Φάσκει και Αντιφάσκει η Αγία Γραφή;
«ΕΙΝΑΙ αδύνατον να ψευσθή ο Θεός», διακηρύσσει η Αγία Γραφή. (Εβραίους 6:18) Θα μπορούσε λοιπόν το βιβλίο του να είναι γεμάτο χτυπητές ασυνέπειες και σημαντικές ασυμφωνίες κι όμως να εξακολουθεί να θεωρείται ο Λόγος του Θεού; Οπωσδήποτε όχι. ‘Γιατί τότε, έχει ασυμφωνίες;’ αναρωτιέστε.
Όπως ίσως θα περίμενε κανείς, σ’ αυτό το βιβλίο, που αιώνες ολόκληρους αντιγραφόταν φιλόπονα με το χέρι και που χρειαζόταν να μεταφράζεται στη γλώσσα που μιλούσε ο πολύς κόσμος την κάθε εποχή, εισχώρησαν μερικές παραλλαγές που οφείλονταν στις αντιγραφές. Αλλά καμιά τέτοια παραλλαγή δεν έχει ούτε τόση έκταση ούτε τόση σημασία που να προκαλεί αμφιβολίες για τη θεοπνευστία και το κύρος της Αγίας Γραφής ως σύνολο. Μετά από προσεκτική εξέταση γίνεται φανερό ότι οι φαινομενικές αντιφάσεις έχουν μια καθαρή εξήγηση. Πάμπολλες φορές, αυτοί που ισχυρίζονται ότι η Αγία Γραφή φάσκει και αντιφάσκει δεν έχουν κάνει οι ίδιοι επισταμένη έρευνα, αλλά απλώς και μόνο δέχονται αυτήν την ιδέα, που τους τη βάζουν στο μυαλό άτομα που δεν έχουν καμιά διάθεση να πιστέψουν στην Αγία Γραφή ούτε να κατευθύνονται απ’ αυτήν. «Το να αποκρίνηταί τις [για κάποιο θέμα (ΜΝΚ)] πριν ακούση, είναι εις αυτόν αφροσύνη και όνειδος», προειδοποιεί η Αγία Γραφή στο εδάφιο Παροιμίαι 18:13.
Μερικές φορές εγείρονται αντιρρήσεις για την Αγία Γραφή επειδή αυτοί που την έγραψαν δεν φαίνεται να συμφωνούν πάντα σε θέματα σχετικά με νούμερα, με τη σειρά που έλαβαν χώρα τα γεγονότα, με τη διατύπωση των παραθέσεων που κάνουν και ούτω καθεξής. Αλλά για σκεφτείτε το εξής: Αν πηγαίνατε και ζητούσατε από μερικούς αυτόπτες μάρτυρες ενός γεγονότος να γράψουν τι είδαν, θα ήταν όλες οι αφηγήσεις ίδιες σε φρασεολογία και λεπτομέρειες; Κι αν έτσι συνέβαινε, δεν θα υποπτευόσασταν ότι αυτά τα άτομα κάθησαν και συνεννοήθηκαν τι να γράψουν; Γι’ αυτό, ο Θεός άφησε τα άτομα που έγραψαν την Αγία Γραφή να διατηρήσουν το δικό τους ιδιαίτερο ύφος και γλώσσα, και παράλληλα φρόντιζε να μεταδίδονται με ακρίβεια οι δικές του ιδέες και τα συναφή γεγονότα.
Ίσως όταν ένας συγγραφέας παράθετε από κάποια συγγράμματα που ήδη υπήρχαν, να άλλαζε λίγο τα λόγια για να ταιριάζουν καλύτερα με τις ανάγκες του και το σκοπό του, ενώ βέβαια διατηρούσε το βασικό νόημα, τη βασική σκέψη. Το ίδιο θα μπορούσε να λεχθεί και για τη διάταξη των γεγονότων. Ο ένας συγγραφέας μπορεί να ακολουθεί αυστηρά χρονολογική σειρά, ενώ ο άλλος μπορεί να παραθέτει τα γεγονότα ανάλογα με το πώς αυτά συνδέονται με ορισμένες ιδέες. Παρόμοια, ο συγγραφέας θα μπορούσε να παραλείψει μερικά πράγματα ανάλογα με την πλευρά από την οποία έβλεπε το θέμα ή ανάλογα με το πόσο περιληπτικά έγραφε την αφήγησή του. Έτσι λοιπόν, ο Ματθαίος λέει ότι οι τυφλοί που θεράπευσε ο Ιησούς ήταν δύο, ενώ ο Μάρκος και ο Λουκάς αναφέρουν μόνο έναν. (Ματθαίος 20:29-34· Μάρκος 10:46· Λουκάς 18:35) Και όμως η αφήγηση του Ματθαίου δεν αντιφάσκει με τις άλλες. Ο Ματθαίος απλώς ακριβολογεί όσον αφορά τον αριθμό, ενώ ο Μάρκος και ο Λουκάς συγκεντρώνουν την προσοχή τους σ’ αυτόν με τον οποίο συνομίλησε ο Ιησούς.
