Από όλες τις ιδιότητες που κατέχει ο Ιεχωβά, η αγάπη είναι η κυρίαρχη. Είναι επίσης η πιο ελκυστική. Καθώς εξετάζουμε μερικές από τις όμορφες πτυχές αυτής της ιδιότητας που μοιάζει με πετράδι, θα καταλάβουμε γιατί η Γραφή λέει ότι «ο Θεός είναι αγάπη».​—1 Ιωάννη 4:8.

1-3. Ποιοι είναι μερικοί παράγοντες που έκαναν τον θάνατο του Ιησού να μη μοιάζει με κανέναν άλλον στην ιστορία;

ΜΙΑ ανοιξιάτικη μέρα πριν από 2.000 χρόνια περίπου, ένας αθώος δικάστηκε, καταδικάστηκε για εγκλήματα που δεν είχε διαπράξει και τελικά βασανίστηκε μέχρι θανάτου. Δεν ήταν η πρώτη βάναυση και άδικη εκτέλεση στην ιστορία, και δυστυχώς ούτε η τελευταία. Εντούτοις, αυτός ο θάνατος δεν έμοιαζε με κανέναν άλλον.

² Καθώς αυτός ο άνθρωπος υπέφερε τις τελευταίες αγωνιώδεις ώρες του, ο ίδιος ο ουρανός φανέρωνε τη σημασία του γεγονότος. Μολονότι ήταν μεσημέρι, ξαφνικά σκοτάδι σκέπασε τη γη. Όπως το περιέγραψε ένας ιστορικός, «το φως του ήλιου χάθηκε». (Λουκάς 23:44, 45) Έπειτα, λίγο προτού αφήσει την τελευταία του πνοή, εκείνος ο άντρας είπε τα εξής αλησμόνητα λόγια: «Έχει επιτελεστεί!» Πράγματι, καταθέτοντας τη ζωή του, επιτέλεσε κάτι θαυμαστό. Η θυσία του ήταν η μεγαλύτερη πράξη αγάπης που έχει κάνει ποτέ άνθρωπος.​—Ιωάννης 15:13· 19:30.

³ Όπως ασφαλώς ξέρετε, αυτός ο άνθρωπος ήταν ο Ιησούς Χριστός. Τα όσα υπέφερε καθώς και ο θάνατός του εκείνη τη ζοφερή μέρα, στις 14 Νισάν του 33 Κ.Χ., είναι πολύ γνωστά. Ωστόσο, συχνά παραβλέπεται ένα σημαντικό γεγονός. Μολονότι ο Ιησούς υπέφερε τρομερά, κάποιος άλλος υπέφερε ακόμη περισσότερο. Στην πραγματικότητα, κάποιος άλλος έκανε μια ακόμη μεγαλύτερη θυσία εκείνη τη μέρα​—τη μεγαλύτερη πράξη αγάπης που έκανε ποτέ κάποιος στο σύμπαν. Ποια πράξη ήταν αυτή; Η απάντηση αποτελεί κατάλληλη εισαγωγή για το πιο σπουδαίο θέμα: την αγάπη του Ιεχωβά.

 4. Πώς κατάλαβε ένας Ρωμαίος στρατιωτικός ότι ο Ιησούς δεν ήταν συνηθισμένος άνθρωπος, και σε ποιο συμπέρασμα κατέληξε;

⁴ Ο Ρωμαίος εκατόνταρχος ο οποίος επέβλεπε την εκτέλεση του Ιησού έμεινε κατάπληκτος τόσο από το σκοτάδι που προηγήθηκε του θανάτου του Ιησού όσο και από τον ισχυρό σεισμό που ακολούθησε. «Σίγουρα αυτός ήταν Γιος του Θεού», είπε. (Ματθαίος 27:54) Σαφώς, ο Ιησούς δεν ήταν συνηθισμένος άνθρωπος. Εκείνος ο στρατιωτικός είχε συμβάλει στο να εκτελεστεί ο μονογενής Γιος του Υψίστου Θεού! Αλλά πόσο αγαπητός ήταν αυτός ο Γιος στον Πατέρα του;

 5. Με ποιο παράδειγμα θα μπορούσαμε να εξηγήσουμε το τεράστιο χρονικό διάστημα που πέρασαν μαζί στον ουρανό ο Ιεχωβά και ο Γιος του;

⁵ Η Γραφή αποκαλεί τον Ιησού “πρωτότοκο όλης της δημιουργίας”. (Κολοσσαείς 1:15) Για σκεφτείτε​—ο Γιος του Ιεχωβά υπήρχε πριν από το υλικό σύμπαν. Πόσον καιρό λοιπόν ήταν μαζί Πατέρας και Γιος; Μερικοί επιστήμονες υπολογίζουν ότι το σύμπαν είναι 13 δισεκατομμυρίων ετών. Χωράει το μυαλό σας ένα τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα; Κάποιο πλανητάριο, για να βοηθήσει τους ανθρώπους να κατανοήσουν την ηλικία του σύμπαντος όπως την υπολογίζουν οι επιστήμονες, εκθέτει ένα χρονοδιάγραμμα μήκους 110 μέτρων. Καθώς οι επισκέπτες περπατούν κατά μήκος του, κάθε βήμα που κάνουν αντιπροσωπεύει περίπου 75 εκατομμύρια χρόνια στη ζωή του σύμπαντος. Στο τέλος του χρονοδιαγράμματος, όλη η ανθρώπινη ιστορία αντιπροσωπεύεται από ένα σημάδι πάχους μιας ανθρώπινης τρίχας! Ακόμη και αν αυτός ο υπολογισμός είναι σωστός, και πάλι ολόκληρο αυτό το χρονοδιάγραμμα δεν θα έφτανε για να αντιπροσωπεύσει τη διάρκεια ζωής του Γιου του Ιεχωβά! Με τι ασχολούνταν όλους αυτούς τους αιώνες;

 6. (α) Με τι ασχολούνταν ο Γιος του Ιεχωβά στη διάρκεια της προανθρώπινης ύπαρξής του; (β) Τι είδους δεσμός υπάρχει ανάμεσα στον Ιεχωβά και στον Γιο του;

⁶ Ο Γιος υπηρετούσε με χαρά ως «δεξιοτέχνης εργάτης» του Πατέρα του. (Παροιμίες 8:30) Η Γραφή λέει: «Χωρίς [τον Γιο] δεν ήρθε σε ύπαρξη τίποτα απολύτως». (Ιωάννης 1:3) Άρα ο Ιεχωβά και ο Γιος του συνεργάστηκαν για να φέρουν σε ύπαρξη όλα τα άλλα πράγματα. Τι συναρπαστικές, ευτυχισμένες στιγμές έζησαν! Πολλοί θα συμφωνήσουν ότι η αγάπη μεταξύ γονέα και παιδιού είναι εκπληκτικά ισχυρή. Επίσης, η αγάπη «είναι τέλειος δεσμός ενότητας». (Κολοσσαείς 3:14) Ποιος από εμάς λοιπόν μπορεί να κατανοήσει καν τη δύναμη ενός δεσμού που υπάρχει για ένα τόσο τεράστιο χρονικό διάστημα; Σαφώς, ο Ιεχωβά Θεός και ο Γιος του είναι ενωμένοι με τον ισχυρότερο δεσμό αγάπης που υπήρξε ποτέ.

 7. Όταν βαφτίστηκε ο Ιησούς, πώς εξέφρασε ο Ιεχωβά τα αισθήματά του για τον Γιο του;

⁷ Παρ’ όλα αυτά, ο Πατέρας έστειλε τον Γιο του στη γη ώστε να γεννηθεί ως ανθρώπινο βρέφος. Αυτό σήμαινε ότι επί μερικές δεκαετίες ο Ιεχωβά έπρεπε να στερηθεί τη στενή συναναστροφή με τον αγαπητό του Γιο στον ουρανό. Με έντονο ενδιαφέρον, παρακολουθούσε από τον ουρανό καθώς ο Ιησούς μεγάλωνε και γινόταν τέλειος άντρας. Σε ηλικία περίπου 30 ετών, ο Ιησούς βαφτίστηκε. Δεν χρειάζεται να υποθέσουμε πώς ένιωσε ο Ιεχωβά για αυτόν. Ο Πατέρας μίλησε προσωπικά από τον ουρανό: «Αυτός είναι ο Γιος μου ο αγαπητός, τον οποίο έχω επιδοκιμάσει». (Ματθαίος 3:17) Βλέποντας ότι ο Ιησούς έκανε πιστά όλα όσα είχαν προφητευτεί, όλα όσα του είχαν ζητηθεί, ο Πατέρας του πρέπει να ήταν πολύ ευχαριστημένος!​—Ιωάννης 5:36· 17:4.

8, 9. (α) Τι υπέστη ο Ιησούς στις 14 Νισάν του 33 Κ.Χ., και πώς επηρεάστηκε ο ουράνιος Πατέρας του; (β) Γιατί επέτρεψε ο Ιεχωβά να υποφέρει και να πεθάνει ο Γιος του;

⁸ Πώς ένιωσε όμως ο Ιεχωβά στις 14 Νισάν του 33 Κ.Χ.; Πώς ένιωσε όταν προδόθηκε ο Ιησούς και κατόπιν συνελήφθη από έναν όχλο τη νύχτα; Όταν τον εγκατέλειψαν οι φίλοι του, και πέρασε από μια παράνομη δίκη; Όταν τον χλεύασαν, τον έφτυσαν και τον γρονθοκόπησαν; Όταν τον μαστίγωσαν, ξεσκίζοντας τις σάρκες στην πλάτη του; Όταν κάρφωσαν τα χέρια και τα πόδια του σε έναν ξύλινο πάσσαλο και τον άφησαν να κρέμεται εκεί ενώ οι άνθρωποι τον εξύβριζαν; Πώς ένιωσε ο Πατέρας όταν ο αγαπητός του Γιος τον επικαλέστηκε στην επιθανάτια αγωνία του; Πώς ένιωσε ο Ιεχωβά όταν ο Ιησούς άφησε την τελευταία του πνοή και, για πρώτη φορά από το ξεκίνημα όλης της δημιουργίας, ο αγαπητός του Γιος δεν υπήρχε;​—Ματθαίος 26:14-16, 46, 47, 56, 59, 67· 27:38-44, 46· Ιωάννης 19:1.

⁹ Δεν βρίσκουμε λόγια. Εφόσον ο Ιεχωβά έχει αισθήματα, ο πόνος που υπέφερε για τον θάνατο του Γιου του είναι αδύνατον να εκφραστεί με λόγια. Αυτό που μπορεί να εκφραστεί είναι το κίνητρο με το οποίο ο Ιεχωβά επέτρεψε να συμβεί αυτό. Γιατί άφησε ο Πατέρας τον εαυτό του να βιώσει τέτοια αισθήματα; Ο Ιεχωβά μάς αποκαλύπτει κάτι θαυμαστό στο εδάφιο Ιωάννης 3:16​—ένα εδάφιο τόσο σπουδαίο ώστε έχει αποκληθεί το Ευαγγέλιο σε μικρογραφία. Εκεί λέει: «Ο Θεός αγάπησε τον κόσμο τόσο πολύ ώστε έδωσε τον μονογενή του Γιο, για να μην καταστραφεί όποιος εκδηλώνει πίστη σε αυτόν, αλλά να έχει αιώνια ζωή». Το κίνητρο του Ιεχωβά λοιπόν ήταν το εξής: η αγάπη. Το δώρο του Ιεχωβά​—να στείλει τον Γιο του ώστε να υποφέρει και να πεθάνει για εμάς—​ήταν η μεγαλύτερη πράξη αγάπης που έγινε ποτέ.

10. Ποια ανάγκη έχουν οι άνθρωποι, και τι έχει συμβεί στο νόημα της λέξης «αγάπη»;

¹⁰ Τι σημαίνει η λέξη «αγάπη»; Η αγάπη έχει περιγραφεί ως η μεγαλύτερη ανάγκη των ανθρώπων. Από την κούνια ως τον τάφο, οι άνθρωποι αναζητούν την αγάπη, ευημερούν με τη ζεστασιά της, και μπορεί να μαραζώσουν και να πεθάνουν όταν τους λείπει. Παρ’ όλα αυτά, η αγάπη είναι εκπληκτικά δύσκολο να οριστεί. Φυσικά, οι άνθρωποι μιλούν πολύ για την αγάπη. Υπάρχει ένας ανεξάντλητος χείμαρρος βιβλίων, τραγουδιών και ποιημάτων για αυτήν. Όλα αυτά δεν διασαφηνίζουν πάντοτε το νόημα της αγάπης. Αν μη τι άλλο, η συγκεκριμένη λέξη έχει χρησιμοποιηθεί τόσο πολύ ώστε το αληθινό της νόημα φαίνεται όλο και πιο ασύλληπτο.

11, 12. (α) Πού μπορούμε να μάθουμε πολλά για την αγάπη, και γιατί; (β) Ποια είδη αγάπης προσδιορίζονταν στην αρχαία ελληνική, και ποια λέξη χρησιμοποιείται πιο συχνά στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές; (Βλέπε επίσης υποσημείωση.) (γ) Ποια σημασία μεταδίδει συνήθως η λέξη ἀγάπη στις Γραφές;

¹¹ Η Γραφή όμως διδάσκει για την αγάπη με σαφήνεια. Το Ερμηνευτικό Λεξικό των Λέξεων της Καινής Διαθήκης (Expository Dictionary of New Testament Words), του Βάιν, παρατηρεί: «Η αγάπη μπορεί να αναγνωριστεί μόνο από τις πράξεις τις οποίες υποκινεί». Το Βιβλικό ιστορικό των πράξεων του Ιεχωβά μάς διδάσκει πολλά για την αγάπη του​—την φιλάγαθη στοργή που έχει για τα πλάσματά του. Για παράδειγμα, τι θα μπορούσε να αποκαλύψει περισσότερα για αυτή την ιδιότητα από όσα αποκάλυψε η υπέρτατη πράξη αγάπης του Ιεχωβά που περιγράφηκε νωρίτερα; Στα κεφάλαια που θα ακολουθήσουν, θα δούμε πολλά άλλα παραδείγματα της έμπρακτης αγάπης του Ιεχωβά. Επιπλέον, μπορούμε να μάθουμε κάποια πράγματα από τις πρωτότυπες λέξεις που χρησιμοποιούνται στη Γραφή με την έννοια της αγάπης. Στην αρχαία ελληνική, υπήρχαν τέσσερις λέξεις που αναφέρονταν στην αγάπη.a Από αυτές, στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές χρησιμοποιείται περισσότερο η λέξη ἀγάπη, την οποία κάποιο λεξικό της Γραφής χαρακτηρίζει ως «τη λέξη με το ισχυρότερο νόημα από τις υπόλοιπες». Γιατί;

¹² Όπως χρησιμοποιείται στη Γραφή, η λέξη ἀγάπη του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου μεταδίδει συνήθως την ιδέα της αγάπης η οποία καθοδηγείται από αρχές. Πρόκειται λοιπόν για κάτι περισσότερο από μια απλή συναισθηματική εκδήλωση προς κάποιο άλλο άτομο. Έχει ευρύτερη σημασία, βασίζεται περισσότερο στην περίσκεψη και στη θέληση. Πάνω από όλα, η Χριστιανική αγάπη είναι τελείως ανιδιοτελής. Παραδείγματος χάρη, κοιτάξτε ξανά το εδάφιο Ιωάννης 3:16. Ποιος είναι “ο κόσμος” τον οποίο αγάπησε τόσο πολύ ο Θεός ώστε έδωσε τον μονογενή του Γιο; Είναι ο κόσμος της ανθρωπότητας που μπορούσε να απολυτρωθεί. Αυτό περιλαμβάνει πολλούς ανθρώπους που ακολουθούν μια αμαρτωλή πορεία στη ζωή. Μήπως ο Ιεχωβά αγαπάει τον καθέναν ως προσωπικό φίλο, όπως αγαπούσε τον πιστό Αβραάμ; (Ιακώβου 2:23) Όχι, αλλά ο Ιεχωβά με αγάπη δείχνει καλοσύνη προς όλους, και μάλιστα με μεγάλο προσωπικό κόστος. Θέλει να μετανοήσουν όλοι και να αλλάξουν τις οδούς τους. (2 Πέτρου 3:9) Πολλοί το κάνουν αυτό. Αυτούς τους δέχεται ευχαρίστως ως φίλους του.

13, 14. Τι δείχνει ότι η Χριστιανική αγάπη συνήθως περιλαμβάνει θερμή στοργή;

¹³ Μερικοί όμως έχουν εσφαλμένη αντίληψη για τη σημασία της λέξης ἀγάπη στη Γραφή. Νομίζουν ότι σημαίνει ένα ψυχρό, εγκεφαλικό είδος αγάπης. Το γεγονός είναι ότι η Χριστιανική αγάπη συνήθως περιλαμβάνει θερμή προσωπική στοργή. Για παράδειγμα, όταν ο Ιωάννης έγραψε: «Ο Πατέρας αγαπάει τον Γιο», χρησιμοποίησε έναν τύπο της λέξης ἀγάπη. Μήπως αυτή η αγάπη δεν περιλαμβάνει θερμή στοργή; Προσέξτε ότι ο Ιησούς είπε: «Ο Πατέρας νιώθει στοργή για τον Γιο», χρησιμοποιώντας το ρήμα φιλέω. (Ιωάννης 3:35· 5:20) Η αγάπη του Ιεχωβά συνήθως περιλαμβάνει την τρυφερή στοργή. Ωστόσο, η αγάπη του δεν παρασύρεται ποτέ από το συναίσθημα. Πάντοτε καθοδηγείται από τις σοφές και δίκαιες αρχές του.

¹⁴ Όπως έχουμε δει, όλες οι ιδιότητες του Ιεχωβά είναι εξαιρετικές, τέλειες και ελκυστικές. Αλλά η αγάπη είναι η πιο ελκυστική από όλες. Τίποτα δεν μας ελκύει τόσο ισχυρά προς τον Ιεχωβά. Το ευχάριστο είναι ότι η αγάπη αποτελεί και την κυρίαρχη ιδιότητά του. Πώς το γνωρίζουμε αυτό;

15. Ποια δήλωση κάνει η Γραφή για την ιδιότητα της αγάπης του Ιεχωβά, και από ποια άποψη είναι μοναδική αυτή η δήλωση; (Βλέπε επίσης υποσημείωση.)

¹⁵ Η Γραφή λέει για την αγάπη κάτι που δεν λέει για καμία από τις άλλες βασικές ιδιότητες του Ιεχωβά. Οι Γραφές δεν λένε ότι ο Θεός είναι δύναμη ή ότι ο Θεός είναι δικαιοσύνη ή ακόμη ότι ο Θεός είναι σοφία. Κατέχει αυτές τις ιδιότητες, είναι η ύψιστη Πηγή τους, και είναι ασύγκριτος και στις τρεις. Για την τέταρτη ιδιότητα όμως, αναφέρεται κάτι πιο βαθύ: «Ο Θεός είναι αγάπη».b (1 Ιωάννη 4:8) Τι σημαίνει αυτό;

16-18. (α) Γιατί λέει η Γραφή ότι «ο Θεός είναι αγάπη»; (β) Από όλα τα πλάσματα στη γη, γιατί είναι ο άνθρωπος ταιριαστό σύμβολο της ιδιότητας της αγάπης του Ιεχωβά;

¹⁶ Η φράση «ο Θεός είναι αγάπη» δεν είναι μια απλή εξίσωση, σαν να λέγαμε «Θεός ίσον αγάπη». Δεν θα ήταν σωστό να αντιστρέψουμε τη δήλωση και να πούμε ότι «η αγάπη είναι Θεός». Ο Ιεχωβά είναι πολύ περισσότερα από μια αφηρημένη ιδιότητα. Είναι Πρόσωπο με μεγάλη ποικιλία αισθημάτων και χαρακτηριστικών εκτός από την αγάπη. Εντούτοις, ο Ιεχωβά διαπνέεται από την αγάπη. Γι’ αυτό, ένα εγκυκλοπαιδικό έργο λέει σχετικά με αυτό το εδάφιο: «Η ίδια η ουσία, η φύση, του Θεού είναι η αγάπη». Γενικά, θα μπορούσαμε να το σκεφτούμε ως εξής: Η δύναμη του Ιεχωβά τον καθιστά ικανό να ενεργεί. Η δικαιοσύνη και η σοφία του κατευθύνουν τον τρόπο με τον οποίο ενεργεί. Αλλά η αγάπη του Ιεχωβά τον υποκινεί να ενεργεί. Επίσης, η αγάπη του είναι πάντοτε παρούσα στον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιεί τις άλλες ιδιότητές του.

¹⁷ Συχνά λέγεται ότι ο Ιεχωβά είναι η ίδια η προσωποποίηση της αγάπης. Συνεπώς, αν θέλουμε να μάθουμε για την αγάπη που βασίζεται σε αρχές, πρέπει να μάθουμε για τον Ιεχωβά. Φυσικά, μπορούμε να δούμε αυτή την όμορφη ιδιότητα και στους ανθρώπους. Αλλά γιατί συμβαίνει αυτό; Τον καιρό της δημιουργίας, ο Ιεχωβά είπε τα εξής λόγια, προφανώς στον Γιο του: «Ας κάνουμε άνθρωπο κατά την εικόνα μας, σύμφωνα με την ομοίωσή μας». (Γένεση 1:26) Από όλα τα πλάσματα που υπάρχουν στη γη, μόνο οι άντρες και οι γυναίκες μπορούν να επιλέξουν να αγαπούν και με αυτόν τον τρόπο να μιμούνται τον ουράνιο Πατέρα τους. Θυμηθείτε ότι ο Ιεχωβά χρησιμοποίησε διάφορα πλάσματα για να συμβολίσει τις βασικές του ιδιότητες. Εντούτοις, ο Ιεχωβά επέλεξε το ανώτατο επίγειο δημιούργημά του, τον άνθρωπο, ως σύμβολο της κυρίαρχης ιδιότητάς Του, της αγάπης.​—Ιεζεκιήλ 1:10.

¹⁸ Όταν αγαπάμε με ανιδιοτελή, βασισμένο σε αρχές τρόπο, αντανακλούμε την κυρίαρχη ιδιότητα του Ιεχωβά. Συμβαίνει ακριβώς αυτό που έγραψε ο απόστολος Ιωάννης: «Εμείς αγαπάμε επειδή εκείνος πρώτος μας αγάπησε». (1 Ιωάννη 4:19) Αλλά με ποιους τρόπους μάς έχει αγαπήσει πρώτος ο Ιεχωβά;

19. Γιατί θα μπορούσε να ειπωθεί ότι η αγάπη έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο δημιουργικό έργο του Ιεχωβά;

¹⁹ Η αγάπη δεν είναι κάτι καινούριο. Άλλωστε, τι υποκίνησε τον Ιεχωβά να αρχίσει να δημιουργεί; Δεν ήταν το ότι ένιωθε μοναξιά και ήθελε συντροφιά. Ο Ιεχωβά είναι πλήρης και αυτάρκης, και δεν του λείπει τίποτα που θα μπορούσε να του προμηθεύσει κάποιος άλλος. Αλλά η αγάπη του, μια ενεργή ιδιότητα, τον υποκίνησε φυσιολογικά να θέλει να μοιραστεί τις χαρές της ζωής με νοήμονα πλάσματα που θα μπορούσαν να εκτιμήσουν ένα τέτοιο δώρο. «Η αρχή της δημιουργίας του Θεού» ήταν ο μονογενής του Γιος. (Αποκάλυψη 3:14) Κατόπιν, ο Ιεχωβά χρησιμοποίησε αυτόν τον Δεξιοτέχνη Εργάτη προκειμένου να φέρει σε ύπαρξη όλα τα άλλα πράγματα, ξεκινώντας από τους αγγέλους. (Ιώβ 38:4, 7· Κολοσσαείς 1:16) Προικισμένα με ελευθερία, νοημοσύνη και αισθήματα, αυτά τα ισχυρά πνεύματα είχαν την ευκαιρία να αναπτύξουν τους δικούς τους δεσμούς αγάπης​—το ένα με το άλλο και, πάνω από όλα, με τον Ιεχωβά Θεό. (2 Κορινθίους 3:17) Συνεπώς, αγάπησαν επειδή πρώτα αγαπήθηκαν.

20, 21. Ποιες αποδείξεις είχαν ο Αδάμ και η Εύα για το ότι ο Ιεχωβά τούς αγαπούσε, αλλά τι έκαναν εκείνοι;

²⁰ Το ίδιο συνέβη και με τους ανθρώπους. Από την αρχή, ο Αδάμ και η Εύα περιβάλλονταν από αγάπη. Όπου και αν κοίταζαν στο παραδεισένιο σπίτι τους στην Εδέμ, έβλεπαν αποδείξεις της αγάπης του Πατέρα τους για αυτούς. Προσέξτε τι λέει η Γραφή: «Ο Ιεχωβά Θεός φύτεψε έναν κήπο στην Εδέμ, προς τα ανατολικά, και έβαλε εκεί τον άνθρωπο που είχε πλάσει». (Γένεση 2:8) Βρεθήκατε ποτέ σε έναν πανέμορφο κήπο ή πάρκο; Τι σας άρεσε περισσότερο; Το φως που περνούσε μέσα από τα φύλλα σε μια σκιερή γωνιά; Τα εντυπωσιακά χρώματα σε ένα παρτέρι λουλουδιών; Η απαλή μελωδία ενός γάργαρου ρυακιού, των πουλιών που κελαηδούσαν και των εντόμων που βούιζαν; Τι θα πούμε για τις ευχάριστες μυρωδιές από τα δέντρα, τα φρούτα και τα άνθη; Ούτως ή άλλως, κανένα σημερινό πάρκο δεν συγκρίνεται με τον κήπο της Εδέμ. Γιατί;

²¹ Εκείνον τον κήπο τον φύτεψε ο ίδιος ο Ιεχωβά! Πρέπει να ήταν απερίγραπτα όμορφος. Εκεί υπήρχαν κάθε είδους πανέμορφα δέντρα καθώς και δέντρα που έκαναν νόστιμους καρπούς. Ο κήπος ποτιζόταν καλά, είχε άφθονο χώρο και ήταν γεμάτος με μια συναρπαστική ποικιλία ζώων. Ο Αδάμ και η Εύα είχαν τα πάντα για να ζουν με ευτυχία και νόημα, μεταξύ άλλων ανταμειφτική εργασία και τέλεια συντροφιά. Ο Ιεχωβά τούς αγάπησε πρώτος, και εκείνοι είχαν κάθε λόγο να ανταποκριθούν ανάλογα. Εντούτοις, δεν το έκαναν αυτό. Αντί να υπακούσουν με αγάπη στον ουράνιο Πατέρα τους, στασίασαν ιδιοτελώς εναντίον του.​—Γένεση, κεφάλαιο 2.

22. Πώς αποδεικνύει ο τρόπος με τον οποίο αντέδρασε ο Ιεχωβά στον στασιασμό στην Εδέμ ότι η αγάπη του είναι όσια;

²² Πόσο οδυνηρό πρέπει να ήταν αυτό για τον Ιεχωβά! Αλλά μήπως αυτός ο στασιασμός προξένησε πικρία στη γεμάτη αγάπη καρδιά του; Όχι! «Η όσια αγάπη του παραμένει για πάντα». (Ψαλμός 136:1) Γι’ αυτό, αποφάσισε αμέσως να κάνει στοργικές προμήθειες για να απολυτρώσει όλους τους απογόνους του Αδάμ και της Εύας που θα είχαν τη σωστή διάθεση. Όπως είδαμε, αυτές οι προμήθειες περιλάμβαναν τη λυτρωτική θυσία του αγαπητού του Γιου, η οποία κόστισε τόσο πολύ στον Πατέρα.​—1 Ιωάννη 4:10.

