Κεφάλαιο Δεκατρία

Δύο Βασιλιάδες Συγκρούονται

1, 2. Γιατί θα πρέπει να μας ενδιαφέρει η προφητεία που είναι γραμμένη στο 11ο κεφάλαιο του βιβλίου του Δανιήλ;

ΔΥΟ ανταγωνιστές βασιλιάδες έχουν εμπλακεί σε έναν μέχρις εσχάτων αγώνα για υπεροχή. Καθώς τα χρόνια περνούν, επικρατεί πρώτα ο ένας και ύστερα ο άλλος. Σε μερικές περιπτώσεις ο ένας βασιλιάς κυβερνάει έχοντας την υπεροχή ενώ ο άλλος γίνεται αδρανής· υπάρχουν δε και περίοδοι χωρίς συγκρούσεις. Αλλά ξαφνικά, ξεσπάει άλλη μια μάχη, και η σύγκρουση συνεχίζεται. Σε αυτές τις εξελίξεις έχουν συμμετάσχει μεταξύ άλλων ο Βασιλιάς της Συρίας Σέλευκος Α΄ ο Νικάτωρ, ο Βασιλιάς της Αιγύπτου Πτολεμαίος ο Λάγου, η Πριγκίπισσα της Συρίας και Βασίλισσα της Αιγύπτου Κλεοπάτρα Α΄, οι Αυτοκράτορες της Ρώμης Αύγουστος και Τιβέριος, και η Βασίλισσα της Παλμύρας Ζηνοβία. Καθώς αυτή η σύγκρουση πλησιάζει στο τέλος της, έχουν επίσης λάβει μέρος η ναζιστική Γερμανία, ο συνασπισμός των κομμουνιστικών κρατών, η Αγγλοαμερικανική Παγκόσμια Δύναμη, η Κοινωνία των Εθνών και τα Ηνωμένα Έθνη. Το φινάλε είναι ένα επεισόδιο που καμιά από αυτές τις πολιτικές οντότητες δεν μπορεί να προβλέψει. Ο άγγελος του Ιεχωβά μετέδωσε αυτή τη συναρπαστική προφητεία στον προφήτη Δανιήλ πριν από 2.500 χρόνια περίπου.—Δανιήλ, κεφάλαιο 11.

² Πόσο πρέπει να συγκλονίστηκε ο Δανιήλ όταν άκουσε τον άγγελο να του αποκαλύπτει με λεπτομέρειες τον ανταγωνισμό που θα υπήρχε ανάμεσα σε δύο βασιλιάδες οι οποίοι επρόκειτο να εμφανιστούν! Οι εξελίξεις αυτές ενδιαφέρουν και εμάς επίσης, διότι ο αγώνας για εξουσία ανάμεσα στους δύο βασιλιάδες συνεχίζεται ως τις ημέρες μας. Με το να δούμε πώς έχει αποδείξει η ιστορία ότι το πρώτο μέρος της προφητείας βγήκε αληθινό θα ενισχυθεί η πίστη μας καθώς και η πεποίθησή μας για τη βεβαιότητα της εκπλήρωσης του τελικού μέρους αυτής της προφητικής αφήγησης. Με το να δώσουμε προσοχή σε αυτή την προφητεία θα αποκτήσουμε σαφή εικόνα για το πού βρισκόμαστε στο ρεύμα του χρόνου. Ταυτόχρονα, θα ενισχυθεί η απόφαση που έχουμε πάρει να παραμένουμε ουδέτεροι σε αυτή τη σύγκρουση, καθώς περιμένουμε υπομονετικά να δράσει για χάρη μας ο Θεός. (Ψαλμός 146:3, 5) Ας ακούσουμε, λοιπόν, με μεγάλη προσοχή καθώς ο άγγελος του Ιεχωβά μιλάει στον Δανιήλ.

ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

3. Ποιον υποστήριξε ο άγγελος «το πρώτο έτος του Δαρείου του Μήδου»;

³ Ο άγγελος είπε: «Το πρώτο έτος του Δαρείου του Μήδου [539/538 Π.Κ.Χ.], εγώ στάθηκα ενδυναμωτής και φρούριο για αυτόν». (Δανιήλ 11:1) Ο Δαρείος δεν ζούσε πια, αλλά ο άγγελος αναφέρθηκε στη βασιλεία του για να ορίσει την έναρξη του προφητικού αγγέλματος. Αυτός ήταν ο βασιλιάς που είχε διατάξει να βγάλουν τον Δανιήλ από το λάκκο των λιονταριών. Ο Δαρείος είχε εκδώσει, επίσης, διάταγμα, σύμφωνα με το οποίο όλοι οι υπήκοοί του έπρεπε να φοβούνται τον Θεό του Δανιήλ. (Δανιήλ 6:21-27) Εντούτοις, εκείνος για τον οποίο ο άγγελος στάθηκε υποστηρικτής δεν ήταν ο Δαρείος ο Μήδος, αλλά ο σύντροφος του αγγέλου, ο Μιχαήλ—ο άρχοντας του λαού του Δανιήλ. (Παράβαλε Δανιήλ 10:12-14.) Ο άγγελος του Θεού παρείχε αυτή την υποστήριξη ενόσω ο Μιχαήλ αντιμαχόταν το δαιμονικό άρχοντα της Μηδοπερσίας.

4, 5. Ποιοι ήταν οι προειπωμένοι τέσσερις βασιλιάδες της Περσίας;

⁴ Ο άγγελος του Θεού είπε στη συνέχεια: «Δες! Ακόμη τρεις βασιλιάδες θα σηκωθούν στην Περσία και ο τέταρτος θα συγκεντρώσει πλούτη μεγαλύτερα από όλων των άλλων. Και μόλις γίνει ισχυρός μέσα στα πλούτη του, θα εξεγείρει τα πάντα εναντίον του βασιλείου της Ελλάδας». (Δανιήλ 11:2) Ποιοι ήταν αυτοί οι Πέρσες ηγέτες;

⁵ Οι πρώτοι τρεις βασιλιάδες ήταν ο Κύρος ο Μέγας, ο Καμβύσης Β΄ και ο Δαρείος Α΄. Εφόσον ο Βαρδίγιας (ή ίσως ένας απατεώνας ονόματι Γαυμάτης) βασίλεψε μόνο εφτά μήνες, στην προφητεία δεν υπολογίστηκε η σύντομη βασιλεία του. Το 490 Π.Κ.Χ., ο τρίτος βασιλιάς, ο Δαρείος Α΄, προσπάθησε να εισβάλει στην Ελλάδα για δεύτερη φορά. Ωστόσο, οι Πέρσες κατατροπώθηκαν στο Μαραθώνα και υποχώρησαν στη Μικρά Ασία. Μολονότι ο Δαρείος προετοιμάστηκε σχολαστικά για να εκστρατεύσει και πάλι εναντίον της Ελλάδας, δεν πρόλαβε να το κάνει αυτό, διότι πέθανε τέσσερα χρόνια αργότερα. Αυτή η εκστρατεία έγινε από το γιο και διάδοχό του, τον “τέταρτο” βασιλιά, τον Ξέρξη Α΄. Αυτός ήταν ο Βασιλιάς Ασσουήρης, ο οποίος παντρεύτηκε την Εσθήρ.—Εσθήρ 1:1· 2:15-17.

