Φροντίδα για τους Ηλικιωμένους Γονείς Σας—Πώς;
«Η μητέρα σας γίνεται τώρα ανάπηρη,» είπε ο γιατρός, «και νομίζω ότι πρέπει δούμε αν υπάρχη θέσι γι’ αυτή σε κάποιο γηροκομείο.»
Η κόρη ανταποκρίθηκε με έκπληξι. Το ίδιο και η μητέρα της, αλλά με διαφορετικό τρόπο—πονεμένα. Το φάντασμα ενός μεγάλου, μουντού σπιτιού ξεπρόβαλε μπροστά της, και είδε πια τον εαυτό της να κάθεται ανάμεσα σε δυστυχείς ηλικιωμένους ανθρώπους. Αλλά η εύθυμη φωνή τής κόρης της την έφερε πίσω στην πραγματικότητα.
«Μην ανησυχείς, Μητέρα. Θα συζητήσω με τον Τζαν για να σε πάρωμε να μείνης μαζί μας.»
Η μητέρα της κούνησε το κεφάλι. «Ω όχι, αγαπητό μου παιδί. Έχεις ήδη τόσα πράγματα να κάνης με την οικογένειά σου, και . . .»
Η κόρη αργότερα έγραψε: «Το στόμα της έλεγε ‘Όχι,’ αλλά τα μάτια της παρακαλούσαν: ‘Παρακαλώ, μη με αφήσης μόνη· πάρε με μαζί σου.’»
Εν τούτοις, υπάρχουν μερικά πολύ καλά γηροκομεία. Δεν θα ήταν καλύτερο να πάη η μητέρα σ’ ένα απ’ αυτά; Διότι τώρα η κόρη, εκτός από τη φροντίδα της στενής της οικογένειας, θα είχε και την περιποίησι της μητέρας της. Θα ήταν πραγματικά κατάλληλο να μπη η μητέρα μέσα στην οικογένεια της κόρης της;
Ασφαλώς, πολλά τέτοια ερωτήματα εγείρονται. Και καθώς μεγαλώνει ο αριθμός των ηλικιωμένων, και άλλες οικογένειες αντιμετωπίζουν αυτά τα ερωτήματα. Δίνει η Γραφή καμμιά καθοδηγία πάνω σ’ αυτό το ζήτημα;
ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ
Όταν ο Ιησούς Χριστός ήταν κρεμασμένος στο ξύλο του μαρτυρίου, παρά τους μεγάλους πόνους του, ενδιαφερόταν για την κατάστασι της ηλικιωμένης μητέρας του. Προφανώς, η Μαρία ήταν τότε χήρα και ο Ιησούς, αντιμετωπίζοντας το θάνατο, σκεφτόταν συνειδητά τη φροντίδα της μετά το θάνατό του. Οι κατά σάρκα ετεροθαλείς αδελφοί του δεν είχαν πιστέψει ακόμη σ’ αυτόν· δεν ήσαν μαθητές του. Γι’ αυτό ο Ιησούς ανέθεσε τη φροντίδα της μητέρας του Μαρίας στον Ιωάννη, τον πλησιέστερο μαθητή του. Η Γραφή λέει τα εξής για την κατάστασι εκεί, στον τόπο του μαρτυρίου:
«Ο Ιησούς λοιπόν, ως είδε την μητέρα και τον μαθητήν [τον Ιωάννη] παριστάμενον, τον οποίον ηγάπα, λέγει προς την μητέρα αυτού· Γύναι, ιδού ο υιός σου. Έπειτα λέγει προς τον μαθητήν· Ιδού η μήτηρ σου. Και απ’ εκείνης της ώρας έλαβεν αυτήν ο μαθητής εις την οικίαν αυτού.»—Ιωάν. 19:26, 27.