Επίσης, υπήρχαν διάφορες μέθοδοι υπολογισμού του χρόνου. Το ιουδαϊκό έθνος χρησιμοποιούσε δυο ημερολόγια—το ιερό ημερολόγιο και το κοσμικό ή γεωργικό ημερολόγιο—τα οποία δεν άρχιζαν την ίδια εποχή του χρόνου. Όταν κάποιοι συγγραφείς αναφέρονται στο ίδιο γεγονός και έχουν διαφορά ως προς το μήνα και τη μέρα που συνέβη, μπορεί απλώς και μόνο να μη χρησιμοποιούν το ίδιο ημερολόγιο. Μια και οι Ανατολίτες συγγραφείς σπάνια χρησιμοποιούσαν υποδιαιρέσεις, μέρη του έτους θεωρούνταν σαν ολόκληρα έτη. Στρογγύλευαν το νούμερο στον πιο κοντινό ακέραιο αριθμό. Παρατηρήστε το αυτό, λόγου χάρη, στα γενεαλογικά στοιχεία που αναγράφονται στο 5 κεφάλαιο του βιβλίου Γένεσις.
Αποσαφήνιση «Αντιφάσεων»
Δεν υπάρχουν όμως εδάφια στην Αγία Γραφή που λένε ακριβώς το αντίθετο απ’ αυτό που λένε άλλα εδάφια; Ας εξετάσουμε λίγα τέτοια εδάφια, που τα αναφέρουν μερικοί κριτικοί της Αγίας Γραφής.
Στο εδάφιο Ιωάννης 3:22 διαβάζουμε ότι ο Ιησούς «εβάπτιζεν», ενώ λίγο πιο κάτω, στο εδάφιο Ιωάννης 4:2, η αφήγηση δηλώνει ότι «ο Ιησούς αυτός δεν εβάπτιζεν». Αλλά όπως δείχνει το υπόλοιπο κείμενο, στην πραγματικότητα εκείνοι που βάφτιζαν ήταν οι μαθητές του Ιησού, και το έκαναν αυτό στο όνομά του και κάτω από την κατεύθυνσή του. Κάτι ανάλογο συμβαίνει με έναν επιχειρηματία και τη γραμματέα του· και οι δυο μπορούν να ισχυριστούν ότι έγραψαν κάποια συγκεκριμένη επιστολή.
Έχουμε και το εδάφιο Γένεσις 2:2, που αναφέρει ότι ο Θεός αναπαύθηκε «από πάντων των έργων αυτού». Αντίθετο μ’ αυτό είναι το σχόλιο που κάνει ο Ιησούς στο εδάφιο Ιωάννης 5:17, όπου λέει ότι ο Θεός «εργάζεται έως τώρα». Αλλά όπως δείχνουν τα συμφραζόμενα, η αφήγηση στο βιβλίο Γένεσις μιλάει συγκεκριμένα για τα έργα της υλικής δημιουργίας του Θεού, ενώ ο Ιησούς αναφερόταν στα έργα του Θεού που έχουν να κάνουν με τη θεϊκή καθοδήγηση και φροντίδα που παρέχει στο ανθρώπινο γένος.
Αν παραβάλλουμε τα εδάφια Έξοδος 34:7 και Ιεζεκιήλ 18:20, βρίσκουμε άλλη μια φαινομενική αντίφαση. Το πρώτο δηλώνει ότι ο Θεός θα ανταπόδιδε «την ανομίαν των πατέρων επί τα τέκνα και επί τα τέκνα των τέκνων», ενώ το δεύτερο δηλώνει ότι «ο υιός δεν θέλει βαστάσει την ανομίαν του πατρός». Γιατί αυτά τα εδάφια φαίνονται αντιφατικά; Γιατί δεν λαμβάνονται υπόψη τα συμφραζόμενα. Εξετάστε τα συμφραζόμενα και τις περιστάσεις. Τότε γίνεται φανερό ότι όταν ο Θεός έλεγε ότι θα ανταπόδιδε την ανομία, όχι μόνο στους πατέρες, αλλά και στους γιους τους και στα εγγόνια τους, μιλούσε για το τι θα πάθαιναν οι Ισραηλίτες ως έθνος, αν αμάρταναν εναντίον του και παίρνονταν αιχμάλωτοι. Απεναντίας, όταν αναφέρει ότι ο γιος δεν θα είναι υπόλογος για την ανομία του πατέρα του, μιλούσε για την ευθύνη που έχει ο καθένας προσωπικά.
