Βιβλίο της Γραφής Αριθμός 21—Εκκλησιαστής — ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Σκοπιάς

Βιβλίο της Γραφής Αριθμός 21—Εκκλησιαστής

Συγγραφέας: Σολομών

Τόπος Συγγραφής: Ιερουσαλήμ

Ολοκλήρωση Συγγραφής: Πριν από το 1000 Π.Κ.Χ.

1. Για ποιον υψηλό σκοπό γράφτηκε το βιβλίο Εκκλησιαστής;

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ Εκκλησιαστής γράφτηκε για έναν υψηλό σκοπό. Ο Σολομών, ως ηγέτης ενός λαού αφιερωμένου στον Ιεχωβά, είχε την ευθύνη να κρατήσει αυτόν το λαό πιστό στην αφιέρωσή του. Επιδίωξε να εκπληρώσει αυτή την ευθύνη μέσω των σοφών συμβουλών που περιέχει το βιβλίο Εκκλησιαστής.

2. Πώς εκφράζεται ο σκοπός αυτός στο εβραϊκό όνομα του βιβλίου Εκκλησιαστής, κάνοντας έτσι αυτό το όνομα πιο κατάλληλο από το όνομα που του έχει δοθεί στην ελληνική;

² Στο εδάφιο Εκκλησιαστής 1:1, ο ίδιος αναφέρεται στον εαυτό του ως ‘τον εκκλησιαστή’. Η λέξη στην εβραϊκή γλώσσα είναι Κοχέλεθ, και, στις αποδόσεις της Αγίας Γραφής στην εβραϊκή, το βιβλίο φέρει αυτό το όνομα. Στην ελληνική Μετάφραση των Εβδομήκοντα τιτλοφορείται Εκκλησιαστής, που σημαίνει «μέλος εκκλησίας (συνάθροισης· συνέλευσης)». Εντούτοις, η λέξη Κοχέλεθ μεταφράζεται πιο σωστά ‘Ο Συναθροιστής’, και αυτός ο όρος αποτελεί, επίσης, έναν πιο κατάλληλο χαρακτηρισμό για τον Σολομώντα. Φανερώνει για ποιο σκοπό έγραψε ο Σολομών το βιβλίο.

3. Με ποια έννοια ήταν συναθροιστής ο Σολομών;

³ Με ποια έννοια ήταν συναθροιστής ο Βασιλιάς Σολομών, και για ποιο σκοπό έκανε συναθροίσεις; Συνάθροιζε το λαό του, τους Ισραηλίτες, καθώς και τους συντρόφους τους, τους προσωρινούς κατοίκους. Τους συνάθροιζε όλους αυτούς για να λατρεύσουν τον Θεό του, τον Ιεχωβά. Προηγουμένως είχε οικοδομήσει το ναό του Ιεχωβά στην Ιερουσαλήμ, και στην αφιέρωση του ναού τούς είχε συγκαλέσει, δηλαδή συναθροίσει, όλους αυτούς για να λατρεύσουν τον Θεό. (1 Βασ. 8:1) Τώρα, μέσω του βιβλίου Εκκλησιαστής, επιδίωξε να συναθροίσει το λαό του για να κάνει άξια έργα και να απομακρυνθεί από τα μάταια και άκαρπα έργα αυτού του κόσμου.—Εκκλ. 12:8-10.

4. Πώς αποδεικνύεται ότι συγγραφέας ήταν ο Σολομών;