23. Ποιος είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους ο Ιεχωβά είναι “ο ευτυχισμένος Θεός”, και ποιο ζωτικό ερώτημα θα εξεταστεί στο επόμενο κεφάλαιο;

²³ Ναι, από την αρχή ο Ιεχωβά πήρε την πρωτοβουλία να δείξει αγάπη στην ανθρωπότητα. Με αμέτρητους τρόπους, «εκείνος πρώτος μας αγάπησε». Η αγάπη προωθεί την αρμονία και τη χαρά, και συνεπώς δεν είναι παράξενο που ο Ιεχωβά περιγράφεται ως “ο ευτυχισμένος Θεός”. (1 Τιμόθεο 1:11) Ωστόσο, εγείρεται ένα σημαντικό ερώτημα. Μας αγαπάει πραγματικά ο Ιεχωβά ως άτομα; Το επόμενο κεφάλαιο θα ασχοληθεί με αυτό το θέμα.

 1. Ποιο αρνητικό αίσθημα ταλαιπωρεί πολλούς, περιλαμβανομένων και μερικών αληθινών Χριστιανών;

ΣΑΣ αγαπάει εσάς προσωπικά ο Ιεχωβά Θεός; Μερικοί συμφωνούν ότι ο Θεός αγαπάει την ανθρωπότητα γενικά, όπως αναφέρει το εδάφιο Ιωάννης 3:​16. Αλλά στην ουσία πιστεύουν: “Ο Θεός δεν θα μπορούσε ποτέ να αγαπάει εμένα ως άτομο”. Ακόμη και αληθινοί Χριστιανοί μπορεί μερικές φορές να έχουν αμφιβολίες για αυτό. Κάποιος που ήταν αποθαρρυμένος είπε: «Το βρίσκω πολύ δύσκολο να πιστέψω ότι ο Θεός ενδιαφέρεται έστω και στο ελάχιστο για εμένα». Μήπως κατά καιρούς σάς ταλαιπωρούν παρόμοιες αμφιβολίες;

2, 3. Ποιος θέλει να πιστέψουμε ότι στα μάτια του Ιεχωβά δεν έχουμε αξία ή ότι δεν είναι δυνατόν να μας αγαπάει, και πώς μπορούμε να καταπολεμήσουμε αυτή την άποψη;

² Ο Σατανάς θέλει πολύ να πιστέψουμε ότι ο Ιεχωβά Θεός ούτε μας αγαπάει ούτε μας θεωρεί πολύτιμους. Είναι αλήθεια ότι ο Σατανάς συχνά δελεάζει τους ανθρώπους κάνοντας έκκληση στη ματαιοδοξία και στην υπερηφάνειά τους. (2 Κορινθίους 11:3) Αλλά του αρέσει και να συντρίβει τον αυτοσεβασμό εκείνων που είναι ευάλωτοι. (Ιωάννης 7:​47-49· 8:​13, 44) Αυτό αληθεύει ιδιαίτερα σε αυτές τις δύσκολες «τελευταίες ημέρες». Πολλοί σήμερα μεγαλώνουν σε “άστοργες” οικογένειες. Άλλοι έρχονται διαρκώς αντιμέτωποι με άγριους, ιδιοτελείς και πεισματάρηδες ανθρώπους. (2 Τιμόθεο 3:​1-5) Ως αποτέλεσμα της κακομεταχείρισης, του ρατσισμού ή του μίσους που υφίστανται επί χρόνια, τέτοιου είδους άτομα ίσως έχουν πειστεί ότι δεν έχουν αξία ή ότι δεν είναι δυνατόν να τα αγαπήσει κανείς.

³ Αν διακρίνετε μέσα σας τέτοια αρνητικά αισθήματα, μην απελπίζεστε. Πολλοί από εμάς είμαστε παράλογα σκληροί με τον εαυτό μας από καιρό σε καιρό. Αλλά να θυμάστε ότι ο Λόγος του Θεού είναι σχεδιασμένος για «τακτοποίηση ζητημάτων» και για «ανατροπή ισχυρά οχυρωμένων πραγμάτων». (2 Τιμόθεο 3:​16· 2 Κορινθίους 10:4) Η Γραφή λέει: «Θα διαβεβαιώσουμε την καρδιά μας ενώπιόν του για οτιδήποτε και αν μας καταδικάζει η καρδιά μας, επειδή ο Θεός είναι μεγαλύτερος από την καρδιά μας και γνωρίζει τα πάντα». (1 Ιωάννη 3:​19, 20) Ας εξετάσουμε τέσσερις τρόπους με τους οποίους μας βοηθούν οι Γραφές να «διαβεβαιώσουμε την καρδιά μας» για την αγάπη του Ιεχωβά.

4, 5. Πώς δείχνει το παράδειγμα του Ιησού με τα σπουργίτια ότι έχουμε αξία στα μάτια του Ιεχωβά;

⁴ Πρώτον, η Γραφή διδάσκει ξεκάθαρα ότι ο Θεός βρίσκει αξία σε κάθε υπηρέτη του. Παραδείγματος χάρη, ο Ιησούς είπε: «Δεν πουλιούνται δύο σπουργίτια αντί ενός νομίσματος μικρής αξίας; Και όμως, ούτε ένα από αυτά δεν θα πέσει στο έδαφος χωρίς να το γνωρίζει ο Πατέρας σας. Αλλά όσο για εσάς, ακόμη και οι τρίχες του κεφαλιού σας είναι όλες αριθμημένες. Μη φοβάστε λοιπόν. Εσείς αξίζετε περισσότερο από πολλά σπουργίτια». (Ματθαίος 10:​29-31) Εξετάστε τι σήμαιναν αυτά τα λόγια για τους ακροατές του Ιησού τον πρώτο αιώνα.

⁵ Ίσως αναρωτιόμαστε γιατί θα αγόραζε κάποιος ένα σπουργίτι. Στις ημέρες του Ιησού, το σπουργίτι ήταν το φτηνότερο από τα πουλιά που πουλούσαν ως τροφή. Προσέξτε ότι, με ένα νόμισμα μικρής αξίας, ο αγοραστής έπαιρνε δύο σπουργίτια. Αλλά ο Ιησούς δήλωσε αργότερα ότι αν κάποιος ξόδευε δύο νομίσματα, έπαιρνε, όχι τέσσερα σπουργίτια, αλλά πέντε. Το επιπλέον πουλί το πρόσθεταν σαν να μην είχε καθόλου αξία. Ίσως αυτά τα πλάσματα να μην είχαν αξία στα μάτια των ανθρώπων, αλλά πώς τα θεωρούσε ο Δημιουργός; Ο Ιησούς είπε: «Ο Θεός δεν ξεχνάει ούτε ένα από αυτά [ούτε και αυτό που πρόσθεταν]». (Λουκάς 12:6, 7) Τώρα ίσως αρχίζουμε να διακρίνουμε τι ήθελε να τονίσει ο Ιησούς. Αν ο Ιεχωβά δίνει τόση αξία σε ένα και μόνο σπουργίτι, πόσο μεγαλύτερη αξία έχει ο άνθρωπος! Όπως εξήγησε ο Ιησούς, ο Ιεχωβά γνωρίζει κάθε λεπτομέρεια για εμάς. Ακόμη και οι τρίχες του κεφαλιού μας είναι αριθμημένες!

 6. Γιατί είμαστε βέβαιοι ότι δεν ήταν εξωπραγματικά τα λόγια του Ιησού όταν είπε πως οι τρίχες του κεφαλιού μας είναι αριθμημένες;

⁶ Οι τρίχες μας αριθμημένες; Μερικοί ίσως συμπεράνουν ότι τα λόγια του Ιησού ήταν εξωπραγματικά. Σκεφτείτε όμως την ελπίδα της ανάστασης. Πόσο καλά πρέπει να μας γνωρίζει ο Ιεχωβά για να μας αναδημιουργήσει! Μας θεωρεί τόσο πολύτιμους ώστε θυμάται κάθε λεπτομέρεια, συμπεριλαμβανομένου του γενετικού μας κώδικα και όλων των αναμνήσεων και των εμπειριών που έχουμε αποκτήσει στο πέρασμα των ετών.a Το να αριθμήσει τις τρίχες μας​—που σε ένα μέσο κεφάλι είναι περίπου 100.000​—θα ήταν συγκριτικά πολύ απλό.

7, 8. (α) Ποιες είναι μερικές ιδιότητες που ευαρεστείται να βρίσκει ο Ιεχωβά καθώς ερευνάει τις ανθρώπινες καρδιές; (β) Ποια είναι μερικά από τα έργα μας που θεωρεί πολύτιμα ο Ιεχωβά;

⁷ Δεύτερον, η Γραφή μάς διδάσκει τι θεωρεί πολύτιμο ο Ιεχωβά στους υπηρέτες του. Για να το πούμε απλά, ευαρεστείται με τις καλές μας ιδιότητες και με τις προσπάθειες που καταβάλλουμε. Ο βασιλιάς Δαβίδ είπε στον γιο του τον Σολομώντα: «Ο Ιεχωβά ερευνάει όλες τις καρδιές και διακρίνει κάθε τάση των σκέψεων». (1 Χρονικών 28:9) Καθώς ο Θεός ερευνάει δισεκατομμύρια ανθρώπινες καρδιές σε αυτόν τον βίαιο, γεμάτο μίσος κόσμο, πόσο πρέπει να ευαρεστείται όταν βρίσκει μια καρδιά που αγαπάει την ειρήνη, την αλήθεια και τη δικαιοσύνη! Τι συμβαίνει όταν ο Θεός βρίσκει μια καρδιά που ξεχειλίζει από αγάπη για αυτόν, που επιζητεί να μαθαίνει για αυτόν και να μεταδίδει αυτή τη γνώση σε άλλους; Ο Ιεχωβά μάς λέει ότι παρατηρεί εκείνους οι οποίοι μιλούν στους άλλους για αυτόν. Μάλιστα, έχει «βιβλίο ενθύμησης» για όλους «εκείνους που φοβούνται τον Ιεχωβά και για εκείνους που στοχάζονται το όνομά του». (Μαλαχίας 3:​16) Θεωρεί πολύτιμες αυτές τις ιδιότητες.

⁸ Ποια είναι μερικά καλά έργα τα οποία θεωρεί πολύτιμα ο Ιεχωβά; Ασφαλώς τις προσπάθειες που καταβάλλουμε να μιμούμαστε τον Γιο του, τον Ιησού Χριστό. (1 Πέτρου 2:​21) Ένα ζωτικό έργο το οποίο θεωρεί πολύτιμο ο Θεός είναι η εξάπλωση των καλών νέων της Βασιλείας του. Στο εδάφιο Ρωμαίους 10:15 διαβάζουμε: «Πόσο ωραία είναι τα πόδια εκείνων που διακηρύττουν καλά νέα για καλά πράγματα!» Ίσως να μη θεωρούμε τα ταπεινά μας πόδια ωραία. Αλλά εδώ αντιπροσωπεύουν τις προσπάθειες που κάνουν οι υπηρέτες του Ιεχωβά για να κηρύττουν τα καλά νέα. Όλες αυτές οι προσπάθειες είναι όμορφες και πολύτιμες στα μάτια του.​—Ματθαίος 24:​14· 28:​19, 20.

9, 10. (α) Γιατί μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι ο Ιεχωβά θεωρεί πολύτιμη την υπομονή μας παρά τις διάφορες δυσκολίες; (β) Ποιες αρνητικές απόψεις πιστών υπηρετών του δεν υιοθετεί ποτέ ο Ιεχωβά;

⁹ Ο Ιεχωβά θεωρεί επίσης πολύτιμη την υπομονή μας. (Ματθαίος 24:​13) Να θυμάστε ότι ο Σατανάς θέλει να στρέψετε τα νώτα σας στον Ιεχωβά. Κάθε μέρα που μένετε όσιοι στον Ιεχωβά είναι άλλη μια μέρα που βοηθήσατε να δοθεί απάντηση στους χλευασμούς του Σατανά. (Παροιμίες 27:​11) Μερικές φορές, η υπομονή δεν είναι εύκολη υπόθεση. Τα προβλήματα υγείας, οι οικονομικές δυσκολίες, ο συναισθηματικός πόνος και άλλα εμπόδια μπορούν να κάνουν δοκιμασία την κάθε μέρα που περνάει. Επίσης, οι αναβαλλόμενες προσδοκίες μπορούν να αποδειχτούν αποθαρρυντικές. (Παροιμίες 13:​12) Η υπομονή παρά τις δυσκολίες αυτές είναι ακόμη πιο πολύτιμη για τον Ιεχωβά. Να γιατί ζήτησε ο βασιλιάς Δαβίδ από τον Ιεχωβά να αποθηκεύσει τα δάκρυά του σε «ασκί», προσθέτοντας με πεποίθηση: «Δεν είναι αυτά καταγραμμένα στο βιβλίο σου;» (Ψαλμός 56:8) Ναι, ο Ιεχωβά φυλάει σαν θησαυρό και θυμάται όλα τα δάκρυα που χύνουμε και τα βάσανα που υπομένουμε ενώ διακρατούμε την οσιότητά μας σε αυτόν. Και αυτά επίσης είναι πολύτιμα στα μάτια του.

¹⁰ Βέβαια, αν η καρδιά μας μάς καταδικάζει, ίσως αντιστέκεται σε αυτές τις αποδείξεις ότι είμαστε πολύτιμοι στα μάτια του Θεού. Ίσως ψιθυρίζει επίμονα: “Αλλά υπάρχουν τόσοι άλλοι που είναι πιο υποδειγματικοί από εμένα. Πόσο πρέπει να απογοητεύεται ο Ιεχωβά όταν με συγκρίνει με αυτούς!” Ο Ιεχωβά δεν κάνει συγκρίσεις, ούτε έχει άκαμπτο ή σκληρό τρόπο σκέψης. (Γαλάτες 6:4) Διαβάζει με μεγάλη οξυδέρκεια την καρδιά μας, και θεωρεί πολύτιμο το καλό​—ακόμη και όταν είναι περιορισμένο.

11. Τι μπορούμε να μάθουμε για τον Ιεχωβά από τον τρόπο με τον οποίο χειρίστηκε την περίπτωση του Αβιά;

¹¹ Τρίτον, καθώς ο Ιεχωβά ερευνάει μέσα μας, κοσκινίζει προσεκτικά, ψάχνοντας το καλό. Για παράδειγμα, όταν ο Ιεχωβά έκρινε ότι έπρεπε να εκτελεστεί ολόκληρη η αποστατική δυναστεία του βασιλιά Ιεροβοάμ, διέταξε να ταφεί αξιοπρεπώς ένας από τους γιους του βασιλιά, ο Αβιά. Γιατί; Σε αυτόν «βρήκε κάτι καλό ο Ιεχωβά, ο Θεός του Ισραήλ». (1 Βασιλέων 14:1, 10-13) Στην ουσία, ο Ιεχωβά κοσκίνισε την καρδιά αυτού του νεαρού και βρήκε εκεί «κάτι καλό». Όσο μικρό ή ασήμαντο και αν ήταν αυτό το καλό, ο Ιεχωβά το θεώρησε άξιο να καταγραφεί στον Λόγο του. Και μάλιστα το αντάμειψε, δείχνοντας έλεος στον κατάλληλο βαθμό σε εκείνο το μέλος ενός αποστατικού οίκου.

12, 13. (α) Πώς δείχνει η περίπτωση του βασιλιά Ιωσαφάτ ότι ο Ιεχωβά ψάχνει να βρει το καλό που υπάρχει σε εμάς ακόμη και όταν αμαρτάνουμε; (β) Όσον αφορά τα καλά μας έργα και τις καλές μας ιδιότητες, πώς ενεργεί ο Ιεχωβά ως στοργικός Γονέας;

¹² Ένα ακόμη θετικότερο παράδειγμα βρίσκουμε στο πρόσωπο του καλού βασιλιά Ιωσαφάτ. Σε κάποια περίπτωση που ο βασιλιάς ενήργησε ανόητα, ο προφήτης του Ιεχωβά τού είπε: «Εξαιτίας αυτού ο Ιεχωβά έχει αγανακτήσει εναντίον σου». Τι αφυπνιστική σκέψη! Αλλά το άγγελμα του Ιεχωβά δεν τελείωσε εκεί. Συνέχισε: «Παρ’ όλα αυτά, βρέθηκαν καλά πράγματα σε εσένα». (2 Χρονικών 19:​1-3) Ο δίκαιος θυμός του Ιεχωβά δεν τον έκανε να μη δει το καλό που υπήρχε στον Ιωσαφάτ. Τι μεγάλη διαφορά με τους ατελείς ανθρώπους! Όταν αναστατωνόμαστε με τους άλλους, ίσως τείνουμε να μη βλέπουμε το καλό που υπάρχει σε αυτούς. Και όταν αμαρτάνουμε εμείς, η απογοήτευση, η ντροπή και η ενοχή που νιώθουμε μπορεί να μας κάνουν να μη βλέπουμε το καλό που υπάρχει στον ίδιο μας τον εαυτό. Να θυμάστε όμως ότι, αν μετανοούμε για τις αμαρτίες μας και προσπαθούμε σκληρά να μην τις επαναλάβουμε, ο Ιεχωβά μάς συγχωρεί.

¹³ Καθώς ο Ιεχωβά σάς κοσκινίζει, πετάει αυτές τις αμαρτίες, όπως ένας χρυσοθήρας πετάει τα άχρηστα χαλίκια. Τι θα πούμε για τις καλές σας ιδιότητες και τα καλά σας έργα; Αυτά είναι οι «βόλοι χρυσού» που κρατάει! Έχετε προσέξει ποτέ πώς φυλάνε οι στοργικοί γονείς τις ζωγραφιές ή τις σχολικές εργασίες των παιδιών τους, μερικές φορές δεκαετίες ολόκληρες αφού τα παιδιά τις έχουν ξεχάσει; Ο Ιεχωβά είναι ο στοργικότερος Γονέας. Όσο παραμένουμε πιστοί σε αυτόν, εκείνος ποτέ δεν ξεχνάει τα καλά μας έργα και τις καλές μας ιδιότητες. Στην ουσία, θα το θεωρούσε άδικο να τα ξεχάσει, και εκείνος δεν είναι ποτέ άδικος. (Εβραίους 6:​10) Μας κοσκινίζει επίσης και με έναν άλλον τρόπο.

14, 15. (α) Γιατί οι ατέλειές μας ποτέ δεν κάνουν τον Ιεχωβά να μη βλέπει το καλό που υπάρχει σε εμάς; Δώστε παράδειγμα. (β) Τι θα κάνει ο Ιεχωβά με τα καλά πράγματα που βρίσκει σε εμάς, και πώς θεωρεί τους πιστούς του;

¹⁴ Ο Ιεχωβά βλέπει πέρα από τις ατέλειές μας και διακρίνει τις δυνατότητές μας. Ας αναφέρουμε ένα παράδειγμα: Οι άνθρωποι που αγαπούν τα έργα τέχνης καταβάλλουν μεγάλες προσπάθειες για να αποκαταστήσουν πίνακες ή άλλα έργα που έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές. Όταν, λόγου χάρη, στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου κάποιος πυροβόλησε και προξένησε ζημιά σε ένα προσχέδιο του Λεονάρντο ντα Βίντσι αξίας περίπου 30 εκατομμυρίων δολαρίων, κανένας δεν σκέφτηκε ότι, εφόσον είχε προξενηθεί ζημιά στο έργο, έπρεπε να το πετάξουν. Αμέσως ξεκίνησαν εργασίες για την αποκατάσταση εκείνου του αριστουργήματος που είχε ηλικία περίπου 500 ετών. Γιατί; Επειδή ήταν πολύτιμο στα μάτια των φιλότεχνων. Δεν αξίζετε εσείς περισσότερο από ένα προσχέδιο φτιαγμένο με κιμωλία και κάρβουνο; Στα μάτια του Θεού ασφαλώς και αξίζετε​—όση ζημιά και αν σας έχει προξενήσει η κληρονομημένη ατέλεια. (Ψαλμός 72:​12-14) Ο Ιεχωβά Θεός, ο δεξιοτέχνης Δημιουργός της ανθρώπινης οικογένειας, θα κάνει ό,τι είναι απαραίτητο προκειμένου να αποκαταστήσει σε τελειότητα όλους όσους ανταποκρίνονται στη στοργική του φροντίδα.​—Πράξεις 3:​21· Ρωμαίους 8:​20-22.

¹⁵ Ναι, ο Ιεχωβά βλέπει το καλό που υπάρχει σε εμάς το οποίο εμείς μπορεί να μη βλέπουμε στον εαυτό μας. Και καθώς τον υπηρετούμε, αυτός θα κάνει το καλό να αυξάνεται ώσπου τελικά να τελειοποιηθούμε. Όπως και αν μας έχει μεταχειριστεί ο κόσμος του Σατανά, ο Ιεχωβά θεωρεί πολύτιμους τους πιστούς του υπηρέτες.​—Αγγαίος 2:7.

16. Ποια είναι η μεγαλύτερη απόδειξη της αγάπης του Ιεχωβά για εμάς, και πώς γνωρίζουμε ότι αυτό το δώρο απευθύνεται σε εμάς προσωπικά;

¹⁶ Τέταρτον, ο Ιεχωβά κάνει πολλά για να αποδείξει την αγάπη του για εμάς. Ασφαλώς, η λυτρωτική θυσία του Χριστού είναι η πιο δυνατή απάντηση στο σατανικό ψέμα ότι δεν έχουμε αξία ή ότι δεν είναι δυνατόν να μας αγαπήσει κανείς. Ποτέ δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο οδυνηρός θάνατος που υπέστη ο Ιησούς στο ξύλο του βασανισμού και η ακόμη μεγαλύτερη οδύνη που υπέμεινε ο Ιεχωβά παρατηρώντας τον αγαπητό του Γιο να πεθαίνει αποτελούν απόδειξη της αγάπης τους για εμάς. Δυστυχώς, πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να πιστέψουν ότι αυτό το δώρο θα μπορούσε να απευθύνεται σε αυτούς προσωπικά. Νιώθουν ανάξιοι. Θυμηθείτε όμως ότι ο απόστολος Παύλος ήταν κάποτε διώκτης των ακολούθων του Χριστού. Εντούτοις, έγραψε: “Ο Γιος του Θεού με αγάπησε και παρέδωσε τον εαυτό του για εμένα”.​—Γαλάτες 1:​13· 2:20.

17. Με ποια μέσα μάς ελκύει ο Ιεχωβά στον εαυτό του και στον Γιο του;

¹⁷ Ο Ιεχωβά αποδεικνύει την αγάπη του για εμάς βοηθώντας μας ατομικά να επωφεληθούμε από τη θυσία του Χριστού. Ο Ιησούς είπε: «Κανείς δεν μπορεί να έρθει σε εμένα αν δεν τον ελκύσει ο Πατέρας που με έστειλε». (Ιωάννης 6:​44) Ναι, ο Ιεχωβά προσωπικά μάς ελκύει στον Γιο του και στην ελπίδα της αιώνιας ζωής. Πώς; Μέσω του έργου κηρύγματος, το οποίο μας αγγίζει ατομικά, και μέσω του αγίου του πνεύματος, το οποίο χρησιμοποιεί ο Ιεχωβά για να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε και να εφαρμόσουμε πνευματικές αλήθειες παρά τους περιορισμούς και τις ατέλειές μας. Ο Ιεχωβά μπορεί συνεπώς να πει για εμάς αυτό που είπε για τον Ισραήλ: «Με αιώνια αγάπη σε αγάπησα. Να γιατί σε έλκυσα κοντά μου με όσια αγάπη».​—Ιερεμίας 31:3.

18, 19. (α) Ποιος είναι ο πιο προσωπικός τρόπος με τον οποίο εκδηλώνει ο Ιεχωβά την αγάπη του για εμάς, και πώς ξέρουμε ότι ασχολείται με αυτό προσωπικά; (β) Πώς μας διαβεβαιώνει ο Λόγος του Θεού ότι ο Ιεχωβά είναι συμπονετικός ακροατής;

¹⁸ Ίσως το προνόμιο της προσευχής να είναι εκείνο μέσω του οποίου νιώθουμε την αγάπη του Ιεχωβά με τον πιο προσωπικό τρόπο. Η Γραφή προσκαλεί τον καθέναν από εμάς να “προσεύχεται διαρκώς” στον Θεό. (1 Θεσσαλονικείς 5:​17) Ο Ιεχωβά ακούει. Μάλιστα, αποκαλείται “Αυτός που ακούει προσευχή”. (Ψαλμός 65:2) Δεν έχει αναθέσει αυτό το καθήκον σε κανέναν άλλον, ούτε καν στον ίδιο του τον Γιο. Σκεφτείτε: Ο Δημιουργός του σύμπαντος μας παροτρύνει να τον πλησιάζουμε μέσω προσευχής, με παρρησία. Και τι είδους ακροατής είναι; Ψυχρός, απαθής, αδιάφορος; Κάθε άλλο.

¹⁹ Ο Ιεχωβά είναι συμπονετικός. Τι είναι συμπόνια; Ένας πιστός ηλικιωμένος Χριστιανός είπε: «Συμπόνια σημαίνει να συναισθάνομαι τον πόνο σου μέσα στην καρδιά μου». Επηρεάζεται στ’ αλήθεια ο Ιεχωβά από τον πόνο μας; Διαβάζουμε σχετικά με τα βάσανα του λαού του τού Ισραήλ: «Σε όλες τις στενοχώριες τους αυτός στενοχωριόταν». (Ησαΐας 63:9) Ο Ιεχωβά δεν έβλεπε απλώς τα προβλήματά τους, αλλά επίσης συμπονούσε τον λαό. Το πόσο έντονα είναι τα αισθήματά του φαίνεται παραστατικά από τα λόγια του ίδιου του Ιεχωβά προς τους υπηρέτες του: «Όποιος αγγίζει εσάς αγγίζει την κόρη του ματιού μου».b (Ζαχαρίας 2:8) Πόσο επώδυνο θα ήταν αυτό! Ναι, ο Ιεχωβά μάς συμπονάει. Όταν υποφέρουμε εμείς, υποφέρει και αυτός.

20. Ποιον μη ισορροπημένο τρόπο σκέψης πρέπει να αποφεύγουμε για να υπακούμε στη συμβουλή του εδαφίου Ρωμαίους 12:3;

²⁰ Κανένας ισορροπημένος Χριστιανός δεν θα χρησιμοποιούσε αυτές τις αποδείξεις για την αγάπη και την εκτίμηση του Θεού ως δικαιολογία για υπερηφάνεια ή εγωισμό. Ο απόστολος Παύλος έγραψε: «Μέσω της παρ’ αξίαν καλοσύνης που μου έχει δοθεί, λέω σε όποιον είναι ανάμεσά σας να μη σκέφτεται για τον εαυτό του κάτι παραπάνω από όσο είναι απαραίτητο να σκέφτεται, αλλά να σκέφτεται έτσι ώστε να έχει σωφροσύνη, ο καθένας ανάλογα με το μέτρο πίστης που του έχει δώσει ο Θεός». (Ρωμαίους 12:3) Μια άλλη μετάφραση αναφέρει εδώ: «Θα έλεγα στον καθέναν σας να μη δίνει στον εαυτό του περισσότερη από την πραγματική του αξία, αλλά να κάνει αντικειμενική εκτίμηση του εαυτού του». (Μια Μετάφραση στη Γλώσσα του Λαού [A Translation in the Language of the People], του Τσαρλς Μπ. Γουίλιαμς) Γι’ αυτό, καθώς απολαμβάνουμε τη ζεστασιά της αγάπης του ουράνιου Πατέρα μας, ας είμαστε σώφρονες και ας θυμόμαστε ότι την αγάπη του Θεού ούτε την κερδίζουμε ούτε την αξίζουμε.​—Λουκάς 17:10.

