‹کیست که از فکر یَهُوَه آگاه باشد؟›
«‹کیست که از فکر خداوند آگاه باشد تا بتواند او را تعلیم دهد؟› ولی ما فکر مسیح را داریم.» — ۱قر ۲:۱۶.
۱، ۲. الف) بیشتر انسانها با چه مشکلی روبرو هستند؟ ب) چه موضوع مهمی را نباید فراموش کنیم؟
آیا تا به حال درک طرز فکر کسی برایتان دشوار بوده است؟ شاید زن و مردی که به تازگی ازدواج کردهاند احساس کنند نمیتوانند کاملاً طرز فکر یکدیگر را درک نمایند. بلی مردان و زنان طرز فکر متفاوتی دارند حتی طرز سخن گفتن آنها نیز با هم فرق دارد. فراتر از آن، در برخی از فرهنگها مردان و زنانِ همزبان از گویش متفاوتی برخوردارند! به علاوه، فرق فرهنگ و زبان تأثیر بسزایی در طرز فکر و رفتار شخص میگذارد. ولی هر چه بیشتر شخص را بشناسیم بیشتر طرز فکر او را درک میکنیم.
۲ پس جای تعجب نیست که طرز فکر ما با طرز فکر یَهُوَه بسیار متفاوت باشد. یَهُوَه از طریق اِشَعْیای نبی به اسرائیلیان گفت: «افکار من افکار شما نیست و طریقهای شما طریقهای من نی.» سپس گفتهاش را چنین تشبیه کرد: «زیرا چنانکه آسمان از زمین بلندتر است همچنان طریقهای من از طریقهای شما و افکار من از افکار شما بلندتر میباشد.» — اشع ۵۵:۸، ۹.
۳. دو راهی که میتوانیم به ‹سرّ یَهُوَه› پی ببریم کدامند؟
۳ آیا این موضوع بدین مفهوم است که برای درک افکار یَهُوَه به هیچ وجه نباید تلاش کنیم؟ خیر. با این که نمیتوانیم کاملاً افکار یَهُوَه را درک کنیم، کتاب مقدّس ما را تشویق میکند به ‹سرّ یا افکار یَهُوَه› پی ببریم. (مزمور ۲۵:۱۴؛ امثال ۳:۳۲ خوانده شود.) یک راه پی بردن به افکار یَهُوَه تعمّق در اَعمال او در کتاب مقدّس است. (مز ۲۸:۵) طریق دیگر این است که طرز «فکر مسیح را» که «صورت خدای نادیده است» دریابیم. (۱قر ۲:۱۶؛ کول ۱:۱۵) با مطالعهٔ کلام خدا و تعمّق در آن میتوانیم خصوصیات و طرز فکر یَهُوَه را به تدریج درک نماییم.
اجتناب از طرز فکری نادرست
۴، ۵. الف) توضیح دهید که از چه طرز فکر نادرستی باید برحذر باشیم؟ ب) اسرائیلیان در دام چه طرز فکر غلطی افتادند؟
۴ وقتی در اَعمال یَهُوَه تعمّق میکنیم، باید مواظب باشیم که خدا را با معیارهای انسانی قضاوت نکنیم. کلام یَهُوَه در مزمور ۵۰:۲۱ به چنین گرایشی اشاره میکند: «گمان بردی که من مثل تو هستم.» ۱۷۵ سال پیش، محققی چنین گفت: «بشر تمایل دارد خدا را قضاوت کند و تصوّر میکند که خدا را با قوانین انسانی میتوان محک زد و بدین شکل او را کوچک میسازد.»
۵ باید مواظب باشیم که یَهُوَه را با معیارهای خود محک نزنیم و او را آن طور که میخواهیم تصوّر نکنیم. چرا این موضوع اهمیت دارد؟ چون وقتی کتاب مقدّس را مطالعه میکنیم، شاید برخی از اَعمال یَهُوَه از دید ناکامل ما درست نیاید. اسرائیلیان باستان در دام چنین طرز فکری افتادند و از رفتاری که یَهُوَه با آنان داشت نتیجهگیری اشتباهی کردند. به سخن یَهُوَه در مورد آنها توجه کنید: «شما میگویید که طریق خداوند موزون [یا درست] نیست. پس حال ای خاندان اسرائیل بشنوید: آیا طریق من غیرموزون است و آیا طریق شما غیرموزون نیست؟» — حز ۱۸:۲۵.
