Πολύτιμα Πετράδια από το Ευαγγέλιο του Λουκά

ΕΙΝΑΙ πασίγνωστο ότι ο Γιος του Ιεχωβά, ο Ιησούς Χριστός, είναι συμπονετικός. Πόσο κατάλληλο είναι λοιπόν το ότι ο Ευαγγελιστής Λουκάς τονίζει τη συμπόνια, το έλεος και τα αδελφικά αισθήματα! Αυτός κατέγραψε μια αφήγηση της επίγειας ζωής του Ιησού, η οποία θερμαίνει την καρδιά και απευθύνεται τόσο στους Ιουδαίους όσο και στους Εθνικούς.

Ορισμένες ιδιαιτερότητες αυτού του Ευαγγελίου υποδηλώνουν ότι το έγραψε κάποιος λόγιος. Για παράδειγμα, αρχίζει μ’ έναν κλασικό πρόλογο και είναι γραμμένο με πλούσιο λεξιλόγιο. Τέτοιες λεπτομέρειες εναρμονίζονται με το γεγονός ότι ο Λουκάς ήταν ένας πολύ μορφωμένος γιατρός. (Κολοσσαείς 4:14) Αν και δεν πίστεψε παρά μόνο μετά το θάνατο του Ιησού, συνόδευσε τον Παύλο στην Ιερουσαλήμ ύστερα από το τρίτο ιεραποστολικό ταξίδι του αποστόλου. Γι’ αυτό, αφού ο Παύλος συνελήφθη εκεί και φυλακίστηκε στην Καισάρεια, αυτός ο επιμελής ερευνητής ήταν σε θέση να συγκεντρώσει υλικό, μιλώντας με αυτόπτες μάρτυρες και συμβουλευόμενος δημόσια αρχεία. (1:1-4· 3:1, 2) Πιθανόν το Ευαγγέλιό του να γράφτηκε στην Καισάρεια, ενόσω ο απόστολος βρισκόταν εκεί υπό περιορισμό για δυο χρόνια, γύρω στο 56-58 της Κοινής μας Χρονολογίας (Κ.Χ.).

Μερικά Μοναδικά Χαρακτηριστικά

Έξι τουλάχιστον θαύματα του Ιησού αναγράφονται αποκλειστικά στο Ευαγγέλιο του Λουκά. Αυτά είναι τα εξής: μια θαυματουργική ψαριά (5:1-6)· η ανάσταση του γιου μιας χήρας στη Ναΐν (7:11-15)· η θεραπεία κάποιας κυρτωμένης γυναίκας (13:11-13)· η ίαση ενός ανθρώπου που έπασχε από υδρωπικία (14:1-4)· ο καθαρισμός των δέκα λεπρών (17:12-14) και η αποκατάσταση του κομμένου αυτιού του δούλου του αρχιερέα.—22:50, 51.

Επίσης, στην αφήγηση του Λουκά βρίσκουμε την αποκλειστική καταγραφή μερικών παραβολών του Ιησού. Σ’ αυτές περιλαμβάνονται: οι δυο χρεοφειλέτες (7:41-47)· ο καλός Σαμαρείτης (10:30-35)· η άκαρπη συκιά (13:6-9)· το μεγάλο δείπνο (14:16-24)· ο άσωτος γιος (15:11-32)· ο πλούσιος και ο Λάζαρος (16:19-31) και η χήρα και ο άδικος κριτής.—18:1-8.

Συγκινητικά Περιστατικά

Ο γιατρός Λουκάς εκδήλωνε ενδιαφέρον για τις γυναίκες, τα παιδιά και τους ηλικιωμένους. Μόνο εκείνος ανέφερε τη στειρότητα της Ελισάβετ, όπως και το ότι συνέλαβε και γέννησε τον Ιωάννη. Μόνο στο δικό του Ευαγγέλιο γίνεται μνεία της εμφάνισης του αγγέλου Γαβριήλ στη Μαρία. Ο Λουκάς υποκινήθηκε να πει ότι το μωρό της Ελισάβετ σκίρτησε στη μήτρα της, όταν της μίλησε η Μαρία. Μόνο εκείνος μίλησε για την περιτομή του Ιησού και την παρουσίασή του στο ναό, όπου Τον είδαν ο ηλικιωμένος Συμεών και η ηλικιωμένη Άννα. Και τα όσα ξέρουμε σχετικά με την παιδική ηλικία του Ιησού και του Ιωάννη του Βαφτιστή τα χρωστάμε στο Ευαγγέλιο του Λουκά.—1:1–2:52.

Όταν ο Λουκάς έγραψε σχετικά με τη θλιμμένη χήρα στη Ναΐν, που έχασε το μοναχογιό της, είπε ότι ο Ιησούς «εσπλαγχνίσθη δι’ αυτήν» και κατόπιν επανέφερε το νεαρό άντρα στη ζωή. (7:11-15) Κάτι άλλο που αναφέρεται μόνο στο Ευαγγέλιο του Λουκά, και θερμαίνει επίσης την καρδιά, είναι το περιστατικό με τον Ζακχαίο, έναν αρχιτελώνη. Αυτός, επειδή ήταν κοντός, σκαρφάλωσε σ’ ένα δέντρο για να δει τον Ιησού. Τι έκπληξη προκάλεσε ο Ιησούς όταν είπε ότι θα έμενε στο σπίτι του Ζακχαίου! Ο Λουκάς δείχνει ότι αυτή η επίσκεψη αποτέλεσε μεγάλη ευλογία για το χαρούμενο οικοδεσπότη.—19:1-10.