Είναι θέλημα του Θεού να απολαμβάνουν οι γονείς μεγάλη φροντίδα, όπως λέει και ο νόμος του. Έτσι λοιπόν, ο Ιησούς ενεργούσε σύμφωνα με την πέμπτη από τις Δέκα Εντολές που είχαν δοθή στον Ισραήλ, η οποία λέει: «Τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου, δια να γείνης μακροχρόνιος επί της γης, την οποίαν σοι δίδει Κύριος ο Θεός σου.» Η εκδήλωσις ευγνωμοσύνης λοιπόν προς τους γονείς θα ανταμειφθή πλούσια από τον Ιεχωβά.—Εξ 20:12.
ΜΙΑ ΚΑΛΗ ΔΙΑΤΑΞΙΣ ΠΟΥ ΝΟΘΕΥΤΗΚΕ
Εν τούτοις όπως συνέβη και με πολλούς άλλους νόμους, η Πέμπτη Εντολή με τον καιρό περιέπεσε σε δυσφήμησι. Από ιδιοτέλεια, πολλοί Ιουδαίοι άρχισαν να παραμελούν τους γονείς τους, λησμονώντας πόσο στοργικά εκείνοι φρόντισαν γι’ αυτούς. Αργότερα, οι θρησκευτικοί αρχηγοί τους τόλμησαν μάλιστα να εισαγάγουν την ιδέα ότι η φροντίδα των γονέων θα μπορούσε να αγνοηθή, αρκεί να εκπληρώνονταν τα θρησκευτικά καθήκοντα. Ο Ιησούς αντιτάχθηκε έντονα σ’ αυτή την πλάνη. Είπε ότι οποιοσδήποτε παραμερίζει τις εντολές του Θεού με τέτοιο τρόπο, λατρεύει μάταια τον Θεό.—Μαρ 7:6-13.
Οι μαθητές του Ιησού κατάλαβαν πολύ καλά τη Θεία απαίτησι να φροντίζουν για τους γονείς που είχαν ανάγκη, ακόμη και για τους παππούδες. Ο απόστολος Παύλος έγραψε: «Εάν δε τις χήρα έχη τέκνα ή έκγονα, ας μανθάνωσι πρώτον [ως πρώτο καθήκον, Η Νέα Αγγλική Βίβλος] να καθιστώσιν ευσεβή τον ίδιον αυτών οίκον και να αποδίδωσιν αμοιβάς [να ξεπληρώνουν αυτά που οφείλουν, Η Νέα Αγγλική Βίβλος] εις τους προγόνους αυτών. Διότι τούτο είναι καλόν και ευπρόσδεκτον ενώπιον του Θεού.»(1 Τιμ. 5:4) Προσέξατε το πρώτο καθήκον των παιδιών; Είναι να ανταποδίδουν στους γονείς τους ακόμη δε και στους παππούδες τους, για τις φροντίδες που είχαν δεχθή όταν ήσαν μικροί. Ο Θεός επιδοκιμάζει τα παιδιά που φροντίζουν για τους γονείς και τους παππούδες τους οι οποίοι δεν μπορούν πια να φροντίζουν τον εαυτό τους.
Στον κόσμο σήμερα, ελάχιστη είναι η ‘τιμή προς τον πατέρα και τη μητέρα.’ Αντιθέτως η στάσις που υπάρχει συχνά είναι αυτή: «Ο καθένας ας φροντίζη τον εαυτό του· αρκετά είναι τα δικά μου βάσανα.» Τα αποτελέσματα της σκληρής αυτής νοοτροπίας είναι ολοφάνερα: Εκατομμύρια ηλικιωμένων ανθρώπων περνούν φρικτά το «λυκόφως» της ζωής τους επειδή κανείς δεν φροντίζει γι’ αυτούς.
ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ
Μερικές φορές, ένας άνθρωπος γίνεται τόσο αβοήθητος στο τέλος της ζωής του, όσο ήταν και στην αρχή της. Αυτό γίνεται μειονέκτημα στην ηλικία των γηρατειών αντί να είναι πλεονέκτημα όπως στη βρεφική ηλικία. Ένα αβοήθητο βρέφος στην αγκαλιά της μητέρας του απολαμβάνει άφθονη φροντίδα· αλλά όταν ένα αδύναμο άτομο μπαίνη σ’ ένα δωμάτιο, ελάχιστα το προσέχει κανείς. «Ε, τα έφαγε τα ψωμιά του,» σκέφτονται ίσως πολλοί.
Τα γηρατειά και η κόπωσις συχνά συμβαδίζουν. Έτσι, πράγματα που μπορούν οι άλλοι να κάνουν πολύ εύκολα μπορεί να απαιτήσουν μεγάλο κόπο για τους ηλικιωμένους. Ακόμη και οι καθημερινές μικροδουλειές μπορεί να ξεπερνούν τις ικανότητές τους, για να μην πούμε για τον καθαρισμό του σπιτιού, τα βαψίματα, την περιποίησι της αυλής, και τα λοιπά.
Μερικές φορές οι ηλικιωμένοι είναι τόσο κουρασμένοι ώστε δεν μπορούν ούτε να ετοιμάσουν ένα ζεστό φαγητό ή να ψωνίσουν. Κι ωστόσο, έχουν ιδιαίτερη ανάγκη από κατάλληλη διατροφή. Συχνά δεν τρώνε φρέσκα φρούτα και λαχανικά. Και επειδή οι γέροι συχνά πίνουν πολύ λίγο, μπορεί ν’ αρχίσουν να παρουσιάζουν συμπτώματα αφυδατώσεως. Αυτό με τη σειρά του μπορεί να οδηγήση σε υπνηλία και σύγχυσι.
Πολλοί ηλικιωμένοι θα προτιμούσαν να αποφεύγουν το θόρυβο και την ανησυχία. Προτιμούν να παρακολουθούν τα πράγματα της ημέρας από μια ήσυχη γωνιά! Αλλά θυμηθήτε ότι, γενικά, εξακολουθούν να ενδιαφέρωνται γι’ αυτά που συμβαίνουν γύρω τους. Ύστερα από μια γεμάτη και ενδιαφέρουσα ζωή, θα θέλατε σεις να σας παραβλέπουν εντελώς; Ασφαλώς όχι. Η χειρότερη «τιμωρία» στην οποία μπορεί να καταδικασθή ένα ηλικιωμένο άτομο, είναι η μοναξιά. Έτσι, αν οι ηλικιωμένοι γονείς παραμερισθούν σ’ ένα γηροκομείο, αυτό μπορεί να τους καταδικάση σ’ αυτή την τιμωρία.
Εν τούτοις, αυτό δεν σημαίνει ότι, κάτω από ωρισμένες περιστάσεις, η καλύτερη λύσις μπορεί να μην είναι ένα γηροκομείο για τους ηλικιωμένους γονείς σας. Η σωματική τους κατάστασις μπορεί να είναι τέτοια ώστε να είναι ουσιαστικά κατάκοιτοι, και μπορεί να χρειάζωνται συνεχή φροντίδα. Μπορεί να είναι ανάγκη να πληρώνετε τα έξοδα, και να μην μπορήτε έτσι να μείνετε στο σπίτι για να προσφέρετε σεις αυτή τη φροντίδα. Ούτε και κάποιο άλλο μέλος της οικογένειας δεν μπορεί να το κάνη αυτό. Μερικά γηροκομεία αποδείχθηκαν πολύ καλά ιδρύματα για άτομα που είναι σε τέτοια κατάστασι.
ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ;
Μια οικογένεια είπε: «Εμείς αφήσαμε τον πατέρα και τη μητέρα να διαλέξουν μόνοι τους: ή σ’ ένα γηροκομείο ή μαζί μας. Η εκλογή τους έγινε γρήγορα: μαζί μας.»