⁴ Μολονότι δεν κατονομάζεται συγκεκριμένα ο Σολομών, αρκετές περικοπές αποδεικνύουν αδιαμφισβήτητα ότι αυτός ήταν ο συγγραφέας. Ο συναθροιστής αυτοσυστήνεται ως ‘ο γιος του Δαβίδ’ που ήταν «βασιλεύς επί τον Ισραήλ εν Ιερουσαλήμ». Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να ισχύει μόνο για τον Βασιλιά Σολομώντα, αφού αυτοί οι οποίοι τον διαδέχθηκαν στην Ιερουσαλήμ ήταν βασιλιάδες μόνο επί του Ιούδα. Επιπλέον, ο ίδιος ο συναθροιστής γράφει τα εξής: «Εμεγαλύνθην και ηυξήνθην εις σοφίαν υπέρ πάντας τους υπάρξαντας προ εμού εν Ιερουσαλήμ, και η καρδία μου απήλαυσε πολλήν σοφίαν και γνώσιν». (1:1, 12, 16) Αυτό ταιριάζει στον Σολομώντα. Το εδάφιο Εκκλησιαστής 12:9 μας λέει ότι «επρόσεξε και ηρεύνησε και έβαλεν εις τάξιν πολλάς παροιμίας». Ο Βασιλιάς Σολομών είπε 3.000 παροιμίες. (1 Βασ. 4:32) Τα εδάφια Εκκλησιαστής 2:4-9 μας λένε ότι ο συγγραφέας είχε ένα οικοδομικό πρόγραμμα· φύτεψε αμπελώνες και έφτιαξε κήπους και πάρκα· είχε αρδευτικό σύστημα· διευθέτησε να υπάρχουν υπηρέτες και υπηρέτριες· συσσώρευσε ασήμι και χρυσάφι· επίσης, ότι επιτέλεσε κι άλλα πράγματα. Όλα αυτά αλήθευαν στην περίπτωση του Σολομώντα. Όταν η βασίλισσα της Σεβά είδε τη σοφία και την ευημερία του Σολομώντα, είπε: «Το ήμισυ δεν απηγγέλθη εις εμέ».—1 Βασ. 10:7.

5. Πού και πότε πρέπει να γράφτηκε το βιβλίο Εκκλησιαστής;

⁵ Το βιβλίο δείχνει ότι γράφτηκε στην Ιερουσαλήμ, γιατί λέει ότι ο συναθροιστής ήταν βασιλιάς «εν Ιερουσαλήμ». Πρέπει να γράφτηκε πριν από το έτος 1000 Π.Κ.Χ., αρκετά μετά την έναρξη της 40χρονης βασιλείας του Σολομώντα, όταν είχε ήδη αρχίσει να ενασχολείται με τις πολυάριθμες επιδιώξεις που αναφέρονται στο βιβλίο, αλλά πριν πέσει στην ειδωλολατρία. Ως τότε, θα είχε αποκτήσει εκτεταμένη γνώση σχετικά με τις ασχολίες αυτού του κόσμου και σχετικά με τον αγώνα που έκανε ο κόσμος για υλικά αποκτήματα. Εκείνον τον καιρό θα είχε ακόμη την εύνοια του Θεού καθώς και την έμπνευσή Του.

6. Ποιες αντιρρήσεις έχουν προβάλει ορισμένοι ως προς τη θεοπνευστία του βιβλίου Εκκλησιαστής, αλλά πώς μπορούν να αντικρουστούν αυτές;

⁶ Πώς μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι το βιβλίο Εκκλησιαστής είναι ‘θεόπνευστο’; Μερικοί ίσως αμφισβητήσουν τη θεοπνευστία του επειδή ούτε μια φορά δεν αναφέρει το θείο όνομα Ιεχωβά. Ωστόσο, είναι σίγουρο ότι υπερασπίζει την αληθινή λατρεία του Θεού και επανειλημμένα χρησιμοποιεί την έκφραση χα-Ελοχίμ, «ο αληθινός Θεός». Κάποιοι άλλοι μπορεί να προβάλουν την αντίρρηση ότι τα άλλα βιβλία της Γραφής δεν παραθέτουν άμεσα από το βιβλίο Εκκλησιαστής. Εντούτοις, οι διδασκαλίες που παρουσιάζει και οι αρχές που εκθέτει το βιβλίο είναι σε πλήρη αρμονία με την υπόλοιπη Γραφή. Το Σχολιολόγιο (Commentary) του Κλαρκ, Τόμος III, σελίδα 799, δηλώνει: «Τόσο η Ιουδαϊκή όσο και η Χριστιανική Εκκλησία δεχόταν ανέκαθεν ότι το βιβλίο που τιτλοφορείται Κοέλεθ ή Εκκλησιαστής γράφτηκε με την έμπνευση του Παντοδύναμου· και θεωρούσαν ότι ορθά ήταν μέρος του ιερού κανόνα».

