή τη βάσι το όνομα Ιεχωβά θα εσήμαινε «Αυτός Κάνει να Είναι (ή, να Συμβή· ή, να Γίνη)». Επειδή είναι παντοδύναμος και αληθής στον λόγο του, μπορεί να φέρη ένα τέτοιο όνομα.

16. (α) Πώς ο Μωυσής παρουσιάσθηκε στους Ισραηλίτας και κατόπιν στον Φαραώ; (β) Ποια ήταν η απάντησις του Φαραώ στον απαίτησι του Ιεχωβά απ’ αυτόν;

¹⁶ Ο Μωυσής επέστρεψε στην Αίγυπτο με πρόσθετη γνώσι περί του ονόματος του Θεού και με τρία θαυματουργικά σημεία για εκτέλεσι ως πειστήρια. Εν ονόματι του Ιεχωβά παρουσιάσθηκε στους Ισραηλίτας. Κατόπιν αυτός κι ο αδελφός του Ααρών προσήλθαν στον Φαραώ, βασιλέα της Αιγύπτου. Ο Μωυσής μίλησε υπέρ των καταθλιβομένων δούλων της Αιγύπτου και είπε: «Ούτω λέγει Ιεχωβά ο Θεός του Ισραήλ· Εξαπόστειλον τον λαόν μου, δια να εορτάσουν εις εμέ εν τη ερήμω.» Ο Φαραώ εχλεύασε το όνομα του Θεού των αβοηθήτων δούλων της Αιγύπτου, λέγοντας: «Τις είναι ο Ιεχωβά, εις του οποίου την φωνήν θέλω υπακούσει, ώστε να εξαποστείλω τον Ισραήλ; δεν γνωρίζω τον Ιεχωβά, και ουδέ τον Ισραήλ θέλω εξαποστείλει.» Προκαλώντας τον Ιεχωβά ηύξησε τα βάρη των Ισραηλιτών, προξενώντας τη δυσαρέσκειά των εναντίον του Μωυσέως.

17. Τι κατέστη τώρα αναγκαίον για τον Ιεχωβά να κάμη για το όνομά του και τι είπε στον Μωυσή σχετικά με την παρουσίασί του στους πατριάρχας;

¹⁷ Το όνομα του Θεού ανεμίχθη τώρα ειδικά. Αυτός έπρεπε να ενεργήση για να το μεγαλύνη έναντι όλων των θεών του Φαραώ και της Αιγύπτου. Επίσης, η διαθήκη του με τους προπάτορες του υποδουλωμένου Ισραήλ επρόκειτο να τύχη προσοχής τώρα. Σ’ αυτή την κρίσι είπε στον Μωυσή: «Εγώ είμαι ο Ιεχωβά· και εφάνην εις τον Αβραάμ, εις τον Ισαάκ, και εις τον Ιακώβ, με το όνομα, Θεός Παντοκράτωρ· δεν εγνωρίσθην όμως εις αυτούς με το όνομά μου Ιεοβά.» (Έξοδος 4:1 έως 6:3, ΜΝΚ) Πώς μπορούσε ο Θεός να πη ένα τέτοιο πράγμα;

18. Λόγω του γεγονότος ότι οι πατριάρχαι εγνώριζαν κι εχρησιμοποιούσαν το όνομα, από ποια άποψι λέγεται ότι ο Θεός δεν εγνωρίσθη σ’ αυτούς σχετικά με το όνομά του Ιεχωβά;