Αλλά το ερώτημα είναι: Πώς μπορούμε να διαθέσωμε χώρο γι’ αυτούς; Ενώ δεν μπορεί κάθε οικογένεια να το κάνη, πολλές οικογένειες διαπίστωσαν ότι μπορούσαν. Αν υπάρχη μια σοφίτα, στα αγόρια ιδιαίτερα αρέσει να κοιμούνται εκεί. Ή τα διώροφα κρεββάτια (το ένα κρεββάτι πάνω στο άλλο) στο υπνοδωμάτιο των παιδιών θα μπορούσε να λύση το πρόβλημα χώρου. Ίσως όλη η οικογένεια θα μπορούσε να μετακομίση σε μεγαλύτερο σπίτι για να υπάρχη διαθέσιμος χώρος για τον Παππού ή τη Γιαγιά, ή και τους δύο.
Απαιτείται όμως κάποια προγενέστερη σκέψις όταν παίρνετε ένα πολύ ή λίγο ανάπηρο άτομο στο σπίτι. Θα ήταν ίσως επικίνδυνο να έχετε αστήρικτα χαλιά πάνω στο πάτωμα. Επίσης ρωτήστε τον εαυτό σας: Είναι αρκετά δυνατό το φως στους διαδρόμους; Υπάρχουν χειρολαβές στους τοίχους του λουτρού και στους διαδρόμους; Είναι το κρεββάτι σε κατάλληλο ύψος γι’ αυτούς; Υπάρχει κουδούνι για να χτυπήσουν σε περίπτωσι που χρειάζονται τη βοήθεια κάποιου στη διάρκεια της νύχτας;
Το να μην κάνετε τίποτα όλη την ημέρα δεν είναι υγιεινό, και ασφαλώς ούτε και για τους ηλικιωμένους. Υπάρχουν πολλά μικροπράγματα που θα ήθελαν να κάνουν—από το καθάρισμα των πατατών ως την επίβλεψι των βρεφών (το δεύτερο αν βέβαια είναι σε θέσι). Μια Χριστιανή γυναίκα έμαθε στην τυφλή μητέρα της να πλέκη, πράγμα που έκανε την ηλικιωμένη κυρία πολύ ευτυχισμένη. Αν οι ηλικιωμένοι είναι ακόμη σε θέσι να κάνουν κάτι λογικά καλά, μην τους κατευθύνετε, ακόμη κι αν θα μπορούσατε σεις να κάνετε τη δουλειά αυτή πιο καλά.
Για τους ηλικιωμένους, τίποτα δεν μπορεί να αρχίση την ημέρα πιο ευχάριστα από τη συντροφιά με παιδιά. Και πολλά μικρά παιδιά απολαμβάνουν αυτή τη συντροφιά πάρα πολύ! Ίσως κανένας άλλος εκτός από τον παππού ή τη γιαγιά δεν έχει τόσο καιρό για τα μικρά παιδιά, ή δεν μπορεί να πη ιστορίες ή πείρες που είναι τόσο ενδιαφέρουσες όσο εκείνες των παππούδων.
Αν ένας ηλικιωμένος γονεύς δεν είναι πια σε θέσι να περπατά, μπορεί να είναι κατάλληλο να έχη μια αναπηρική καρέκλα. Στην αρχή, μπορεί να δυσκολευθήτε κάπως να πείσετε τη γιαγιά ή τον παππού. («Τι θα πη ο κόσμος;») Αλλά όταν η γιαγιά ή ο παππούς καταλάβουν ότι τώρα θα είναι δυνατόν να βγαίνουν πιο συχνά από το σπίτι, γενικά όλες οι αντιρρήσεις θα ξεπερασθούν.