Βρίσκουμε και διαφορές σαν κι αυτές που παρουσιάζουν οι αφηγήσεις για τη γέννηση του Ιησού στα εδάφια Ματθαίος 1:18-25 και Λουκάς 1:26-38. Αλλά δείχνουν αυτές οι διαφορές ότι υπάρχουν αντιφάσεις;
Έχετε ποτέ διαβάσει δυο βιογραφίες που να αναφέρονται στο ίδιο διάσημο πρόσωπο; Αν ναι, έχετε παρατηρήσει ότι οι βιογραφίες διαφέρουν, χωρίς κατ’ ανάγκη να είναι αντιφατικές; Συχνά, αυτό οφείλεται στις προσωπικές εντυπώσεις του συγγραφέα ή στις πηγές που χρησιμοποίησε. Εξαρτάται και από το τι πιστεύει ότι είναι σπουδαίο να αναφέρει στην αφήγησή του, από τη σκοπιά από την οποία αναλύει το θέμα του και από το ότι λαμβάνει υπόψη του τους ανθρώπους εκείνους για τους οποίους προορίζει το έργο του. Επομένως, αφηγήσεις που γράφτηκαν λαμβάνοντας υπόψη τούς Εθνικούς αναγνώστες, θα διέφεραν από εκείνες που γράφτηκαν για Ιουδαίους αναγνώστες, οι οποίοι ήδη κατανοούσαν και αποδέχονταν ορισμένα γεγονότα.
Αυτά είναι λίγα μόνο παραδείγματα περικοπών της Αγίας Γραφής οι οποίες, χωρίς προσεκτική ανάλυση, φαίνεται ότι αντιφάσκουν μεταξύ τους. Όταν όμως τις εξετάσουμε προσεκτικά, λαμβάνοντας υπόψη μας τη σκοπιά απ’ την οποία έβλεπε τα πράγματα ο συγγραφέας, καθώς και τα συμφραζόμενα, διαπιστώνουμε ότι δεν είναι καθόλου αντιφατικές, αλλά είναι απλώς περικοπές που απαιτούν επιπρόσθετη έρευνα. Όμως, οι περισσότεροι δεν καταβάλλουν αυτή την αναγκαία προσπάθεια, γιατί το βρίσκουν πολύ πιο εύκολο να κάθονται και να λένε: «Η Αγία Γραφή φάσκει και αντιφάσκει».
Αξίζει την Εμπιστοσύνη μας
Το άγιο πνεύμα του Θεού άφησε σ’ αυτούς που έγραψαν την Αγία Γραφή μεγάλη ελευθερία κινήσεων στη συγγραφή των αφηγήσεών τους. (Πράξεις 3:21) Έτσι, μπόρεσαν να αποδώσουν παραστατικά και με ζωντανά χρώματα αυτό που είδαν. Όσο για τις ανομοιομορφίες τους, αυτές ουσιαστικά επιβεβαιώνουν την αξιοπιστία τους και την ειλικρίνειά τους, γιατί δεν αφήνουν περιθώρια να κατηγορηθούν οι συγγραφείς για απάτη και συμπαιγνία. (2 Πέτρου 1:16-21) Μπορεί βέβαια οι συγγραφείς να είχαν διαφορετικές μεθόδους παρουσίασης, αλλά όλοι στόχευαν στην ίδια κατεύθυνση και είχαν τον ίδιο σκοπό: να δείξουν στους ανθρώπους τι θα κάνει ο Ιεχωβά Θεός για να φέρει ευτυχία στο ανθρώπινο γένος και τι πρέπει να κάνουν από τη μεριά τους οι άνθρωποι για να λάβουν την επιδοκιμασία του Θεού.—Παροιμίαι 2:3-6, 9.
Η Αγία Γραφή είναι ένα βιβλίο που κάνει έκκληση στη λογική μας. Έχει αρμονία από την αρχή μέχρι το τέλος. Δεν φάσκει και αντιφάσκει. Και τα 66 βιβλία (1.189 κεφάλαια και 31.173 εδάφια σύμφωνα με τη Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου) αξίζουν την πλήρη εμπιστοσύνη μας. Ναι, μπορείτε να εμπιστεύεστε την Αγία Γραφή!
[Πλαίσιο στη σελίδα 6]
Θα Μπορούσε ο Λόγος που Βρήκατε Κάποια «Αντίφαση» στην Αγία Γραφή να Είναι Ότι:
◆ Δεν γνωρίζετε κάποια ιστορικά γεγονότα ή αρχαία έθιμα;
◆ Δεν λάβατε υπόψη σας τα συμφραζόμενα;
◆ Δεν λάβατε υπόψη σας τη σκοπιά από την οποία βλέπει τα πράγματα ο συγγραφέας;
◆ Προσπαθείτε να συμβιβάσετε λανθασμένες θρησκευτικές ιδέες με τα όσα λέει στην πραγματικότητα η Αγία Γραφή;
◆ Χρησιμοποιείτε ανακριβή ή ξεπερασμένη μετάφραση της Αγίας Γραφής;
[Εικόνα στη σελίδα 7]
Ο Ματθαίος είπε ότι ο Ιησούς θεράπευσε δύο τυφλούς. Ο Μάρκος και ο Λουκάς ανάφεραν μονάχα έναν. Είναι αυτό αντίφαση;