6, 7. (α) Πώς “εξήγειρε τα πάντα εναντίον του βασιλείου της Ελλάδας” ο τέταρτος βασιλιάς; (β) Τι αποτέλεσμα είχε η εκστρατεία του Ξέρξη εναντίον της Ελλάδας;

⁶ Ο Ξέρξης Α΄ όντως “εξήγειρε τα πάντα εναντίον του βασιλείου της Ελλάδας”, δηλαδή των ανεξάρτητων ελληνικών κρατών συλλογικά. «Υποκινούμενος από φιλόδοξους αυλικούς», αναφέρει το βιβλίο Οι Μήδοι και οι Πέρσες—Κατακτητές και Διπλωμάτες (The Medes and Persians—Conquerors and Diplomats), «ο Ξέρξης επιτέθηκε από ξηρά και θάλασσα». Ο ιστορικός Ηρόδοτος, που έζησε τον πέμπτο αιώνα Π.Κ.Χ., γράφει ότι «όλαι αυταί αι εκστρατείαι . . . δεν δύνανται να εξισωθούν προς ταύτην». Το σύγγραμμά του δηλώνει ότι οι ναυτικές δυνάμεις ανέρχονταν συνολικά σε «πεντακοσίας δέκα επτά χιλιάδας και εξακοσίους δέκα άνδρας. Του πεζικού στρατού ο αριθμός ανήρχετο εις εν εκατομμύριον επτακοσίας χιλιάδας, των δε ιππέων εις ογδοήκοντα χιλιάδας· προσθέτω ακόμη τους Άραβας με τας καμήλους και τους Λίβυας με τα άρματα, των οποίων υπολογίζω τον αριθμόν εις είκοσι χιλιάδας. Τώρα αν προσθέσωμεν το πλήθος του ναυτικού και του πεζικού στρατού το σύνολον ανέρχεται εις δύο εκατομμύρια τριακοσίας δέκα επτά χιλιάδας και εξακοσίους δέκα άνδρας».

⁷ Φιλοδοξώντας αποκλειστικά και μόνο να επιτύχει μια ολοκληρωτική κατάκτηση, ο Ξέρξης Α΄ έστρεψε τις πολυάριθμες δυνάμεις του εναντίον της Ελλάδας το 480 Π.Κ.Χ. Αφού εξουδετέρωσαν μια επιβραδυντική ενέργεια από μέρους των Ελλήνων στις Θερμοπύλες, οι Πέρσες εισέβαλαν στην Αθήνα και την ερήμωσαν. Στη Σαλαμίνα, όμως, υπέστησαν βαριά ήττα. Οι Έλληνες κέρδισαν και άλλη μια νίκη στις Πλαταιές, το 479 Π.Κ.Χ. Κανείς από τους εφτά βασιλιάδες που διαδέχθηκαν τον Ξέρξη στο θρόνο της Περσικής Αυτοκρατορίας τα επόμενα 143 χρόνια δεν εισέβαλε στην Ελλάδα. Αλλά κατόπιν, εγέρθηκε ένας κραταιός βασιλιάς στην Ελλάδα.

ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΔΙΑΙΡΕΙΤΑΙ ΣΤΑ ΤΕΣΣΕΡΑ

8. Ποιος «κραταιός βασιλιάς» σηκώθηκε, και πώς έφτασε στο σημείο να “κυβερνάει με εκτεταμένη εξουσία”;

⁸ «Θα σηκωθεί ένας κραταιός βασιλιάς και θα κυβερνήσει με εκτεταμένη εξουσία και θα ενεργήσει σύμφωνα με το θέλημά του», είπε ο άγγελος. (Δανιήλ 11:3) Ο εικοσάχρονος Αλέξανδρος “σηκώθηκε” ως βασιλιάς της Μακεδονίας το 336 Π.Κ.Χ. Πράγματι έγινε «κραταιός βασιλιάς»—ο Μέγας Αλέξανδρος. Ακολουθώντας ένα σχέδιο που είχε καταστρώσει ο πατέρας του Φίλιππος Β΄, κατέλαβε τις περσικές επαρχίες της Μέσης Ανατολής. Αφού διέσχισαν τους ποταμούς Ευφράτη και Τίγρη, οι 47.000 άντρες του διασκόρπισαν τους 250.000 στρατιώτες του Δαρείου Γ΄ στα Γαυγάμηλα. Κατόπιν, ο Δαρείος τράπηκε σε φυγή και δολοφονήθηκε, πράγμα που τερμάτισε την περσική δυναστεία. Η Ελλάδα έγινε τώρα η παγκόσμια δύναμη, και ο Αλέξανδρος “κυβερνούσε με εκτεταμένη εξουσία και ενεργούσε σύμφωνα με το θέλημά του”.

9, 10. Πώς βγήκε αληθινή η προφητεία που όριζε ότι η βασιλεία του Αλεξάνδρου δεν θα μεταβιβαζόταν στους απογόνους του;

⁹ Το διάστημα κατά το οποίο ο Αλέξανδρος θα κυβερνούσε τον κόσμο επρόκειτο να είναι σύντομο, διότι ο άγγελος του Θεού πρόσθεσε: «Όταν θα έχει σηκωθεί, η βασιλεία του θα συντριφτεί και θα διαιρεθεί προς τους τέσσερις ανέμους των ουρανών, αλλά όχι στους απογόνους του και όχι ανάλογα με την εξουσία του, με την οποία κυβέρνησε· επειδή η βασιλεία του θα ξεριζωθεί, και μάλιστα για άλλους και όχι για αυτούς». (Δανιήλ 11:4) Ο Αλέξανδρος δεν είχε προλάβει να συμπληρώσει τα 33 του χρόνια όταν αρρώστησε ξαφνικά και πέθανε στη Βαβυλώνα το 323 Π.Κ.Χ.

¹⁰ Η αχανής αυτοκρατορία του Αλεξάνδρου δεν μεταβιβάστηκε στους «απογόνους του». Ο αδελφός του Φίλιππος Γ΄ ο Αριδαίος βασίλεψε λιγότερο από εφτά χρόνια και δολοφονήθηκε με την υποκίνηση της Ολυμπιάδας, μητέρας του Αλεξάνδρου, το 317 Π.Κ.Χ. Ο γιος του Αλεξάνδρου, Αλέξανδρος Δ΄, κυβέρνησε ως το 311 Π.Κ.Χ., όταν τον θανάτωσε ο Κάσσανδρος, ένας από τους στρατηγούς του πατέρα του. Ο νόθος γιος του Αλεξάνδρου Ηρακλής επιδίωξε να κυβερνήσει εν ονόματι του πατέρα του, αλλά δολοφονήθηκε το 309 Π.Κ.Χ. Έτσι τερματίστηκε η δυναστεία του Αλεξάνδρου, και η «εξουσία του» έπαψε να βρίσκεται στα χέρια της οικογένειάς του.

11. Πώς το βασίλειο του Αλεξάνδρου “διαιρέθηκε προς τους τέσσερις ανέμους των ουρανών”;

¹¹ Μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου, το βασίλειό του “διαιρέθηκε προς τους τέσσερις ανέμους των ουρανών”. Οι πολυάριθμοι στρατηγοί του άρχισαν να μάχονται μεταξύ τους καθώς προσπαθούσαν να αρπάξουν εδάφη. Ο μονόφθαλμος στρατηγός Αντίγονος Α΄ προσπάθησε να πάρει υπό τον έλεγχό του ολόκληρη την αυτοκρατορία του Αλεξάνδρου. Αλλά σκοτώθηκε σε μια μάχη στην Ιψό της Φρυγίας. Το έτος 301 Π.Κ.Χ., τέσσερις από τους στρατηγούς του Αλεξάνδρου εξουσίαζαν την αχανή επικράτεια που είχε κατακτήσει ο ηγέτης τους. Ο Κάσσανδρος κυβερνούσε τη Μακεδονία και την υπόλοιπη Ελλάδα. Ο Λυσίμαχος πήρε υπό τον έλεγχό του τη Μικρά Ασία και τη Θράκη. Ο Σέλευκος Α΄ ο Νικάτωρ διασφάλισε τη διακυβέρνηση της Μεσοποταμίας και της Συρίας. Και ο Πτολεμαίος ο Λάγου πήρε την Αίγυπτο και την Παλαιστίνη. Σε επαλήθευση του προφητικού λόγου, η μεγάλη αυτοκρατορία του Αλεξάνδρου διαιρέθηκε σε τέσσερα ελληνιστικά βασίλεια.