¹⁸ Είναι αληθές ότι ο Ιεχωβά είχε αυτοσυστηθή στον Αβραάμ ως Θεός Παντοκράτωρ· αλλά πριν από ένα τέταρτο αιώνος, ο Αβραάμ επεκαλείτο το όνομα του Ιεχωβά πλησίον ενός θυσιαστηρίου. (Γένεσις 12:8· 17:1) Επίσης, ο Ισαάκ κι ο Ιακώβ εγνώριζαν το θείον όνομα και το επεκαλούντο στη λατρεία, εκτός του ότι χρησιμοποιούσαν την έκφρασι ‘Θεός Παντοκράτωρ.’ (Γένεσις 28:3· 35:11· 43:14· 48:3· 49:25) Επί πλέον, στο βιβλίο της Γενέσεως, που μας λέγει για τη ζωή των πατριαρχών εκείνων, η λέξις Παντοκράτωρ απαντάται μόνο έξη φορές,d ενώ το προσωπικό όνομα Ιεχωβά απαντάται 171 φορές στο πρωτόγραφο Εβραϊκό Βιβλικό κείμενο. Είναι σαφές, λοιπόν, ότι ο Δημιουργός έλεγε στον Μωυσή ότι εφανερώθη στον Αβραάμ, στον Ισαάκ και στον Ιακώβ ως Ιεχωβά κατά ένα περιωρισμένο μόνο τρόπο. Σ’ εκείνους είχε φανερωθή περισσότερο ως Θεός Παντοκράτωρ και όχι τόσο για να εκθέση τις ιδιότητές του ως Ιεχωβά ή για να δείξη όλη τη σημασία και τα νοήματα του ονόματος εκείνου. Δεν είχε στείλει τους πατριάρχας εκείνους στους άρχοντας της γης εν ονόματι του Ιεχωβά για να καταστήση γνωστό το θέλημά του και να παρουσιάση σ’ αυτούς τις απαιτήσεις του. Δεν είχε αρχίσει ιδιαίτερα, μέσω των πατριαρχών, να κάνη όνομα για τον εαυτό του εν σχέσει με το προσωπικό του όνομα. Δεν ανέπτυξε ιδιαίτερα τη σημασία του ονόματός του στους πατριάρχας.

19. Με ποιον τρόπο επρόκειτο τώρα να γίνη γνωστό στους Ισραηλίτας;

¹⁹ Αλλά τώρα, αρχίζοντας από τον Μωυσή, ο Θεός έδωσε μια εκτεταμένη εξήγησι του προσωπικού του ονόματος στον προφήτη του. Ακόμη και μεταξύ υποδουλωμένων Ισραηλιτών της Αιγύπτου, το όνομα του Θεού είχε χάσει μέρος της λαμπρότητος κι εντυπωτικότητός του. Έστειλε, λοιπόν, ο Θεός τον Μωυσή ως προφήτη εν ονόματι του Ιεχωβά στον λαό του και, επίσης, στον Φαραώ της Αιγύπτου. Με σημεία, προρρήσεις και πράξεις, που έγιναν εν ονόματί Του, έδωσε στο όνομά Του μια λαμπρότητα, την οποίαν οι πατριάρχαι ποτέ δεν είχαν γνωρίσει όσον αφορά το όνομα. Μετέδωσε σ’ αυτό μια αγιότητα, μια οσιότητα, που δεν είχε ποτέ πριν, έτσι ώστε οι άνθρωποι διέκριναν σαφέστερα ότι το να βεβηλώσουν το όνομα ήταν κάτι ειδικά αξιόποινο. Αυτό έπρεπε να καλήται πάνω σ’ ένα ολόκληρο έθνος λαού. Η διαθήκη, που είχε γίνει με τους πατριάρχας και υπονοούσε τους απογόνους των, επρόκειτο τώρα να εκπληρωθή. Η διαθήκη αυτή επρόκειτο να εκπληρωθή τώρα εν ονόματι του Ιεχωβά, για τον αγιασμό και την ενδόξασι του ονόματός του.