21. Σε ποια σατανικά ψέματα πρέπει να αντιστεκόμαστε διαρκώς, και για ποια θεϊκή αλήθεια μπορούμε να συνεχίζουμε να βεβαιώνουμε την καρδιά μας;

²¹ Ο καθένας μας ας κάνει το καλύτερο που μπορεί για να απορρίπτει όλα τα ψέματα του Σατανά, περιλαμβανομένου και του ψέματος ότι δεν έχουμε αξία ή ότι δεν είναι δυνατόν να μας αγαπήσει κανείς. Αν οι εμπειρίες σας στη ζωή σάς έχουν διδάξει να θεωρείτε τον εαυτό σας τρομερό εμπόδιο το οποίο ούτε η απέραντη αγάπη του Θεού δεν μπορεί να ξεπεράσει, ή τα καλά σας έργα τόσο ασήμαντα ώστε να μην μπορούν να τα προσέξουν τα μάτια του που παρατηρούν τα πάντα, ή τις αμαρτίες σας τόσο τεράστιες ώστε να μην μπορούν να καλυφτούν από τον θάνατο του πολύτιμου Γιου του, τότε έχετε διδαχτεί ένα ψέμα. Απορρίψτε τέτοια ψέματα με όλη σας την καρδιά! Ας συνεχίζουμε να βεβαιώνουμε την καρδιά μας για την αλήθεια που εκφράζουν τα θεόπνευστα λόγια του Παύλου: «Είμαι πεπεισμένος ότι ούτε θάνατος ούτε ζωή ούτε άγγελοι ούτε κυβερνήσεις ούτε παρόντα πράγματα ούτε μελλοντικά πράγματα ούτε δυνάμεις ούτε ύψος ούτε βάθος ούτε καμιά άλλη δημιουργία θα μπορέσει να μας χωρίσει από την αγάπη του Θεού, η οποία εκδηλώνεται μέσω του Χριστού Ιησού του Κυρίου μας».​—Ρωμαίους 8:​38, 39.

1, 2. (α) Πώς ανταποκρίνεται φυσιολογικά μια μητέρα στο κλάμα του μωρού της; (β) Ποιο αίσθημα είναι ισχυρότερο ακόμη και από τη συμπόνια της μητέρας;

ΜΕΣΑ στη νύχτα, κλαίει ένα μωρό. Αμέσως, η μητέρα ξυπνάει. Από τότε που γέννησε, δεν κοιμάται τόσο βαθιά όσο παλιότερα. Έχει μάθει να ξεχωρίζει τα διάφορα είδη κλάματος του μωρού της. Γι’ αυτό, συνήθως καταλαβαίνει αν χρειάζεται φαγητό, αγκαλιά ή κάποια άλλη φροντίδα. Αλλά ανεξάρτητα από τον λόγο για τον οποίο κλαίει το μωρό, η μητέρα ανταποκρίνεται. Η καρδιά της δεν την αφήνει να αγνοήσει τις ανάγκες του παιδιού της.

² Η συμπόνια που νιώθει η μητέρα για το σπλάχνο της είναι ένα από τα πιο τρυφερά αισθήματα που νιώθουν οι άνθρωποι. Αλλά υπάρχει ένα απείρως ισχυρότερο αίσθημα: η τρυφερή συμπόνια του Θεού μας, του Ιεχωβά. Εξετάζοντας αυτή την ελκυστική ιδιότητα, θα βοηθηθούμε να πλησιάσουμε τον Ιεχωβά περισσότερο. Ας δούμε λοιπόν τι είναι συμπόνια και πώς την εκδηλώνει ο Θεός μας.

 3. Τι σημαίνει το εβραϊκό ρήμα που αποδίδεται «δείχνω έλεος» ή «σπλαχνίζομαι»;

³ Στη Γραφή, υπάρχει στενή σχέση μεταξύ της συμπόνιας και του ελέους. Αρκετές λέξεις του εβραϊκού και του ελληνικού κειμένου μεταδίδουν την έννοια της τρυφερής συμπόνιας. Πάρτε για παράδειγμα το εβραϊκό ρήμα ραχάμ, το οποίο συνήθως αποδίδεται «δείχνω έλεος» ή «σπλαχνίζομαι». Κάποιο σύγγραμμα εξηγεί ότι το ρήμα ραχάμ «εκφράζει ένα βαθύ και τρυφερό αίσθημα συμπόνιας, όπως αυτό που δημιουργείται όταν βλέπουμε εκείνους που αγαπάμε ή που χρειάζονται τη βοήθειά μας να είναι αδύναμοι ή να υποφέρουν». Αυτός ο εβραϊκός όρος, τον οποίο ο Ιεχωβά εφαρμόζει στον εαυτό του, σχετίζεται με τη λέξη που αποδίδεται «μήτρα» και μπορεί να περιγραφεί ως «μητρική συμπόνια».a​—Έξοδος 33:​19· Ιερεμίας 33:26.

4, 5. Πώς χρησιμοποιεί η Γραφή τα αισθήματα που έχει μια μητέρα για το μωρό της προκειμένου να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τη συμπόνια του Ιεχωβά;

⁴ Η Γραφή μάς βοηθάει να κατανοήσουμε τη συμπόνια του Ιεχωβά παρομοιάζοντάς την με τα αισθήματα που έχει μια μητέρα για το μωρό της. Στο εδάφιο Ησαΐας 49:​15, διαβάζουμε: «Μπορεί μια γυναίκα να ξεχάσει το παιδί της που θηλάζει ή να μη νιώσει συμπόνια [ραχάμ] για τον γιο της κοιλιάς της; Ακόμη και αν αυτές οι γυναίκες ξεχάσουν, εγώ ποτέ δεν θα σε ξεχάσω». Αυτή η συγκινητική περιγραφή τονίζει το βάθος της συμπόνιας του Ιεχωβά για τον λαό του. Πώς συμβαίνει αυτό;

⁵ Είναι δύσκολο να φανταστούμε ότι μια μητέρα θα ξεχνούσε να ταΐσει και να φροντίσει το παιδί της που θηλάζει. Άλλωστε, ένα μωρό είναι αβοήθητο​—χρειάζεται μέρα νύχτα την προσοχή και τη στοργή της μητέρας του. Δυστυχώς όμως δεν είναι σπάνια η μητρική αμέλεια, ιδιαίτερα σε αυτούς τους “δύσκολους καιρούς” στους οποίους πολλοί άνθρωποι είναι «άστοργοι». (2 Τιμόθεο 3:1, 3) Ωστόσο, ο Ιεχωβά διακηρύττει: «Εγώ ποτέ δεν θα σε ξεχάσω». Η τρυφερή συμπόνια που νιώθει ο Ιεχωβά για τους υπηρέτες του είναι ανεξάντλητη. Είναι ασύλληπτα ισχυρότερη από το τρυφερότερο φυσικό αίσθημα που μπορούμε να φανταστούμε​—τη συμπόνια που νιώθει φυσιολογικά μια μητέρα για το μωρό της. Δεν απορούμε που ένας σχολιαστής είπε για το εδάφιο Ησαΐας 49:​15: «Πρόκειται για μια από τις πιο ισχυρές εκφράσεις της αγάπης του Θεού στην Παλαιά Διαθήκη, αν όχι για την πιο ισχυρή».

 6. Πώς θεωρούν πολλοί ατελείς άνθρωποι την τρυφερή συμπόνια, αλλά για ποιο πράγμα μάς διαβεβαιώνει ο Ιεχωβά;

⁶ Μήπως η τρυφερή συμπόνια είναι ένδειξη αδυναμίας; Πολλοί ατελείς άνθρωποι έχουν υποστηρίξει αυτή την άποψη. Για παράδειγμα, ο Ρωμαίος φιλόσοφος Σενέκας, ο οποίος ήταν σύγχρονος του Ιησού και εξέχων διανοούμενος στη Ρώμη, δίδασκε ότι «η ευσπλαχνία είναι αδυναμία του νου». Ο Σενέκας ήταν υπέρμαχος του στωικισμού, μιας φιλοσοφίας η οποία έδινε έμφαση στην ηρεμία που στερείται συναισθημάτων. Κάποιος σοφός μπορεί να βοηθήσει αυτούς που υποφέρουν, είπε ο Σενέκας, αλλά δεν πρέπει να αφήσει τον εαυτό του να νιώσει ευσπλαχνία, επειδή αυτό το αίσθημα θα του στερούσε τη γαλήνη. Αυτή η εγωκεντρική άποψη για τη ζωή δεν άφηνε χώρο για εγκάρδια συμπόνια. Αλλά ο Ιεχωβά δεν είναι καθόλου έτσι! Στον Λόγο του, ο Ιεχωβά μάς διαβεβαιώνει ότι «είναι πολύ συμπονετικός και ελεήμων». (Ιακώβου 5:​11) Όπως θα δούμε, η συμπόνια δεν είναι αδυναμία αλλά μια ισχυρή, ζωτική ιδιότητα. Ας εξετάσουμε πώς την εκδηλώνει ο Ιεχωβά, όπως κάνει ένας στοργικός γονέας.

7, 8. Τι υφίσταντο οι Ισραηλίτες στην αρχαία Αίγυπτο, και πώς ανταποκρίθηκε ο Ιεχωβά στα βάσανά τους;

⁷ Η συμπόνια του Ιεχωβά φαίνεται καθαρά από τη συμπεριφορά του απέναντι στο έθνος του Ισραήλ. Στα τέλη του 16ου αιώνα Π.Κ.Χ., εκατομμύρια Ισραηλίτες ήταν υποδουλωμένοι στην αρχαία Αίγυπτο, όπου υφίσταντο σφοδρή καταπίεση. Οι Αιγύπτιοι «τους έκαναν πικρή τη ζωή, βάζοντάς τους να δουλεύουν σκληρά με τον πηλό και τις πλίνθους και σε κάθε μορφή δουλείας». (Έξοδος 1:​11, 14) Μέσα στη στενοχώρια τους, οι Ισραηλίτες κραύγασαν στον Ιεχωβά για βοήθεια. Πώς αντέδρασε ο Θεός της τρυφερής συμπόνιας;

⁸ Ο Ιεχωβά έδειξε ότι επηρεάστηκε βαθιά, λέγοντας: «Ασφαλώς είδα την ταλαιπωρία του λαού μου στην Αίγυπτο και άκουσα την κραυγή που υψώνουν εξαιτίας των καταπιεστικών εργοδηγών τους. Γνωρίζω καλά πόσο υποφέρουν». (Έξοδος 3:7) Ο Ιεχωβά δεν μπορούσε να βλέπει τα βάσανα του λαού του και να ακούει τις κραυγές τους χωρίς να τους συμπονέσει. Όπως είδαμε και στο Κεφάλαιο 24, ο Ιεχωβά είναι Θεός συμπόνιας. Συμπόνια είναι η ικανότητα να ταυτιζόμαστε με τον πόνο των άλλων. Αλλά ο Ιεχωβά δεν ένιωθε απλώς συμπόνια για τον λαό του. Υποκινήθηκε να δράσει για χάρη τους. Το εδάφιο Ησαΐας 63:9 λέει: «Με την αγάπη του και τη συμπόνια του αυτός τους εξαγόρασε». Με «κραταιό χέρι», ο Ιεχωβά έσωσε τους Ισραηλίτες από την Αίγυπτο. (Δευτερονόμιο 4:​34) Έκτοτε, τους παρείχε θαυματουργικά τροφή και τους έφερε σε μια δική τους καρποφόρα γη.

9, 10. (α) Γιατί ελευθέρωνε ο Ιεχωβά επανειλημμένα τους Ισραηλίτες αφού εγκαταστάθηκαν στην Υποσχεμένη Γη; (β) Στις μέρες του Ιεφθάε, από ποια καταδυνάστευση ελευθέρωσε ο Ιεχωβά τους Ισραηλίτες, και τι τον υποκίνησε να το κάνει αυτό;

⁹ Η συμπόνια του Ιεχωβά δεν σταμάτησε εκεί. Αφού εγκαταστάθηκαν στην Υποσχεμένη Γη, οι Ισραηλίτες ενέδιδαν επανειλημμένα στην απιστία με αποτέλεσμα να υποφέρουν. Αλλά κατόπιν συνέρχονταν και κραύγαζαν προς τον Ιεχωβά. Ξανά και ξανά, εκείνος τους ελευθέρωνε. Γιατί; «Επειδή ένιωθε συμπόνια για τον λαό του».​—2 Χρονικών 36:​15· Κριτές 2:​11-16.

¹⁰ Σκεφτείτε τι συνέβη στις μέρες του Ιεφθάε. Επειδή οι Ισραηλίτες είχαν στραφεί στη λατρεία ψεύτικων θεών, ο Ιεχωβά επέτρεψε να τους καταδυναστεύουν οι Αμμωνίτες επί 18 χρόνια. Τελικά, οι Ισραηλίτες μετανόησαν. Η Γραφή μάς λέει: «Απομάκρυναν τους ξένους θεούς από ανάμεσά τους και άρχισαν να υπηρετούν τον Ιεχωβά, ώστε αυτός δεν άντεχε πια να βλέπει τα δεινά του Ισραήλ».b (Κριτές 10:​6-16) Μόλις ο λαός του εκδήλωσε γνήσια μετάνοια, ο Ιεχωβά δεν άντεχε πλέον να τους βλέπει να υποφέρουν. Γι’ αυτό, ο Θεός της τρυφερής συμπόνιας ενίσχυσε τον Ιεφθάε ώστε να απελευθερώσει τους Ισραηλίτες από τα χέρια των εχθρών τους.​—Κριτές 11:​30-33.

11. Τι μαθαίνουμε για τη συμπόνια από τη συμπεριφορά του Ιεχωβά απέναντι στους Ισραηλίτες;

¹¹ Τι μας διδάσκει η συμπεριφορά του Ιεχωβά απέναντι στο έθνος του Ισραήλ για την τρυφερή συμπόνια; Κατ’ αρχάς, βλέπουμε ότι είναι κάτι παραπάνω από βαθιά κατανόηση για τα προβλήματα των άλλων. Θυμηθείτε το παράδειγμα της μητέρας της οποίας η συμπόνια την υποκινεί να ανταποκριθεί στο κλάμα του μωρού της. Παρόμοια, ο Ιεχωβά δεν κωφεύει στις κραυγές του λαού του. Η τρυφερή του συμπόνια τον υποκινεί να τους ανακουφίζει από τα βάσανά τους. Επιπλέον, ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφέρθηκε ο Ιεχωβά στους Ισραηλίτες μάς διδάσκει ότι η συμπόνια σε καμία περίπτωση δεν είναι αδυναμία, επειδή αυτή η τρυφερή ιδιότητα τον υποκίνησε να αναλάβει ισχυρή, αποφασιστική δράση υπέρ του λαού του. Αλλά μήπως ο Ιεχωβά δείχνει συμπόνια στους υπηρέτες του μόνο ως ομάδα;

12. Πώς αντανακλούσε ο Νόμος τη συμπόνια του Ιεχωβά για μεμονωμένα άτομα;

¹² Ο Νόμος που έδωσε ο Θεός στο έθνος του Ισραήλ έδειχνε τη συμπόνια του για μεμονωμένα άτομα. Πάρτε για παράδειγμα το ενδιαφέρον του για τους φτωχούς. Ο Ιεχωβά γνώριζε ότι απρόβλεπτες περιστάσεις θα μπορούσαν να βυθίσουν κάποιον Ισραηλίτη στη φτώχεια. Πώς έπρεπε να συμπεριφέρονται στους φτωχούς; Ο Ιεχωβά πρόσταξε αυστηρά τους Ισραηλίτες: «Μη σκληρύνεις την καρδιά σου και μην είσαι σφιχτοχέρης προς τον φτωχό αδελφό σου. Πρέπει να είσαι γενναιόδωρος απέναντί του, όχι να του δώσεις βαρυγκομώντας, διότι έτσι θα ευλογήσει ο Ιεχωβά ο Θεός σου κάθε σου έργο και οτιδήποτε επιχειρείς να κάνεις». (Δευτερονόμιο 15:7, 10) Ο Ιεχωβά πρόσταξε ακόμη τους Ισραηλίτες να μη θερίζουν εντελώς τις άκρες των αγρών τους και να μη μαζεύουν τα απομεινάρια. Αυτά που έμεναν ήταν για εκείνους που βρίσκονταν σε μειονεκτική θέση. (Λευιτικό 23:22· Ρουθ 2:​2-7) Όταν το έθνος τηρούσε αυτές τις στοργικές διατάξεις υπέρ των φτωχών που υπήρχαν ανάμεσά τους, τα άπορα άτομα στον Ισραήλ δεν χρειαζόταν να ζητιανεύουν για να φάνε. Δεν αντανακλούσε αυτό την τρυφερή συμπόνια του Ιεχωβά;

13, 14. (α) Πώς μας διαβεβαιώνουν τα λόγια του Δαβίδ ότι ο Ιεχωβά ενδιαφέρεται βαθιά για εμάς ως άτομα; (β) Ποιο παράδειγμα δείχνει ότι ο Ιεχωβά είναι κοντά σε όσους έχουν «συντετριμμένη καρδιά» ή «καταθλιμμένο πνεύμα»;

¹³ Και σήμερα, ο στοργικός Θεός μας ενδιαφέρεται βαθιά για εμάς ως άτομα. Μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι γνωρίζει πολύ καλά τα βάσανά μας. Ο ψαλμωδός Δαβίδ έγραψε: «Τα μάτια του Ιεχωβά είναι στραμμένα στους δικαίους, και τα αφτιά του ακούν την κραυγή που υψώνουν για βοήθεια. Ο Ιεχωβά είναι κοντά σε εκείνους που έχουν συντετριμμένη καρδιά· σώζει εκείνους που έχουν καταθλιμμένο πνεύμα». (Ψαλμός 34:​15, 18) Σχετικά με εκείνους που περιγράφονται με αυτά τα λόγια, ένας Βιβλικός σχολιαστής παρατηρεί: «Έχουν συντετριμμένη καρδιά και καταθλιμμένο πνεύμα, δηλαδή είναι ταπεινωμένοι εξαιτίας της αμαρτίας και έχουν απαρνηθεί τον εαυτό τους· θεωρούν τον εαυτό τους μηδαμινό και πιστεύουν ότι δεν έχουν αξία». Αυτοί οι άνθρωποι μπορεί να νομίζουν ότι ο Ιεχωβά είναι πολύ μακριά και ότι οι ίδιοι είναι τόσο ασήμαντοι ώστε αποκλείεται να ενδιαφέρεται για αυτούς. Αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια. Τα λόγια του Δαβίδ μάς διαβεβαιώνουν ότι ο Ιεχωβά δεν εγκαταλείπει εκείνους που «θεωρούν τον εαυτό τους μηδαμινό». Ο συμπονετικός Θεός μας γνωρίζει ότι σε τέτοιες στιγμές τον χρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ και είναι κοντά μας.

¹⁴ Προσέξτε μια εμπειρία. Μια μητέρα στις Ηνωμένες Πολιτείες πήγε εσπευσμένα τον δίχρονο γιο της στο νοσοκομείο με οξεία λαρυγγίτιδα. Αφού εξέτασαν το παιδί, οι γιατροί τής είπαν ότι θα έπρεπε να το κρατήσουν στο νοσοκομείο το βράδυ. Πού πέρασε τη νύχτα η μητέρα; Σε μια καρέκλα στο δωμάτιο του νοσοκομείου, ακριβώς δίπλα στο κρεβάτι του γιου της! Το αγοράκι της ήταν άρρωστο και εκείνη έπρεπε να είναι κοντά του. Ενεργώντας έτσι, η μητέρα αντανακλούσε τη συμπόνια του Ιεχωβά, επειδή είμαστε πλασμένοι κατά την εικόνα του. (Γένεση 1:​26) Ασφαλώς μπορούμε να αναμένουμε ακόμη περισσότερα από τον στοργικό ουράνιο Πατέρα μας! Τα συγκινητικά λόγια του εδαφίου Ψαλμός 34:​18 μας λένε ότι, όταν έχουμε «συντετριμμένη καρδιά» ή «καταθλιμμένο πνεύμα», ο Ιεχωβά, σαν στοργικός γονέας, «είναι κοντά»​—πάντοτε συμπονετικός και έτοιμος να βοηθήσει.

15. Με ποιους τρόπους μάς βοηθάει ο Ιεχωβά ως άτομα;

¹⁵ Πώς μας βοηθάει λοιπόν ο Ιεχωβά ως άτομα; Δεν απομακρύνει κατ’ ανάγκην την αιτία των βασάνων μας. Αλλά έχει κάνει άφθονες προμήθειες για εκείνους που κραυγάζουν προς αυτόν για βοήθεια. Ο Λόγος του, η Αγία Γραφή, δίνει πρακτικές συμβουλές που μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο. Μέσα στην εκκλησία, ο Ιεχωβά παρέχει επισκόπους με πνευματικά προσόντα, οι οποίοι προσπαθούν να αντανακλούν τη συμπόνια του καθώς βοηθούν τους συλλάτρεις τους. (Ιακώβου 5:​14, 15) Ως “Αυτός που ακούει προσευχή”, δίνει «άγιο πνεύμα σε όσους του το ζητούν». (Ψαλμός 65:2· Λουκάς 11:​13) Αυτό το πνεύμα μπορεί να μας γεμίσει με «δύναμη που ξεπερνάει το φυσιολογικό» προκειμένου να υπομείνουμε ώσπου η Βασιλεία του Θεού να απομακρύνει όλα τα πιεστικά προβλήματα. (2 Κορινθίους 4:7) Δεν είμαστε ευγνώμονες για όλες αυτές τις προμήθειες; Ας μην ξεχνάμε ότι είναι εκφράσεις της τρυφερής συμπόνιας του Ιεχωβά.

16. Ποιο είναι το μεγαλύτερο παράδειγμα της συμπόνιας του Ιεχωβά, και πώς μας επηρεάζει αυτό ως άτομα;

¹⁶ Ασφαλώς, το μεγαλύτερο παράδειγμα της συμπόνιας του Ιεχωβά είναι το ότι έδωσε το πιο αγαπημένο του Πρόσωπο ως λύτρο για εμάς. Αυτή ήταν μια στοργική θυσία από μέρους του Ιεχωβά και άνοιξε τον δρόμο για τη σωτηρία μας. Να θυμάστε ότι η προμήθεια του λύτρου εφαρμόζεται σε εμάς προσωπικά. Εύλογα, ο Ζαχαρίας, ο πατέρας του Ιωάννη του Βαφτιστή, προείπε ότι αυτή η προμήθεια θα μεγάλυνε “την τρυφερή συμπόνια του Θεού μας”.​—Λουκάς 1:78.

17-19. (α) Πώς δείχνει η Γραφή ότι η συμπόνια του Ιεχωβά δεν είναι απεριόριστη; (β) Τι έκανε τη συμπόνια του Ιεχωβά για τον λαό του να φτάσει στα όριά της;

¹⁷ Είναι σωστό να νομίζουμε ότι η τρυφερή συμπόνια του Ιεχωβά είναι απεριόριστη; Η Γραφή δείχνει καθαρά ότι, στην περίπτωση ατόμων που εναντιώνονται στις δίκαιες οδούς του, ο Ιεχωβά δικαιολογημένα αρνείται να δείξει συμπόνια. (Εβραίους 10:​28) Για να καταλάβουμε γιατί το κάνει αυτό, ας θυμηθούμε το παράδειγμα του έθνους του Ισραήλ.

¹⁸ Μολονότι ο Ιεχωβά ελευθέρωσε επανειλημμένα τους Ισραηλίτες από τους εχθρούς τους, η συμπόνια του τελικά έφτασε στα όριά της. Αυτός ο πεισματικός λαός επιδόθηκε στην ειδωλολατρία, φέρνοντας μάλιστα τα αηδιαστικά τους είδωλα μέσα στον ναό του Ιεχωβά! (Ιεζεκιήλ 5:​11· 8:​17, 18) Επιπλέον, η Γραφή λέει: «Εκείνοι περιγελούσαν τους αγγελιοφόρους του αληθινού Θεού και καταφρονούσαν τα λόγια του και χλεύαζαν τους προφήτες του, ώσπου η οργή του Ιεχωβά επήλθε εναντίον του λαού του, μέχρι που δεν υπήρχε γιατρειά για αυτούς». (2 Χρονικών 36:​16) Οι Ισραηλίτες έφτασαν σε ένα σημείο όπου δεν υπήρχε πλέον κατάλληλη βάση για συμπόνια, και προκάλεσαν τον δίκαιο θυμό του Ιεχωβά. Με ποιο αποτέλεσμα;

¹⁹ Ο Ιεχωβά δεν μπορούσε πλέον να νιώσει συμπόνια για τον λαό του και διακήρυξε: «Δεν θα δείξω συμπόνια ούτε θα νιώσω λύπη ούτε θα τους ελεήσω· τίποτα δεν θα με εμποδίσει να τους καταστρέψω». (Ιερεμίας 13:​14) Ως αποτέλεσμα, η Ιερουσαλήμ και ο ναός της καταστράφηκαν, και οι Ισραηλίτες οδηγήθηκαν αιχμάλωτοι στη Βαβυλώνα. Πόσο τραγικό είναι να γίνονται οι αμαρτωλοί άνθρωποι τόσο στασιαστικοί ώστε να εξαντλούν τα όρια της θεϊκής συμπόνιας!​—Θρήνοι 2:21.

20, 21. (α) Τι θα συμβεί όταν η θεϊκή συμπόνια φτάσει στα όριά της στις μέρες μας; (β) Ποια συμπονετική προμήθεια του Ιεχωβά θα εξεταστεί στο επόμενο κεφάλαιο;

²⁰ Τι θα πούμε για σήμερα; Ο Ιεχωβά δεν έχει αλλάξει. Από συμπόνια, έχει αναθέσει στους Μάρτυρές του την αποστολή να κηρύξουν τα «καλά νέα της Βασιλείας» σε όλη την κατοικημένη γη. (Ματθαίος 24:​14) Όταν οι άνθρωποι που έχουν δίκαιη καρδιά ανταποκρίνονται, ο Ιεχωβά τούς βοηθάει να αντιληφθούν το άγγελμα της Βασιλείας. (Πράξεις 16:​14) Αλλά αυτό το έργο δεν θα συνεχίζεται για πάντα. Δεν θα ήταν καθόλου συμπονετικό από μέρους του Ιεχωβά να επιτρέψει σε αυτόν τον πονηρό κόσμο, που είναι γεμάτος αθλιότητα και βάσανα, να συνεχίσει να υπάρχει επ’ άπειρον. Όταν φτάσει στα όριά της η θεϊκή συμπόνια, ο Ιεχωβά θα έρθει για να εκτελέσει κρίση σε αυτό το σύστημα πραγμάτων. Ακόμη και τότε, θα ενεργεί από συμπόνια​—συμπόνια για το «άγιο όνομά» του και για τους αφοσιωμένους υπηρέτες του. (Ιεζεκιήλ 36:​20-23) Ο Ιεχωβά θα εξαλείψει την πονηρία και θα φέρει έναν δίκαιο νέο κόσμο. Σχετικά με τους πονηρούς, ο Ιεχωβά διακηρύττει: «Το μάτι μου δεν θα λυπηθεί· και δεν θα δείξω συμπόνια. Τις συνέπειες της πορείας τους θα τις φέρω πάνω στο κεφάλι τους».​—Ιεζεκιήλ 9:10.

