Ένα Πρακτικό Βιβλίο για τη Σύγχρονη Ζωή

Τα βιβλία που προσφέρουν συμβουλές είναι πολύ δημοφιλή στον κόσμο σήμερα. Αλλά τείνουν να γίνονται απαρχαιωμένα και σύντομα αναθεωρούνται ή αντικαθίστανται. Τι μπορεί να ειπωθεί για την Αγία Γραφή; Ολοκληρώθηκε πριν από 2.000 χρόνια σχεδόν. Εντούτοις, το αρχικό της άγγελμα ούτε βελτιώθηκε ούτε εκσυγχρονίστηκε ποτέ. Θα ήταν δυνατόν να περιέχει ένα τέτοιο βιβλίο πρακτική καθοδηγία για τις ημέρες μας;

ΜΕΡΙΚΟΙ λένε όχι. «Κανένας δεν θα προωθούσε τη χρήση ενός εγχειριδίου χημείας του 1924 σε μια σύγχρονη τάξη χημείας», έγραψε ο Δρ Ίλαϊ Σ. Τσέσεν, εξηγώντας γιατί πίστευε ότι η Αγία Γραφή είναι απαρχαιωμένη.¹ Αυτό το επιχείρημα φαίνεται εύλογο. Είναι γεγονός ότι ο άνθρωπος έχει μάθει πολλά για τη διανοητική υγεία και την ανθρώπινη συμπεριφορά από τότε που γράφτηκε η Αγία Γραφή. Πώς θα μπορούσε, λοιπόν, ένα τόσο αρχαίο βιβλίο να έχει ενδεχομένως σχέση με τη σύγχρονη ζωή;

Διαχρονικές Αρχές

Αν και αληθεύει ότι οι καιροί έχουν αλλάξει, οι βασικές ανθρώπινες ανάγκες παραμένουν οι ίδιες. Στο διάβα της ιστορίας, οι άνθρωποι ανέκαθεν είχαν ανάγκη από αγάπη και στοργή. Θέλουν να είναι ευτυχισμένοι και να απολαμβάνουν μια ζωή γεμάτη νόημα. Χρειάζονται συμβουλές όσον αφορά το πώς να αντεπεξέλθουν στις οικονομικές πιέσεις, πώς να επιτύχουν στο γάμο και πώς να ενσταλάξουν καλές ηθικές αξίες στα παιδιά τους. Η Αγία Γραφή περιέχει συμβουλές που ασχολούνται με αυτές τις βασικές ανάγκες.—Εκκλησιαστής 3:12, 13· Ρωμαίους 12:10· Κολοσσαείς 3:18-21· 1 Τιμόθεο 6:6-10.

Οι συμβουλές της Αγίας Γραφής αντανακλούν πλήρη επίγνωση της ανθρώπινης φύσης. Εξετάστε μερικά παραδείγματα των συγκεκριμένων, διαχρονικών αρχών της που έχουν πρακτική αξία για τη σύγχρονη ζωή.

Πρακτική Καθοδηγία για το Γάμο

Η οικογένεια, λέει το περιοδικό Χρονικό του Ο.Η.Ε. (UN Chronicle), «είναι η αρχαιότερη και η βασικότερη μονάδα της ανθρώπινης οργάνωσης· ο πιο σημαντικός κρίκος που ενώνει τις γενεές». Ωστόσο, αυτός ο «σημαντικός κρίκος» καταστρέφεται με ανησυχητικό ρυθμό. «Στο σημερινό κόσμο», παρατηρεί το Χρονικό του Ο.Η.Ε., «πολλές οικογένειες αντιμετωπίζουν τρομερά προβλήματα τα οποία απειλούν την ικανότητά τους να λειτουργήσουν, ναι, την ίδια την επιβίωσή τους».² Τι συμβουλές προσφέρει η Αγία Γραφή προκειμένου να βοηθήσει την οικογενειακή μονάδα να επιβιώσει;

Πρώτα-πρώτα, η Αγία Γραφή έχει πολλά να πει σχετικά με το πώς θα πρέπει να συμπεριφέρονται οι σύζυγοι ο ένας στον άλλον. Για παράδειγμα, σχετικά με τους άντρες λέει: «Πρέπει να αγαπούν οι σύζυγοι τις γυναίκες τους, όπως τα δικά τους σώματα. Αυτός που αγαπάει τη γυναίκα του αγαπάει τον εαυτό του, γιατί κανείς δεν μίσησε ποτέ τη δική του σάρκα· αλλά την τρέφει και την περιθάλπει». (Εφεσίους 5:28, 29) Στη γυναίκα δίνεται η συμβουλή να «έχει βαθύ σεβασμό για το σύζυγό της».—Εφεσίους 5:33.