20. Όσον αφορά τη διαθήκη προς τους απογόνους, πώς οι πατριάρχαι δεν είχαν γνωρίσει τον Ιεχωβά;

²⁰ Είπε: «Και έτι έστησα προς αυτούς την διαθήκην μου, να δώσω εις αυτούς την γην Χαναάν, την γην της παροικίας αυτών, εν η παρώκησαν· εγώ προσέτι ήκουσα τους στεναγμούς των υιών Ισραήλ, δια την υπό των Αιγυπτίων καταδούλωσιν αυτών· και ενεθυμήθην την διαθήκην μου· δια τούτο ειπέ προς τους υιούς Ισραήλ, ‘Εγώ είμαι ο Ιεχωβά· . . . και θέλω σας λάβει εις εμαυτόν δια λαόν μου, και θέλω είσθαι Θεός υμών· και θέλετε γνωρίσει ότι εγώ είμαι Ιεχωβά ο Θεός υμών, όστις σας εκβάλλω υποκάτωθεν των φορτίων των Αιγυπτίων· και θέλω σας φέρει εις την γην, περί της οποίας ύψωσα την χείρα μου, ότι θέλω δώσει αυτήν εις τον Αβραάμ, εις τον Ισαάκ, και εις τον Ιακώβ· και θέλω σας δώσει αυτήν εις κληρονομίαν. Εγώ ο Ιεχωβά.’» (Έξοδος 6:4-8, ΜΝΚ) Οι πατριάρχαι δεν είχαν γνωρίσει τον Ιεχωβά ως αυτόν τον βαθμό.

21. (α) Λόγω της απαντήσεως του Φαραώ, με τι έπληξε ο Ιεχωβά την Αίγυπτο, και για πρόκλησι ποίων; (β) Απ’ αυτή την άποψι ποια ερώτησις εγείρεται για το αν ο Θεός είναι παντοδύναμος;

²¹ Παρά τα πειστήρια, που παρουσίασε ο Μωυσής ενώπιον του Φαραώ για ν’ αποδείξη τη γνησιότητα της απαιτήσεως του Ιεχωβά για την απελευθέρωσι του λαού του, ο Φαραώ ηρνήθη ν’ αφήση τους Ισραηλίτας ν’ αναχωρήσουν από την Αίγυπτο ως ένας ελεύθερος λαός. Κατόπιν, όπως ανηγγέλθη από τον Μωυσή εν ονόματι του Θεού του, ο Ιεχωβά προέβη στο να πλήξη τη γη της Αιγύπτου με δέκα πληγές. Όλες αυτές οι πληγές επροκάλεσαν τους ψευδείς θεούς της Αιγύπτου, αλλ’ ανύψωσαν τον σεβασμό στο όνομα του Ιεχωβά. Αλλά γιατί δεν έδειξε ο Ιεχωβά ότι αυτός ήταν ο Παντοδύναμος Θεός κι εξωλόθρευσε απλώς τον Φαραώ και τους συμβούλους του που εναντιώθηκαν στο ν’ αφεθούν οι Ισραηλίται να φύγουν ελεύθερα για να λατρεύσουν τον Θεό τους χωρίς παρεμπόδισι; Γιατί ο Παντοδύναμος Θεός άφησε αυτόν τον διαβολικό Φαραώ να εξακολουθή να υπάρχη; Ο Ιεχωβά εξήγησε γιατί ήταν τόσο μακρόθυμος.

22. Πριν από την εβδόμη πληγή, πώς ο Ιεχωβά εξήγησε το ζήτημα μέσω του Μωυσέως στον Φαραώ;