Και τι μπορεί να γίνη για τους γονείς που έχουν ανάγκη αλλά θέλουν να ζήσουν μόνοι ή αν μπουν σε κάποιο γηροκομείο τελικά; Σε τέτοιες περιπτώσεις, μερικοί Χριστιανοί μετακόμισαν για να είναι πιο κοντά στους ανάπηρους ή απομονωμένους γονείς τους. Τότε, ένα από τα εγγόνια μπορεί να μένη τη νύχτα στο σπίτι των παππούδων. Ή, αν είναι σε γηροκομείο, μπορεί να γίνωνται τακτικές επισκέψεις σ’ αυτούς. Όταν δεν είναι δυνατή μια τέτοια μετακόμισις, μπορεί κανείς να ζητήση από κάποιον στη γειτονιά να επισκέπτεται τακτικά τους γονείς του.
Επίσης, κατά καιρούς θα ήταν κατάλληλο να κάνετε επισκέψεις στους ηλικιωμένους γονείς ή παππούδες για να κάνετε μια σύντομη «επιθεώρησι.» Έχουν όσα χρειάζονται από απόψεως τροφής και θερμάνσεως; Είναι όλα καθαρά; Μήπως κάτι χρειάζεται επισκευή; Μήπως υποφέρουν από μοναξιά; Πώς είναι η υγεία τους; Μην ξεχνάτε ότι αποτελεί ευθύνη σας να φροντίζετε ώστε να έχουν την κατάλληλη περιποίησι.
Πάνω απ’ όλα, εκείνο που χρειάζονται οι ηλικιωμένοι γονείς σας είναι η διαβεβαίωσις ότι τους αγαπάτε πάρα πολύ και ότι δεν αποτελούν ενόχλησι για σας. Κατά καιρούς να τους αγκαλιάζετε με φιλικό και στοργικό τρόπο. Το ηλικιωμένο άτομο έχει μεγάλη ανάγκη από στοργική θέρμη και επαφή. Και να ακούτε με προσοχή όταν οι γονείς σας σάς λένε κάτι, έστω και αν το έχετε ακούσει και πριν αυτό. Είναι πολύ θλιβερό για τους ηλικιωμένους να παρατηρήσουν ότι οι άνθρωποι δεν τους προσέχουν πια σε ό,τι λένε. Αν νοιώσουν ότι είναι ανεπιθύμητοι μπορεί να πέσουν σε κατάθλιψι και τελικά σε πρόωρο θάνατο.
Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΠΟΛΛΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΑΝΗ
Αλλά μήπως πρέπει πιστοί ηλικιωμένοι Χριστιανοί που δεν έχουν πιστά παιδιά, να στερούνται κάθε στοργική βοήθεια; Όχι, η Χριστιανική εκκλησία, ‘ο οίκος του Θεού’ πρέπει να προσφέρη στοργική φροντίδα σ’ αυτούς τους πιστούς Χριστιανούς που γέρασαν και έχασαν τις δυνάμεις τους στην οδό της αλήθειας του Θεού.—1Τι 3:15· 5:16.
Σχετικά μ’ αυτό, μια Χριστιανή αδελφή έγραψε: «Μολονότι ο σύζυγός μου δεν είναι στην αλήθεια, με την έγκρισί του φρόντιζα μια πολύ ηλικιωμένη πνευματική αδελφή (86 ετών) επί έξι χρόνια και πλέον. Υποκινήθηκα από αγάπη γι’ αυτή την αδελφή· την έβλεπα σαν ‘Γιαγιά’ μου. Στην αρχή, ήταν βαρύ φορτίο διότι έδινε διαταγές σε όλους, ακόμη και στα παιδιά. Ο Ιεχωβά πραγματικά βοήθησε. Τα παιδιά επίσης, έμαθαν πώς να φέρονται στους ηλικιωμένους.»