Σκεφτείτε τις προεκτάσεις που έχει η εφαρμογή τέτοιων Βιβλικών συμβουλών. Ο σύζυγος που αγαπάει τη σύζυγό του ‘όπως το δικό του σώμα’ δεν ενεργεί με μίσος ή βαναυσότητα απέναντί της. Δεν την χτυπάει κατά γράμμα, ούτε την κακοποιεί προφορικά ή συναισθηματικά. Αντίθετα, την έχει στην ίδια εκτίμηση και υπόληψη που έχει τον εαυτό του. (1 Πέτρου 3:7) Έτσι, η σύζυγός του αισθάνεται ότι την αγαπούν και ότι είναι ασφαλής στο γάμο της. Με αυτόν τον τρόπο ο σύζυγος δίνει στα παιδιά του το καλό παράδειγμα όσον αφορά το πώς θα πρέπει να συμπεριφέρονται στις γυναίκες. Από την άλλη πλευρά, η σύζυγος που έχει «βαθύ σεβασμό» για τον άντρα της δεν του στερεί την αξιοπρέπειά του επικρίνοντάς τον ή μειώνοντάς τον συνεχώς. Επειδή τον σέβεται, εκείνος αισθάνεται ότι τον εμπιστεύεται, ότι τον αποδέχεται και ότι τον εκτιμάει.

Είναι πρακτικές τέτοιου είδους συμβουλές σε αυτόν το σύγχρονο κόσμο; Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι άτομα τα οποία ασχολούνται επαγγελματικά σήμερα με τη μελέτη των οικογενειών έχουν καταλήξει σε παρόμοια συμπεράσματα. Μια διοικητική υπάλληλος ενός συμβουλευτικού προγράμματος για την οικογένεια παρατήρησε: «Οι πιο σωστές οικογένειες που γνωρίζω είναι εκείνες στις οποίες η μητέρα και ο πατέρας έχουν μια ισχυρή, στοργική σχέση μεταξύ τους. . . . Αυτή η ισχυρή, πρωταρχικής σημασίας σχέση φαίνεται ότι δημιουργεί ένα αίσθημα ασφάλειας στα παιδιά».³

Στα χρόνια που πέρασαν, οι συμβουλές της Αγίας Γραφής για το γάμο έχουν αποδειχτεί πολύ πιο αξιόπιστες από τις παραινέσεις αμέτρητων καλοπροαίρετων οικογενειακών συμβούλων. Σε τελική ανάλυση, πριν από λίγα μόλις χρόνια πολλοί ειδήμονες σύστηναν το διαζύγιο ως γρήγορη και εύκολη λύση για ένα μη ικανοποιητικό γάμο. Σήμερα, πολλοί από αυτούς προτρέπουν τους ανθρώπους να κάνουν ό,τι μπορούν για να σωθεί ο γάμος τους. Αλλά αυτή η αλλαγή επήλθε μόνο αφού είχε ήδη προκληθεί μεγάλη βλάβη.

Αντίθετα, η Αγία Γραφή δίνει αξιόπιστες, ισορροπημένες συμβουλές σχετικά με το ζήτημα του γάμου. Αναγνωρίζει ότι μερικές ακραίες περιστάσεις δικαιολογούν το διαζύγιο. (Ματθαίος 19:9) Συγχρόνως, καταδικάζει το επιπόλαιο διαζύγιο. (Μαλαχίας 2:14-16) Καταδικάζει επίσης τη συζυγική απιστία. (Εβραίους 13:4) Ο γάμος, λέει, περιλαμβάνει δέσμευση: ‘Γι’ αυτό, ο άνθρωπος θα αφήσει τον πατέρα του και τη μητέρα του και θα προσκολληθεί στη σύζυγό του και θα γίνουν μία σάρκα’.a—Γένεση 2:24· Ματθαίος 19:5, 6.