²² Έξη πληγές εναντίον της Αιγύπτου ακολουθήθησαν κατ’ επανάληψιν από σκλήρυνσι της καρδίας του Φαραώ και αλλαγή της γνώμης του. Ο Ιεχωβά τώρα επρόκειτο να δείξη ότι επιφέρει βροχή και στην Αίγυπτο ακόμη και μπορεί, επίσης, να καταπέμψη πυρ από τον ουρανό ανάμεσα σε μια βροχή καταστρεπτικής χαλάζης. Ο Ιεχωβά, προτού αναγγείλη την εβδόμη αύτη πληγή, είπε στον Φαραώ μέσω του Μωυσέως: «Τώρα, θέλω εκτείνει την χείρα μου και θέλω πατάξει σε και τον λαόν σου με θανατικόν, και θέλεις απολεσθή από της γης· και δια τούτο βεβαίως σε διετήρησα, δια να δείξω εν σοι την δύναμίν μου, και να κηρυχθή το όνομά μου εν πάση τη γη.» (Έξοδος 9:15, 16) Έπρεπε να δειχθή στον Φαραώ ποιος ήταν ο Ιεχωβά, με την επίδειξι της θείας δυνάμεώς Του, για να μην πεθάνη ο Φαραώ ευρισκόμενος σε άγνοια. Επίσης, ένεκα των δέκα πληγών και της περαιτέρω επιδείξεως της δυνάμεώς του, το όνομα του Ιεχωβά επρόκειτο να διακηρυχθή σε όλη τη γη από τους μάρτυρας των θείων αυτών έργων.

23. Πώς, τελικά, η δύναμις του Φαραώ για περαιτέρω αντίστασι συνετρίβη, γιατί στους Ισραηλίτας εδείχθη προστασία, και τι είπε ο Φαραώ σ’ αυτούς να κάμουν;

²³ Η δεκάτη και τελευταία πληγή εθανάτωσε όλα τα πρωτότοκα της Αιγύπτου, τόσο των ανθρώπων όσο και των κτηνών. Οι ψευδείς θεοί της Αιγύπτου δεν μπορούσαν να εμποδίσουν αυτή την πληγή. Ακόμη κι ο πρωτότοκος γυιος του Φαραώ, αφιερωμένος σ’ ένα ψευδή θεό, πέθανε, πράγμα που συνέτριψε τη δύναμι του Φαραώ για περαιτέρω αντίστασι. Δεν πέθανε ούτε ένα από τα πρωτότοκα των υποδουλωμένων Ισραηλιτών. Οι Ισραηλίται είχαν παραμείνει έγκλειστοι στα σπίτια των εκείνη τη νύχτα υπό το προστατευτικό σημείο του αίματος ενός αμνού, που ήταν ραντισμένο στις πόρτες των, και είχαν φάγει μέσα στα σπίτια των το πρώτο πάσχα με ψητό αμνό και άζυμο άρτο μαζί με πικρά χόρτα. Γι’ αυτή την πράξι πίστεως και υπακοής ο άγγελος του Ιεχωβά αντιπαρήλθε τα σπίτια και τους σταύλους των κι επάταξε μόνο τα μη σεσημασμένα σπίτια των Αιγυπτίων. Ο Φαραώ, συντετριμμένος τώρα και κάτω επίσης από την επιμονή του λαού του, διέταξε την αναχώρησι του Ισραήλ από την Αίγυπτο, λέγοντας: «Υπάγετε, λατρεύσατε τον Ιεχωβά, καθώς είπετε.»—Έξοδος 12:29-33, ΜΝΚ.

24. Πώς η απελευθέρωσις αυτή του Ισραήλ ήταν εκδήλωσις δυνάμεως τέτοιας που οι πατριάρχαι δεν είχαν γνωρίσει;

²⁴ «Τη επαύριον του πάσχα εξήλθον οι υιοί Ισραήλ εν χειρί υψηλή ενώπιον πάντων των Αιγυπτίων· ενώ οι Αιγύπτιοι έθαπτον εκείνους, τους οποίους ο Ιεχωβά επάταξε μεταξύ αυτών, παν πρωτότοκον· και εις τους θεούς αυτών έκαμεν ο Ιεχωβά εκδίκησιν.» (Αριθμοί 33:3,4, ΜΝΚ) Ακόμη κι ο Αβραάμ κι ο Ιακώβ, όταν κατήλθαν στην Αίγυπτο λόγω της σιτοδείας στη γη Χαναάν, δεν είχαν γνωρίσει τόση επίδειξι δυνάμεως προς τιμήν του ονόματος του Ιεχωβά.—Γένεσις 12:10-20· 46:1-7.

