Το Άγιο Πνεύμα—Τρίτο Πρόσωπο Τριάδος ή Ενεργός Δύναμις του Θεού;

«Θέλετε λάβει δύναμιν, όταν επέλθει το άγιον πνεύμα εφ’ υμάς· και θέλετε είσθαι εις εμέ μάρτυρες . . . έως εσχάτου της γης.»—Πράξ. 1:8.

 1, 2. Ποιο αξιοσημείωτο γεγονός έλαβε χώραν στην Ιερουσαλήμ κατά την Πεντηκοστή του 33 μ.Χ.;

Η ΣΚΗΝΗ είναι η Ιερουσαλήμ. Ο καιρός στα τέλη Μαΐου του έτους 33 μ.Χ. Υπακούοντας στον νόμο του Μωυσέως, πάνω από ένα εκατομμύριο Ιουδαίοι συνωστίζονται στην πόλι όπου ο Ιεχωβά έθεσε το όνομά του, για να εορτάσουν την εορτή της Πεντηκοστής. Σ’ ένα από τα υπερώα της πόλεως βλέπομε συναθροισμένους τους ένδεκα αποστόλους, μαζί με 109 άλλους μαθητάς του Ιησού, περιλαμβανομένων της μητρός του και των κατά σάρκα ετεροθαλών αδελφών του.

² «Και εξαίφνης», όπως περιγράφει ο Λουκάς, «έγεινεν ήχος εκ του ουρανού ως ανέμου βιαίως φερομένου, και εγέμισεν όλον τον οίκον όπου ήσαν καθήμενοι. Και εφάνησαν εις αυτούς διαμεριζόμεναι γλώσσαι ως πυρός, και εκάθισεν επί ένα έκαστον αυτών. Και επλήσθησαν άπαντες πνεύματος αγίου, και ήρχισαν να λαλώσι ξένας γλώσσας, καθώς το πνεύμα έδιδεν εις αυτούς να λαλώσιν.»—Πράξ. 2:2-4.

 3. Ποια είναι η γενική άποψις του «Χριστιανισμού» όσον αφορά το άγιο πνεύμα του Θεού; Ποια είναι η άποψις των Ουνιταριανών;

³ Με πολύ ολίγες μόνο εξαιρέσεις, τα σύμβολα πίστεως του «Χριστιανισμού» αναφέρουν ότι το άγιο πνεύμα του Θεού είναι το τρίτο πρόσωπο μιας τριάδος, ίσο, συναιώνιο και ομοούσιο με τον Πατέρα και τον Υιό. Τα λεξικά της Γραφής και οι θρησκευτικές εγκυκλοπαίδειες λέγουν πάρα πολλά για ν’ αποδείξουν όχι μόνο ότι το άγιο πνεύμα είναι πρόσωπο, αλλ’ ότι είναι θείο πρόσωπο. Εξαίρεσιν αποτελεί το σύμβολο πίστεως των Ουνιταριανών, το οποίο διακρατεί ότι το άγιο πνεύμα είναι απλώς «η επιρροή της Θεότητος επάνω στις διάνοιες των δούλων του Θεού . . . κατοικεί στις καρδιές των πιστών, ως η πηγή της πνευματικής των ζωής.»—Λεξικόν Θρησκευτικής Γνώσεως του Άμποτ.

 4. Ποιες απόψεις επικρατούσαν στο 380 (μ.Χ.) ως προς την ταυτότητα του αγίου πνεύματος του Θεού;

⁴ Ενώ ομόφωνα σχεδόν η θρησκευτική διδασκαλία του «Χριστιανισμού» σήμερα αποδίδει θεότητα στο άγιο πνεύμα του Θεού, δεν συνέβαινε αυτό πάντοτε. Σημειώστε, παραδείγματος χάριν, τα λόγια του Νεάνδρου, για τον οποίον η Εγκυκλοπαιδεία Μακ Κλίντοκ και Στρογκ λέγει: «Είναι παγκοσμίως δεκτό, ότι είναι ο μέγιστος από όλους τους εκκλησιαστικούς ιστορικούς.» Μολονότι ο ίδιος ήταν τριαδιστής, έγραψε: «Στο 380 μ.Χ., μεγάλη ασάφεια επικρατούσε μεταξύ των διαφόρων μερίδων όσον αφορά το δόγμα αυτό, έτσι ώστε ένας σύγχρονος θα μπορούσε να πη, ‘Μερικοί από τους θεολόγους μας θεωρούν το άγιο πνεύμα απλώς ως ένα τρόπον θείας ενεργείας· άλλοι ως πλάσμα του Θεού· άλλοι ως τον Θεό τον ίδιο· άλλοι πάλι, λέγουν ότι δεν ξέρουν ποια από τις γνώμες να δεχθούν λόγω του σεβασμού που έχουν για την Αγία Γραφή, η οποία δεν λέγει τίποτε γι’ αυτό το θέμα’.»

 5. Ποια ερωτήματα παρουσιάζονται όσον αφορά το άγιο πνεύμα του Θεού;

⁵ Είναι μήπως διφορούμενος ο λόγος του Θεού στο θέμα του αγίου πνεύματος; Αστοχεί να δείξη καθαρά αν το άγιο πνεύμα του Θεού είναι ο Θεός ο ίδιος, είναι ένα πλάσμα του Θεού ή ένας τρόπος θείας ενεργείας;

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ

 6. Ποια είναι η σημασία της αρχικής Εβραϊκής και Ελληνικής λέξεως «ρούαχ» και «πνεύμα»;

⁶ Για να κατανοήσωμε τι έχει να πη η Γραφή για το άγιο πνεύμα του Θεού, πρέπει πρώτα να σημειώσωμε τη σημασία των αρχικών Εβραϊκών και Ελληνικών λέξεων, δηλαδή, της Εβραϊκής λέξεως ρούαχ και της Ελληνικής λέξεως πνεύμα. Και οι δύο αυτές λέξεις σημαίνουν «πνοή», «φύσημα», ή «άνεμος», μεταφράζονται δε κατά διαφόρους τρόπους.