Οι συμβουλές της Αγίας Γραφής για το γάμο είναι εξίσου εφαρμόσιμες σήμερα όπως και όταν γράφτηκε η Αγία Γραφή. Όταν ο άντρας και η γυναίκα συμπεριφέρονται ο ένας στον άλλον με αγάπη και σεβασμό και θεωρούν το γάμο αποκλειστική σχέση, ο γάμος έχει μεγαλύτερη πιθανότητα να επιζήσει—και μαζί με αυτόν και η οικογένεια.

Πρακτική Καθοδηγία για τους Γονείς

Πριν από μερικές δεκαετίες πολλοί γονείς—υποκινούμενοι από «πρωτοποριακές ιδέες» για την εκπαίδευση των παιδιών—πίστευαν ότι «απαγορεύονται οι απαγορεύσεις».⁸ Φοβούνταν ότι, αν έθεταν όρια στα παιδιά τους, θα τους προξενούσαν τραύματα και απογοήτευση. Καλοπροαίρετοι σύμβουλοι για την ανατροφή των παιδιών επέμεναν ότι οι γονείς έπρεπε να περιορίζονται στην ηπιότερη δυνατή διόρθωση στα παιδιά τους. Ωστόσο, πολλοί τέτοιοι ειδήμονες αναθεωρούν τώρα το ρόλο της διαπαιδαγώγησης, και οι ανήσυχοι γονείς αναζητούν σαφέστερη κατεύθυνση γύρω από αυτό το ζήτημα.

Εντούτοις, η Αγία Γραφή ανέκαθεν πρόσφερε σαφείς, λογικές συμβουλές σχετικά με την ανατροφή των παιδιών. Πριν από σχεδόν 2.000 χρόνια, έλεγε: «Πατέρες, μην παροξύνετε τα παιδιά σας, αλλά συνεχίστε να τα ανατρέφετε με τη διαπαιδαγώγηση και τη διανοητική καθοδήγηση του Ιεχωβά». (Εφεσίους 6:4) Το ουσιαστικό παιδεία, της κοινής ελληνικής, το οποίο αποδίδεται «διαπαιδαγώγηση» σημαίνει «ανατροφή, διδασκαλία, εκπαίδευση».⁹ Η Αγία Γραφή λέει ότι αυτού του είδους η διαπαιδαγώγηση, δηλαδή η εκπαίδευση, είναι απόδειξη της αγάπης των γονέων. (Παροιμίες 13:24) Τα παιδιά ακμάζουν όταν έχουν σαφείς κατευθυντήριες γραμμές γύρω από την ηθική, καθώς και μια αναπτυγμένη αίσθηση του ορθού και του εσφαλμένου. Η διαπαιδαγώγηση τούς δείχνει ότι οι γονείς τους ενδιαφέρονται για αυτά καθώς και για το τι είδους άτομα γίνονται.

Αλλά η εξουσία των γονέων—‘το ραβδί της διαπαιδαγώγησης’—δεν θα πρέπει ποτέ να χρησιμοποιείται καταχρηστικά.b (Παροιμίες 22:15· 29:15) Η Αγία Γραφή προειδοποιεί τους γονείς: «Μην τιμωρείτε υπερβολικά τα παιδιά σας, γιατί θα τους αφαιρέσετε όλο το κουράγιο από μέσα τους». (Κολοσσαείς 3:21, Φίλιπς [Phillips]) Αναγνωρίζει, επίσης, ότι η σωματική τιμωρία συνήθως δεν είναι η αποτελεσματικότερη μέθοδος διδασκαλίας. Το εδάφιο Παροιμίες 17:10 λέει: ‘Βαθύτερα επιδρά η επίπληξη σε ένα άτομο με κατανόηση παρά το να χτυπήσεις τον άφρονα εκατό φορές’. Εξάλλου, η Αγία Γραφή συστήνει την προληπτική διαπαιδαγώγηση. Στο εδάφιο Δευτερονόμιο 11:19 οι γονείς παροτρύνονται να επωφελούνται από ανεπίσημες περιστάσεις για να ενσταλάζουν ηθικές αξίες στα παιδιά τους.—Βλέπε επίσης Δευτερονόμιο 6:6, 7.