Σχετικά με μια άλλη ηλικιωμένη αδελφή, ένας Χριστιανός αδελφός έγραψε: «Βαπτίσθηκε σε ηλικία 76 ετών, ύστερα από μια σκληρή και μοναχική ζωή. Επειδή ήταν καρδιοπαθής και βάδιζε με δυσκολία, έπρεπε να έχη περισσότερη φροντίδα. Ήταν τότε 81 ετών και εμείς ήμαστε ακόμη νέοι και δεν είχαμε ούτε δυο χρόνια παντρεμένοι. Κατωρθώσαμε να κάνωμε αυτά τα χρόνια της ζωής της πιο ευχάριστα με το να την επισκεπτώμαστε κάθε μέρα, έστω και για λίγη ώρα μόνο. Τακτοποιούμε όλα τα ζητήματά της, και η σύζυγός μου πλένει και μαγειρεύει γι’ αυτή. Το μεγαλύτερο δώρο που μπορέσαμε να της κάνωμε ήταν να δώσωμε στο γιο μας το όνομά της. Εκείνη έκλαψε και είπε: ‘Τώρα είμαι πραγματική Γιαγιά.’»
Και άλλοι μέσα στη Χριστιανική εκκλησία μπορούν να κάνουν πολλά ώστε οι ηλικιωμένοι που είναι ανάμεσά τους να έχουν τη φροντίδα που ήθελε ο Ιεχωβά Θεός να έχουν. Βλέπετε σεις καμμιά ευκαιρία να βοηθήσετε τους άλλους μ’ αυτό τον τρόπο;
ΜΙΑ ΔΙΑΤΑΞΙΣ ΠΟΥ ΕΥΛΟΓΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΕΟ
Περιττό να λεχθή ότι δεν είναι μικρό πράγμα να πάρετε στο σπίτι σας τους ηλικιωμένους γονείς σας. Αλλά προσέξτε μερικά σχόλια από κείνους που το έκαναν αυτό:
«Ήταν μια εξαιρετική μαρτυρία,» παρατήρησε κάποιος. «Η παρουσία μιας ηλικιωμένης μητέρας ασφαλώς συντελεί στην ενότητα της οικογένειας.»
Ένας άλλος Χριστιανός έγραψε: «Οι ευλογίες μας είναι ότι μπορέσαμε να εκτιμήσωμε ο ένας τον άλλον περισσότερο ως συζύγους, και μάθαμε να υπομένωμε.»
Ένας άλλος έγραψε: «Όταν η μητέρα ήλθε να ζήση μαζί μας, ήταν ανάπηρη. Αλλά, λίγο-λίγο, πρόσφερε κάποια εργασία στην οικογένεια και ταυτόχρονα δυνάμωσε κι έγινε πιο υγιής.»
Τι θα κάνετε σεις τώρα αν ο ένας ή και οι δύο γονείς σας γίνουν ανήμποροι; Γιατί να μην καθήσετε ήρεμα και να συλλογισθήτε όλα όσα έκαναν οι γονείς σας για σας στη νεότητά σας, και αργότερα ακόμη; Ρωτήστε τον εαυτό σας: Πού θα ήμουν χωρίς, αυτούς; Τι παράδειγμα μπορώ να δώσω στα παιδιά μου φροντίζοντας στοργικά για τους γονείς μου; Επίσης, τι θέλει ο Θεός να κάνω; Η απάντησίς του είναι: «Μην αρνηθής το καλόν προς εκείνους, εις τους οποίους πρέπει, όταν ήναι εν τη χειρί σου να κάμνης αυτό.»—Παρ. 3:27.
[Εικόνα στη σελίδα 3]
Ο Ιησούς ανέθεσε τη φροντίδα της μητέρας του στον μαθητή του Ιωάννη
[Εικόνα στη σελίδα 4]
Οι Χριστιανοί είναι υποχρεωμένοι να ανταποδίδουν στους γονείς τους για τις φροντίδες που έλαβαν όταν ήσαν μικροί
[Εικόνα στη σελίδα 5]
Πολλοί ηλικιωμένοι χρειάζονται βοήθεια. Μπορείτε να κάνετε κάτι γι’ αυτούς;
[Εικόνα στη σελίδα 6]
Οι ηλικιωμένοι γονείς παρηγορούνται με τη διαβεβαίωσι ότι τους αγαπάτε