ΑΝΑΔΥΟΝΤΑΙ ΔΥΟ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΒΑΣΙΛΙΑΔΕΣ

12, 13. (α) Πώς μειώθηκαν σε δύο τα τέσσερα ελληνιστικά βασίλεια; (β) Ποια δυναστεία ξεκίνησε ο Σέλευκος στη Συρία;

¹² Ο Κάσσανδρος πέθανε μερικά χρόνια αφότου ανέλαβε την εξουσία, και το 285 Π.Κ.Χ. ο Λυσίμαχος πήρε υπό την εξουσία του το ευρωπαϊκό τμήμα της Ελληνικής Αυτοκρατορίας. Το 281 Π.Κ.Χ. ο Λυσίμαχος σκοτώθηκε στη μάχη εναντίον του Σέλευκου Α΄ του Νικάτορα, αφήνοντας στον έλεγχο του Σέλευκου το μεγαλύτερο μέρος των ασιατικών εδαφών. Ο Αντίγονος Β΄ ο Γονατάς, εγγονός ενός από τους στρατηγούς του Αλεξάνδρου, ανέβηκε στο θρόνο της Μακεδονίας το 276 Π.Κ.Χ. Αργότερα, η Μακεδονία έγινε υποτελής στη Ρώμη και κατέληξε να γίνει ρωμαϊκή επαρχία το 146 Π.Κ.Χ.

¹³ Μόνο δύο από τα τέσσερα ελληνιστικά βασίλεια εξακολουθούσαν τώρα να είναι σημαντικά—το ένα υπό τον Σέλευκο Α΄ τον Νικάτορα και το άλλο υπό τον Πτολεμαίο τον Λάγου. Ο Σέλευκος ξεκίνησε τη δυναστεία των Σελευκιδών στη Συρία. Μεταξύ των πόλεων που ίδρυσε ήταν η Αντιόχεια—η νέα συριακή πρωτεύουσα—και το λιμάνι της Σελεύκειας. Ο απόστολος Παύλος δίδαξε αργότερα στην Αντιόχεια, όπου οι ακόλουθοι του Ιησού ονομάστηκαν για πρώτη φορά Χριστιανοί. (Πράξεις 11:25, 26· 13:1-4) Ο Σέλευκος δολοφονήθηκε το 281 Π.Κ.Χ., αλλά η δυναστεία του κυβέρνησε ως το 64 Π.Κ.Χ., όταν ο Ρωμαίος στρατηγός Γναίος Πομπήιος έκανε τη Συρία ρωμαϊκή επαρχία.

14. Πότε ιδρύθηκε η δυναστεία των Πτολεμαίων στην Αίγυπτο;

¹⁴ Το ελληνιστικό βασίλειο που είχε τη μεγαλύτερη διάρκεια από τα τέσσερα ήταν του Πτολεμαίου του Λάγου, ή αλλιώς Πτολεμαίου Α΄, ο οποίος αυτοανακηρύχτηκε βασιλιάς το 305 Π.Κ.Χ. Η δυναστεία των Πτολεμαίων την οποία ίδρυσε ο ίδιος εξακολούθησε να κυβερνάει την Αίγυπτο μέχρις ότου αυτή έπεσε στα χέρια της Ρώμης το 30 Π.Κ.Χ.

15. Ποιοι δύο ισχυροί βασιλιάδες αναδύθηκαν από τα τέσσερα ελληνιστικά βασίλεια, και ποιον αγώνα άρχισαν αυτοί;

¹⁵ Έτσι, από τα τέσσερα ελληνιστικά βασίλεια, αναδύθηκαν δύο ισχυροί βασιλιάδες—ο Σέλευκος Α΄ ο Νικάτωρ στη Συρία και ο Πτολεμαίος Α΄ στην Αίγυπτο. Με αυτούς τους δύο βασιλιάδες άρχισε ο μακρόχρονος αγώνας ανάμεσα στο «βασιλιά του βορρά» και στο «βασιλιά του νότου», ο οποίος περιγράφεται στο 11ο κεφάλαιο του βιβλίου του Δανιήλ. Ο άγγελος του Ιεχωβά δεν ανέφερε τα ονόματα των βασιλιάδων, διότι η ταυτότητα και η εθνικότητα αυτών των δύο βασιλιάδων θα άλλαζε στη διάρκεια των αιώνων. Παραλείποντας τις περιττές λεπτομέρειες, ο άγγελος ανέφερε μόνο τους ηγέτες και τα γεγονότα που θα ήταν σημαντικά σε αυτή τη σύγκρουση.

Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΑΡΧΙΖΕΙ

16. (α) Σε σχέση με ποιον βρίσκονταν βόρεια και νότια οι δύο βασιλιάδες; (β) Ποιοι βασιλιάδες έπαιξαν αρχικά το ρόλο “του βασιλιά του βορρά” και “του βασιλιά του νότου”;

¹⁶ Ακούστε! Περιγράφοντας την έναρξη αυτής της δραματικής σύγκρουσης, ο άγγελος του Ιεχωβά λέει: «Ο βασιλιάς του νότου θα γίνει ισχυρός, μάλιστα ένας από τους άρχοντές του [του Αλεξάνδρου]· και αυτός [ο βασιλιάς του βορρά] θα υπερισχύσει εναντίον του και θα κυβερνήσει με εκτεταμένη εξουσία μεγαλύτερη από την κυβερνητική εξουσία εκείνου». (Δανιήλ 11:5) Οι χαρακτηρισμοί «ο βασιλιάς του βορρά» και «ο βασιλιάς του νότου» αναφέρονται σε βασιλιάδες που βρίσκονταν βόρεια και νότια του λαού του Δανιήλ, τα μέλη του οποίου είχαν ελευθερωθεί πλέον από την αιχμαλωσία στη Βαβυλώνα και είχαν αποκατασταθεί στη γη του Ιούδα. Ο αρχικός «βασιλιάς του νότου» ήταν ο Πτολεμαίος Α΄ της Αιγύπτου. Ένας από τους στρατηγούς του Αλεξάνδρου που υπερίσχυσε εναντίον του Πτολεμαίου Α΄ και κυβέρνησε «με εκτεταμένη εξουσία» ήταν ο Βασιλιάς της Συρίας Σέλευκος Α΄ ο Νικάτωρ. Αυτός έπαιξε το ρόλο “του βασιλιά του βορρά”.

17. Υπό τίνος την κυριαρχία βρισκόταν η γη του Ιούδα όταν ξεκίνησε η σύγκρουση ανάμεσα στο βασιλιά του βορρά και στο βασιλιά του νότου;

¹⁷ Όταν ξεκίνησε η σύγκρουση, η γη του Ιούδα βρισκόταν υπό την κυριαρχία του βασιλιά του νότου. Περίπου από το 320 Π.Κ.Χ. ο Πτολεμαίος Α΄ καλούσε τους Ιουδαίους να εγκατασταθούν στην Αίγυπτο ως έποικοι. Μια ιουδαϊκή αποικία άνθισε στην Αλεξάνδρεια, όπου ο Πτολεμαίος Α΄ ίδρυσε μια φημισμένη βιβλιοθήκη. Οι Ιουδαίοι που ζούσαν στον Ιούδα παρέμειναν υπό τον έλεγχο της πτολεμαϊκής Αιγύπτου, του βασιλιά του νότου, ως το 198 Π.Κ.Χ.