Από την Πένα ενός Γιατρού

Αυτό το Ευαγγέλιο περιέχει πολλούς όρους ή λέξεις που έχουν ιατρική χροιά ή σπουδαιότητα. Οι άλλοι συγγραφείς των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών δεν χρησιμοποίησαν αυτές τις λέξεις καθόλου ή δεν τις χρησιμοποίησαν με την ιατρική τους έννοια. Αλλά είναι φυσικό να αναμένουμε ιατρική γλώσσα από την πένα ενός γιατρού.

Για παράδειγμα, μόνο ο Λουκάς είπε ότι η πεθερά του Πέτρου είχε ‘μεγάλο πυρετό’. (4:38) Επίσης έγραψε: «Ιδού, άνθρωπος πλήρης λέπρας»! (5:12) Για τους άλλους Ευαγγελιστές ήταν αρκετό να αναφέρουν τη λέξη λέπρα. Αλλά αυτό δεν ίσχυε για το γιατρό Λουκά, που έδειξε ότι η αρρώστια του ανθρώπου βρισκόταν σε προχωρημένο στάδιο.

Βαθιά Γνώση των Εθίμων

Ο Λουκάς είπε ότι ύστερα από τη γέννηση του Ιησού, η Μαρία «εσπαργάνωσεν αυτόν». (2:7) Ήταν έθιμο να πλένουν το νεογέννητο βρέφος και να το τρίβουν με αλάτι, ίσως για να στεγνώσουν το δέρμα και να το κάνουν σφιχτό. Κατόπιν τύλιγαν το μωρό με φασκιές, περίπου όπως έκαναν με τις μούμιες. Οι φασκιές κρατούσαν το σώμα ευθύ και ζεστό, ενώ παράλληλα τις περνούσαν κάτω από το σαγόνι και πάνω από το κεφάλι ίσως για να μάθουν στο παιδί να αναπνέει από τη μύτη. Μια έκθεση του 19ου αιώνα, σχετικά με παρόμοια έθιμα σπαργανώματος, παρέθετε τα λόγια ενός επισκέπτη στη Βηθλεέμ: «Πήρα το πλασματάκι στα χέρια μου. Το είχαν τυλίξει τόσο σφιχτά με άσπρο και μωβ λινό που το σώμα του ήταν άκαμπτο και αλύγιστο. Τα χέρια του και τα πόδια του ήταν πολύ στριμωγμένα, και το κεφάλι του ήταν δεμένο μ’ ένα μικρό, μαλακό κόκκινο σάλι που περνούσε κάτω από το σαγόνι του και πάνω από το μέτωπό του σχηματίζοντας μικρές πτυχές».

Το Ευαγγέλιο του Λουκά μάς βοηθάει επίσης να αποκτήσουμε βαθιά γνώση των ταφικών εθίμων που επικρατούσαν τον πρώτο αιώνα. Ο Ιησούς βρισκόταν κοντά στην πύλη της Ναΐν όταν είδε ότι «εφέρετο έξω νεκρός υιός μονογενής της [χήρας] μητρός αυτού» και «όχλος πολύς της πόλεως ήτο μετ’ αυτής». (7:11, 12) Γενικά, η ταφή λάβαινε χώρα έξω από την πόλη, ενώ οι φίλοι του νεκρού συνόδευαν τη σορό στον τάφο. Το νεκροκρέβατο ήταν ένα φορείο φτιαγμένο πιθανόν από ψάθα, με κοντάρια που προεξείχαν από τις γωνίες του, για να το μεταφέρουν στους ώμους τέσσερις άντρες, καθώς η πομπή προχωρούσε προς τον τόπο της ταφής.

Σε μια άλλη παραβολή που κατέγραψε ο Λουκάς, ο Ιησούς μίλησε για κάποιον άντρα τον οποίον χτύπησαν ληστές. Ένας καλός Σαμαρείτης «έδεσε τας πληγάς αυτού επιχέων έλαιον και οίνον». (10:34) Ήταν έθιμο να περιποιούνται τα τραύματα μ’ αυτόν τον τρόπο. Το ελαιόλαδο απάλυνε και μαλάκωνε τις πληγές. (Ησαΐας 1:6, ΛΧ) Αλλά τι θα πούμε για το κρασί; Το Περιοδικό του Αμερικανικού Ιατρικού Συλλόγου (The Journal of the American Medical Association) λέει: «Το κρασί ήταν ένα από τα κυριότερα φάρμακα στην Ελλάδα. . . . Ο Ιπποκράτης από την Κω (460-370 π.Χ.) . . . χρησιμοποιούσε πολύ το κρασί, ορίζοντάς το ως επίθεμα για τις πληγές, δροσιστικό για τον πυρετό, καθαρτικό και διουρητικό». Η παραβολή του Ιησού έκανε νύξη για τις αντισηπτικές και απολυμαντικές ιδιότητες του κρασιού, καθώς και για την αποτελεσματικότητα του ελαιόλαδου όσον αφορά την υποβοήθηση της επούλωσης των πληγών. Φυσικά, το σημείο που ήθελε να τονίσει η παραβολή ήταν ότι ο αληθινός πλησίον ενεργεί με ελεήμονα τρόπο. Έτσι πρέπει να συμπεριφερόμαστε στους άλλους.—10:36, 37.