Οι διαχρονικές συμβουλές της Αγίας Γραφής προς τους γονείς είναι σαφείς. Τα παιδιά χρειάζονται σταθερή και γεμάτη αγάπη διαπαιδαγώγηση. Η πείρα δείχνει ότι αυτού του είδους οι συμβουλές είναι πραγματικά αποτελεσματικές.c

Υπερνίκηση των Φραγμών που Διαιρούν τους Ανθρώπους

Οι άνθρωποι σήμερα είναι διαιρεμένοι από φυλετικούς και εθνικούς φραγμούς. Τέτοια «τεχνητά τείχη» έχουν συντελέσει στη σφαγή αθώων ανθρώπων σε πολέμους ανά τον κόσμο. Αν λάβουμε υπόψη το ιστορικό υπόμνημα, η προοπτική που υπάρχει να θεωρούν άντρες και γυναίκες από διαφορετικές φυλές και έθνη ο ένας τον άλλον ίσο και να συμπεριφέρονται ανάλογα είναι πράγματι αμυδρή. «Η λύση», λέει ένας Αφρικανός πολιτικός, «βρίσκεται στην καρδιά μας».¹¹ Αλλά είναι δύσκολο να μεταμορφωθεί η καρδιά των ανθρώπων. Εξετάστε, όμως, πώς το άγγελμα της Αγίας Γραφής κάνει έκκληση στην καρδιά και προωθεί την αντίληψη της ισότητας.

Η διδασκαλία της Αγίας Γραφής ότι ο Θεός «έκανε από έναν άνθρωπο κάθε έθνος ανθρώπων» αποκλείει κάθε ιδέα περί φυλετικής ανωτερότητας. (Πράξεις 17:26) Δείχνει ότι, στην πραγματικότητα, υπάρχει μόνο μία φυλή—η ανθρώπινη φυλή. Επιπλέον, η Αγία Γραφή μάς ενθαρρύνει να ‘γινόμαστε μιμητές του Θεού’, για τον οποίο λέει: «[Αυτός] δεν είναι προσωπολήπτης, αλλά σε κάθε έθνος ο άνθρωπος που τον φοβάται και εργάζεται δικαιοσύνη είναι ευπρόσδεκτος σε αυτόν». (Εφεσίους 5:1· Πράξεις 10:34, 35) Σε εκείνους που παίρνουν στα σοβαρά την Αγία Γραφή και προσπαθούν αληθινά να ζουν σύμφωνα με τις διδασκαλίες της, αυτή η γνώση ασκεί ενοποιητική επίδραση. Ενεργεί ενδόμυχα, στην ανθρώπινη καρδιά, καταρρίπτοντας τους ανθρωποποίητους φραγμούς οι οποίοι διαιρούν τους ανθρώπους. Εξετάστε ένα παράδειγμα.

Όταν ο Χίτλερ διεξήγε τις πολεμικές του επιχειρήσεις σε όλη την Ευρώπη, υπήρχε μια ομάδα Χριστιανών—οι Μάρτυρες του Ιεχωβά—που αρνήθηκαν σταθερά να συμμετάσχουν στη σφαγή αθώων ανθρώπων. Αυτοί δεν ‘σήκωσαν σπαθί’ εναντίον των συνανθρώπων τους. Διακράτησαν αυτή τη στάση λόγω της επιθυμίας τους να ευαρεστούν τον Θεό. (Ησαΐας 2:3, 4· Μιχαίας 4:3, 5) Πίστευαν αληθινά τα όσα διδάσκει η Αγία Γραφή—ότι κανένα έθνος και καμιά φυλή δεν είναι καλύτερα από άλλα έθνη και φυλές. (Γαλάτες 3:28) Λόγω της ειρηνόφιλης στάσης τους, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά ήταν από τους πρώτους που φυλακίστηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.—Ρωμαίους 12:18.