18, 19. Με το πέρασμα του χρόνου, πώς έκαναν «έναν διακανονισμό» οι δύο ανταγωνιστές βασιλιάδες;

¹⁸ Αναφορικά με τους δύο βασιλιάδες, ο άγγελος προφήτευσε: «Αφού περάσουν μερικά χρόνια, θα συμμαχήσουν ο ένας με τον άλλον, και η κόρη του βασιλιά του νότου θα έρθει στο βασιλιά του βορρά προκειμένου να κάνει έναν διακανονισμό. Αλλά δεν θα διατηρήσει τη δύναμη του βραχίονά της· και ούτε εκείνος θα σταθεί ούτε ο βραχίονάς του· και θα εγκαταλειφθεί η ίδια και εκείνοι που την έφεραν και εκείνος που προκάλεσε τη γέννησή της και αυτός που την έκανε ισχυρή εκείνους τους καιρούς». (Δανιήλ 11:6) Πώς συνέβη αυτό;

¹⁹ Στην προφητεία δεν ελήφθη υπόψη ο γιος και διάδοχος του Σέλευκου Α΄ του Νικάτορα, ο Αντίοχος Α΄, διότι δεν διεξήγαγε καμιά αποφασιστική μάχη ενάντια στο βασιλιά του νότου. Αλλά ο διάδοχός του Αντίοχος Β΄ πολέμησε επί μακρόν ενάντια στον Πτολεμαίο Β΄, γιο του Πτολεμαίου Α΄. Ο Αντίοχος Β΄ και ο Πτολεμαίος Β΄ ήταν αντίστοιχα ο βασιλιάς του βορρά και ο βασιλιάς του νότου. Ο Αντίοχος Β΄ ήταν παντρεμένος με τη Λαοδίκη και είχαν έναν γιο που ονομαζόταν Σέλευκος Β΄, ενώ ο Πτολεμαίος Β΄ είχε μια κόρη που ονομαζόταν Βερενίκη. Το 250 Π.Κ.Χ., αυτοί οι δύο βασιλιάδες έκαναν «έναν διακανονισμό». Ως τίμημα για αυτή τη συμμαχία, ο Αντίοχος Β΄ διαζεύχθηκε τη σύζυγό του Λαοδίκη και παντρεύτηκε τη Βερενίκη, την «κόρη του βασιλιά του νότου». Με τη Βερενίκη, απέκτησε έναν γιο ο οποίος θα κληρονομούσε το θρόνο της Συρίας αντί των γιων της Λαοδίκης.

20. (α) Πώς δεν στάθηκε ο “βραχίονας” της Βερενίκης; (β) Πώς εγκαταλείφθηκαν η Βερενίκη, «εκείνοι που την έφεραν» και «αυτός που την έκανε ισχυρή»; (γ) Ποιος έγινε βασιλιάς της Συρίας αφότου ο Αντίοχος Β΄ έχασε “το βραχίονά του”, δηλαδή τη δύναμή του;

²⁰ Ο “βραχίονας” της Βερενίκης, δηλαδή η δύναμη που την υποστήριζε, ήταν ο πατέρας της ο Πτολεμαίος Β΄. Όταν αυτός πέθανε το 246 Π.Κ.Χ., εκείνη δεν “διατήρησε τη δύναμη του βραχίονά της” ως προς το σύζυγό της. Ο Αντίοχος Β΄ την απέπεμψε, ξαναπαντρεύτηκε τη Λαοδίκη και όρισε το γιο τους διάδοχό του. Σύμφωνα με το σχέδιο της Λαοδίκης, η Βερενίκη και ο γιος της δολοφονήθηκαν. Από ό,τι φαίνεται, οι υπηρέτες που είχαν φέρει τη Βερενίκη από την Αίγυπτο στη Συρία—«εκείνοι που την έφεραν»—είχαν το ίδιο τέλος. Μάλιστα η Λαοδίκη δηλητηρίασε ακόμη και τον Αντίοχο Β΄, και έτσι ούτε «ο βραχίονάς του», δηλαδή η δύναμή του, στάθηκε. Με αυτόν τον τρόπο, τόσο ο πατέρας της Βερενίκης—«εκείνος που προκάλεσε τη γέννησή της»—όσο και ο Σύριος σύζυγός της—ο οποίος την έκανε προσωρινά «ισχυρή»—πέθαναν και οι δύο. Ως αποτέλεσμα, ο Σέλευκος Β΄, ο γιος της Λαοδίκης, έγινε βασιλιάς της Συρίας. Πώς θα αντιδρούσε σε όλα αυτά ο επόμενος Πτολεμαίος βασιλιάς;

ΕΝΑΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΠΑΙΡΝΕΙ ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΗΣ ΑΔΕΛΦΗΣ ΤΟΥ

21. (α) Ποιος ήταν «κάποιος από το βλαστό των ριζών» της Βερενίκης, και πώς “σηκώθηκε” αυτός; (β) Πώς “ήρθε ενάντια στο φρούριο του βασιλιά του βορρά” ο Πτολεμαίος Γ΄, και πώς υπερίσχυσε εναντίον του;

²¹ «Στη θέση του θα σηκωθεί κάποιος από το βλαστό των ριζών της», είπε ο άγγελος, «και θα έρθει στη στρατιωτική δύναμη και θα έρθει ενάντια στο φρούριο του βασιλιά του βορρά και θα αναλάβει δράση εναντίον τους και θα υπερισχύσει». (Δανιήλ 11:7) «Κάποιος από το βλαστό» των γονέων, ή αλλιώς των «ριζών», της Βερενίκης ήταν ο αδελφός της. Όταν πέθανε ο πατέρας του, αυτός “σηκώθηκε” ως ο βασιλιάς του νότου, ο Φαραώ Πτολεμαίος Γ΄ της Αιγύπτου. Αμέσως ξεκίνησε προκειμένου να πάρει εκδίκηση για τη δολοφονία της αδελφής του. Προελαύνοντας ενάντια στον Βασιλιά της Συρίας Σέλευκο Β΄, τον οποίο είχε χρησιμοποιήσει η Λαοδίκη για να δολοφονήσει τη Βερενίκη και το γιο της, ήρθε ενάντια «στο φρούριο του βασιλιά του βορρά». Ο Πτολεμαίος Γ΄ κατέλαβε το οχυρωμένο τμήμα της Αντιόχειας και θανάτωσε τη Λαοδίκη. Στρεφόμενος προς ανατολάς, πέρασε μέσα από την επικράτεια του βασιλιά του βορρά, λεηλάτησε τη Βαβυλωνία και συνέχισε να προελαύνει ως την Ινδία.

22. Τι έφερε πίσω στην Αίγυπτο ο Πτολεμαίος Γ΄, και γιατί “στάθηκε μακριά από το βασιλιά του βορρά μερικά χρόνια”;

²² Τι συνέβη κατόπιν; Ο άγγελος του Θεού μάς λέει: «Και επίσης με τους θεούς τους, με τις χυτές τους εικόνες, με τα επιθυμητά τους ασημένια και χρυσά αντικείμενα και με τους αιχμάλωτους θα έρθει στην Αίγυπτο. Και ο ίδιος θα σταθεί μακριά από το βασιλιά του βορρά μερικά χρόνια». (Δανιήλ 11:8) Διακόσια και πλέον χρόνια πρωτύτερα, ο Πέρσης Βασιλιάς Καμβύσης Β΄ είχε καταλάβει την Αίγυπτο και είχε πάρει στην πατρίδα του τους θεούς των Αιγυπτίων, «τις χυτές τους εικόνες». Λεηλατώντας τα Σούσα, την πρώην βασιλική πρωτεύουσα της Περσίας, ο Πτολεμαίος Γ΄ ανέκτησε αυτούς τους θεούς και τους πήρε «αιχμάλωτους» στην Αίγυπτο. Επίσης, έφερε πίσω ως λάφυρα πολέμου πάρα πολλά “επιθυμητά ασημένια και χρυσά αντικείμενα”. Αναγκασμένος να καταπνίξει έναν στασιασμό στην πατρίδα του, ο Πτολεμαίος Γ΄ “στάθηκε μακριά από το βασιλιά του βορρά”, μη προξενώντας του περαιτέρω βλάβη.

Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΤΗΣ ΣΥΡΙΑΣ ΑΝΤΑΠΟΔΙΔΕΙ

23. Γιατί “γύρισε πίσω στη δική του γη” ο βασιλιάς του βορρά, αφού πρώτα ήρθε στο βασίλειο του βασιλιά του νότου;

²³ Πώς αντέδρασε ο βασιλιάς του βορρά; Στον Δανιήλ ειπώθηκε: «Θα έρθει στο βασίλειο του βασιλιά του νότου και θα γυρίσει πίσω στη δική του γη». (Δανιήλ 11:9) Ο βασιλιάς του βορρά—ο Βασιλιάς της Συρίας Σέλευκος Β΄—αντεπιτέθηκε. Μπήκε «στο βασίλειο», δηλαδή στην επικράτεια, του Αιγύπτιου βασιλιά του νότου, αλλά ηττήθηκε. Έχοντας μόνο ένα μικρό υπόλοιπο του στρατού του, ο Σέλευκος Β΄ “γύρισε πίσω στη δική του γη”, αποσυρόμενος στην πρωτεύουσα της Συρίας την Αντιόχεια περίπου το 242 Π.Κ.Χ. Όταν πέθανε, τον διαδέχθηκε ο γιος του Σέλευκος Γ΄.

24. (α) Τι συνέβη στον Σέλευκο Γ΄; (β) Πώς ο Βασιλιάς της Συρίας Αντίοχος Γ΄ “ήρθε και πλημμύρισε και διάβηκε” μέσα από την επικράτεια του βασιλιά του νότου;

²⁴ Τι προειπώθηκε σχετικά με τους απογόνους του Βασιλιά της Συρίας Σέλευκου Β΄; Ο άγγελος είπε στον Δανιήλ: «Οι δε γιοι του θα ξεσηκωθούν και μάλιστα θα συγκεντρώσουν ένα πλήθος από μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις. Και ερχόμενος, ασφαλώς θα έρθει και θα πλημμυρίσει και θα διαβεί. Αλλά θα γυρίσει και θα ξεσηκωθεί μέχρι το φρούριό του». (Δανιήλ 11:10) Ο Σέλευκος Γ΄ δολοφονήθηκε προτού περάσουν τρία χρόνια και έτσι τερματίστηκε η βασιλεία του. Ο αδελφός του Αντίοχος Γ΄ τον διαδέχθηκε στο θρόνο της Συρίας. Αυτός ο γιος του Σέλευκου Β΄ συγκέντρωσε μεγάλες δυνάμεις προκειμένου να επιτεθεί στο βασιλιά του νότου, που ήταν πλέον ο Πτολεμαίος Δ΄. Ο νέος Σύριος βασιλιάς του βορρά πολέμησε με επιτυχία κατά της Αιγύπτου και επανέκτησε το λιμάνι της Σελεύκειας, την επαρχία της Κοίλης Συρίας, τις πόλεις Τύρο και Πτολεμαΐδα, καθώς και γειτονικές πόλεις. Κατατρόπωσε ένα στράτευμα του Βασιλιά Πτολεμαίου Δ΄ και κατέλαβε πολλές πόλεις του Ιούδα. Την άνοιξη του 217 Π.Κ.Χ., ο Αντίοχος Γ΄ έφυγε από την Πτολεμαΐδα και πήγε προς βορράν, «μέχρι το φρούριό του» στη Συρία. Αλλά επίκειτο μια αλλαγή.

Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΛΛΑΖΕΙ

25. Σε ποιο μέρος πολέμησε ο Πτολεμαίος Δ΄ τον Αντίοχο Γ΄, και τι “δόθηκε στο χέρι” του Αιγύπτιου βασιλιά του νότου;

²⁵ Όπως και ο Δανιήλ, έτσι και εμείς ακούμε με προσμονή καθώς ο άγγελος του Ιεχωβά προλέγει στη συνέχεια τα εξής: «Ο βασιλιάς του νότου θα καταληφθεί από πικρόχολη διάθεση και θα πάει και θα πολεμήσει με αυτόν, δηλαδή με το βασιλιά του βορρά· και αυτός θα κάνει να σηκωθεί ένα μεγάλο πλήθος, και το πλήθος θα δοθεί στο χέρι εκείνου». (Δανιήλ 11:11) Με 75.000 στρατιώτες, ο βασιλιάς του νότου Πτολεμαίος Δ΄ κινήθηκε προς βορράν για να επιτεθεί στον εχθρό. Ο Σύριος βασιλιάς του βορρά Αντίοχος Γ΄ είχε συγκεντρώσει «ένα μεγάλο πλήθος» 68.000 αντρών για να σηκωθεί εναντίον του. Αλλά “το πλήθος δόθηκε στο χέρι” του βασιλιά του νότου, στη μάχη που έλαβε χώρα στην παράκτια πόλη Ράφεια η οποία δεν απείχε πολύ από τα σύνορα της Αιγύπτου.

26. (α) Ποιο «πλήθος» πήρε μακριά ο βασιλιάς του νότου στη μάχη της Ράφειας, και ποιοι ήταν οι όροι της συνθήκης ειρήνης που συνάφθηκε εκεί; (β) Πώς “δεν χρησιμοποίησε την ισχυρή του θέση” ο Πτολεμαίος Δ΄; (γ) Ποιος έγινε ο επόμενος βασιλιάς του νότου;

²⁶ Η προφητεία συνεχίζει: «Και το πλήθος θα παρθεί μακριά. Η καρδιά εκείνου θα υψωθεί και ο ίδιος θα κάνει να πέσουν δεκάδες χιλιάδες· αλλά δεν θα χρησιμοποιήσει την ισχυρή θέση του». (Δανιήλ 11:12) Ο Πτολεμαίος Δ΄, ο βασιλιάς του νότου, “πήρε μακριά” 10.000 Σύριους πεζούς και 300 ιππείς θανατώνοντάς τους, και αιχμαλώτισε 4.000. Οι βασιλιάδες σύναψαν τότε μια συνθήκη σύμφωνα με την οποία ο Αντίοχος Γ΄ διατήρησε στην κατοχή του το συριακό λιμάνι της Σελεύκειας, αλλά έχασε τη Φοινίκη και την Κοίλη Συρία. Λόγω αυτής της νίκης, η καρδιά του Αιγύπτιου βασιλιά του νότου “υψώθηκε”, κυρίως κατά του Ιεχωβά. Ο Ιούδας παρέμεινε υπό τον έλεγχο του Πτολεμαίου Δ΄. Ωστόσο, δεν “χρησιμοποίησε την ισχυρή θέση του” για να συνεχίσει τις νίκες του κατά του Σύριου βασιλιά του βορρά. Απεναντίας, ο Πτολεμαίος Δ΄ άρχισε να ζει άσωτη ζωή, και ο πεντάχρονος γιος του Πτολεμαίος Ε΄ έγινε ο επόμενος βασιλιάς του νότου μερικά χρόνια προτού πεθάνει ο Αντίοχος Γ΄.