7. Ποια υποδομή είχε ο Σολομών που τον έκανε εξαιρετικά κατάλληλο για να γράψει το βιβλίο Εκκλησιαστής;

⁷ Διάφοροι «ανώτεροι κριτικοί», κατά κόσμο σοφοί, έχουν ισχυριστεί ότι το βιβλίο Εκκλησιαστής δεν είναι σύγγραμμα του Σολομώντα ούτε αποτελεί γνήσιο μέρος ‘όλης της Γραφής’, λέγοντας ότι η γλώσσα του και η φιλοσοφία του είναι μεταγενέστερης εποχής. Αγνοούν το απόθεμα των πληροφοριών που θα είχε συγκεντρώσει ο Σολομών καθώς ανέπτυσσε προοδευτικά το διεθνές εμπόριο και τη βιομηχανία, καθώς επίσης και εκείνων που θα είχε συγκεντρώσει από ταξιδιώτες επισήμους και από άλλες επαφές με τον έξω κόσμο. (1 Βασ. 4:30, 34· 9:26-28· 10:1, 23, 24) Όπως γράφει ο Φ. Κ. Κουκ, στο σύγγραμμά του Σχολιολόγιο της Αγίας Γραφής (Bible Commentary), Τόμος IV, σελίδα 622: «Με τις καθημερινές του ασχολίες και τις εκλεκτές του επιδιώξεις, ο μεγάλος Εβραίος βασιλιάς πρέπει να ξεπέρασε κατά πολύ τα όρια της συνηθισμένης εβραϊκής ζωής, σκέψης και γλώσσας».

8. Ποιο είναι το δυνατότερο επιχείρημα υπέρ της κανονικότητας του βιβλίου Εκκλησιαστής;

⁸ Αλλά, χρειάζονται πράγματι εξωτερικές πηγές για να επιχειρηματολογήσει κανείς υπέρ της κανονικότητας του βιβλίου Εκκλησιαστής; Η εξέταση του ίδιου του βιβλίου θα αποκαλύψει, όχι μόνο την εσωτερική του αρμονία, αλλά και την αρμονία του με την υπόλοιπη Γραφή, της οποίας όντως αποτελεί μέρος.

ΤΙ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΗΣ

9. Τι διαπιστώνει ο συναθροιστής σχετικά με τις ασχολίες των γιων των ανθρώπων;

⁹ Η ματαιότητα του τρόπου ζωής του ανθρώπου (1:1–3:22). Τα αρχικά λόγια παρουσιάζουν το θέμα του βιβλίου: «Ματαιότης ματαιοτήτων, είπεν ο Εκκλησιαστής [συναθροιστής, ΜΝΚ]· ματαιότης ματαιοτήτων, τα πάντα ματαιότης»! Τι ωφελεί ο μόχθος και ο κόπος της ανθρωπότητας; Γενεές πηγαίνουν και έρχονται, οι φυσικοί κύκλοι επαναλαμβάνονται στη γη και «δεν είναι ουδέν νέον υπό τον ήλιον». (1:2, 3, 9) Ο συναθροιστής έδωσε την καρδιά του στο να εκζητήσει και να εξερευνήσει τη σοφία, σε σχέση με ‘τον οχληρόν περισπασμόν [τις ολέθριες ασχολίες, ΜΝΚ]’ των γιων των ανθρώπων, αλλά διαπιστώνει ότι, στη σοφία και στην ανοησία, στα επιτεύγματα και στη σκληρή εργασία, στο φαγητό και στο ποτό, τα πάντα είναι «ματαιότης και θλίψις πνεύματος». Φτάνει στο σημείο να ‘μισήσει τη ζωή’, μια ζωή συμφοράς και υλιστικών επιδιώξεων.—1:14· 2:11, 17.