 7. Με πόσες διαφορετικές σημασίες χρησιμοποιείται στη Γραφή η λέξις «πνεύμα» και ποια, επομένως, συμβουλή πρέπει να προσέξωμε;

⁷ Η λέξις «πνεύμα» χρησιμοποιείται κατά επτά διαφόρους τρόπους στη Γραφή, εφαρμόζεται δε και σε πρόσωπα και σε απρόσωπα πράγματα. Προφανώς, αποτυχία διακρίσεως ανάμεσα στις επτά αυτές σημασίες του όρου «πνεύμα» θα κατέληγε σε σύγχυσι πάνω στο θέμα αυτό. Για να εξακριβώσωμε, λοιπόν, την αλήθεια πρέπει να προσέξωμε τη συμβουλή του Παύλου: «Σπούδασον να παραστήσης σεαυτόν δόκιμον εις τον Θεόν, εργάτην ανεπαίσχυντον, ορθοτομούντα τον λόγον της αληθείας.»—2 Τιμ. 2:15.

 8. Ποια δύο βασικά χαρακτηριστικά του ανέμου έχουν από κοινού όλες αυτές οι διάφορες χρήσεις του όρου «πνεύμα»;

⁸ Γιατί οι συγγραφείς της Βίβλου χρησιμοποιούν τις λέξεις ρούαχ και πνεύμα με επτά διάφορες σημασίες και τις εφαρμόζουν τόσο σε πρόσωπα, όσο και σε αντικείμενα χωρίς προσωπικότητα; Διότι όλες αυτές οι σημασίες έχουν από κοινού τα δύο βασικά χαρακτηριστικά του ανέμου, δηλαδή, την μη ορατότητα και τη δύναμι. Παρατηρήστε, λόγου χάριν, τα πανιά ενός πλοίου που ωθείται από τον άνεμο. Δεν μπορούμε να δούμε τον άνεμο, και όμως το γεγονός ότι τα πανιά φουσκώνουν και το πλοίο ωθείται επάνω στο νερό δείχνει μια δύναμι πού ενεργεί. Έτσι παρατηρούμε ένα ορατό αποτέλεσμα που παράγεται από μια αόρατη δύναμι. Τα χαρακτηριστικά αυτά του «πνεύματος» τονίζονται από τα λόγια του προφήτου: «Οι δε Αιγύπτιοι είναι άνθρωποι, και ουχί Θεός· και οι ίπποι αυτών σάρκες, και ουχί πνεύμα.»—Ησ. 31:3.

 9-11. (α) Γιατί ο όρος «πνεύμα» χρησιμοποιείται κατάλληλα στον Ιεχωβά Θεό; (β) Στον Ιησού Χριστό από την ανάστασί του; (γ) Στους αγγέλους, καλούς και κακούς;

⁹ Λογικώς, ο όρος «πνεύμα» εφαρμόζεται πρώτα απ’ όλα στον Ιεχωβά Θεό, διότι αυτός είναι, και αόρατος, επειδή κανείς άνθρωπος δεν τον είδε ποτέ, και δυνατός—παντοδύναμος, πράγματι. (Έξοδ. 6:3· 33:20) Ναι, όπως είπε ο Ιησούς, «Ο Θεός είναι πνεύμα» και όπως έγραψε ο Παύλος, «Ο δε Ιεχωβά είναι το πνεύμα.»—Ιωάν. 4:24· 2 Κορ. 3:17, ΜΝΚ.

¹⁰ Οι Γραφές επίσης μιλούν για τον Ιησού Χριστό ως πνεύμα. «Ο πρώτος άνθρωπος Αδάμ “έγεινεν εις ψυχήν ζώσαν”,» παραθέτει ο Παύλος, αντιπαραβάλλοντάς τον με τον έσχατον Αδάμ, τον Ιησούν, ο οποίος έγινεν «εις πνεύμα ζωοποιούν» κατά την ανάστασί του, «θανατωθείς μεν σαρκί, ζωοποιηθείς δε πνεύματι». Και αφού τώρα κατοικεί «φως απρόσιτον», και είναι επίσης γνωστός ως «Θεός ισχυρός», ο όρος «πνεύμα» εφαρμόζεται επίσης κατάλληλα σ’ αυτόν.—1 Κορ. 15:45· 1 Πέτρ. 3:18, Κείμενον· 1 Τιμ. 6:16· Ησ. 9:6.

¹¹ Οι άγγελοι, και οι καλοί και οι κακοί, προσδιορίζονται επίσης ως «πνεύματα». Έτσι, στην προς Εβραίους επιστολή 1:7, 14 ο Παύλος αναφέρει ότι ο Θεός είναι «ο ποιών τους αγγέλους αυτού πνεύματα», και ότι οι άγγελοι «είναι πάντες λειτουργικά πνεύματα». Οι καλοί αυτοί άγγελοι είναι και αόρατοι και ισχυροί, όπως δείχνει η Γραφή κατ’ επανάληψιν. (2 Βασ. 6:16, 17· Ησ. 37:36) Οι πονηροί άγγελοι αναφέρονται επίσης ως πνεύματα, ο δε Ιησούς συχνά εξέβαλε αυτά τα πνεύματα «με λόγον», από άτομα .που κατείχοντο απ’ αυτά. Και ο Παύλος μιλεί περί του Σατανά ως «του πνεύματος το οποίον ενεργεί την σήμερον εις τους υιούς της απειθείας». (Ματθ. 8:16· Εφεσ. 2:2) Ότι αυτά τα πονηρά πνεύματα είναι επίσης πολύ ισχυρά γίνεται φανερό από το Δανιήλ 10:13, 20, όπου μας λέγεται ότι ένα απ’ αυτά μπόρεσε να εμποδίση έναν από τους αοράτους αγγελιαφόρους του Θεού επί είκοσι μία ημέρες.

«ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ» ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕΝΟ ΑΠΡΟΣΩΠΩΣ

12-15. (α) Ποιοι λόγοι και εδάφια δείχνουν ότι ο όρος «πνεύμα» χρησιμοποιείται για να προσδιορίση τη δύναμι της ζωής; (β) Για να προσδιορίση τη διανοητική διάθεσι; (γ) Για να προσδιορίση εμπνευσμένες διακηρύξεις;