۶. ایّوب چه درسی گرفت؟ ما چگونه از تجربهٔ او فایده میبریم؟
۶ تشخیص این که دیدگاه ما محدود است و گاهی کاملاً نادرست، به ما کمک میکند تا یَهُوَه را با معیارهای خود قضاوت نکنیم. برای مثال، ایّوب لازم بود این موضوع را بیاموزد. هنگامی که ایّوب رنج میبرد در اثر یأس و ناامیدی تا حدّی فقط به خود فکر میکرد. به همین دلیل دیدش بسیار محدود شده بود. اما یَهُوَه مهربانانه به او کمک کرد تا دیدی وسیع بیابد. خدا با پرسیدن ۷۰ سؤال متفاوت که ایّوب قادر به پاسخ آن نبود درک محدود او را نمایان ساخت. ایّوب با تواضع دیدگاه خود را اصلاح کرد. — ایّوب ۴۲:۱-۶ خوانده شود.
دریافتن «فکر مسیح»
۷. چرا بررسی اَعمال عیسی به ما کمک میکند افکار یَهُوَه را درک کنیم؟
۷ عیسی کاملاً سخنان و اَعمال پدرش را سرمشق خود قرار داد. (یو ۱۴:۹) پس بررسی اَعمال عیسی به ما کمک میکند افکار یَهُوَه را درک کنیم. (روم ۱۵:۵؛ فیلیپ ۲:۵) بیایید با هم دو گزارش انجیل را بررسی کنیم.
۸، ۹. مطابق با یوحنا ۶:۱-۵، چه وضعیتی باعث شد که عیسی از فیلیپس سؤالی بکند و چرا او چنین سؤالی کرد؟
۸ این صحنه را تجسّم کنید: سال ۳۲ م. قبل از فِصَح بود. شاگردان عیسی از موعظهای چشمگیر در سراسر جلیل برگشته بودند. از آنجایی که آنها خسته بودند، عیسی آنان را به مکان خلوتی در شمال شرقی دریای جلیل برد. ولی هزاران نفر آنها را دنبال کردند. سپس عیسی آن جمعیت انبوه را شفا و موضوعات بسیاری را به آنها تعلیم داد. حال این جمعیت عظیم در چنین جای دور افتادهای چگونه میتوانستند غذا بیابند؟ عیسی که به این موضوع پی برده بود از فیلیپس که با آن نواحی آشنایی داشت چنین سؤال کرد: «از کجا نان بخریم تا اینها بخورند؟» — یو ۶:۱-۵.
۹ چرا عیسی این سؤال را از فیلیپس کرد؟ آیا عیسی نگران آن بود که چه بکند؟ خیر. پس او چه در فکر داشت؟ یوحنّای رسول که در آنجا حضور داشت چنین توضیح میدهد: «[عیسی] این را برای آزمایش به او گفت، زیرا خود نیک میدانست چه خواهد کرد.» (یو ۶:۶) عیسی داشت ایمان شاگردانش را آزمایش میکرد. او با این سؤال توجه آنها را به خود جلب کرد و فرصتی داد تا ایمان خود را ابراز کنند. اما آنها این فرصت را از دست دادند و دیدگاه محدود خود را نمایان ساختند. (یوحنا ۶:۷-۹ خوانده شود.) سپس عیسی کاری کرد که آنها حتی تصوّرش را نکرده بودند. او به طور معجزهآسا هزاران گرسنه را غذا داد. — یو ۶:۱۰-۱۳.
۱۰-۱۲. الف) توضیح دهید که چرا عیسی بلافاصله خواستهٔ زن یونانی را برآورده نکرد؟ ب) اکنون چه موضوعی را بررسی میکنیم؟
۱۰ گزارشی بعدی به ما کمک میکند تا طرز فکر عیسی را در موقعیتی دیگر دریابیم. پس از غذا دادن به آن جمعیت بزرگ، عیسی و شاگردانش به سمت شمال، بیرون از مرز اسرائیل، به منطقهٔ صور و صیدون حرکت کردند. در آنجا با زنی یونانی روبرو شدند که از عیسی التماس میکرد دخترش را شفا دهد. عیسی در اوّل به آن زن اعتنایی نکرد. اما وقتی عیسی دید که اصرار میکند به او گفت: «بگذار نخست فرزندان سیر شوند، زیرا نان فرزندان را گرفتن و پیش سگان [«بچه سگان» دج] انداختن روا نیست.» — مرق ۷:۲۴-۲۷.
۱۱ چرا عیسی از اوّل به آن زن کمک نکرد؟ آیا عیسی همان طور که فیلیپس را آزمایش کرد میخواست ایمان آن زن را نیز آزمایش کند؟ با این که لحن عیسی را نمیتوان در آیه تشخیص داد، آن زن از سخن عیسی دلسرد نشد. عیسی در تشبیهاش از واژهٔ «بچه سگان» استفاده کرد تا سخنش نرمتر شود. شاید عیسی مانند پدری رفتار میکرد که قصد دارد درخواست فرزندش را برآورده سازد ولی میخواهد بداند که فرزندش تا چه حد مصمم است. به هر حال، وقتی آن زن ایمانش را ابراز کرد عیسی مشتاقانه نیاز او را برآورده نمود. — مَرقُس ۷:۲۸-۳۰ خوانده شود.