Διδάγματα σ’ Ό,τι Αφορά την Ταπεινότητα

Μόνο ο Λουκάς μνημόνευσε μια παραβολή που είπε ο Ιησούς, όταν είδε τους καλεσμένους σ’ ένα γεύμα να διαλέγουν τις πρωτοκαθεδρίες. Στη διάρκεια των συμποσίων, οι καλεσμένοι πλάγιαζαν σε ανάκλιντρα που ήταν τοποθετημένα κατά μήκος των τριών πλευρών του τραπεζιού. Οι σερβιτόροι πλησίαζαν στο τραπέζι από την τέταρτη πλευρά. Ήταν έθιμο να πλαγιάζουν τρία άτομα σε κάθε ανάκλιντρο, που είχαν το πρόσωπο στραμμένο προς το τραπέζι, στηρίζονταν στον αριστερό αγκώνα και έπαιρναν φαγητό με το δεξί χέρι. Οι τρεις θέσεις υποδήλωναν ότι κάποιος είχε τον ανώτερο, το μεσαίο ή τον κατώτερο τόπο στο ανάκλιντρο. Αυτός που είχε την κατώτερη θέση στο τρίτο ανάκλιντρο είχε τον κατώτερο τόπο στο γεύμα. Ο Ιησούς είπε: ‘Όταν προσκληθής εις γάμους, ύπαγε και κάθησον εις τον έσχατον τόπον, δια να σοι είπη όταν έλθη εκείνος, όστις σε εκάλεσε· Ανάβα ανωτέρω· τότε θέλεις έχει δόξαν ενώπιον των συγκαθημένων μετά σου’. (14:7-10) Ναι, ας είμαστε ταπεινοί βάζοντας τους άλλους πριν από τον εαυτό μας. Μάλιστα, αναφερόμενος στην εφαρμογή της παραβολής, ο Ιησούς είπε: «Πας ο υψών εαυτόν θέλει ταπεινωθή και ο ταπεινών εαυτόν θέλει υψωθή».—14:11.

Μια παραβολή του Ιησού, η οποία αναγράφεται μόνο στο Ευαγγέλιο του Λουκά, και τονίζει επίσης την ταπεινότητα, ήταν αυτή για τον τελώνη και τον Φαρισαίο που προσεύχονταν στο ναό. Εκτός των άλλων, ο Φαρισαίος είπε: «Νηστεύω δις της εβδομάδος». (18:9-14) Ο Νόμος απαιτούσε μόνο μια ετήσια νηστεία. (Λευιτικόν 16:29) Αλλά οι Φαρισαίοι έφταναν τη νηστεία στα άκρα. Αυτός που μνημονεύεται στην παραβολή νήστευε τη δεύτερη μέρα της βδομάδας, επειδή επικρατούσε η αντίληψη ότι ο Μωυσής ανέβηκε εκείνη τη μέρα στο Όρος Σινά, όπου και παρέλαβε τις δυο πλάκες του μαρτυρίου. Λέγεται ότι κατέβηκε από το βουνό την πέμπτη μέρα της βδομάδας. (Έξοδος 31:18· 32:15-20) Ο Φαρισαίος ανέφερε το γεγονός ότι νήστευε δυο φορές τη βδομάδα ως απόδειξη της ευσέβειάς του. Αλλά αυτή η παραβολή πρέπει να μας υποκινήσει να είμαστε ταπεινοί και να μην αυτοδικαιωνόμαστε.

Αυτά τα πολύτιμα πετράδια από το Ευαγγέλιο του Λουκά αποδεικνύουν ότι είναι μοναδικό και διδακτικό. Τα περιστατικά που αναγράφονται στην αφήγηση μας βοηθούν να ξαναζήσουμε συγκινητικά γεγονότα που έλαβαν χώρα στη διάρκεια της επίγειας ζωής του Ιησού. Ωφελούμαστε επίσης από τις επεξηγηματικές πληροφορίες που μας δίνονται σχετικά με ορισμένα έθιμα. Αλλά θα ευλογηθούμε ιδιαίτερα αν εφαρμόσουμε τα διδάγματα που αποκομίζουμε για θέματα όπως το έλεος και η ταπεινότητα, τα οποία προσφέρονται τόσο καλά στο Ευαγγέλιο που έγραψε ο Λουκάς, ο αγαπητός γιατρός.