¹² Μια από τις χρήσεις του όρου «πνεύμα» για κάτι που είναι χωρίς προσωπικότητα, αφορά το πνεύμα ή δύναμι ζωής που ο Θεός έθεσε στον άνθρωπο αφού τον έπλασε από το χώμα της γης, κάνοντάς τον έτσι να ζη. Σχετικά με αυτή τη δύναμι της ζωής, διαβάζομε στη Γένεσι 7:22 (ΜΙΡ) ότι «πάντα όσα είχον την πνοήν του πνεύματος της ζωής» απέθαναν λόγω του Κατακλυσμού. Ή, «κάθε τι, εις το οποίον η πνοή της δυνάμεως της ζωής ήτο ενεργός . . . απέθανε.» (ΜΝΚ) Και ο απόστολος Ιωάννης λέγει, ότι είδε σ’ ένα όραμα ότι εισήλθε «πνεύμα ζωής» σε ωρισμένους μάρτυρας και τους έκαμε να σταθούν στα πόδια των αφού ήσαν νεκροί επί τρεισήμισυ ημέρες. (Αποκαλ. 11:11) Στον θάνατο ‘επιστρέφει το χώμα εις την γην, καθώς ήτο, και το πνεύμα [ρούαχ, όχι νέφες ή ψυχή] επιστρέφει εις τον Θεόν, όστις έδωκεν αυτό’. (Εκκλησ. 12:7) Αυτή η δύναμις της ζωής είναι βέβαια αόρατη και ισχυρή, και γι’ αυτό προσδιορίζεται κατάλληλα ως «πνεύμα». Οι επιστήμονες καταβάλλουν πολύ σκληρή προσπάθεια για ν’ ανακαλύψουν αυτή τη δύναμι της ζωής η «αρχή της ζωής», αλλ’ ο Ιεχωβά, μέσα στη σοφία του, εθεώρησε κατάλληλο να την κρατήση μυστική για τον εαυτό του.—Ψαλμ. 36:9.

¹³ Μια άλλη χρήσις του όρου «πνεύμα», ρούαχ, στις Γραφές για κάτι που είναι χωρίς προσωπικότητα, είναι η εφαρμογή του στη διανοητική διάθεσι. Έτσι, διαβάζομε: «Η υπερηφανία προηγείται του ολέθρου, και η υψηλοφροσύνη του πνεύματος προηγείται της πτώσεως.» Και: «Καλήτερος ο μακρόθυμος παρά τον δυνατόν και ο εξουσιάζων το πνεύμα αυτού, παρά τον εκπορθούντα πόλιν.» (Παροιμ. 16:18, 32) Τη διανοητική διάθεσι την ίδια δεν μπορεί να την ιδή κανείς, αλλ’ έχει δύναμι που εκδηλώνεται σε πράξεις, οι οποίες είναι ορατές, όπως όταν χάνη κανείς την αυτοκυριαρχία του και γίνεται κόκκινος στο πρόσωπο και τρέμει από τον θυμό. Ο Ιησούς εχρησιμοποίησε τον όρον «πνεύμα» μ’ αυτή την έννοια όταν έδωσε τη συμβουλή: «Αγρυπνείτε και προσεύχεσθε, δια να μη εισέλθητε εις πειρασμόν· το μεν πνεύμα πρόθυμον, η δε σαρξ ασθενής.» Συνεπώς, η διανοητική διαθεσις ενός ατόμου προσδιορίζεται επίσης κατάλληλα ως «πνεύμα».—Ματθ. 26:41.

¹⁴ Μια άλλη έννοια, με την οποία ο όρος «πνεύμα» εφαρμόζεται σε απρόσωπα πράγματα είναι οι «εμπνευσμένες διακηρύξεις». Μια προφητεία εμπνευσμένη από τον Θεό είναι μια εμπνευσμένη διακήρυξις ή έκφρασις, και έτσι η προφητεία, όταν παρατίθεται, αναφέρεται κατάλληλα ως το «πνεύμα» που ομιλεί. Έτσι ο Παύλος λέγει ότι «το δε πνεύμα [η εμπνευσμένη διακήρυξις, ΜΝΚ] ρητώς λέγει, ότι εν υστέροις καιροίς θέλουσιν αποστατήσει τινές από της πίστεως».—1 Τιμ. 4:1.

¹⁵ Ο Διάβολος και οι πράκτορές του εμπνέουν επίσης διακηρύξεις, μολονότι αυτές δεν είναι προφητικές. Έτσι μια γραμμή Κομμουνιστικής προπαγάνδας που εκδίδεται ως «νέα» προσδιορζεται τελευταία ως «εμπνευσμένη δήλωσις». Η σημερινή παγκόσμια προπαγανδιστική εκστρατεία του Σατανά εναντίον της βασιλείας του Ιεχωβά εξεικονίζεται ως «τρία ακάθαρτα πνεύματα» ή «ακάθαρτες εμπνευσμένες διακηρύξεις», που ομοιάζουν με βατράχους και που συνάγουν όλα τα έθνη στον Αρμαγεδδώνα. (Αποκαλ. 16:13, 14, 16) Ο απόστολος Ιωάννης προειδοποιεί τους Χριστιανούς να φυλάττωνται για να μη εξαπατηθούν από το κακό είδος εμπνευσμένων διακηρύξεων: «Μη πιστεύετε εις παν πνεύμα [εμπνευσμένην διακήρυξιν, ΜΝΚ], αλλά δοκιμάζετε τα πνεύματα αν ήναι εκ του Θεού· διότι πολλοί ψευδοπροφήται εξήλθον εις τον κόσμον.» Αυτό τούτο το γεγονός ότι ο Ιωάννης εδώ συνδέει το «πνεύμα» με τους ψευδοπροφήτας, δείχνει ότι το «πνεύμα» αναφέρεται σε ό,τι αυτοί οι προφήται λέγουν και όχι σε πνευματικά πλάσματα. Ως άνθρωποι δεν μπορούμε να κάμωμε δοκιμή των πνευματικών πλασμάτων, αλλά μπορούμε να δοκιμάσωμε τις εκφράσεις που εμπνέονται από πνεύματα για να δούμε αν είναι αληθινές ή όχι. Αφού οι ιδέες αυτές είναι αόρατες και μπορούν επίσης να ασκήσουν ισχυρή δύναμι επάνω στις διάνοιες των ανθρώπων, προσδιορίζονται κατάλληλα ως «πνεύματα».—1 Ιωάν. 4:1.