²¹ Ως τότε, ο Ιεχωβά νιώθει συμπόνια για τους ανθρώπους, ακόμη και για εκείνους που κινδυνεύουν να καταστραφούν. Οι αμαρτωλοί άνθρωποι που μετανοούν ειλικρινά μπορούν να ωφεληθούν από μια από τις πλέον συμπονετικές προμήθειες του Ιεχωβά​—τη συγχωρητικότητα. Στο επόμενο κεφάλαιο, θα εξετάσουμε μερικές από τις όμορφες λεκτικές εικόνες της Γραφής που μεταδίδουν την πλήρη έκταση της συγχωρητικότητας του Ιεχωβά.

1-3. (α) Ποιο βαρύ φορτίο βάσταζε ο ψαλμωδός Δαβίδ, και πώς βρήκε παρηγοριά για την ταραγμένη του καρδιά; (β) Ποιο φορτίο μπορεί να βαστάζουμε όταν αμαρτάνουμε, αλλά για ποιο πράγμα μάς διαβεβαιώνει ο Ιεχωβά;

«ΤΑ ΣΦΑΛΜΑΤΑ μου κρέμονται απειλητικά πάνω από το κεφάλι μου», έγραψε ο ψαλμωδός Δαβίδ. «Είναι ασήκωτα για εμένα σαν βαρύ φορτίο. Παρέλυσα και συντρίφτηκα εντελώς». (Ψαλμός 38:4, 8) Ο Δαβίδ γνώριζε πόσο βαρύ μπορούσε να είναι το φορτίο μιας ένοχης συνείδησης. Αλλά βρήκε παρηγοριά για την ταραγμένη του καρδιά. Κατανοούσε ότι, ενώ ο Ιεχωβά μισεί την αμαρτία, δεν μισεί τον αμαρτωλό αν μετανοήσει αληθινά και απορρίψει την αμαρτωλή του πορεία. Με πλήρη πίστη στην προθυμία του Ιεχωβά να δείχνει έλεος στους μετανοημένους, ο Δαβίδ είπε: «Εσύ, Ιεχωβά, είσαι . . . πρόθυμος να συγχωρείς».​—Ψαλμός 86:5.

² Όταν αμαρτάνουμε, και εμείς μπορεί να βαστάζουμε το συντριπτικό φορτίο μιας πληγωμένης συνείδησης. Αυτές οι τύψεις είναι υγιές συναίσθημα. Μπορεί να μας υποκινήσει να κάνουμε θετικά βήματα για να διορθώσουμε τα λάθη μας. Υπάρχει όμως ο κίνδυνος να μας καταβάλει η ενοχή. Η καρδιά μας που μας καταδικάζει μπορεί να επιμένει ότι ο Ιεχωβά δεν θα μας συγχωρήσει, όσο και αν έχουμε μετανοήσει. Αν μας «καταβάλει η υπερβολική λύπη», ο Σατανάς ίσως προσπαθήσει να μας κάνει να παραιτηθούμε, να νομίσουμε ότι ο Ιεχωβά μάς θεωρεί ανάξιους, ακατάλληλους να τον υπηρετούμε.​—2 Κορινθίους 2:​5-11.

³ Άραγε έτσι βλέπει τα πράγματα ο Ιεχωβά; Κάθε άλλο! Η συγχωρητικότητα είναι μια πτυχή της μεγάλης αγάπης του Ιεχωβά. Στον Λόγο του, μας διαβεβαιώνει ότι, όταν εκδηλώνουμε γνήσια, εγκάρδια μετάνοια, αυτός είναι πρόθυμος να συγχωρεί. (Παροιμίες 28:​13) Για να μη μας φανεί ποτέ ανέφικτη η συγχώρηση του Ιεχωβά, ας εξετάσουμε γιατί και πώς συγχωρεί εκείνος.

 4. Τι θυμάται ο Ιεχωβά σχετικά με τη φύση μας, και πώς επηρεάζει αυτό τον τρόπο με τον οποίο μας μεταχειρίζεται;

⁴ Ο Ιεχωβά γνωρίζει τους περιορισμούς μας. «Αυτός ξέρει καλά πώς είμαστε πλασμένοι, θυμάται ότι είμαστε χώμα», λέει το εδάφιο Ψαλμός 103:​14. Δεν ξεχνάει ότι είμαστε χωματένια πλάσματα, με ελαττώματα και αδυναμίες ως αποτέλεσμα της ατέλειας. Η έκφραση «ξέρει καλά πώς είμαστε πλασμένοι» μας θυμίζει ότι η Γραφή παρομοιάζει τον Ιεχωβά με αγγειοπλάστη και εμάς με τα πήλινα σκεύη που φτιάχνει. (Ιερεμίας 18:​2-6) Ο Μεγάλος Αγγειοπλάστης προσαρμόζει τη συμπεριφορά του απέναντί μας σύμφωνα με την αδυναμία της αμαρτωλής μας φύσης και τον τρόπο που ανταποκρινόμαστε ή δεν ανταποκρινόμαστε στην καθοδηγία του.

 5. Πώς περιγράφει η επιστολή προς τους Ρωμαίους την ισχυρή λαβή της αμαρτίας;

⁵ Ο Ιεχωβά κατανοεί πόσο ισχυρή είναι η αμαρτία. Ο Λόγος του περιγράφει την αμαρτία ως μια ισχυρή δύναμη που έχει πιάσει τον άνθρωπο στη θανατηφόρα λαβή της. Πόσο δυνατή είναι η λαβή της αμαρτίας; Στην επιστολή προς τους Ρωμαίους, ο απόστολος Παύλος εξηγεί: Είμαστε «κάτω από την αμαρτία», όπως είναι οι στρατιώτες κάτω από τις διαταγές του διοικητή τους (Ρωμαίους 3:9)· η αμαρτία “βασιλεύει” στην ανθρωπότητα (Ρωμαίους 5:​21)· «κατοικεί» μέσα μας (Ρωμαίους 7:​17, 20)· ο “νόμος” της επενεργεί διαρκώς σε εμάς, προσπαθώντας ουσιαστικά να ελέγχει την πορεία μας. (Ρωμαίους 7:​23, 25) Με τι ισχυρή λαβή σφίγγει η αμαρτία την ξεπεσμένη σάρκα μας!​—Ρωμαίους 7:​21, 24.

6, 7. (α) Πώς βλέπει ο Ιεχωβά εκείνους που επιζητούν το έλεός του με συντετριμμένη καρδιά; (β) Γιατί δεν πρέπει να εκμεταλλευόμαστε το έλεος του Θεού;

⁶ Συνεπώς, ο Ιεχωβά γνωρίζει ότι δεν είναι εφικτό να είμαστε τέλεια υπάκουοι, όσο ένθερμα και αν το λαχταρούμε. Μας διαβεβαιώνει με αγάπη πως, όταν επιζητούμε το έλεός του με συντετριμμένη καρδιά, θα μας δίνει συγχώρηση. Το εδάφιο Ψαλμός 51:​17 λέει: «Η θυσία που ευαρεστεί τον Θεό είναι το συντετριμμένο πνεύμα· καρδιά συντετριμμένη και ταπεινωμένη, Θεέ, δεν θα απορρίψεις». Ο Ιεχωβά ποτέ δεν θα απορρίψει ούτε θα αποδιώξει μια καρδιά «συντετριμμένη και ταπεινωμένη» από το φορτίο της ενοχής.

⁷ Μήπως όμως αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να εκμεταλλευόμαστε το έλεος του Θεού, χρησιμοποιώντας την αμαρτωλή μας φύση ως δικαιολογία για να αμαρτάνουμε; Και βέβαια όχι! Ο Ιεχωβά δεν κατευθύνεται απλώς από το συναίσθημα. Το έλεός του έχει όρια. Σε καμιά περίπτωση δεν θα συγχωρήσει εκείνους οι οποίοι με σκληρή καρδιά αμαρτάνουν εκούσια χωρίς να δείχνουν μετάνοια. (Εβραίους 10:​26) Από την άλλη μεριά, όταν βλέπει μια συντετριμμένη καρδιά, είναι πρόθυμος να συγχωρεί. Ας εξετάσουμε τώρα κάποια από τα γλαφυρά παραδείγματα που χρησιμοποιούνται στη Γραφή για να περιγράψουν αυτή τη θαυμαστή πτυχή της αγάπης του Ιεχωβά.

 8. Τι κάνει στην ουσία ο Ιεχωβά όταν συγχωρεί τις αμαρτίες μας, και ποια πεποίθηση μας δίνει αυτό;

⁸ Ο μετανοημένος Δαβίδ είπε: «Τελικά εξομολογήθηκα την αμαρτία μου σε εσένα· δεν κάλυψα το σφάλμα μου. . . . Και εσύ συγχώρησες τα σφάλματα και τις αμαρτίες μου». (Ψαλμός 32:5) Η λέξη «συγχώρησες» αποδίδει μια εβραϊκή λέξη που βασικά σημαίνει «σηκώνω», «μεταφέρω». Η χρήση της εδώ υποδηλώνει την απομάκρυνση «της ενοχής, της αδικίας, της παράβασης». Άρα λοιπόν, ο Ιεχωβά στην ουσία σήκωσε τις αμαρτίες του Δαβίδ και τις μετέφερε μακριά. Αυτό αναμφίβολα καταπράυνε τα αισθήματα ενοχής που κουβαλούσε ο Δαβίδ. (Ψαλμός 32:3) Και εμείς επίσης μπορούμε να έχουμε απόλυτη πεποίθηση στον Θεό ο οποίος μεταφέρει μακριά τις αμαρτίες εκείνων που επιζητούν τη συγχώρησή του με βάση την πίστη τους στη λυτρωτική θυσία του Ιησού.​—Ματθαίος 20:28.

 9. Πόσο μακριά από εμάς βάζει ο Ιεχωβά τις αμαρτίες μας;

⁹ Ο Δαβίδ χρησιμοποίησε άλλη μια παραστατική έκφραση για να περιγράψει τη συγχωρητικότητα του Ιεχωβά: «Όσο μακριά είναι η ανατολή από τη δύση, τόσο μακριά από εμάς έβαλε τις παραβάσεις μας». (Ψαλμός 103:​12) Πόσο μακριά είναι η ανατολή από τη δύση; Κατά μία έννοια, η ανατολή βρίσκεται πάντοτε στη μεγαλύτερη δυνατή απόσταση από τη δύση. Τα δύο σημεία δεν μπορούν ποτέ να συναντηθούν. Κάποιος λόγιος παρατηρεί ότι αυτή η έκφραση σημαίνει «όσο πιο μακριά γίνεται· όσο πιο μακριά μπορούμε να φανταστούμε». Τα θεόπνευστα λόγια του Δαβίδ μάς δείχνουν πως, όταν ο Ιεχωβά συγχωρεί, βάζει τις αμαρτίες μας όσο πιο μακριά από εμάς μπορούμε να φανταστούμε.

10. Όταν ο Ιεχωβά συγχωρεί τις αμαρτίες μας, γιατί δεν πρέπει να νιώθουμε ότι η κηλίδα αυτών των αμαρτιών θα μας συνοδεύει σε όλη την υπόλοιπη ζωή μας;

¹⁰ Έχετε προσπαθήσει ποτέ να βγάλετε μια κηλίδα από ένα ανοιχτόχρωμο ρούχο; Ίσως η κηλίδα να παρέμεινε, όσο και αν προσπαθήσατε να τη βγάλετε. Προσέξτε πώς περιγράφει ο Ιεχωβά την ικανότητα που έχει να συγχωρεί: «Παρότι οι αμαρτίες σας είναι κατακόκκινες, θα γίνουν λευκές σαν το χιόνι· παρότι είναι ερυθρές σαν την πορφύρα, θα γίνουν σαν το μαλλί». (Ησαΐας 1:​18) Η «πορφύρα» ήταν ένα από τα σκούρα χρώματα των βαμμένων υφασμάτων.a Με τις δικές μας προσπάθειες ποτέ δεν μπορούμε να απομακρύνουμε την κηλίδα της αμαρτίας. Αλλά ο Ιεχωβά μπορεί να πάρει αμαρτίες που είναι κατακόκκινες και πορφυρόχρωμες και να τις κάνει λευκές σαν το χιόνι ή σαν το άβαφο μαλλί. Όταν ο Ιεχωβά συγχωρεί τις αμαρτίες μας, δεν πρέπει να νιώθουμε ότι η κηλίδα αυτών των αμαρτιών θα μας συνοδεύει σε όλη την υπόλοιπη ζωή μας.

11. Με ποια έννοια πετάει ο Ιεχωβά τις αμαρτίες μας πίσω από την πλάτη του;

¹¹ Σε έναν συγκινητικό ύμνο ευγνωμοσύνης που συνέθεσε ο Εζεκίας αφού επέζησε από μια θανατηφόρα ασθένεια, είπε στον Ιεχωβά: «Πέταξες πίσω από την πλάτη σου όλες τις αμαρτίες μου». (Ησαΐας 38:​17) Ο Ιεχωβά εδώ απεικονίζεται να παίρνει τις αμαρτίες ενός μετανοημένου παραβάτη και να τις πετάει πίσω Του, όπου ούτε τις βλέπει ούτε τους δίνει πλέον σημασία. Σύμφωνα με μια πηγή, η ιδέα που μεταδίδεται μπορεί να εκφραστεί ως εξής: «Έκανες [τις αμαρτίες μου] σαν να μην είχαν συμβεί». Δεν μας καθησυχάζει αυτό;

12. Πώς δείχνει ο προφήτης Μιχαίας ότι, όταν ο Ιεχωβά συγχωρεί, αφαιρεί τις αμαρτίες μας μόνιμα;

¹² Σε μια υπόσχεση αποκατάστασης, ο προφήτης Μιχαίας εξέφρασε την πεποίθησή του ότι ο Ιεχωβά θα συγχωρούσε τον μετανοημένο λαό του: «Ποιος Θεός είναι όμοιός σου, που να . . . παραβλέπει την παράβαση του υπολοίπου της κληρονομιάς του; . . . Θα ρίξεις όλες τις αμαρτίες τους στα βάθη της θάλασσας». (Μιχαίας 7:​18, 19) Φανταστείτε τι σήμαιναν αυτά τα λόγια για εκείνους που ζούσαν στους Βιβλικούς χρόνους. Υπήρχε περίπτωση να βρεθεί κάτι που είχε ριχτεί «στα βάθη της θάλασσας»; Επομένως, τα λόγια του Μιχαία δείχνουν πως, όταν ο Ιεχωβά συγχωρεί, αφαιρεί τις αμαρτίες μας μόνιμα.

13. Τι σημαίνουν τα λόγια του Ιησού: «Συγχώρησέ μας τα χρέη μας»;

¹³ Ο Ιησούς χρησιμοποίησε τη σχέση ανάμεσα στους πιστωτές και στους χρεώστες για να δείξει παραστατικά τη συγχωρητικότητα του Ιεχωβά. Μας παρότρυνε να προσευχόμαστε: «Συγχώρησέ μας τα χρέη μας». (Ματθαίος 6:​12) Ο Ιησούς παρομοίασε έτσι τις αμαρτίες με χρέη. (Λουκάς 11:4) Όταν αμαρτάνουμε, γινόμαστε «χρεώστες» στον Ιεχωβά. Σχετικά με την έννοια του ρήματος ἀφίημι του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου το οποίο αποδίδεται «συγχωρώ», ένα σύγγραμμα αναφέρει: «Αφήνω ή παραιτούμαι από ένα χρέος, μη απαιτώντας την εξόφλησή του». Κατά μία έννοια, όταν ο Ιεχωβά συγχωρεί, διαγράφει το χρέος που διαφορετικά θα υπολογιζόταν εις βάρος μας. Αυτό είναι πολύ παρηγορητικό για τους μετανοημένους αμαρτωλούς. Ο Ιεχωβά ποτέ δεν θα απαιτήσει πληρωμή για ένα χρέος το οποίο έχει διαγράψει!​—Ψαλμός 32:1, 2.

14. Ποια εικόνα φέρνει στον νου η φράση «να εξαλειφθούν οι αμαρτίες σας»;

¹⁴ Η συγχωρητικότητα του Ιεχωβά περιγράφεται επίσης στο εδάφιο Πράξεις 3:​19: «Μετανοήστε λοιπόν και μεταστραφείτε για να εξαλειφθούν οι αμαρτίες σας». Το ρήμα ἐξαλείφω του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου σημαίνει μεταξύ άλλων «σβήνω, . . . διαγράφω ή καταστρέφω». Σύμφωνα με μερικούς λογίους, η εικόνα που παρουσιάζεται είναι η εικόνα ενός ατόμου το οποίο σβήνει κάτι που έγραψε. Πώς ήταν αυτό δυνατόν; Το μελάνι που χρησιμοποιούνταν συνήθως στην αρχαία εποχή φτιαχνόταν από ένα μείγμα το οποίο περιλάμβανε άνθρακα, πηκτίνη και νερό. Όταν κάποιος έγραφε με τέτοιο μελάνι, μπορούσε έπειτα από λίγο να πάρει ένα βρεγμένο σφουγγάρι και να σβήσει όσα είχε γράψει. Εδώ υπάρχει μια όμορφη εικόνα του ελέους του Ιεχωβά. Όταν συγχωρεί τις αμαρτίες μας, είναι σαν να παίρνει ένα σφουγγάρι και να τις σβήνει.

15. Τι θέλει ο Ιεχωβά να γνωρίζουμε για αυτόν;

¹⁵ Όταν στοχαζόμαστε αυτές τις ποικίλες λεκτικές εικόνες, δεν είναι σαφές ότι ο Ιεχωβά θέλει να γνωρίζουμε πως είναι αληθινά πρόθυμος να συγχωρεί τις αμαρτίες μας εφόσον διαπιστώνει ότι έχουμε μετανοήσει ειλικρινά; Δεν είναι ανάγκη να φοβόμαστε ότι θα χρησιμοποιήσει αυτές τις αμαρτίες εις βάρος μας στο μέλλον. Αυτό φαίνεται από κάτι άλλο που αποκαλύπτει η Γραφή για το μεγάλο έλεος του Ιεχωβά: Όταν συγχωρεί, ξεχνάει.

16, 17. Όταν η Γραφή λέει ότι ο Ιεχωβά ξεχνάει τις αμαρτίες μας, τι σημαίνει αυτό, και γιατί απαντάτε έτσι;

¹⁶ Ο Ιεχωβά υποσχέθηκε σχετικά με όσους μετέχουν στη νέα διαθήκη: «Θα συγχωρήσω το σφάλμα τους και δεν θα θυμάμαι πια την αμαρτία τους». (Ιερεμίας 31:​34) Μήπως αυτό σημαίνει πως, όταν ο Ιεχωβά συγχωρεί, δεν είναι πια σε θέση να επαναφέρει στη μνήμη του τις αμαρτίες; Κάθε άλλο. Η Γραφή μάς λέει για τις αμαρτίες πολλών ατόμων τα οποία ο Ιεχωβά συγχώρησε, περιλαμβανομένου και του Δαβίδ. (2 Σαμουήλ 11:​1-17· 12:​13) Προφανώς, ο Ιεχωβά εξακολουθεί να γνωρίζει τα σφάλματα που διέπραξαν. Το ιστορικό των αμαρτιών τους, καθώς και αυτό της μετάνοιάς τους και της συγχώρησής τους από τον Θεό, έχει διατηρηθεί για το δικό μας όφελος. (Ρωμαίους 15:4) Τι εννοεί λοιπόν η Γραφή όταν λέει ότι ο Ιεχωβά δεν “θυμάται” τις αμαρτίες εκείνων που συγχωρεί;

¹⁷ Το εβραϊκό ρήμα που αποδίδεται «δεν θα θυμάμαι πια» υποδηλώνει περισσότερα από την απλή επαναφορά του παρελθόντος στη μνήμη. Το Θεολογικό Εγχειρίδιο της Παλαιάς Διαθήκης (Theological Wordbook of the Old Testament) σημειώνει ότι περιλαμβάνει «την επιπρόσθετη έννοια της ανάληψης κατάλληλης δράσης». Με αυτή την έννοια λοιπόν, η “ενθύμηση” της αμαρτίας συνεπάγεται την ανάληψη δράσης εναντίον των αμαρτωλών. (Ωσηέ 9:9) Αλλά όταν ο Θεός λέει «δεν θα θυμάμαι πια την αμαρτία τους», μας διαβεβαιώνει ότι, από τη στιγμή που θα συγχωρήσει τους μετανοημένους αμαρτωλούς, δεν θα δράσει εναντίον τους για αυτές τις αμαρτίες σε κάποιον μελλοντικό χρόνο. (Ιεζεκιήλ 18:​21, 22) Επομένως, ο Ιεχωβά ξεχνάει με την έννοια ότι δεν επαναφέρει στο προσκήνιο ξανά και ξανά τις αμαρτίες μας για να μας κατηγορεί ή να μας τιμωρεί επανειλημμένα. Δεν είναι παρηγορητικό να γνωρίζουμε ότι ο Θεός μας συγχωρεί και ξεχνάει;

18. Γιατί η συγχώρηση δεν σημαίνει ότι ο μετανοημένος αμαρτωλός απαλλάσσεται από όλες τις συνέπειες της εσφαλμένης πορείας του;

¹⁸ Μήπως η προθυμία με την οποία συγχωρεί ο Ιεχωβά σημαίνει ότι ο μετανοημένος αμαρτωλός απαλλάσσεται από όλες τις συνέπειες της εσφαλμένης πορείας του; Ασφαλώς όχι. Δεν μπορούμε να αμαρτάνουμε ατιμωρητί. Ο Παύλος έγραψε: «Ό,τι σπέρνει ο άνθρωπος, αυτό και θα θερίσει». (Γαλάτες 6:7) Μπορεί να αντιμετωπίσουμε ορισμένες συνέπειες των πράξεών μας. Αυτό δεν σημαίνει ότι, αφού ο Ιεχωβά δώσει συγχώρηση, φέρνει δεινά πάνω μας. Όταν ανακύπτουν δυσκολίες, ο Χριστιανός δεν πρέπει να πιστεύει: “Ίσως να με τιμωρεί ο Ιεχωβά για περασμένες αμαρτίες”. (Ιακώβου 1:​13) Από την άλλη μεριά, ο Ιεχωβά δεν μας προφυλάσσει από όλες τις επιπτώσεις των εσφαλμένων πράξεών μας. Ένα διαζύγιο, μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, κάποια σεξουαλικά μεταδιδόμενη ασθένεια, η απώλεια της εμπιστοσύνης ή του σεβασμού​—όλα αυτά μπορεί να είναι οι θλιβερές, αναπόφευκτες συνέπειες της αμαρτίας. Θυμηθείτε ότι, ακόμη και αφού ο Ιεχωβά συγχώρησε τον Δαβίδ για τις αμαρτίες που διέπραξε σε σχέση με τη Βηθ-σαβεέ και τον Ουρία, δεν τον προστάτεψε από τις καταστροφικές συνέπειες που ακολούθησαν.​—2 Σαμουήλ 12:​9-12.

19-21. (α) Πώς ωφελούσε και το θύμα και τον παραβάτη ο νόμος που είναι καταγραμμένος στα εδάφια Λευιτικό 6:​1-7; (β) Αν άλλα άτομα έχουν υποστεί βλάβη εξαιτίας των αμαρτιών μας, τι πρέπει να κάνουμε για να ευαρεστηθεί ο Ιεχωβά;

¹⁹ Οι αμαρτίες μας μπορεί να έχουν επιπρόσθετες συνέπειες, ιδιαίτερα αν άλλοι υπέστησαν βλάβη από τις πράξεις μας. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, την αφήγηση του 6ου κεφαλαίου του Λευιτικού. Ο Μωσαϊκός Νόμος ασχολείται εδώ με την περίπτωση στην οποία κάποιο άτομο διαπράττει ένα σοβαρό αδίκημα αφαιρώντας από κάποιον συμπατριώτη του Ισραηλίτη αγαθά μέσω κλοπής, αρπαγής ή απάτης. Ο αμαρτωλός αρνείται κατόπιν ότι είναι ένοχος, τολμώντας μάλιστα να ορκιστεί ψευδώς σχετικά με αυτό. Υπάρχουν μόνο τα αντικρουόμενα λόγια των δύο πλευρών. Αργότερα όμως, ο παραβάτης αρχίζει να έχει τύψεις συνείδησης και ομολογεί την αμαρτία του. Για να λάβει συγχώρηση από τον Θεό, πρέπει να κάνει ακόμη τρία πράγματα: να επιστρέψει όσα πήρε, να πληρώσει στο θύμα συνολικό πρόστιμο 20 τοις εκατό της αξίας των κλοπιμαίων και να προσφέρει ένα κριάρι ως προσφορά για ενοχή. Κατόπιν, ο νόμος αναφέρει: «Ο ιερέας θα κάνει εξιλέωση για αυτόν ενώπιον του Ιεχωβά και θα του δοθεί συγχώρηση».​—Λευιτικό 6:​1-7.

²⁰ Αυτός ο νόμος αποτελούσε μια γεμάτη έλεος προμήθεια από τον Θεό. Ωφελούσε το θύμα, το οποίο έπαιρνε πίσω τα υπάρχοντά του και αναμφίβολα ένιωθε μεγάλη ανακούφιση όταν ο παραβάτης τελικά αναγνώριζε την αμαρτία του. Συγχρόνως, ο νόμος ωφελούσε το άτομο που υποκινούνταν τελικά από τη συνείδησή του να παραδεχτεί την ενοχή του και να επανορθώσει. Αν είχε αρνηθεί να το κάνει αυτό, ο Θεός δεν θα τον συγχωρούσε.

²¹ Αν και εμείς δεν είμαστε υπό τον Μωσαϊκό Νόμο, αυτός ο Νόμος μάς βοηθάει να καταλάβουμε καλύτερα τον νου του Ιεχωβά και την άποψή του για τη συγχώρηση. (Κολοσσαείς 2:​13, 14) Αν άλλα άτομα έχουν υποστεί βλάβη εξαιτίας των αμαρτιών μας, ο Θεός ευαρεστείται όταν κάνουμε ό,τι μπορούμε για να επανορθώσουμε. (Ματθαίος 5:​23, 24) Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει το να αναγνωρίσουμε την αμαρτία μας, να παραδεχτούμε την ενοχή μας και μάλιστα να ζητήσουμε συγνώμη από το θύμα. Κατόπιν, μπορούμε να κάνουμε έκκληση στον Ιεχωβά με βάση τη θυσία του Ιησού και, ως αποτέλεσμα, να λάβουμε τη διαβεβαίωση ότι έχουμε συγχωρηθεί από τον Θεό.​—Εβραίους 10:​21, 22.

22. Τι μπορεί να συνοδεύει τη συγχώρηση του Ιεχωβά;

²² Όπως κάθε στοργικός γονέας, ο Ιεχωβά μπορεί να δώσει συγχώρηση μαζί με κάποια διαπαιδαγώγηση. (Παροιμίες 3:11, 12) Ένας μετανοημένος Χριστιανός ίσως χρειαστεί να εγκαταλείψει το προνόμιο που έχει να υπηρετεί ως πρεσβύτερος, διακονικός υπηρέτης ή ολοχρόνιος κήρυκας των καλών νέων. Μπορεί να του είναι οδυνηρό να χάσει για κάποια περίοδο προνόμια τα οποία θεωρούσε πολύτιμα. Αλλά αυτή η διαπαιδαγώγηση δεν σημαίνει ότι ο Ιεχωβά αρνείται να τον συγχωρήσει. Πρέπει να θυμόμαστε ότι η διαπαιδαγώγηση από τον Ιεχωβά αποδεικνύει την αγάπη του για εμάς. Το να την αποδεχτούμε και να τη θέσουμε σε εφαρμογή είναι για το καλό μας.​—Εβραίους 12:​5-11.