10. Ποιο είναι το δώρο του Θεού, αλλά ποια είναι η κατάληξη για τον αμαρτωλό άνθρωπο;

¹⁰ Για το καθετί υπάρχει ‘[προσδιορισμένος, ΜΝΚ] καιρός’—ναι, ο Θεός «τα πάντα έκαμε καλά εν τω καιρώ εκάστου». Εκείνος θέλει να απολαμβάνουν τα πλάσματά του τη ζωή στη γη. «Εγνώρισα ότι δεν είναι άλλο καλόν δι’ αυτούς, ειμή να ευφραίνηταί τις και να κάμνη καλόν εν τη ζωή αυτού. Και έτι το να τρώγη πας άνθρωπος και να πίνη και να απολαμβάνη καλόν εκ παντός του μόχθου αυτού, είναι χάρισμα Θεού». Αλλά, αλίμονο! Το αμαρτωλό ανθρώπινο γένος έχει ‘το ίδιο συνάντημα [την ίδια κατάληξη, ΜΝΚ]’ με τα κτήνη: «Καθώς αποθνήσκει τούτο, ούτως αποθνήσκει και εκείνος· και η αυτή πνοή είναι εις πάντας· και ο άνθρωπος δεν υπερτερεί κατ’ ουδέν το κτήνος· διότι τα πάντα είναι ματαιότης».—3:1, 11-13, 19.

11. Ποιες σοφές συμβουλές δίνει ο συναθροιστής στο θεοφοβούμενο άνθρωπο;

¹¹ Σοφές συμβουλές για όσους φοβούνται τον Θεό (4:1–7:29). Ο Σολομών ‘μακαρίζει’ τους νεκρούς, επειδή αυτοί είναι απαλλαγμένοι από «πάσας τας αδικίας τας γινομένας υπό τον ήλιον». Κατόπιν, συνεχίζει και περιγράφει μάταια και ολέθρια έργα. Επίσης, συμβουλεύει σοφά ότι είναι «καλήτεροι οι δύο υπέρ τον ένα» και ότι «το τριπλούν σχοινίον δεν κόπτεται ταχέως». (4:1, 2, 9, 12) Δίνει έξοχες συμβουλές για τις συναθροίσεις του λαού του Θεού: «Φύλαττε τον πόδα σου, όταν υπάγης εις τον οίκον του Θεού· και προθυμού μάλλον να ακούης». Μη βιάζεσαι να μιλήσεις ενώπιον του Θεού· «οι λόγοι σου ας ήναι ολίγοι» και να εκπληρώσεις την ευχή που κάνεις στον Θεό. «Φοβού τον Θεόν». Όταν καταδυναστεύουν τους φτωχούς, να θυμάσαι ότι «επί τον υψηλόν υψηλότερος επιτηρεί· και επί τούτους υψηλότεροι». Ο ίδιος παρατηρεί ότι ο απλός υπηρέτης θα έχει γλυκό ύπνο, αλλά ο πλούσιος ανησυχεί τόσο που δεν μπορεί να κοιμηθεί. Κι όμως, ήρθε γυμνός στον κόσμο, και παρ’ όλη τη σκληρή του εργασία, δεν μπορεί να πάρει τίποτα φεύγοντας από τον κόσμο.—5:1, 2, 4, 7, 8, 12, 15.