16, 17. (α) Τι διαλαμβάνει το Σύμβολον Πίστεως του Αθανασίου όσον αφορά το άγιον πνεύμα, και πόσο ζωτική θεωρείται η διδασκαλία αυτή; (β) Ποιοι λόγοι υποστηρίζουν ότι αυτή δεν είναι η Γραφική άποψις;

¹⁶ Η έβδομη και υπολειπόμενη σημασία του όρου «πνεύμα» είναι η χρήσις του ως «αγίου πνεύματος», το οποίον οι τριαδισταί μεταφρασταί συνήθως αποδίδουν με κεφαλαία γράμματα και θέτουν μπροστά του το οριστικόν άρθρον το, ως «Το Άγιον Πνεύμα». Σύμφωνα με το Σύμβολον Πίστεως του Αθανασίου, το αρχαιότερο σύμβολον πίστεως που διδάσκει ρητώς την τριάδα όπως κατανοείται σήμερα και είναι, συνεπώς, το πιο αξιόπιστο για τους τριαδιστάς, το «Άγιον Πνεύμα» αποτελεί μέλος της τριάδος, αδημιούργητο, παντοδύναμο, ακατανόητο, Πρόσωπον, Κύριον και Θεόν, «ίσον την δόξαν, συναιώνιον την μεγαλειότητα» με τον Θεόν τον Πατέρα. Ένας κληρικός μπορεί ν’ αρνήται ότι η Γραφή είναι θεόπνευστος, ότι το αίμα του Ιησού μάς καθαρίζει από τις αμαρτίες μας, ότι ο Ιησούς έκανε θαύματα και ότι ηγέρθη από τους νεκρούς, και όμως να θεωρήται καλός Χριστιανός· αν αρνηθή, όμως, την τριάδα, θα στιγματισθή αμέσως ως αιρετικός. Η Ρωμαιοκαθολική Εγκυκλοπαιδεία λέγει σχετικά με τη διδασκαλία αυτή: «Η τριάς είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να δηλώση το κεντρικό δόγμα της Χριστιανικής θρησκείας.»

ΤΟ ΑΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ ΟΥΤΕ ΠΡΟΣΩΠΟ ΟΥΤΕ ΘΕΟΣ

¹⁷ Αν το άγιο πνεύμα είναι ίσο με τον Ιεχωβά Θεό, όπως αξιούται στο Σύμβολο Πίστεως του Αθανασίου, και αν η τριάς είναι η κεντρική διδασκαλία της Χριστιανικής θρησκείας, όπως ισχυρίζεται Η Καθολική Εγκυκλοπαιδεία, δεν θα έπρεπε να περιμένωμε ότι αυτά τα πράγματα θα εξετίθεντο σαφώς και δια μακρών στην Αγία Γραφή; Και δεν θα έπρεπε να συμβαίνη αυτό ειδικώς λόγω του ότι αναφέρεται ότι η διδασκαλία της τριάδος είναι «η πιο αδιαπέραστη από το λογικό» «από όλες τις αποκαλυμμένες αλήθειες» και όμως η σωτηρία εξαρτάται από την αποδοχή της; Το γεγονός ότι ο λόγος του Θεού δεν αναφέρει, ούτε εξηγεί, ούτε διδάσκει ρητώς μια τριάδα αποτελεί αυτό καθ’ εαυτό ισχυρή απόδειξι ότι η διδασκαλία της τριάδος είναι ψευδής. Και τούτο επίσης υποστηρίζεται από ό,τι η Γραφή διδάσκει όσον αφορά το άγιο πνεύμα.

18. Ποια Γραφική μαρτυρία δείχνει ότι το άγιο πνεύμα δεν θα μπορούσε να είναι ίσο με τον Θεό;

¹⁸ Μάλιστα, πώς θα μπορούσε το άγιο πνεύμα να είναι ίσο με τον Ιεχωβά, τον Πατέρα, όταν του δίδεται τόσο δευτερεύουσα θέσις στις Γραφές; Ο Δανιήλ, ο Στέφανος και ο Ιωάννης σε οράματα είδαν παραστάσεις του Πατρός και του Υιού, αλλά ποτέ ούτε μία του αγίου πνεύματος. Γιατί αυτό, αν το άγιο πνεύμα είναι ίσο με τον Πατέρα και τον Υιό σε δόξα, δύναμι, κλπ.; Το σύμβολο πίστεως μπορεί να αναφέρη, ότι αν δεν πιστεύωμε ότι το άγιο πνεύμα είναι ίσο με τον Θεό θα απολεσθούμε, αλλ’ ο Ιησούς, δίδοντάς μας τον κανόνα για απόκτησι ζωής, ούτε καν μνημονεύει το άγιο πνεύμα: «Αύτη δε είναι η αιώνιος ζωή, το να γνωρίζωσι σε τον μόνον αληθινόν Θεόν, και τον οποίον απέστειλας Ιησούν Χριστόν.»—Ιωάν. 17:3.

19. Πώς το βάπτισμα με άγιο πνεύμα δείχνει ότι το άγιο πνεύμα δεν είναι πρόσωπο;

¹⁹ Οι Γραφές, πολύ απέχοντας από το να διδάσκουν ισότητα με τον Ιεχωβά, δείχνουν ότι το άγιο πνεύμα δεν είναι καν πρόσωπο. Έτσι ο Ιωάννης ο Βαπτιστής ανέφερε ότι ο Ιησούς θα εβάπτιζε «εν πνεύματι αγίω και πυρί», όπως ακριβώς αυτός εβάπτιζε με νερό. Βαπτίζω σημαίνει καταδύω, βουτώ, καταβυθίζω. Ένα πρόσωπο μπορεί να βαπτίση άλλα με νερό, βυθίζοντάς τα σ’ αυτό, όπως έκανε και ο Ιωάννης, και ένα πρόσωπο μπορεί να βαπτίση άλλα με φωτιά καταβυθίζοντάς τα στις φλόγες ή προκαλώντας την καταστροφή τους· αλλά πώς μπορεί ένα πρόσωπο να βαπτίση άλλα με ένα άλλο πρόσωπο; Αφού ούτε το νερό ούτε η φωτιά είναι πρόσωπα, δεν είναι λογικό να συμπεράνωμε ότι και το άγιο πνεύμα δεν είναι επίσης πρόσωπο; Εκτός αυτού, ο Πέτρος ανέφερε ότι ο Θεός εξέχυσε ‘από του πνεύματός του’ σε κάθε είδους σάρκα. Μπορούμε να φαντασθούμε μέρος ενός προσώπου να εκχύνεται σε χιλιάδες άλλα πρόσωπα, όπως συνέβη στην Πεντηκοστή αφού ο Πέτρος είχε κηρύξει στους Ιουδαίους;—Ματθ. 3:11· Πράξ. 2:17, 38, 41.

20, 21. Πώς το γεγονός, ότι το άγιο πνεύμα του Θεού δεν έχει διακριτικό όνομα, υποστηρίζει ότι αυτό δεν είναι πρόσωπο;

²⁰ Ότι το άγιο πνεύμα είναι χωρίς προσωπικότητα φανερώνεται επίσης από το γεγονός ότι δεν έχει διακριτικό όνομα. Ο Θεός, ο Δημιουργός, έχει πολλές διακριτικές ονομασίες. Το όνομά του είναι Ιεχωβά, και αυτός μόνο είναι «Ο Θεός», ή «Ο [αληθινός] Θεός», αυτός μόνο είναι ο «Ύψιστος» και ο «Παντοδύναμος». Διακρίνεται έτσι ξεχωριστά από άλλους θεούς ή ισχυρούς. Το ίδιο συμβαίνει και με τον Υιό του, Ιησού Χριστό. Υπάρχει ένας μόνο μ’ αυτό το όνομα, μόνο ένας «μονογενής Υιός», μόνο ένας «Πρωτότοκος», μόνο ένας «Λόγος».

²¹ Αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο με το άγιο πνεύμα. Ο Ιεχωβά, ο Χριστός και οι πιστοί άγγελοι είναι όλοι άγια πνεύματα. Είναι το άγιο πνεύμα «Το [κατ’ εξοχήν] άγιο πνεύμα»; Αν ναι, με ποια έννοια υπερέχει από τον Ιεχωβά και τον Χριστό είτε ως προς το ότι είναι πνεύμα είτε ως προς το ότι είναι άγιο; Και πάνω από εκατό φορές το άγιο πνεύμα αναφέρεται ως «το πνεύμα του Ιεχωβά», «το πνεύμα του Θεού», «το πνεύμα μου» και «το πνεύμα του Ιησού Χριστού». Όλες αυτές οι κτητικές χρήσεις του αγίου πνεύματος πιο πολύ υποστηρίζουν ότι αυτό είναι ένα μέσον παρά ένα χωριστό και διακεκριμένο πρόσωπο.—Κριτ. 3:10· Ματθ. 3:16· Πράξ. 2:18· Φιλιππησ. 1:19.

22. Πώς το ερώτημα του τόπου διαμονής υποστηρίζει ότι το άγιο πνεύμα του Θεού δεν έχει προσωπικότητα;

²² Και σημειώστε επίσης και ένα άλλο σημείο, το σημείο του τόπου διαμονής. Η Γραφή μάς λέγει ότι ο Θεός κατοικεί στον ουρανό, ότι έχει μια αυλή εκεί. Επίσης ότι ο Ιησούς στην προανθρώπινη ύπαρξί του ηυφραίνετο στην παρουσία του Πατρός του, ότι ήλθε στη γη να εκτελέση ειδικές αποστολές, ειδικά τον καιρό που ήλθε ως άνθρωπος, και ότι έχει τώρα επιστρέψει στον ουρανό. Πού ήταν ή πού είναι τώρα το άγιο πνεύμα αν είναι πρόσωπο; Κατήλθε στον Ιησούν στον Ιορδάνη και έπειτα παρέμεινε μήπως, ή επέστρεψε και κατόπιν επανήλθε την Πεντηκοστή; Βρίσκεται τώρα στον ουρανό με τον Θεό και τον Χριστό, ή είναι διασκορπισμένο σε όλη τη γη, οπουδήποτε μπορούν να βρεθούν ακόλουθοι του Χριστού;

23. Πώς οι μεταφρασταί της Βίβλου επεσκότισαν την αλήθεια όσον αφορά το άγιο πνεύμα;

²³ Το γεγονός είναι ότι η αλήθεια για το άγιο πνεύμα έχει επισκοτισθή από τις προκαταλήψεις των μεταφραστών της Γραφής. Η χρήσις από μέρους των κεφαλαίων γραμμάτων δεν μπορεί να χρησιμοποιηθή για ν’ αποδείξη ότι το άγιο πνεύμα είναι πρόσωπο. Γιατί; Διότι τον καιρό που εγράφησαν οι Γραφές δεν διεκρίνοντο έτσι τα κύρια και τα κοινά ονόματα το ένα από το άλλο. Το ίδιο αληθεύει και σχετικά με την προσθήκη του οριστικού άρθρου το πριν από το άγιο πνεύμα σε εκατό περίπου περιπτώσεις που οι συγγραφείς της Βίβλου δεν το είχαν κάμει αυτό. Η παράλειψις του οριστικού άρθρου εφαίνετο ανευλαβής στους μεταφραστάς αυτούς της Βίβλου, αλλά όχι και στους συγγραφείς της Βίβλου. Έτσι ο Παύλος έγραψε ότι η βασιλεία του Θεού είναι «ειρήνη και χαρά εν πνεύματι αγίω», και όχι «εν τω πνεύματι τω αγίω». Και ο Πέτρος έγραψε ότι οι δούλοι του Θεού ελάλησαν «υπό πνεύματος αγίου φερόμενοι [κινούμενοι]», και όχι «υπό του πνεύματος του αγίου».—Ρωμ. 14:17· 2 Πέτρ. 1:21, Κείμενον.

ΤΟ ΑΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ—Η ΕΝΕΡΓΟΣ ΔΥΝΑΜΙΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

24. Τι είναι το άγιο πνεύμα του Θεού;

²⁴ Αφού το άγιο πνεύμα του Θεού δεν είναι Θεός, δεν είναι μέλος μιας τριάδος, δεν είναι ίσο με τα άλλα μέλη και δεν είναι καν πρόσωπο, μήπως είναι «η επιρροή της Θεότητος στις διάνοιες των δούλων του Θεού», όπως ισχυρίζονται μερικοί; Ενώ το άγιο πνεύμα χρησιμοποιείται από τον Θεό για να επηρεάση τις διάνοιες των δούλων του, η λειτουργία του περιλαμβάνει όχι μόνο αυτό, αλλά πολύ περισσότερα. Είναι η ενεργός δύναμις του Θεού, όχι η δύναμις του Ιεχωβά που κατοικεί μέσα του, αλλ’ η ενέργειά του όταν προεκτείνεται από τον εαυτό του για να επιτελέση τους σκοπούς του. Αυτό είναι εκείνο που μερικοί από τους πρώτους «πατέρας της εκκλησίας» προτιμούσαν να ονομάζουν «τρόπον θείας ενεργείας». Επειδή είναι αόρατο και ισχυρό, μπορεί κατάλληλα να ορισθή ως ρούαχ ή πνεύμα. Εν τούτοις, δεν είναι μια τυφλή, ακράτητη δύναμις, όπως οι δυνάμεις της «φύσεως», η αστραπή, οι καταιγίδες και τα όμοια, αλλά, επειδή είναι το άγιο πνεύμα του Θεού, βρίσκεται πάντοτε υπό τον έλεγχό του, εκπληρώνοντας τους αγίους σκοπούς του, και γι’ αυτό μπορεί να παρομοιωθή με μια ακτίνα ραντάρ.