23. Γιατί δεν πρέπει να συμπεράνουμε ποτέ ότι έχουμε ξεπεράσει τα όρια του ελέους του Ιεχωβά, και γιατί πρέπει να μιμούμαστε τη συγχωρητικότητά του;

²³ Πόσο αναζωογονητικό είναι να γνωρίζουμε ότι ο Θεός μας είναι “πρόθυμος να συγχωρεί”! Παρά τα λάθη που ίσως έχουμε κάνει, ποτέ δεν πρέπει να συμπεράνουμε ότι έχουμε ξεπεράσει τα όρια του ελέους του Ιεχωβά. Αν μετανοήσουμε αληθινά, αν κάνουμε ενέργειες για να επανορθώσουμε και αν προσευχηθούμε ένθερμα για συγχώρηση με βάση το χυμένο αίμα του Ιησού, μπορούμε να είμαστε πλήρως πεπεισμένοι ότι ο Ιεχωβά θα μας συγχωρήσει. (1 Ιωάννη 1:9) Ας μιμούμαστε τη συγχωρητικότητά του στις μεταξύ μας σχέσεις. Εξάλλου, αν ο Ιεχωβά, ο οποίος δεν αμαρτάνει, μπορεί να μας συγχωρεί με τόση αγάπη, δεν πρέπει και εμείς οι αμαρτωλοί άνθρωποι να κάνουμε το καλύτερο για να συγχωρούμε ο ένας τον άλλον;

1, 2. Τι έκταση έχει η αγαθότητα του Θεού, και ποια έμφαση δίνει η Γραφή σε αυτή την ιδιότητα;

ΕΝΩ τους λούζει το ζεστό φως του ηλιοβασιλέματος, μερικοί παλιοί φίλοι απολαμβάνουν ένα γεύμα στην εξοχή, γελώντας και μιλώντας καθώς θαυμάζουν τη θέα. Πολύ μακριά, ένας αγρότης κοιτάζει τα χωράφια του και χαμογελάει ικανοποιημένος επειδή έχουν μαζευτεί μαύρα σύννεφα και οι πρώτες σταγόνες της βροχής πέφτουν στα διψασμένα σπαρτά. Κάπου αλλού, ένας άντρας και η γυναίκα του χαίρονται καθώς βλέπουν το παιδί τους να κάνει τα πρώτα ασταθή βήματά του.

² Είτε το γνωρίζουν είτε όχι, όλοι αυτοί ωφελούνται από το ίδιο πράγμα​—την αγαθότητα του Ιεχωβά Θεού. Οι θρησκευόμενοι συχνά επαναλαμβάνουν τη φράση «Ο Θεός είναι αγαθός». Η Γραφή είναι πολύ πιο εμφατική, λέγοντας: «Πόσο μεγάλη είναι η αγαθότητά του!» (Ζαχαρίας 9:​17) Αλλά φαίνεται ότι ελάχιστοι σήμερα γνωρίζουν πραγματικά τι σημαίνουν αυτά τα λόγια. Τι ακριβώς περιλαμβάνει η αγαθότητα του Ιεχωβά Θεού, και πώς επηρεάζει τον καθέναν μας αυτή η ιδιότητα του Θεού;

3, 4. Τι είναι αγαθότητα, και γιατί θα μπορούσε η αγαθότητα του Ιεχωβά να περιγραφεί καλύτερα ως έκφραση της θεϊκής αγάπης;

³ Σε πολλές σύγχρονες γλώσσες, η λέξη «αγαθότητα» είναι κάπως αόριστη. Ωστόσο, όπως δείχνει η Γραφή, η αγαθότητα είναι κάθε άλλο παρά αόριστη. Πρωταρχικά, αναφέρεται στην αρετή και στην ηθική υπεροχή. Μπορούμε λοιπόν να πούμε ότι ο Ιεχωβά είναι αγαθός με την υπέρτατη έννοια. Όλες οι ιδιότητές του​—συμπεριλαμβανομένης της δύναμης, της δικαιοσύνης και της σοφίας του—​είναι απολύτως αγαθές. Εντούτοις, η αγαθότητα θα μπορούσε να περιγραφεί καλύτερα ως έκφραση της αγάπης του Ιεχωβά. Γιατί;

⁴ Η αγαθότητα είναι μια ενεργή ιδιότητα, μια ιδιότητα που ωθεί κάποιον να κάνει καλά πράγματα για τους άλλους. Ο απόστολος Παύλος έδειξε ότι στους ανθρώπους είναι πιο ελκυστική και από τη δικαιοσύνη. (Ρωμαίους 5:7) Ο δίκαιος είναι βέβαιο ότι θα προσκολληθεί πιστά στις απαιτήσεις του νόμου, αλλά ο αγαθός κάνει περισσότερα. Παίρνει την πρωτοβουλία, αναζητώντας ενεργά τρόπους για να ωφελήσει τους άλλους. Όπως θα δούμε, ο Ιεχωβά ασφαλώς είναι αγαθός υπό αυτή την έννοια. Σαφώς, τέτοια αγαθότητα πηγάζει από την απεριόριστη αγάπη του Ιεχωβά.

5-7. Γιατί αρνήθηκε ο Ιησούς να αποκληθεί “Αγαθός Δάσκαλος”, και ποια βαθιά αλήθεια επιβεβαίωσε με αυτόν τον τρόπο;

⁵ Ο Ιεχωβά είναι επίσης μοναδικός στην αγαθότητά του. Λίγο προτού πεθάνει ο Ιησούς, τον πλησίασε κάποιος για να του κάνει μια ερώτηση, προσφωνώντας τον «Δάσκαλε Αγαθέ». Ο Ιησούς αποκρίθηκε: «Γιατί με αποκαλείς αγαθό; Κανείς δεν είναι αγαθός παρά μόνο ένας, ο Θεός». (Μάρκος 10:​17, 18) Αυτή η απάντηση ίσως σας προβληματίζει. Γιατί να διορθώσει ο Ιησούς εκείνον τον άνθρωπο; Δεν ήταν πράγματι “Αγαθός Δάσκαλος”;

⁶ Προφανώς, εκείνος ο άνθρωπος χρησιμοποιούσε τις λέξεις “Αγαθός Δάσκαλος” ως κολακευτικό τίτλο. Ο Ιησούς, δείχνοντας μετριοφροσύνη, κατηύθυνε αυτή τη δόξα στον ουράνιο Πατέρα του, ο οποίος είναι αγαθός με την υπέρτατη έννοια. (Παροιμίες 11:2) Αλλά ο Ιησούς επιβεβαίωνε και μια βαθιά αλήθεια. Μόνο ο Ιεχωβά αποτελεί το πρότυπο για το τι είναι καλό. Μόνο αυτός έχει το υπέρτατο δικαίωμα να καθορίζει τι είναι καλό και τι είναι κακό. Ο Αδάμ και η Εύα, τρώγοντας στασιαστικά από το δέντρο της γνώσης του καλού και του κακού, διεκδίκησαν αυτό το δικαίωμα. Ανόμοια με εκείνους, ο Ιησούς αφήνει ταπεινά τη θέσπιση των κανόνων στον Πατέρα του.

⁷ Επιπλέον, ο Ιησούς γνώριζε ότι από τον Ιεχωβά πηγάζει καθετί αληθινά καλό. Αυτός είναι ο Δότης “κάθε καλού και τέλειου δώρου”. (Ιακώβου 1:​17) Ας εξετάσουμε πώς η αγαθότητα του Ιεχωβά φανερώνεται στη γενναιοδωρία του.

 8. Πώς έχει δείξει ο Ιεχωβά αγαθότητα προς όλη την ανθρωπότητα;

⁸ Όλοι όσοι έχουν ζήσει έχουν ωφεληθεί από την αγαθότητα του Ιεχωβά. Το εδάφιο Ψαλμός 145:9 λέει: «Ο Ιεχωβά είναι αγαθός προς όλους». Ποια είναι μερικά παραδείγματα της αγαθότητάς του που εμπερικλείει τους πάντες; Η Γραφή λέει: «Δεν έπαυε να αποκαλύπτει τον εαυτό του καθώς έκανε το καλό, δίνοντάς σας βροχές από τον ουρανό και καρποφόρες εποχές, χορταίνοντάς σας με τροφή και γεμίζοντας την καρδιά σας με χαρά». (Πράξεις 14:​17) Έχετε νιώσει να βελτιώνεται η διάθεσή σας καθώς απολαμβάνετε ένα νόστιμο γεύμα; Χωρίς την αγαθότητα του Ιεχωβά, χάρη στην οποία σχεδιάστηκε αυτή η γη με το ανακυκλούμενο απόθεμα πόσιμου νερού και τις «καρποφόρες εποχές» για να παράγεται αφθονία τροφής, δεν θα υπήρχαν γεύματα. Ο Ιεχωβά διοχετεύει αυτή την αγαθότητα, όχι μόνο σε εκείνους που τον αγαπούν, αλλά στον καθέναν. Ο Ιησούς είπε: «Αυτός κάνει τον ήλιο του να ανατέλλει σε κακούς και καλούς και φέρνει βροχή σε δικαίους και αδίκους».​—Ματθαίος 5:45.

 9. Πώς φαίνεται η αγαθότητα του Ιεχωβά από το μήλο;

⁹ Πολλοί θεωρούν δεδομένη την άφθονη γενναιοδωρία που εκδηλώνεται στην ανθρωπότητα χάρη στο ότι πράγματα όπως ο ήλιος, η βροχή και οι καρποφόρες εποχές είναι πάντα διαθέσιμα. Πάρτε για παράδειγμα το μήλο. Σε όλες τις εύκρατες περιοχές της γης, είναι ένα συνηθισμένο φρούτο. Εντούτοις, είναι όμορφο, νόστιμο και γεμάτο δροσιστικό νερό και ζωτικά θρεπτικά συστατικά. Γνωρίζατε ότι παγκόσμια υπάρχουν περίπου 7.500 διαφορετικές ποικιλίες μήλων, των οποίων το χρώμα κυμαίνεται από κόκκινο μέχρι χρυσοκίτρινο και πράσινο, και το μέγεθος από λίγο μεγαλύτερο από ένα κεράσι μέχρι το μέγεθος ενός γκρέιπφρουτ; Αν κρατήσετε στη χούφτα σας έναν μικροσκοπικό σπόρο μήλου, φαίνεται ασήμαντος. Αλλά από αυτόν φυτρώνει ένα από τα ομορφότερα δέντρα. (Άσμα Ασμάτων 2:3) Κάθε άνοιξη, η μηλιά στεφανώνεται με ένα μεγαλοπρεπές στέμμα από άνθη. Κάθε φθινόπωρο, παράγει φρούτα. Κάθε χρόνο, για περίπου 75 χρόνια, η μέση μηλιά κάνει αρκετά φρούτα για να γεμίζει 20 καφάσια των 19 κιλών το καθένα!

10, 11. Πώς δείχνουν οι αισθήσεις την αγαθότητα του Θεού;

¹⁰ Με την άπειρη αγαθότητά του, ο Ιεχωβά μάς έχει δώσει ένα σώμα που είναι «πλασμένο με τρόπο θαυμαστό», με αισθήσεις σχεδιασμένες για να μας βοηθούν να αντιλαμβανόμαστε τα έργα του και να βρίσκουμε ευχαρίστηση σε αυτά. (Ψαλμός 139:​14) Ξανασκεφτείτε τις σκηνές που περιγράψαμε στην αρχή αυτού του κεφαλαίου. Ποιες εικόνες φέρνουν χαρά σε αυτές τις στιγμές; Τα αναψοκοκκινισμένα μάγουλα ενός χαρούμενου παιδιού. Το πέπλο της βροχής που πέφτει στα χωράφια. Οι κόκκινες, χρυσές και μενεξεδένιες αποχρώσεις ενός ηλιοβασιλέματος. Το ανθρώπινο μάτι είναι σχεδιασμένο για να ανιχνεύει εκατοντάδες χιλιάδες, πιθανώς ακόμη και εκατομμύρια, διαφορετικά χρώματα! Και η αίσθηση της ακοής συλλαμβάνει τις παραλλαγές του τόνου μιας φωνής που αγαπάμε, τον ψίθυρο του ανέμου μέσα από τα δέντρα, το σπαρταριστό γέλιο ενός μωρού. Γιατί μπορούμε να απολαμβάνουμε τέτοιες εικόνες και ήχους; Η Γραφή λέει: «Το αφτί ακούει και το μάτι βλέπει​—ο Ιεχωβά τα έφτιαξε και τα δύο». (Παροιμίες 20:​12) Αλλά αυτές είναι μόνο δύο από τις αισθήσεις.

¹¹ Η αίσθηση της όσφρησης είναι μια ακόμη απόδειξη της αγαθότητας του Ιεχωβά. Η μύτη του ανθρώπου μπορεί να διακρίνει τεράστιο αριθμό διαφορετικών οσμών​—σύμφωνα με υπολογισμούς, από μερικές χιλιάδες ως ένα τρισεκατομμύριο. Σκεφτείτε λίγες μόνο: τη μυρωδιά του αγαπημένου σας φαγητού την ώρα που μαγειρεύεται, των λουλουδιών, των πεσμένων φύλλων, των ξύλων που καίγονται στο τζάκι. Και η αίσθηση της αφής σάς δίνει τη δυνατότητα να νιώθετε το χάδι του ανέμου στο πρόσωπό σας, το καθησυχαστικό αγκάλιασμα ενός αγαπημένου προσώπου, την απαλή υφή ενός φρούτου στο χέρι σας. Όταν το δαγκώνετε, αναλαμβάνει η αίσθηση της γεύσης. Μια πανδαισία νοστιμιάς σάς κατακλύζει καθώς οι γευστικοί σας κάλυκες αναγνωρίζουν τις λεπτές παραλλαγές της πολύπλοκης χημικής σύνθεσης του φρούτου. Ναι, έχουμε κάθε λόγο να αναφωνούμε για τον Ιεχωβά: «Πόσο άφθονη είναι η αγαθότητά σου! Την έχεις φυλάξει για εκείνους που σε φοβούνται». (Ψαλμός 31:​19) Πώς όμως έχει «φυλάξει» ο Ιεχωβά αγαθότητα για εκείνους που έχουν θεοσεβή φόβο;

12. Ποιες προμήθειες από τον Ιεχωβά είναι οι πλέον σημαντικές, και γιατί;

¹² Ο Ιησούς είπε: «Είναι γραμμένο: “Ο άνθρωπος δεν πρέπει να ζει μόνο με ψωμί, αλλά με κάθε λόγο που βγαίνει από το στόμα του Ιεχωβά”». (Ματθαίος 4:4) Όντως, οι πνευματικές προμήθειες του Ιεχωβά μπορούν να μας ωφελήσουν περισσότερο από τις υλικές, διότι οδηγούν στην αιώνια ζωή. Στο Κεφάλαιο 8, είδαμε ότι σε αυτές τις τελευταίες ημέρες ο Ιεχωβά έχει χρησιμοποιήσει τη δύναμη αποκατάστασης που διαθέτει για να φέρει σε ύπαρξη έναν αναπτυσσόμενο πνευματικό παράδεισο. Ένα βασικό χαρακτηριστικό αυτού του παραδείσου είναι η αφθονία πνευματικής τροφής.

13, 14. (α) Τι είδε σε όραμα ο προφήτης Ιεζεκιήλ, και ποια σημασία έχει αυτό για εμάς σήμερα; (β) Ποιες ζωοπάροχες πνευματικές προμήθειες κάνει ο Ιεχωβά για τους πιστούς υπηρέτες του;

¹³ Σε μια από τις σημαντικές Βιβλικές προφητείες αποκατάστασης, δόθηκε στον προφήτη Ιεζεκιήλ ένα όραμα του αποκαταστημένου και δοξασμένου ναού. Από εκείνον τον ναό έρρεε ένα υδάτινο ρεύμα, που πλάταινε και βάθαινε στην πορεία, ώσπου γινόταν χείμαρρος. Όπου έρρεε εκείνος ο ποταμός, έφερνε ευλογίες. Στις όχθες του υπήρχαν θαλερά δέντρα που παρείχαν τροφή και γιατρειά. Μάλιστα, ο ποταμός έδινε ζωή και παραγωγικότητα στην αλμυρή, άψυχη Νεκρά Θάλασσα! (Ιεζεκιήλ 47:​1-12) Αλλά τι σήμαιναν όλα αυτά;

¹⁴ Το όραμα για τον ναό σήμαινε ότι ο Ιεχωβά θα αποκαθιστούσε την αγνή λατρεία. Αυτή θα ανταποκρινόταν και πάλι στους δίκαιους κανόνες του. Σαν τον ποταμό του οράματος, οι προμήθειες του Θεού για ζωή θα έρρεαν στον λαό του με όλο και μεγαλύτερη αφθονία. Μετά την αποκατάσταση της αγνής λατρείας το 1919, ο Ιεχωβά έχει ευλογήσει τον λαό του με ζωοπάροχες προμήθειες. Πώς; Μέσω Αγίων Γραφών, Βιβλικών εντύπων, συναθροίσεων και συνελεύσεων, έχουν μεταφερθεί οι ζωτικές αλήθειες σε εκατομμύρια άτομα. Με αυτά τα μέσα ο Ιεχωβά διδάσκει τους ανθρώπους για τη σημαντικότερη προμήθειά Του για ζωή​—τη λυτρωτική θυσία του Χριστού, η οποία φέρνει καθαρή υπόσταση ενώπιον του Ιεχωβά και την ελπίδα της αιώνιας ζωής σε όλους εκείνους που αγαπούν αληθινά τον Θεό και τον φοβούνται.a Ως εκ τούτου, στη διάρκεια αυτών των τελευταίων ημερών, ενώ ο κόσμος υποφέρει από πνευματική πείνα, ο λαός του Ιεχωβά απολαμβάνει πνευματικό συμπόσιο.​—Ησαΐας 65:13.

15. Με ποια έννοια θα ρέει η αγαθότητα του Ιεχωβά προς την πιστή ανθρωπότητα στη διάρκεια της Χιλιετούς Βασιλείας του Χριστού;

¹⁵ Αλλά ο ποταμός του οράματος του Ιεζεκιήλ δεν θα πάψει να ρέει όταν τερματιστεί αυτό το παλιό σύστημα πραγμάτων. Απεναντίας, θα ρέει ακόμη πιο άφθονα στη διάρκεια της Χιλιετούς Βασιλείας του Χριστού. Τότε, μέσω της Μεσσιανικής Βασιλείας, ο Ιεχωβά θα εφαρμόσει την πλήρη αξία της θυσίας του Ιησού, εξυψώνοντας σταδιακά την πιστή ανθρωπότητα σε τελειότητα. Τι αγαλλίαση θα νιώθουμε τότε για την αγαθότητα του Ιεχωβά!

16. Πώς δείχνει η Γραφή ότι η αγαθότητα του Ιεχωβά περιλαμβάνει και άλλες ιδιότητες, και ποιες είναι μερικές από αυτές;

¹⁶ Η αγαθότητα του Ιεχωβά περιλαμβάνει περισσότερα από τη γενναιοδωρία. Ο Θεός είπε στον Μωυσή: «Θα κάνω να περάσει όλη μου η αγαθότητα μπροστά από το πρόσωπό σου και θα διακηρύξω μπροστά σου το όνομά μου, Ιεχωβά». Αργότερα, η αφήγηση αναφέρει: «Ο Ιεχωβά περνούσε μπροστά του και διακήρυττε: “Ιεχωβά, Ιεχωβά, Θεός ελεήμων και φιλεύσπλαχνος, μακρόθυμος και γεμάτος όσια αγάπη και αλήθεια”». (Έξοδος 33:​19· 34:6, υποσημείωση) Η αγαθότητα του Ιεχωβά λοιπόν περιλαμβάνει αρκετές εξαιρετικές ιδιότητες. Ας εξετάσουμε μόνο δύο από αυτές.

17. Τι είναι φιλευσπλαχνία, και πώς την έχει εκδηλώσει ο Ιεχωβά σε απλούς ατελείς ανθρώπους;

¹⁷ «Φιλεύσπλαχνος». Αυτή η ιδιότητα, η οποία στο πρωτότυπο κείμενο αντιπροσωπεύεται από μια λέξη που αποδίδεται επίσης «συμπονετικός», μας λέει πολλά για τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεται ο Ιεχωβά στα πλάσματά του. Αντί να είναι τραχύς, ψυχρός ή τυραννικός, όπως συμβαίνει συχνά με τους ισχυρούς, ο Ιεχωβά είναι ήπιος και καλοσυνάτος. Για παράδειγμα, ο Ιεχωβά είπε στον Άβραμ: «Σήκωσε τα μάτια σου, σε παρακαλώ, και από εκεί που είσαι κοίταξε προς τον βορρά και προς τον νότο, προς την ανατολή και προς τη δύση». (Γένεση 13:​14) Πολλές μεταφράσεις παραλείπουν τη φράση «σε παρακαλώ». Αλλά Βιβλικοί λόγιοι παρατηρούν ότι η φρασεολογία του εβραϊκού κειμένου περιλαμβάνει ένα μόριο που αλλάζει τη δήλωση από εντολή σε ευγενική παράκληση. Υπάρχουν και άλλες παρόμοιες περιπτώσεις. (Γένεση 31:​12· Ιεζεκιήλ 8:5) Φανταστείτε, ο Κυρίαρχος του σύμπαντος λέει «σε παρακαλώ» σε απλούς ανθρώπους! Σε έναν κόσμο όπου τόσο πολλοί άνθρωποι είναι σκληροί, πιεστικοί και αγενείς, δεν είναι αναζωογονητικό να αναλογιζόμαστε πόσο φιλεύσπλαχνος είναι ο Θεός μας, ο Ιεχωβά;

18. Με ποια έννοια είναι «γεμάτος . . . αλήθεια» ο Ιεχωβά, και γιατί μας καθησυχάζουν αυτά τα λόγια;

¹⁸ «Γεμάτος . . . αλήθεια». Η ανεντιμότητα έχει γίνει τρόπος ζωής για τον κόσμο σήμερα. Αλλά η Γραφή μάς θυμίζει: «Ο Θεός δεν είναι άνθρωπος, που λέει ψέματα». (Αριθμοί 23:​19) Στην πραγματικότητα, το εδάφιο Τίτο 1:2 λέει ότι «ο Θεός . . . δεν μπορεί να πει ψέματα». Δεν του το επιτρέπει η αγαθότητά του. Συνεπώς, οι υποσχέσεις του Ιεχωβά είναι απολύτως αξιόπιστες. Τα λόγια του είναι πάντοτε βέβαιο ότι θα εκπληρωθούν. Μάλιστα, ο Ιεχωβά αποκαλείται “Θεός της αλήθειας”. (Ψαλμός 31:5) Όχι μόνο δεν λέει ψέματα, αλλά επίσης παρέχει άφθονη αλήθεια. Δεν είναι εσωστρεφής, επιφυλακτικός ή μυστικοπαθής. Απεναντίας, διαφωτίζει γενναιόδωρα τους πιστούς υπηρέτες του από το απεριόριστο απόθεμα σοφίας που διαθέτει.b Τους διδάσκει ακόμη και πώς να ζουν σύμφωνα με τις αλήθειες που τους παρέχει ώστε να μπορούν να “περπατούν στην αλήθεια”. (3 Ιωάννη 3) Γενικά, πώς πρέπει να επηρεάζει εμάς προσωπικά η αγαθότητα του Ιεχωβά;

19, 20. (α) Πώς προσπάθησε ο Σατανάς να υποσκάψει την πεποίθηση της Εύας στην αγαθότητα του Ιεχωβά, και με ποιο αποτέλεσμα; (β) Ποια επίδραση πρέπει να έχει σε εμάς η αγαθότητα του Ιεχωβά, και γιατί;

¹⁹ Όταν ο Σατανάς έβαλε την Εύα σε πειρασμό στον κήπο της Εδέμ, άρχισε υποσκάπτοντας ύπουλα την εμπιστοσύνη της στην αγαθότητα του Ιεχωβά. Ο Ιεχωβά είχε πει στον Αδάμ: «Από κάθε δέντρο του κήπου μπορείς να τρως μέχρι να χορτάσεις». Από τα χιλιάδες δέντρα που πρέπει να στόλιζαν εκείνον τον κήπο, μόνο ένα ήταν απαγορευμένο από τον Ιεχωβά. Εντούτοις, προσέξτε πώς διατύπωσε ο Σατανάς την πρώτη του ερώτηση στην Εύα: «Είπε πράγματι ο Θεός ότι δεν πρέπει να τρώτε από κάθε δέντρο του κήπου;» (Γένεση 2:9, 16· 3:1) Ο Σατανάς διαστρέβλωσε τα λόγια του Ιεχωβά ώστε να κάνει την Εύα να σκεφτεί ότι ο Ιεχωβά τούς στερούσε κάτι καλό. Δυστυχώς, αυτή η τακτική είχε επιτυχία. Η Εύα, όπως τόσο πολλοί άντρες και γυναίκες έπειτα από αυτήν, άρχισε να αμφιβάλλει για την αγαθότητα του Θεού, ο οποίος της είχε δώσει όλα όσα είχε.

²⁰ Εμείς γνωρίζουμε πόσο μεγάλη λύπη και δυστυχία επέφεραν αυτές οι αμφιβολίες. Ας προσέξουμε πολύ λοιπόν τα λόγια του εδαφίου Ιερεμίας 31:​12: «Θα λάμπουν από χαρά για την αγαθότητα του Ιεχωβά». Η αγαθότητα του Ιεχωβά πρέπει όντως να μας κάνει να λάμπουμε από χαρά. Ποτέ δεν πρέπει να αμφιβάλλουμε για τα κίνητρα του Θεού μας, ο οποίος είναι γεμάτος αγαθότητα. Μπορούμε να τον εμπιστευόμαστε πλήρως, επειδή θέλει μόνο το καλό εκείνων που τον αγαπούν.

21, 22. (α) Ποιοι είναι μερικοί τρόποι με τους οποίους θα θέλατε να ανταποκριθείτε στην αγαθότητα του Ιεχωβά; (β) Ποια ιδιότητα θα εξετάσουμε στο επόμενο κεφάλαιο, και πώς διαφέρει από την αγαθότητα;

²¹ Επίσης, όταν έχουμε την ευκαιρία να μιλάμε σε άλλους για την αγαθότητα του Θεού, χαιρόμαστε πολύ. Αναφορικά με τον λαό του Ιεχωβά, το εδάφιο Ψαλμός 145:7 λέει: «Θα ξεχειλίζουν καθώς θα φέρνουν στη μνήμη την άφθονη αγαθότητά σου». Κάθε μέρα που ζούμε, ωφελούμαστε με κάποιον τρόπο από την αγαθότητα του Ιεχωβά. Γιατί να μην το κάνουμε καθημερινή συνήθεια να ευχαριστούμε τον Ιεχωβά για την αγαθότητά του, όντας όσο το δυνατόν πιο συγκεκριμένοι; Αν σκεφτόμαστε αυτή την ιδιότητα, αν ευχαριστούμε τον Ιεχωβά για αυτήν καθημερινά και αν μιλάμε σε άλλους για αυτήν, τότε θα βοηθηθούμε να μιμούμαστε τον αγαθό Θεό μας. Και καθώς αναζητούμε τρόπους να κάνουμε το καλό, όπως κάνει ο Ιεχωβά, θα τον πλησιάζουμε ακόμη περισσότερο. Ο ηλικιωμένος απόστολος Ιωάννης έγραψε: «Αγαπητέ, μη μιμείσαι το κακό, αλλά να μιμείσαι το καλό. Αυτός που κάνει το καλό προέρχεται από τον Θεό».​—3 Ιωάννη 11.