Αλλά δεν διακράτησαν την ίδια στάση όλοι όσοι ισχυρίζονταν ότι ακολουθούσαν την Αγία Γραφή. Λίγο μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Μάρτιν Νιμίλερ, ένας Γερμανός Προτεστάντης κληρικός, έγραψε: «Όποιος θέλει να επιρρίψει την ευθύνη στον Θεό για τους [πολέμους] δεν γνωρίζει ή δεν θέλει να γνωρίζει το Λόγο του Θεού. . . . Στο πέρασμα των αιώνων οι Χριστιανικές εκκλησίες επανειλημμένα έδιναν τη συγκατάθεσή τους για την ευλογία του πολέμου, των στρατευμάτων και των όπλων και . . . προσεύχονταν με έναν πολύ αντιχριστιανικό τρόπο για την εξόντωση του εχθρού τους στον πόλεμο. Όλα αυτά είναι δικό μας λάθος και λάθος των πατέρων μας, αλλά προφανώς δεν είναι λάθος του Θεού. Και να σκεφτεί κανείς ότι εμείς οι σύγχρονοι Χριστιανοί ντρεπόμαστε για τη λεγόμενη αίρεση των Ειλικρινών Σπουδαστών της Γραφής [των Μαρτύρων του Ιεχωβά], οι οποίοι στάλθηκαν κατά εκατοντάδες και κατά χιλιάδες στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και πέθαναν επειδή αρνούνταν να υπηρετήσουν στον πόλεμο και επειδή δεν ήθελαν να σκοτώνουν ανθρώπους».¹²

Μέχρι σήμερα, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά είναι πασίγνωστοι για την αδελφότητά τους, η οποία ενώνει Άραβες με Εβραίους, Κροάτες με Σέρβους, Χούτου με Τούτσι. Ωστόσο, οι Μάρτυρες αναγνωρίζουν πρόθυμα ότι αυτή η ενότητα είναι δυνατή, όχι επειδή αυτοί είναι καλύτεροι από τους άλλους, αλλά επειδή παρακινούνται από τη δύναμη του αγγέλματος της Αγίας Γραφής.—1 Θεσσαλονικείς 2:13.

Πρακτική Καθοδηγία που Προάγει Καλή Διανοητική Υγεία

Πολλές φορές η σωματική υγεία του ανθρώπου επηρεάζεται από την κατάσταση της διανοητικής και της συναισθηματικής του υγείας. Για παράδειγμα, επιστημονικές μελέτες έχουν τεκμηριώσει την επιβλαβή επίδραση του θυμού. «Τα περισσότερα στοιχεία που είναι διαθέσιμα δείχνουν ότι οι ευέξαπτοι άνθρωποι κινδυνεύουν περισσότερο να προσβληθούν από καρδιαγγειακά νοσήματα (καθώς και από άλλες αρρώστιες) για πολλούς λόγους, οι οποίοι περιλαμβάνουν τη μειωμένη υποστήριξη από τον κοινωνικό περίγυρο, τις αυξημένες βιολογικές αντιδράσεις όταν θυμώνουν, και την αυξημένη εκδήλωση συμπεριφοράς που είναι ριψοκίνδυνη για την υγεία», λέει ο Δρ Ρέντφορντ Γουίλιαμς, Διευθυντής Έρευνας για τη Συμπεριφορά στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Ντιουκ, καθώς και η σύζυγός του Βερτζίνια Γουίλιαμς, στο βιβλίο τους Ο Θυμός Σκοτώνει (Anger Kills).¹³

Χιλιάδες χρόνια προτού εκπονηθούν τέτοιες επιστημονικές μελέτες, η Αγία Γραφή, με απλούς αλλά σαφείς όρους, συνέδεσε τη συναισθηματική μας κατάσταση με τη σωματική μας υγεία: ‘Η ήρεμη καρδιά είναι η ζωή της σάρκας, αλλά η ζήλια είναι σήψη στα κόκαλα’. (Παροιμίες 14:30· 17:22) Με σοφία, η Αγία Γραφή συμβούλεψε: ‘Άφησε το θυμό και απομακρύνσου από την οργή’, και ‘Μη βιάζεσαι στο πνεύμα σου να προσβάλλεσαι [ή «να θυμόνης», ΝΜ]’.—Ψαλμός 37:8· Εκκλησιαστής 7:9.

Η Αγία Γραφή έχει επίσης λογικές συμβουλές σχετικά με τον έλεγχο του θυμού. Για παράδειγμα, το εδάφιο Παροιμίες 19:11 λέει: ‘Η ενόραση του ανθρώπου ασφαλώς καταστέλλει το θυμό του, και είναι ωραίο το να παραβλέπει την παράβαση’. Η εβραϊκή λέξη που αποδίδεται «ενόραση» είναι παράγωγο ενός ρήματος που εφιστά την προσοχή στη «γνώση της αιτίας» κάποιου πράγματος.¹⁴ Η σοφή συμβουλή είναι: «Να σκέφτεστε πριν ενεργήσετε». Αν προσπαθεί κάποιος να συλλάβει τους βασικούς λόγους για τους οποίους οι άλλοι μιλούν ή ενεργούν με ένα συγκεκριμένο τρόπο, αυτό θα τον βοηθήσει να είναι πιο ανεκτικός—και λιγότερο επιρρεπής στο θυμό.—Παροιμίες 14:29.