25. Ποια είναι μερικά από τα πράγματα που επετέλεσε σε περασμένους καιρούς το άγιο πνεύμα του Θεού;

²⁵ Έτσι, μέσω του αγίου του πνεύματος ή της ενεργού δυνάμεώς του, ο Θεός εδημιούργησε τα πάντα, κάνοντας τούτο, φυσικά, όπως δείχνει το Ιωάννης 1:3, μέσω του Υιού του. Όπως είπε ο Ελιού: «Το πνεύμα του Θεού με έκαμε, και η πνοή του Παντοδυνάμου με εζωοποίησεν.» (Ιώβ 33:4· βλέπε επίσης Γένεσις 1:2· Ψαλμ. 104:30) Η ενεργός αυτή δύναμις επήλθε στους πιστούς άνδρας των αρχαίων χρόνων, όπως ήσαν ο Γεδεών, ο Ιεφθάε και ο Σαμψών, περιβάλλοντάς τους με δύναμι για να κερδίσουν αξιοσημείωτες νίκες. Ο Ιησούς εβεβαίωσε ότι «δια πνεύματος Θεού» έκανε θαύματα. Και ο απόστολος Παύλος έδειξε ότι το άγιο πνεύμα ήταν εκείνο που καθιστούσε τότε ικανούς τους Χριστιανούς να κάνουν τα διάφορα σημεία και έργα. Σ’ αυτό, επομένως, περιλαμβάνεται και η συγγραφή των Αγίων Γραφών. Ο Δαβίδ είπε: «Πνεύμα Ιεχωβά ελάλησε δι’ εμού.» Και ο Πέτρος έγραψε: «Ου γαρ θελήματι ανθρώπου ηνέχθη ποτέ προφητεία, αλλ’ υπό πνεύματος αγίου φερόμενοι ελάλησαν άγιοι Θεού άνθρωποι.»—Ματθ. 12:28· 2 Σαμ. 23:2, ΜΝΚ· 2 Πέτρ. 1:21, Κείμενον.

26-28. Πώς το άγιο πνεύμα του Θεού υπήρξε ενεργό προς χάριν των από το πνεύμα αποκυημένων υιών του αρχίζοντας με τον Ιησού Χριστό;

²⁶ Οι Γραφές περαιτέρω δείχνουν ότι ο Θεός, μέσω του αγίου πνεύματός του ή της ενεργού δυνάμεώς του, γεννά τους πνευματικούς του υιούς, από τους οποίους πρώτος είναι ο Ιησούς Χριστός. Στον καιρό του βαπτίσματός του, το άγιο πνεύμα του Θεού ήλθε επάνω στον Ιησούν υπό μορφήν περιστεράς, έπειτα δε απ’ αυτό, ο Θεός τον ανεγνώρισε ως πνευματικό του Υιό. (Ματθ. 3:16, 17) Και έτσι ο Παύλος λέγει όσον αφορά εκείνους που ακολουθούν τα ίχνη του Χριστού: «Επειδή όσοι διοικούνται υπό του πνεύματος του Θεού, ούτοι είναι υιοί του Θεού.» Και ότι «αυτό το [άγιο] πνεύμα συμμαρτυρεί με το πνεύμα [διανοητική διάθεσι] ημών, ότι είμεθα τέκνα Θεού.»—Ρωμ. 8:14, 16.

²⁷ Μέσω αυτού του αγίου πνεύματος οι πνευματικοί αυτοί υιοί του Θεού χρίονται, διορίζονται ή αποστέλλονται από τον Ιεχωβά να κηρύξουν. Και έτσι ο Ιησούς, στην αρχή της διακονίας του, ανέγνωσε από τον Ησαΐα 61:1, 2 και εφήρμοσε την περικοπή αυτή στον εαυτό του: «Πνεύμα Ιεχωβά είναι επ’ εμέ· δια τούτο με έχρισε· με απέστειλε δια να ευαγγελίζωμαι προς τους πτωχούς.» Αυτό το χρίσμα με το άγιο πνεύμα ήλθε στους ακολούθους του Χριστού, κατά την Πεντηκοστή, αποστέλλοντάς τους να κηρύξουν, εις εκπλήρωσιν της προφητείας του Ιωήλ, όπως ακριβώς έδειξε ο Πέτρος: «“Και εν ταις εσχάταις ημέραις, λέγει ο Θεός, θέλω εκχέει από του πνεύματός μου επί πάσαν σάρκα· και θέλουσι προφητεύσει”.»—Λουκ. 4:18, ΜΝΚ· Πράξ. 2:16-18.

²⁸ Το άγιο πνεύμα του Θεού χρησιμεύει επίσης για τη διαφώτισι των δούλων του και την υποβοήθησί τους να κατανοήσουν τον λόγον του. Πράγματι, αυτός δεν μπορεί να κατανοηθή χωρίς τη βοήθεια του αγίου πνεύματος του Θεού. Γι’ αυτό ακριβώς οι γραμματείς, οι Φαρισαίοι, οι Σαδδουκαίοι και οι νομικοί, μολονότι ήσαν πολύ εξοικειωμένοι με τις Γραφές, δεν τις κατανοούσαν. Ναι, όπως δείχνει ο απόστολος Παύλος: «“Εκείνα τα οποία οφθαλμός δεν είδε, και ωτίον δεν ήκουσε, και εις καρδίαν ανθρώπου δεν ανέβησαν, τα οποία ο Θεός ητοίμασεν εις τους αγαπώντας αυτόν.” Εις ημάς δε ο Θεός απεκάλυψεν αυτά διά του πνεύματος αυτού.»—1 Κορ. 2:9, 10.