²² Η αγαθότητα του Ιεχωβά σχετίζεται και με άλλες ιδιότητες. Για παράδειγμα, ο Θεός είναι «γεμάτος όσια αγάπη». (Έξοδος 34:6) Αυτή η ιδιότητα έχει πιο συγκεκριμένο στόχο από την αγαθότητα, διότι ο Ιεχωβά την εκδηλώνει μόνο στους πιστούς υπηρέτες του. Στο επόμενο κεφάλαιο, θα μάθουμε πώς το κάνει αυτό.

1, 2. Γιατί μπορούμε να πούμε ότι ο βασιλιάς Δαβίδ ήξερε τι σημαίνει ανοσιότητα;

Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΔΑΒΙΔ ήξερε τι σημαίνει ανοσιότητα. Κάποια στιγμή, η ταραχώδης βασιλεία του σημαδεύτηκε από ραδιουργίες, καθώς μέλη του ίδιου του έθνους του συνωμότησαν εναντίον του. Επίσης, τον Δαβίδ τον πρόδωσαν μερικοί από εκείνους που θα αναμέναμε να είναι οι στενότεροι σύντροφοί του. Ένα παράδειγμα ήταν η Μιχάλ, η πρώτη σύζυγος του Δαβίδ. Αρχικά, «ήταν ερωτευμένη με τον Δαβίδ» και αναμφίβολα τον υποστήριζε στα βασιλικά του καθήκοντα. Αργότερα όμως «άρχισε να τον καταφρονεί στην καρδιά της», θεωρώντας τον μάλιστα “άμυαλο”.​—1 Σαμουήλ 18:20· 2 Σαμουήλ 6:16, 20.

² Ένα άλλο παράδειγμα ήταν ο προσωπικός σύμβουλος του Δαβίδ, ο Αχιτόφελ. Τις συμβουλές του τις εκτιμούσαν σαν να ήταν λόγος απευθείας από τον Ιεχωβά. (2 Σαμουήλ 16:23) Αλλά, με τον καιρό, αυτός ο έμπιστος φίλος έγινε προδότης και συμμετείχε σε έναν οργανωμένο στασιασμό κατά του Δαβίδ. Και ποιος ήταν ο υποκινητής της συνωμοσίας; Ο Αβεσσαλώμ, ο ίδιος ο γιος του Δαβίδ! Αυτός ο ραδιούργος καιροσκόπος «έκλεβε τις καρδιές των αντρών του Ισραήλ», και αυτοανακηρύχτηκε βασιλιάς αντί του πατέρα του. Η εξέγερση του Αβεσσαλώμ πήρε τέτοια έκταση ώστε ο βασιλιάς Δαβίδ αναγκάστηκε να φύγει για να σώσει τη ζωή του.​—2 Σαμουήλ 15:1-6, 12-17.

 3. Ποια πεποίθηση είχε ο Δαβίδ;

³ Δεν υπήρχε άραγε κανένας που να έμεινε όσιος στον Δαβίδ; Μέσα σε όλα τα δεινά του, ο Δαβίδ γνώριζε ότι όντως υπήρχε κάποιος. Ποιος; Ο ίδιος ο Ιεχωβά Θεός. «Στον όσιο φέρεσαι με οσιότητα», είπε ο Δαβίδ για τον Ιεχωβά. (2 Σαμουήλ 22:26) Τι είναι οσιότητα, και πώς δίνει ο Ιεχωβά το υψηλότερο παράδειγμα εκδήλωσης αυτής της ιδιότητας;

4, 5. (α) Τι είναι «οσιότητα»; (β) Πώς διαφέρει η οσιότητα από την πιστότητα;

⁴ Η «οσιότητα» όπως χρησιμοποιείται στις Εβραϊκές Γραφές είναι η καλοσύνη που προσκολλάται με αγάπη σε κάτι και δεν το αφήνει ωσότου πραγματοποιηθεί ο σκοπός της σχετικά με αυτό. Περιλαμβάνει περισσότερα από την πιστότητα. Εξάλλου, κάποιος μπορεί να είναι πιστός απλώς από αίσθημα καθήκοντος. Αντίθετα, η οσιότητα έχει τις ρίζες της στην αγάπη.a Επίσης, η λέξη «πιστός» μπορεί να εφαρμοστεί σε άψυχα πράγματα. Παραδείγματος χάρη, ο ψαλμωδός αποκάλεσε τη σελήνη “πιστό μάρτυρα στους αιθέρες” λόγω της τακτικής της εμφάνισης το βράδυ. (Ψαλμός 89:37) Αλλά η σελήνη δεν μπορεί να χαρακτηριστεί όσια. Γιατί; Επειδή η οσιότητα είναι έκφραση αγάπης​—κάτι που δεν μπορούν να εκδηλώσουν τα άψυχα πράγματα.

⁵ Στη Βιβλική της έννοια, η οσιότητα είναι θερμή. Η εκδήλωσή της αυτή καθαυτή δείχνει ότι υπάρχει μια σχέση ανάμεσα στο άτομο που εκδηλώνει την ιδιότητα και στον αποδέκτη της. Αυτή η οσιότητα δεν είναι άστατη. Δεν είναι σαν τα κύματα της θάλασσας που παρασύρονται εδώ και εκεί από τους μεταβαλλόμενους ανέμους. Απεναντίας, η οσιότητα, δηλαδή η όσια αγάπη, έχει τη σταθερότητα και τη δύναμη να ξεπερνάει ακόμη και τα πιο τρομερά εμπόδια.

 6. (α) Πόσο σπάνια είναι η οσιότητα ανάμεσα στους ανθρώπους, και πώς φαίνεται αυτό στη Γραφή; (β) Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να μάθουμε τι περιλαμβάνει η οσιότητα, και γιατί;

⁶ Ομολογουμένως, αυτού του είδους η οσιότητα σπανίζει σήμερα. Σε πολλές περιπτώσεις, στενοί σύντροφοι είναι «έτοιμοι να συντρίψουν ο ένας τον άλλον». Όλο και συχνότερα ακούμε για συζύγους που εγκαταλείπουν τους συντρόφους τους. (Παροιμίες 18:24· Μαλαχίας 2:14-16) Οι δόλιες πράξεις είναι τόσο κοινές ώστε ίσως και εμείς να επαναλαμβάνουμε τα λόγια του προφήτη Μιχαία: «Ο όσιος χάθηκε από τη γη». (Μιχαίας 7:2) Μολονότι οι άνθρωποι συχνά δεν δείχνουν οσιότητα, αυτή η πολύτιμη ιδιότητα αποτελεί εξέχον χαρακτηριστικό του Ιεχωβά. Στην πραγματικότητα, ο καλύτερος τρόπος για να μάθουμε τι ακριβώς περιλαμβάνει η οσιότητα είναι να εξετάσουμε πώς εκδηλώνει ο Ιεχωβά αυτή τη σπουδαία πτυχή της αγάπης του.

7, 8. Γιατί λέγεται ότι ο Ιεχωβά είναι ο μόνος όσιος;

⁷ Η Γραφή λέει για τον Ιεχωβά: «Εσύ είσαι ο μόνος όσιος». (Αποκάλυψη 15:4) Πώς είναι δυνατόν αυτό; Δεν έχουν εκδηλώσει κατά καιρούς και άνθρωποι και άγγελοι αξιοσημείωτη οσιότητα; (Ιώβ 1:1· Αποκάλυψη 4:8) Και τι θα πούμε για τον Ιησού Χριστό; Δεν είναι ο πρώτιστος «όσιος» του Θεού; (Ψαλμός 16:10) Τότε γιατί λέγεται ότι ο Ιεχωβά είναι ο μόνος όσιος;

⁸ Πρώτα από όλα, θυμηθείτε ότι η οσιότητα είναι πτυχή της αγάπης. Εφόσον «ο Θεός είναι αγάπη»​—όντας η ίδια η προσωποποίηση αυτής της ιδιότητας—​ποιος θα μπορούσε να εκδηλώσει την οσιότητα πληρέστερα από τον Ιεχωβά; (1 Ιωάννη 4:8) Πράγματι, άγγελοι και άνθρωποι μπορεί να αντανακλούν τις ιδιότητες του Θεού, αλλά μόνο ο Ιεχωβά είναι όσιος στον υπερθετικό βαθμό. Ως «ο Παλαιός των Ημερών», εκδηλώνει οσιότητα περισσότερο καιρό από οποιοδήποτε πλάσμα, επίγειο ή ουράνιο. (Δανιήλ 7:9) Συνεπώς, ο Ιεχωβά είναι το υπέρτατο υπόδειγμα οσιότητας. Εκδηλώνει αυτή την ιδιότητα με τρόπο που δεν μπορεί να φτάσει κανένα πλάσμα. Εξετάστε μερικά παραδείγματα.

 9. Πώς είναι ο Ιεχωβά «όσιος σε όλα όσα κάνει»;

⁹ Ο Ιεχωβά είναι «όσιος σε όλα όσα κάνει». (Ψαλμός 145:17) Με ποιον τρόπο; Ο 136ος Ψαλμός μάς δίνει μια απάντηση. Εκεί, παρατίθενται πολλές σωτήριες πράξεις του Ιεχωβά, περιλαμβανομένης της συγκλονιστικής απελευθέρωσης των Ισραηλιτών μέσα από την Ερυθρά Θάλασσα. Είναι σημαντικό ότι κάθε εδάφιο αυτού του ψαλμού ολοκληρώνεται με τη φράση: «Η όσια αγάπη του παραμένει για πάντα». Αυτός ο ψαλμός περιλαμβάνεται στις «Ερωτήσεις για Στοχασμό» στη σελίδα 289. Καθώς διαβάζετε αυτά τα εδάφια, είναι βέβαιο ότι θα εντυπωσιαστείτε από τους πολλούς τρόπους με τους οποίους ο Ιεχωβά εκδήλωσε όσια αγάπη στον λαό του. Ναι, ο Ιεχωβά δείχνει οσιότητα στους πιστούς υπηρέτες του ακούγοντας τις κραυγές τους για βοήθεια και αναλαμβάνοντας δράση στον προσδιορισμένο καιρό. (Ψαλμός 34:6) Η όσια αγάπη του Ιεχωβά για τους υπηρέτες του δεν αμφιταλαντεύεται όσο εκείνοι παραμένουν όσιοι σε Αυτόν.

10. Πώς δείχνει ο Ιεχωβά οσιότητα όσον αφορά τους κανόνες του;

¹⁰ Επιπλέον, ο Ιεχωβά δείχνει οσιότητα στους υπηρέτες του με το να προσκολλάται στους κανόνες του. Ανόμοια με μερικούς ασταθείς ανθρώπους, οι οποίοι κατευθύνονται απλώς από παρορμήσεις και συναισθήματα, ο Ιεχωβά δεν αμφιταλαντεύεται στην άποψή του για το τι είναι σωστό και τι είναι λάθος. Στο διάβα των χιλιετιών, η άποψή του για πράγματα όπως ο πνευματισμός, η ειδωλολατρία και ο φόνος έχει παραμείνει αναλλοίωτη. «Μέχρι τα γηρατειά σας εγώ θα είμαι ο ίδιος», δήλωσε μέσω του Ησαΐα του προφήτη του. (Ησαΐας 46:4) Συνεπώς, μπορούμε να έχουμε την πεποίθηση ότι θα ωφεληθούμε ακολουθώντας τη σαφή ηθική κατεύθυνση που υπάρχει στον Λόγο του Θεού.​—Ησαΐας 48:17-19.

11. Δείξτε με παράδειγμα ότι ο Ιεχωβά είναι πιστός στις υποσχέσεις του.

¹¹ Ο Ιεχωβά δείχνει επίσης οσιότητα παραμένοντας πιστός στις υποσχέσεις του. Όταν προλέγει κάτι, αυτό συμβαίνει. Ο Ιεχωβά δήλωσε: “Ο λόγος μου ο οποίος βγαίνει από το στόμα μου δεν θα επιστρέψει σε εμένα χωρίς αποτέλεσμα, αλλά θα εκτελέσει οπωσδήποτε αυτό που με ευαρεστεί, και θα έχει βέβαιη επιτυχία σε αυτό που τον στέλνω να κάνει”. (Ησαΐας 55:11) Παραμένοντας πιστός στον λόγο του, ο Ιεχωβά δείχνει οσιότητα στον λαό του. Δεν τους αφήνει να περιμένουν εναγωνίως κάτι το οποίο δεν σκοπεύει να πραγματοποιήσει. Η υπόληψη του Ιεχωβά είναι τόσο άψογη σε αυτόν τον τομέα ώστε ο υπηρέτης του, ο Ιησούς του Ναυή, μπορούσε να πει: «Ούτε μία υπόσχεση δεν απέτυχε από όλες τις καλές υποσχέσεις που είχε δώσει ο Ιεχωβά στον οίκο του Ισραήλ· εκπληρώθηκαν όλες». (Ιησούς του Ναυή 21:45) Μπορούμε λοιπόν να έχουμε την πεποίθηση ότι ποτέ δεν θα απογοητευτούμε, επειδή ο Ιεχωβά πάντοτε τηρεί τις υποσχέσεις του.​—Ησαΐας 49:23· Ρωμαίους 5:5.

12, 13. Με ποιους τρόπους παραμένει για πάντα η όσια αγάπη του Ιεχωβά;

¹² Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, η Γραφή μάς λέει ότι η όσια αγάπη του Ιεχωβά «παραμένει για πάντα». (Ψαλμός 136:1) Πώς συμβαίνει αυτό; Κατ’ αρχάς, η συγχώρηση των αμαρτιών από τον Ιεχωβά είναι μόνιμη. Όπως εξετάσαμε στο Κεφάλαιο 26, ο Ιεχωβά δεν επαναφέρει στο προσκήνιο σφάλματα του παρελθόντος για τα οποία κάποιο άτομο έχει συγχωρηθεί. Εφόσον «όλοι έχουν αμαρτήσει και υστερούν ως προς τη δόξα του Θεού», ο καθένας μας πρέπει να είναι ευγνώμων για το ότι η όσια αγάπη του Ιεχωβά παραμένει για πάντα.​—Ρωμαίους 3:23.

¹³ Αλλά η όσια αγάπη του Ιεχωβά παραμένει για πάντα και από μια άλλη άποψη. Ο Λόγος του λέει ότι ο δίκαιος «θα είναι σαν δέντρο φυτεμένο δίπλα σε ρυάκια νερού, δέντρο που καρποφορεί στην εποχή του, και που το φύλλωμά του δεν μαραίνεται. Οτιδήποτε κάνει αυτός θα επιτύχει». (Ψαλμός 1:3) Φανταστείτε ένα θαλερό δέντρο του οποίου το φύλλωμα δεν μαραίνεται ποτέ! Έτσι και εμείς, αν βρίσκουμε γνήσια ευχαρίστηση στον Λόγο του Θεού, η ζωή μας θα είναι μακρόχρονη, ειρηνική και παραγωγική. Οι ευλογίες τις οποίες παρέχει όσια ο Ιεχωβά στους πιστούς υπηρέτες του είναι αιώνιες. Πράγματι, στον δίκαιο νέο κόσμο που θα φέρει ο Ιεχωβά, η υπάκουη ανθρωπότητα θα νιώθει την όσια αγάπη του για πάντα.​—Αποκάλυψη 21:3, 4.

14. Πώς δείχνει εκτίμηση ο Ιεχωβά για την οσιότητα των υπηρετών του;

¹⁴ Ο Ιεχωβά έχει εκδηλώσει επανειλημμένα την οσιότητά του. Επειδή είναι τέλεια συνεπής, η οσιότητα που δείχνει προς τους πιστούς υπηρέτες του δεν φθίνει ποτέ. Ο ψαλμωδός έγραψε: «Νέος ήμουν και γέρασα, αλλά δεν είδα δίκαιο εγκαταλειμμένο ούτε τα παιδιά του να ζητούν ψωμί. Διότι ο Ιεχωβά αγαπάει τη δικαιοσύνη και δεν θα εγκαταλείψει τους οσίους του». (Ψαλμός 37:25, 28) Πράγματι, ως ο Δημιουργός, ο Ιεχωβά αξίζει τη λατρεία μας. (Αποκάλυψη 4:11) Εντούτοις, επειδή είναι όσιος, θεωρεί πολύτιμες τις πιστές μας πράξεις.​—Μαλαχίας 3:16, 17.

15. Εξηγήστε πώς η συμπεριφορά του Ιεχωβά απέναντι στον Ισραήλ τονίζει την οσιότητά Του.

¹⁵ Με την όσια αγάπη του, ο Ιεχωβά επανειλημμένα σπεύδει να βοηθήσει τον λαό του σε καιρούς στενοχώριας. Ο ψαλμωδός μάς λέει: «Αυτός περιφρουρεί τη ζωή των οσίων του· τους σώζει από το χέρι των πονηρών». (Ψαλμός 97:10) Θυμηθείτε πώς συμπεριφέρθηκε στο έθνος του Ισραήλ. Μετά τη θαυματουργική τους απελευθέρωση μέσα από την Ερυθρά Θάλασσα, οι Ισραηλίτες έψαλαν στον Ιεχωβά: «Με την όσια αγάπη σου, οδήγησες τον λαό που απολύτρωσες». (Έξοδος 15:13) Η απελευθέρωση στην Ερυθρά Θάλασσα ασφαλώς ήταν μια πράξη όσιας αγάπης από μέρους του Ιεχωβά. Γι’ αυτό, ο Μωυσής είπε στους Ισραηλίτες: «Ο Ιεχωβά σού έδειξε στοργή και σε διάλεξε, όχι επειδή ήσουν ο πολυπληθέστερος από όλους τους λαούς​—γιατί ήσουν ο μικρότερος από όλους τους λαούς—​αλλά επειδή ο Ιεχωβά σε αγάπησε και επειδή τήρησε τον όρκο που είχε δώσει στους προπάτορές σου, γι’ αυτό και σε έβγαλε ο Ιεχωβά με κραταιό χέρι, ώστε να σε απολυτρώσει από τον τόπο της δουλείας, από την εξουσία του Φαραώ, του βασιλιά της Αιγύπτου».​—Δευτερονόμιο 7:7, 8.

16, 17. (α) Ποια συγκλονιστική έλλειψη εκτίμησης εκδήλωσαν οι Ισραηλίτες, αλλά πώς τους έδειξε συμπόνια ο Ιεχωβά; (β) Πώς έδειξαν οι περισσότεροι Ισραηλίτες ότι «δεν υπήρχε γιατρειά για αυτούς», και τι μαθαίνουμε εμείς από αυτό το προειδοποιητικό παράδειγμα;

¹⁶ Ασφαλώς, οι Ισραηλίτες ως έθνος δεν έδειξαν εκτίμηση για την όσια αγάπη του Ιεχωβά, επειδή μετά την απελευθέρωσή τους «εξακολούθησαν να αμαρτάνουν εναντίον [του Ιεχωβά], στασιάζοντας εναντίον του Υψίστου». (Ψαλμός 78:17) Στο διάβα των αιώνων, στασίασαν ξανά και ξανά, εγκαταλείποντας τον Ιεχωβά και στρεφόμενοι σε ψεύτικους θεούς και ειδωλολατρικές συνήθειες, με μόνο αποτέλεσμα να μολυνθούν. Εντούτοις, ο Ιεχωβά δεν παραβίασε τη διαθήκη του. Απεναντίας, μέσω του προφήτη Ιερεμία, ο Ιεχωβά ικέτευσε τον λαό του: «Επίστρεψε, ανυπότακτε Ισραήλ . . . Δεν θα σε κοιτάξω θυμωμένα, διότι είμαι όσιος». (Ιερεμίας 3:12) Ωστόσο, όπως αναφέρθηκε στο Κεφάλαιο 25, οι περισσότεροι Ισραηλίτες δεν συγκινήθηκαν. Μάλιστα, «περιγελούσαν τους αγγελιοφόρους του αληθινού Θεού και καταφρονούσαν τα λόγια του και χλεύαζαν τους προφήτες του». Με ποιο αποτέλεσμα; Τελικά, «η οργή του Ιεχωβά επήλθε εναντίον του λαού του, μέχρι που δεν υπήρχε γιατρειά για αυτούς».​—2 Χρονικών 36:15, 16.

¹⁷ Τι μαθαίνουμε από αυτό; Ότι η οσιότητα του Ιεχωβά δεν είναι ούτε τυφλή ούτε εύπιστη. Είναι αλήθεια ότι ο Ιεχωβά είναι «γεμάτος όσια αγάπη» και ευαρεστείται να δείχνει έλεος όταν υπάρχει βάση για αυτό. Αλλά τι συμβαίνει όταν ένα άτομο που αδικοπραγεί αποδεικνύεται αδιόρθωτα πονηρό; Σε αυτή την περίπτωση, ο Ιεχωβά προσκολλάται στους δικούς του δίκαιους κανόνες και αποδίδει δυσμενή κρίση. Όπως ειπώθηκε στον Μωυσή, ο Ιεχωβά «δεν πρόκειται να αφήσει ατιμώρητο τον ένοχο».​—Έξοδος 34:6, 7.

18, 19. (α) Πώς είναι αυτή καθαυτή η τιμωρία των πονηρών από τον Ιεχωβά μια πράξη οσιότητας; (β) Με ποιον τρόπο θα δείξει ο Ιεχωβά την οσιότητά του στους υπηρέτες του που έχουν υποστεί διωγμό μέχρι θανάτου;

¹⁸ Η τιμωρία των πονηρών από τον Θεό είναι αυτή καθαυτή μια πράξη οσιότητας. Με ποια έννοια; Βρίσκουμε μια ένδειξη στο βιβλίο της Αποκάλυψης, στις εντολές που δίνει ο Ιεχωβά στους εφτά αγγέλους: «Πηγαίνετε και αδειάστε τις εφτά κούπες του θυμού του Θεού στη γη». Όταν ο τρίτος άγγελος αδειάζει την κούπα του «στους ποταμούς και στις πηγές των νερών», αυτά γίνονται αίμα. Κατόπιν, ο άγγελος λέει στον Ιεχωβά: «Δίκαιος είσαι εσύ, που υπάρχεις και που υπήρχες, ο Όσιος, διότι εξέφερες αυτές τις κρίσεις, επειδή έχυσαν αίμα αγίων και προφητών, και τους έδωσες να πιουν αίμα· τους αξίζει».​—Αποκάλυψη 16:1-6.

¹⁹ Προσέξτε ότι, καθώς ο άγγελος μεταδίδει αυτό το άγγελμα κρίσης, αποκαλεί τον Ιεχωβά “Όσιο”. Γιατί; Διότι καταστρέφοντας τους πονηρούς, ο Ιεχωβά εκδηλώνει οσιότητα στους υπηρέτες του, πολλοί από τους οποίους έχουν υποστεί διωγμό μέχρι θανάτου. Δείχνοντας οσιότητα, ο Ιεχωβά τούς διατηρεί ολοζώντανους στη μνήμη του. Λαχταράει να δει και πάλι αυτούς τους πιστούς που έχουν πεθάνει, και η Γραφή επιβεβαιώνει ότι σκοπός του είναι να τους ανταμείψει με ανάσταση. (Ιώβ 14:14, 15) Ο Ιεχωβά δεν ξεχνάει τους όσιους υπηρέτες του απλώς επειδή δεν ζουν πια. Αντιθέτως, «για αυτόν όλοι είναι ζωντανοί». (Λουκάς 20:37, 38) Ο σκοπός που έχει ο Ιεχωβά να επαναφέρει στη ζωή εκείνους που βρίσκονται στη μνήμη του αποτελεί ισχυρή απόδειξη της οσιότητάς του.

20. Ποιοι είναι τα «σκεύη ελέους», και πώς τους δείχνει οσιότητα ο Ιεχωβά;

²⁰ Στο διάβα της ιστορίας, ο Ιεχωβά έχει δείξει αξιοσημείωτη οσιότητα προς τους πιστούς ανθρώπους. Στην ουσία, επί χιλιάδες χρόνια, ο Ιεχωβά «ανέχτηκε με πολλή μακροθυμία σκεύη οργής που έγιναν άξια καταστροφής». Γιατί; «Για να γνωστοποιήσει τον πλούτο της δόξας του σε σκεύη ελέους, τα οποία ετοίμασε εκ των προτέρων για δόξα». (Ρωμαίους 9:22, 23) Αυτά τα «σκεύη ελέους» είναι άτομα με σωστή διάθεση τα οποία είναι χρισμένα με άγιο πνεύμα για να γίνουν συγκληρονόμοι με τον Χριστό στη Βασιλεία του. (Ματθαίος 19:28) Ανοίγοντας τον δρόμο της σωτηρίας για αυτά τα σκεύη ελέους, ο Ιεχωβά παρέμεινε όσιος στον Αβραάμ, στον οποίο είχε δώσει αυτή την υπόσχεση της διαθήκης: «Μέσω του απογόνου σου όλα τα έθνη της γης θα αποκτήσουν ευλογία για τον εαυτό τους επειδή εσύ άκουσες τη φωνή μου».​—Γένεση 22:18.

21. (α) Πώς δείχνει οσιότητα ο Ιεχωβά σε «ένα μεγάλο πλήθος» που έχει την προοπτική να βγει από «τη μεγάλη θλίψη»; (β) Τι σας υποκινεί να κάνετε η οσιότητα του Ιεχωβά;

²¹ Ο Ιεχωβά δείχνει παρόμοια οσιότητα σε «ένα μεγάλο πλήθος» που έχει την προοπτική να βγει από «τη μεγάλη θλίψη» και να ζήσει για πάντα σε μια παραδεισένια γη. (Αποκάλυψη 7:9, 10, 14) Μολονότι οι υπηρέτες του είναι ατελείς, ο Ιεχωβά τούς δίνει όσια την ευκαιρία να ζήσουν για πάντα σε μια παραδεισένια γη. Πώς το κάνει αυτό; Μέσω του λύτρου​—της μεγαλύτερης εκδήλωσης της οσιότητας του Ιεχωβά. (Ιωάννης 3:16· Ρωμαίους 5:8) Η οσιότητα του Ιεχωβά ελκύει εκείνους που, μέσα στην καρδιά τους, πεινούν για δικαιοσύνη. (Ιερεμίας 31:3) Δεν νιώθετε εσείς πιο κοντά στον Ιεχωβά λόγω της βαθιάς οσιότητας που έχει δείξει και πρόκειται να δείξει; Εφόσον επιθυμία μας είναι να πλησιάσουμε τον Θεό, είθε να ανταποκρινόμαστε στην αγάπη του όντας ολοένα και πιο αποφασισμένοι να τον υπηρετούμε με οσιότητα.