12. Ποιες συμβουλές δίνονται για τα σημαντικά ζητήματα της ζωής και για την υπεροχή της σοφίας απέναντι στο χρήμα;

¹² Ένας άνθρωπος μπορεί να αποκτήσει πλούτη και δόξα, αλλά τι ωφελεί να ζήσει «δισχίλια έτη», αν δεν δει τι είναι καλό; Καλύτερο είναι να πάρει στα σοβαρά τα σημαντικά ζητήματα της ζωής και του θανάτου, παρά να συναναστρέφεται με άφρονες «εν οίκω ευφροσύνης»· ναι, καλύτερα να δέχεται την επίπληξη του σοφού, επειδή, όπως είναι το τρίξιμο «των ακανθών υποκάτω του λέβητος, ούτως [είναι] ο γέλως του άφρονος». Η σοφία υπερέχει. «Διότι η σοφία είναι σκέπη, ως είναι σκέπη το αργύριον· πλην η υπεροχή της γνώσεως είναι, ότι η σοφία ζωοποιεί τους έχοντας αυτήν». Γιατί, λοιπόν, έγινε ολέθρια η οδός του ανθρώπινου γένους; «Ο Θεός έκαμε τον άνθρωπον ευθύν, αλλ’ αυτοί επεζήτησαν λογισμούς πολλούς».—6:6· 7:4, 6, 12, 29.

13. Τι συμβουλεύει και τι επαινεί ο συναθροιστής, και τι λέει αναφορικά με τον τόπο όπου πηγαίνει ο άνθρωπος;

¹³ Η μια και μόνη κατάληξη που έχουν όλοι (8:1–9:12). «Να φυλάττης την προσταγήν του βασιλέως», συμβουλεύει ο συναθροιστής· αλλά παρατηρεί ότι, επειδή η απόφαση κατά των πονηρών έργων δεν εκτελείται γρήγορα, «η καρδία των υιών των ανθρώπων είναι όλη έκδοτος εις το να πράττη το κακόν». (8:2, 11) Αυτός ‘επαινεί’ την ευφροσύνη, αλλά υπάρχει κι ένα άλλο ολέθριο πράγμα! Όλοι οι άνθρωποι παίρνουν τον ίδιο δρόμο—προς το θάνατο! Οι ζωντανοί αντιλαμβάνονται ότι θα πεθάνουν, «αλλ’ οι νεκροί δεν γνωρίζουσιν ουδέν . . . Πάντα όσα εύρη η χειρ σου να κάμη, κάμε κατά την δύναμίν σου· διότι δεν είναι πράξις ούτε λογισμός ούτε γνώσις ούτε σοφία εν τω άδη όπου υπάγεις».—9:5, 10.

14. (α) Ποια πρακτική σοφία τονίζει ο συναθροιστής; (β) Ποιο είναι ‘το τέλος της υπόθεσης’;

¹⁴ Η πρακτική σοφία και η υποχρέωση του ανθρώπου (9:13–12:14). Ο συναθροιστής μιλάει και για άλλες συμφορές, όπως λόγου χάρη για ‘την ανοησία που έχει τοποθετηθεί σε πολλές ανώτερες θέσεις’. Επίσης, διατυπώνει πολλές παροιμίες πρακτικής σοφίας και διακηρύττει ότι ακόμη και «η νεότης και η παιδική ηλικία είναι ματαιότης»—εκτός αν δίνεται προσοχή στην αληθινή σοφία. Λέει: «Ενθυμού τον Πλάστην σου εν ταις ημέραις της νεότητός σου». Αλλιώς, τα γηρατειά θα είναι μόνο για να επιστρέψει ο άνθρωπος στο χώμα της γης, με υπόκρουση τα λόγια του συναθροιστή: «Ματαιότης ματαιοτήτων, . . . τα πάντα ματαιότης». Αυτός ο ίδιος διδάσκει συνεχώς στους ανθρώπους γνώση, επειδή «οι λόγοι των σοφών είναι ως βούκεντρα», που ωθούν τον άνθρωπο να κάνει ορθά έργα, αλλά, όσο για την κοσμική σοφία, ο ίδιος προειδοποιεί: «Το να κάμνη τις πολλά βιβλία δεν έχει τέλος, και η πολλή μελέτη είναι μόχθος εις την σάρκα». Έπειτα, ο συναθροιστής φέρνει το βιβλίο στο μεγαλειώδες του αποκορύφωμα, συνοψίζοντας όλα όσα έχει εξετάσει για τη ματαιότητα και για τη σοφία: «Ας ακούσωμεν το τέλος της όλης υποθέσεως· φοβού τον Θεόν και φύλαττε τας εντολάς αυτού, επειδή τούτο είναι το παν [όλη η υποχρέωση, ΜΝΚ] του ανθρώπου. Διότι ο Θεός θέλει φέρει εις κρίσιν παν έργον και παν κρυπτόν, είτε αγαθόν είτε πονηρόν».—10:6, ΜΝΚ· 11:1, 10· 12:1, 8-14.