ΕΞΕΤΑΣΙΣ ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΩΝ

29. (α) Ποιες αντιρρήσεις εγείρονται κατά της απόψεως ότι το άγιο πνεύμα είναι η ενεργός δύναμις του Θεού; (β) Τι επίστευαν για το άγιο πνεύμα μερικοί «εκκλησιαστικοί πατέρες»;

²⁹ Αλλά ίσως σ’ αυτό το σημείο ένας σταθερός πιστός της τριάδος θα αντιτείνη, ερωτώντας: ‘Δεν δείχνει με διαφόρους τρόπους η Γραφή ότι το άγιο πνεύμα του Θεού είναι πρόσωπο; Και δεν επίστευαν οι αρχαίοι εκκλησιαστικοί πατέρες ότι το άγιο πνεύμα είναι θείο πρόσωπο;’ Αφού ο Ιησούς προειδοποίησε για αποστασία και ο Παύλος και άλλοι μίλησαν για αποστασία που ήταν ήδη σε ενέργεια στην εποχή τους, έπεται ότι οι αρχαίοι «εκκλησιαστικοί πατέρες» θα ήταν δυνατόν να σφάλουν. Εν τούτοις, δεν απεδίδετο πάντοτε προσωπικότης στο άγιο πνεύμα του Θεού. Ο Ιουστίνος ο Μάρτυς επίστευε ότι «το άγιο πνεύμα είναι μια επιρροή ή τρόπος ενεργείας της Θεότητος».a Ο Ιππόλυτος, ο οποίος, σύμφωνα με την Καθολική Εγκυκλοπαιδεία, ήταν «ο πιο σπουδαίος θεολόγος και ο πιο γόνιμος θρησκευτικός συγγραφεύς της Ρωμαϊκής Εκκλησίας στην πριν από τον Κωνσταντίνο εποχή», στα συγγράμματά του «αποφασιστικά αρνείται προσωπικότητα στο Άγιο Πνεύμα».b Και όπως έχομε ήδη σημειώσει (παράγραφος 4), υπήρχε θετική διαφορά γνώμης ως προς τη φύσι του αγίου πνεύματος στον τέταρτον αιώνα. Γι’ αυτό ακριβώς διαβάζομε ότι «μολονότι ο Βασίλειος ο από την Καισάρεια [μεταγενέστερος θεολόγος του τετάρτου αιώνος] επιθυμούσε να διδάξη τη θεότητα του αγίου πνεύματος στην εκκλησία, μόνο βαθμιαίως τολμούσε να την εισαγάγη», λόγω της ισχυρής εναντιώσεως που προκαλούσε η καινοφανής αυτή διδασκαλία.—Ιστορία του Χριστιανικού Δόγματος, Νεάνδρου.

30-32. Γιατί η χρήσις προσωπικών αντωνυμιών σχετικά με το άγιο πνεύμα του Θεού δεν μπορεί να χρησιμοποιηθή για ν’ αποδείξη ότι αυτό είναι πρόσωπο;

³⁰ Επομένως, η αρχαία εκκλησιαστική ιστορία δεν μπορεί να χρησιμοποιηθή για ν’ αποδείξη την τριαδική άποψι του αγίου πνεύματος. Ούτε και το γεγονός ότι ενίοτε χρησιμοποιείται η προσωπική αντωνυμία εν σχέσει με το άγιο πνεύμα, αποδεικνύει ότι το άγιο πνεύμα είναι θείο πρόσωπο ή έστω ακόμη και ένα πλάσμα. Παραδείγματος χάριν: Ο Ιησούς είπε ότι θα έστελλε στους αποστόλους του τον Παράκλητον, ή Βοηθόν ή Παρηγορητήν, το «πνεύμα της αληθείας». Αφού η Ελληνική λέξις Παράκλητος είναι αρσενικού γένους, ήταν λογικό να χρησιμοποιήση επίσης ο Ιησούς προσωπικές αντωνυμίες όταν ανεφέρετο στο άγιο πνεύμα υπό την ιδιότητα ή ενέργεια αυτή. Ο υποσχεμένος αυτός Βοηθός ήλθε στην Πεντηκοστή.—Ιωάν. 15:26.

³¹ Αλλά, εξ άλλου, βρίσκομε να χρησιμοποιή κατ’ επανάληψιν ο Ιησούς μη προσωπικές αντωνυμίες όταν αναφέρεται στο άγιο πνεύμα του Θεού, πράγμα που θα ήταν πολύ ανευλαβές αν το άγιο πνεύμα ήταν το τρίτο πρόσωπο μιας τριάδος, ίσο και ομοούσιο με τον Ιεχωβά Θεό τον ίδιο. «Το πνεύμα της αληθείας, το οποίον ο κόσμος δεν δύναται να λάβη, διότι δεν βλέπει αυτό, ουδέ γνωρίζει αυτό· σεις όμως γνωρίζετε αυτό, διότι μένει μεθ’ υμών, και εν υμίν θέλει είσθαι.»—Ιωάν. 14:17.

³² Αν έχωμε υπ’ όψι το γεγονός, ότι βρίσκομε το έθνος Ισραήλ και την παγκόσμια οργάνωσι του Θεού και τη Χριστιανική Εκκλησία να αναφέρωνται κατ’ επανάληψιν στις Γραφές υπό το σύμβολον μιας γυναικός, δεν θα έπρεπε να μας εκπλήξη ότι ενίοτε το μέρος που παίζεται από το άγιο πνεύμα προσωποποιείται. Αλλ’ αν το άγιο πνεύμα ήταν το τρίτο πρόσωπο της τριάδος, ίσο με τον Θεό και τον Χριστό σε δόξα και τιμή, όπως αξιούται στα σύμβολα πίστεως, θα μπορούσαμε να φαντασθούμε ότι οι Γραφές αναφέρουν το πρόσωπο αυτό ως ουδετέρου γένους;

33. Ποια είναι μερικά άλλα επιχειρήματα που προβάλλονται για να υποστηρίξουν τη διδασκαλία ότι το άγιο πνεύμα του Θεού είναι πρόσωπο;

³³ Εν τούτοις, κάποιος πιθανόν να ρωτήση, Πώς μπορεί ένα απρόσωπο πνεύμα να αναφέρεται ότι μιλεί, διδάσκει, απαγορεύει και διατάσσει; Και τι θα πούμε για τη χρησιμοποίησι εναλλάξ του Θεού και του αγίου πνεύματος, όπως όταν διαβάζωμε ότι ο Θεός είπε κάτι και έπειτα πάλι ότι αυτό ελέχθη από το άγιο πνεύμα; Εκτός αυτού, δεν διαβάζομε ότι ο Ανανίας εψεύσθη στον Θεό και έπειτα πάλι ότι εψεύσθη στο άγιο πνεύμα; Δεν αποδεικνύει περαιτέρω αυτό ότι ο Θεός και το άγιο πνεύμα είναι ένα, μέλη μιας τριάδος;

ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΙΣ ΤΟΥ ΠΩΣ ΕΝΕΡΓΕΙ ΤΟ ΑΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ

34. Από ποιες απόψεις μπορεί το άγιο πνεύμα να παρομοιωθή με την ηλεκτρική δύναμι;

³⁴ Στην εξέτασι της προηγουμένης ερωτήσεως αναμφιβόλως η χρήσις εξεικονίσεων θα είναι υποβοηθητική, όπως ακριβώς την εύρισκε υποβοηθητική και ο μέγιστος Διδάσκαλος που έζησε ποτέ, ο Ιησούς. Το άγιο πνεύμα παρωμοιώθη με άνεμο. Από μερικές απόψεις μπορεί επίσης να παρομοιωθή με τον ηλεκτρισμό. Και αυτός επίσης χρησιμεύει για φωτισμό, ως μέσον επικοινωνίας, και αποτελεί μια ισχυρή δύναμι που μπορεί να επιτελέση μεγάλα πράγματα. Δεν μπορούμε να πούμε αν ένα πρόσωπο είναι γεμάτο από άγιο πνεύμα απλώς με το να το βλέπωμε, όπως ακριβώς δεν μπορούμε να πούμε αν μια μπατταρία ή μια «τρίτη σιδηροδρομική τροχιά» είναι φορτισμένη με ηλεκτρισμό απλώς με το να την βλέπωμε. Και όπως ακόμη ο ηλεκτρισμός χρησιμοποιείται από μερικές κυβερνήσεις για την εκτέλεσι εγκληματιών, έτσι και ο Ιεχωβά εχρησιμοποίησε σε διαφόρους καιρούς το άγιο πνεύμα του για να εκτελέση τους πονηρούς, όπως στην περίπτωσι του Ανανία και της συζύγου του Σαπφείρας.—Πράξ. 5:1-11.

35. Πώς μπορεί να εξεικονισθή το ότι το άγιο πνεύμα διδάσκει και απαγορεύει;

³⁵ Και για να χρησιμοποιήσωμε μια άλλη εξεικόνισι: Σήμερα αστυνομικοί και στρατιώται τηρούνται σε επαφή με τους ανωτέρους των μέσω του ασυρμάτου. Οι αξιωματικοί των αποστέλλουν μηνύματα που διδάσκουν, διατάσσουν, απαγορεύουν, ανάλογα με την περίπτωσι, με τα οποία διευθύνονται στρατηγικώς οι άνδρες στο πεδίον της μάχης ή στην εκτέλεσι του καθήκοντός των. Θα μπορούσε να λεχθή ότι όλα αυτά τα έκαμε ο ασύρματος διότι αυτός ήταν το μέσον που εχρησιμοποιήθη. Έτσι ομοίως ο Ιεχωβά Θεός, μέσω του αγίου του πνεύματος, τόσο δια μέσου του λόγου του, όσο και επιπρόσθετα σ’ αυτόν, μιλεί, διδάσκει και κατευθύνει τους δούλους του. Έτσι, διαβάζομε: «Τα οποία και λαλούμεν, ουχί με διδακτούς λόγους ανθρωπίνης σοφίας, αλλά με διδακτούς του πνεύματος του αγίου, συγκρίνοντες τα πνευματικά προς τα πνευματικά.»—1 Κορ. 2:13.

36. Γιατί μπορεί κατάλληλα να λεχθή ότι το άγιο πνεύμα ή η ενεργός δύναμις του Θεού διώριζε επισκόπους;

³⁶ Το ίδιο αληθεύει σχετικά με το ότι το άγιο πνεύμα χειροτονεί ή διορίζει επισκόπους στη Χριστιανική εκκλησία. Το κάνει αυτό μέσω ανθρωπίνων οργάνων. Έτσι, όχι μόνο διαβάζομε ότι ο Παύλος είπε «το πνεύμα το άγιον σας έθεσεν επισκόπους», αλλά και ότι ο Παύλος άφησε τον Τίτο στην Κρήτη ‘να διορθώση τα ελλείποντα, και να καταστήση εν πάση πόλει πρεσβυτέρους’. Επειδή ο Τίτος και άλλοι έκαναν αυτούς τους διορισμούς λόγω της σοφίας και της εξουσίας που τους εδόθη από το άγιο πνεύμα του Θεού, μπορεί να λεχθή ότι οι διορισμοί αυτοί εγίνοντο από το άγιο πνεύμα.—Πράξ. 20:28· Τίτον 1:5.

37. Με ποια λογίκευσι, ποια εξεικόνισι και ποιο εδάφιο αναιρείται και άλλο επιχείρημα για τη θεότητα του αγίου πνεύματος του Θεού;

³⁷ Έπειτα πάλι, η από τον Θεό μετάδοσις γνώσεως του θελήματός του στους δούλους του μέσω του αγίου του πνεύματος στους περασμένους καιρούς, μπορεί να παρομοιωθή με μια ειδησεολογική εκπομπή δια του ραδιοφώνου, η οποία αφορά μια δήλωσι που έγινε από τον αρχηγό του κράτους. Θα ήταν ορθό να πούμε ότι τη δήλωσι αυτή την είπε το ραδιόφωνο, ότι την είπε κάποιος σχολιαστής των ειδήσεων ή ότι την είπε ο αρχηγός του κράτους. Τέτοιες εκφράσεις είναι κοινές και δεν προκύπτει καμμιά σύγχυσις. Αλλά επειδή ο λόγος του Θεού σ’ ένα μέρος αναφέρει ότι ο Θεός είπε κάτι και σ’ ένα άλλο μέρος ότι το είπε το άγιο πνεύμα, τούτο οι τριαδισταί το λαμβάνουν ως επιχείρημα για να υποστηρίξουν ότι ο Θεός και το άγιο πνεύμα είναι μέλη μιας τριάδος ή ενός Θεού.c Ένα τέτοιο βεβιασμένο συμπέρασμα δείχνει απλώς την αδυναμία της τριαδικής απόψεως. Η μαρτυρία της Γραφής είναι απλή και σαφής, όχι μυστηριώδης. Δείχνει ότι ο Θεός είπε τα λόγια στην αρχή και ότι οι πιστοί του δούλοι στη γη τα έλαβαν μέσω του αγίου πνεύματος.—2 Πέτρ. 1:21.

38. Πώς μπορεί να λεχθή ότι ο Ανανίας εψεύσθη και στον Θεό και στο άγιό του πνεύμα;

³⁸ Η ίδια λογίκευσις μπορεί να εφαρμοσθή στα λόγια του Πέτρου προς τον Ανανία. Επειδή ο Πέτρος ήταν φωτισμένος από το άγιο πνεύμα, ο Ανανίας με το να ψευσθή στον Πέτρο εψεύσθη στο άγιο πνεύμα· και επειδή ο Πέτρος αντιπροσώπευε τον Θεό και μιλούσε εν ονόματί Του, ο Ανανίας, με το να ψευσθή στον Πέτρο, εψεύσθη επίσης στον Θεό.—Πράξ. 5:1-11.

[Υποσημειώσεις]