25. Πώς Φαραώ εκινήθη να σπεύση σε καταδίωξι και πώς οι Ισραηλίται ευρέθησαν σε ασφάλεια;

²⁵ Ο Θεός, για να δείξη περαιτέρω τη δύναμί του υπεράνω του Φαραώ προς δόξαν του ονόματος Ιεχωβά, ωδήγησε τους Ισραηλίτας στη δυτική ακτή της Ερυθράς Θαλάσσης. ‘Επαγιδεύθησαν!’ εσκέφθη ο Φαραώ. ‘Τώρα μπορώ να τους κατασφάξω με τα πολεμικά μου άρματα και τους ιππείς μου!’ Έσπευσε να τους καταδιώξη. Αλλ’ ο άγγελος του Ιεχωβά εμπόδισε τα άρματα και τους ιππείς να φθάσουν ακόμη και τους αόπλους Ισραηλίτας στα μετόπισθεν. Ενώ ο άγγελος κρατούσε τις στρατιωτικές δυνάμεις του Φαραώ σε αδιέξοδο, ο Ιεχωβά διέταξε κι ο Μωυσής εξέτεινε την χείρα του πάνω από την Ερυθρά Θάλασσα. Θαύμα! Τα ύδατα της θαλάσσης διεχωρίσθησαν κι εσχηματίσθη μια ξηρά διάβασις κατά πλάτος του πυθμένος της θαλάσσης προς τις ακτές της χερσονήσου Σινά στην ανατολική πλευρά! Με την υποβοήθησι ενός θαυματουργικού νέφους, που τους επροστάτευε από πάνω και πίσω, και με τη συγκράτησι των θαλασσίων υδάτων δεξιά κι αριστερά, οι Ισραηλίται επέρασαν στη Σιναϊτική χερσόνησο χωρίς να βραχούν τα πόδια των.—Έξοδος 13:17 έως 14:22.

26. Πώς οι Ισραηλίται έλαβαν έτσι ένα βάπτισμα;

²⁶ Με ένα νέφος βροχής από πάνω και πίσω και με το νερό στις δύο πλευρές ψηλότερα από τα κεφάλια των, οι Ισραηλίται υπό την ηγεσία του Μωυσέως εβαπτίσθησαν. Έτσι το αποκαλεί αυτό ο Χριστιανός απόστολος Παύλος.

27. (α) Σύμφωνα με τα εδάφια 1 Κορινθίους 10:1, 2, σε τι εβαπτίσθησαν οι Ισραηλίται, και με ποια έννοια; (β) Ποια απαίτησις διετυπώθη στο ‘μέγα σύμμικτον πλήθος’ για να σωθή;

²⁷ Ο Παύλος, σε μια προειδοποίησί του για το ότι και ύστερ’ από το βάπτισμα θα ήταν δυνατόν κάποιος να υστερήση στην εκτέλεσι του θείου θελήματος και να υποστή καταστροφή, γράφει: «Δεν θέλω δε να αγνοήτε, αδελφοί, ότι οι πατέρες ημών ήσαν πάντες υπό την νεφέλην, και πάντες δια της θαλάσσης διήλθον· και πάντες εις τον Μωυσήν εβαπτίσθησαν εν τη νεφέλη και εν τη θαλάσση.» (1 Κορινθίους 10:1, 2) Οι Ισραηλίται εκείνοι, μετά την έξοδό τους από την Ερυθρά Θάλασσα, έκαμαν ένα βάπτισμα στο νερό, όχι για ν’ αποπλύνουν τις αμαρτίες των αλλ’ εβαπτίσθησαν στον Μωυσή, τον προφήτη του Ιεχωβά. Έγιναν ένα σώμα συνδεδεμένο με μια κεφαλή, τον Μωυσή. Όπως η κεφαλή κατευθύνει το σώμα, έτσι κι ο Μωυσής ως η ορατή κεφαλή των, διατεταγμένη από τον Ιεχωβά, επρόκειτο να κατευθύνη το έθνος Ισραήλ, το σώμα των Εβραίων αδελφών του. Το ‘μέγα σύμμικτον πλήθος,’ που εξήλθε μαζί με τους ακραιφνείς Εβραίους από την Αίγυπτο και διέβη την Ερυθρά Θάλασσα, έπρεπε, επίσης, να υπακούη στον Μωυσή ως τον ορατό ηγέτη, αν ήθελε να διατηρή τη συναναστροφή του με τον λαό του Μωυσέως και να σωθή.—Έξοδος 12:38.