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΩΦΕΛΙΜΟ

15. Πώς κάνει διάκριση ο Σολομών μεταξύ των ολέθριων ασχολιών και των αξιόλογων έργων;

¹⁵ Το βιβλίο Εκκλησιαστής είναι γεμάτο λαμπρά πετράδια θεϊκής σοφίας και είναι κάθε άλλο παρά απαισιόδοξο βιβλίο. Ο Σολομών, όταν απαριθμεί τα πολλά επιτεύγματα, τα οποία χαρακτηρίζει μάταια, δεν περιλαμβάνει την ανέγερση του ναού του Ιεχωβά στο Όρος Μοριά στην Ιερουσαλήμ ούτε την αγνή λατρεία του Ιεχωβά. Δεν λέει ότι το θεϊκό δώρο της ζωής είναι ματαιότητα, αλλά δείχνει ότι αυτό δόθηκε με σκοπό να ευφραίνεται ο άνθρωπος και να κάνει το καλό. (3:12, 13· 5:18-20· 8:15) Ολέθριες είναι οι ασχολίες εκείνες που αγνοούν τον Θεό. Ο πατέρας μπορεί να αποταμιεύει πλούτη για το γιο του, αλλά μια συμφορά τα καταστρέφει όλα, και δεν μένει τίποτα γι’ αυτόν. Θα ήταν πολύ καλύτερο να του δώσει για κληρονομιά πνευματικούς θησαυρούς που διατηρούνται. Είναι ολέθριο να κατέχει κανείς άφθονα αγαθά και να μην μπορεί να τα χαρεί. Η συμφορά βρίσκει όλους τους κατά κόσμο πλούσιους τη στιγμή που ‘πηγαίνουν’ στο θάνατο, με άδεια χέρια.—5:13-15· 6:1, 2.

16. Πώς εναρμονίζεται το βιβλίο Κοχέλεθ ή Εκκλησιαστής με τις διδασκαλίες του Ιησού;

¹⁶ Στο εδάφιο Ματθαίος 12:42, ο Χριστός Ιησούς ανέφερε ότι αυτός ήταν κάτι «πλειότερον του Σολομώντος». Αφού ο Σολομών εξεικόνιζε τον Ιησού, διαπιστώνουμε να είναι σε αρμονία τα λόγια που έγραψε ο Σολομών στο βιβλίο Κοχέλεθ με τις διδασκαλίες του Ιησού; Διαπιστώνουμε ότι υπάρχουν πολλά παράλληλα! Για παράδειγμα, ο Ιησούς υπογράμμισε πόσο ευρύ φάσμα καλύπτει το έργο του Θεού λέγοντας τα εξής: «Ο Πατήρ μου εργάζεται έως τώρα, και εγώ εργάζομαι». (Ιωάν. 5:17) Και ο Σολομών αναφέρεται στα έργα του Θεού: «Τότε είδον παν το έργον του Θεού, ότι άνθρωπος δεν δύναται να εύρη το έργον το οποίον έγεινεν υπό τον ήλιον· επειδή όσον και αν κοπιάση ο άνθρωπος ζητών, βεβαίως δεν θέλει ευρεί· έτι δε και ο σοφός εάν είπη να γνωρίση αυτό, δεν θέλει δυνηθή να εύρη».—Εκκλ. 8:17.