Ο ΚΑΤΑΚΤΗΤΗΣ ΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ

27. Πώς επέστρεψε ο βασιλιάς του βορρά «στο τέλος των καιρών» για να ανακτήσει εδάφη από την Αίγυπτο;

²⁷ Χάρη στα πολλά του ανδραγαθήματα, ο Αντίοχος Γ΄ ονομάστηκε Αντίοχος ο Μέγας. Σχετικά με αυτόν, ο άγγελος είπε: «Ο βασιλιάς του βορρά θα επιστρέψει και θα παρατάξει πλήθος μεγαλύτερο από το πρώτο· και στο τέλος των καιρών, μερικών χρόνων, θα έρθει, και μάλιστα με μεγάλη στρατιωτική δύναμη και με πολλά αγαθά». (Δανιήλ 11:13) Αυτοί οι “καιροί” ήταν 16 ή και περισσότερα χρόνια μετά την ήττα των Συρίων από τους Αιγυπτίους στη Ράφεια. Όταν ο νεαρός Πτολεμαίος Ε΄ έγινε ο βασιλιάς του νότου, ο Αντίοχος Γ΄ ξεκίνησε με ένα «πλήθος μεγαλύτερο από το πρώτο» να ανακτήσει τα εδάφη που είχε χάσει από τον Αιγύπτιο βασιλιά του νότου. Για το σκοπό αυτόν, ένωσε τις δυνάμεις του με τον Μακεδόνα Βασιλιά Φίλιππο Ε΄.

28. Ποιες δυσκολίες αντιμετώπιζε ο νεαρός βασιλιάς του νότου;

²⁸ Ο βασιλιάς του νότου αντιμετώπιζε δυσκολίες και στο εσωτερικό του βασιλείου του. «Σε εκείνους τους καιρούς πολλοί θα σηκωθούν εναντίον του βασιλιά του νότου», είπε ο άγγελος. (Δανιήλ 11:14α) Πράγματι, πολλοί “σηκώθηκαν εναντίον του βασιλιά του νότου”. Ο νεαρός βασιλιάς του νότου δεν είχε να αντιμετωπίσει μόνο τις δυνάμεις του Αντίοχου Γ΄ και του Μακεδόνα συμμάχου του, αλλά αντιμετώπιζε προβλήματα και στην πατρίδα του την Αίγυπτο. Επειδή ο κηδεμόνας του ο Αγαθοκλής, ο οποίος κυβερνούσε εξ ονόματός του, φέρθηκε στους Αιγυπτίους αλαζονικά, πολλοί στασίασαν. Ο άγγελος πρόσθεσε: «Οι δε γιοι των ληστών ανάμεσα από το λαό σου θα υποκινηθούν για να προσπαθήσουν να βγάλουν αληθινό ένα όραμα· και θα σκοντάψουν». (Δανιήλ 11:14β) Ακόμη και μερικοί από το λαό του Δανιήλ έγιναν “γιοι ληστών”, δηλαδή επαναστάτες. Αλλά όποιο «όραμα» και αν είχαν εκείνοι οι Ιουδαίοι σχετικά με τον τερματισμό της κυριαρχίας των Εθνικών στην πατρίδα τους ήταν ψεύτικο, και αυτοί θα αποτύγχαναν, ή αλλιώς θα “σκόνταφταν”.

29, 30. (α) Πώς υπέκυψαν οι «βραχίονες του νότου» στην επίθεση που έγινε από το βορρά; (β) Πώς έφτασε ο βασιλιάς του βορρά στο σημείο να “στέκεται στη γη του Κοσμήματος”;

²⁹ Ο άγγελος του Ιεχωβά προείπε και τα εξής: «Ο βασιλιάς του βορρά θα έρθει και θα ανεγείρει πολιορκητικό πρόχωμα και μάλιστα θα καταλάβει μια πόλη με οχυρώματα. Οι δε βραχίονες του νότου δεν θα σταθούν ούτε και ο λαός των διαλεχτών του· και δεν θα υπάρχει δύναμη για να εξακολουθήσει να στέκεται. Και ο ερχόμενος εναντίον του θα ενεργήσει σύμφωνα με το θέλημά του, και δεν θα υπάρχει κανείς που να στέκεται μπροστά του. Και θα σταθεί στη γη του Κοσμήματος και θα υπάρχει εξόντωση στο χέρι του».—Δανιήλ 11:15, 16.

³⁰ Οι στρατιωτικές δυνάμεις που ήταν υπό τις διαταγές του Πτολεμαίου Ε΄, ή αλλιώς οι «βραχίονες του νότου», υπέκυψαν στην επίθεση που έγινε από το βορρά. Στην Πανιάδα (Καισάρεια του Φιλίππου), ο Αντίοχος Γ΄ ανάγκασε τον Αιγύπτιο στρατηγό Σκόπα και 10.000 επίλεκτους άντρες, ή αλλιώς “διαλεχτούς”, να καταφύγουν στη Σιδώνα, «μια πόλη με οχυρώματα». Εκεί, ο Αντίοχος Γ΄ “ανήγειρε πολιορκητικό πρόχωμα” και κατέλαβε αυτό το φοινικικό λιμάνι το 198 Π.Κ.Χ. Ενήργησε «σύμφωνα με το θέλημά του», διότι οι δυνάμεις του Αιγύπτιου βασιλιά του νότου ήταν ανίκανες να σταθούν μπροστά του. Ο Αντίοχος Γ΄ κινήθηκε κατόπιν ενάντια στην Ιερουσαλήμ, την πρωτεύουσα της “γης του Κοσμήματος”, του Ιούδα. Το 198 Π.Κ.Χ., η Ιερουσαλήμ και ο Ιούδας πέρασαν από την κυριαρχία του Αιγύπτιου βασιλιά του νότου στην κυριαρχία του Σύριου βασιλιά του βορρά. Και ο Αντίοχος Γ΄, ο βασιλιάς του βορρά, άρχισε να “στέκεται στη γη του Κοσμήματος”. Υπήρχε «εξόντωση στο χέρι του» για όλους τους ανθιστάμενους Ιουδαίους και Αιγυπτίους. Πόσο καιρό θα μπορούσε αυτός ο βασιλιάς του βορρά να κάνει ό,τι του άρεσε;

Η ΡΩΜΗ ΠΕΡΙΟΡΙΖΕΙ ΤΟΝ ΚΑΤΑΚΤΗΤΗ

31, 32. Γιατί κατέληξε ο βασιλιάς του βορρά να κάνει «διακανονισμό» ειρήνης με το βασιλιά του νότου;

³¹ Ο άγγελος του Ιεχωβά μάς δίνει την εξής απάντηση: «[Ο βασιλιάς του βορρά] θα προσηλώσει το πρόσωπό του στο να έρθει με τη δύναμη ολόκληρου του βασιλείου του, και μαζί του θα έχει έναν διακανονισμό· και θα ενεργήσει αποτελεσματικά. Και όσον αφορά την κόρη των γυναικών, θα του επιτραπεί να της επιφέρει καταστροφή. Και αυτή δεν θα σταθεί και δεν θα συνεχίσει να είναι δική του».—Δανιήλ 11:17.

³² Ο βασιλιάς του βορρά Αντίοχος Γ΄ “προσήλωσε το πρόσωπό του” στο να κυριαρχήσει στην Αίγυπτο «με τη δύναμη ολόκληρου του βασιλείου του». Αλλά κατέληξε να κάνει «διακανονισμό» ειρήνης με τον Πτολεμαίο Ε΄, το βασιλιά του νότου. Οι απαιτήσεις της Ρώμης ανάγκασαν τον Αντίοχο Γ΄ να αλλάξει το σχέδιό του. Όταν ο ίδιος και ο Βασιλιάς Φίλιππος Ε΄ της Μακεδονίας συμμάχησαν κατά του νεαρού βασιλιά της Αιγύπτου με σκοπό να καταλάβουν τα εδάφη του, οι κηδεμόνες του Πτολεμαίου Ε΄ στράφηκαν στη Ρώμη για προστασία. Επωφελούμενη από την ευκαιρία που της παρουσιαζόταν να επεκτείνει τη σφαίρα επιρροής της, η Ρώμη εκδήλωσε επιθετικές διαθέσεις.

33. (α) Ποιοι ήταν οι όροι υπό τους οποίους έγινε ειρήνη ανάμεσα στον Αντίοχο Γ΄ και στον Πτολεμαίο Ε΄; (β) Σε τι αποσκοπούσε ο γάμος της Κλεοπάτρας Α΄ με τον Πτολεμαίο Ε΄, και γιατί απέτυχε η πλεκτάνη;

³³ Εξαναγκαζόμενος από τη Ρώμη, ο Αντίοχος Γ΄ προσφέρθηκε να κάνει ειρήνη υπό όρους με το βασιλιά του νότου. Αντί να παραδώσει τα εδάφη που είχε καταλάβει, όπως απαιτούσε η Ρώμη, ο Αντίοχος Γ΄ σκόπευε να τα μεταβιβάσει τυπικά μόνο, παντρεύοντας την κόρη του Κλεοπάτρα Α΄—«την κόρη των γυναικών»—με τον Πτολεμαίο Ε΄. Ορισμένες επαρχίες, περιλαμβανομένου και του Ιούδα, “της γης του Κοσμήματος”, θα δίνονταν ως προίκα της. Ωστόσο, όταν έγινε ο γάμος το 193 Π.Κ.Χ., ο βασιλιάς της Συρίας δεν επέτρεψε να περάσουν αυτές οι επαρχίες στον έλεγχο του Πτολεμαίου Ε΄. Επρόκειτο για γάμο πολιτικής σκοπιμότητας, ο οποίος έγινε με στόχο να καταστεί η Αίγυπτος υποτελής στη Συρία. Αλλά η πλεκτάνη απέτυχε επειδή η Κλεοπάτρα Α΄ “δεν συνέχισε να είναι δική του”, εφόσον αργότερα πήρε το μέρος του συζύγου της. Όταν ξέσπασε πόλεμος ανάμεσα στον Αντίοχο Γ΄ και στους Ρωμαίους, η Αίγυπτος τάχθηκε με τη Ρώμη.

34, 35. (α) Σε ποιες «παράκτιες περιοχές» έστρεψε το πρόσωπό του ο βασιλιάς του βορρά; (β) Πώς τερμάτισε η Ρώμη «το όνειδος» που είχε φέρει ο βασιλιάς του βορρά; (γ) Πώς πέθανε ο Αντίοχος Γ΄, και ποιος έγινε ο επόμενος βασιλιάς του βορρά;

³⁴ Αναφερόμενος στις αντιξοότητες που θα αντιμετώπιζε ο βασιλιάς του βορρά, ο άγγελος πρόσθεσε: «Και [ο Αντίοχος Γ΄] θα στρέψει το πρόσωπό του προς τις παράκτιες περιοχές και μάλιστα θα καταλάβει πολλές. Και ένας διοικητής [η Ρώμη] θα κάνει να πάψει για τον εαυτό του [για τη Ρώμη] το όνειδος το προκαλούμενο από αυτόν, ώστε να μην υπάρχει το όνειδός του [που οφειλόταν στον Αντίοχο Γ΄]. Θα το στρέψει [η Ρώμη] πάνω σε αυτόν. Και αυτός [ο Αντίοχος Γ΄] θα στρέψει το πρόσωπό του προς τα φρούρια της δικής του γης και θα σκοντάψει και θα πέσει, και δεν θα βρεθεί».—Δανιήλ 11:18, 19.

³⁵ Οι «παράκτιες περιοχές» ήταν αυτές της Μακεδονίας, της υπόλοιπης Ελλάδας και της Μικράς Ασίας. Στην Ελλάδα ξέσπασε πόλεμος το 192 Π.Κ.Χ., και ο Αντίοχος Γ΄ παρακινήθηκε να έρθει στην Ελλάδα. Η Ρώμη, δυσαρεστημένη επειδή ο βασιλιάς της Συρίας προσπαθούσε να καταλάβει εδάφη και σε αυτή την περιοχή, κήρυξε επίσημα τον πόλεμο εναντίον του. Στις Θερμοπύλες αυτός ηττήθηκε από τους Ρωμαίους. Περίπου έναν χρόνο αφότου έχασε τη μάχη στη Μαγνησία το 190 Π.Κ.Χ., αναγκάστηκε να εγκαταλείψει ό,τι κατείχε στην Ελλάδα, στη Μικρά Ασία και στις περιοχές δυτικά των Ορέων του Ταύρου. Η Ρώμη επέβαλε βαρύ φόρο υποτελείας και εδραίωσε την κυριαρχία της επί του Σύριου βασιλιά του βορρά. Έχοντας εκδιωχθεί από την Ελλάδα και τη Μικρά Ασία και έχοντας χάσει σχεδόν ολόκληρο το στόλο του, ο Αντίοχος Γ΄ “έστρεψε το πρόσωπό του προς τα φρούρια της δικής του γης”, της Συρίας. Οι Ρωμαίοι “έστρεψαν πάνω σε αυτόν το όνειδος που είχε φέρει πάνω τους”. Ο Αντίοχος Γ΄ πέθανε ενώ προσπαθούσε να συλήσει έναν ναό στην Ελυμαΐδα της Περσίας το 187 Π.Κ.Χ. Έτσι “έπεσε” θανατωμένος, και τον διαδέχθηκε ο γιος του Σέλευκος Δ΄, ο επόμενος βασιλιάς του βορρά.

Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

36. (α) Πώς προσπάθησε ο βασιλιάς του νότου να συνεχίσει τον αγώνα, και τι απέγινε; (β) Πώς έπεσε ο Σέλευκος Δ΄, και ποιος τον διαδέχθηκε;

³⁶ Ως ο βασιλιάς του νότου, ο Πτολεμαίος Ε΄ προσπάθησε να καταλάβει τις επαρχίες που έπρεπε να είχαν έρθει υπό τον έλεγχό του εφόσον ήταν προίκα της Κλεοπάτρας, αλλά τον δηλητηρίασαν και έτσι οι προσπάθειές του είχαν άδοξο τέλος. Τον διαδέχθηκε ο Πτολεμαίος ΣΤ΄. Τι έγινε με τον Σέλευκο Δ΄; Επειδή χρειαζόταν χρήματα για να πληρώσει το βαρύ φόρο υποτελείας που όφειλε στη Ρώμη, έστειλε τον θησαυροφύλακά του Ηλιόδωρο να αρπάξει τα πλούτη που φημολογούνταν ότι φυλάσσονταν στο ναό της Ιερουσαλήμ. Εποφθαλμιώντας το θρόνο, ο Ηλιόδωρος δολοφόνησε τον Σέλευκο Δ΄. Αλλά ο Βασιλιάς της Περγάμου Ευμένης και ο αδελφός του Άτταλος φρόντισαν να ενθρονιστεί ο αδελφός του δολοφονημένου βασιλιά, ο Αντίοχος Δ΄.

37. (α) Πώς προσπάθησε ο Αντίοχος Δ΄ να αποδείξει ότι ήταν ισχυρότερος από τον Ιεχωβά Θεό; (β) Τι προκάλεσε η βεβήλωση του ναού της Ιερουσαλήμ από τον Αντίοχο Δ΄;

³⁷ Ο νέος βασιλιάς του βορρά Αντίοχος Δ΄ προσπάθησε να αποδείξει ότι ήταν ισχυρότερος από τον Θεό, επιχειρώντας να εξαλείψει τη διευθέτηση του Ιεχωβά για λατρεία. Καταφρονώντας τον Ιεχωβά, αφιέρωσε το ναό της Ιερουσαλήμ στον Δία. Το Δεκέμβριο του 167 Π.Κ.Χ. οικοδομήθηκε ένας ειδωλολατρικός βωμός πάνω στο μεγάλο θυσιαστήριο στην αυλή του ναού, όπου προσφερόταν καθημερινά ολοκαύτωμα στον Ιεχωβά. Δέκα ημέρες αργότερα, προσφέρθηκε θυσία στον Δία πάνω στον ειδωλολατρικό βωμό. Αυτή η βεβήλωση προκάλεσε την εξέγερση των Ιουδαίων υπό την ηγεσία των Μακκαβαίων. Ο Αντίοχος Δ΄ πολέμησε εναντίον τους τρία χρόνια. Το 164 Π.Κ.Χ., στην επέτειο της βεβήλωσης, ο Ιούδας Μακκαβαίος αφιέρωσε και πάλι το ναό στον Ιεχωβά και έτσι εγκαινιάστηκε η γιορτή της αφιέρωσης—Χανουκά.—Ιωάννης 10:22.

38. Πώς τερματίστηκε η διακυβέρνηση των Μακκαβαίων;

³⁸ Οι Μακκαβαίοι πιθανώς σύναψαν συνθήκη με τη Ρώμη το 161 Π.Κ.Χ. και ίδρυσαν ένα βασίλειο το 104 Π.Κ.Χ. Αλλά οι προστριβές ανάμεσα στους ίδιους και στο Σύριο βασιλιά του βορρά συνεχίστηκαν. Τελικά, η Ρώμη κλήθηκε να παρέμβει. Ο Ρωμαίος στρατηγός Γναίος Πομπήιος κατέλαβε την Ιερουσαλήμ το 63 Π.Κ.Χ. ύστερα από τρίμηνη πολιορκία. Το 39 Π.Κ.Χ. η Ρωμαϊκή Σύγκλητος διόρισε τον Ηρώδη—έναν Εδωμίτη—βασιλιά της Ιουδαίας. Αυτός, τερματίζοντας τη διακυβέρνηση των Μακκαβαίων, κατέλαβε την Ιερουσαλήμ το 37 Π.Κ.Χ.

39. Πώς ωφεληθήκατε από την εξέταση των εδαφίων Δανιήλ 11:1-19;

³⁹ Πόσο συγκινητικό είναι να βλέπουμε να εκπληρώνεται λεπτομερώς το πρώτο μέρος της προφητείας σχετικά με τους δύο βασιλιάδες που συγκρούονται! Πράγματι, πόσο συναρπαστικό είναι να εμβαθύνουμε σε ιστορικά γεγονότα που εκτυλίχθηκαν περίπου 500 χρόνια αφότου δόθηκε το προφητικό άγγελμα στον Δανιήλ και να προσδιορίζουμε την ταυτότητα των ηγετών οι οποίοι κατείχαν τις θέσεις του βασιλιά του βορρά και του βασιλιά του νότου! Ωστόσο, η πολιτική ταυτότητα αυτών των δύο βασιλιάδων αλλάζει καθώς η μεταξύ τους μάχη συνεχίζεται ως τον καιρό που περπάτησε ο Ιησούς Χριστός πάνω στη γη και φτάνει μέχρι τις δικές μας ημέρες. Συνταιριάζοντας τις ιστορικές εξελίξεις με τις συναρπαστικές λεπτομέρειες που αποκαλύπτονται σε αυτή την προφητεία, θα καταφέρουμε να προσδιορίσουμε την ταυτότητα αυτών των δύο αντιμαχόμενων βασιλιάδων.

ΤΙ ΔΙΑΚΡΙΝΑΤΕ;

• Ποιες δύο δυναστείες ισχυρών βασιλιάδων αναδύθηκαν από τα ελληνιστικά βασίλεια, και ποιον αγώνα άρχισαν οι βασιλιάδες αυτοί;

• Όπως προειπώθηκε στο εδάφιο Δανιήλ 11:6, πώς έκαναν «έναν διακανονισμό» οι δύο βασιλιάδες;

• Πώς συνεχίστηκε η σύγκρουση ανάμεσα

στον Σέλευκο Β΄ και στον Πτολεμαίο Γ΄ (Δανιήλ 11:7-9);

στον Αντίοχο Γ΄ και στον Πτολεμαίο Δ΄ (Δανιήλ 11:10-12);

στον Αντίοχο Γ΄ και στον Πτολεμαίο Ε΄ (Δανιήλ 11:13-16);

• Σε τι αποσκοπούσε ο γάμος της Κλεοπάτρας Α΄ με τον Πτολεμαίο Ε΄, και γιατί απέτυχε η πλεκτάνη (Δανιήλ 11:17-19);

• Πώς ωφεληθήκατε δίνοντας προσοχή στα εδάφια Δανιήλ 11:1-19;

[Πίνακας/Εικόνες στη σελίδα 228]

ΟΙ ΒΑΣΙΛΙΑΔΕΣ ΤΩΝ ΕΔΑΦΙΩΝ ΔΑΝΙΗΛ 11:5-19

Δανιήλ 11:5 Σέλευκος Α΄ ο Νικάτωρ Πτολεμαίος Α΄

Δανιήλ 11:7-9 Σέλευκος Β΄ Πτολεμαίος Γ΄

Δανιήλ 11:10-12 Αντίοχος Γ΄ Πτολεμαίος Δ΄

[Εικόνα]

Νόμισμα που απεικονίζει τον Πτολεμαίο Β΄ και τη σύζυγό του

[Εικόνα]

Σέλευκος Α΄ ο Νικάτωρ

[Εικόνα]

Αντίοχος Γ΄

[Εικόνα]

Πτολεμαίος ΣΤ΄

[Εικόνα]

Ο Πτολεμαίος Γ΄ και οι διάδοχοί του οικοδόμησαν αυτόν το ναό του Ώρου στο Ίντφου της Άνω Αιγύπτου

[Χάρτης/Εικόνες στη σελίδα 216, 217]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Οι χαρακτηρισμοί «ο βασιλιάς του βορρά» και «ο βασιλιάς του νότου» αναφέρονται σε βασιλιάδες που βρίσκονταν βόρεια και νότια της γης του λαού του Δανιήλ

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑ

ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ

ΙΣΡΑΗΛ

ΛΙΒΥΗ

ΑΙΓΥΠΤΟΣ

ΑΙΘΙΟΠΙΑ

ΣΥΡΙΑ

Βαβυλώνα

ΑΡΑΒΙΑ

[Εικόνα]

Πτολεμαίος Β΄

[Εικόνα]

Αντίοχος ο Μέγας

[Εικόνα]

Πέτρινη πλάκα με διατάγματα που εξέδωσε ο Αντίοχος ο Μέγας

[Εικόνα]

Νόμισμα που απεικονίζει τον Πτολεμαίο Ε΄

[Εικόνα]

Η Πύλη του Πτολεμαίου Γ΄ στο Καρνάκ της Αιγύπτου

[Ολοσέλιδη εικόνα στη σελίδα 210]

[Εικόνα στη σελίδα 215]

Σέλευκος Α΄ ο Νικάτωρ

[Εικόνα στη σελίδα 218]

Πτολεμαίος Α΄