Άλλη μια πρακτική συμβουλή βρίσκεται στο εδάφιο Κολοσσαείς 3:13, το οποίο λέει: «Συνεχίστε να ανέχεστε ο ένας τον άλλον και να συγχωρείτε ο ένας τον άλλον ανεπιφύλακτα». Οι μικροεκνευρισμοί είναι μέρος της ζωής. Η έκφραση «συνεχίστε να ανέχεστε» υποδηλώνει ότι πρέπει να ανεχόμαστε τα πράγματα που αντιπαθούμε στους άλλους. «Συγχωρώ» σημαίνει παύω να τρέφω μνησικακία. Μερικές φορές είναι σοφό να παύουμε να έχουμε πικρά αισθήματα αντί να τα υποθάλπουμε· αν τρέφουμε θυμό, αυτό απλώς θα προσθέσει στο φορτίο μας.—Βλέπε πλαίσιο «Πρακτική Καθοδηγία για τις Ανθρώπινες Σχέσεις».

Σήμερα, υπάρχουν πολλές πηγές συμβουλών και καθοδηγίας. Η Αγία Γραφή, όμως, είναι αληθινά μοναδική. Οι συμβουλές της δεν αποτελούν απλώς θεωρία, ούτε μας βλάπτουν ποτέ οι παραινέσεις της. Αντίθετα, η σοφία της έχει αποδειχτεί ‘πολύ αξιόπιστη’. (Ψαλμός 93:5) Επιπλέον, οι συμβουλές της Αγίας Γραφής είναι διαχρονικές. Αν και η συγγραφή της ολοκληρώθηκε πριν από σχεδόν 2.000 χρόνια, τα λόγια της εξακολουθούν να ισχύουν. Μάλιστα, ισχύουν εξίσου, ανεξάρτητα από το χρώμα του δέρματός μας ή τη χώρα στην οποία ζούμε. Τα λόγια της Αγίας Γραφής έχουν επίσης δύναμη—τη δύναμη να αλλάζουν τους ανθρώπους προς το καλύτερο. (Εβραίους 4:12) Γι’ αυτόν το λόγο, η ανάγνωση αυτού του βιβλίου και η εφαρμογή των αρχών του μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής σας.

[Υποσημειώσεις]

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 24]

Η Αγία Γραφή παρέχει σαφείς, λογικές συμβουλές γύρω από την οικογενειακή ζωή

[Πλαίσιο στη σελίδα 23]

Χαρακτηριστικά των Σωστών Οικογενειών

Πριν από αρκετά χρόνια μια εκπαιδευτικός και ειδικός σε θέματα οικογένειας διεξήγαγε κάποια εκτεταμένη έρευνα κατά την οποία ζητήθηκε από 500 και πλέον επαγγελματίες οι οποίοι παρέχουν συμβουλές σε οικογένειες να αναφέρουν τα χαρακτηριστικά που παρατηρούσαν στις σωστές οικογένειες. Είναι ενδιαφέρον ότι μεταξύ των χαρακτηριστικών που καταγράφτηκαν τις περισσότερες φορές περιλαμβάνονταν πράγματα που σύστηνε προ πολλού η Αγία Γραφή.

Στην πρώτη θέση του καταλόγου αναφέρθηκαν οι καλές συνήθειες επικοινωνίας, περιλαμβανομένων και των αποτελεσματικών μεθόδων επίλυσης διαφορών. Μια κοινή τακτική που υπάρχει στις σωστές οικογένειες είναι ότι «κανένας δεν πηγαίνει να κοιμηθεί ενόσω είναι ακόμα θυμωμένος με κάποιον άλλον», παρατήρησε η συγγραφέας της έρευνας.⁶ Ωστόσο, πριν από 1.900 και πλέον χρόνια, η Αγία Γραφή συμβούλεψε: «Να οργίζεστε και εντούτοις να μην αμαρτάνετε· ο ήλιος ας μη δύει βρίσκοντάς σας σε κατάσταση θυμού». (Εφεσίους 4:26) Στους Βιβλικούς χρόνους οι ημέρες υπολογίζονταν από τη μια δύση στην άλλη. Έτσι, πολύ καιρό πριν μελετήσουν οι σύγχρονοι ειδήμονες τις οικογένειες, η Αγία Γραφή έδινε τη σοφή συμβουλή: Να διευθετείτε σύντομα τα ζητήματα που προξενούν διαιρέσεις—πριν τελειώσει η μια ημέρα και αρχίσει η επόμενη.