17. Ποια άλλα παράλληλα υπάρχουν μεταξύ αυτών που είπε ο Ιησούς και εκείνων που είπε ο Σολομών;

¹⁷ Τόσο ο Ιησούς όσο και ο Σολομών παρακινούσαν τους αληθινούς λάτρεις να συναθροίζονται. (Ματθ. 18:20· Εκκλ. 4:9-12· 5:1) Τα σχόλια του Ιησού περί ‘της συντελείας του συστήματος πραγμάτων’ και περί ‘των καιρών των εθνών’ είναι σε αρμονία με τη δήλωση του Σολομώντα ότι «χρόνος είναι εις πάντα, και καιρός παντί πράγματι υπό τον ουρανόν».—Ματθ. 24:3· Λουκ. 21:24· Εκκλ. 3:1.

18. Ποιες προειδοποιήσεις δίνουν ο Ιησούς και οι μαθητές του, όπως και ο Σολομών;

¹⁸ Πάνω απ’ όλα, ο Ιησούς και οι μαθητές του προειδοποιούν, όπως και ο Σολομών, για τις παγίδες του υλισμού. Η σοφία είναι η αληθινή «σκέπη», επειδή αυτή «ζωοποιεί τους έχοντας αυτήν», λέει ο Σολομών. «Ζητείτε πρώτον την βασιλείαν του Θεού και την δικαιοσύνην αυτού, και ταύτα πάντα θέλουσι σας προστεθή», λέει ο Ιησούς. (Εκκλ. 7:12· Ματθ. 6:33) Στο εδάφιο Εκκλησιαστής 5:10 είναι γραμμένα τα εξής: «Ο αγαπών το αργύριον δεν θέλει χορτασθή αργυρίου· ουδέ εισοδημάτων ο αγαπών την αφθονίαν· ματαιότης και τούτο». Πολύ παρόμοια είναι η συμβουλή που δίνει ο Παύλος στα εδάφια 1 Τιμόθεον 6:6-19, ότι «ρίζα πάντων των κακών είναι η φιλαργυρία». Υπάρχουν παρόμοιες παράλληλες περικοπές και γύρω από άλλα σημεία Βιβλικής διδασκαλίας.—Εκκλ. 3:17—Πράξ. 17:31· Εκκλ. 4:1—Ιακ. 5:4· Εκκλ. 5:1, 2—Ιακ. 1:19· Εκκλ. 6:12—Ιακ. 4:14· Εκκλ. 7:20—Ρωμ. 3:23· Εκκλ. 8:17—Ρωμ. 11:33.

19. Σήμερα, με ποια χαρούμενη προοπτική μπορούμε να συναθροιζόμαστε για να λατρεύουμε τον Ιεχωβά;

¹⁹ Η διακυβέρνηση της Βασιλείας από τον αγαπημένο Γιο του Θεού, τον Ιησού Χριστό, ο οποίος κατά σάρκα ήταν απόγονος του σοφού Βασιλιά Σολομώντα, θα εδραιώσει μια νέα επίγεια κοινωνία. (Αποκ. 21:1-5) Τα όσα έγραψε ο Σολομών για να καθοδηγήσει τους υπηκόους του στην τυπική βασιλεία του είναι ζωτικού ενδιαφέροντος για όλους εκείνους που θέτουν τώρα τις ελπίδες τους στη Βασιλεία του Θεού υπό τον Χριστό Ιησού. Όταν θα κυβερνάει αυτή η Βασιλεία, η ανθρωπότητα θα ζει σύμφωνα με τις ίδιες σοφές αρχές που εξέθεσε ο συναθροιστής και θα ευφραίνεται αιώνια με το δώρο του Θεού, την ευτυχισμένη ζωή. Τώρα είναι καιρός να συναθροιζόμαστε για να λατρεύουμε τον Ιεχωβά, ώστε να νιώσουμε στο πλήρες τις χαρές της ζωής στη Βασιλεία του.—Εκκλ. 3:12, 13· 12:13, 14.