28. Για τους Ισραηλίτας τι είδος βαπτίσματος ήταν αυτό, αλλά για τους Αιγυπτίους διώκτας τι είδος απεδείχθη ότι είναι;

²⁸ Για τους Ισραηλίτας ήταν ένα βάπτισμα σωτηρίας. Αλλά τι θα λεχθή για τους Αιγυπτίους διώκτας των; Σε μια απόστασι πίσω από τον τελευταίο Ισραηλίτη ώρμησαν να διαβούν τη θάλασσα βαδίζοντας στην ξηρά κοίτη. Ο Ιεχωβά έκαμε την προχώρησί των πολύ δύσκολη. Γι’ αυτό τα τελευταία τους λόγια ήσαν μια αναγνώρισις Αυτού: «Ας φύγωμεν απ’ έμπροσθεν του Ισραήλ, διότι ο Ιεχωβά πολεμεί τους Αιγυπτίους υπέρ αυτών.» Ναι, επολέμησε χάριν του ονόματός του. Κατ’ εντολήν του ο Μωυσής εξέτεινε την χείρα του προς δυσμάς πάνω στην Ερυθρά Θάλασσα, κατά την αυγή. Η θαυματουργική συγκράτησις των υδάτων εσταμάτησε. Αυτά συνεφώρμησαν και συνεκλείσθησαν πάνω στους Αιγυπτίους. Μερικά σώματα έφθασαν ως την ακτή, αλλά νεκρά! Όλοι εβαπτίσθησαν σε καταστροφή.—Έξοδος 14:23-30, ΜΝΚ.

29. Τι οι Ισραηλίται οδηγούμενοι από τον Μωυσή, έψαλαν για τα έργα του Ιεχωβά και για το αποτέλεσμα αυτών πάνω στους λαούς στην Παλαιστίνη;

²⁹ Οι Ισραηλίται, σώοι στις ακτές της Σιναϊτικής χερσονήσου, υπό την ηγεσία του Μωυσέως, έψαλαν:

«Ο Ιεχωβά είναι δυνατός πολεμιστής· Ιεχωβά το όνομα αυτού.

Του Φαραώ τας αμάξας και το στράτευμα αυτού έρριψεν εις την θάλασσαν·

Και οι εκλεκτοί πολέμαρχοι αυτού κατεποντίσθησαν εν τη Ερυθρά Θαλάσση.

Αι άβυσσοι εσκέπασαν αυτούς· ως πέτρα κατεβυθίσθησαν εις τα βάθη . . . .

Τις όμοιός σου, Ιεχωβά, μεταξύ των θεών;

Τις όμοιός σου, ένδοξος εις αγιότητα,

Θαυμαστός εις ύμνους, ενεργών τεράστια; . . .

Οι λαοί θέλουσιν ακούσει, και φρίξει· . . .

Τότε θέλουσιν εκπλαγή οι ηγεμόνες Εδώμ·

Τρόμος θέλει καταλάβει τους άρχοντας του Μωάβ·

Πάντες οι κάτοικοι της Χαναάν θέλουσιν αναλυθή.

Φόβος και τρόμος θέλει επιπέσει επ’ αυτούς.

Από του μεγέθους του βραχίονός σου θέλουσιν απολιθωθή,

Εωσού περάση ο λαός σου, Ιεχωβά,

Εωσού περάση ο λαός ούτος, τον οποίον απέκτησας.

Θέλεις εισαγάγει αυτούς, και φυτεύσει αυτούς εις το όρος της κληρονομίας σου,

Τον τόπον, Ιεχωβά, τον οποίον ητοίμασας δια κατοικίαν Σου,

το αγιαστήριον, Ιεχωβά, το οποίον αι χείρες σου έστησαν.

Ο Ιεχωβά θέλει βασιλεύσει εις τους αιώνας των αιώνων.»—Έξοδος 14:31 έως 15:21, ΜΝΚ.

30. Τι άρχισε να διακηρύττεται τώρα σε όλη τη γη και τι έκαμε ο Θεός για τον εαυτό του;

³⁰ Σ’ αυτή την επίδειξι δυνάμεως για σωτηρία και δυνάμεως για καταστροφή, το όνομα του Θεού άρχισε να «διακηρύττεται σε όλη τη γη.» Η φήμη του προηγήθη από τους Ισραηλίτας στη Γη της Επαγγελίας στην οποία κατηυθύνοντο. Ο Ιεχωβά έκαμε όνομα για τον εαυτό του που δεν έχει εξαλειφθή σήμερα, ύστερ’ από τρεις χιλιάδες τετρακόσια χρόνια.

31. Πώς ο Δαβίδ μίλησε για το ότι ο Θεός έκαμε έτσι όνομα για τον εαυτό του;

³¹ Ο Βασιλεύς Δαβίδ της Ιερουσαλήμ ωμίλησε γι’ αυτό, λέγοντας: «Και τι άλλο έθνος επί της γης είναι ως ο λαός σου, ως ο Ισραήλ, τον οποίον Θεός ήλθε να εξαγοράση δια λαόν εαυτού, και δια να κάμη αυτόν ονομαστόν, και να ενεργήση υπέρ υμών πράγματα μεγάλα και θαυμαστά, υπέρ της γης σου, έμπροσθεν του λαού σου, τον οποίον ελύτρωσας δια σεαυτόν εξ Αιγύπτου, εκ των εθνών, και εκ των θεών αυτών;»—2 Σαμουήλ 7:23· 1 Χρονικών 17:21.

32. Πώς ο Ησαΐας και η προσευχή στον καιρό του Νεεμία μιλούν για τα κατορθώματα του Θεού εκεί;

³² Αργότερα ο προφήτης Ησαΐας ερώτησε για τον Ιεχωβά, λέγοντας: «Πού είναι ο Θέσας το άγιον αυτού πνεύμα εν τω μέσω αυτών; Ο οδηγήσας αυτούς δια της δεξιάς του Μωυσέως με τον ένδοξον βραχίονα αυτού, ο διασχίσας τα ύδατα έμπροσθεν αυτών, δια να κάμη εις εαυτόν όνομα αιώνιον; Ο οδηγήσας αυτούς δια της αβύσσου, ως ίππον . . . δια να κάμης εις σεαυτόν ένδοξον όνομα.» (Ησαΐας 63:11-14) Σε μια ειδική προσευχή στον Ιεχωβά ελέχθη αργότερα: «Και είδες την θλίψιν των πατέρων ημών εν Αιγύπτω, και ήκουσας την κραυγήν αυτών επί την Ερυθράν Θάλασσαν· και έδειξας σημεία και τέρατα επί τον Φαραώ, και επί πάντας τους δούλους αυτού, και επί πάντα τον λαόν της γης αυτού· επειδή εγνώρισας ότι υπερηφανεύθησαν εναντίον αυτών. Και έκαμες εις σεαυτόν όνομα, ως την ημέραν ταύτην.»—Νεεμίας 9:9, 10.

33. (α) Γιατί τα ανωτέρω δεν είναι απλώς νεκρά αρχαία ιστορία για μας σήμερα; (β) Κάνοντας ποιο πράγμα σήμερα θα είναι σοφία εκ μέρους μας και θα μας οδηγήση σ’ ευτυχές αποτέλεσμα;

³³ Όλ’ αυτά δεν είναι απλώς νεκρά αρχαία ιστορία. Ζουν· ομιλούν σήμερα με προφητική σημασία. Είναι ανάγκη να προσέξωμε, ακόμη κι αν ισχυριζώμεθα ότι είμεθα Χριστιανοί. Ο απόστολος Παύλος, αφού μιλεί για το βάπτισμα του Ισραήλ στον Μωυσή στην Ερυθρά Θάλασσα για τα μετέπειτα γεγονότα της ιστορίας του Ισραήλ, λέγει: «Ταύτα δε πάντα εγίνοντο εις εκείνους παραδείγματα, και εγράφησαν προς νουθεσίαν ημών, εις τους οποίους τα τέλη των αιώνων έφθασαν.» (1 Κορινθίους 10:1-11) Έχομε σήμερα πολλές αλάνθαστες ενδείξεις ότι έφθασαν και σ’ εμάς «τα τέλη των αιώνων.» Είναι σοφία από μέρους μας να ενωθούμε στο να ‘κηρύττωμε το όνομα του Ιεχωβά σε όλη τη γη,’ με την βέβαιη προσδοκία ότι πλησιάζει η ημέρα, οπότε αυτός θα δείξη τη δύναμί του σε κλίμακα που δεν εγνώσθη ποτέ άλλοτε από τις ημέρες του κατακλυσμού του Νώε και θα κάμη ένα αιώνιο όνομα στον εαυτό του. Ευτυχείς θα είμεθα αν κατόπιν, όπως ο Μωυσής, μπορέσωμε να ενωθούμε στο να ψάλωμε τους αίνους του.

[Υποσημειώσεις]

Ο Εμμανουήλ Λευί, εκ Νέας Υόρκης, Η.Π.Α., σ’ ένα άρθρο τιτλοφορούμενο «Οι Αρχές της Λατρείας του Γιαχβέ—Αντιφατικές Γραφικές Απόψεις,» δημοσιευόμενο στο σύγγραμμα “Vetus Testamentum”, σελ. 433, Οκτώβριος 1956, λέγει: «Η Εβραϊκή λέξις Γιαχβέ είναι η αιτιατική του (היה) [«χαγυά»], που σημαίνει ‘αυτός κάνει να γίνη’. Αυτό είναι μια συντόμευσις του [«Γιαχβέ ντεμπαρίμ] ‘αυτός κάνει να γίνουν πράγματα και γεγονότα’. Αυτός είναι ο πλάστης όλων εκείνων που υπάρχουν. Τώρα [στην Έξοδο 3:14] ο συγγραφεύς εξηγεί ότι αυτός δεν είναι σε τρίτο πρόσωπο, αλλά σε πρώτο πρόσωπο, παρουσιάζοντας τον Θεό να ομιλή. Αυτό υπονοεί ότι το αρχικό εδάφιο είχε: [«Αχβέ ασσέρ αχβέ»]. Αυτό σημαίνει: ‘Θα κάμω να υπάρχουν πράγματα που θέλω.’ . . . Όταν κάτω από την Περσική κυριαρχία οι Ιουδαίοι άρχισαν να διαβάζουν Ελοχείμ ή Αδωνάι για το ιερό όνομα του Γιαχβέ, οι γραμματείς υποκατέστησαν ένα γιόντ [י] με ένα βαβ (ו), έτσι ώστε να μην ακούη ο λαός την εκφώνησι του Γιαχβέ. Έτσι το (היהא) [«Εγέ»] αντικατέστησε το (היהא)[«Αχβέ»].»