۱۲ این دو گزارشِ انجیل به ما بینشی عمیق از «فکر مسیح» میدهد. بگذارید ببینیم که این دو گزارش چگونه به ما کمک میکند تا افکار یَهُوَه را بهتر درک کنیم.
برخورد یَهُوَه با موسی
۱۳. کسب بینش در مورد فکر مسیح چگونه به ما کمک میکند؟
۱۳ کسب بینش در مورد طرز فکر مسیح به ما کمک میکند تا گزارشاتی را درک کنیم که فهم آن مشکل است. برای مثال، گفتگوی یَهُوَه با موسی را بعد از آن که اسرائیلیان گوسالهای طلایی ساختند در نظر بگیرید. خدا گفت: «این قوم را دیدهام و اینک قوم گردنکش میباشند. و اکنون مرا بگذار تا خشم من بر ایشان مشتعل شده، ایشان را هلاک کنم و تو را قوم عظیم خواهم ساخت.» — خرو ۳۲:۹، ۱۰.
۱۴. عکسالعمل موسی نسبت به سخن یَهُوَه چه بود؟
۱۴ در ادامهٔ گزارش آمده است: «پس موسی نزد یَهُوَه، خدای خود تضرّع کرده، گفت: ‹ای خداوند چرا خشم تو بر قوم خود که با قوّت عظیم و دست زورآور از زمین مصر بیرون آوردهای، مشتعل شده است؟ چرا مصریان این سخن گویند که ایشان را برای بدی بیرون آورد، تا ایشان را در کوهها بکشد، و از روی زمین تلف کند؟ پس از شدّت خشم خود برگرد، و از این قصد بدیِ قوم خویش رجوع فرما. بندگان خود ابراهیم و اسحاق و اسرائیل را به یاد آور که برای ایشان به ذات خود قسم خورده، بدیشان گفتی که ذریّت شما را مثل ستارگان آسمان کثیر گردانم، و تمامی این زمین را که در بارهٔ آن سخن گفتهام به ذریّت شما بخشم، تا آن را متصرّف شوند تا ابدالآباد.› پس خداوند از آن بدی که گفته بود که به قوم خود برساند، رجوع فرمود.» — خرو ۳۲:۱۱-۱۴.a
۱۵، ۱۶. الف) سخن یَهُوَه چه فرصتی را برای موسی به وجود آورد؟ ب) منظور از این که یَهُوَه «رجوع فرمود» چیست؟
۱۵ آیا حقیقتاً لازم بود که موسی طرز فکر یَهُوَه را اصلاح کند؟ مطمئناً خیر! با این که یَهُوَه بیان کرد که آمادهٔ انجام دادن چه کاری است، سخن او به مفهوم داوری نهایی نبود. در واقع، یَهُوَه داشت موسی را آزمایش میکرد، همان طور که عیسی فیلیپس و زن یونانی را آزمایش کرد. یَهُوَه به موسی فرصتی داد تا دیدگاه خود را ابراز کند.b او موسی را واسطی مابین خود و اسرائیل قرار داده بود و به اختیاری که به او واگذار کرده بود احترام میگذاشت. حال، آیا موسی تسلیم خشم میشد؟ آیا این فرصت را غنیمت میشمارد تا یَهُوَه را به ترک اسرائیل ترغیب کند و از نسل خود قومی بزرگ سازد؟
۱۶ سخن موسی آشکار ساخت که او به عدالت یَهُوَه ایمان و اعتماد داشت. واکنش او نمایان کرد که در پی فایدهٔ خودخواهانه نبود بلکه به نام یَهُوَه اهمیت میداد. او نمیخواست که خدا بدنام شود. موسی بدین شکل نشان داد که ‹فکر یَهُوَه› را در این مورد به خوبی درک کرده است. (۱قر ۲:۱۶) سرانجام چه شد؟ چون یَهُوَه عزمی راسخ برای نابودی قوم نداشت در کتاب مقدّس آمده است که او از عمل خود «رجوع فرمود.» این واژه در عبری به این مفهوم است که یَهُوَه از عملی که آمادهٔ انجام بود منصرف شد.
برخورد یَهُوَه با ابراهیم
۱۷. یَهُوَه در گفتگوی خود با ابراهیم چگونه نشان داد که بسیار صبور است؟
۱۷ نمونهٔ دیگری که یَهُوَه فرصتی را برای خادمانش به وجود میآورد تا ایمان و اعتمادشان را ابراز کنند، سؤالات ابراهیم در بارهٔ نابودی سُدُوم است. در این گزارش وقتی یَهُوَه به ابراهیم اجازه داد هشت بار او را پرسوجو کند صبر فراوان یَهُوَه نمایان شد. در آن گفتگو ابراهیم با احساسات فراوان چنین میگوید: «حاشا [یا هرگز] از تو که مثل این کار بکنی که عادلان را با شریران هلاک سازی و عادل و شریر مساوی باشند. حاشا از تو! آیا داور تمام جهان، انصاف نخواهد کرد؟» — پیدا ۱۸:۲۲-۳۳.
۱۸. از برخوردی که یَهُوَه با ابراهیم داشت چه درسی میگیریم؟
۱۸ این گزارش چگونه فکر یَهُوَه را برایمان روشن میسازد؟ آیا یَهُوَه برای انجام تصمیم درست نیاز داشت که به استدلال ابراهیم گوش دهد؟ خیر. البته یَهُوَه میتوانست از اوّل دلایل تصمیم خود را بیان کند، اما به ابراهیم وقت داد تا آن تصمیم را بپذیرد و به طرز فکرش پی ببرد. همچنین ابراهیم توانست عمق رحمت و عدالت یَهُوَه را درک کند. بلی یَهُوَه با ابراهیم برخوردی دوستانه داشت. — اشع ۴۱:۸؛ یعقو ۲:۲۳.
درسهایی برای ما
۱۹. چگونه میتوانیم ایّوب را سرمشق قرار دهیم؟
۱۹ در مورد ‹فکر یَهُوَه› چه آموختیم؟ باید اجازه دهیم که کلام خدا درک ما را نسبت به افکار یَهُوَه اصلاح کند. هرگز نباید ناکاملیهای بشر را به یَهُوَه نسبت دهیم و با معیارها و طرز فکر انسانی او را قضاوت نماییم. ایّوب گفت: «[خدا] مثل من انسان نیست که او را جواب بدهم و با هم به محاکمه بیاییم.» (ایو ۹:۳۲) ما نیز مانند ایّوب وقتی فکر یَهُوَه را به تدریج درک میکنیم در بارهٔ او چنین میگوییم: «اینک! اینها ذرّهای از راههای اوست و زمزمهای از او که میشنویم! پس رعد عظیم او را چه کسی میتواند درک کند؟» — ایو ۲۶:۱۴، دج.
۲۰. اگر با آیهای روبرو شدیم که درکش برایمان دشوار است چه باید بکنیم؟
۲۰ هنگام خواندن کتاب مقدّس وقتی درک آیهای مخصوصاً در رابطه با افکار یَهُوَه برایمان دشوار باشد چه باید بکنیم؟ اگر بعد از تحقیق و جستجو باز هم به جوابی روشن نرسیدیم، میتوانیم آن را آزمایش ایمانمان به یَهُوَه قلمداد کنیم. به یاد داشته باشید که برخی از سخنان کتاب مقدّس فرصتی است که نشان دهیم به راههای یَهُوَه کاملاً اطمینان داریم. بیایید با تواضع اذعان کنیم که نمیتوانیم تمام کارهایی که او انجام میدهد درک نماییم. (جا ۱۱:۵) پس ترغیب میشویم سخن پولُس رسول را بپذیریم: «وه که چه ژرف است دولت و حکمت و علم خدا؛ تقدیرهای او کاوشناپذیر است و راههایش درکناشدنی. ‹زیرا کیست که از فکر خداوند آگاه بوده و یا مشاور او بوده باشد؟› ‹چه کسی تا کنون چیزی به خدا بخشیده که بخواهد از او عوض بگیرد؟› زیرا همه چیز از او، و به واسطهٔ او، و برای اوست. او را تا ابد جلال باد. آمین.» — روم ۱۱:۳۳-۳۶.
[پاورقیها]
a گزارشی مشابه در اعداد ۱۴:۱۱-۲۰ آمده است.
b بر طبق سخنان برخی از محققان، ترجمهٔ واژهٔ عبریای که در خروج ۳۲:۱۰ به فارسی «بگذار مرا» برگردانده شده است، میتواند مفهوم دعوت یا پیشنهاد داشته باشد؛ موسی دعوت شد که بین یَهُوَه و قوم اسرائیل میانجی باشد یا «در شکاف بایستد.» (مز ۱۰۶:۲۳؛ حز ۲۲:۳۰) در هر حال، موسی به راحتی طرز فکرش را برای یَهُوَه آشکار کرد.
آیا به یاد میآورید؟
• چه چیزی به ما کمک میکند تا یَهُوَه را با معیارهای انسانی قضاوت نکنیم؟
• درک اَعمال عیسی چگونه به ما کمک میکند به ‹سرّ یا افکار یَهُوَه› پی ببریم؟
• از گفتگوی یَهُوَه با موسی و ابراهیم چه درسی میگیریم؟
[تصاویر در صفحهٔ ۵]
از برخورد یَهُوَه با موسی و ابراهیم چه موضوعی را از طرز فکر یَهُوَه میآموزیم؟