Οι σωστές οικογένειες «δεν αναφέρουν θέματα που μπορεί να πάρουν εκρηκτικές διαστάσεις λίγο πριν φύγουν από το σπίτι ή πριν πάνε για ύπνο», διαπίστωσε η συγγραφέας. «Άκουσα επανειλημμένα τη φράση ‘η κατάλληλη στιγμή’».⁷ Αυτές οι οικογένειες άθελά τους απηχούσαν τη Βιβλική παροιμία που καταγράφτηκε πριν από 2.700 και πλέον χρόνια: ‘Σαν χρυσά μήλα σε ασημένια σκαλίσματα είναι ο λόγος που λέγεται στην κατάλληλη στιγμή’. (Παροιμίες 15:23· 25:11) Αυτή η παρομοίωση μπορεί να αναφέρεται σε χρυσά διακοσμητικά μήλα που τοποθετούνταν πάνω σε σκαλιστούς ασημένιους δίσκους—πολύτιμα και όμορφα αποκτήματα στους Βιβλικούς χρόνους. Μεταδίδει την ομορφιά και την αξία που έχουν τα λόγια που λέγονται στην κατάλληλη στιγμή. Σε περιστάσεις οι οποίες προξενούν ένταση, τα κατάλληλα λόγια που λέγονται στην κατάλληλη στιγμή είναι ανεκτίμητης αξίας.—Παροιμίες 10:19.

[Πλαίσιο στη σελίδα 26]

Πρακτική Καθοδηγία για τις Ανθρώπινες Σχέσεις

‘Να ταράζεστε, αλλά να μην αμαρτάνετε. Να μιλάτε μέσα στην καρδιά σας, πάνω στο κρεβάτι σας, και να σωπαίνετε’. (Ψαλμός 4:4) Στις περισσότερες περιπτώσεις που αφορούν μικρά παραπτώματα, ίσως είναι σοφό να συγκρατήσετε τα λόγια σας, αποφεύγοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο μια συναισθηματική αντιπαράθεση.

‘Υπάρχει εκείνος που μιλάει αστόχαστα σαν να δίνει χτυπήματα με σπαθί, αλλά η γλώσσα των σοφών είναι γιατρειά’. (Παροιμίες 12:18) Να σκέφτεστε προτού μιλήσετε. Τα αστόχαστα λόγια μπορούν να πληγώσουν τους άλλους και να καταστρέψουν φιλίες.

‘Η απάντηση που δίνεται με πραότητα απομακρύνει την οργή, αλλά ο λόγος που προξενεί πόνο διεγείρει θυμό’. (Παροιμίες 15:1) Απαιτείται εγκράτεια για να αποκρίνεστε με πραότητα, αλλά μια τέτοια πορεία συνήθως εξομαλύνει τα προβλήματα και προάγει τις ειρηνικές σχέσεις.

‘Η έναρξη της φιλονικίας είναι σαν να ελευθερώνει κανείς νερά· γι’ αυτό, προτού ξεσπάσει ο καβγάς, σήκω και φύγε’. (Παροιμίες 17:14) Είναι σοφό να αποχωρείτε από μια εύφλεκτη κατάσταση προτού χάσετε την ψυχραιμία σας.

«Μη βιάζεσαι να δείχνεις μνησικακία· επειδή τη μνησικακία την τρέφουν οι ανόητοι». (Εκκλησιαστής 7:9, Η Νέα Αγγλική Βίβλος [The New English Bible]) Τα συναισθήματα συχνά προηγούνται των ενεργειών. Το άτομο που προσβάλλεται γρήγορα είναι ανόητο, διότι η πορεία του μπορεί να οδηγήσει σε απερίσκεπτα λόγια ή πράξεις.

[Εικόνα στη σελίδα 25]

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά ήταν από τους πρώτους που φυλακίστηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης