Μιανμάρ (Βιρμανία)

ΑΝΑΜΕΣΑ στους γίγαντες της Ασίας, την Ινδία και την Κίνα, βρίσκεται η Μιανμάρ, μια χώρα με συναρπαστικές αντιθέσεις.a Η Γιανγκόν (η οποία παλιότερα ονομαζόταν Ρανγκούν), η μεγαλύτερη πόλη της, καμαρώνει για τα πολυώροφα κτίριά της, τα κοσμοβριθή μαγαζιά της και τους πολύβουους δρόμους της. Αλλά πέρα από τη Γιανγκόν απλώνεται μια γη με χωριά όπου νεροβούβαλοι οργώνουν το έδαφος, οι άνθρωποι κοιτάζουν τους ξένους με απορία και ο χρόνος υπολογίζεται με βάση την παρέλευση των εποχών.

Η Μιανμάρ του σήμερα καθρεφτίζει την Ασία του χθες. Εδώ σαραβαλιασμένα λεωφορεία τραντάζονται πάνω σε δρόμους γεμάτους λακκούβες, καθώς προσπερνούν βοϊδάμαξες που μεταφέρουν τις σοδειές στην αγορά και γιδοβοσκούς που προσέχουν τα ποίμνιά τους στους αγρούς. Οι περισσότεροι άντρες της Μιανμάρ εξακολουθούν να φορούν μια παραδοσιακή φούστα που τυλίγεται γύρω από τη μέση (λονγκγί). Οι γυναίκες μακιγιάρονται με κρέμες από φλοιό δέντρων (θάνακα). Ο λαός είναι βαθιά θρησκευόμενος. Οι οπαδοί του Βουδισμού σέβονται τους μοναχούς περισσότερο από τις διασημότητες και, ως προσφορά, επιχρυσώνουν καθημερινά στιλβωμένα αγάλματα του Βούδα.

Οι άνθρωποι της Μιανμάρ είναι ευγενικοί, διακριτικοί και γεμάτοι περιέργεια. Στη χώρα κατοικούν 8 κύριες εθνότητες και τουλάχιστον 127 μικρότερες. Κάθε εθνότητα έχει τη δική της διακριτή γλώσσα, ενδυμασία, τροφή και κουλτούρα. Οι περισσότεροι κάτοικοι ζουν σε μια πλατιά κεντρική πεδιάδα η οποία ποτίζεται από τον ορμητικό ποταμό Αγιεγιαρουάντι (Ιραουάντι), μια υδάτινη οδό μήκους 2.170 χιλιομέτρων η οποία ελίσσεται από τα παγωμένα Ιμαλάια ως τη θερμή Θάλασσα Άνταμαν. Εκατομμύρια ακόμη μένουν σε ένα τεράστιο παράκτιο δέλτα και στο τόξο που σχηματίζουν τα υψίπεδα τα οποία καθορίζουν τα σύνορα με την Ινδία, την Κίνα, το Λάος, το Μπαγκλαντές και την Ταϋλάνδη.

Επί 100 σχεδόν χρόνια, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά στη Μιανμάρ έχουν δημιουργήσει ένα υπόμνημα ακλόνητης πίστης και υπομονής. Σε περιόδους χαοτικής βίας και πολιτικού αναβρασμού, έχουν διακρατήσει την ουδετερότητά τους. (Ιωάν. 17:14) Παρά τις σωματικές κακουχίες, τη θρησκευτική εναντίωση και την περιορισμένη επαφή με τη διεθνή τους αδελφότητα, ο λαός του Ιεχωβά έχει κηρύξει άοκνα τα καλά νέα της Βασιλείας του Θεού. Η ακόλουθη αφήγηση παρουσιάζει τη συγκινητική τους ιστορία.

Το έτος ορόσημο 1914, δύο Άγγλοι αποβιβάστηκαν από ένα ατμόπλοιο στην αποβάθρα της Γιανγκόν όπου επικρατούσε αποπνικτική ζέστη. Ο Χέντρι Κάρμαϊκλ και ο συνεργάτης του στο σκαπανικό είχαν ταξιδέψει από την Ινδία για να αναλάβουν το δύσκολο διορισμό να ξεκινήσουν το έργο κηρύγματος στη Βιρμανία. Ο τομέας τους περιλάμβανε ολόκληρη τη χώρα.

Αρχίζοντας από τη Γιανγκόν, ο Χέντρι και ο συνεργάτης του συνάντησαν σύντομα δύο Αγγλοϊνδούς οι οποίοι εκδήλωσαν γνήσιο ενδιαφέρον για το άγγελμα της Βασιλείας.b Ο Μπάρτραμ Μασαλίν και ο Βάρναν Φρεντς έκοψαν αμέσως τους δεσμούς τους με το Χριστιανικό κόσμο και άρχισαν να δίνουν ανεπίσημη μαρτυρία στους φίλους τους. Σε λίγο, περίπου 20 άτομα συγκεντρώνονταν τακτικά στο σπίτι του Μπάρτραμ για να μελετήσουν τη Γραφή χρησιμοποιώντας ως βοήθημα τη Σκοπιά.c

Το 1928, ένας άλλος Άγγλος σκαπανέας από την Ινδία, ο Τζορτζ Ράιτ, επισκέφτηκε τη Βιρμανία και περιόδευσε στη χώρα πέντε μήνες, διανέμοντας πολλά Γραφικά έντυπα. Εκείνοι οι σπόροι της αλήθειας αναμφίβολα περιλάμβαναν το βιβλιάριο του 1920 Εκατομμύρια Ζώντων Ήδη Ουδέποτε θα Αποθάνωσιν!​—το πρώτο από τα Χριστιανικά μας έντυπα που μεταφράστηκε στη βιρμανική.

Δύο χρόνια αργότερα, οι σκαπανείς Κλάουντ Γκούντμαν και Ρόναλντ Τίπιν έφτασαν στη Γιανγκόν και βρήκαν μια μικρή ομάδα αδελφών που διεξήγε πιστά συναθροίσεις αλλά δεν έκανε οργανωμένο κήρυγμα. «Παροτρύναμε τους αδελφούς να συμμετέχουν στην επίδοση μαρτυρίας κάθε Κυριακή», είπε ο Κλάουντ. «Ένας αδελφός ρώτησε αν θα μπορούσε να κηρύττει δι’ αντιπροσώπου, βοηθώντας εμάς τους σκαπανείς οικονομικά. O Ρον τού είπε: “Φυσικά μπορείς, αν θέλεις να μπεις και στο νέο κόσμο δι’ αντιπροσώπου”». Αυτή η ξεκάθαρη παρότρυνση ήταν ό,τι χρειαζόταν εκείνη η ομάδα. Σε λίγο ο Κλάουντ και ο Ρόναλντ είχαν πολλούς συνεργάτες στο κήρυγμα.

Την ίδια χρονιά, ο Ρον και ο Κλάουντ συνάντησαν τον Σίντνεϊ Κουτ, έναν σταθμάρχη στο σιδηροδρομικό δίκτυο της Γιανγκόν. Ο Σίντνεϊ δέχτηκε την αποκαλούμενη σειρά του ουράνιου τόξου, μια συλλογή από δέκα ζωηρόχρωμα βιβλία μας. Αφού διάβασε αποσπάσματα ενός βιβλίου, ο Σίντνεϊ είπε με ενθουσιασμό στη σύζυγό του: «Ρέιτσελ, βρήκα την αλήθεια!» Σύντομα όλη η οικογένεια Κουτ άρχισε να υπηρετεί τον Ιεχωβά.

Ο Σίντνεϊ ήταν επιμελής μελετητής των Γραφών. Η κόρη του, η Νόρμα Μπάρμπερ, μια παλαίμαχη ιεραπόστολος που τώρα υπηρετεί στο γραφείο τμήματος της Βρετανίας, εξηγεί: «Ο πατέρας μου συνέταξε το δικό του ευρετήριο εδαφίων. Όποτε έβρισκε κάποιο εδάφιο που εξηγούσε μια Γραφική διδασκαλία, το πρόσθετε στο ευρετήριο κάτω από την κατάλληλη επικεφαλίδα. Αποκαλούσε το ευρετήριο Πού Βρίσκεται;»

Ο Σίντνεϊ ήθελε όχι μόνο να μελετάει την Αγία Γραφή αλλά και να μεταδίδει το άγγελμά της σε άλλους. Έτσι λοιπόν, έγραψε στο γραφείο τμήματος της Ινδίας για να ρωτήσει αν υπήρχαν Μάρτυρες στη Βιρμανία. Σύντομα έλαβε ένα μεγάλο κιβώτιο με έντυπα και έναν κατάλογο ονομάτων. «Ο πατέρας μου έγραψε σε όλα τα άτομα του καταλόγου και τα προσκάλεσε να μας επισκεφτούν για μια ημέρα», λέει η Νόρμα. «Πέντε με έξι αδελφοί ήρθαν αργότερα στο σπίτι μας και μας έδειξαν πώς να δίνουμε ανεπίσημη μαρτυρία. Δίχως να χάσουν χρόνο, οι γονείς μου άρχισαν να διανέμουν τα έντυπα σε φίλους και γείτονες. Έστειλαν επίσης επιστολές και έντυπα σε όλους τους συγγενείς μας».

Όταν η Ντέζι Ντε Σούζα, η αδελφή του Σίντνεϊ η οποία ζούσε στη Μανταλέι, έλαβε την επιστολή του μαζί με το βιβλιάριο Η Βασιλεία, η Ελπίς του Κόσμου, του έγραψε αμέσως ζητώντας περισσότερα έντυπα και μια Αγία Γραφή. «Η μητέρα μου πετούσε από χαρά καθώς “ξεκοκάλιζε” τα έντυπα μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες», είπε η κόρη της, η Φίλις Τσάτος. «Κατόπιν μάζεψε εμάς, τα έξι παιδιά της, και μας έκανε μια συγκλονιστική ανακοίνωση: “Εγώ εγκαταλείπω την Καθολική Εκκλησία επειδή βρήκα την αλήθεια!”» Αργότερα, ο σύζυγος και τα παιδιά της Ντέζι δέχτηκαν και εκείνοι την αλήθεια. Σήμερα, τέσσερις γενιές της οικογένειας Ντε Σούζα υπηρετούν πιστά τον Ιεχωβά Θεό.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1930, ζηλωτές σκαπανείς μετέδιδαν τα καλά νέα κατά μήκος της κύριας σιδηροδρομικής γραμμής στα βόρεια που συνέδεε τη Γιανγκόν με τη Μιιτκιινά, μια πόλη κοντά στα σύνορα με την Κίνα. Επίσης, κήρυξαν στη Μολαμγιαΐν (Μουλμέιν) και στο Σίτουε (Ακγιάμπ), παράκτιες πόλεις που βρίσκονται ανατολικά και δυτικά της Γιανγκόν. Ως εκ τούτου, ξεπρόβαλλαν μικρές εκκλησίες στη Μολαμγιαΐν και στη Μανταλέι.

Το 1938 η επίβλεψη του έργου στη Βιρμανία μεταβιβάστηκε από το γραφείο τμήματος της Ινδίας στο γραφείο τμήματος της Αυστραλίας, και άρχισαν να φτάνουν στη Βιρμανία σκαπανείς από την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία. Μεταξύ εκείνων των αφοσιωμένων εργατών ήταν ο Φρεντ Πέιτον, ο Έκτορ Όουτς, ο Φρανκ Ντιούαρ, ο Μικ Ένγκελ και ο Στιούαρτ Κέλτι. Όλοι αυτοί οι αδελφοί ήταν σκαπανείς με την πραγματική σημασία της λέξης.

Ο Φρεντ Πέιτον ανέφερε: «Τα τέσσερα χρόνια που ήμουν στη Βιρμανία, κήρυξα στο μεγαλύτερο τμήμα της χώρας. Σε αυτό το διάστημα, πέρασα ελονοσία, τύφο, δυσεντερία και άλλα προβλήματα υγείας. Έπειτα από μια κουραστική ημέρα στην υπηρεσία, πολλές φορές δεν είχα πού να κοιμηθώ. Ωστόσο, ο Ιεχωβά φρόντιζε πάντοτε για τις ανάγκες μου και με βοηθούσε να συνεχίζω με τη δύναμη του πνεύματός του». Ο Φρανκ Ντιούαρ, ένας σκληραγωγημένος Νεοζηλανδός, είπε: «Συνάντησα ληστές, αντάρτες και αλαζονικούς αξιωματούχους. Διαπίστωσα, όμως, ότι ακόμη και δύσκολα εμπόδια συνήθως εξαφανίζονταν, αν ήμουν ευγενικός, πράος, ταπεινός και λογικός. Οι περισσότεροι άνθρωποι σύντομα αντιλαμβάνονταν ότι οι Μάρτυρες του Ιεχωβά δεν είναι επικίνδυνοι».

Η στάση των σκαπανέων βρισκόταν σε διαμετρική αντίθεση με εκείνη των ξένων, οι οποίοι σε γενικές γραμμές φέρονταν στους ντόπιους με περιφρόνηση. Οι σκαπανείς φέρονταν στους ανθρώπους με σεβασμό και αγάπη. Η καλοσυνάτη τους προσέγγιση έλκυε τους ταπεινούς Βιρμανούς, οι οποίοι προτιμούν την ευγένεια και τη διακριτικότητα από τις αντιπαραθέσεις και το να τους μιλάει κάποιος χωρίς περιστροφές. Με τα λόγια και τις πράξεις τους, οι σκαπανείς έδειξαν ότι οι Μάρτυρες του Ιεχωβά είναι αληθινοί Χριστιανοί.​—Ιωάν. 13:35.

Μερικούς μήνες μετά την άφιξη των σκαπανέων, το γραφείο τμήματος της Αυστραλίας διευθέτησε να διεξαχθεί μια συνέλευση περιφερείας στη Γιανγκόν. Ο χώρος που επιλέχθηκε ήταν το Δημαρχείο της Γιανγκόν, ένα μεγαλοπρεπές κτίριο με μαρμάρινα σκαλοπάτια και τεράστιες μπρούντζινες πόρτες. Οι εκπρόσωποι της συνέλευσης προέρχονταν από την Ταϋλάνδη, τη Μαλαισία και τη Σιγκαπούρη, ενώ ο Άλεξ Μακ Γκίλιβρεϊ, ο υπηρέτης τμήματος της Αυστραλίας, έφερε μια ομάδα αδελφών από το Σίντνεϊ.

Με τα σύννεφα του πολέμου να πυκνώνουν στον ορίζοντα, η πολυδιαφημισμένη δημόσια ομιλία με τίτλο «Ο Παγκόσμιος Πόλεμος Εγγύς» προσέλκυσε σε μεγάλο βαθμό το ενδιαφέρον του κοινού. «Ποτέ δεν είχα δει να γεμίζει κάποια αίθουσα τόσο γρήγορα», είπε ο Φρεντ Πέιτον. «Όταν άνοιξα τις μπροστινές πόρτες, πλήθος κόσμου ανέβηκε με ορμή τα σκαλοπάτια και ξεχύθηκε στο χώρο του ακροατηρίου. Σε λιγότερο από δέκα λεπτά, πάνω από 1.000 άνθρωποι στριμώχτηκαν σε μια αίθουσα 850 θέσεων». «Χρειάστηκε να κλείσουμε τις μπροστινές πόρτες, αφήνοντας άλλα 1.000 άτομα από το ασυγκράτητο πλήθος απέξω», πρόσθεσε ο Φρανκ Ντιούαρ. «Ακόμη και τότε, κάποιοι τολμηροί νεαροί τρύπωσαν από τις μικρές πλαϊνές πόρτες».

Οι αδελφοί κατενθουσιάστηκαν, όχι μόνο από το μεγάλο ενδιαφέρον που υπήρξε, αλλά επίσης από την ποικιλομορφία του ακροατηρίου, το οποίο αποτελούνταν από πολλές τοπικές εθνότητες. Μέχρι τότε, πολύ λίγοι ντόπιοι είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον για την αλήθεια, εφόσον στην πλειονότητά τους ήταν αφοσιωμένοι Βουδιστές. Όσοι από τους ντόπιους ήταν καθ’ ομολογία Χριστιανοί​—κυρίως Κάρεν, Κατσίν και Τσιν—​ζούσαν σε απομονωμένες περιοχές όπου μόλις και μετά βίας έφταναν τα καλά νέα. Φαινόταν ότι ο ντόπιος αγρός ήταν ώριμος για θερισμό. Σύντομα, το πολυεθνικό «μεγάλο πλήθος» που προειπώθηκε στην Αγία Γραφή θα περιλάμβανε και τις πολλές εθνότητες της Βιρμανίας.​—Αποκ. 7:9.

Το 1940 μια σκαπάνισσα ονόματι Ρούμπι Γκοφ κήρυττε στο Ινσέιν, μια κωμόπολη στα περίχωρα της Γιανγκόν. Επειδή δεν βρήκε πολύ ενδιαφέρον εκείνη την ημέρα, η Ρούμπι προσευχήθηκε: «Ιεχωβά, σε παρακαλώ βοήθησέ με να βρω έστω και ένα “πρόβατο” προτού πάω σπίτι». Στο επόμενο κιόλας σπίτι, συνάντησε τη Μγα Τζάινγκ, μια Κάρεν Βαπτίστρια, η οποία άκουσε πρόθυμα το άγγελμα της Βασιλείας. Σύντομα, η Μγα Τζάινγκ και οι κόρες της, η Τσου Μέι (Ντέζι) και η Νιν Μέι (Λίλι), άρχισαν να μελετούν τη Γραφή και να σημειώνουν καλή πνευματική πρόοδο. Μολονότι η Μγα Τζάινγκ πέθανε έπειτα από λίγο καιρό, η Λίλι, η νεότερη κόρη της, έγινε αργότερα η πρώτη Κάρεν που βαφτίστηκε ως Μάρτυρας του Ιεχωβά. Βαφτίστηκε επίσης και η Ντέζι.

Η Λίλι και η Ντέζι έγιναν ζηλώτριες σκαπάνισσες και άφησαν μια μόνιμη κληρονομιά. Σήμερα, εκατοντάδες από τους απογόνους τους και τα άτομα με τα οποία μελετούσαν τη Γραφή υπηρετούν τον Ιεχωβά στη Μιανμάρ και στο εξωτερικό.

Το 1939, ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος στην Ευρώπη, προκαλώντας ένα κύμα αναστάτωσης που σάρωσε ολόκληρη την υφήλιο. Μέσα στην αυξανόμενη υστερία του πολέμου, ο κλήρος του Χριστιανικού κόσμου στη Βιρμανία ενέτεινε την πίεση που ασκούσε στην αποικιακή κυβέρνηση για να απαγορεύσει τα έντυπά μας. Ως εκ τούτου, ο Μικ Ένγκελ, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για την αποθήκη εντύπων στη Γιανγκόν, πλησίασε έναν ανώτερο αξιωματούχο των ΗΠΑ και έλαβε επιστολή που του έδινε έγκριση να μεταφέρει στην Κίνα μέσω της Οδού Βιρμανίας περίπου δύο τόνους εντύπων με φορτηγά του στρατού.

Ο Φρεντ Πέιτον και ο Έκτορ Όουτς μετέφεραν τα έντυπα στο τέρμα της σιδηροδρομικής γραμμής στη Λάσιο, μια πόλη κοντά στα σύνορα με την Κίνα. Όταν συνάντησαν τον αξιωματικό ο οποίος ήταν υπεύθυνος για τη φάλαγγα οχημάτων που θα πήγαινε στην Κίνα, αυτός έγινε έξω φρενών! «Τι πράγμα;» φώναξε. «Πώς να σας δώσω πολύτιμο χώρο στα φορτηγά μου για τα άθλια φυλλάδιά σας όταν δεν έχω καθόλου χώρο για απολύτως αναγκαία στρατιωτικά και ιατρικά εφόδια που χαλούν μένοντας εκτεθειμένα εδώ;» Ο Φρεντ δεν μίλησε, έβγαλε την επιστολή με την έγκριση από το χαρτοφύλακά του και πληροφόρησε τον αξιωματικό ότι θα ήταν πολύ σοβαρό να αγνοήσει την επίσημη εντολή που είχε δοθεί από τη Γιανγκόν. Τότε, ο αξιωματικός έθεσε στη διάθεση των αδελφών ένα φορτηγάκι με οδηγό και εφόδια. Εκείνοι ταξίδεψαν περίπου 2.400 χιλιόμετρα προς το Τσονγκίνγκ (Τσουνγκίνγκ), στη νοτιοκεντρική Κίνα, όπου διένειμαν τα πολύτιμα έντυπα και μάλιστα έδωσαν προσωπικά μαρτυρία στον Τσανγκ Κάι-σεκ, τον πρόεδρο της κινεζικής Εθνικής Κυβέρνησης.

Τελικά, το Μάιο του 1941, η αποικιακή κυβέρνηση στην Ινδία έστειλε τηλεγράφημα στη Γιανγκόν, με το οποίο έδινε εντολή στις τοπικές αρχές να κατασχέσουν τα έντυπά μας. Δύο αδελφοί που εργάζονταν στο τηλεγραφείο είδαν το τηλεγράφημα και ειδοποίησαν αμέσως τον Μικ Ένγκελ. Ο Μικ τηλεφώνησε στη Λίλι και στη Ντέζι, και έσπευσαν στην αποθήκη, από όπου πήραν τα υπόλοιπα 40 κιβώτια με έντυπα και τα έκρυψαν σε ασφαλή σπίτια σε διάφορα σημεία της Γιανγκόν. Όταν έφτασαν οι αρχές, τα έντυπα είχαν εξαφανιστεί.

Στις 11 Δεκεμβρίου 1941, τρεις ημέρες μετά την επίθεση της Ιαπωνίας στο Περλ Χάρμπορ, οι ιαπωνικές βόμβες άρχισαν να πέφτουν βροχή στη Βιρμανία. Εκείνο το σαββατοκύριακο, μια μικρή ομάδα Μαρτύρων συγκεντρώθηκε σε ένα πολύ μικρό διαμέρισμα πάνω από τον Κεντρικό Σιδηροδρομικό Σταθμό της Γιανγκόν. Εκεί, έπειτα από μια αξιοπρεπή Γραφική ομιλία, η Λίλι βαφτίστηκε επίσημα στην μπανιέρα του σπιτιού.

Δώδεκα εβδομάδες αργότερα, ο ιαπωνικός στρατός εισέβαλε στη Γιανγκόν και αντίκρισε μια πόλη σχεδόν ρημαγμένη. Πάνω από εκατό χιλιάδες άνθρωποι είχαν διαφύγει στην Ινδία. Χιλιάδες πέθαναν καθ’ οδόν από την πείνα, την εξάντληση και τις αρρώστιες. Ο Σίντνεϊ Κουτ, ο οποίος είχε διαφύγει μαζί με την οικογένειά του, πέθανε από εγκεφαλική ελονοσία κοντά στα σύνορα με την Ινδία. Ένας άλλος αδελφός πυροβολήθηκε από Ιάπωνες στρατιώτες, ενώ κάποιος άλλος έχασε τη σύζυγο και την οικογένειά του όταν βομβαρδίστηκε το σπίτι τους.

Μόνο μια χούφτα Μάρτυρες παρέμειναν στη Βιρμανία. Η Λίλι και η Ντέζι μετακόμισαν στην Πιν Ου Λουίν (Μάιμγιο), μια ήσυχη πόλη σε μια λοφοπλαγιά κοντά στη Μανταλέι, όπου έσπειραν σπόρους της αλήθειας οι οποίοι αργότερα καρποφόρησαν. Ένας τρίτος Μάρτυρας, ο Σίραλ Γκέι, εγκαταστάθηκε στο Θαραγουόντι, ένα χωριουδάκι περίπου 100 χιλιόμετρα βόρεια της Γιανγκόν, όπου έζησε ήσυχα μέχρι το τέλος του πολέμου.

Όταν τελείωσε ο πόλεμος, οι περισσότεροι αδελφοί και αδελφές που είχαν διαφύγει στην Ινδία άρχισαν να επιστρέφουν στη Βιρμανία. Τον Απρίλιο του 1946 η Εκκλησία Γιανγκόν είχε οχτώ δραστήριους ευαγγελιζομένους. Στο τέλος του χρόνου, όταν η εκκλησία είχε φτάσει τους 24 ευαγγελιζομένους, οι αδελφοί αποφάσισαν να διεξαγάγουν μια συνέλευση.

Η διήμερη συνέλευση διεξάχθηκε σε κάποιο σχολείο στο Ινσέιν. «Όταν επέστρεψα από την Ινδία, έμαθα ότι θα εκφωνούσα την ωριαία δημόσια διάλεξη», θυμάται ο Τέο Σιριόπουλος, ο οποίος γνώρισε την αλήθεια στη Γιανγκόν το 1932. «Μέχρι τότε, είχα κάνει μόνο δύο πεντάλεπτες ομιλίες σε συναθροίσεις στην Ινδία. Η συνέλευση, ωστόσο, είχε μεγάλη επιτυχία και την παρακολούθησαν πάνω από 100 άτομα».

Μερικές εβδομάδες αργότερα, ο αρχηγός μιας κοινότητας Κάρεν, ο οποίος ενδιαφερόταν για την αλήθεια, πρόσφερε στην εκκλησία ένα κομμάτι γης στο Αλοούν, ένα παραποτάμιο προάστιο κοντά στο κέντρο της Γιανγκόν. Εκεί οι αδελφοί έχτισαν μια Αίθουσα Βασιλείας από μπαμπού με θέσεις για εκατό περίπου άτομα. Η εκκλησία ξεχείλιζε από χαρά. Οι αδελφοί και οι αδελφές είχαν επιβιώσει από τον πόλεμο διατηρώντας την πίστη τους ακλόνητη και ήταν έτοιμοι και πρόθυμοι να συνεχίσουν το έργο κηρύγματος.

Στις αρχές του 1947, μια ομάδα από ενθουσιώδεις αδελφούς συγκεντρώθηκε στις αποβάθρες της Γιανγκόν για να καλωσορίσει τον Ρόμπερτ Κιρκ, τον πρώτο εκπαιδευμένο ιεραπόστολο της Γαλαάδ που ήρθε στη Βιρμανία. Λίγο αργότερα, έφτασαν τρεις ακόμη ιεραπόστολοι​—ο Νόρμαν Μπάρμπερ, ο Ρόμπερτ Ρίτσαρντς και ο Χιούμπερτ Σμέντσταντ—​μαζί με τον Φρανκ Ντιούαρ, ο οποίος έκανε σκαπανικό στην Ινδία κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Οι ιεραπόστολοι είχαν φτάσει σε μια πόλη κατεστραμμένη από τον πόλεμο. Αμέτρητα κτίρια είχαν γίνει στάχτη από τους βομβαρδισμούς. Χιλιάδες άνθρωποι έμεναν σε σαθρές καλύβες από μπαμπού κατά μήκος των δρόμων. Ο κόσμος μαγείρευε, έπλενε και ζούσε στους δρόμους. Οι ιεραπόστολοι, όμως, είχαν πάει για να διδάξουν τη Βιβλική αλήθεια, και έτσι προσαρμόστηκαν σε αυτές τις συνθήκες και άρχισαν να ασχολούνται δραστήρια με τη διακονία.

Την 1η Σεπτεμβρίου του 1947, ιδρύθηκε ένα γραφείο τμήματος της Εταιρίας Σκοπιά στον ιεραποστολικό οίκο στην οδό Σίγκναλ Παγκόντα, κοντά στο κέντρο της πόλης. Ο Ρόμπερτ Κιρκ διορίστηκε επίσκοπος τμήματος. Λίγο αργότερα, η Εκκλησία Γιανγκόν μεταφέρθηκε από την αίθουσα που είχε φτιαχτεί με μπαμπού στο Αλοούν σε κάποιο διαμέρισμα σε όροφο ενός κτιρίου στην οδό Μποουγκαλέι Ζέι. Το διαμέρισμα απείχε μόλις λίγα λεπτά με τα πόδια από τη Γραμματεία, ένα επιβλητικό κτίριο που στέγαζε τη Βρετανική αποικιακή κυβέρνηση​—μια κυβέρνηση της οποίας οι μέρες ήταν μετρημένες!

Στις 4 Ιανουαρίου 1948, οι Βρετανοί παρέδωσαν την εξουσία στην καινούρια βιρμανική κυβέρνηση. Έπειτα από 60 χρόνια αποικιακής κυριαρχίας, η Βιρμανία ήταν ανεξάρτητη. Η χώρα, όμως, βυθίστηκε σε εμφύλιο πόλεμο.

Διάφορες εθνότητες πολεμούσαν για να ιδρύσουν ανεξάρτητα κρατίδια, ενώ ιδιωτικά στρατεύματα και εγκληματικές συμμορίες μάχονταν για τον έλεγχο κάποιων περιοχών στρατηγικής σημασίας. Στις αρχές του 1949, οι δυνάμεις των ανταρτών έλεγχαν το μεγαλύτερο τμήμα της χώρας, και ξέσπασαν συμπλοκές στα περίχωρα της Γιανγκόν.

Ενώ οι μάχες πότε κόπαζαν και πότε μαίνονταν, οι αδελφοί κήρυτταν με προσοχή. Το γραφείο τμήματος μεταφέρθηκε από τον ιεραποστολικό οίκο, στην οδό Σίγκναλ Παγκόντα, σε κάποιο μεγάλο διαμέρισμα σε όροφο ενός κτιρίου στην 39η οδό, μια ασφαλή περιοχή η οποία στέγαζε αρκετές ξένες πρεσβείες και απείχε μόλις τρία λεπτά με τα πόδια από το κεντρικό ταχυδρομείο.

Ο βιρμανικός στρατός κέρδιζε σιγά σιγά έδαφος, εκτοπίζοντας τους αντάρτες στα βουνά. Στα μέσα της δεκαετίας του 1950, η κυβέρνηση είχε ανακτήσει τον έλεγχο μεγάλου τμήματος της χώρας. Ωστόσο, ο πόλεμος κάθε άλλο παρά είχε τελειώσει. Συνεχίζεται με τη μία ή την άλλη μορφή μέχρι σήμερα.

Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1950, οι αδελφοί στη Βιρμανία κήρυτταν σχεδόν εξ ολοκλήρου στην αγγλική, τη γλώσσα που μιλούσαν οι μορφωμένοι άνθρωποι στις μεγαλύτερες κωμοπόλεις και πόλεις. Αλλά εκατομμύρια ακόμη άτομα μιλούσαν μόνο τη βιρμανική (μιανμάρ), την κάρεν, την κάτσιν, την τσιν ή άλλες τοπικές γλώσσες. Πώς θα μπορούσαν να φτάσουν σε αυτά τα άτομα τα καλά νέα;

Το 1934, ο Σίντνεϊ Κουτ διευθέτησε να μεταφράσει ένας Κάρεν δάσκαλος αρκετά βιβλιάρια στη βιρμανική και στην κάρεν. Αργότερα, άλλοι ευαγγελιζόμενοι μετέφρασαν το βιβλίο «Έστω ο Θεός Αληθής» και αρκετά βιβλιάρια στη βιρμανική. Κατόπιν, το 1950, ο Ρόμπερτ Κιρκ ζήτησε από τον Μπα Ου να μεταφράσει άρθρα μελέτης της Σκοπιάς στη βιρμανική. Οι χειρόγραφες μεταφράσεις στοιχειοθετούνταν και τυπώνονταν από επαγγελματίες τυπογράφους στη Γιανγκόν και κατόπιν διανέμονταν σε όσους παρακολουθούσαν τις συναθροίσεις. Αργότερα, το γραφείο τμήματος αγόρασε μια γραφομηχανή με χαρακτήρες στη βιρμανική για να επιταχύνει τη μεταφραστική διαδικασία.

Εκείνοι οι πρώτοι μεταφραστές αντιμετώπισαν πάμπολλες δυσκολίες. «Εργαζόμουν για να συντηρώ την οικογένειά μου την ημέρα και κατόπιν μετέφραζα άρθρα μέχρι αργά τη νύχτα υπό το αχνό φως μιας ηλεκτρικής λάμπας», θυμάται ο Νέιγκα Πο Χαν, ο οποίος ξεκίνησε να μεταφράζει όταν δεν μπορούσε πλέον ο Μπα Ου. «Ήξερα ελάχιστα αγγλικά, και γι’ αυτό η τελική μετάφραση δεν πρέπει να ήταν και πολύ ακριβής. Αλλά θέλαμε πάση θυσία να φτάσουν τα περιοδικά μας σε όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους». Όταν ο Ρόμπερτ Κιρκ ζήτησε από την Ντόρις Ρατζ να μεταφράσει τη Σκοπιά στη βιρμανική, εκείνη αναστατώθηκε τόσο πολύ ώστε ξέσπασε σε κλάματα. «Είχα μόνο βασική εκπαίδευση και καθόλου πείρα στη μετάφραση», εξηγεί η Ντόρις. «Ωστόσο, ο αδελφός Κιρκ με παρότρυνε να προσπαθήσω. Προσευχήθηκα, λοιπόν, στον Ιεχωβά και στρώθηκα στη δουλειά». Σήμερα, σχεδόν 50 χρόνια αργότερα, η Ντόρις εξακολουθεί να υπηρετεί ως μεταφράστρια στο Μπέθελ της Γιανγκόν. Ο Νέιγκα Πο Χαν, ο οποίος είναι τώρα 93 ετών, βρίσκεται και αυτός στο Μπέθελ και διατηρεί άσβεστο τον ενθουσιασμό του για την προώθηση του έργου της Βασιλείας.

Το 1956, ο Νάθαν Νορ από τα παγκόσμια κεντρικά γραφεία επισκέφτηκε τη Βιρμανία και ανακοίνωσε την κυκλοφορία της Σκοπιάς στη βιρμανική. Πρότρεψε επίσης τους ιεραποστόλους να μάθουν τη γλώσσα ώστε να μπορούν να κηρύττουν πιο αποτελεσματικά. Υποκινούμενοι από τις εισηγήσεις του, οι ιεραπόστολοι ενέτειναν τις προσπάθειες που κατέβαλλαν για να μάθουν τη βιρμανική. Το επόμενο έτος, ο Φρέντερικ Φρανς, ένας άλλος επισκέπτης από τα παγκόσμια κεντρικά γραφεία, ήταν ο βασικός ομιλητής σε μια πενθήμερη συνέλευση που διεξάχθηκε στην Αίθουσα του Οργανισμού Σιδηροδρόμων της Γιανγκόν. Παρότρυνε τους υπεύθυνους αδελφούς να επεκτείνουν το έργο κηρύγματος ακόμη περισσότερο στέλνοντας σκαπανείς σε πόλεις και κωμοπόλεις της περιφέρειας. Η πρώτη περιοχή που ωφελήθηκε από τους καινούριους σκαπανείς ήταν η προηγούμενη πρωτεύουσα και δεύτερη σε μέγεθος πόλη της Βιρμανίας, η Μανταλέι.

Στις αρχές του 1957, έφτασαν στη Μανταλέι έξι καινούριοι ειδικοί σκαπανείς και άρχισαν να συνεργάζονται με τον νιόπαντρο ιεραπόστολο Ρόμπερτ Ρίτσαρντς και την Κάρεν σύζυγό του, Μπέιμπι, οι οποίοι βρίσκονταν ήδη εκεί. Οι σκαπανείς διαπίστωσαν ότι η πόλη ήταν δύσκολος τομέας. Η Μανταλέι είναι σημαντικό κέντρο του Βουδισμού όπου μένουν περίπου οι μισοί από τους Βουδιστές μοναχούς της Βιρμανίας. Ωστόσο, οι σκαπανείς αντιλήφθηκαν ότι, όπως και στην αρχαία Κόρινθο, ο Ιεχωβά είχε «πολύ λαό σε αυτή την πόλη».​—Πράξ. 18:10.

Ανάμεσα σε αυτόν το λαό ήταν και ο Ρόμπιν Ζαούτζα, ένας Κατσίν φοιτητής 21 ετών, ο οποίος θυμάται: «Νωρίς κάποιο πρωί, ήρθαν στο σπίτι μου ο Ρόμπερτ και η Μπέιμπι Ρίτσαρντς και συστήθηκαν ως Μάρτυρες του Ιεχωβά. Είπαν ότι διακήρυτταν τα καλά νέα από σπίτι σε σπίτι, σύμφωνα με την εντολή του Ιησού σε σχέση με το κήρυγμα. (Ματθ. 10:11-13) Παρουσίασαν το άγγελμά τους και μου έδωσαν τη διεύθυνσή τους, καθώς και μερικά περιοδικά και βιβλία. Εκείνο το βράδυ πήρα ένα από τα βιβλία και το διάβασα ολόκληρο μένοντας ξάγρυπνος μέχρι τα χαράματα. Την ίδια ημέρα, πήγα στο σπίτι του Ρόμπερτ και τον κατέκλυσα με ερωτήσεις επί αρκετές ώρες. Αυτός απάντησε σε κάθε μου ερώτηση μέσα από τη Γραφή». Ο Ρόμπιν Ζαούτζα έγινε σύντομα ο πρώτος Κατσίν που δέχτηκε την αλήθεια. Αργότερα, υπηρέτησε επί χρόνια ως ειδικός σκαπανέας στη βόρεια Βιρμανία, βοηθώντας σχεδόν εκατό άτομα να γνωρίσουν την αλήθεια. Δύο από τα παιδιά του υπηρετούν τώρα στο Μπέθελ της Γιανγκόν.

Ένα άλλο άτομο το οποίο έγινε ζηλωτής μαθητής του Χριστού ήταν η Πραμίλα Γκέλιαρα, μια 17χρονη κοπέλα που είχε γνωρίσει πρόσφατα την αλήθεια στη Γιανγκόν. «Ο πατέρας μου, ο οποίος ήταν μέλος της θρησκείας του Ζαϊνισμού, εναντιώθηκε σφοδρά στην καινούρια μου πίστη», λέει η Πραμίλα. «Δύο φορές έκαψε τη Γραφή μου και τα Γραφικά μου έντυπα και αρκετές φορές με χτύπησε δημόσια. Με κλείδωνε επίσης στο σπίτι για να μην μπορώ να πηγαίνω στις Χριστιανικές συναθροίσεις και μάλιστα απείλησε ότι θα έκαιγε το σπίτι του αδελφού Ρίτσαρντς! Αλλά όταν είδε ότι δεν μπορούσε να κλονίσει την πίστη μου, σιγά σιγά σταμάτησε να μου εναντιώνεται». Η Πραμίλα εγκατέλειψε τις σπουδές της στο πανεπιστήμιο, έγινε ζηλώτρια σκαπάνισσα και αργότερα παντρεύτηκε τον επίσκοπο περιοχής Ντάνσταν Ο’ Νιλ. Έκτοτε, έχει βοηθήσει 45 άτομα να γνωρίσουν την αλήθεια.

Καθώς το έργο σημείωνε πρόοδο στη Μανταλέι, το γραφείο τμήματος έστειλε επίσης ιεραποστόλους ή σκαπανείς σε άλλες επαρχιακές πόλεις, όπως η Παθέιν (Μπασέιν), το Καλεϊμγιουό, το Μπαμό, η Μιιτκιινά, η Μολαμγιαΐν και το Μιουέι (Μεργκουί). Είναι φανερό ότι ο Ιεχωβά ευλόγησε το έργο, εφόσον σε καθεμία από αυτές τις πόλεις δημιουργήθηκαν ισχυρές εκκλησίες.

Καθώς το έργο κηρύγματος συνέχισε να επεκτείνεται, αυξανόμενες πολιτικές και εθνικές εντάσεις έφεραν σταδιακά τη χώρα στα πρόθυρα της διάλυσης. Τελικά, το Μάρτιο του 1962 ο στρατός κατέλαβε την εξουσία. Εκατοντάδες χιλιάδες Ινδοί και Αγγλοϊνδοί απελάθηκαν στην Ινδία και στο Μπαγκλαντές (τότε Ανατολικό Πακιστάν), και οι ξένοι επισκέπτες μπορούσαν να πάρουν βίζα μόνο για 24 ώρες. Η Βιρμανία έκλεινε τις πόρτες της στον έξω κόσμο.

Οι αδελφοί παρακολουθούσαν αυτές τις εξελίξεις με μεγάλη αγωνία. Η στρατιωτική κυβέρνηση εγγυήθηκε την ελευθερία λατρείας, αλλά μόνο αν οι θρησκείες έμεναν μακριά από την πολιτική. Όπως ήταν αναμενόμενο, οι ιεραπόστολοι του Χριστιανικού κόσμου συνέχισαν να αναμειγνύονται στις πολιτικές υποθέσεις. Τελικά, το Μάιο του 1966, η κυβέρνηση έπαψε να δείχνει ανοχή​—διέταξε να φύγουν από τη χώρα όλοι οι ξένοι ιεραπόστολοι! Οι Μάρτυρες ιεραπόστολοι απέφευγαν συστηματικά κάθε είδους ανάμειξη με την πολιτική. Σύντομα, όμως, απελάθηκαν και εκείνοι.

Οι ντόπιοι αδελφοί συνταράχτηκαν αλλά δεν αποθαρρύνθηκαν. Γνώριζαν ότι ο Ιεχωβά Θεός ήταν μαζί τους. (Δευτ. 31:6) Εντούτοις, μερικοί αδελφοί αναρωτιούνταν πώς θα συνεχιζόταν το έργο της Βασιλείας.

Σύντομα έγινε φανερό το καθοδηγητικό χέρι του Ιεχωβά. Ο Μόρις Ρατζ, ένας πρώην επίσκοπος περιοχής που είχε λάβει κάποια εκπαίδευση στο γραφείο τμήματος, διορίστηκε γρήγορα υπεύθυνος για το γραφείο τμήματος. Ο Μόρις, αν και Ινδός στην καταγωγή, δεν απελάθηκε μαζί με τον ινδικό πληθυσμό. «Πριν από μερικά χρόνια, είχα υποβάλει αίτηση για να γίνω υπήκοος της Βιρμανίας», εξηγεί ο ίδιος. «Αλλά, δεν είχα τα 450 κιάτd που χρειάζονταν προκειμένου να πάρω το πιστοποιητικό υπηκοότητας, γι’ αυτό και ανέβαλα το ζήτημα. Μια μέρα, ενώ περνούσα έξω από το γραφείο της εταιρίας στην οποία εργαζόμουν πριν από χρόνια, με είδε ο πρώην εργοδότης μου και μου φώναξε: “Ρατζ, έλα να πάρεις τα χρήματά σου. Ξέχασες να πάρεις το επίδομά σου όταν έφυγες”. Το ποσό ήταν 450 κιάτ.

»Όταν έφυγα από το γραφείο, σκέφτηκα όλα όσα θα μπορούσα να κάνω με τα 450 κιάτ. Αλλά επειδή ήταν ακριβώς το ποσό που χρειαζόμουν για να πάρω το πιστοποιητικό υπηκοότητας, θεώρησα ότι ήταν θέλημα του Ιεχωβά να τα χρησιμοποιήσω γι’ αυτόν το σκοπό. Και η συγκεκριμένη επιλογή αποδείχτηκε εξαιρετικά ωφέλιμη. Ενώ άλλοι Ινδοί απελάθηκαν από τη Βιρμανία, εγώ μπορούσα να παραμείνω στη χώρα, να ταξιδεύω ελεύθερα, να εισάγω έντυπα και να εκτελώ άλλες σημαντικές εργασίες για το έργο κηρύγματος, και όλα αυτά επειδή ήμουν υπήκοος Βιρμανίας».

Μαζί με τον Ντάνσταν Ο’ Νιλ, ο Μόρις ξεκίνησε περιοδεία σε όλη τη χώρα για να ενθαρρύνει κάθε εκκλησία και απομονωμένο όμιλο. «Λέγαμε στους αδελφούς: “Μην ανησυχείτε, ο Ιεχωβά είναι μαζί μας. Αν είμαστε όσιοι σε αυτόν, θα μας βοηθήσει”», λέει ο Μόρις. «Και ο Ιεχωβά όντως μας βοήθησε! Σε λίγο καιρό, διορίστηκαν πολλοί καινούριοι ειδικοί σκαπανείς, και το έργο κηρύγματος επεκτάθηκε ακόμη πιο γρήγορα».

Σήμερα, 46 χρόνια αργότερα, ο Μόρις, ο οποίος είναι μέλος της Επιτροπής του Τμήματος, εξακολουθεί να ταξιδεύει σε όλη τη Μιανμάρ για να ενισχύει τις εκκλησίες. Όπως συνέβαινε με τον ηλικιωμένο Χάλεβ στον αρχαίο Ισραήλ, έτσι και ο δικός του ζήλος για το έργο του Θεού παραμένει αμείωτος.​—Ιησ. Ναυή 14:11.

Μία από τις πρώτες περιοχές όπου πήγαν ειδικοί σκαπανείς ήταν η πολιτεία Τσιν, μια ορεινή περιοχή στα σύνορα με το Μπαγκλαντές και την Ινδία. Σε αυτή την περιοχή μένουν πολλοί καθ’ ομολογία Χριστιανοί, κληρονομιά που άφησαν οι Βαπτιστές ιεραπόστολοι κατά τη βρετανική αποικιοκρατία. Ως εκ τούτου, οι περισσότεροι Τσιν τρέφουν μεγάλο σεβασμό για την Αγία Γραφή και τους δασκάλους της Γραφής.

Προς τα τέλη του 1966, ο Λαλ Τσανά, ένας πρώην στρατιώτης που τώρα υπηρετούσε ως ειδικός σκαπανέας, έφτασε στο Φαλάμ, τη μεγαλύτερη πόλη τότε στην πολιτεία Τσιν. Εκεί συνεργάστηκε με τον Ντάνσταν και την Πραμίλα Ο’ Νιλ, καθώς και με τον Θαν Τουμ, έναν άλλον πρώην στρατιώτη που είχε βαφτιστεί πρόσφατα. Αυτοί οι ζηλωτές εργάτες βρήκαν αρκετές ενδιαφερόμενες οικογένειες και σύντομα σχημάτισαν μια μικρή αλλά δραστήρια εκκλησία.

Το επόμενο έτος, ο Θαν Τουμ μετακόμισε στη Χάκα, μια πόλη νότια του Φαλάμ, όπου άρχισε σκαπανικό και συνέβαλε στο να σχηματιστεί ένας μικρός όμιλος. Αργότερα, κήρυξε σε ολόκληρη την πολιτεία Τσιν και συνέβαλε στο σχηματισμό εκκλησιών στη Βανά και στο Σούρκγουο, καθώς και στο Γκανγκάου και σε άλλες περιοχές. Σήμερα, 45 χρόνια αργότερα, ο Θαν Τουμ παραμένει δραστήριος ως ειδικός σκαπανέας στο χωριό του, τη Βανά.

Όταν ο Θαν Τουμ έφυγε από τη Χάκα, τον αντικατέστησε ο Ντόναλντ Ντιούαρ, ένας 20χρονος ειδικός σκαπανέας. Επειδή οι γονείς του Ντόναλντ, ο Φρανκ και η Λίλι Ντιούαρ (πρώην Λίλι Μέι), είχαν απελαθεί πρόσφατα, ο 18χρονος αδελφός του Ντόναλντ, ο Σάμιουελ, πήγε να μείνει μαζί του. «Μέναμε σε μια μικρή τσίγκινη καλύβα που έβραζε το καλοκαίρι και γινόταν ψυγείο το χειμώνα», λέει ο Ντόναλντ. «Διαπίστωσα, όμως, ότι η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν η μοναξιά. Έβγαινα τακτικά μόνος μου στην υπηρεσία αγρού και μπορούσα μόλις και μετά βίας να μιλήσω την τοπική γλώσσα, τη χάκα τσιν. Μόνο ο Σάμιουελ, εγώ και ένας ή δύο άλλοι ευαγγελιζόμενοι παρακολουθούσαμε τις συναθροίσεις. Με τον καιρό έπαθα κατάθλιψη και σκεφτόμουν ακόμη και να αφήσω το διορισμό μου.

»Εκείνη την περίοδο, διάβασα μια συγκινητική αφήγηση στο Βιβλίο Έτους σχετικά με τους αδελφούς μας στη Μαλάουι οι οποίοι παρέμειναν πιστοί κάτω από κτηνώδη διωγμό.e Αναρωτήθηκα: “Αν δεν μπορώ να αντέξω τη μοναξιά, πώς θα υπομείνω το διωγμό;” Έριξα τις ανησυχίες μου στον Ιεχωβά μέσω προσευχής και άρχισα να νιώθω ανακούφιση. Επίσης πήρα δύναμη διαβάζοντας τη Γραφή και άρθρα της Σκοπιάς και κάνοντας στοχασμούς γύρω από αυτά. Όταν με επισκέφτηκαν απρόσμενα ο Μόρις Ρατζ και ο Ντάνσταν Ο’ Νιλ, νόμιζα ότι έβλεπα δύο αγγέλους! Αργά αλλά σταθερά, ανέκτησα τη χαρά μου».

Αργότερα, καθώς υπηρετούσε ως περιοδεύων επίσκοπος, ο Ντόναλντ χρησιμοποιούσε την εμπειρία του για να ενθαρρύνει άλλους απομονωμένους Μάρτυρες. Οι προσπάθειες που κατέβαλλε στη Χάκα επίσης καρποφόρησαν. Στη Χάκα υπάρχει τώρα μια ακμάζουσα εκκλησία και διεξάγονται τακτικά εκεί Χριστιανικές συνελεύσεις. Δύο από τους ευαγγελιζομένους που παρακολουθούσαν τις συναθροίσεις στη Χάκα, ο Τζόνσον Λαλ Βανγκ και ο Ντάνιελ Σανγκ Καρ, έγιναν ζηλωτές ειδικοί σκαπανείς που συνέβαλαν στη διάδοση των καλών νέων σε μεγάλο τμήμα της πολιτείας Τσιν.

Η πολιτεία Τσιν βρίσκεται 900 με 1.800 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας και κάποιες βουνοκορφές της δεσπόζουν στα 3.000 μέτρα. Πολλά βουνά καλύπτονται από πυκνά δάση τα οποία βρίθουν από πανύψηλα δέντρα τικ, επιβλητικά κωνοφόρα, πολύχρωμα ροδόδεντρα και πανέμορφες ορχιδέες. Το τοπίο είναι άγριο και συνάμα επιβλητικό ενώ δεν προσφέρεται για άνετο ταξίδι. Οι πόλεις στην περιφέρεια συνδέονται με οφιοειδείς χωματόδρομους που είναι δύσβατοι όταν λασπώνουν και πολλές φορές απροσπέλαστοι εξαιτίας κατολισθήσεων. Πολλά απομακρυσμένα χωριά είναι προσβάσιμα μόνο με τα πόδια. Αυτά τα εμπόδια, όμως, δεν έχουν πτοήσει τους υπηρέτες του Ιεχωβά, οι οποίοι είναι αποφασισμένοι να μεταδώσουν τα καλά νέα σε όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους.

Η Έι Έι Θι, η οποία υπηρέτησε με το σύζυγό της στο έργο περιοχής στην πολιτεία Τσιν, αφηγείται: «Μεγάλωσα σε μια επίπεδη περιοχή, στο Δέλτα του Αγιεγιαρουάντι, και γι’ αυτό με συνεπήρε η ομορφιά των Λόφων Τσιν. Όταν ανέβηκα πρώτη φορά σε βουνό, στην αρχή ήμουν γεμάτη ενέργεια, αλλά μόλις έφτασα στην κορυφή του λόφου κατέρρευσα καθώς δεν μπορούσα να πάρω ανάσα. Αφού πέρασα αρκετούς λόφους, ένιωθα τόσο εξαντλημένη ώστε νόμιζα πως θα πέθαινα. Τελικά, έμαθα πώς να ανεβαίνω βουνά​—χωρίς να βιάζομαι και κάνοντας συντήρηση δυνάμεων. Σύντομα, μπορούσα να περπατώ μέχρι και 32 χιλιόμετρα την ημέρα ταξιδεύοντας επί έξι ή περισσότερες ημέρες».

Στο διάβα των ετών, οι αδελφοί στην πολιτεία Τσιν έχουν χρησιμοποιήσει διάφορα μεταφορικά μέσα, όπως μουλάρια, άλογα, ποδήλατα και, μόλις πρόσφατα, δίκυκλα, επιβατικά φορτηγά και τετρακίνητα οχήματα. Αλλά ως επί το πλείστον περπατούν. Παραδείγματος χάρη, για να φτάσουν στα χωριά γύρω από το Ματούπι, οι ειδικοί σκαπανείς Τζο Γουίν και Ντέιβιντ Ζάμα περπατούσαν με κόπο αναρίθμητα χιλιόμετρα ανεβοκατεβαίνοντας βουνά. Για να παρευρεθούν σε Χριστιανικές συνελεύσεις στη Χάκα, πάνω από 270 χιλιόμετρα μακριά, οι αδελφοί της Εκκλησίας Ματούπι περπατούσαν επί έξι ως οχτώ μέρες για να πάνε εκεί και άλλες τόσες για να γυρίσουν. Καθ’ οδόν, έψαλλαν ύμνους της Βασιλείας που αντηχούσαν στους πανέμορφους λόφους.

Εκείνα τα εξαντλητικά ταξίδια άφηναν τους αδελφούς εκτεθειμένους, όχι μόνο στις αντίξοες καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν στα βουνά, αλλά και στα σμήνη κουνουπιών και σε κάθε είδους αποκρουστικό ζωύφιο, ιδίως κατά την εποχή των βροχών. «Καθώς περπατούσα μέσα στο δάσος, είδα να ανεβαίνουν στα πόδια μου βδέλλες», αφηγείται ο Μγιν Λγουίν, ένας επίσκοπος περιοχής. «Όταν τις έριξα κάτω, δύο άλλες σκαρφάλωσαν πάνω μου. Πήδηξα σε κάποιο πεσμένο δέντρο, αλλά ένα πλήθος από βδέλλες άρχισε να ανεβαίνει στον κορμό. Έντρομος, άρχισα να τρέχω όσο πιο γρήγορα μπορούσα μέσα στο δάσος. Όταν βγήκα τελικά στο δρόμο, ήμουν γεμάτος βδέλλες».

Ωστόσο, οι βδέλλες δεν ήταν ο μόνος κίνδυνος που αντιμετώπιζαν θαρραλέα οι ταξιδιώτες στην πολιτεία Τσιν. Η Μιανμάρ έχει επίσης αγριόχοιρους, αρκούδες, λεοπαρδάλεις, τίγρεις και, σύμφωνα με ορισμένες πηγές, τη μεγαλύτερη ποικιλία δηλητηριωδών φιδιών στον κόσμο. Καθώς πήγαιναν περπατώντας από τη μία εκκλησία στην άλλη στην πολιτεία Τσιν, ο επίσκοπος περιφερείας Γκούμτζα Νο και η σύζυγός του, η Ναν Λου, έφτιαχναν τη νύχτα έναν πύρινο δακτύλιο για να κρατούν τα άγρια ζώα μακριά!

Αυτοί οι άοκνοι ευαγγελιστές άφησαν μόνιμη κληρονομιά. «Υπηρέτησαν τον Ιεχωβά με όλη τους τη δύναμη», λέει ο Μόρις Ρατζ. «Ακόμη και αφού έφυγαν από την πολιτεία Τσιν, ήταν πρόθυμοι να επιστρέψουν. Οι προσπάθειές τους δόξασαν πράγματι τον Ιεχωβά!» Σήμερα, παρότι είναι μια από τις πιο αραιοκατοικημένες περιοχές της χώρας, η πολιτεία Τσιν έχει εφτά εκκλησίες και αρκετούς απομονωμένους ομίλους.

Το 1966 έφτασαν αρκετοί ειδικοί σκαπανείς στη Μιιτκιινά, μια μικρή γραφική πόλη η οποία είναι φωλιασμένη στη μεγάλη καμπύλη που σχηματίζει ο ποταμός Αγιεγιαρουάντι στην πολιτεία Κατσίν, κοντά στην Κίνα. Έξι χρόνια νωρίτερα, ο Ρόμπερτ και η Μπέιμπι Ρίτσαρντς είχαν κηρύξει εκεί για λίγο. Οι ίδιοι ανέφεραν: «Δεν υπάρχουν “πρόβατα” στη Μιιτκιινά». Εντούτοις, οι καινούριοι σκαπανείς βρήκαν ανθρώπους που πεινούσαν για την αλήθεια.

Ένα τέτοιο άτομο ήταν ο Μγια Μάουνγκ, ένας 19χρονος Βαπτιστής που προσευχόταν στον Θεό να τον βοηθήσει να κατανοήσει την Αγία Γραφή. Ο ίδιος αφηγείται: «Όταν κάποιος σκαπανέας με επισκέφτηκε στο χώρο της εργασίας μου και μου πρόσφερε Γραφική μελέτη, χάρηκα πάρα πολύ. Ένιωσα ότι αυτό ήταν απάντηση στις προσευχές μου. Ο μικρότερος αδελφός μου, ο Σαν Έι, και εγώ μελετούσαμε δύο φορές την εβδομάδα και κάναμε γοργή πνευματική πρόοδο.

»Μας βοήθησε ένας εξαιρετικός δάσκαλος​—ο Γουίλσον Θέιν. Δεν μας έλεγε απλώς τι να κάνουμε, αλλά μας το έδειχνε! Με πρόβες και επιδείξεις μάθαμε να χρησιμοποιούμε τη Γραφή αποτελεσματικά, να κηρύττουμε με τόλμη, να τα βγάζουμε πέρα με την εναντίωση, καθώς και να προετοιμάζουμε και να εκφωνούμε ομιλίες στην εκκλησία. Ο Γουίλσον Θέιν μάς άκουγε ενώ κάναμε πρόβα της κάθε ομιλίας και μας έκανε εισηγήσεις για βελτίωση. Η καλοσυνάτη του εκπαίδευση μας υποκίνησε να επιδιώκουμε πνευματικούς στόχους.

»Το 1968, ο Σαν Έι και εγώ αρχίσαμε το σκαπανικό, και έτσι ο αριθμός των σκαπανέων στη Μιιτκιινά αυξήθηκε στους οχτώ. Ανάμεσα στα πρώτα άτομα με τα οποία μελετήσαμε τη Γραφή ήταν η μητέρα μας και εφτά από τα αδέλφια μας, και όλοι τους δέχτηκαν τελικά την αλήθεια. Κηρύξαμε επίσης σε πόλεις και χωριά κατά μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής Μιιτκιινά-Μανταλέι κάνοντας ταξίδια που διαρκούσαν από μία έως τρεις ημέρες. Οι σπόροι που φυτέψαμε καρποφόρησαν αργότερα. Σήμερα οι πόλεις Νάμτι, Χόπιν, Μόνγιν και Κάθα, από τις οποίες περνάει ο σιδηρόδρομος, έχουν ακμάζουσες εκκλησίες».

Ενόσω κήρυττε σε εμπορικό τομέα στη Μιιτκιινά, ο Σαν Έι συνάντησε τον Πουμ Ραμ, έναν Κατσίν Βαπτιστή που εργαζόταν σε κάποιο κυβερνητικό γραφείο. Ο Πουμ Ραμ δέχτηκε με ενθουσιασμό την αλήθεια και μετακόμισε στο Πουτάο, μια κωμόπολη στους πρόποδες των Ιμαλαΐων. Εκεί κήρυξε στους πολλούς συγγενείς του, και σύντομα 25 άτομα άρχισαν να παρακολουθούν τις Χριστιανικές συναθροίσεις. Ενόσω υπηρετούσε ως σκαπανέας, ο Πουμ Ραμ βοήθησε τη σύζυγό του και τα εφτά παιδιά του, καθώς και πολλούς συγγενείς, να γνωρίσουν την αλήθεια. Τώρα υπηρετεί ως σκαπανέας και πρεσβύτερος στη Μιιτκιινά.

Η ραγδαία πνευματική αύξηση στην πολιτεία Κατσίν υποκίνησε το γραφείο τμήματος να διεξαγάγει τη Διεθνή Συνέλευση του 1969 «Επί Γης Ειρήνη» στη Μιιτκιινά, και όχι στη Γιανγκόν, τη συνήθη τοποθεσία. Για να μεταφερθούν οι εκπρόσωποι της συνέλευσης από τη Γιανγκόν στη Μιιτκιινά, η οποία βρισκόταν πάνω από 1.100 χιλιόμετρα προς τα βόρεια, το γραφείο τμήματος ζήτησε άδεια από τον Οργανισμό Σιδηροδρόμων της Βιρμανίας για να μισθώσει έξι βαγόνια. Επρόκειτο για εξαιρετικά ασυνήθιστο αίτημα. Η πολιτεία Κατσίν ήταν εστία εξεγέρσεων, και οι μετακινήσεις προς και από την περιοχή ελέγχονταν αυστηρά. Ωστόσο, προς έκπληξη των αδελφών, οι αρχές των σιδηροδρόμων ικανοποίησαν αμέσως το αίτημά τους.

Την ημέρα που είχε προγραμματιστεί η άφιξη του τρένου για τη συνέλευση στη Μιιτκιινά, ο Μόρις Ρατζ και μια ομάδα αδελφών πήγαν στο σιδηροδρομικό σταθμό για να υποδεχτούν τους εκπροσώπους. Ο Μόρις αφηγείται: «Ενώ περιμέναμε, ο σταθμάρχης ήρθε εσπευσμένα και μας είπε ότι μόλις είχε φτάσει ένα τηλεγράφημα το οποίο ανέφερε ότι οι αρχές είχαν αποσυνδέσει τα έξι βαγόνια που μετέφεραν τους εκπροσώπους μας, αφήνοντάς τα ακινητοποιημένα κάπου μεταξύ της Μανταλέι και της Μιιτκιινά. Προφανώς, το τρένο δεν μπορούσε να τραβήξει στην ανηφόρα τα επιπλέον βαγόνια.

»Τι θα κάναμε; Η πρώτη μας σκέψη ήταν να αναβάλουμε τη συνέλευση. Αλλά αυτό σήμαινε ότι θα έπρεπε να κάνουμε και πάλι αιτήσεις για μια σειρά από άδειες, πράγμα που θα απαιτούσε εβδομάδες! Εκείνη τη στιγμή, ενώ προσευχόμασταν ένθερμα στον Ιεχωβά, το τρένο μπήκε στο σταθμό. Δεν μπορούσαμε να πιστέψουμε στα μάτια μας​—και τα έξι βαγόνια ήταν γεμάτα με αδελφούς μας που χαμογελούσαν και μας χαιρετούσαν! Όταν ρωτήσαμε τι συνέβη, ένας από αυτούς εξήγησε: “Πράγματι, αποσύνδεσαν έξι βαγόνια, αλλά όχι τα δικά μας!”»

Η συνέλευση στη Μιιτκιινά είχε τεράστια επιτυχία. Στη διάρκεια του προγράμματος, τέθηκαν σε κυκλοφορία τρία καινούρια έντυπα στη βιρμανική και πέντε στην αγγλική. Τρία χρόνια νωρίτερα, όταν απελάθηκαν οι ιεραπόστολοι, η πνευματική τροφή έμπαινε στη Βιρμανία «με το σταγονόμετρο». Τώρα «οι σταγόνες» είχαν γίνει χείμαρρος!

Τέσσερις μήνες μετά τη συνέλευση στη Μιιτκιινά, το γραφείο τμήματος έλαβε μια επιστολή από κάποιον υπάλληλο ταχυδρομείου στο Κάμτι, μια παραποτάμια πόλη στους πρόποδες των επιβλητικών λόφων που αποτελούν το βορειοδυτικό σύνορο της Βιρμανίας με την Ινδία. Σε αυτή την περιοχή μένουν οι Νάγκα, ένα συνονθύλευμα φυλών οι οποίες κάποτε σκόρπιζαν τον τρόμο ως κυνηγοί κεφαλών. Στην επιστολή του ο υπάλληλος, ο Μπα Γι, ένας πρώην Αντβεντιστής της Έβδομης Ημέρας, ζητούσε πνευματική βοήθεια. Το γραφείο τμήματος έστειλε αμέσως δύο ειδικούς σκαπανείς, τον Άουνγκ Νάιν και τον Γουίν Πέι.

Ο Γουίν Πέι αφηγείται: «Στο διάδρομο προσγείωσης στο Κάμτι, τρομάξαμε όταν είδαμε κάποιους Νάγκα πολεμιστές με αγριωπή όψη να στέκονται μπροστά μας φορώντας μόνο τα περιζώματά τους. Κατόπιν ο Μπα Γι έσπευσε προς το μέρος μας για να μας χαιρετήσει και μας πήρε άρον άρον για να συναντήσουμε μερικά ενδιαφερόμενα άτομα. Σύντομα, κάναμε μελέτη με πέντε άτομα.

»Οι τοπικές αρχές, ωστόσο, μας πέρασαν για Βαπτιστές πάστορες που είχαν διασυνδέσεις με ντόπιους αντάρτες. Παρότι τους διαβεβαιώσαμε ότι είμαστε πολιτικά ουδέτεροι, μας διέταξαν να φύγουμε από την περιοχή προτού περάσει καλά καλά ένας μήνας από την άφιξή μας».

Τρία χρόνια αργότερα, όταν ανέλαβαν την εξουσία καινούριοι αξιωματούχοι, ο Μπγιακ Μοϊά, ένας 18χρονος σκαπανέας, συνέχισε το έργο των προηγούμενων σκαπανέων. Σύντομα, ο Μπα Γι παραιτήθηκε από το ταχυδρομείο και άρχισε το σκαπανικό. Στη συνέχεια έφτασαν και αρκετοί άλλοι σκαπανείς. Σε λίγο καιρό, αυτή η γεμάτη ζήλο ομάδα σχημάτισε μια εκκλησία στο Κάμτι και αρκετούς μικρότερους ομίλους σε κοντινά χωριά. Ο Μπγιακ Μοϊά θυμάται: «Οι Νάγκα αδελφοί και αδελφές ήταν αμόρφωτοι και αγράμματοι. Αλλά αγαπούσαν το Λόγο του Θεού και κήρυτταν με ζήλο χρησιμοποιώντας με επιδεξιότητα τις εικόνες που υπήρχαν στις εκδόσεις μας. Απομνημόνευαν επίσης πολλά εδάφια και μάθαιναν τους ύμνους της Βασιλείας απέξω».

Σήμερα, διεξάγονται τακτικά συνελεύσεις περιφερείας στο Κάμτι, ενώ παρευρίσκονται εκπρόσωποι από μακρινά μέρη του νότου όπως το Χομαλίν, μια πόλη που απέχει 15 ώρες με ποταμόπλοιο.

Στο μεταξύ, στην άλλη πλευρά της χώρας, το έργο επεκτεινόταν επίσης στα υψίπεδα που συνορεύουν με την Κίνα, το Λάος και την Ταϋλάνδη. Πρόκειται για την καρδιά του Χρυσού Τριγώνου, όπου η παραγωγή οπίου, οι εξεγέρσεις και άλλες παράνομες δραστηριότητες αμαυρώνουν το όμορφο τοπίο που συνθέτουν οι κυματιστοί λόφοι και οι εύφορες κοιλάδες. Οι σκαπανείς που έφεραν την αλήθεια σε αυτή την ασταθή περιοχή ήταν προσεκτικοί και διακριτικοί. (Ματθ. 10:16) Ωστόσο, μια ομάδα εναντιωνόταν αδιάκοπα στο έργο κηρύγματος​—ο κλήρος του Χριστιανικού κόσμου!

Όταν οι σκαπανείς Ρόμπιν Ζαούτζα και Ντέιβιντ Άμπραχαμ έφτασαν στη Λάσιο, μια πόλη που έσφυζε από ζωή στην πολιτεία Σαν, ο τοπικός κλήρος τούς κατηγόρησε ευθέως ότι ήταν αντάρτες. Ο Ρόμπιν είπε: «Μας συνέλαβαν και μας μετέφεραν στη φυλακή, όπου παρουσιάσαμε στην αστυνομία τα κρατικά μας έγγραφα. Προτού περάσει πολύ ώρα, ήρθε ένας ταγματάρχης. “Γεια σας κ. Ζαούτζα”, είπε με δυνατή φωνή. “Βλέπω ότι οι Μάρτυρες του Ιεχωβά ήρθαν και στη Λάσιο!” Ο ταγματάρχης, ένας παλιός συμμαθητής μου, μας άφησε αμέσως ελεύθερους».

Οι δύο σκαπανείς άρχισαν το έργο και σύντομα σχηματίστηκε μια αρκετά μεγάλη εκκλησία. Κατόπιν έχτισαν μια Αίθουσα Βασιλείας. Δύο χρόνια αργότερα, κλήθηκαν στα τοπικά κεντρικά γραφεία της κυβέρνησης όπου είχαν συγκεντρωθεί πάνω από 70 στρατιωτικοί αξιωματούχοι, αρχηγοί φυλών και κληρικοί. «Οι κληρικοί μάς κατηγόρησαν οργισμένα ότι πιέζουμε τους ανθρώπους να εγκαταλείψουν τις θρησκευτικές τους παραδόσεις», ανέφερε ο Ρόμπιν. «Όταν ο επικεφαλής της συνάντησης μας έδωσε το λόγο, τον ρώτησα αν θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω την Αγία Γραφή για να υπερασπιστώ τον εαυτό μου. Εκείνος συμφώνησε. Έκανα γρήγορα μια σιωπηλή προσευχή και στη συνέχεια εξήγησα την άποψη της Αγίας Γραφής για τις ψεύτικες θρησκευτικές παραδόσεις, τη στρατιωτική υπηρεσία και τις εθνικιστικές τελετές. Όταν τελείωσα, ο επικεφαλής σηκώθηκε και δήλωσε ότι ο νόμος της Βιρμανίας παραχωρεί σε όλες τις θρησκείες ελευθερία λατρείας. Μας άφησαν ελεύθερους και μας επέτρεψαν να συνεχίσουμε να κηρύττουμε προς μεγάλη απογοήτευση του κλήρου».

Αργότερα, στο Μάνγκπο, ένα χωριουδάκι κοντά στα σύνορα με την Κίνα, ένας οργισμένος όχλος Βαπτιστών έκαψε την Αίθουσα Βασιλείας. Όταν η ποταπή τους πράξη δεν φόβισε τους ντόπιους Μάρτυρες, ο όχλος έκαψε το σπίτι ενός ειδικού σκαπανέα και άρχισε να τρομοκρατεί τους αδελφούς και τις αδελφές στα σπίτια τους. Οι αδελφοί προσέφυγαν στον κυβερνήτη της περιοχής, αλλά εκείνος υποστήριξε τους Βαπτιστές. Τελικά, όμως, παρενέβη η κυβέρνηση και έδωσε άδεια στους αδελφούς να χτίσουν μια καινούρια Αίθουσα Βασιλείας​—όχι στην αρχική τοποθεσία στην άκρη του χωριού, αλλά ακριβώς στο κέντρο του!

Νοτιότερα, στο Λέιθο, ένα απομακρυσμένο ορεινό χωριό στην πολιτεία Κάρεν, που συνορεύει με το Χρυσό Τρίγωνο, ο Γκρέγκορι Σαρέλο αντιμετώπισε σφοδρή εναντίωση από την Καθολική Εκκλησία. «Ο ιερέας του χωριού πρόσταξε το ποίμνιό του να καταστρέψει το λαχανόκηπό μου», αφηγείται ο Γκρέγκορι. «Κατόπιν μου δώρισαν τρόφιμα, αλλά ένας φίλος μου με προειδοποίησε ότι είχαν δηλητήριο. Μια μέρα, τα πρωτοπαλίκαρα του ιερέα με ρώτησαν ποιο δρόμο θα έπαιρνα την επομένη. Εκείνη την ημέρα πήγα από διαφορετικό δρόμο και έτσι γλίτωσα από την ενέδρα που προσπάθησαν να μου στήσουν για να με σκοτώσουν. Όταν κατήγγειλα αυτές τις απόπειρες εναντίον της ζωής μου, οι αρχές διέταξαν αυστηρά τον ιερέα και τους ακολούθους του να με αφήσουν ήσυχο. Ο Ιεχωβά με προστάτεψε από εκείνους που “κυνηγούσαν την ψυχή μου”».​—Ψαλμ. 35:4.

Στο διάβα των ετών, παρουσιάστηκαν προκλήσεις για την ακεραιότητα των αδελφών στη Βιρμανία και με έναν άλλον αξιοσημείωτο τρόπο. Οι πόλεμοι μεταξύ εθνοτήτων και οι πολιτικές διαμάχες δοκίμασαν πολλές φορές τη Χριστιανική τους ουδετερότητα.​—Ιωάν. 18:36.

Στο χωριό Θανμπγιουζαγιάτ στα νότια, το οποίο αποτελούσε το δυτικό τερματικό σταθμό του διαβόητου «Σιδηροδρόμου του Θανάτου» που συνέδεε τη Βιρμανία με την Ταϋλάνδη κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο ειδικός σκαπανέας Λα Άουνγκ βρέθηκε εν μέσω συμπλοκών που μαίνονταν μεταξύ αυτονομιστών ανταρτών και κυβερνητικών δυνάμεων. «Οι στρατιώτες έκαναν εφόδους στα χωριά τη νύχτα για να συγκεντρώσουν τους άντρες και τους ανάγκαζαν υπό την απειλή όπλου να υπηρετήσουν ως αχθοφόροι του στρατού», εξηγεί ο ίδιος. «Πολλοί από αυτούς τους άντρες δεν ξαναφάνηκαν ποτέ. Ένα βράδυ, οι στρατιώτες άρχισαν να κάνουν έφοδο στο χωριό μας ενόσω ο Ντόναλντ Ντιούαρ και εγώ συζητούσαμε στο σπίτι μου. Η σύζυγός μου φώναξε γρήγορα για να μας προειδοποιήσει, και έτσι είχαμε χρόνο να διαφύγουμε στο δάσος. Γλιτώσαμε μόλις και μετά βίας και έπειτα έφτιαξα μια κρυψώνα στο σπίτι μου, όπου θα μπορούσα να μπω γρήγορα αν γινόταν ξανά έφοδος».

Όταν ο ειδικός σκαπανέας Ράτζαν Παντίτ έφτασε στο Νταβόι, μια πόλη νότια της Θανμπγιουζαγιάτ, άρχισε σύντομα αρκετές Γραφικές μελέτες σε ένα κοντινό χωριό που ήταν οχυρό των ανταρτών. «Καθώς επέστρεφα από το χωριό, κάποιοι στρατιώτες με συνέλαβαν και με έδειραν κατηγορώντας με ότι συνεργαζόμουν με τους αντάρτες», αφηγείται ο ίδιος. «Όταν τους είπα ότι είμαι Μάρτυρας του Ιεχωβά, απαίτησαν να μάθουν πώς είχα έρθει στο Νταβόι. Τους έδειξα το αεροπορικό μου εισιτήριο​—το οποίο είχα κρατήσει ως ενθύμιο. Αποδείχτηκε ότι είχα φτάσει με αεροπλάνο, ένα ταξιδιωτικό μέσο που δεν χρησιμοποιούσαν ποτέ οι αντάρτες. Δεν με έδειραν άλλο και τελικά με άφησαν ελεύθερο. Οι στρατιώτες, όμως, ανέκριναν έναν από τους σπουδαστές μου της Γραφής, ο οποίος επιβεβαίωσε ότι το μόνο που κάναμε ήταν να μελετάμε τη Γραφή. Έπειτα από αυτό οι στρατιώτες με άφησαν ήσυχο και μερικοί μάλιστα συμπεριλήφθηκαν στο δρομολόγιο περιοδικών μου».

Ενίοτε οι αξιωματούχοι των πόλεων προσπαθούσαν να πιέσουν τους αδελφούς να συμβιβάσουν την ουδετερότητά τους ψηφίζοντας στις εκλογές ή συμμετέχοντας σε εθνικιστικές τελετές. Όταν οι αξιωματούχοι στο Ζαλούν, μια παραποτάμια πόλη περίπου 130 χιλιόμετρα βόρεια της Γιανγκόν, πίεσαν τους τοπικούς Μάρτυρες να ψηφίσουν σε κάποιες εκλογές, οι αδελφοί έμειναν σταθεροί, επικαλούμενοι τη Γραφή ως αυθεντία τους. (Ιωάν. 6:15) Οι αξιωματούχοι προσέφυγαν στις περιφερειακές αρχές. Αλλά οι περιφερειακές αρχές γνώριζαν πολύ καλά ότι οι Μάρτυρες του Ιεχωβά είναι πολιτικά ουδέτεροι. Οι αδελφοί εξαιρέθηκαν αμέσως από την εκλογική διαδικασία.

Όταν 23 παιδιά Μαρτύρων στο Καμπάτ, μια πόλη στα σύνορα Βιρμανίας-Ινδίας, αρνήθηκαν να υποκλιθούν στην εθνική σημαία, η διευθύντρια του τοπικού σχολείου τα απέβαλε. Κατόπιν κάλεσε δύο πρεσβυτέρους να εμφανιστούν ενώπιον μιας μεγάλης ομάδας αξιωματούχων, συμπεριλαμβανομένου του δικαστή της πόλης και του στρατιωτικού διοικητή. «Καθώς εξηγούσαμε τους Γραφικούς λόγους για τη θέση μας, μερικοί αξιωματούχοι ήταν εμφανώς εχθρικοί», λέει ο Πολ Κάι Καν Θανγκ, ο ένας από τους πρεσβυτέρους. «Κατόπιν τους δείξαμε ένα αντίγραφο κάποιου κυβερνητικού διατάγματος σύμφωνα με το οποίο οι Μάρτυρες του Ιεχωβά επιτρέπεται να “στέκονται όρθιοι ήσυχα και με σεβασμό κατά τη διάρκεια τελετών που αφορούν τη σημαία”. Οι αξιωματούχοι έμειναν άναυδοι. Όταν συνήλθαν, ο στρατιωτικός διοικητής διέταξε τη διευθύντρια να ξαναδεχτεί τους μαθητές που είχαν αποβληθεί. Η διευθύντρια διένειμε επίσης αντίγραφα του διατάγματος σε κάθε τμήμα του σχολείου».

Σήμερα, οι αξιωματούχοι στα ανώτατα κλιμάκια της κυβέρνησης της Μιανμάρ είναι εξοικειωμένοι με την πολιτική ουδετερότητα των Μαρτύρων του Ιεχωβά. Κρατώντας σταθερή στάση υπέρ των Γραφικών αρχών, οι υπηρέτες του Ιεχωβά έχουν δώσει θαυμάσια μαρτυρία, όπως προείπε ο Ιησούς Χριστός.​—Λουκ. 21:13.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της ταραχώδους σύγχρονης ιστορίας της Μιανμάρ, πολλοί από τους πολίτες της είτε έχουν υπηρετήσει στο στρατό είτε έχουν πολεμήσει ως αντάρτες. Όπως ο Ρωμαίος αξιωματικός του πρώτου αιώνα Κορνήλιος, έτσι και ορισμένοι από αυτούς είναι “ευλαβείς και θεοφοβούμενοι”. (Πράξ. 10:2) Όταν γνωρίζουν την αλήθεια, προσπαθούν σκληρά να εναρμονίσουν τη ζωή τους με τους δίκαιους κανόνες του Ιεχωβά.

Ένα τέτοιο άτομο είναι ο Λον Μανγκ, πρώην υπαξιωματικός του ναυτικού ο οποίος γνώρισε την αλήθεια ενόσω υπηρετούσε στη Μολαμγιαΐν. «Ήθελα να αρχίσω να κηρύττω ευθύς αμέσως», εξηγεί ο ίδιος. «Αλλά καθώς ετοιμαζόμουν να παραιτηθώ από το στρατό, έμαθα ότι εξεταζόταν το ενδεχόμενο να πάρω προαγωγή και υποτροφία για στρατιωτικούς σε κάποια σχολή σε μια πλούσια χώρα της Δύσης! Ωστόσο, ήμουν αποφασισμένος να συμμετέχω στο έργο του Θεού. Προς έκπληξη των ανωτέρων μου, υπέβαλα την παραίτησή μου και άρχισα να υπηρετώ τον Ιεχωβά. Σήμερα, περίπου 30 χρόνια αργότερα, εξακολουθώ να είμαι πεπεισμένος ότι έκανα τη σωστή επιλογή. Τι θα μπορούσε να συγκριθεί με το προνόμιο που έχω να υπηρετώ τον αληθινό Θεό;»

Ο Λα Μπανγκ Γκαμ ανέρρωνε σε κάποιο στρατιωτικό νοσοκομείο όταν ο Ρόμπιν Ζαούτζα τού έδειξε το βιβλίο Από τον Απολεσθέντα Παράδεισο στον Αποκαταστημένο Παράδεισο.f Ο Λα Μπανγκ Γκαμ κατενθουσιάστηκε με το βιβλίο και ρώτησε αν θα μπορούσε να το κρατήσει. Αλλά επειδή ήταν το μοναδικό αντίτυπο του Ρόμπιν, εκείνος συμφώνησε να το δανείσει στον Λα Μπανγκ Γκαμ μόνο για μία νύχτα. Την επομένη, όταν ο Ρόμπιν επέστρεψε, ο Λα Μπανγκ Γκαμ είπε με ενθουσιασμό: «Ορίστε το βιβλίο σου. Τώρα έχω το δικό μου αντίτυπο!» Είχε μείνει ξάγρυπνος όλη νύχτα για να αντιγράψει και τις 250 σελίδες του βιβλίου σε αρκετά τετράδια! Λίγο αργότερα, ο Λα Μπανγκ Γκαμ εγκατέλειψε το στρατό και χρησιμοποίησε το δικό του βιβλίο «Παράδεισος» για να βοηθήσει πολλούς άλλους να γνωρίσουν την αλήθεια.

Στην ορεινή πολιτεία Σαν, o Σα Θαν Τουν Άουνγκ, λοχαγός του βιρμανικού στρατού, και ο Αΐκ Λιν, διοικητής του Ενωμένου Στρατού της Πολιτείας Γουά, βρέθηκαν αρκετές φορές σε αντίπαλα στρατόπεδα κατά τη διάρκεια σφοδρών μαχών μέσα στη ζούγκλα. Όταν τα στρατεύματα διαπραγματεύτηκαν τελικά την κατάπαυση του πυρός, οι δύο άντρες εγκαταστάθηκαν στην πολιτεία Σαν. Αργότερα, γνώρισαν ξεχωριστά την αλήθεια, παραιτήθηκαν από τα στρατιωτικά τους αξιώματα και βαφτίστηκαν. Αυτοί οι δύο πρώην εχθροί συναντήθηκαν σε μια συνέλευση περιοχής και αγκαλιάστηκαν θερμά ως Χριστιανοί αδελφοί! Απαλλαγμένοι από τα δεσμά του μίσους, ήταν τώρα ενωμένοι με τους δεσμούς της αγάπης, χάρη στην απελευθερωτική δύναμη του Λόγου του Θεού.​—Ιωάν. 8:32· 13:35.

Μεταξύ των ετών 1965 και 1976, ο αριθμός των ευαγγελιζομένων στη Βιρμανία αυξήθηκε κατά 300 και πλέον τοις εκατό. Τα περισσότερα από τα καινούρια άτομα που είχαν ανταποκριθεί ευνοϊκά στις προσπάθειες τις οποίες έκαναν οι Μάρτυρες για να κηρύξουν προέρχονταν από το Χριστιανικό κόσμο. Ωστόσο, οι αδελφοί γνώριζαν ότι θέλημα του Θεού είναι να «σωθούν κάθε είδους άνθρωποι και να έρθουν σε ακριβή γνώση της αλήθειας». (1 Τιμ. 2:4) Ως εκ τούτου, από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 και έπειτα, ενέτειναν τις προσπάθειές τους ώστε να κηρύξουν και στα πολλά άλλα θρησκευόμενα άτομα στη Βιρμανία, όπως είναι οι Βουδιστές, οι Ινδουιστές και οι ανιμιστές.

Οι δυσκολίες ήταν πολλές. Οι Βουδιστές δεν αποδέχονται την ύπαρξη ενός προσωπικού Θεού ή Δημιουργού, οι Ινδουιστές λατρεύουν εκατομμύρια θεούς και οι ανιμιστές της Βιρμανίας τιμούν ισχυρά πνεύματα που αποκαλούνται νατ. Οι δεισιδαιμονίες, η μαντεία και ο πνευματισμός βρίθουν σε αυτές τις θρησκείες. Και ενώ οι περισσότεροι πιστοί θεωρούν την Αγία Γραφή ιερό βιβλίο, συνήθως γνωρίζουν ελάχιστα ή τίποτα για τους χαρακτήρες, την ιστορία, τους πολιτισμούς και τις διδασκαλίες που περιέχονται σε αυτήν.

Οι αδελφοί, ωστόσο, γνώριζαν ότι οι δυναμικές αλήθειες του Λόγου του Θεού μπορούν να αγγίξουν οποιαδήποτε ανθρώπινη καρδιά. (Εβρ. 4:12) Χρειαζόταν απλώς να βασίζονται στο πνεύμα του Θεού και να χρησιμοποιούν την «τέχνη της διδασκαλίας»​—δηλαδή λογικά επιχειρήματα που φτάνουν στην καρδιά των ανθρώπων και τους υποκινούν να κάνουν αλλαγές στη ζωή τους.​—2 Τιμ. 4:2.

Εξετάστε, λόγου χάρη, πώς χρησιμοποιεί η Ροζαλίν, μια παλαίμαχη ειδική σκαπάνισσα, λογικά επιχειρήματα όταν συζητάει με Βουδιστές. Η ίδια εξηγεί: «Όταν οι Βουδιστές διδάσκονται ότι υπάρχει Δημιουργός, πολλές φορές ρωτούν: “Αλλά ποιος δημιούργησε τον Δημιουργό;” Οι Βουδιστές θεωρούν τα ζώα μετενσαρκωμένους ανθρώπους, και γι’ αυτό συζητώ λογικά μαζί τους χρησιμοποιώντας τα κατοικίδιά τους ως παράδειγμα.

»“Γνωρίζει ένα κατοικίδιο ότι υπάρχει ο ιδιοκτήτης του;” ρωτάω.

»“Ναι”.

»“Ξέρει, όμως, πράγματα για την εργασία, το γάμο ή το υπόβαθρο του ιδιοκτήτη του;”

»“Όχι”.

»“Παρόμοια, εφόσον οι άνθρωποι διαφέρουν από τον Θεό, ο οποίος είναι Πνεύμα, πρέπει άραγε να αναμένουμε ότι θα καταλαβαίνουμε τα πάντα γύρω από την ύπαρξη ή την προέλευση του Θεού;”

»“Όχι”».

Τέτοιου είδους επιχειρήματα έχουν πείσει πολλούς ειλικρινείς Βουδιστές να εξετάσουν περαιτέρω αποδείξεις που πιστοποιούν την ύπαρξη του Θεού. Όταν τα λογικά επιχειρήματα συνδυάζονται με γνήσια Χριστιανική αγάπη, μπορεί να ασκήσουν ισχυρή επίδραση στην καρδιά των ανθρώπων. Ο Όουν Θγουίν, πρώην Βουδιστής, αφηγείται: «Όταν σύγκρινα τη Βουδιστική μου πεποίθηση περί Νιρβάνας με την υπόσχεση της Αγίας Γραφής για έναν Παράδεισο στη γη, διαπίστωσα ότι ο Παράδεισος είναι πιο ελκυστικός. Αλλά επειδή πίστευα ότι πολλοί δρόμοι οδηγούν στην αλήθεια, δεν έκρινα απαραίτητο να ενεργώ σύμφωνα με όσα είχα μάθει. Κατόπιν άρχισα να παρακολουθώ τις συναθροίσεις των Μαρτύρων του Ιεχωβά. Η αγάπη που μου έδειξαν οι αδελφοί ήταν σαν “σιρόπι σε μελάσσα”, μια βιρμανική έκφραση η οποία περιγράφει μια πραγματικά γλυκιά εμπειρία. Αυτή η αγάπη με υποκίνησε να ενεργώ σύμφωνα με ό,τι γνώριζα πως είναι η αλήθεια».

Ασφαλώς, για να βοηθηθούν οι άνθρωποι να αλλάξουν τις θρησκευτικές τους απόψεις απαιτείται διακριτικότητα και υπομονή. Ο Κουμόρ Τσακραμπανί ήταν δέκα χρονών όταν ο πατέρας του, ένας πιστός Ινδουιστής, επέτρεψε στον Μπεθελίτη Τζίμι Ζέιβιαρ να διδάξει στον Κουμόρ ανάγνωση. Ο ίδιος θυμάται: «Ο πατέρας μου τον προειδοποίησε να μου διδάξει μόνο ανάγνωση, όχι θρησκευτικά. Γι’ αυτό ο Τζίμι τού είπε ότι το Το Βιβλίο μου με τις Βιβλικές Ιστορίες ήταν ένα εξαιρετικό βιβλίο για να διδαχτούν τα παιδιά ανάγνωση. Επίσης, μετά το μάθημα ανάγνωσης, ο Τζίμι αφιέρωνε χρόνο για να μιλάει στον πατέρα μου, δείχνοντάς του γνήσιο ενδιαφέρον. Όταν ο πατέρας μου άρχισε να κάνει ερωτήσεις γύρω από θρησκευτικά ζητήματα, ο Τζίμι τού είπε με διακριτικότητα: “Η Αγία Γραφή έχει τις απαντήσεις. Ας τις βρούμε μαζί”. Με τον καιρό, δεν δέχτηκε μόνο ο πατέρας μου την αλήθεια αλλά και 63 ακόμη μέλη της οικογένειάς μας έγιναν Μάρτυρες του Ιεχωβά».

Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, το πολιτικό σκηνικό στη Βιρμανία γινόταν ολοένα και πιο ασταθές. Τελικά, το 1988, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι ξεχύθηκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν κατά της κυβέρνησης. Η διαμαρτυρία τους, ωστόσο, κατεστάλη γρήγορα και το μεγαλύτερο μέρος της χώρας τέθηκε υπό στρατιωτικό νόμο.

«Οι αρχές επέβαλαν αυστηρή απαγόρευση της κυκλοφορίας και οι συγκεντρώσεις άνω των πέντε ατόμων απαγορεύτηκαν», θυμάται ο Μπεθελίτης Τζο Γουίν. «Αναρωτιόμασταν αν έπρεπε να ακυρώσουμε τις ερχόμενες συνελεύσεις περιφερείας. Αλλά με πίστη στον Ιεχωβά, απευθυνθήκαμε στο στρατιωτικό διοικητή της Περιφέρειας της Γιανγκόν και του ζητήσαμε άδεια για να διεξαγάγουμε μια συνέλευση χιλίων ατόμων. Δύο ημέρες αργότερα, μας δόθηκε η άδεια! Τη δείξαμε στις αρχές άλλων περιοχών, και αυτό τις υποκίνησε να επιτρέψουν τη διεξαγωγή συνελεύσεων και στις δικές τους περιοχές. Με τη βοήθεια του Ιεχωβά, ολόκληρη η σειρά συνελεύσεων στέφθηκε με λαμπρή επιτυχία!»

Μετά την εξέγερση του 1988, η οικονομική κατάσταση στη Βιρμανία επιδεινωνόταν σταθερά. Παρ’ όλα αυτά, οι αδελφοί και οι αδελφές έδειξαν βαθιά πίστη στον Θεό συνεχίζοντας να θέτουν τα συμφέροντα της Βασιλείας πρώτα στη ζωή τους.​—Ματθ. 6:33.

Εξετάστε, λόγου χάρη, την περίπτωση του Τσιν Καν Νταλ, ο οποίος ζούσε με την οικογένειά του σε ένα απομακρυσμένο χωριό στο Σαγκαΐνγκ. «Θέλαμε να παρακολουθήσουμε τη συνέλευση περιφερείας στο Ταχάν, κάτι που θα απαιτούσε ένα διήμερο ταξίδι με πλοιάριο και φορτηγό», εξηγεί ο ίδιος. «Αλλά κανείς δεν θα φρόντιζε τα κοτόπουλά μας ενόσω θα λείπαμε. Ωστόσο, θέσαμε την εμπιστοσύνη μας στον Ιεχωβά και παρακολουθήσαμε τη συνέλευση. Όταν επιστρέψαμε στο σπίτι, διαπιστώσαμε ότι είχαμε χάσει 19 κοτόπουλα​—σοβαρό οικονομικό πλήγμα. Έναν χρόνο αργότερα, όμως, από εκεί που είχαμε μείνει με λίγα κοτόπουλα, βρεθήκαμε να έχουμε πάνω από 60. Και ενώ πολλοί χωρικοί έχασαν τα κοτόπουλά τους λόγω ασθένειας εκείνο το έτος, κανένα από τα δικά μας κοτόπουλα δεν ψόφησε».

Ένα άλλο αντρόγυνο που παρέμεινε προσηλωμένο σε πνευματικά πράγματα ήταν ο Άουνγκ Τιν Νγιούτ και η σύζυγός του, η Νγέιν Μγια, οι οποίοι ζούσαν με τα εννιά παιδιά τους στην Τζονσά, ένα χωριουδάκι 64 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Γιανγκόν. Ο Άουνγκ Τιν Νγιούτ αφηγείται: «Τις περισσότερες φορές, η οικογένειά μας έτρωγε μόνο χυλό ρυζιού και λαχανικά. Δεν είχαμε ούτε χρήματα ούτε τίποτα να πουλήσουμε. Παρ’ όλα αυτά, δεν νιώθαμε απόγνωση. Είπα στην οικογένειά μου: “Ο Ιησούς δεν είχε πού να βάλει το κεφάλι του. Γι’ αυτό, ακόμη και αν χρειαστεί να ζήσω κάτω από ένα δέντρο ή να πεθάνω από την πείνα, θα συνεχίσω πιστά να λατρεύω τον Θεό”.

»Μια μέρα, όμως, δεν είχαν μείνει καθόλου τρόφιμα στο σπίτι μας. Η σύζυγός μου και τα παιδιά μου με κοίταζαν με πρόσωπα γεμάτα ανησυχία. “Μην ανησυχείτε”, τους διαβεβαίωσα. “Ο Θεός θα μας βοηθήσει”. Αφού πρώτα αφιερώσαμε το πρωινό στην υπηρεσία αγρού, πήγα με τους γιους μου για ψάρεμα. Αλλά πιάσαμε μόνο όσα ψάρια αρκούσαν για ένα γεύμα. Αφήσαμε τα καλάθια ψαρέματος στο ποτάμι, κοντά σε κάτι νούφαρα, και είπα στα παιδιά: “Μπορούμε να ξανάρθουμε αργότερα, μετά τη συνάθροιση”. Εκείνο το απόγευμα φυσούσε πολύ. Όταν επιστρέψαμε, βρήκαμε κάτω από τα νούφαρα πολλά ψάρια που αναζητούσαν καταφύγιο από τον αέρα. Βυθίσαμε, λοιπόν, τα καλάθια μας και πιάσαμε αρκετά ψάρια, τα οποία πουλήσαμε για να αγοράσουμε τρόφιμα για μια ολόκληρη εβδομάδα».

Επανειλημμένα οι υπηρέτες του Ιεχωβά στη Μιανμάρ έχουν γευτεί την εκπλήρωση της συγκινητικής υπόσχεσης του Θεού: «Δεν πρόκειται να σε αφήσω ούτε πρόκειται να σε εγκαταλείψω». Γι’ αυτό λένε χωρίς δισταγμό: «Ο Ιεχωβά είναι βοηθός μου· δεν θα φοβηθώ. Τι μπορεί να μου κάνει άνθρωπος;»​—Εβρ. 13:5, 6.

Από το 1956, οι άνθρωποι στη Μιανμάρ ωφελούνται από την τακτική παροχή πνευματικής τροφής μέσω της έκδοσης της Σκοπιάς στη μιανμάρ (βιρμανική). Παρά τους συνεχείς πολέμους μεταξύ εθνοτήτων, τις εμφύλιες διαμάχες και την οικονομική αστάθεια ούτε ένα τεύχος δεν έχει χαθεί. Πώς παραγόταν το περιοδικό;

Επί πολλά χρόνια, το γραφείο τμήματος έστελνε αρκετά δακτυλογραφημένα αντίγραφα του μεταφρασμένου κειμένου του περιοδικού στην επιτροπή λογοκρισίας της κυβέρνησης. Όταν η επιτροπή λογοκρισίας ενέκρινε το κείμενο, το γραφείο τμήματος έκανε αίτηση για να πάρει άδεια να αγοράσει χαρτί εκτύπωσης. Μετά την παραλαβή του χαρτιού, ένας αδελφός το πήγαινε μαζί με το κείμενο του περιοδικού σε κάποιον επαγγελματία τυπογράφο, ο οποίος στοιχειοθετούσε κάθε σελίδα με το χέρι​—γράμμα προς γράμμα—​χρησιμοποιώντας τυπογραφικά στοιχεία στη μιανμάρ (βιρμανική). Στη συνέχεια, ο αδελφός έλεγχε το κείμενο για ακρίβεια και ο τυπογράφος τύπωνε το περιοδικό σε κάποιο σαραβαλιασμένο πιεστήριο. Αντίτυπα του περιοδικού στέλνονταν κατόπιν στην επιτροπή λογοκρισίας, η οποία έδινε γραπτή έγκριση για την έκδοση του περιοδικού. Όπως είναι ευνόητο, αυτή η επίπονη διαδικασία διαρκούσε πολλές εβδομάδες, και η ποιότητα του χαρτιού και της εκτύπωσης δεν ήταν καλή.

Το 1989, το γραφείο τμήματος έλαβε ένα καινούριο εκδοτικό σύστημα που άλλαξε εκ βάθρων τη διαδικασία εκτύπωσης. Το Πολυγλωσσικό Ηλεκτρονικό Φωτοστοιχειοθετικό Σύστημα (MEPS), το οποίο επινοήθηκε και φτιάχτηκε στα παγκόσμια κεντρικά γραφεία, χρησιμοποιούσε κομπιούτερ, λογισμικό και μηχανές φωτοστοιχειοθεσίας για να παράγει εκτυπώσιμο κείμενο σε 186 γλώσσες​—περιλαμβανομένης και της μιανμάρ!g

«Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά ήταν προφανώς οι πρώτοι άνθρωποι στη Μιανμάρ οι οποίοι στοιχειοθετούσαν και εξέδιδαν έντυπα χρησιμοποιώντας κομπιούτερ», λέει ο Μγια Μαούνγκ, ο οποίος υπηρετούσε στο γραφείο τμήματος. «Το σύστημα MEPS, το οποίο χρησιμοποιούσε καλαίσθητους χαρακτήρες στη γλώσσα μιανμάρ που είχαν σχεδιαστεί στο δικό μας γραφείο τμήματος, προκάλεσε κύμα αλλαγών στην τοπική βιομηχανία εκτύπωσης. Οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να καταλάβουν πώς φτιάξαμε τόσο ευκρινείς χαρακτήρες!» Το MEPS καθιστά επίσης δυνατή την εκτύπωση όφσετ​—μια τεράστια βελτίωση σε σχέση με την εκτύπωση με μεταλλικά στοιχεία. Επιπλέον, το MEPS παρέχει τη δυνατότητα για υψηλής ποιότητας καλλιτεχνική εργασία, κάτι που έχει κάνει πολύ πιο ελκυστική την εμφάνιση της Σκοπιάς.

Το 1991, η κυβέρνηση της Μιανμάρ ενέκρινε την έκδοση του Ξύπνα! και οι αδελφοί κατενθουσιάστηκαν. Το ίδιο συνέβη και με το κοινό! Τα λόγια ενός ανώτερου αξιωματούχου του Υπουργείου Πληροφοριών απηχούσαν τα σχόλια πολλών αναγνωστών: «Το Ξύπνα! διαφέρει από άλλα θρησκευτικά περιοδικά. Καλύπτει πολλά ενδιαφέροντα θέματα και είναι ευκολονόητο. Μου αρέσει πάρα πολύ».

Μέσα στα περασμένα 20 χρόνια, ο αριθμός των περιοδικών που τυπώνει το γραφείο τμήματος κάθε μήνα έχει αυξηθεί από 15.000 σε 141.000 και πλέον, μια αύξηση περίπου 900 τοις εκατό! Η Σκοπιά και το Ξύπνα! αποτελούν τώρα οικείο θέαμα στη Γιανγκόν και άνθρωποι σε όλη τη χώρα απολαμβάνουν την ανάγνωσή τους.

Μετά την εξέγερση του 1988, οι στρατιωτικές αρχές ζήτησαν από τις κοινωνικές και θρησκευτικές οργανώσεις της Μιανμάρ να καταχωριστούν από την κυβέρνηση. Φυσικά, το γραφείο τμήματος το έκανε αμέσως αυτό. Δύο χρόνια αργότερα, στις 5 Ιανουαρίου 1990, η κυβέρνηση καταχώρισε επίσημα την «Εταιρία (Σκοπιά) των Μαρτύρων του Ιεχωβά» στη Μιανμάρ.

Στο μεταξύ, οι αδελφοί είχαν μεταφέρει το γραφείο τμήματος από την 39η οδό στην οδό Ίνια, σε κάποιο διώροφο σπίτι που βρισκόταν σε οικόπεδο δύο περίπου στρεμμάτων σε ένα πλούσιο προάστιο στα βόρεια της πόλης. Ωστόσο, στις καινούριες εγκαταστάσεις ήταν ασφυκτική η έλλειψη χώρου. Ο Βιβ Μόριτς, ο οποίος εκείνη την περίοδο επισκέφτηκε τη Μιανμάρ ως επίσκοπος ζώνης, θυμάται: «Τα 25 μέλη της οικογένειας Μπέθελ εργάζονταν υπό δύσκολες συνθήκες. Δεν υπήρχε ηλεκτρική κουζίνα​—μια αδελφή έκανε το μαγείρεμα σε ηλεκτρικό μάτι. Ούτε πλυντήριο υπήρχε, και γι’ αυτό κάποια αδελφή έπλενε τα ρούχα σε μια τρύπα στο πάτωμα. Οι αδελφοί ήθελαν να αγοράσουν μια κουζίνα και ένα πλυντήριο, αλλά δεν μπορούσαν να τα εισαγάγουν στη χώρα».

Είναι προφανές ότι οι αδελφοί χρειάζονταν μεγαλύτερο γραφείο τμήματος. Ως εκ τούτου, το Κυβερνών Σώμα ενέκρινε την πρόταση να κατεδαφιστεί το υπάρχον διώροφο σπίτι και να κατασκευαστεί ένα καινούριο τετραώροφο κτίριο κατοικιών και γραφείων στον ίδιο χώρο. Παρ’ όλα αυτά, προτού μπορέσουν οι αδελφοί να θέσουν σε εφαρμογή την πρόταση, έπρεπε να υπερνικηθούν μερικά σημαντικά εμπόδια. Πρώτον, χρειαζόταν έγκριση από έξι κλιμάκια της κυβέρνησης. Δεύτερον, οι ντόπιοι εργολάβοι οικοδομών, οι οποίοι δεν είχαν γνώσεις γύρω από την οικοδόμηση κτιρίων με χαλύβδινο σκελετό, δεν ήταν σε θέση να κάνουν αυτή την εργασία. Τρίτον, δεν μπορούσαν να μπουν στη χώρα Μάρτυρες εθελοντές από το εξωτερικό. Τέλος, δεν μπορούσαν να προμηθευτούν τα οικοδομικά υλικά σε τοπική βάση ούτε ήταν δυνατή η εισαγωγή τους. Περιττό να πούμε ότι το οικοδομικό έργο φαινόταν καταδικασμένο. Εντούτοις, οι αδελφοί εμπιστεύτηκαν στον Ιεχωβά. Αν ο Ιεχωβά ήθελε, το νέο γραφείο τμήματος θα οικοδομούνταν!​—Ψαλμ. 127:1.

Ο Τζο Γουίν, από το Νομικό Τμήμα του γραφείου τμήματος, εξιστορεί τι ακολούθησε: «Τα πέντε από τα έξι κλιμάκια της κυβέρνησης, περιλαμβανομένου και του Υπουργείου Θρησκευμάτων, διεκπεραίωσαν την αίτηση οικοδόμησης που κάναμε. Κατόπιν η Επιτροπή Ανάπτυξης της Πόλης Γιανγκόν ισχυρίστηκε ότι ένα τετραώροφο κτίριο θα ήταν πολύ ψηλό και απέρριψε την αίτησή μας. Όταν υποβάλαμε εκ νέου αίτηση, απορρίφθηκε και πάλι. Η Επιτροπή του Τμήματος με παρότρυνε να εμμείνω. Έτσι λοιπόν, προσευχήθηκα ένθερμα στον Ιεχωβά και υπέβαλα αίτηση για τρίτη φορά. Επιτέλους εγκρίθηκε!

»Στη συνέχεια απευθυνθήκαμε στο Υπουργείο Μετανάστευσης. Εκεί, κάποιοι αξιωματούχοι μάς είπαν ότι οι ξένοι θα μπορούσαν να μπουν στη χώρα μόνο με τουριστική βίζα διάρκειας εφτά ημερών. Αλλά όταν εξηγήσαμε ότι οι ειδικευμένοι ξένοι εθελοντές μας θα εκπαίδευαν τους ντόπιους πάνω σε προηγμένες μεθόδους οικοδόμησης, χορήγησαν στους εθελοντές μας βίζα διάρκειας έξι μηνών!

»Κατόπιν πήγαμε στο Υπουργείο Εμπορίου, όπου μάθαμε ότι είχαν παγώσει όλες οι εισαγωγές. Ωστόσο, όταν ενημερώσαμε τους αξιωματούχους σχετικά με τη φύση του οικοδομικού μας έργου, εκείνοι μας χορήγησαν άδεια για να εισαγάγουμε οικοδομικά υλικά που στοίχιζαν πάνω από ένα εκατομμύριο δολάρια (ΗΠΑ). Τι θα γινόταν με τους δασμούς; Μια επίσκεψη στο Υπουργείο Οικονομικών είχε ως αποτέλεσμα να μας επιτραπεί η εισαγωγή των υλικών δίχως την καταβολή φόρου! Με αυτούς και πολλούς άλλους τρόπους, διαπιστώσαμε πόσο αληθινή είναι η δήλωση του Θεού: “«Όχι με στρατιωτική δύναμη ούτε με ισχύ, αλλά με το πνεύμα μου», είπε ο Ιεχωβά των στρατευμάτων”».​—Ζαχ. 4:6.

Το 1997 συγκεντρώθηκαν εθελοντές στο χώρο οικοδόμησης. Αδελφοί από την Αυστραλία δώρισαν το μεγαλύτερο μέρος των οικοδομικών υλικών, ενώ ήρθαν και άλλες προμήθειες από τη Μαλαισία, τη Σιγκαπούρη και την Ταϋλάνδη. Ο Μπρους Πίκερινγκ, ο οποίος βοήθησε στην επίβλεψη του έργου, αφηγείται: «Αρκετοί αδελφοί από την Αυστραλία προκατασκεύασαν ολόκληρο το χαλύβδινο σκελετό και κατόπιν ταξίδεψαν στη Μιανμάρ για να τον συναρμολογήσουν κομμάτι κομμάτι. Το εκπληκτικό είναι ότι ούτε μία τρύπα δεν ήταν σε λάθος σημείο!» Άλλοι εθελοντές ήρθαν από τη Βρετανία, τη Γερμανία, την Ελλάδα, τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Νέα Ζηλανδία και τα Φίτζι.

Για πρώτη φορά μέσα σε 30 χρόνια, οι ντόπιοι ευαγγελιζόμενοι μπορούσαν να συναναστραφούν ελεύθερα με ξένους αδελφούς και αδελφές. «Ήμασταν πολύ ενθουσιασμένοι. Ήταν σαν όνειρο», θυμάται ο Ντόναλντ Ντιούαρ. «Η πνευματικότητα, η αγάπη και το αυτοθυσιαστικό πνεύμα των επισκεπτών μάς ενθάρρυναν αφάνταστα». Ένας άλλος αδελφός προσθέτει: «Μάθαμε επίσης πολύτιμες δεξιότητες γύρω από οικοδομικές εργασίες. Ευαγγελιζόμενοι που χρησιμοποιούσαν μόνο κεριά έμαθαν να συνδέουν καλώδια για ηλεκτρικά φώτα. Άλλοι που χρησιμοποιούσαν μόνο βεντάλιες έμαθαν να τοποθετούν κλιματιστικά. Μάλιστα μάθαμε να χρησιμοποιούμε και ηλεκτρικά εργαλεία!»

Με τη σειρά τους, οι ξένοι εθελοντές συγκινήθηκαν βαθιά από την πίστη και την αγάπη των αδελφών στη Μιανμάρ. «Οι αδελφοί ήταν φτωχοί, αλλά είχαν μεγάλη καρδιά», λέει ο Μπρους Πίκερινγκ. «Πολλοί από αυτούς μας προσκαλούσαν στο σπίτι τους για γεύμα και μοιράζονταν μαζί μας τρόφιμα που θα μπορούσαν να καλύψουν τις ανάγκες της οικογένειάς τους για αρκετές ημέρες. Το παράδειγμά τους μας υπενθύμισε τι είναι πραγματικά σημαντικό στη ζωή​—η οικογένεια, η πίστη, η αδελφότητά μας, η ευλογία του Θεού».

Στις 22 Ιανουαρίου 2000, έγινε η αφιέρωση των καινούριων εγκαταστάσεων του γραφείου τμήματος σε μια ειδική σύναξη που διεξάχθηκε στο Εθνικό Θέατρο. Οι ντόπιοι αδελφοί ήταν κατενθουσιασμένοι που ο αδελφός Τζον Ε. Μπαρ από το Κυβερνών Σώμα εκφώνησε την ομιλία αφιέρωσης.

Καθώς η εργασία στο καινούριο γραφείο τμήματος ολοκληρωνόταν, οι αδελφοί έστρεψαν την προσοχή τους σε μια άλλη επιτακτική ανάγκη​—τις Αίθουσες Βασιλείας. To 1999, ήρθαν από την Ιαπωνία o Νομπούχικο και η Άγια Κόγιαμα. Ο Νομπούχικο βοήθησε να δημιουργηθεί Γραφείο Οικοδόμησης Αιθουσών Βασιλείας στο γραφείο τμήματος. Ο ίδιος θυμάται: «Αρχίσαμε επιθεωρώντας τους χώρους συναθροίσεων σε όλη τη χώρα, κάτι που περιλάμβανε ταξίδια με λεωφορείο, αεροπλάνο, μοτοσικλέτα, ποδήλατο, πλεούμενο, καθώς και με τα πόδια. Πολλές φορές χρειαζόμασταν ταξιδιωτικές άδειες από την κυβέρνηση, εφόσον αρκετές περιοχές ήταν απαγορευμένες στους ξένους. Όταν διαπιστώσαμε πού χρειάζονταν καινούριες αίθουσες, το Κυβερνών Σώμα διέθεσε με καλοσύνη χρήματα για την οικοδόμηση από το πρόγραμμα για χώρες με περιορισμένους πόρους.

»Αφού συγκεντρώσαμε μια ομάδα πρόθυμων εθελοντών, αυτοί κατηφόρισαν στο Σγουιπιθά, ένα προάστιο της Γιανγκόν, για να οικοδομήσουν την πρώτη καινούρια αίθουσα. Ξένοι και ντόπιοι αδελφοί συνεργάζονταν στο οικοδομικό έργο, προς έκπληξη των τοπικών αστυνομικών, οι οποίοι διέκοψαν αρκετές φορές την οικοδόμηση για να εξακριβώσουν απευθυνόμενοι στους ανωτέρους τους αν επιτρεπόταν τέτοιου είδους συνεργασία. Άλλα άτομα που παρατηρούσαν την εργασία επαίνεσαν τους αδελφούς. “Είδα έναν ξένο να καθαρίζει την τουαλέτα!” είπε κάποιος με ενθουσιασμό. “Ποτέ δεν έχω δει ξένους να κάνουν τέτοιες εργασίες. Εσείς είστε πράγματι διαφορετικοί!”

»Στο μεταξύ, μια άλλη ομάδα οικοδόμησης άρχισε να εργάζεται σε κάποια καινούρια αίθουσα στο Τατσιλέικ, μια πόλη στα σύνορα Μιανμάρ-Ταϋλάνδης. Πολλοί Ταϋλανδοί Μάρτυρες περνούσαν τα σύνορα κάθε μέρα για να εργαστούν μαζί με τους αδελφούς τους από τη Μιανμάρ στο οικοδομικό έργο. Οι δύο ομάδες εργάζονταν ενωμένα παρότι μιλούσαν διαφορετικές γλώσσες. Σε πλήρη αντίθεση με αυτό, την περίοδο που ολοκληρώθηκε η αίθουσα, άρχισαν συμπλοκές μεταξύ αντίπαλων στρατιωτικών ομάδων που βρίσκονταν στα σύνορα. Οι βόμβες και οι σφαίρες έπεφταν βροχή γύρω από την αίθουσα, χωρίς όμως να τη χτυπήσουν. Όταν η κατάσταση ηρέμησε, 72 άτομα συγκεντρώθηκαν στην αίθουσα για την αφιέρωση του κτιρίου στον Ιεχωβά, τον Θεό της ειρήνης».

Από το 1999, οι ομάδες οικοδόμησης Αιθουσών Βασιλείας έχουν κατασκευάσει πάνω από 65 καινούριες Αίθουσες Βασιλείας σε όλη τη χώρα. Ποια επίδραση άσκησε αυτό στους ντόπιους ευαγγελιζομένους; Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια μιας αδελφής η οποία με δάκρυα χαράς και γεμάτη ευγνωμοσύνη είπε: «Ποτέ δεν φανταζόμουν ότι θα είχαμε μια τόσο όμορφη καινούρια αίθουσα! Τώρα θα προσπαθώ ακόμη περισσότερο να προσκαλώ ενδιαφερόμενα άτομα στις συναθροίσεις. Ευχαριστώ τον Ιεχωβά και την οργάνωσή του για την καλοσύνη που μας έχουν δείξει!»

Στη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, έπειτα από δεκαετίες απομόνωσης, η Μιανμάρ άρχισε σιγά σιγά να ανοίγει τις πόρτες της στον έξω κόσμο. Ως εκ τούτου, το γραφείο τμήματος επιδίωξε να πάρει άδεια από την κυβέρνηση ώστε να ξαναμπούν ιεραπόστολοι στη χώρα. Τελικά, τον Ιανουάριο του 2003, ήρθαν από την Ιαπωνία οι απόφοιτοι της Γαλαάδ Χιρόσι και Τζούνκο Αόκι, οι πρώτοι ιεραπόστολοι που μπήκαν στη Μιανμάρ έπειτα από 37 χρόνια.

«Με τόσο λίγους ξένους στη χώρα, χρειαζόταν να είμαστε διακριτικοί ώστε να μην παρεξηγήσουν οι αρχές τη φύση του έργου μας κηρύγματος», λέει ο Χιρόσι. «Στην αρχή, λοιπόν, συνοδεύαμε τους ντόπιους αδελφούς και αδελφές στις επανεπισκέψεις τους και στις Γραφικές τους μελέτες. Σύντομα διαπιστώσαμε ότι στο λαό της Μιανμάρ αρέσει να μιλάει για πνευματικά πράγματα. Το πρώτο πρωινό που συμμετείχαμε στην υπηρεσία αγρού, αρχίσαμε πέντε καινούριες Γραφικές μελέτες!»

«Πολλές φορές είδαμε το καθοδηγητικό χέρι του Ιεχωβά», προσθέτει η Τζούνκο. «Μια φορά, καθώς επιστρέφαμε με δίκυκλο από κάποια Γραφική μελέτη κοντά στη Μανταλέι, έσκασε το λάστιχο. Μεταφέραμε το δίκυκλο σε ένα κοντινό εργοστάσιο και ζητήσαμε να μας βοηθήσουν να επισκευάσουμε το λάστιχο. Ο φύλακας άφησε τον Χιρόσι να μπει μέσα με το δίκυκλο, αλλά εγώ έπρεπε να περιμένω στο θάλαμο του φύλακα. Εκείνος ήταν περίεργος.

»“Τι κάνετε εδώ;” ρώτησε.

»“Επισκεπτόμαστε κάποιους φίλους” απάντησα.

»“Για ποιο λόγο;” επέμεινε αυτός. “Έχετε κάποια θρησκευτική συνάντηση;”

»Επειδή δεν ήμουν βέβαιη για το κίνητρό του, αγνόησα την ερώτησή του.

»“Να είσαι ειλικρινής!” είπε με έντονο τρόπο. “Από ποια οργάνωση είστε;”

»Έβγαλα από την τσάντα μου ένα αντίτυπο της Σκοπιάς και του το έδειξα.

»“Το ήξερα!” είπε με ενθουσιασμό. Στράφηκε στους συνεργάτες του και με δυνατή φωνή είπε: “Κοιτάξτε! Ένας άγγελος έσκασε το λάστιχο για να στείλει τους Μάρτυρες του Ιεχωβά σε εμάς!”

»Ο φύλακας άνοιξε την τσάντα του και έβγαλε μια Αγία Γραφή και ένα από τα φυλλάδιά μας. Είχε μελετήσει με τους Μάρτυρες σε κάποια άλλη περιοχή αλλά είχε χάσει την επαφή μαζί τους όταν μετακόμισε στη Μανταλέι. Αρχίσαμε Γραφική μελέτη μαζί του επί τόπου. Αργότερα, μερικοί από τους συνεργάτες του έκαναν και εκείνοι μελέτη».

Το 2005, έφτασαν στη Μιανμάρ τέσσερις ακόμη ιεραπόστολοι, αυτή τη φορά από τη Σχολή Διακονικής Εκπαίδευσης (τώρα λέγεται Βιβλική Σχολή για Άγαμους Αδελφούς) στις Φιλιππίνες. Ένας από τους αδελφούς, ο Νέλσον Χούνγιο, αντιμετώπισε μια συνηθισμένη δυσκολία πολλών ιεραποστόλων​—τη νοσταλγία. «Πολλές φορές έκλαιγα και προσευχόμουν προτού πέσω για ύπνο», λέει ο ίδιος. «Κατόπιν ένας καλοσυνάτος αδελφός μού έδειξε τα εδάφια Εβραίους 11:15, 16. Αυτά αναφέρουν ότι ο Αβραάμ και η Σάρρα δεν εξακολούθησαν να λαχταρούν το προηγούμενο σπίτι τους στην Ουρ αλλά εξακολούθησαν να πηγαίνουν μπροστά σε αρμονία με το σκοπό του Θεού. Αφού διάβασα αυτά τα εδάφια, δεν έκλαψα ξανά. Άρχισα να βλέπω το διορισμό μου ως το σπίτι μου».

Τον πρώτο αιώνα, ο απόστολος Παύλος συμβούλεψε τον Τιμόθεο: «Όσα άκουσες από εμένα . . . να τα εμπιστευτείς σε πιστούς ανθρώπους, οι οποίοι κατόπιν θα έχουν επαρκή προσόντα για να διδάξουν και άλλους». (2 Τιμ. 2:2) Λαβαίνοντας σοβαρά υπόψη αυτή την αρχή, οι ιεραπόστολοι προσπάθησαν να βοηθήσουν τις τοπικές εκκλησίες στη Μιανμάρ να εναρμονιστούν πληρέστερα με τις θεοκρατικές διαδικασίες που εφαρμόζει ο λαός του Ιεχωβά παγκόσμια.

Για παράδειγμα, οι ιεραπόστολοι παρατήρησαν ότι πολλοί ντόπιοι ευαγγελιζόμενοι δίδασκαν τα άτομα με τα οποία μελετούσαν την Αγία Γραφή βάζοντάς τα να επαναλαμβάνουν τις απαντήσεις απευθείας από το βιβλίο​—μέθοδος που χρησιμοποιούνταν στα περισσότερα σχολεία της Μιανμάρ. «Προτρέπαμε με υπομονή τους ευαγγελιζομένους να χρησιμοποιούν ερωτήσεις κρίσης για να ανασύρουν τις σκέψεις και τα αισθήματα του σπουδαστή», λέει ο Τζομάρ Ουμπίνγια. «Οι ευαγγελιζόμενοι εφάρμοσαν αμέσως την εισήγηση και ως εκ τούτου έγιναν πιο αποτελεσματικοί δάσκαλοι».

Οι ιεραπόστολοι πρόσεξαν επίσης ότι πολλές εκκλησίες είχαν μόνο έναν πρεσβύτερο ή διακονικό υπηρέτη. Κάποιοι από εκείνους τους διορισμένους αδελφούς, παρότι ήταν πιστοί και φιλόπονοι, είχαν την τάση να φέρονται στο ποίμνιο με πολύ αυταρχικό τρόπο. Βέβαια, η ίδια ανθρώπινη τάση πρέπει να υπήρχε και τον πρώτο αιώνα, όταν ο απόστολος Πέτρος παρότρυνε τους πρεσβυτέρους: «Ποιμάνετε το ποίμνιο του Θεού που είναι στη φροντίδα σας, όχι . . . σαν να καταδυναστεύετε εκείνους που είναι κληρονομιά του Θεού, αλλά να με το να γίνεστε παραδείγματα για το ποίμνιο». (1 Πέτρ. 5:2, 3) Πώς μπορούσαν οι ιεραπόστολοι να βοηθήσουν τους αδελφούς τους; «Προσπαθούσαμε να θέτουμε καλό παράδειγμα όντας ιδιαίτερα καλοσυνάτοι, ευγενικοί και προσιτοί», λέει ο Μπέντζαμιν Ρέιας. Το καλό τους παράδειγμα επηρέασε σταδιακά και τους άλλους. Πολλοί πρεσβύτεροι άλλαξαν την προσέγγισή τους και άρχισαν να φροντίζουν το ποίμνιο με μεγαλύτερη συμπόνια.

Επί πολλά χρόνια οι αδελφοί στη Μιανμάρ χρησιμοποιούσαν μια Αγία Γραφή στην καθομιλουμένη που είχε μεταφραστεί το 19ο αιώνα από έναν ιεραπόστολο του Χριστιανικού κόσμου με τη βοήθεια Βουδιστών μοναχών. Αυτή η μετάφραση περιέχει πολλές απαρχαιωμένες λέξεις της παλικής γλώσσας και είναι αρκετά δυσνόητη. Γι’ αυτό, όταν τέθηκαν σε κυκλοφορία το 2008 οι Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές​—Μετάφραση Νέου Κόσμου στη γλώσσα μιανμάρ, οι αδελφοί κατενθουσιάστηκαν. «Το ακροατήριο χειροκροτούσε παρατεταμένα, και μάλιστα κάποιοι έκλαψαν από χαρά όταν έλαβαν το προσωπικό τους αντίτυπο», θυμάται ο Μόρις Ρατζ. «Η νέα μετάφραση είναι σαφής, απλή και ακριβής. Ακόμη και οι Βουδιστές μπορούν να την καταλάβουν εύκολα!» Λίγο αφότου τέθηκε σε κυκλοφορία η μετάφραση, ο αριθμός των Γραφικών μελετών στη χώρα αυξήθηκε πάνω από 40 τοις εκατό.

Όπως συμβαίνει και με πολλές άλλες γλώσσες, η γλώσσα μιανμάρ υπάρχει σε δύο μορφές​—την επίσημη που έχει τις ρίζες της στην παλική και στη σανσκριτική και την καθομιλουμένη που χρησιμοποιείται στην καθημερινή ομιλία. Και οι δύο γλωσσικές μορφές μιλιούνται και γράφονται. Οι περισσότερες από τις παλιότερες εκδόσεις μας χρησιμοποιούσαν την επίσημη μορφή, την οποία δυσκολεύονται να καταλάβουν ολοένα και πιο πολλοί άνθρωποι σήμερα. Έχοντας αυτό υπόψη, το γραφείο τμήματος άρχισε πρόσφατα να μεταφράζει τις εκδόσεις στην καθομιλουμένη μιανμάρ, την οποία καταλαβαίνουν εύκολα οι περισσότεροι.

Αυτές οι καινούριες εκδόσεις έχουν άμεσο αντίκτυπο. Ο επίσκοπος του Μεταφραστικού Τμήματος, Θαν Τγουί Ου, εξηγεί: «Οι άνθρωποι συνήθως έλεγαν: “Τα έντυπά σας είναι υψηλής ποιότητας, αλλά δεν μπορώ να τα καταλάβω.” Τώρα τα πρόσωπά τους φωτίζονται όταν τα βλέπουν και αρχίζουν να τα διαβάζουν αμέσως. Πολλοί λένε με ενθουσιασμό: “Αυτό το έντυπο είναι πολύ ευκολονόητο!”» Μάλιστα τα σχόλια στις συναθροίσεις έχουν βελτιωθεί, εφόσον το ακροατήριο τώρα καταλαβαίνει πλήρως όσα γράφονται στις εκδόσεις μας.

Επί του παρόντος, το Μεταφραστικό Τμήμα έχει 26 μεταφραστές με πλήρες ωράριο που υπηρετούν σε τρεις γλωσσικές ομάδες​—τη μιανμάρ, τη χάκα τσιν και τη σγκάου καχίν. Έντυπα έχουν επίσης μεταφραστεί και σε άλλες 11 τοπικές γλώσσες.

Στις 2 Μαΐου 2008, ο κυκλώνας Ναργκίς, μια τεράστια θύελλα με ανέμους ταχύτητας 240 χιλιομέτρων την ώρα, έπληξε τη Μιανμάρ, σκορπίζοντας στο πέρασμά του το θάνατο και την καταστροφή από το Δέλτα του Αγιεγιαρουάντι ως τα σύνορα με την Ταϋλάνδη. Ο κυκλώνας επηρέασε πάνω από δύο εκατομμύρια ανθρώπους και άφησε πίσω του περίπου 140.000 νεκρούς ή αγνοούμενους.

Χιλιάδες Μάρτυρες του Ιεχωβά πλήγηκαν από τον κυκλώνα, αλλά το εκπληκτικό είναι ότι κανείς δεν έπαθε κακό. Πολλοί επέζησαν βρίσκοντας καταφύγιο στις νεόδμητες Αίθουσες Βασιλείας τους. Στο Μποθινγκόν, ένα παράκτιο χωριό στο Δέλτα του Αγιεγιαρουάντι, 20 Μάρτυρες και 80 άλλοι χωρικοί ήταν καθηλωμένοι επί εννιά ώρες στο κοίλωμα της στέγης της Αίθουσας Βασιλείας τους καθώς η στάθμη των νερών της πλημμύρας ανέβαινε επικίνδυνα προς την οροφή. Στη συνέχεια όμως τα νερά υποχώρησαν.

Το γραφείο τμήματος έστειλε αμέσως μια ομάδα παροχής βοήθειας στην περιοχή που πλήγηκε περισσότερο, στο δέλτα του ποταμού. Η ομάδα, περνώντας μέσα από ερειπωμένες περιοχές γεμάτες πτώματα, έφτασε στο χωριό με τρόφιμα, νερό και φάρμακα. Ήταν η πρώτη ομάδα παροχής βοήθειας που έφτασε στην περιοχή. Αφού παρέδωσε τις προμήθειες στους ντόπιους αδελφούς και αδελφές, η ομάδα τούς ενθάρρυνε με Γραφικές ομιλίες και τους άφησε Γραφές και Γραφικά έντυπα, εφόσον όλα τα υπάρχοντά τους είχαν σαρωθεί από τον κυκλώνα.

Για να συντονίσει την τεράστια προσπάθεια παροχής βοήθειας, το γραφείο τμήματος συγκρότησε Επιτροπές Παροχής Βοήθειας στη Γιανγκόν και στην Παθέιν. Αυτές οι επιτροπές οργάνωσαν εκατοντάδες εθελοντές ώστε να διανείμουν νερό, ρύζι και άλλες βασικές προμήθειες στα θύματα του κυκλώνα. Έκαναν επίσης διευθετήσεις ώστε μετακινούμενες ομάδες οικοδόμησης να ανεγείρουν σπίτια Μαρτύρων που είχαν υποστεί ζημιές ή είχαν καταστραφεί από τον κυκλώνα.

Ένας από τους εθελοντές παροχής βοήθειας, ο Τόμπιας Λουντ, αναφέρει: «Η σύζυγός μου, η Σοφία, και εγώ βρήκαμε τη 16χρονη Μέι Σιν Ου, τη μοναδική ευαγγελιζόμενη στην οικογένειά της, να στεγνώνει τη Γραφή της στον ήλιο ανάμεσα στα χαλάσματα του σπιτιού της. Όταν μας είδε χαμογέλασε, αλλά ένα δάκρυ κυλούσε στο μάγουλό της. Έπειτα από λίγο, μία από τις μετακινούμενες ομάδες οικοδόμησης κατέφθασε με κράνη, ηλεκτρικά εργαλεία και οικοδομικά υλικά και άρχισε να χτίζει ένα ολοκαίνουριο σπίτι για την οικογένεια. Οι γείτονες έμειναν έκπληκτοι! Μέρες ολόκληρες καθόταν κόσμος γύρω από το χώρο, ο οποίος αποτέλεσε τον κύριο πόλο έλξης στην περιοχή. Όσοι παρατηρούσαν έλεγαν με θαυμασμό: “Ποτέ δεν έχουμε δει κάτι τέτοιο! Η οργάνωσή σας είναι πολύ ενωμένη και στοργική. Θέλουμε και εμείς να γίνουμε Μάρτυρες του Ιεχωβά”. Οι γονείς και τα αδέλφια της Μέι Σιν Ου παρακολουθούν τώρα τις συναθροίσεις, και ολόκληρη η οικογένεια σημειώνει θαυμάσια πνευματική πρόοδο».

Το έργο παροχής βοήθειας συνεχίστηκε επί μήνες. Οι αδελφοί διένειμαν τόνους υλικών προμηθειών και επισκεύασαν ή ανοικοδόμησαν 160 σπίτια και 8 Αίθουσες Βασιλείας. Ο κυκλώνας Ναργκίς σκόρπισε συμφορές και βάσανα στη Μιανμάρ, αλλά τα σύννεφα της θύελλας αποκάλυψαν κάτι πολύτιμο​—τους δεσμούς αγάπης που ενώνουν το λαό του Θεού και δοξάζουν το όνομα του Ιεχωβά.

Στις αρχές του 2007, το γραφείο τμήματος της Μιανμάρ έλαβε μια συγκινητική επιστολή. «Το Κυβερνών Σώμα μάς ζήτησε να οργανώσουμε μια διεθνή συνέλευση στη Γιανγκόν», λέει ο Τζον Σαρπ, ο οποίος μαζί με τη σύζυγό του, την Τζάνετ, είχαν φτάσει στο γραφείο τμήματος το προηγούμενο έτος. «Στη συνέλευση του 2009 θα έρχονταν εκατοντάδες ξένοι εκπρόσωποι από δέκα διαφορετικές χώρες​—κάτι πρωτόγνωρο στην ιστορία του δικού μας γραφείου τμήματος!»

Ο Τζον συνεχίζει: «Δεκάδες ερωτήματα πέρασαν από το μυαλό μας: “Ποιες τοπικές εγκαταστάσεις θα μπορούσαν να χωρέσουν αυτή τη μεγάλη σύναξη; Θα παρευρίσκονταν ευαγγελιζόμενοι από μακρινές περιοχές; Πού θα έμεναν; Πώς θα ταξίδευαν; Θα είχαν την οικονομική δυνατότητα να εξασφαλίσουν τροφή για την οικογένειά τους; Επίσης, τι θα γινόταν με τις αρχές της Μιανμάρ; Θα επέτρεπαν μια τέτοια σύναξη;” Τα εμπόδια φαίνονταν ατέλειωτα. Μολαταύτα, θυμηθήκαμε τα λόγια του Ιησού: “Τα πράγματα που είναι αδύνατα για τους ανθρώπους είναι δυνατά για τον Θεό”. (Λουκ. 18:27) Εμπιστευτήκαμε λοιπόν στον Θεό και αρχίσαμε εντατικά να κάνουμε σχέδια.

»Σύντομα βρήκαμε κατάλληλες εγκαταστάσεις​—το Εθνικό Κλειστό Στάδιο της Μιανμάρ, ένας κλιματιζόμενος χώρος 11.000 θέσεων κοντά στο κέντρο της πόλης. Αμέσως, υποβάλαμε αίτηση στις αρχές για να χρησιμοποιήσουμε τις εγκαταστάσεις. Ωστόσο, μήνες αργότερα και μόλις λίγες εβδομάδες πριν από τη συνέλευση, η αίτησή μας δεν είχε ακόμη εγκριθεί. Κατόπιν μάθαμε τα δυσάρεστα νέα: Η διεύθυνση του σταδίου είχε προγραμματίσει σειρά αγώνων κικ-μπόξινγκ στις εγκαταστάσεις τις ίδιες ημερομηνίες με τη συνέλευσή μας! Επειδή δεν είχαμε χρόνο να βρούμε άλλες εγκαταστάσεις, κάναμε με υπομονή διαπραγματεύσεις με το διοργανωτή των αγώνων και δεκάδες αξιωματούχους ώστε να βγούμε από το αδιέξοδο. Τελικά, ο διοργανωτής παραδέχτηκε ότι μπορούσε να αναβάλει τη σειρά των αγώνων αλλά μόνο αν οι 16 επαγγελματίες αθλητές που θα συμμετείχαν άλλαζαν τα συμβόλαιά τους. Όταν οι αθλητές άκουσαν ότι οι Μάρτυρες του Ιεχωβά ήθελαν τις εγκαταστάσεις για μια ειδική συνέλευση, συμφώνησαν όλοι με την αλλαγή».

«Ωστόσο», λέει ο Τζο Γουίν, ένα άλλο μέλος της Επιτροπής του Τμήματος, «χρειαζόμασταν και πάλι την έγκριση της κυβέρνησης για να χρησιμοποιήσουμε το στάδιο, και η αίτησή μας είχε ήδη απορριφθεί τέσσερις φορές! Αφού προσευχηθήκαμε στον Ιεχωβά, συναντήσαμε το στρατηγό ο οποίος είχε υπό τον έλεγχό του κάθε στάδιο στη Μιανμάρ. Απέμεναν μόλις δύο εβδομάδες μέχρι τη συνέλευση και ήταν η πρώτη φορά που μας είχε επιτραπεί η πρόσβαση σε τόσο υψηλόβαθμο αξιωματούχο της εθνικής κυβέρνησης. Προς μεγάλη μας χαρά, εκείνος ενέκρινε την αίτησή μας!»

Χωρίς να γνωρίζουν όσα διαδραματίζονταν, χιλιάδες εκπρόσωποι από όλη τη Μιανμάρ και το εξωτερικό κατευθύνονταν προς τη Γιανγκόν με αεροπλάνο, τρένο, πλεούμενο, λεωφορείο, φορτηγό​—και με τα πόδια. Πολλές οικογένειες στη Μιανμάρ έκαναν οικονομία επί μήνες για να παρευρεθούν. Αρκετοί αδελφοί ασχολήθηκαν με την καλλιέργεια της γης, άλλοι με την εκτροφή γουρουνιών, μερικοί με το ράψιμο ρούχων, ενώ κάποιοι έψαχναν για χρυσό στα ποτάμια. Πολλοί δεν είχαν βρεθεί ποτέ σε μεγαλούπολη ούτε είχαν δει κάποιον ξένο προηγουμένως.

Πάνω από 1.300 εκπρόσωποι από τη βόρεια Μιανμάρ συγκεντρώθηκαν στο Σιδηροδρομικό Σταθμό της Μανταλέι προκειμένου να επιβιβαστούν σε ένα ειδικό τρένο που θα χρησιμοποιούνταν για τη μεταφορά τους στη Γιανγκόν. Μια ομάδα αδελφών από τους Λόφους Νάγκα ταξίδευαν επί έξι ημέρες, μεταφέροντας στις πλάτες τους δύο ευαγγελιζομένους των οποίων τα αυτοσχέδια αναπηρικά καροτσάκια είχαν διαλυθεί στην αρχή του ταξιδιού. Εκατοντάδες άτομα κατασκήνωσαν στην αποβάθρα του σταθμού, μιλώντας, γελώντας και ψάλλοντας ύμνους της Βασιλείας. «Όλοι ήταν κατενθουσιασμένοι», λέει ο Μπουμ Τσιν Κάι, ο οποίος βοήθησε στις διευθετήσεις για τη μεταφορά. «Τους προμηθεύσαμε τρόφιμα, νερό και στρώματα ύπνου. Όταν τελικά έφτασε το τρένο, οι πρεσβύτεροι βοήθησαν την κάθε ομάδα να πάει στο προσδιορισμένο βαγόνι. Τελικά, από ένα μεγάφωνο ακούστηκε: “Το τρένο των Μαρτύρων του Ιεχωβά αναχωρεί!” Αφού έψαξα στην αποβάθρα για τυχόν αργοπορημένους, πήδηξα και εγώ στο τρένο!»

Στο μεταξύ, στη Γιανγκόν, σχεδόν 700 ξένοι εκπρόσωποι τακτοποιούνταν στα ξενοδοχεία τους. Πού θα έμεναν, όμως, οι 3.000 και πλέον εκπρόσωποι από τη Μιανμάρ; «Ο Ιεχωβά άνοιξε την καρδιά των Μαρτύρων στη Γιανγκόν ώστε να φροντίσουν τους αδελφούς και τις αδελφές τους», λέει o Μγιν Λγουίν, ο οποίος υπηρετούσε στο Τμήμα Καταλυμάτων. «Μερικές οικογένειες φιλοξένησαν μέχρι και 15 επισκέπτες. Πλήρωσαν για να τους καταχωρίσουν στις αρχές και παρείχαν στους φιλοξενουμένους τους πρόγευμα και μεταφορικό μέσο προς και από το στάδιο κάθε μέρα. Δεκάδες εκπρόσωποι έμειναν σε τοπικές Αίθουσες Βασιλείας. Εκατοντάδες ακόμη κοιμήθηκαν σε ένα μεγάλο εργοστάσιο. Ωστόσο, παρά την τεράστια αυτή προσπάθεια, υπήρχαν ακόμη περίπου 500 εκπρόσωποι που χρειάζονταν κατάλυμα. Εξηγήσαμε το πρόβλημά μας στη διεύθυνση του σταδίου και εκείνοι επέτρεψαν στους εκπροσώπους να κοιμηθούν στο στάδιο​—μια πρωτοφανής κίνηση!»

Εφόσον το στάδιο ήταν σε κακή κατάσταση, περισσότεροι από 350 εθελοντές εργάστηκαν επί δέκα ημέρες ώστε να το ετοιμάσουν για τη συνέλευση. «Επισκευάσαμε τις υδραυλικές και ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις, καθώς και το σύστημα κλιματισμού, και κατόπιν βάψαμε και καθαρίσαμε όλο το χώρο», λέει ο Τέι Γουίν, ο επίσκοπος συνέλευσης. «Αυτός ο τεράστιος όγκος εργασίας είχε ως αποτέλεσμα να δοθεί θαυμάσια μαρτυρία. Ο αξιωματικός που ήταν υπεύθυνος για το στάδιο είπε με ενθουσιασμό: “Σας ευχαριστώ! Σας ευχαριστώ! Προσεύχομαι στον Θεό να χρησιμοποιείτε το δικό μου στάδιο κάθε χρόνο!”»

Πάνω από 5.000 άτομα παρευρέθηκαν στη συνέλευση η οποία διεξάχθηκε στις 3-6 Δεκεμβρίου 2009. Την τελευταία ημέρα, πολλοί εκπρόσωποι φορούσαν παραδοσιακές ενδυμασίες, δημιουργώντας μια εκθαμβωτική πανδαισία χρωμάτων. «Όλοι αγκαλιάζονταν μεταξύ τους και έκλαιγαν​—ακόμη και προτού ξεκινήσει το πρόγραμμα!» είπε μια αδελφή. Αφού ο Γκέριτ Λος από το Κυβερνών Σώμα ανέπεμψε την τελική προσευχή, το ακροατήριο χειροκροτούσε και χαιρετούσε επί αρκετά λεπτά. Μια 86χρονη αδελφή συνόψισε τα αισθήματα πολλών: «Ένιωθα σαν να βρισκόμουν στο νέο κόσμο!»

Πολλοί κυβερνητικοί αξιωματούχοι επίσης εντυπωσιάστηκαν. «Αυτή η συγκέντρωση είναι μοναδική», είπε ένας αξιωματούχος. «Κανένας δεν βρίζει, δεν καπνίζει και δεν μασάει καρύδα του βετέλ. Διαφορετικές εθνότητες είναι ενωμένες. Ποτέ δεν έχω δει ομάδα ανθρώπων σαν και αυτήν!» Ο Μόρις Ρατζ αναφέρει: «Ακόμη και ο ανώτατος στρατιωτικός διοικητής στη Γιανγκόν μάς είπε ότι ο ίδιος και οι συνάδελφοί του δεν είχαν δει ποτέ προηγουμένως μια τόσο εντυπωσιακή περίσταση».

Πολλοί εκπρόσωποι συμφώνησαν ότι είχαν παραστεί μάρτυρες ενός πραγματικά ιδιαίτερου γεγονότος. Κάποιος ντόπιος αδελφός δήλωσε: «Πριν από τη συνέλευση, είχαμε μόνο ακουστά τη διεθνή μας αδελφότητα. Τώρα τη βλέπουμε! Ποτέ δεν θα ξεχάσουμε την αγάπη που μας έδειξαν οι αδελφοί μας».

Πριν από σχεδόν 2.000 χρόνια, ο Ιησούς είπε στους μαθητές του: «Σηκώστε τα μάτια σας και δείτε τους αγρούς, ότι είναι λευκοί για θερισμό». (Ιωάν. 4:35) Το ίδιο μπορεί να ειπωθεί και για τη Μιανμάρ σήμερα. Επί του παρόντος, η χώρα έχει 3.790 ευαγγελιζομένους, με αναλογία 1 ευαγγελιζόμενος ανά 15.931 κατοίκους​—πράγματι τεράστιος αγρός για θερισμό! Και δεδομένου ότι παρευρέθηκαν 8.005 άτομα στην Ανάμνηση το 2012, η προοπτική για αύξηση είναι μεγάλη!

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η πολιτεία Ρακάιν, μια παράκτια περιοχή στα σύνορα με το Μπαγκλαντές, η οποία έχει σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια κατοίκους αλλά κανέναν Μάρτυρα του Ιεχωβά. «Κάθε μήνα, λαβαίνουμε πολλές επιστολές από κατοίκους αυτής της περιοχής οι οποίοι ζητούν έντυπα και πνευματική βοήθεια», λέει ο Μόρις Ρατζ. «Επίσης, ολοένα και πιο πολλοί Βουδιστές στη Μιανμάρ, ιδίως νεαρά άτομα, δείχνουν ενδιαφέρον για την αλήθεια. Γι’ αυτό, συνεχίζουμε να παρακαλούμε τον Κύριο να στείλει περισσότερους εργάτες στο θερισμό».​—Ματθ. 9:37, 38.

Πριν από σχεδόν 100 χρόνια, δύο ατρόμητοι σκαπανείς έφεραν τα καλά νέα σε αυτή την κατεξοχήν Βουδιστική χώρα. Έκτοτε, χιλιάδες άνθρωποι από διαφορετικές εθνότητες έχουν ταχθεί υπέρ της αλήθειας. Παρά τις βίαιες συγκρούσεις, τον πολιτικό αναβρασμό, την εκτεταμένη φτώχεια, το θρησκευτικό διωγμό, τη διεθνή απομόνωση και τις φυσικές καταστροφές, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά στη Μιανμάρ έχουν δείξει ακλόνητη αφοσίωση στον Ιεχωβά Θεό και στον Γιο του, τον Ιησού Χριστό. Παραμένουν αποφασισμένοι να κηρύττουν τα καλά νέα της Βασιλείας, καθώς και “να υπομένουν πλήρως και να είναι μακρόθυμοι με χαρά”.​—Κολ. 1:11.