1-3. (α) Τι υποκίνησε τον Ιησού να θέλει να μοιάσει στον Πατέρα του; (β) Ποιες πτυχές της αγάπης του Ιησού θα εξετάσουμε;

ΕΧΕΤΕ δει ποτέ ένα αγοράκι να προσπαθεί να μοιάσει στον πατέρα του; Ο γιος μπορεί να μιμείται τον τρόπο με τον οποίο περπατάει, μιλάει ή φέρεται ο πατέρας του. Με τον καιρό, μπορεί μάλιστα να ενστερνιστεί τις ηθικές και πνευματικές αξίες του πατέρα του. Ναι, η αγάπη και ο θαυμασμός που νιώθει ένας γιος για τον στοργικό πατέρα του κάνει το παιδί να θέλει να μοιάσει στον πατέρα του.

² Τι θα πούμε για τη σχέση ανάμεσα στον Ιησού και στον ουράνιο Πατέρα του; «Αγαπώ τον Πατέρα», είπε ο Ιησούς σε κάποια περίπτωση. (Ιωάννης 14:31) Κανένας δεν θα μπορούσε να αγαπήσει περισσότερο τον Ιεχωβά από αυτόν τον Γιο, ο οποίος ήταν με τον Πατέρα πολύ προτού έρθουν σε ύπαρξη όλα τα άλλα πλάσματα. Εκείνη η αγάπη υποκίνησε αυτόν τον αφοσιωμένο Γιο να θέλει να μοιάσει στον Πατέρα του.​—Ιωάννης 14:9.

³ Σε προηγούμενα κεφάλαια, εξετάσαμε πώς ο Ιησούς μιμούνταν τέλεια τη δύναμη, τη δικαιοσύνη και τη σοφία του Ιεχωβά. Πώς όμως αντανακλούσε ο Ιησούς την αγάπη του Πατέρα του; Ας εξετάσουμε τρεις πτυχές της αγάπης του Ιησού​—το αυτοθυσιαστικό του πνεύμα, την τρυφερή του συμπόνια και την προθυμία του να συγχωρεί.

 4. Πώς έθεσε ο Ιησούς το μεγαλύτερο ανθρώπινο παράδειγμα αυτοθυσιαστικής αγάπης;

⁴ Ο Ιησούς έθεσε εξαιρετικό παράδειγμα αυτοθυσιαστικής αγάπης. Αυτοθυσία σημαίνει να βάζουμε ανιδιοτελώς τις ανάγκες και τις ανησυχίες των άλλων πάνω από τις δικές μας. Πώς εκδήλωσε ο Ιησούς τέτοια αγάπη; Ο ίδιος εξήγησε: «Κανείς δεν έχει αγάπη μεγαλύτερη από αυτήν, από το να παραδώσει τη ζωή του για χάρη των φίλων του». (Ιωάννης 15:13) Ο Ιησούς έδωσε πρόθυμα την τέλεια ζωή του για εμάς. Επρόκειτο για τη μεγαλύτερη εκδήλωση αγάπης που έγινε ποτέ από κάποιον άνθρωπο. Αλλά ο Ιησούς έδειξε αυτοθυσιαστική αγάπη και με άλλους τρόπους.

 5. Γιατί έδειχνε αγάπη η θυσία που έκανε ο μονογενής Γιος του Θεού όταν άφησε τους ουρανούς;

⁵ Στην προανθρώπινη ύπαρξή του, ο μονογενής Γιος του Θεού κατείχε μια προνομιακή και εξυψωμένη θέση στους ουρανούς. Είχε στενή συναναστροφή με τον Ιεχωβά και με πλήθη πνευματικών πλασμάτων. Παρά τα προσωπικά του πλεονεκτήματα, αυτός ο αγαπητός Γιος «άδειασε τον εαυτό του και πήρε μορφή δούλου και έγινε άνθρωπος». (Φιλιππησίους 2:7) Ήρθε πρόθυμα να ζήσει ανάμεσα σε αμαρτωλούς ανθρώπους σε έναν κόσμο που «βρίσκεται στην εξουσία του πονηρού». (1 Ιωάννη 5:19) Δεν έδειχνε αυτή η θυσία αγάπη από μέρους του Γιου του Θεού;

6, 7. (α) Με ποιους τρόπους έδειξε ο Ιησούς αυτοθυσιαστική αγάπη κατά την επίγεια διακονία του; (β) Ποιο συγκινητικό παράδειγμα ανιδιοτελούς αγάπης καταγράφεται στα εδάφια Ιωάννης 19:25-27;

⁶ Σε όλη τη διάρκεια της επίγειας διακονίας του, ο Ιησούς έδειχνε αυτοθυσιαστική αγάπη με διάφορους τρόπους. Ήταν εντελώς ανιδιοτελής. Ήταν τόσο απορροφημένος στη διακονία του ώστε θυσίαζε τις φυσιολογικές ανέσεις στις οποίες είναι συνηθισμένοι οι άνθρωποι. «Οι αλεπούδες έχουν κρυψώνες και τα πουλιά του ουρανού έχουν φωλιές», είπε, «αλλά ο Γιος του ανθρώπου δεν έχει πουθενά να γείρει το κεφάλι του». (Ματθαίος 8:20) Όντας επιδέξιος ξυλουργός, ο Ιησούς θα μπορούσε να αφιερώσει χρόνο για να κατασκευάσει ένα άνετο σπίτι για τον εαυτό του ή να φτιάξει όμορφα έπιπλα για να τα πουλήσει ώστε να έχει επιπλέον χρήματα. Αλλά δεν χρησιμοποίησε τις ικανότητές του για να αποκτήσει υλικά πράγματα.

⁷ Ένα αληθινά συγκινητικό παράδειγμα της αυτοθυσιαστικής αγάπης του Ιησού καταγράφεται στα εδάφια Ιωάννης 19:25-27. Φανταστείτε τα πολλά πράγματα που πρέπει να απασχολούσαν τον νου και την καρδιά του Ιησού το απόγευμα του θανάτου του. Καθώς υπέφερε πάνω στο ξύλο του βασανισμού, ανησυχούσε για τους μαθητές του, για το έργο κηρύγματος, και ιδιαίτερα για την ακεραιότητά του και το πώς αυτή θα επηρέαζε το όνομα του Πατέρα του. Πράγματι, σήκωνε στους ώμους του ολόκληρο το μέλλον της ανθρωπότητας! Εντούτοις, λίγες μόλις στιγμές προτού πεθάνει, ο Ιησούς έδειξε επίσης ενδιαφέρον για τη μητέρα του, τη Μαρία, η οποία τότε ήταν προφανώς χήρα. Ο Ιησούς ζήτησε από τον απόστολο Ιωάννη να φροντίζει τη Μαρία σαν την ίδια του τη μητέρα, και ο απόστολος πήρε έκτοτε τη Μαρία στο σπίτι του. Με αυτόν τον τρόπο, ο Ιησούς διευθέτησε για την υλική και την πνευματική φροντίδα της μητέρας του. Τι τρυφερή έκφραση ανιδιοτελούς αγάπης!

 8. Τι σημαίνει το ρήμα σπλαγχνίζομαι με το οποίο η Γραφή περιγράφει τη συμπόνια του Ιησού;

⁸ Όπως και ο Πατέρας του, ο Ιησούς ήταν συμπονετικός. Οι Γραφές περιγράφουν τον Ιησού ως κάποιον που προσπαθούσε να βοηθήσει όσους είχαν στενοχώριες επειδή η κατάστασή τους τον συγκινούσε βαθιά. Για να περιγράψει τη συμπόνια του Ιησού, το πρωτότυπο ελληνικό κείμενο χρησιμοποιεί το ρήμα σπλαγχνίζομαι, για το οποίο κάποιος λόγιος αναφέρει: «Περιγράφει . . . ένα συναίσθημα το οποίο υποκινεί τον άνθρωπο μέχρι τα κατάβαθα της ύπαρξής του. Αυτή είναι η πιο δυνατή λέξη που υπάρχει στην Κοινή Ελληνική για το αίσθημα της συμπόνιας». Ας εξετάσουμε μερικές καταστάσεις στις οποίες ο Ιησούς υποκινήθηκε από βαθιά συμπόνια που τον ώθησε να ενεργήσει.

9, 10. (α) Ποιες περιστάσεις έκαναν τον Ιησού και τους αποστόλους του να αναζητήσουν έναν ήσυχο τόπο; (β) Πώς αντέδρασε ο Ιησούς όταν ένα πλήθος δεν τον άφησε να ησυχάσει, και γιατί;

⁹ Υποκινούνταν να ανταποκρίνεται σε πνευματικές ανάγκες. Η αφήγηση στα εδάφια Μάρκος 6:30-34 δείχνει τι υποκινούσε πρωτίστως τον Ιησού να εκφράζει την ευσπλαχνία του. Φανταστείτε τη σκηνή. Οι απόστολοι ήταν ενθουσιασμένοι, επειδή μόλις είχαν ολοκληρώσει μια εκτεταμένη περιοδεία κηρύγματος. Επέστρεψαν στον Ιησού και του αφηγήθηκαν με ενθουσιασμό όλα όσα είχαν δει και ακούσει. Αλλά συγκεντρώθηκε ένα μεγάλο πλήθος, με αποτέλεσμα ο Ιησούς και οι απόστολοί του να μην προλαβαίνουν ούτε να φάνε. Ο Ιησούς, που ήταν πάντοτε παρατηρητικός, πρόσεξε ότι οι απόστολοι ήταν κουρασμένοι. «Ελάτε μόνοι σας σε έναν ερημικό τόπο και αναπαυτείτε λίγο», τους είπε. Μπήκαν σε ένα πλοιάριο και διέσχισαν το βόρειο άκρο της Θάλασσας της Γαλιλαίας φτάνοντας σε έναν ήσυχο τόπο. Αλλά το πλήθος τούς είδε να φεύγουν. Στο μεταξύ, το έμαθαν και άλλοι. Όλοι αυτοί έτρεξαν κατά μήκος της βόρειας ακτογραμμής και έφτασαν στην άλλη πλευρά πριν από το πλοιάριο!

¹⁰ Μήπως ο Ιησούς αναστατώθηκε επειδή δεν τον άφησαν να ησυχάσει; Κάθε άλλο! Η καρδιά του συγκινήθηκε από το θέαμα αυτού του πλήθους των χιλιάδων ατόμων που τον περίμεναν. Ο Μάρκος έγραψε: «Είδε ένα μεγάλο πλήθος και τους σπλαχνίστηκε, επειδή ήταν σαν πρόβατα χωρίς βοσκό. Και άρχισε να τους διδάσκει πολλά». Ο Ιησούς είδε αυτούς τους ανθρώπους ως άτομα που είχαν πνευματικές ανάγκες. Έμοιαζαν με πρόβατα τα οποία περιπλανιούνταν αβοήθητα, χωρίς κάποιον βοσκό να τα καθοδηγήσει ή να τα προστατέψει. Ο Ιησούς γνώριζε ότι οι σκληρόκαρδοι θρησκευτικοί ηγέτες, οι οποίοι υποτίθεται ότι ήταν στοργικοί ποιμένες, παραμελούσαν τον κοινό λαό. (Ιωάννης 7:47-49) Λυπήθηκε τους ανθρώπους, γι’ αυτό άρχισε να τους διδάσκει «για τη Βασιλεία του Θεού». (Λουκάς 9:11) Προσέξτε ότι ο Ιησούς τούς σπλαχνίστηκε προτού καν δει την αντίδρασή τους σε αυτά που θα δίδασκε. Με άλλα λόγια, η τρυφερή συμπόνια δεν ήταν ένα συναίσθημα που ένιωσε ο Ιησούς αφού πρώτα δίδαξε τους ανθρώπους. Ήταν το κίνητρο με το οποίο το έκανε αυτό.

11, 12. (α) Πώς αντιμετώπιζαν τους λεπρούς στους Βιβλικούς χρόνους, αλλά πώς αντέδρασε ο Ιησούς όταν τον πλησίασε ένας άντρας “γεμάτος λέπρα”; (β) Πώς μπορεί να επηρέασε τον λεπρό το άγγιγμα του Ιησού, και πώς το δείχνει αυτό η εμπειρία ενός γιατρού;

¹¹ Υποκινούνταν να ανακουφίζει όσους υπέφεραν. Άνθρωποι με διάφορες παθήσεις διέκριναν τη συμπόνια του Ιησού, και γι’ αυτό ελκύονταν κοντά του. Αυτό έγινε ιδιαίτερα φανερό όταν, ενώ πλήθη ακολουθούσαν τον Ιησού, τον πλησίασε ένας άντρας “γεμάτος λέπρα”. (Λουκάς 5:12) Στους Βιβλικούς χρόνους, οι λεπροί έμπαιναν σε καραντίνα για να προστατευτούν οι άλλοι από τη μόλυνση. (Αριθμοί 5:1-4) Ωστόσο, με τον καιρό οι επιφανείς ραβίνοι προώθησαν μια άκαρδη άποψη για τη λέπρα και επέβαλαν τους δικούς τους καταπιεστικούς κανόνες.a Προσέξτε όμως τη στάση του Ιησού απέναντι στον λεπρό: «Ήρθε επίσης σε αυτόν ένας λεπρός, ο οποίος τον ικέτευε μάλιστα γονατιστός, λέγοντάς του: “Αν εσύ θέλεις, μπορείς να με καθαρίσεις από τη λέπρα”. Τότε εκείνος τον σπλαχνίστηκε και άπλωσε το χέρι του, τον άγγιξε και του είπε: “Θέλω! Καθαρίσου”. Αμέσως η λέπρα του εξαφανίστηκε». (Μάρκος 1:40-42) Ο Ιησούς γνώριζε ότι δεν ήταν νόμιμο για τον λεπρό ούτε καν να βρίσκεται εκεί. Εντούτοις, αντί να τον διώξει, ο Ιησούς συγκινήθηκε τόσο βαθιά ώστε έκανε κάτι αδιανόητο. Τον άγγιξε!

¹² Μπορείτε να φανταστείτε τι σήμαινε αυτό το άγγιγμα για τον λεπρό; Για να το δείξουμε με παράδειγμα, ας δούμε μια εμπειρία. Ο Δρ Πολ Μπραντ, ειδικός στη λέπρα, λέει για έναν λεπρό που είχε περιθάλψει στην Ινδία. Στη διάρκεια της εξέτασης, ο γιατρός έβαλε το χέρι του στον ώμο του λεπρού και εξήγησε, μέσω διερμηνέα, ποια θεραπεία θα έπρεπε να ακολουθήσει. Ξαφνικά, ο λεπρός άρχισε να κλαίει. «Μήπως είπα κάτι κακό;» ρώτησε ο γιατρός. Η διερμηνέας ρώτησε τον νεαρό στη γλώσσα του και απάντησε: «Όχι, γιατρέ. Λέει ότι κλαίει επειδή έβαλες το χέρι σου στον ώμο του. Μέχρι τώρα που ήρθε εδώ, δεν τον είχε αγγίξει κανένας επί πολλά χρόνια». Για τον λεπρό που πλησίασε τον Ιησού, το άγγιγμά του είχε ακόμη μεγαλύτερη σημασία. Ύστερα από εκείνο το ένα άγγιγμα, η πάθηση που τον είχε κάνει απόβλητο εξαφανίστηκε!

13, 14. (α) Ποια πομπή συνάντησε ο Ιησούς καθώς πλησίαζε στην πόλη Ναΐν, και γιατί ήταν ιδιαίτερα θλιβερή εκείνη η περίσταση; (β) Τι έκανε ο Ιησούς για τη χήρα της Ναΐν υποκινούμενος από συμπόνια;

¹³ Υποκινούνταν να διώχνει τη θλίψη. Ο Ιησούς συγκινούνταν βαθιά από τη θλίψη των άλλων. Εξετάστε, για παράδειγμα, την αφήγηση στα εδάφια Λουκάς 7:11-15. Αυτό το περιστατικό έλαβε χώρα όταν, περίπου στα μισά της διακονίας του, ο Ιησούς έφτασε στα περίχωρα της πόλης Ναΐν στη Γαλιλαία. Καθώς ο Ιησούς πλησίαζε στην πύλη της πόλης, συνάντησε μια νεκρική πομπή. Επρόκειτο για ιδιαίτερα τραγική περίπτωση. Μια χήρα είχε χάσει τον νεαρό μοναχογιό της. Εκείνη η γυναίκα είχε πιθανότατα βρεθεί ξανά σε μια παρόμοια πομπή​—στην κηδεία του συζύγου της. Αυτή τη φορά κήδευε τον γιο της, ίσως το μοναδικό στήριγμά της. Στο πλήθος που τη συνόδευε μπορεί να υπήρχαν και άλλοι πενθούντες που έλεγαν μοιρολόγια και μουσικοί που έπαιζαν πένθιμους σκοπούς. (Ιερεμίας 9:17, 18· Ματθαίος 9:23) Το βλέμμα του Ιησού όμως στάθηκε στην τσακισμένη από τη θλίψη μητέρα, η οποία αναμφίβολα περπατούσε κοντά στο νεκροκρέβατο που μετέφερε τη σορό του παιδιού της.

¹⁴ Ο Ιησούς «σπλαχνίστηκε» τη μητέρα που είχε χάσει το παιδί της. Με καθησυχαστικό τόνο, της είπε: «Μην κλαις». Αυθόρμητα, πλησίασε και άγγιξε το νεκροκρέβατο. Εκείνοι που το βάσταζαν​—και πιθανώς το υπόλοιπο πλήθος​—στάθηκαν. Με τη φωνή κάποιου που έχει εξουσία, ο Ιησούς είπε στο άψυχο σώμα: «Νεαρέ, σου λέω, σήκω!» Τι συνέβη στη συνέχεια; «Ο νεκρός ανακάθισε και άρχισε να μιλάει» σαν να είχε ξυπνήσει από βαθύ ύπνο! Κατόπιν, η αφήγηση λέει κάτι τρομερά συγκινητικό: «Και ο Ιησούς τον έδωσε στη μητέρα του».

15. (α) Ποια σχέση μεταξύ συμπόνιας και δράσης φανερώνουν οι Βιβλικές αφηγήσεις σχετικά με την ευσπλαχνία του Ιησού; (β) Πώς μπορούμε να μιμούμαστε τον Ιησού σε αυτόν τον τομέα;

¹⁵ Τι μαθαίνουμε από αυτές τις αφηγήσεις; Σε καθεμιά από αυτές τις περιπτώσεις, προσέξτε τη σχέση μεταξύ συμπόνιας και δράσης. Ο Ιησούς δεν μπορούσε να βλέπει τη δυσχερή θέση των άλλων χωρίς να τους σπλαχνίζεται, και δεν μπορούσε να νιώθει τέτοια συμπόνια χωρίς να αναλαμβάνει ανάλογη δράση. Πώς μπορούμε εμείς να ακολουθήσουμε το παράδειγμά του; Ως Χριστιανοί, έχουμε υποχρέωση να κηρύττουμε τα καλά νέα και να κάνουμε μαθητές. Πρωταρχικά, υποκινούμαστε από αγάπη για τον Θεό. Ας θυμόμαστε όμως ότι αυτό είναι επίσης έργο συμπόνιας. Αν συμπονούμε τους άλλους όπως ο Ιησούς, η καρδιά μας θα μας υποκινεί να κάνουμε όλα όσα μπορούμε για να τους μεταδώσουμε τα καλά νέα. (Ματθαίος 22:37-39) Τι θα πούμε για την εκδήλωση συμπόνιας σε ομοπίστους μας που υποφέρουν ή πενθούν; Δεν μπορούμε να θεραπεύσουμε θαυματουργικά τις ασθένειες ούτε να αναστήσουμε νεκρούς. Ωστόσο, μπορούμε να εκδηλώνουμε έμπρακτα συμπόνια παίρνοντας την πρωτοβουλία να εκφράζουμε το ενδιαφέρον μας ή να παρέχουμε ανάλογη πρακτική βοήθεια.​—Εφεσίους 4:32.

16. Πώς εκδήλωσε ο Ιησούς προθυμία να συγχωρεί ακόμη και όταν ήταν καρφωμένος στο ξύλο του βασανισμού;

¹⁶ Ο Ιησούς αντανακλούσε τέλεια την αγάπη του Πατέρα του με έναν ακόμη σημαντικό τρόπο​—ήταν “πρόθυμος να συγχωρεί”. (Ψαλμός 86:5) Εκδήλωσε αυτή την προθυμία ακόμη και όταν ήταν καρφωμένος στο ξύλο του βασανισμού. Ενώ υφίστατο έναν επαίσχυντο θάνατο, με καρφιά να τρυπούν τα χέρια και τα πόδια του, για ποιο πράγμα μίλησε; Μήπως κραύγασε στον Ιεχωβά να τιμωρήσει τους εκτελεστές του; Αντίθετα, ανάμεσα στα τελευταία λόγια του Ιησού ήταν τα εξής: «Πατέρα, συγχώρησέ τους, γιατί δεν ξέρουν τι κάνουν».​—Λουκάς 23:34.b

17-19. Με ποιους τρόπους έδειξε ο Ιησούς ότι συγχώρησε τον απόστολο Πέτρο για το ότι τον αρνήθηκε τρεις φορές;

¹⁷ Ίσως ένα ακόμη πιο συγκινητικό παράδειγμα της συγχώρησης του Ιησού μπορούμε να δούμε στον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρθηκε στον απόστολο Πέτρο. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Πέτρος αγαπούσε πολύ τον Ιησού. Στις 14 Νισάν, την τελευταία νύχτα της ζωής του Ιησού, ο Πέτρος τού είπε: «Κύριε, είμαι έτοιμος να πάω μαζί σου και στη φυλακή και στον θάνατο». Εντούτοις, μόλις λίγες ώρες αργότερα, ο Πέτρος αρνήθηκε τρεις φορές ακόμη και ότι γνώριζε τον Ιησού! Η Γραφή μάς λέει τι συνέβη όταν ο Πέτρος αρνήθηκε τον Ιησού τρίτη φορά: «Ο Κύριος στράφηκε και κοίταξε κατάματα τον Πέτρο». Συντετριμμένος από το βάρος της αμαρτίας του, ο Πέτρος «βγήκε έξω και έκλαψε πικρά». Όταν ο Ιησούς πέθανε αργότερα την ίδια μέρα, ο απόστολος μπορεί κάλλιστα να αναρωτιόταν: “Με συγχώρησε άραγε ο Κύριός μου;”​—Λουκάς 22:33, 61, 62.

¹⁸ Ο Πέτρος δεν χρειάστηκε να περιμένει πολύ για την απάντηση. Ο Ιησούς αναστήθηκε το πρωί της 16ης Νισάν και, προφανώς την ίδια μέρα, επισκέφτηκε προσωπικά τον Πέτρο. (Λουκάς 24:34· 1 Κορινθίους 15:4-8) Γιατί έδωσε τέτοια ιδιαίτερη προσοχή ο Ιησούς στον απόστολο που τον είχε αρνηθεί τόσο επίμονα; Ίσως ο Ιησούς να ήθελε να διαβεβαιώσει τον μετανοημένο Πέτρο ότι ο Κύριός του τον αγαπούσε ακόμη και τον θεωρούσε πολύτιμο. Αλλά ο Ιησούς έκανε και άλλα πράγματα για να καθησυχάσει τον Πέτρο.

¹⁹ Λίγο αργότερα, ο Ιησούς εμφανίστηκε στους μαθητές στη Θάλασσα της Γαλιλαίας. Σε αυτή την περίπτωση, ο Ιησούς ρώτησε τρεις φορές τον Πέτρο (ο οποίος είχε αρνηθεί τον Κύριό του τρεις φορές) αν τον αγαπούσε. Μετά την τρίτη φορά, ο Πέτρος απάντησε: «Κύριε, εσύ ξέρεις τα πάντα· εσύ γνωρίζεις ότι νιώθω στοργή για εσένα». Όντως, ο Ιησούς, ο οποίος μπορούσε να διαβάζει καρδιές, ήξερε καλά ότι ο Πέτρος τον αγαπούσε και ότι ένιωθε στοργή για αυτόν. Εντούτοις, ο Ιησούς έδωσε στον Πέτρο την ευκαιρία να επιβεβαιώσει την αγάπη του. Επιπλέον, ο Ιησούς ανέθεσε στον Πέτρο την αποστολή να “βόσκει” και να “ποιμαίνει” τα «προβατάκια» του. (Ιωάννης 21:15-17) Νωρίτερα, ο Πέτρος είχε λάβει διορισμό να κηρύττει. (Λουκάς 5:10) Αλλά τώρα, με μια αξιοσημείωτη επίδειξη εμπιστοσύνης, ο Ιησούς τού ανέθεσε άλλη μια βαρυσήμαντη ευθύνη​—να φροντίζει εκείνους που θα γίνονταν ακόλουθοι του Χριστού. Λίγο αργότερα, ο Ιησούς έδωσε στον Πέτρο έναν εξέχοντα ρόλο στη δράση των μαθητών. (Πράξεις 2:1-41) Πόση ανακούφιση πρέπει να ένιωσε ο Πέτρος όταν κατάλαβε ότι ο Ιησούς τον είχε συγχωρήσει και τον εμπιστευόταν ακόμη!

20, 21. Πώς μπορούμε να καταφέρουμε “να γνωρίσουμε την αγάπη του Χριστού” πλήρως;

²⁰ Αληθινά, ο Λόγος του Ιεχωβά περιγράφει όμορφα την αγάπη του Χριστού. Πώς όμως πρέπει να ανταποκριθούμε εμείς στην αγάπη του; Η Γραφή μάς προτρέπει “να γνωρίσουμε την αγάπη του Χριστού, η οποία υπερέχει από τη γνώση”. (Εφεσίους 3:19) Όπως είδαμε, οι αφηγήσεις των Ευαγγελίων για τη ζωή και τη διακονία του Ιησού μάς διδάσκουν πολλά σχετικά με την αγάπη του Χριστού. Ωστόσο, το να φτάσουμε στο σημείο “να γνωρίσουμε την αγάπη του Χριστού” πλήρως περιλαμβάνει περισσότερα από το να μάθουμε τι λέει για αυτόν η Γραφή.

²¹ Το ρήμα γιγνώσκω του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου σημαίνει γνωρίζω «στην πράξη, μέσω πείρας». Όταν δείχνουμε αγάπη με τον τρόπο του Ιησού​—δίνοντας ανιδιοτελώς από τον εαυτό μας για τους άλλους, ανταποκρινόμενοι συμπονετικά στις ανάγκες τους, συγχωρώντας τους από καρδιάς—​τότε μπορούμε να κατανοήσουμε πραγματικά τα αισθήματά του. Με αυτόν τον τρόπο, μέσω πείρας καταφέρνουμε “να γνωρίσουμε την αγάπη του Χριστού, η οποία υπερέχει από τη γνώση”. Και ας μην ξεχνάμε ποτέ ότι όσο περισσότερο γινόμαστε σαν τον Χριστό τόσο περισσότερο θα πλησιάζουμε εκείνον τον οποίο μιμούνταν τέλεια ο Ιησούς, τον στοργικό μας Θεό, τον Ιεχωβά.

1-3. Τι προκύπτει όταν μιμούμαστε το παράδειγμα του Ιεχωβά στην εκδήλωση αγάπης;

«ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ευτυχία νιώθει κάποιος όταν δίνει παρά όταν λαβαίνει». (Πράξεις 20:35) Αυτά τα λόγια του Ιησού τονίζουν την εξής σημαντική αλήθεια: Η ανιδιοτελής αγάπη φέρνει πάντοτε ανταμοιβές. Μολονότι κάποιος νιώθει πολλή ευτυχία όταν λαβαίνει αγάπη, νιώθει ακόμη μεγαλύτερη ευτυχία όταν δίνει, ή αλλιώς δείχνει, αγάπη στους άλλους.

² Κανένας δεν το γνωρίζει αυτό καλύτερα από τον ουράνιο Πατέρα μας. Όπως είδαμε στα προηγούμενα κεφάλαια αυτής της ενότητας, ο Ιεχωβά είναι το ύψιστο παράδειγμα αγάπης. Κανένας δεν έχει δείξει αγάπη με ανώτερους τρόπους ή για μεγαλύτερο διάστημα από ό,τι αυτός. Να γιατί ο Ιεχωβά αποκαλείται “ο ευτυχισμένος Θεός”.​—1 Τιμόθεο 1:11.

³ Ο στοργικός μας Θεός θέλει να προσπαθούμε να του μοιάζουμε, ιδιαίτερα στην εκδήλωση αγάπης. Τα εδάφια Εφεσίους 5:1, 2 μας λένε: «Να γίνεστε . . . μιμητές του Θεού, ως αγαπητά παιδιά, και να περπατάτε με αγάπη». Όταν μιμούμαστε το παράδειγμα του Ιεχωβά στην εκδήλωση αγάπης, νιώθουμε τη μεγαλύτερη ευτυχία που προέρχεται από το να δίνει κανείς. Επίσης νιώθουμε ικανοποίηση γνωρίζοντας ότι ευαρεστούμε τον Ιεχωβά, επειδή ο Λόγος του μας παροτρύνει “να αγαπάμε ο ένας τον άλλον”. (Ρωμαίους 13:8) Αλλά υπάρχουν και άλλοι λόγοι για τους οποίους πρέπει “να περπατάμε με αγάπη”.

4, 5. Γιατί είναι σημαντικό να δείχνουμε αυτοθυσιαστική αγάπη στους ομοπίστους μας;

⁴ Γιατί είναι σημαντικό να δείχνουμε αγάπη στους ομοπίστους μας; Για να το πούμε απλά, η αγάπη είναι η ουσία της αληθινής Χριστιανοσύνης. Χωρίς αγάπη δεν μπορούμε να έχουμε στενό δεσμό με τους συγχριστιανούς μας και, το σπουδαιότερο, είμαστε μηδέν στα μάτια του Ιεχωβά. Εξετάστε πώς τονίζει αυτές τις αλήθειες ο Λόγος του Θεού.

⁵ Την τελευταία νύχτα της επίγειας ζωής του, ο Ιησούς είπε στους ακολούθους του: «Σας δίνω μια καινούρια εντολή, να αγαπάτε ο ένας τον άλλον· όπως εγώ σας αγάπησα, να αγαπάτε και εσείς ο ένας τον άλλον. Από αυτό θα γνωρίσουν όλοι ότι είστε μαθητές μου​—αν έχετε αγάπη μεταξύ σας». (Ιωάννης 13:34, 35) «Όπως εγώ σας αγάπησα»​—ναι, λαβαίνουμε την εντολή να δείχνουμε το είδος της αγάπης που εκδήλωνε ο Ιησούς. Στο Κεφάλαιο 29, προσέξαμε ότι ο Ιησούς έθεσε ένα υπέροχο παράδειγμα στην εκδήλωση αυτοθυσιαστικής αγάπης, θέτοντας τις ανάγκες και τα συμφέροντα των άλλων πάνω από τον εαυτό του. Και εμείς πρέπει να εκδηλώνουμε ανιδιοτελή αγάπη, και πρέπει να το κάνουμε αυτό τόσο φανερά ώστε ακόμη και εκείνοι που δεν ανήκουν στη Χριστιανική εκκλησία να διακρίνουν την αγάπη μας. Πράγματι, η αυτοθυσιαστική αδελφική αγάπη είναι το διακριτικό γνώρισμα που μας προσδιορίζει ως αληθινούς ακολούθους του Χριστού.

6, 7. (α) Πώς ξέρουμε ότι ο Λόγος του Ιεχωβά δίνει μεγάλη αξία στην εκδήλωση αγάπης; (β) Σε ποια πτυχή της αγάπης στρέφουν την προσοχή τα λόγια του Παύλου στα εδάφια 1 Κορινθίους 13:4-8;

⁶ Τι γίνεται αν δεν έχουμε αγάπη; «Αν . . . δεν έχω αγάπη», είπε ο απόστολος Παύλος, «έχω γίνει χάλκινο όργανο [γκονγκ, υποσημείωση] που ηχεί ή κύμβαλο που βροντάει». (1 Κορινθίους 13:1) Ένα κύμβαλο που βροντάει παράγει σκληρό ήχο. Κάτι παρόμοιο ισχύει και για τον ήχο ενός χάλκινου οργάνου όπως το γκονγκ. Τι ταιριαστές παρομοιώσεις! Ένα άτομο χωρίς αγάπη είναι σαν ένα μουσικό όργανο που παράγει δυνατό, δυσάρεστο θόρυβο ο οποίος απωθεί μάλλον παρά ελκύει. Πώς θα ήταν δυνατόν να απολαμβάνει ένα τέτοιο άτομο στενή σχέση με τους άλλους; Ο Παύλος είπε κατόπιν: «Αν έχω όλη την πίστη ώστε να κινώ βουνά, αλλά δεν έχω αγάπη, δεν είμαι τίποτα». (1 Κορινθίους 13:2) Φανταστείτε, ένα άτομο χωρίς αγάπη είναι «ένα άχρηστο μηδενικό», παρά τα έργα που μπορεί να επιτελεί! (Η Επαυξημένη Βίβλος [The Amplified Bible]) Δεν είναι σαφές ότι ο Λόγος του Ιεχωβά δίνει μεγάλη αξία στην εκδήλωση αγάπης;

⁷ Πώς όμως μπορούμε να εκδηλώνουμε αυτή την ιδιότητα στις σχέσεις μας με τους άλλους; Για να απαντήσουμε σε αυτό, ας εξετάσουμε τα λόγια του Παύλου στα εδάφια 1 Κορινθίους 13:4-8. Η έμφαση εδώ δεν δίνεται ούτε στην αγάπη του Θεού για εμάς ούτε στη δική μας αγάπη για τον Θεό. Αντίθετα, ο Παύλος εστίασε στο πώς πρέπει να δείχνουμε αγάπη ο ένας στον άλλον. Περιέγραψε ορισμένα πράγματα που είναι η αγάπη και ορισμένα πράγματα που δεν είναι.

 8. Πώς μπορεί να μας βοηθήσει η μακροθυμία στις σχέσεις μας με τους άλλους;

⁸ «Η αγάπη είναι μακρόθυμη». Επομένως, αγάπη σημαίνει να ανεχόμαστε μακρόθυμα τους άλλους. (Κολοσσαείς 3:13) Δεν συμφωνείτε ότι χρειαζόμαστε τέτοια μακροθυμία; Επειδή είμαστε ατελή πλάσματα που υπηρετούμε ώμο προς ώμο, είναι ρεαλιστικό να αναμένουμε ότι κάπου κάπου οι Χριστιανοί αδελφοί μας ίσως μας εκνευρίζουν και ίσως τους εκνευρίζουμε και εμείς. Αλλά η μακροθυμία και η ανοχή μάς βοηθούν να ξεπερνούμε τέτοια ασήμαντα «γδαρσίματα» και «γρατζουνιές»​—χωρίς να διαταράσσεται η ειρήνη της εκκλησίας.

 9. Με ποιους τρόπους μπορούμε να δείχνουμε καλοσύνη στους άλλους;

⁹ «Η αγάπη . . . δείχνει καλοσύνη». Εκδηλώνουμε καλοσύνη βοηθώντας τους άλλους έμπρακτα και μιλώντας με τρόπο που δείχνει ότι τους νοιαζόμαστε. Η αγάπη μάς υποκινεί να ψάχνουμε τρόπους για να δείχνουμε καλοσύνη, ιδιαίτερα προς εκείνους που την έχουν περισσότερο ανάγκη. Παραδείγματος χάρη, ένας ηλικιωμένος ομόπιστός μας μπορεί να νιώθει μοναξιά και να χρειάζεται μια ενθαρρυντική επίσκεψη. Μια μεμονωμένη μητέρα ή μια αδελφή που ζει σε ένα θρησκευτικά διαιρεμένο σπιτικό μπορεί να χρειάζεται βοήθεια. Κάποιος άρρωστος ή κάποιος που αντιμετωπίζει αντιξοότητες ίσως χρειάζεται να ακούσει καλοσυνάτα λόγια από έναν πιστό φίλο. (Παροιμίες 12:25· 17:17) Όταν παίρνουμε την πρωτοβουλία να δείχνουμε καλοσύνη με τέτοιους τρόπους, καταδεικνύουμε τη γνησιότητα της αγάπης μας.​—2 Κορινθίους 8:8.

10. Πώς μας βοηθάει η αγάπη να υπερασπιζόμαστε και να λέμε την αλήθεια, ακόμη και όταν αυτό δεν είναι εύκολο;

¹⁰ «Η αγάπη . . . χαίρεται με την αλήθεια». Μια άλλη μετάφραση λέει: «Η αγάπη . . . υποστηρίζει την αλήθεια με χαρά». Η αγάπη μάς υποκινεί να υπερασπιζόμαστε την αλήθεια και “να λέμε την αλήθεια ο ένας στον άλλον”. (Ζαχαρίας 8:16) Αν, για παράδειγμα, κάποιος που αγαπάμε έχει εμπλακεί σε σοβαρή αμαρτία, η αγάπη για τον Ιεχωβά​—και για αυτόν που έσφαλε—​θα μας βοηθήσει να προσκολληθούμε στους κανόνες του Θεού αντί να προσπαθήσουμε να αποκρύψουμε την αδικοπραγία, να τη δικαιολογήσουμε ή ακόμη και να πούμε ψέματα για αυτήν. Είναι γεγονός ότι ίσως δυσκολευόμαστε να αποδεχτούμε πως αυτή η κατάσταση είναι αλήθεια. Αν όμως νοιαζόμαστε για το καλό του αγαπημένου μας προσώπου, θα θέλουμε να λάβει κάποια έκφραση της στοργικής διαπαιδαγώγησης του Θεού και να ανταποκριθεί σε αυτήν. (Παροιμίες 3:11, 12) Επιπρόσθετα, η Χριστιανική αγάπη προϋποθέτει ότι «συμπεριφερόμαστε έντιμα σε όλα».​—Εβραίους 13:18.

11. Εφόσον η αγάπη «ανέχεται τα πάντα», τι πρέπει να προσπαθούμε να κάνουμε όσον αφορά τα ελαττώματα των ομοπίστων μας;

¹¹ «Η αγάπη . . . ανέχεται τα πάντα». Κατά λέξη, το πρωτότυπο ελληνικό κείμενο λέει: πάντα στέγει, δηλαδή «όλα τα καλύπτει». Το εδάφιο 1 Πέτρου 4:8 δηλώνει: «Η αγάπη καλύπτει πλήθος αμαρτιών». Ναι, ο Χριστιανός που κατευθύνεται από την αγάπη δεν επιδιώκει να φέρνει στο φως όλες τις ατέλειες και τα ελαττώματα των Χριστιανών αδελφών του. Σε πολλές περιπτώσεις, τα λάθη και οι αστοχίες των ομοπίστων μας είναι ασήμαντα και μπορούν να καλυφτούν από τον μανδύα της αγάπης.​—Παροιμίες 10:12· 17:9.

12. Πώς έδειξε ο απόστολος Παύλος ότι πίστευε το καλύτερο για τον Φιλήμονα, και τι μπορούμε να μάθουμε από το παράδειγμα του Παύλου;

¹² «Η αγάπη . . . πιστεύει τα πάντα». Η μετάφραση του Μόφατ λέει ότι η αγάπη είναι «πάντοτε πρόθυμη να πιστεύει το καλύτερο». Δεν είμαστε υπερβολικά καχύποπτοι για τους ομοπίστους μας, αμφισβητώντας κάθε κίνητρό τους. Η αγάπη μάς βοηθάει “να πιστεύουμε το καλύτερο” για τους αδελφούς μας και να τους εμπιστευόμαστε.a Προσέξτε ένα παράδειγμα στην επιστολή του Παύλου προς τον Φιλήμονα. Ο Παύλος έγραψε για να παροτρύνει τον Φιλήμονα να καλοδεχτεί τον δραπέτη δούλο Ονήσιμο, ο οποίος επέστρεφε έχοντας γίνει Χριστιανός. Αντί να προσπαθήσει να εξαναγκάσει τον Φιλήμονα να ενεργήσει όπως του είπε, ο Παύλος έκανε έκκληση με βάση την αγάπη. Εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι ο Φιλήμων θα έκανε το σωστό, λέγοντας: «Είμαι βέβαιος ότι θα συνεργαστείς, γι’ αυτό σου γράφω ξέροντας ότι θα κάνεις και περισσότερα από αυτά που λέω». (Εδάφιο 21) Όταν η αγάπη μάς υποκινεί να εκφράζουμε τέτοια εμπιστοσύνη στους αδελφούς μας, φέρνουμε στην επιφάνεια τον καλύτερό τους εαυτό.

13. Πώς μπορούμε να δείχνουμε ότι ελπίζουμε το καλύτερο για τους αδελφούς μας;

¹³ «Η αγάπη . . . ελπίζει τα πάντα». Η αγάπη, όχι μόνο δείχνει εμπιστοσύνη, αλλά και ελπίζει. Υποκινούμενοι από αγάπη, ελπίζουμε το καλύτερο για τους αδελφούς μας. Παραδείγματος χάρη, αν ένας αδελφός κάνει κάποιο «εσφαλμένο βήμα προτού το αντιληφθεί», ελπίζουμε ότι θα ανταποκριθεί στις στοργικές προσπάθειες που γίνονται για να διορθωθεί. (Γαλάτες 6:1) Επίσης, έχουμε την ελπίδα ότι εκείνοι που είναι αδύναμοι στην πίστη θα ανανήψουν. Είμαστε μακρόθυμοι με τέτοια άτομα, κάνοντας ό,τι μπορούμε για να τους βοηθήσουμε να γίνουν ισχυροί στην πίστη. (Ρωμαίους 15:1· 1 Θεσσαλονικείς 5:14) Ακόμη και αν κάποιος που αγαπάμε παραστρατήσει, δεν εγκαταλείπουμε την ελπίδα ότι κάποια μέρα θα συνέλθει και θα επιστρέψει στον Ιεχωβά, σαν τον άσωτο γιο στην παραβολή του Ιησού.​—Λουκάς 15:17, 18.

14. Με ποιους τρόπους μπορεί να δοκιμαστεί η υπομονή μας μέσα στην εκκλησία, και πώς θα μας βοηθήσει η αγάπη να ανταποκριθούμε;

¹⁴ «Η αγάπη . . . υπομένει τα πάντα». Η υπομονή μάς καθιστά ικανούς να μένουμε σταθεροί όταν αντιμετωπίζουμε απογοητεύσεις ή δυσκολίες. Οι δοκιμασίες της υπομονής δεν έρχονται μόνο από καταστάσεις εκτός της εκκλησίας. Μερικές φορές, μπορεί να δοκιμαζόμαστε εκ των έσω. Λόγω της ατέλειας, οι αδελφοί μας μπορεί κατά καιρούς να μας απογοητεύουν. Ένα αστόχαστο σχόλιο μπορεί να πληγώσει τα αισθήματά μας. (Παροιμίες 12:18) Πιθανώς δεν γίνεται ο χειρισμός που εμείς νομίζουμε ότι έπρεπε να γίνει για κάποιο εκκλησιαστικό ζήτημα. Η διαγωγή κάποιου αδελφού που χαίρει σεβασμού μπορεί να μας αναστατώνει, κάνοντάς μας να αναρωτιόμαστε: “Πώς μπορεί να ενεργεί έτσι ένας Χριστιανός;” Όταν αντιμετωπίζουμε τέτοιες καταστάσεις, μήπως θα αποτραβηχτούμε από την εκκλησία και θα πάψουμε να υπηρετούμε τον Ιεχωβά; Όχι, αν έχουμε αγάπη! Η αγάπη δεν μας αφήνει να τυφλωθούμε τόσο πολύ από τις αστοχίες ενός αδελφού ώστε να μην μπορούμε να δούμε πια τίποτα καλό σε αυτόν ή στην εκκλησία ως σύνολο. Η αγάπη μάς καθιστά ικανούς να παραμένουμε πιστοί στον Θεό και να υποστηρίζουμε την εκκλησία ανεξάρτητα από το τι μπορεί να πει ή να κάνει κάποιος άλλος ατελής άνθρωπος.​—Ψαλμός 119:165.

15. Τι είναι ζήλια, και πώς μας βοηθάει η αγάπη να αποφεύγουμε αυτό το καταστροφικό συναίσθημα;

¹⁵ «Η αγάπη δεν ζηλεύει». Η ζήλια μπορεί να μας κάνει να φθονούμε αυτά που έχουν οι άλλοι​—τα αποκτήματα, τις ευλογίες ή τις ικανότητές τους. Αυτή η ζήλια είναι ένα ιδιοτελές, καταστροφικό συναίσθημα το οποίο, αν αφεθεί ανεξέλεγκτο, μπορεί να διαταράξει την ειρήνη της εκκλησίας. Τι θα μας βοηθήσει να αντισταθούμε στην τάση για φθόνο; (Ιακώβου 4:5) Με μια λέξη, η αγάπη. Αυτή η πολύτιμη ιδιότητα μπορεί να μας βοηθήσει να χαιρόμαστε με εκείνους που φαίνεται να έχουν ορισμένα πλεονεκτήματα στη ζωή τα οποία δεν έχουμε εμείς. (Ρωμαίους 12:15) Η αγάπη μάς βοηθάει να μην το εκλαμβάνουμε ως προσωπική προσβολή όταν κάποιος επαινείται για μια ιδιαίτερη ικανότητα ή ένα εξαιρετικό επίτευγμα.

16. Αν αγαπάμε αληθινά τους αδελφούς μας, γιατί δεν θα καυχιόμαστε για αυτά που κάνουμε στην υπηρεσία του Ιεχωβά;

¹⁶ «Η αγάπη . . . δεν κομπάζει, δεν φουσκώνει από υπερηφάνεια». Η αγάπη δεν μας αφήνει να διαλαλούμε τα ταλέντα και τα επιτεύγματά μας. Αν αγαπάμε αληθινά τους αδελφούς μας, πώς θα μπορούσαμε να κομπάζουμε διαρκώς για την επιτυχία μας στη διακονία ή για τα προνόμιά μας στην εκκλησία; Αυτή η καύχηση μπορεί να καταρρακώσει άλλους, κάνοντάς τους να νιώθουν συγκριτικά κατώτεροι. Η αγάπη δεν μας αφήνει να κομπάζουμε για όσα μας επιτρέπει ο Θεός να κάνουμε στην υπηρεσία του. (1 Κορινθίους 3:5-9) Άλλωστε, η αγάπη «δεν φουσκώνει από υπερηφάνεια», ή όπως λέει κάποια μετάφραση, δεν «τρέφει φουσκωμένες ιδέες για τη σπουδαιότητά της». Η αγάπη δεν μας αφήνει να έχουμε μεγάλη ιδέα για τον εαυτό μας.​—Ρωμαίους 12:3.

17. Πώς μας υποκινεί η αγάπη να δείχνουμε περίσκεψη για τους άλλους, και τι είδους διαγωγή θα αποφεύγουμε έτσι;

¹⁷ «Η αγάπη . . . δεν συμπεριφέρεται άπρεπα». Αυτός που συμπεριφέρεται άπρεπα ενεργεί με ακατάλληλο ή προσβλητικό τρόπο. Μια τέτοια πορεία στερείται αγάπης, διότι δείχνει απόλυτη περιφρόνηση για τα αισθήματα και την ευημερία των άλλων. Αντίθετα, η αγάπη είναι φιλάγαθη, πράγμα που μας υποκινεί να δείχνουμε στοχαστικό ενδιαφέρον για τους άλλους. Η αγάπη προωθεί τους καλούς τρόπους, τη θεοσεβή διαγωγή και τον σεβασμό για τους ομοπίστους μας. Συνεπώς, η αγάπη δεν θα μας επιτρέψει να εμπλακούμε σε «αισχρή διαγωγή»​—δηλαδή σε κάθε είδους συμπεριφορά που θα μπορούσε να σοκάρει ή να προσβάλει τους αδελφούς μας.​—Εφεσίους 5:3, 4.

18. Γιατί αυτός που έχει αγάπη δεν απαιτεί να γίνεται πάντα το δικό του;

¹⁸ «Η αγάπη . . . δεν ζητάει τα δικά της συμφέροντα». Μια άλλη μετάφραση αναφέρει εδώ: «Η αγάπη δεν επιμένει να γίνει το δικό της». Αυτός που έχει αγάπη δεν απαιτεί να γίνεται πάντα το δικό του, σαν να ήταν οι απόψεις του πάντοτε σωστές. Δεν χειραγωγεί τους άλλους, χρησιμοποιώντας τη δύναμη της πειθούς για να κάμψει όσους έχουν διαφορετική άποψη. Μια τέτοια αδιαλλαξία θα φανέρωνε κάποιον βαθμό υπερηφάνειας, και η Γραφή λέει: «Η υπερηφάνεια προηγείται της συντριβής». (Παροιμίες 16:18) Αν αγαπάμε πραγματικά τους αδελφούς μας, θα σεβόμαστε τις απόψεις τους, και όπου είναι δυνατόν, θα δείχνουμε προθυμία να υποχωρούμε. Το υποχωρητικό πνεύμα είναι σε αρμονία με τα λόγια του Παύλου: «Ο καθένας ας επιζητεί, όχι το δικό του συμφέρον, αλλά του άλλου».​—1 Κορινθίους 10:24.

19. Πώς μας βοηθάει η αγάπη να αντιδρούμε όταν οι άλλοι μας προσβάλλουν;

¹⁹ «Η αγάπη . . . δεν εξάπτεται. Δεν κρατάει λογαριασμό για το κακό». Η αγάπη δεν εξάπτεται εύκολα από αυτά που λένε ή κάνουν οι άλλοι. Βέβαια, είναι φυσικό να αναστατωνόμαστε όταν οι άλλοι μας προσβάλλουν. Αλλά ακόμη και αν θυμώσουμε δικαιολογημένα, η αγάπη δεν μας αφήνει να παραμείνουμε εξοργισμένοι. (Εφεσίους 4:26, 27) Δεν θα κρατούσαμε ένα αρχείο με λέξεις και πράξεις που μας πλήγωσαν, σαν να τις γράφαμε σε κατάστιχο για να μην τις ξεχάσουμε. Αντίθετα, η αγάπη μάς υποκινεί να μιμούμαστε τον στοργικό Θεό μας. Όπως είδαμε στο Κεφάλαιο 26, ο Ιεχωβά συγχωρεί όταν υπάρχει βάσιμος λόγος να το κάνει αυτό. Όταν μας συγχωρεί, ξεχνάει, δηλαδή δεν θα χρησιμοποιήσει αυτές τις αμαρτίες εναντίον μας στο μέλλον. Δεν είμαστε ευγνώμονες για το ότι ο Ιεχωβά δεν κρατάει λογαριασμό για το κακό;

20. Πώς πρέπει να αντιδράσουμε αν κάποιος ομόπιστός μας πέσει στην παγίδα της αδικοπραγίας με αποτέλεσμα να έχει κακή κατάληξη;

²⁰ «Η αγάπη . . . δεν χαίρεται για την αδικία». Μια άλλη μετάφραση εδώ αναφέρει: «Η αγάπη . . . δεν χαίρεται για τις αμαρτίες των άλλων». Η μετάφραση του Μόφατ λέει: «Η αγάπη ποτέ δεν χαίρεται όταν οι άλλοι κάνουν λάθος». Η αγάπη δεν βρίσκει καμιά ευχαρίστηση στην αδικία, συνεπώς δεν επιδοκιμάζουμε κανενός είδους ανηθικότητα. Πώς αντιδρούμε εμείς αν κάποιος ομόπιστός μας πέσει στην παγίδα της αμαρτίας με αποτέλεσμα να έχει κακή κατάληξη; Η αγάπη δεν θα μας επιτρέψει να χαρούμε, σαν να λέγαμε: “Καλά να πάθει! Του άξιζε!” (Παροιμίες 17:5) Χαιρόμαστε όμως όταν κάποιος αδελφός που έσφαλε κάνει θετικά βήματα για να ανανήψει από την πνευματική του πτώση.

21-23. (α) Τι εννοούσε ο Παύλος λέγοντας ότι «η αγάπη ποτέ δεν χάνεται»; (β) Τι θα εξετάσουμε στο τελευταίο κεφάλαιο;

²¹ «Η αγάπη ποτέ δεν χάνεται». Τι εννοούσε ο Παύλος με αυτά τα λόγια; Όπως φαίνεται από τα συμφραζόμενα, αναφερόταν στα χαρίσματα του πνεύματος που υπήρχαν μεταξύ των πρώτων Χριστιανών. Εκείνα τα χαρίσματα ήταν σημεία ότι η νεοσύστατη εκκλησία είχε την εύνοια του Θεού. Αλλά δεν μπορούσαν όλοι οι Χριστιανοί να θεραπεύουν, να προφητεύουν ή να μιλούν σε γλώσσες. Ωστόσο, αυτό δεν είχε σημασία. Τα θαυματουργικά χαρίσματα τελικά θα έπαυαν ούτως ή άλλως. Εντούτοις, κάτι άλλο θα έμενε, κάτι το οποίο μπορούσε να καλλιεργεί κάθε Χριστιανός. Ήταν πιο σπουδαίο, πιο διαρκές από κάθε θαυματουργικό χάρισμα. Μάλιστα, ο Παύλος το αποκάλεσε «υπερέχουσα οδό». (1 Κορινθίους 12:31) Ποια ήταν αυτή η “υπερέχουσα οδός”; Ήταν η οδός της αγάπης.

²² Πράγματι, η Χριστιανική αγάπη την οποία περιέγραψε ο Παύλος «ποτέ δεν χάνεται», δηλαδή δεν θα τερματιστεί ποτέ. Μέχρι σήμερα, η αυτοθυσιαστική αδελφική αγάπη προσδιορίζει τους αληθινούς ακολούθους του Ιησού. Δεν βλέπουμε αποδείξεις αυτής της αγάπης στις εκκλησίες των λάτρεων του Ιεχωβά παγκόσμια; Αυτή η αγάπη θα διαρκέσει για πάντα, διότι ο Ιεχωβά υπόσχεται αιώνια ζωή στους πιστούς υπηρέτες του. (Ψαλμός 37:9-11, 29) Είθε να συνεχίσουμε να κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε για “να περπατάμε με αγάπη”. Κάνοντάς το αυτό, μπορούμε να νιώθουμε τη μεγαλύτερη ευτυχία η οποία πηγάζει από το να δίνουμε. Επιπλέον, μπορούμε να συνεχίσουμε να ζούμε​—ναι, να συνεχίσουμε να αγαπάμε—​σε όλη την αιωνιότητα, μιμούμενοι τον στοργικό μας Θεό, τον Ιεχωβά.

²³ Σε αυτό το κεφάλαιο που ολοκληρώνει την ενότητα για την αγάπη, εξετάσαμε πώς μπορούμε να δείχνουμε αγάπη ο ένας στον άλλον. Αλλά καθώς σκεφτόμαστε τους πολλούς τρόπους με τους οποίους ωφελούμαστε από την αγάπη του Ιεχωβά​—όπως και από τη δύναμη, τη δικαιοσύνη και τη σοφία του—​είναι καλό να αναρωτηθούμε: “Πώς μπορώ να δείξω στον Ιεχωβά ότι τον αγαπώ αληθινά;” Αυτό το ερώτημα θα το εξετάσουμε στο τελευταίο μας κεφάλαιο.